W Polsce rachunkowość zorganizowana jest w formach: 1. Pełnej rachunkowości ( księgi handlowej ) stosowana jest przez podmioty których przychody ze

Organizacje rachunkowości w Polsce reguluje ustaw o rachunkowości ( prawo bilansowe) po nowelizacji z 9,11,2000 Dz. U. 113 poz. 1186 Ustawa określa obowiązek prowadzenia rachunkowości przez podmioty : spółki prawa handlowego ( S.A., Z.O.O, komandytowa itd. ) przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, banki, firmy ubezpieczeniowe, jednostki budżetowe, gospodarstwa rolne, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, fundacje, stowarzyszenia, związki zawodowe, wspólnoty mieszkaniowe itp. Zakres instytucji non profit Rachunkowość prowadzona jest w jednostkach gospodarczych wyodrębnionych majątkowo, kapitałowo organizacyjnie i prawnie. Funkcjonowanie jednostek gospodarczych regulują różne ustawy i akty prawne określając prawa i obowiązki firm np.: - ustawa prawo działalności gospodarczej - ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych o kodeks spółek handlowych o prawo pracy - ustawa o rachunkowości - ustawa o ubezpieczeniach społecznych - ustawa o podatku VAT zadania rachunkowości: 1. wycena i ewidencja stanów i zmian składników majątku i kapitału firmy 2. pomiar, ewidencja i rozliczanie kosztów i przychodów firmy 3. obliczanie wyniku finansowego i rentowności firmy 4. przygotowywanie informacji do podejmowania decyzji przez zarząd i innych decydentów 5. Rozliczanie należności i zobowiązań z kontrahentami, pracownikami, bankami, urzędem skarbowym, ZUS, i innymi instytucjami 6. kalkulacja kosztów jednostkowych 7. sporządzanie sprawozdań finansowych dla odbiorców wewnętrznych i zewnętrznych ( zarząd firmy, banki, inwestorzy, US ) Rachunkowość jest to system informacyjny obejmujący procesy pomiaru, dokumentacji, ewidencję księgową, przetwarzanie informacji według potrzeb oraz sporządzania sprawozdań finansowych Rachunkowość obejmuje działy: 1. księgowość zajmuje się pomiarem, dokumentacją, i ewidencją operacji gospodarczych które miały związek ze zmianami majątku, kapitału, kosztów i przychodów w firmie 2. Rachunek kosztów i wyników kalkulacja 3. sprawozdawczość finansowa zajmuje się sporządzaniem sprawozdań finansowych określonych ustawą a. bilans b. rachunek zysków i strat c. rachunek przepływów pieniężnych d. zestawienie zmian w kapitale własnym e. informacje dodatkowe

W Polsce rachunkowość zorganizowana jest w formach: 1. Pełnej rachunkowości ( księgi handlowej ) stosowana jest przez podmioty których przychody ze sprzedaży osiągnęły lub przekroczyły 800 000 2. Formy uproszczone stosowane przez podatników którzy nie osiągają przychodu powyżej 800 000 a. zryczałtowane takie jak : karta podatkowa, ryczałt ewidencjonowany b. zasady ogólne opodatkowania, to jest prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Formy rachunkowości osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu muszą spełniać następujące czynności formalno prawne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej: - dokonać wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej we właściwym urzędzie miasta lub gminy ( prowadzący działalność uzyskuje zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalności Gospodarczej ) - uzyskanie NIP lub aktualizacja numeru w US - uzyskanie numeru statystycznego REGON - założenie rachunku bankowego - ubezpieczenie społeczne osoby prowadzącej działalność - ZUS ( członków rodziny i współpracownicy, składki: emerytalna, rentowa, zdrowotna, wypadkowa,) - wyrobienie pieczątki imiennej i firmowej - wybór formy opodatkowania ( rachunkowość ) prowadzonej działalności gospodarczej : osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą podlegają ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa ta informuje w jakiej formie można opodatkować dany rodzaj działalności ( formę opodatkowania wybieramy w US do 7 dnia od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej lub do 20 stycznia rozpoczynając działalność od nowego roku ) - oznaczenie miejsca prowadzenia działalności ( szyld, tablica, adres)

- zgłoszenie PIP ( Państwowa Inspekcja Pracy ) jeżeli zatrudniamy pracowników - zgłoszenie działalności stacji sanitarno epidemiologicznej głównie w branży spożywczej, gastronomicznej, usługowej ( wyrobienie książeczki zdrowia, badanie wody ) - zgłoszenie w wydziale ochrony środowiska i informacja o emisji spalin i gazów, poborze wody i odprowadzaniu ścieków - uzyskanie pozwoleń koncesji i licencji na prowadzenie określonej działalności (paliwa, transport, doradztwo podatkowe, apteka) - zakup druków akcydensowych ( druki faktur, KP, KW itp. ) Zgłoszenie działalności do opodatkowania podatkiem od towarów i usług przez podatników których obroty osiągnęły co najmniej 40 000 zł VAT, US określa imiennie podatnika regulującego podatek VAT w spółkach cywilnych osób fizycznych Formy opodatkowania działalności gospodarczej: 1. karta podatkowa jest to forma zryczałtowana i dotyczy wybranych rodzajów działalności : handel, transport przy użyciu jednego pojazdu, salony gier, nauczanie na godziny, wynajem pokojów do 12 sztuk, usługi weterynaryjne, działalność wytwórcza Kryteria stosowania karty podatkowej: - rodzaj działalności ( głównie usługi świadczone dla ludności) - miejsce prowadzenia działalności ma wpływ na wymiar podatku w zależności od liczby mieszkańców:

o do 5 000 mieszkańców najmniejszy podatek - 5000 50 000 mieszkańców - w postaci geometrycznej ( X o prowadzący działalność uzyskuje zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalności Gospodarczej ( x2 ) o 50 000 i więcej mieszkańców - jeszcze więcej - liczba zatrudnionych ograniczona limitem do x osób ( różnie dla różnych rodzajów działalności) Podatki : podatnik składa do US deklarację PIT 16 w której określa swoje warunki prowadzenia działalności. US w odpowiedzi wydaje PIT 17 ( karta podatkowa w której podaje kwotę podatku miesięcznego stałą na cały rok ) Podatnik samodzielnie opłaca podatek dochodowy w terminie do 7 następnego miesiąca W kwocie podatku mogą występować zniżki i zwyżki: - zwyżki podatku dotyczą podatników którzy zmienili warunki opodatkowania - zniżki podatku dotyczą : zatrudnionych na pełnym etacie w innym miejscu pracy osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą podatnicy zatrudniający osoby niepełnosprawne emeryci podatnicy którzy mają utrudnienia w powadzeniu działalności

Zalety ryczałtu: - nie łączenie przychodów z działalności z przychodami z innych źródeł - brak dokumentacji i ewidencji przychodów - nie sporządzanie deklaracji rozliczeniowych i zeznań rocznych - brak limitu przychodów Wady ryczałtu: - płacenie podatku nawet gdy działalność przynosi straty - ograniczenie zatrudnienia limitem - wystawianie rachunków na żądanie klienta 2. Ryczałt Ewidencjonowany Obowiązuje podatników z różnych rodzajów działalności ( handel, usługi, budownictwo, transport, działalność wytwórcza, ) Istota ryczałtu polega na obowiązku podatnika do prowadzenia ewidencji przychodów Ewidencja przychodów ma formę zbroszurowaną i obejmuje wpływy ze sprzedaży produktów, towarów, usług, a także własnych składników majątku, oraz przychody uzyskane w formie dotacji, darowizny, odsetek od środków na rachunkach bankowych, odszkodowań, otrzymanych kar i grzywien od kontrahentów W ryczałcie obowiązują następujące stawki podatkowe: - 3% - od przychodów działalności handlowej od pozostałych przychodów

- 5,5% - od działalności budowlanej, transportowej - 8,5 % od działalności wytwórczej ( produkcji) - 17% od usług ( sprzątanie, obrót nieruchomościami - 20 % - stawka karna dla podatników nie prowadzących ewidencji, a także od wynajmu i dzierżawy lokali od kwoty powyżej 40 000 złotych Zryczałtowane formy rachunkowości podatkowej Formy te reguluje ustawa z dnia 20,11,1998 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne Dz.U.Nr 144 poz. 930 po zmianach Dz. U. 210 poz. 2135 Cechą opodatkowania podatkiem dochodowym jest : - podstawa opodatkowania, którą może być dochód lub przychód - stawki podatkowe kwotowe lub procentowe - ulgi i odliczenia np.: składki na ubezpieczenie społeczne, składka na ubezpieczenie zdrowotne, wydatki na remonty lokalu lub budynku mieszkalnego Zadanie 1

Ewa Kowalska rozpoczyna działalność polegającą na świadczeniu usług dla ludności w zakresie krawiectwa. Podatniczka chce uzyskać informacje o wymiarze podatku dochodowego od osób fizycznych w formie karty podatkowej określając warunki 1. miejsce prowadzenia działalności wolna 5000-10000 mieszkańców 2. Bez zatrudnienie pracowników limit zatrudnieniowy zerowy Podatnikowi mogą pomagać członkowie rodziny zamieszkujący we wspólnym gospodarstwie domowym - nie są wliczani do limitu zatrudnienia 3. jest zatrudniona w szkole na pełen etat jako instruktorka 4. jest osobą niepełnosprawną 5. zamierza rozpocząć działalność 10.11 Określić kwotę podatku dochodowego : - za listopad - za grudzień Rozwiązanie: 1. kwota podatku dochodowego od osób fizycznych według tabeli dla warunków Ewy ( poz. 44 ) = 109 zł 2. ulgi z tytułu zatrudnienia na pełen etat - 80% ulgi ( ulgi z różnych tytułów nie kumulują się) = 22 zł tj. 109 (109 * 80%) = wymiar podatku dochodowego od osób fizycznych według karty podatkowej PIT - 17 3. podatek dochodowy od osób fizycznych za listopad płatny 7.12 kwota / karta 22 P * 20 *20 14,67 15 złotych 30 30 4. kwota podatku dochodowego od osób fizycznych za grudzień wynosi 22 zł

Wymiar z karty podatkowej nie zależy od dochodu: Ewa kowalska od grudnia zmieni warunki prowadzenia działalności: 1. przeprowadzi się do Świnoujścia ( pow. 50 000 mieszkańców) 2. rozwiąże umowę o pracę 3. zatrudni koleżankę ( hafciarkę artystyczną) a. kwota podatku dochodowego dla warunków E. Kowalskiej według karty podatkowej = 264 zł b. ulgi różne tytuły ( z tytułu niepełnosprawności) 20% 264 * 20% = 52,8 zł c. Wymiar podatku dochodowego od osób fizycznych według karty = 211 zł tj. ryczałt kwotowy Ryczałt ewidencjonowany Podstawą opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego jest przychód uzyskany z różnych tytułów ze sprzedaży produktów, usług itp. Opodatkowanie w formie ryczałtu przysługuje osobom fizycznym : - jeżeli ich przychody nie przekroczą w roku podatkowym 250 000 - z tytułu osiąganych przychodów w spółkach cywilnych osób fizycznych ( z tytułu udziału w przychodach) do kwoty 250 000

- bez względu na wielkość przychodu jeżeli rozpoczęły działalność w danym roku Formuła liczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w formie ryczałtu ewidencjonowanego Kwota podatku P = [(Przychody Odliczenia) * S%] - Ulgi odliczeniami mogą być na przykład składki na ubezpieczenie społeczne natomiast ulgami na przykład składka zdrowotna Obowiązki podatnika: - prowadzenie ewidencji przychodów w formie zbroszurowanej według kolejnych dni miesiąca ( chronologicznie według daty) - dokumentowanie i przechowywanie opłat i składek ZUS - przechowywanie faktur dotyczących wydatków do odliczenia ( np. na remont, domu mieszkania, rehabilitację) - prowadzenie ewidencji wynagrodzeń jeżeli zatrudnia pracowników - samodzielne obliczanie kwoty podatku i regulowanie w terminie do 7 następnego miesiąca Zadanie 2 Ewa Nowak zamieszkała w Szczecinie rozpoczęła działalność gospodarczą w styczniu 2003 w zakresie produkcji obuwia, ponadto prowadzi działalność handlową artykułami przemysłowymi oraz wypożyczalnie kaset video. Za styczeń 2003 w ewidencji przychodów wykazała łączne przychody na kwotę 65 278,30 zł w tym: - z produkcji miała 27 600 zł przychodu

- z działalności handlowej 32 200,50 - z wypożyczalni kaset 5477,80 poniosła wydatki w styczniu które może odliczyć od przychodu: - Ubezpieczenie społeczne 418,38 zł - Składka zdrowotna 85,76 zł Czynności związane z obliczeniem podatku dochodowego od osób fizycznych : 1. podsumować przychody w ewidencji przychodów za styczeń Styczeń 2003 L p Data wpisu Nr. Dowodu księgowego Przychody według stawek ogółe m Uwa gi 8,5 % 5,5 % 3 % 1... 3 0 Ogółem 5477,8 27600 32200, 50 65278, 50 8,39 % 42,28 % 49,33 % 100 %

2. pod księgą piszemy : udział procentowy % przychodów z różnych ( struktura podatkowa) działalności w przychodach ogółem 3. obliczyć kwoty wydatków podlegających odliczeniu od przychodów (P O) = 418,38 zł tj: 4. podstawa opodatkowania 418,38*8,39% 35,1 zł 100% 418,38* 42,28% 100% 176,89 zł 418,38* 49,33% 206,39 zł 100% pozycja 1 minus pozycja 3 tj: 5. kwota podatku według stawek: 5442,7*8,5% 100% 462,63zł 27423,11*5,5% 1508,27 zł 100% 31994, 11*3% 100% 5477,8-35,1 = 5442,7 zł 27600 176,89 = 27423,11 zł 32200,50 206,39 = 31994,11 zł 959,82 zł Łącznie: 2930,72 zł 6. obliczenie przysługujących ulg od podatku [( P - O ) * s %] U = 85,76 zł 7. podatek do zapłacenia 2930,70 85,76 = 2845 zł

Przykłady obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych Zadanie 1 Ewa prowadzi handel detaliczny artykułami rolno spożywczymi w Szczecinie Spełniła wszystkie wymogi prawne w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zadeklarowała rozliczenie podatku w formie ryczałtu. Podatniczka osiągnęła w październiku 2004 przychody w wysokości P = 9800 zł, opłaciła składki na Ubezpieczenie Społeczne w kwocie 800 zł i składkę na Ubezpieczenie Zdrowotne - 140 zł. Podatniczka prowadzi systematycznie ewidencję przychodu na podstawie dziennego zestawienia utargów Obliczyć podatek dochodowy z działalności handlowej Ewy za październik Działalność handlowa jest opodatkowana stawką 3% Kwota Podatku = [(9800 800)* 3%] U (tj 140 zł) = 130 zł Zadanie 2

Spółka cywilna osób fizycznych Gram prowadzi działalność handlową artykułami przemysłowymi hurtowo i detalicznie, udziałowcami spółki są osoby fizyczne Jan Kowalski 50%, Krzysztof Nowak 30%, Paweł 20%, spółka zarejestrowała działalność w 2000 roku i rozlicza się z tytułu podatku dochodowego w formie ryczałtu ewidencjonowanego, ponieważ jej przychody za rok ubiegły nie przekroczyły 250 000. Przychody spółki z prowadzenia hurtowni materiałów budowlanych za październik wyniosły 480 000 co wynika z ewidencji przychodów prowadzonej przez 1 ze wspólników Obliczyć : - wartość przychodu dla poszczególnych udziałowców spółki - podatek dochodowy od osób fizycznych dla J. Kowalskiego za październik Ad 1. Przychody udziałowców za październik: J. Kowalski 480 000 * 50 % = 240 000 K. Nowak 480 000 * 30 % = 144 000 P. X. 480 000 * 20 % = 96 000 Ad 2.kwota podatku od osób fizycznych = 240 000 Jan kowalski jest ubezpieczony w ZUS i za październik zapłacił składki : Na ubezpieczenie społeczne 1500, ubezpieczenie zdrowotne 140 K = [(240 000 1500) * 3% ] 140 = 7015

Opodatkowane na zasadach ogólnych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą uprawiające wolne zawody oraz rolnicy prowadzący działy specjalne w produkcji rolnej mogą rozliczać się z podatku dochodowego tak samo jak pozostali obywatele w Polsce ( na ogólnie obowiązujących zasadach) Po spełnieniu określonych wymogów. Zasady ogólne rozliczania podatku dochodowego polegają na : - podleganiu takim samym stawkom podatkowym ( 19, 30, 40, i może 50 % )według określonej skali dochodu - podstawą opodatkowania jest dochód Dochód jest to różnica przychodów i kosztów ich uzyskania D = P K --> podstawa opodatkowania - korzystanie z ulg i odliczeń od dochodu i od podatku - forma liczenia podatku dochodowego K = [( D O ) * s %] U Obowiązki podatnika prowadzącego działalność gospodarczą : - prowadzenie ewidencji przychodów i kosztów w formie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, której zasady prowadzenia określa rozporządzenie ministra finansów z 14.12.1995 Dz. U. Nr. 148 poz. 720 - obliczanie samodzielnie podatku dochodowego za miesiąc ( zaliczka na podatek dochodowy ) i sporządzenie miesięcznej deklaracji podatkowej PIT 5 - jest to deklaracja o uzyskanych dochodach i zaliczce na podatek dochodowy i złożyć w US do 20 następnego miesiąca

- sporządzić inwentaryzację materiałów, towarów i produktów co najmniej 1 raz w roku na 31 grudnia - prowadzenie w formie zbroszurowanej ewidencji środków trwałych i wyposażenia, dla celu ustalenia: o kosztów zużycia środków trwałych które nazywają się amortyzacją o kontrola odliczenia zwrotu podatku VAT od zakupionych środków trwałych - prowadzenie ewidencji przychodów zatrudnionych pracowników oraz obliczenie za nich zaliczek na podatek dochodowy i sporządzić co miesiąc za pracowników deklarację PIT 4 - sporządzić raz w roku zeznanie roczne PIT 36, 37 o osobistych dochodach i podatku dochodowym za rok Prowadzenie Księgi Podatkowej Prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek zgłosić w US opodatkowanie na zasadach ogólnych do 20,01 każdego roku lub co najmniej w ciągu 7 dni od uzyskania przychodu. Księga Podatkowa ma postać zbroszurowaną i zawiera dane: - określające kontrahenta ( nazwa, adres ) - określające przychody : o ze sprzedaży produktów i towarów o pozostałe przychody ( dotacje, darowizny, otrzymane kary, odszkodowania) - koszty i wydatki:

o koszty zakupu materiałów i towarów o koszty reprezentacji i reklamy wydzielone z powodu limitu na te koszty - 2,5% od przychodu w skali roku. Limitowi nie podlegają koszty reklamy w środkach masowego przekazu (TV radio) o koszty wynagrodzenia pracowników najemnych w różnym systemie pracy o pozostałe wydatki Prowadzenie podatkowej Księgi przychodów i rozchodów Podatnik prowadzi zapisy w Podatkowej Księdze Przychodów i Kosztów w sposób narastający od początku roku tzn sumuje obroty za kolejne miesiące Skala podatkowa uwzględnia kwotę wolną od podatku na cały rok, którą podatnik może odliczyć od pierwszego miesiąca prowadzenia działalności W trakcie roku dochodowego podatnik zalicza do kosztów zakupione towary i materiały w pełnej wysokości zakupu, pomimo że nie zostały sprzedane

Podatnicy prowadzący księgę podatkową rozliczają się co najmniej raz w roku metodą inwentaryzacyjną oznacza to że należy przeprowadzić spis z natury towarów i materiałów nie sprzedanych ( w zapasie ). jest to potrzebne do ustalenia ( zweryfikowania ) dochodu do opodatkowania Przykład 1 Obliczyć dochód Kowalskiego, który prowadzi aptekę Szarotka w Szczecinie, podatnik prowadzi księgę podatkową od 1,01,2003 wpisując chronologicznie przychody ze sprzedaży i koszty ich uzyskania. Dane do obliczenia: - wartość towaru ( leków w zapisie na 1,01 po inwentaryzacji ) 31,12,2002 wynosi 100 239,28 zł - zakup towarów handlowych w 2003 roku 2 883 756,87 zł Koszt bieżący = stan początkowy + zakupy stan końcowy zł - wartość towarów ( leków w zapisie ) na 31,12 122 099,86 - przychody ze sprzedaży leków ( towarów ) w 2003 3 585 080,35 zł obliczyć : 1. koszty uzyskania przychodów ( realne) poniesione w roku podatkowym 2. dochód do opodatkowania Ad 1. - wartość spisu z natury towarów na 1,01 100 239,28 zł

- wydatki na zakup towarów handlowych i materiałów 2 883 756,87 zł - wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego 122 099,86 zł - pozostałe wydatki ( czynsze, ubezpieczenia, wynagrodzenia) 165 053,73 zł Koszty uzyskania przychodu K = stan początkowy + zakupy stan końcowy + pozostałe koszty Przychody 3 585 080 zł 558 130,33 zł Koszty uzyskania 3 026 950,02 zł Dochód Ad 2. Formuła liczenia zobowiązania podatkowego podatnika: K = ( D O ) * s % - U Odliczenia od dochodu są następujące : - straty z lat ubiegłych w wysokości 1/3 strsty - składki na ubezpieczenie społeczne podatnika oraz osób z nim współpracujących - składki na rzecz organizacji do których podatnik należy ( przynależności obowiązkowe) - wydatki na cele rehabilitacji osób niepełnosprawnych - darowizny na cele naukowe techniczne muszą być udokumentowane - darowizny na kościół i organizacje charytatywne

- odsetki od kredytów na cele mieszkaniowe Ulgi ( odliczenia) od podatku: - składka zdrowotna - ulga remontowo modernizacyjna lokalu lub budynku mieszkalnego według limitu odliczeń tj 19 % poniesionych wydatków raz na 3 lata Skala podatkowa podatku dochodowego od osób fizycznych Podstawa obliczenia podatku Wysokość podatku Ponad Do... 37 024 19 % minus kwota 530,08 zł/12 miesięcy = 44,17 zł 37 024 74 048 kwota 6504,48 zł + 30% nadwyżki ponad 37 024 zł 74 048 600 000 kwota 17 611,68 zł plus 40 % nadwyżki ponad 74 048 zł 600 000...? plus 50 % nadwyżki

Przykład 2 Obliczyć podatek dochodowy Kowalskiego od dochodu osiągniętego w 2003 roku z prowadzenia apteki, w oparciu o następujące dane: - dochód podatnika 558 130,83 zł - składki na ubezpieczenia społeczne 10 800,00 zł - składka roczna z tytułu przynależności do izby aptekarskiej 4 800,00 zł - darowizna na rzecz hospicjum salezjanów w Krakowie 2 000,00 zł - składki na ubezpieczenie zdrowotne 1 680,00 zł - 19% udokumentowanych wydatków na remont domu w kwocie 7 000zł tj 1 330,00 zł Rozwiązanie : 1. dochód po odliczeniach 558 130,33 10 800 4 800 2 000 = 540 530,33 zł 2. podatek według skali podatkowej: a. do 74 048 17 611,60 zł b. od kwoty 466 482,33 * 40 % 186 592,93 co razem daje kwotę 204 204,61 zł 3. kwota podatku do zapłacenia za 2003 rok ( do pełnych groszy): 204 204,61 minus Ulgi tj 1 680 + 1 330 co daje 201 194,60 złotych

Podatnik ma obowiązek sporządzić zeznanie roczne o wysokości osiągniętego dochodu i kwocie podatku dochodowego za dany rok PIT 36 lub 37 z załącznikami i składa w US właściwym według miejsca zamieszkania do 30,04 po roku podatkowym. Klasyfikacja majątku firmy ( jednostki gospodarczej ) i źródeł jej pochodzenia Jednostka gospodarcza prowadzi działalność wytwórczą, usługową, budowlaną, transportową i handlową w oparciu o posiadany majątek oraz kapitały i fundusze Majątek firmy jest angażowany aktywnie, czynnie w działalności i nazywamy wtedy go AKTYWAMI Aktywa trwałe cechują się : - znaczną wartością ( pojedyncze składniki mają wartość powyżej 3 500 zł ) - okres użytkowania powyżej 1 roku - mała elastyczność tzn zdolność do zmiany funkcji w warunkach konkurencyjnych - mała płynność tych aktywów tj zdolność do zamiany na gotówkę - generują koszty stałe np. podatek od nieruchomości, remonty, ubezpieczenia itp.

- produktywnym wykorzystaniem w konkretnej działalności obejmują: - wartości niematerialne prawne są to prawa autorskie i prawa własności do patentów, licencji, programów komputerowych, nowe technologie, filmy, obrazy, koszty prac badawczych, dodatnia wartość firmy ( jest to różnica pomiędzy ceną rynkową, a ceną nabycia firmy ) - środki trwałe są to kompletne i zdatne do użytkowania składniki majątku które przynoszą korzyści finansowe ( może być leasing), grunty, budynki, lokale, urządzenia inżynierii wodnej i lądowej ( drogi dojazdowe, instalacje ), maszyny i urządzenia specjalistyczne ( branżowe ) maszyny i urządzenia ogólnego zastosowania, środki transportu o różnym charakterze, pozostałe środki trwałe - środki trwałe w budowie ( inwestycje rozpoczęte ) są to nakłady związane z budową lub rozbudową, ulepszeniem i zakupem środków trwałych - Inwestycje długoterminowe są to składniki majątku o charakterze finansowym i wynikają z obrotu środkami pieniężnymi i papierami wartościowymi, cechą tych inwestycji są korzyści finansowe w postaci odsetek, oprocentowania, dywidendy. Zaliczamy tu nieruchomości, udziały w innych jednostkach, akcje i obligacje, lokaty bankowe, pożyczki udzielone innym firmom, fundusze emerytalne - Należności długoterminowe są to kwoty do otrzymania odroczone w czasie np.: odszkodowania z tytułów wywłaszczenia gruntów, odszkodowania firm ubezpieczeniowych Aktywa obrotowe cechują się: - ruchem okrężnym ( cyrkulacją) w procesie gospodarczym zmieniając swoją postać z pieniężnej na rzeczową - są całkowicie płynne ( są bezpieczne )

- służą zarobkowaniu Ruch okrężny aktywów obrotowych: ** Obejmują : - zapasy są to materiały ( pochodzą z zakupów i służą do produkcji ), towary ( pochodzą z zakupu i służą do handlu występują tylko w przedsiębiorstwach handlowych ), produkty ( są efektem procesu produkcyjnego ), półprodukty, produkcje w toku, inwentarz żywy w obrocie - należności krótkoterminowe: o kwoty do otrzymania w okresie do 12 m cy o należności od odbiorców za sprzedane towary, usługi o publiczno prawne należności ( zwrot podatku, składki, zwrot cła) o należności od pracowników, zwrot pożyczek, zaliczek o pozostałe - inwestycje krótkoterminowe o rachunki bankowe

o papiery krótkoterminowe do 12 m cy ( udziały akcje) o inne środki AKTYWA OBROTOWE + AKTYWA TRWAŁE = MAJĄTEK FIRMY Klasyfikacja źródeł pochodzenia majątku: Źródła pochodzenia majątku informują kto i w jakiej wielkości sfinansował majątek firmy są to informacje o różnych formach finansowania, które spełniają bierna, pasywną rolę w działalności gospodarczej i nazywają się pasywa Pasywa obejmują : - kapitały własne cechują się bezpieczeństwem długoterminowym, zapewniają minimalizację ryzyka z tytułu posiadania aktywów trwałych i umożliwiają zmniejszenie zapotrzebowania na kapitały obce obejmują: o kapitał podstawowy(akcyjny, udziałowy) fundusz założycielski fundusz przedsiębiorstw państwowych o kapitał zapasowy- tworzony na pokrycie strat o kapitał rezerwowy powstaje z aktualizacji wyceny środków trwałych o wynik finansowy ( zysk lub strata) - zobowiązania i rezerwy określają obce źródło finansowania firmy. Zobowiązania są to kwoty do zapłacenia w odroczonym terminie z posiadanych aktywów płynnych, zaliczamy:

- kredyty bankowe zobowiązania wobec banku, służą do finansowania zakupów inwestycyjnych, innych zobowiązań, wypłaty wynagrodzeń - zobowiązania wobec dostawców wynikają z faktur obcych otrzymywanych od dostawców materiałów towarów, usług, środków trwałych. Mają odroczony termin płatności ( jest to kredyt kupiecki) - zobowiązania publiczno prawne z tytułu spłaty podatków, ubezpieczeń społecznych, cła itp. - Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń wynikają z konieczności zapłaty pracownikom za świadczoną pracę - Pozostałe zobowiązania z tytułu leasingu, weksle. Rezerwy są to zobowiązania uprawdopodobnione i o nieznanym bliżej terminie zapłaty - na naprawy organizacyjne - na odprawy emerytalne pracowników - rezerwa na nagrody jubileuszowe - rezerwa na remonty kapitalne Fundusze specjalne ( socjalny i mieszkaniowy) Treść i znaczenie bilansu

Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek na kierownika jednostki do sporządzenia sprawozdania finansowego z działalności firmy co najmniej raz w roku. Sprawozdanie finansowe obejmuje elementy: - bilans - rachunek zysków i strat - rachunek przypływów pieniężnych - informacje dodatkowe Odbiorcami sprawozdań finansowych są: - zarząd i członkowie zarządu którzy odczytują wyniki działalności i wartość firmy po roku funkcjonowania - banki, inwestorzy, akcjonariusze, udziałowcy w celu poznania kondycji majątkowej, finansowej i rentowności firmy - kontrahenci firmy w celu poznania płynności finansowej i wartości firmy - urząd skarbowy w celu poznania wyników finansowych firmy i zdolności firmy do płacenia podatków - pracownicy i inne instytucje w celu poznania zagrożeń, kontynuacji działania firmy, poznanie warunków finansowych firmy które są źródłem nagród premii dla pracowników, oceny zarządu Podstawowym sprawozdaniem finansowym jest bilans Bilans jest to dwustronne zestawienie aktywów i pasywów w ujęciu wartościowym na określony dzień znany momentem bilansowym

Momentem bilansowym jest : - początek i koniec roku ( dzień rozpoczęcia i zakończenia działalności, dzień zmiany formy prawnej, dzień poprzedzający dzień upadłości lub likwidacji spółki Bilans sporządzany jest na podstawie: - inwentaryzacji aktywów i pasywów - zestawienia obrotów i sald ( bilans próbny) - na podstawie sald końcowych wynikających z kart księgowych Sporządzenie jest zgodne z zasadą równowagi finansowej tj. pasywów = aktywów Bilans na dzień 31,12,2003 Nazwa i adres firmy REGON

NIP L p Aktywa ( majątek) SUMA L p Pasywa ( kapitał i zobowiązania) SUMA A Aktywa trwałe 79350 A Kapitały własne 9000 1 Wartości niematerialne prawne 300 1 Kapitał podstawowy firmy 9000 2 Środki trwałe 79050 2 Kapitał zapasowy - 3 Środki trwałe w budowie - 3 Kapitał rezerwowy - 4 Należności długo terminowe 5 Inwestycje długo terminowe - 4 Wynik finansowy ( zysk / strata) - - B Aktywa obrotowe 10100 B Zobowiązania i rezerwy ( długi) 8450 1 Zapasy ( materiały, produkty gotowe, towary i produkcja w toku) 3400 1 Kredyty bankowe 8000 2 Należności krótkoterminowe ( od odbiorców, pracowników, publiczno prawne) 3 Inwestycje krótkoterminowe ( kasa rachunki bankowe - 2 Zobowiązania wobec dostawców 2500 3 Zobowiązania publiczno prawne 4 Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń 5 Pozostałe zobowiązania 450 - - -

6 Rezerwy - 7 Fundusze specjalne - Suma bilansowa 98450 Suma bilansowa 98450 sporządzającego Data i podpis Data i podpis zatwierdzającego ZADANIE! Spis z natury spółki GROSIK na dzień 1 kwietnia 200X r. Lp Wyszczególnienie. Wartość w zł 1. Samochód osobowy Toyota" 43500

2. Gotówka w kasie 2500 3. 100 m.b. materiału podszewkowego po 5 zł za m. b. 4. 15 maszyn do szycia 750 zł za sztukę 5. Trzy udziały po 30 tyś. zł każdy 90000 6. 25O m.b. materiału na garsonki po 8 zł za m. b. 2000 7. Zaciągnięty kredyt krótkoterminowy 8000 8. Guziki 800 9. Zobowiązania wobec dostawców 450 10. 11. 12. 13. 14. Środki na rachunku bankowym 13 200 Komputer 4300 Program komputerowy 300 Nici 100 Budynek magazynowy 20000 Na podstawie powyższych danych: 1) zakwalifikować poszczególne pozycje do odpowiednich składników majątku i źródeł ich pochodzenia, 2) ustalić wartość poszczególnych pozycji aktywów i pasywów, 3) sporządzić uproszczony bilans na dzień l kwietnia 200X r. Sumy kontrolne: suma bilansowa: 98 450 zł. Zadanie 2. W spółce akcyjnej GOPLANA, produkującej wyroby cukiernicze, sporządzono na dzień 31 lipca 200X r. spis inwentarza, który zawiera następujące nieruchomości: budynek produkcyjny - 420 000 zł, magazyn - 150 000 zł, budynek administracji - 380 000 zł. Wartość maszyn i urządzeń produkcyjnych wynosi 560 000 zł. -Ponadto spółka posiada samochód ciężarowy o wartości 45 000 zł i 2 samochody osobowe o łącznej wartości 58 000 zł. W magazynie znajduje się 500 kg cukru po 1,50 zł za kg, 100 kg kakao po 10 zł za kg, 150 kg mąki po 1,20 zł za kg oraz 50 kg mleka w proszku po 12 zł za kg. Ponadto w magazynie znajduje się 150 szt. tabliczek czekolady po 2 zł za szt., 200 paczek Delicji szampańskich"

po 1,80 zł za sztukę. W produkcji znajduje się 100 kg masy czekoladowej po 5 zł za kg. Spółka posiada na rachunku bieżącym w Banku Pekao S.A. 38 000 zł, natomiast w kasie spółki znajduje się 5 000 zł. Cukrowni jest zobowiązana zapłacić 3 540 zł, zaś hurtowni spożywczej 4 250 zł. Zobowiązania z tytułu podatku VAT wynoszą 2 200 zł. W banku BGŻ posiada zaciągnięty kredyt krótkoterminowy na kwotę 82 000 zł. Kapitał akcyjny spółki wynosi 18 500 akcji po 85 zł za akcję. Za czekolady sprzedane hurtowni słodyczy należy się spółce 4 800 zł. Na podstawie powyższych danych: 1) przeprowadzić klasyfikację poszczególnych składników majątku, grupując je według pozycji w bilansie Interpretacja bilansu - podstawowe sprawozdanie finansowe Sprawozdanie finansowe bilans odzwierciedla sytuację majątkowo kapitałową spółki oraz płynność finansową i jest wykorzystywane przez: banki, kontrahentów, US, zarząd spółki i przez inne instytucje Zainteresowani odbiorcy bilansu czytają i interpretują dane zawarte w bilansie za 2 jednakowe okresy sprawozdawcze Czytanie i analiza bilansu polega na : 1. określeniu zmiany sumy bilansowej 2. określeniu struktury aktywów i pasywów w celu poznania proporcji majątku i kapitału, określenia elastyczności majątku oraz samofinansowania 3. obliczeniu wskaźników dynamiki aktywów i pasywów lub wybranych składników, w celu określenia tempa zmian zachodzących w kondycji majątkowej i kapitałowej firmy Bilans możliwości: Wskaźskaźnnamiki bieżież bazowy ROK *100% Przykład : 1. określenie wartości aktywów płynnych które mają szczególne znaczenie w zarobkowaniu i wpływają na poziom zysków 2. poznanie wielkości i zmian w kapitale własnym 3. określenie wielkości i zmian zadłużenia firmy w badanych latach 4. poznanie wskaźników płynności tj. wypłacalność firmy za kolejne lata pokrycia zobowiązań aktywami płynnymi Spółka z o.o. GRAM posiada na 31,12,2003 następujące składniki majątku i kapitału: 1. środki trwałe 1 600 000 2. środki trwałe w budowie 160 000 3. akcje i udziały długoterminowe 60 000 4. gotówka w kasie 4 000