Strona1 Monika Borowiec Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 6.1 Temat zajęć: Cechy dobrego menedżera 1. Cele lekcji: Uczeń: wymienia cechy dobrego menedżera i dokonuje analizy własnej osobowości pod kątem posiadania cech menedżera, rozumie korzyści płynące z prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z zasadami etycznymi i skutki nieetycznych zachowań w biznesie, rozumie, że chcąc zastać menedżerem, powinien zastanowić się, czy posiada cechy osobowościowe predestynujące go do prowadzenia działalności biznesowej, wskazuje zasady efektywnej komunikacji, podejmuje racjonalne decyzje i wprowadza je w życie, jest przekonany o konieczności etycznego prowadzenia działalności gospodarczej, zna swoje oczekiwania wobec przyszłej pracy i wie, że podejmując decyzje zawodowe, powinien kierować się nie tylko korzyściami finansowymi, przewiduje skutki prowadzonej działalności gospodarczej i jest przekonany, że musi być odpowiedzialny za podejmowane decyzje i ich wpływ na innych ludzi i przestrzeń geograficzną, jest przekonany, że ważny jest nie tylko etyczny cel przedsięwzięcia, ale i środki prowadzące ku niemu. 2. Metody i techniki: - dyskusja, - burza mózgów, - bezludna wyspa - mapa mentalna.
Strona2 3. Środki dydaktyczne: - tablica lub flipchart, - arkusze papieru A3 dla każdej grupy, - pisaki dwukolorowe dla każdej grupy, - wydrukowane pytania z załącznika 2 dla każdego ucznia. 4. Typ lekcji: - realizacja nowego materiału. 5. Formy organizacji pracy: - praca: indywidualna, grupowa i zbiorowa. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Adamczyk J., 2008, Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, Teoria i Praktyka PWN, Warszawa. 2. Borowiec M., 2006, Etyczne aspekty globalizacji w procesie kształtowania przedsiębiorczości [w:] Zioło Z., Rachwał T. (red.), Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Przedsiębiorczość Edukacja, Nr 2, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Nowa Era, Kraków Warszawa, s. 185 192. 3. Borowiec M., 2013, Etyka chrześcijańska w kształtowaniu ładu moralnego w biznesie w warunkach kryzysu społeczno-gospodarczego [w:] Zioło Z., Rachwał T. (red.), Rola przedsiębiorczości w warunkach kryzysu gospodarczego, Przedsiębiorczość Edukacja, Nr 9, Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Warszawa Kraków (przyjęty do druku). 4. Brzozowski T.T., 2010, Rola i zasadność społecznej odpowiedzialności biznesu w warunkach integracji europejskiej [w:] Zioło Z., Rachwał T. (red.), Przedsiębiorczość w warunkach integracji europejskiej, Przedsiębiorczość Edukacja, Nr 6, Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Warszawa Kraków, s. 113 125. 5. Galata S., 2007, Biznes w przestrzeni etycznej. Motywy, metody, konsekwencje, DIFIN, Warszawa.
Strona3 6. Grün A., Zeitz J., 2011, Bóg, pieniądze i sumienie. Dialogi mnicha z menedżerem, Wydawnictwo Św. Stanisława, Kraków. 7. Papieska Rada IUSTITIA ET PAX, 2012, Powołanie lidera biznesu. Refleksja, Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON, Kraków. 8. Rachwał M.M., Rachwał T., 2006, Wartości moralne podstawą prawdziwego sukcesu menadżera, [w:] Zioło Z., Rachwał T. (red.), Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Przedsiębiorczość Edukacja, Nr 2, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Nowa Era, Kraków Warszawa, s. 193 198. 9. Ouimet R., 2010, Wszystko zostało wam powierzone. Autobiografia niezwykłego szefa przedsiębiorstwa ze wstępem Kardynała Dziwisza, Wydawnictwo AA, Kraków. 10. Adamiec J., 2009, Encyklika Caritas in veritate w odpowiedzi na kryzys gospodarczy, INFOS, Biuro Analiz Sejmowych, Zagadnienia Społeczno-Gospodarcze, Nr 22 (69). http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/98a68d3f541a961fc1257689004c02ca/$file/infos_69.pdf 11. Raport z badań ankietowych przedsiębiorców: http://www.duszpasterstwotalent.pl/etyczny-biznes-dlaczego-warto/ (data odczytu: 12.10.2012). 12. Wywiad z Romanem Kluską: http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/firma-praca-i-kariera/art,156,roman-kluska-etyka-jestbezkonkurencyjna.html (data odczytu: 12.10.2012). 13. Odcinek Prawdę mówiąc poświecony Romanowi Klusce: http://www.youtube.com/watch?v=-0dcupc65k0 (data odczytu: 12.10.2012). 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na: - obserwacji aktywności uczniów w trakcie burzy mózgów oraz zaangażowania w pracę grupową. 8. Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel inicjuje dyskusję, zadając pytania wybrane z poniższych: Czy każdy może być menedżerem? Czy stosując zasady etyczne w biznesie, można być milionerem? Czy zastanawialiście się nad tym, czy u podstaw wszystkich kryzysów gospodarczych nie leży kryzys wartości? Czy bycie liderem biznesu może być powołaniem? Czy ekonomia jako nauka powinna być
Strona4 oddzielona od moralności? Co o tym sądzicie, że kanadyjskiemu milionerowi Robertowi Ouimetowi zarządzaniu jego firmą doradzała Matka Teresa z Kalkuty? 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne, nawiązanie do lekcji i wprowadzenie w jej temat. 2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy (4-6-osobowe). Ich pierwszych zadaniem jest wyłonienie menedżera grupy, co będzie stanowiło punkt wyjścia do oceny własnych predyspozycji w tym zakresie. Może się okazać, że do tej funkcji zgłosi się kilka osób i uczniowie będą musieli dokonać wyboru najodpowiedniejszej osoby. Może być też tak, że nikt nie będzie chciał podjąć tej funkcji. W obu wypadkach uczniowie muszą uzasadnić, dlaczego uważają, że nadają się lub nie nadają się na menedżera. Uczniowie w grupach zapisują, jakie cechy powinien posiadać menedżer i które z nich oni posiadają, następnie weryfikują, czy zgłoszona osoba spełnia takie warunki i uzasadniają, które cechy i zachowania na to wskazują. 3. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jakie cechy charakteryzują dobrego i złego menedżera? Przeprowadza burzę mózgów. Uczniowie zapisują cechy na tablicy, ewentualnie wypełniają chmurki dobrego i złego menedżera (propozycja chmurek załącznik 1). 4. Nauczyciel, uzupełniając wypowiedzi uczniów, przedstawia przykładowe etyczne i nieetyczne zachowania w biznesie oraz wskazane cechy liderów biznesu na podstawie zaproponowanej literatury, np.: fragmentów wypowiedzi J. Zeitza, dyrektora notowanego na giełdzie koncernu Puma (Grün A., Zeitz J., 2011, np. s. 32 34, 53, 63, 80 81, 94, 102 103, 172 173, 183, 188 193, 238); fragmentów wypowiedzi, życiorysu czy wywiadu z Romanem Kluską na temat aktywności gospodarczej i uczciwości w biznesie (adresy punkt 7); nieetycznych zachowań koncernów ponadnarodowych np. Monsanto, Exxon Mobile, Stell, Wal-Mart czy raportu z badań ankietowych przedsiębiorców (adres punkt 7). 5. Następnie ponownie w grupach zastanawiają się, czy wybrana osoba faktycznie ma cechy dobrego menadżera czy może wybór był dokonany na podstawie kryteriów pozaetycznych i trzeba dokonać go ponownie lub zwrócić uwagę na wzmocnienie dobrych cech. 6. Po tym wprowadzeniu nauczyciela i utwierdzeniu się uczniów w dokonanym wyborze menedżera, uczniowie w grupie wymyślają działalność gospodarczą, którą będzie on zarządzał (np. restauracja, fundacja, prywatna szkoła, bank, firma produkująca gry komputerowe itp.) oraz ustalają, jakie funkcje mogliby w jego firmie pełnić pozostali uczniowie z grupy.
Strona5 7. Nauczyciel przypomina, że menedżer ma wpływ na decyzje podejmowane przez firmę dotyczące wielu jej dziedzin funkcjonowania, np. przepływów środków finansowych, kierunków prac badawczych, kierunków nowych lokalizacji, kierunków unowocześnienia, kierunków zaopatrzenia i powiązań kooperacyjnych, kierunków rynków zbytu, kierunków marketingu, organizacji pracy, wynagrodzeń, systemu motywacji pracowników itp. Na podstawie tych informacji uczniowie zastawiają się nad strategią rozwoju wybranej firmy i dla każdej dziedziny jej funkcjonowania wymyślają i zapisują na arkuszu papieru A3 dwukolorowymi pisakami działania etyczne i nieetyczne, które mogłyby przyczynić się do jej rozwoju z uwzględnieniem własnego działania w firmie i wpływu swoich zachowań w pracy na całość funkcjonowania firmy. Do zaproponowanych działań etycznych i nieetycznych w postaci schematu dopisują hipotetyczne konsekwencje krótko- i długookresowe. Do podsumowanie zadania i dokonania samooceny nauczyciel może dodatkowo wykorzystać pytania z załącznika 2 bezludna wyspa. 8. Na podstawie pracy wykonanej w grupach wszyscy uczniowie tworzą na tablicy mapę mentalną pt. Skutki etycznego zachowania menedżera. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję nad rozpoznawaniem etycznych i nieetycznych przykładów zachowań menedżera. 9. Jeśli praca przebiegnie sprawnie, to na podstawie dokonanych wyborów uczniowie wspólnie z nauczycielem przygotowują i przeprowadzają w swojej klasie krótkie badanie ankietowe dotyczące cech menedżera (nauczyciel podaje wskazówki dotyczące konstrukcji kwestionariusza ankiety: pytania powinny być zrozumiałe i jasne, krótkie i nieskomplikowane, należy unikać pytań sugerujących odpowiedź, pytania powinny być zadawane w odpowiedniej kolejności). Jeśli zadanie to okazałoby się zbyt czasochłonne, to może zostać zaproponowane jako zadanie domowe. 10. Nauczyciel omawia i ocenia efekty pracy uczniów w grupach, w tym wyróżnia liderów. 10. Zadanie domowe: Na podstawie wykonanego na lekcji kwestionariusza ankiety na temat cech dobrego menedżera, przygotujcie w grupie kwestionariusz ankiety na temat cech dobrego pracownika i predyspozycji do wykonywania wybranej pracy (np. przewodnik górski, nauczyciel, lekarz, aktor, kelner, księgowy) i ich znaczenia dla funkcjonowania miejsca pracy. Kwestionariusz ankiety umieśćcie w darmowym internetowym serwisie i poproście o wypełnienie go przez uczniów z klasy lub innych znajomych (np. ankietka.pl), a następnie przeanalizujcie i przedstawcie wyniki badania.
Strona6 Załącznik 1 Przykład chmurek do uzupełnienia dzisiaj liczą się tylko pieniądze wykształcenie też jest ważne
Strona7 Załącznik 2 Bezludna wyspa 1. Dokończ poniższe zdania. a) Jestem zadowolony/zadowolona z mojej roli (opisz krótko, jaka to rola) b) Mój największy sukces to.. c) Moja porażka to d) Zrozumiałem/-am nauczyłem/-łam się...