Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) Instrumenty finansowe dla MŚP Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy CIP przy Związku Banków Polskich
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) jest elementem realizacji Strategii Lizbońskiej zakładającej: uczynienie gospodarki europejskiej najbardziej konkurencyjną, innowacyjną i dynamiczną gospodarką na świecie uczynienie gospodarki europejskiej gospodarką opartą na wiedzy zrównoważony, harmonijny rozwój łączący wzrost gospodarczy, integrację społeczną i ochronę środowiska stworzenie przyjaznych warunków dla rozwoju oraz funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw 2
Główne cele Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP): zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, szczególnie MŚP m.in. poprzez ułatwienie dostępu do finansowania zewnętrznego promowanie wszelkich form innowacji, w tym innowacji ekologicznych przyśpieszenie tworzenia społeczeństwa informacyjnego promowanie efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach 3
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 2013 (CIP) Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (EIP) Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) Program Inteligentna Energia Program dla Europy (IEE) Komponent Instrumenty finansowe dla MŚP 4
Beneficjenci: Instytucje pośredniczące: Instytucje finansowe m.in. banki, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe, fundusze kapitałowe, instytucje leasingowe, itp. Instrumenty mają zachęcić te instytucje do aktywniejszego i szerszego finansowania MŚP na różnych etapach rozwoju (na etapie zakładania, w fazie startu, ekspansji czy na etapie transferu firmy). Beneficjenci końcowi: MŚP W rezultacie program ma umożliwić MŚP łatwiejsze pozyskanie środków finansowych na inwestycje (związane z wiedzą, innowacje i eko-innowacje, transfer technologii). 5
Instrumenty finansowe dla MŚP GIF SMEG CBS High Growth and Innovative SME Facility Instrument na rzecz wysokiego wzrostu i innowacji w MŚP SME Guarantee Facility System poręczeń dla MŚP Capacity Building Scheme System rozwijania zdolności instytucji pośrednictwa finansowego 6
Instrument I: GIF Instrument na rzecz wysokiego wzrostu i innowacji w MŚP Cel: wspieranie zakładania i finansowania MŚP oraz zmniejszenie luki w ich finansowaniu poprzez zwiększenie dostępności kapitału własnego i kapitału ryzyka wspieranie innowacyjnych MŚP o wysokim potencjale wzrostu, w szczególności zajmujących się badaniami, rozwojem itp. Instytucja zarządzająca i wdrażająca: Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) Nabór wniosków: Otwarty (tryb ciągły) 7
GIF Opcja 1 Dotyczy wczesnej fazy rozwoju przedsiębiorstwa (faza zalążkowa i faza startu) Instrument obejmuje inwestycje Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego wyspecjalizowane fundusze podwyższonego ryzyka: - finansujące wczesne stadium rozwoju firmy (seed capital) - działające w skali regionu - skupione na określonych sektorach, technologiach - związane z inkubatorami - wspierane przez Anioły Biznesu które udostępniają kapitał MŚP. w Umożliwia również współinwestowanie w funduszach i instrumentach finansowych wspieranych przez Anioły Biznesu. 8
GIF Opcja 2 Dotyczy fazy ekspansji przedsiębiorstwa Instrument obejmuje inwestycje Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego w wyspecjalizowane fundusze podwyższonego ryzyka, które udostępniają kapitał innowacyjnym MŚP o wysokim potencjale wzrostu w fazie ich ekspansji. Instrument unika wykupu udziałów kontrolnych (buy-out) oraz refinansowania służącego wyprzedaży aktywów nabywanego przedsiębiorstwa (asset stripping). 9
Instrument II: SMEG System poręczeń dla MŚP Cel: udzielanie gwarancji bezpośrednich na rzecz instytucji finansowych udzielanie regwarancji na rzecz działających programów gwarancyjnych Instytucja zarządzająca i wdrażająca: Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) Nabór wniosków: Otwarty (tryb ciągły) 10
SMEG System poręczeń dla MŚP Gwarancje kredytów Gwarancje mikrokredytów Gwarancje inwestycji kapitałowych Gwarancje transakcji sekurytyzacji portfeli dłużnych MŚP 11
SMEG Opcja 1 Gwarancje kredytów (pożyczek / leasingu) Cel: Ograniczenie trudności MŚP w dostępie do finansowania realizacji inwestycji w określone działania postrzegane jako wysoce ryzykowne (związane z wiedzą: rozwój technologii, innowacji) lub z uwagi na brak wystarczającego zabezpieczenia. Forma: EFI udziela pośrednikowi Gwarancji UE (w formie poręczenia, gwarancji lub współgwarancji) na zabezpieczenie części ryzyka portfela finansowego. Gwarancje obowiązują 10 lat. Portfel objęty Gwarancją UE: W skład Portfela mogą wchodzić instrumenty dłużne lub gwarancje udzielone MŚP o okresie spłaty minimum 12 miesięcy (priorytetowo 18 miesięcy). Instrumenty mogą wspierać potrzeby inwestycyjne firm, zapewniać kapitał obrotowy lub finansować ich działalność innowacyjną. Brak opłaty gwarancyjnej / ewentualna Opłata za zaangażowanie 12
SMEG Opcja 2 Gwarancje mikrokredytów Cel: Zachęcenie instytucji do oferowania mikrokredytów Ograniczenie trudności instytucji związanych z udzielaniem mikrokredytów (np.: wyższych kosztów obsługi) Forma: EFI udziela pośrednikowi Gwarancji UE (w formie poręczenia, gwarancji lub współgwarancji) na zabezpieczenie części ryzyka portfela finansowego. Gwarancje obowiązują 5 lat. Portfel objęty Gwarancją UE: W skład Portfela mogą wchodzić mikrokredyty lub gwarancje udzielone mikroprzedsiębiorstwom w kwocie nie przekraczającej 25 000 EUR i o okresie spłaty minimum 6 miesięcy (priorytetowo 12 miesięcy). Instrumenty mogą wspierać potrzeby inwestycyjne, obrotowe firm lub finansować ich działalność innowacyjną. Instytucja finansowa może skorzystać ze Wsparcia Technicznego częściowej rekompensaty kosztów związanych z obsługą mikrokredytów (do 50 000 EUR). 13
SMEG Opcja 3 Gwarancje inwestycji kapitałowych Cel: Zabezpieczenie inwestycji MŚP prowadzonych na etapie zakładania i rozpoczynania działalności, finansowania hybrydowego lub finansowania kapitałem podwyższonego ryzyka Forma: EFI udziela pośrednikowi Gwarancji UE (w formie poręczenia, gwarancji lub współgwarancji) na zabezpieczenie portfela finansowego. Gwarancje obowiązują 10 lat. Portfel objęty Gwarancją UE: Portfel finansowy objęty Gwarancją UE może zawierać gwarancje lub instrumenty kapitałowe lub quasi-kapitałowe udzielone MŚP (np. gwarancje udzielone przez pośredników na rzecz funduszy dostarczających MŚP finansowania zalążkowego, kapitału w fazie startu, finansowania hybrydowego). Maksymalna wysokość inwestycji kapitałowej objętej Gwarancją UE wynosi 500 000 EUR. 14
SMEG Opcja 4 Gwarancje transakcji sekurytyzacji portfeli dłużnych MŚP Cel: Zapewnienie gwarancji i instrumentów pokrewnych do wzmocnienia transakcji sekurytyzacji i tym samym ułatwienie instytucjom finansowym uruchomienia finansowania dłużnego dla MŚP. Portfel Sekurytyzowany: Składa się z aktywów bazowych zwykle wykorzystywanych w transakcjach sekurytyzacyjnych, np.: instrumentów dłużnych, należności leasingowych, instrumentów hybrydowych i innych powiązanych z kapitałem własnym oraz innych form finansowania długiem; obligacji i pokrewnych instrumentów emitowanych przez MŚP; należności handlowych pozyskanych przez MŚP, itp. Portfel Dodatkowy: Znaczna część środków uzyskanych w wyniku sekurytyzacji musi zostać przeznaczona na utworzenia Portfela Dodatkowego na pokrycie finansowania lub gwarancji na rzecz MŚP. Instytucja finansowa może uzyskać częściową rekompensatę kosztu uzyskania ratingu zewnętrznego danej transakcji maksymalnie 50 000, jednocześnie nie więcej niż 50% faktycznego kosztu uzyskania ratingu. 15
Instrument III: CBS System rozwijania zdolności instytucji pośrednictwa finansowego Cel: poprawa specjalistycznej wiedzy dotyczącej inwestycji i technologii, w instytucjach finansowych inwestujących w innowacyjne MŚP lub MŚP o znacznym potencjale wzrostu zwiększanie podaży kredytów dla MŚP poprzez ulepszenie procedur oceny wiarygodności finansowej w ramach kredytowania MŚP Instytucje zarządzające: Międzynarodowe instytucje finansowe (w tym: EBOR, EBI, EFI, BRRE) Nabór wniosków: Instrument nie został jeszcze uruchomiony (przewidywana data uruchomienia I kwartał 2009). 16
Instrumenty finansowe korzyści dla MŚP: stworzenie mechanizmów wspierających zakładanie i finansowanie MŚP we wszystkich fazach rozwoju ułatwienie firmom pozyskania finansowania zewnętrznego na korzystnych warunkach zachęcanie i wspieranie instytucji finansowych w finansowaniu mikroprzedsiębiorstw, także produktami o niższych kwotach zwiększanie podaży instrumentów dłużnych dla MŚP poprzez wspieranie instytucji finansowych w procesach ulepszenia procedur oceny wiarygodności finansowej MŚP 17
Zainteresowanie Instytucji finansowych Programem CIP (II): Czy Państwa instytucja finansowa zamierza aplikować o wsparcie w ramach "Instrumentów finansowych dla MŚP"? Jakim "Instrumentem finansowym dla MŚP" jest zainteresowana Państwa instytucja? Jeszcze nie podjęliśmy decyzji 51% Tak 20% Nie 29% CBS 32% GIF 14% SMEG 54% Krajowy Punkt Kontaktowy CIP Warszawa, 2 grudnia 2008 Pierwsze wnioski aplikacyjne z Polski już złożone! 18
Krajowy Punkt Kontaktowy Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 2013 Komponent Instrumenty finansowe MŚP Związek Banków Polskich ul. Kruczkowskiego 8 00 380 Warszawa tel/fax +48 22 696 64 95 Strona internetowa: Infolinia mailowa: www.cip.gov.pl/eip/kpkzbp kpkcip@zbp.pl Niniejsza prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK. 19