5. Gospodarka 5.1 Charakterystyka ogólna Usytuowanie Gminy Słupca w bezpośrednim sąsiedztwie Miasta Słupca jest czynnikiem zarówno aktywizującym, jak i hamującym rozwój gospodarczy Gminy. Bliskość miasta i jego funkcji usługowych znacznie ogranicza rozwój tych usług ( a więc i firm ) na terenie Gminy. Z drugiej strony dostępność do rynku pracy poza Gminą zwiększa szanse zawodowe mieszkańców Gminy. Czynnikiem aktywizującym rozwój gospodarczy jest stosunkowo bliskie położenie miast: Konina i Wrześni ( szybki i bezpośredni dojazd koleją lub samochodem ). W sektorze prywatnym dominującą pozycję w Gminie Słupca zajmuje sektor małych i średnich przedsiębiorstw. Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią siłę napędową gospodarki, ponieważ łatwiej i szybciej reagują na zmiany, generują miejsca pracy, wykorzystują rozmaite nisze rynkowe, a także innowacyjne oraz wyrównują różnice regionalne w rozwoju ekonomicznym. W związku ze zmianami gospodarczymi w Polsce, także sektor małych i średnich przedsiębiorstw zaczął się dynamicznie rozwijać. Było to wynikiem uwolnienia prywatnej przedsiębiorczości, a także zaangażowania własnych środków przez obywateli w rozwijanie działalności gospodarczej. Gmina Słupca posiada korzystne warunki do rozwoju gospodarczego, o których była już mowa wyżej. Należy pamiętać, że mimo bliskości miast i autostrady, jest ona przede wszystkim gminą rolniczą, której prawie 86 % powierzchni zajmują grunty orne. O korzystnych warunkach dla rozwoju rolnictwa świadczą stosunkowo dobre gleby, rozwinięte drobiarstwo i rozwój produkcji warzyw. Z kolei najważniejszymi barierami w rozwoju rolnictwa są: mała wielkość dużej części gospodarstw, problemy ze zbytem zbóż. Dla rozwoju działalności pozarolniczej istotną przeszkodą są trudności z dostępnością terenów, bowiem istnieją problemy z przekwalifikowywaniem gruntów klas wyższych. 5.2 Struktura podstawowych branż na terenie Gminy Słupca Według stanu na koniec grudnia 2007 roku, w rejestrze działalności gospodarczej prowadzonej przez Urząd Gminy, zarejestrowane było 490 podmiotów gospodarczych ( osoby fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą ). 21
Głównymi kierunkami działalności gospodarczej w Gminie Słupca są handel, handel detaliczny i naprawy. Uwagę zwraca duży udział podmiotów w dziale budownictwa. W formie graficznej struktura podmiotów gospodarczych przedstawia się następująco: Wykres nr 2 Struktura podmiotów gospodarczych według branż 22% 1% 2% przemysł i wytwórstwo rolnictwo, leśnictwo, rybołóstwo 14% 42% handel, handel detaliczny, naprawy budownictwo transpor, komunikacja inne usługi 19% Największymi zakładami pracy na terenie Gminy Słupca są: 1. Stolarstwo Meblowe, Piotrowice 3 zakłady, 2. Firma Handlowo Usługowa art. Przemysłowe, usługi transportowe, auto złom, Cienin Zaborny, 3. Spółka Kartal działalność gastronomiczna i hotelarska, Gościniec u Kmiecia, Wilczna, 4. Zakład Produkcji Makaronu Słowianka, Wierzbocice, 5. Zakład Przetwórstwa Cebuli VAN DEN DOEL Poland Spółka z o.o., Kowalewo Opactwo, 6. Zakład Przetwórstwa Warzywnego Kwaszarnia, Młodojewo, 7. Skup ziemiopłodów, Przetwórstwo owocowo warzywne i spożywcze, Kotunia, 8. Zakład Pokryć Galwanicznych, Bielawy, 9. Spółdzielnia Inwalidów Przyjaźń w Słupcy, Stolarnia w Piotrowicach. 5.3. Gospodarka identyfikacja problemów 22
Tabela nr 5 Rozwój gospodarczy braki i problemy Braki i problemy hamujące rozwój gospodarczy Gminy Słupca 1. Brak dużych inwestorów zewnętrznych i lokalnych MSP, 2. Brak kapitału inwestycyjnego, 3. Brak zachęt dla lokalnych i zewnętrznych inwestorów do rozwijania przedsiębiorczości, 4. Mała integracja i kooperacja wewnętrzna i zewnętrzna MSP, 5. Brak przedsiębiorstw wysokiej techniki, 6. Wysokie koszty własne i niska rentowność firm, 7. Niski poziom usług doradczych dla firm, 8. Niski poziom informatyzacji. 9. Wysokie ( ale niewiele rosnące ) bezrobocie, 10. Małe gospodarstwa rolne ( do 5 ha ) ponad połowa ogólnej liczby, 11. Problemy ze zbytem zbóż, 12. Niska lesistość Gminy 13. Problemy z przekwalifikowywaniem gruntów klas wyższych 6. Sfera społeczna 6.1. Sytuacja demograficzna i społeczna Gminy Słupca Gminę Słupca zamieszkuje 9275 mieszkańców. Ludność zamieszkuje 58 miejscowości w Gminie w ramach 30 sołectw. Największe wsie to Cienin Kościelny, Kotunia, Młodojewo, Wierzbocice, Kąty, Cienin Zaborny Parcele, Cienin Zaborny. Tabelka nr 6 Wykaz największych miejscowości w Gminie Słupca LP. NAZWA MIEJSCOWOŚCI LICZBA LUDNOŚCI 23
1 Cienin Kościelny 516 2 Kotunia 472 3 Młodojewo 477 4 Wierzbocice 421 5 Kąty 398 6 Cienin Zaborny Parcele 423 7 Cienin Zaborny 389 8 Wilczna 382 9 Rozalin 380 10 Piotrowice 420 Struktura ludności według wieku produkcyjnego przedstawia się następująco: 1. Przedprodukcyjny ( do 18 lat ) 2487 2. Produkcyjny (od 18 do 65 lat ) 5439 3. Poprodukcyjny ( powyżej 65 lat ) 1248 Wykres nr 3 Wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i poprodukcyjny 14% 27% przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny 59% Tabela nr 7 Struktura ludności według grup wiekowych z podziałem na mężczyzn i kobiety 24
Grupy Ogółem Mężczyźni Kobiety wiekowe Osoby Struktura Osoby Struktura Osoby Struktura Ogółem 9275 100,0 % 4642 100,0 % 4633 100,0 % 0 2 293 3,19 132 2,95 157 3,42 3 6 456 4,97 235 5,11 221 4,82 7 16 1445 15,68 756 16,38 689 14,98 17 19 462 4,87 231 4,87 230 4,87 20 24 741 7,75 381 7,96 360 7,53 25 39 2054 22,17 1084 23,36 970 20,96 40 59 2247 24,16 1179 25,32 1068 23,00 60 64 267 2,91 124 2,69 143 3,12 65 69 347 3,78 156 3,39 191 4,17 70 79 710 7,73 285 6,2 425 9,28 80 i pow. 253 2,75 79 1,71 174 3,80 6.2. Rynek pracy Zjawisko bezrobocia stanowi poważny problem społeczny, wpływający ujemnie na podstawy i zachowania osób nim bezpośrednio dotkniętych, a także członków ich rodzin. Bezrobocie dotyka często ludzi młodych z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym. Niebezpiecznym zjawiskiem jest występujące długookresowe. Do głównych przyczyn bezrobocia na terenie Gminy Słupca jest należą między innymi: 1. likwidacja PGR-ów i zakładów obsługujących rolnictwo, 2. niska mobilność zawodowa, 3. mała aktywność zawodowa, 4. niskie kwalifikacje zawodowe kandydatów do pracy. Tabela nr 8 Liczba bezrobotnych w Gminie Słupca w IV kwartale 2007 r. Liczba bezrobotnych 30.06.2004 r. Liczba bezrobotnych 31.12.2007 r. Zmiana Gmina Słupca 775 490-285 9275 Liczba mieszkańców Pomoc dla bezrobotnych udzielana przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej to przede wszystkim pomoc finansowa i praca socjalna. Osoby bezrobotne i rodziny, w których jest osoba bezrobotna są najczęstszymi klientami GOPS-u. 6.3. Oświata 25
Obsługą szkół przedszkoli na terenie Gminy Słupca zajmuje się Samorządowa Administracja Szkół i Przedszkoli. Zaplecze oświatowe tworzy: I. 6 szkół podstawowych 1. Szkoła Podstawowa w Cieninie Kościelnym, 2. Szkoła Podstawowa w Cieninie Zabornym, 3. Szkoła Podstawowa w Kotuni, 4. Szkoła Podstawowa w Wierzbocicach, 5. Szkoła Podstawowa w Młodojewie, 6. Szkoła Podstawowa w Koszutach, II. 2 gimnazja 1. Gimnazjum Publiczne w Kowalewie Opactwie, 2. Gimnazjum Publiczne w Drążnej, III. 6 przedszkoli 1. Przedszkole Gminne w Cieninie Kościelnym, 2. Przedszkole Gminne w Cieninie Zabornym, 3. Przedszkole Gminne w Kotuni, 4. Przedszkole Gminne w Młodojewie, 5. Przedszkole Gminne w Piotrowicach, 6. Przedszkole Gminne w Wilcznej. 6.3. Grupy społeczne wymagające wsparcia Wiele grup społecznych w Gminie Słupca znajduje się obecnie w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej, co skutkuje również znacznym pogorszeniem się warunków życia, szczególnie dzieci i osób starszych. Wsparcia wymagają osoby długotrwale bezrobotne i ich rodziny, bezrobotni absolwenci szkół ( do lat 25 ), osoby podejmujące pracę poza rolnictwem, osoby starsze i niepełnosprawne oraz kobiety powracające na rynek pracy. Liczba osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotne według stanu na dzień 31 grudnia 2007 r. wyniosła 96 osób w tym 52 osoby to kobiety. 6.4. Organizacje pozarządowe i społeczne 26
Aktywność społeczna mieszkańców Gminy Słupca widoczna jest poprzez działalność w ramach następujących organizacji pozarządowych: Ochotnicza Straż Pożarna, 6.5. Sfera społeczna identyfikacja problemów Sfera społeczna 1. zróżnicowany poziom wykształcenia mieszkańców Gminy, 2. niski poziom znajomości języków obcych, 3. wysokie bezrobocie wśród ludzi młodych, 4. wysokie bezrobocie wśród kobiet, 5. ukryte bezrobocie na wsi, 6. mała liczba ofert pracy, 7. dziedziczenie: bezrobocia, 8. brak ofert pracy dla osób niepełnosprawnych, 9. brak szans zatrudnienia poza rolnictwem III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI W GMINIE SŁUPCA 27
Zadania inwestycyjne prowadzące do poprawy sytuacji w Gminie Słupca podzielono na następujące grupy: 1. zmiany w strukturze gospodarczej Gminy, 2. zmiany w sposobie użytkowania terenu, 3. rozwój systemu komunikacji i infrastruktury, 4. poprawa stanu środowiska naturalnego, 5. poprawa stanu środowiska kulturowego, 6. poprawa warunków i jakości życia mieszkańców, w tym zmiany w strukturze zamieszkania. Zgłoszone przez zespół powołany do opracowania Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Słupca zadania inwestycyjne poddane zostały weryfikacji. Przyjęto następujące zasadnicze kryteria porządkowania zadań : 1. kontynuacja i stopień zaawansowania inwestycji, a) konieczność realizacji zadania wynikająca z podjętych zobowiązań prawnych i instytucjonalnych, b) konieczność realizacji zadania, którego nie podjęcie stwarza stan zagrożenia publicznego, c) komplementarność, powiązanie zadania z innymi zadaniami inwestycyjnymi w gminie, gminach sąsiednich lub powiecie, d) możliwość pozyskania znaczących środków z funduszy zewnętrznych, e) realizacja zasady zrównoważonego rozwoju Gminy, f) efektywność ekonomiczna g) poszanowanie zasad ochrony środowiska. ważności. Poniżej zamieszczona jest uporządkowana lista zadań według grup przyjętej hierarchii 28