nowe media materiały dydaktyczne dla nauczycieli Multimedia a literatura serwisy fotograficzne w internecie autorka: Anna Równy Materiał do realizacji na lekcji języka polskiego. Projekt NOWE MEDIA powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym. www.nhef.pl
Informacje o temacie Lekcja przybliżająca uczniom możliwości, jakie daje Internet jako narzędzie wyszukiwania i pozyskiwania legalnych, darmowych fotografii (np. serwis Stock.XCHNG) oraz ich wykorzystania do interpretacji utworów literackich. Podajemy uczniom przykładowe tytuły lektur i prosimy, żeby korzystając z takich serwisów, dobrali odpowiednie fotografie, które oddadzą temat książki, naprowadzą na trop interpretacyjny, mogą też stanowić przykładową okładkę książki wg ich pomysłu. Temat ten można zrealizować na lekcjach języka polskiego zarówno w klasach gimnazjalnych, jak i ponadgimnazjalnych. Wybrane w scenariuszu przykłady tekstów literackich i fotografii są wariantywne. Wybór lektur może być zależny od programu nauczania oraz kreatywności uczniów realizujących temat. Scenariusz lekcji Temat: Multimedia a literatura serwisy fotograficzne w internecie Cele: Na lekcji uczeń: poznaje sposoby wyrażania emocji poprzez sztukę (tu: fotografia) poznaje różne funkcje fotografii w przekazach internetowych ćwiczy umiejętność koncentrowania się na zadaniu doskonali umiejętność wyszukiwania informacji w Internecie doskonali znajomość języka angielskiego Metody i formy pracy: wykład burza mózgów praca w grupach prezentacja metoda obrazów (metoda skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia, przygotowania do publicznych wystąpień oraz rozwiązywania problemów w twórczy sposób E. Brudnik, A. Moszyńska, Beata Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce, Zakład Wydawniczy SFS, s. Środki dydaktyczne: Internet serwis fotograficzny Stock.XCHNG komputery, rzutnik multimedialny Czas trwania: 2 godziny lekcyjne 2
Przebieg lekcji: 1. Wykład: Za pierwszą fotografię uznaje się zdjęcie wykonane w 1826 roku przez francuskiego wynalazcę Josepha-Nicéphore a Niépce a. Źródło: Wikipedia Wkład w rozwój fotografii miało wiele dziedzin nauki; można powiedzieć, że łączy ona w sobie wiele, dokonywanych na przestrzeni wieków, odkryć. Helmut Gernsheim, historyk fotografii powiedział: Fotografia jest jedynym językiem rozumianym we wszystkich zakątkach świata i łączącym narody i kultury. Część badaczy i twórców artystycznej fotografii uznaje, że technologiczny skok i odejście od fotografii klasycznej na rzecz cyfrowej, jej ogólna dostępność i łatwość wykonywania zdjęć, zmieniły podejście ludzi do fotografii i zawodu fotografa. Fotografowanie stało się zajęciem masowym. Każdy ma możliwość, nawet przy pomocy telefonu komórkowego, robienia setek zdjęć dziennie. Zdjęcia za pomocą karty pamięci, Bluetootha lub kabla USB szybko przerzucamy na dysk komputera i równie szybko umieszczamy w Internecie. Ta ogólna dostępność przyczyniła się do powstania serwisów internetowych publikujących fotografie, a także zajmujących się ich dystrybucją i archiwizacją. Myśląc o zwykłych użytkownikach Internetu, należy wspomnieć o kilku typach serwisów fotograficznych: galerie grupowe (np. plfoto.com internetowe forum fotograficzne), platformy fotoblogowe (np. fotoblog.pl serwis oferujący blogi i fotoblogi) i albumy internetowe (np. flickr.com gromadzenie i udostępnianie zdjęć cyfrowych online). 2. Prosimy uczniów, aby znaleźli wymienione przed chwilą strony internetowe i zapoznali się z ich zawartością. 3
3. Burza mózgów: Biorąc pod uwagę obejrzane przed chwilą strony internetowe i swoją wiedzę na temat obrazu w przekazach internetowych, zastanów się, jaką rolę pełni fotografia w Internecie? Przewidywane odpowiedzi uczniów: informacyjną uzupełniającą dopełnia tekst, ale nie może bez niego funkcjonować czysto ilustracyjną wypełnia przestrzeń, urozmaica ją artystycznego uzupełnienia dopełnia tekst, ale sama w sobie może już funkcjonować jako dzieło sztuki Zapisujmy wnioski uczniów na tablicy. 4. Zapoznajemy uczniów z możliwościami wybranej strony internetowej, z której można pobierać i legalnie wykorzystywać niektóre oznaczone zdjęcia. www. Instrukcja korzystania z serwisu Stock.XCHNG: Załóż sobie darmowe konto, przy rejestracji podaj podstawowe dane osobowe (imię, nazwisko, adres, telefon i e-mail). Potwierdź link aktywacyjny, który został Ci przesłany na podany przed chwilą e-mail i zaloguj się do serwisu. W lewej górnej części strony znajduje się ramka, w którą wpisuje się szukane słowo. Ważne: musi to być słowo w języku angielskim! Następnie wciśnij pomarańczowy przycisk (odpowiednik: szukaj ). Po wyświetleniu się zdjęć wybieramy takie, które nam odpowiada i sprawdzamy przypisane mu prawa autorskie. Jeśli posiada tzw. standard restriction to można je wykorzystać, koniecznie pamiętając o podpisie Kliknij prawą stroną myszki i wybierz funkcję Zapisz obrazek jako i potwierdź Zapisz. Aby wkleić fotografię w jakiś dokument kliknij prawym przyciskiem myszki: Kopiuj i wchodząc w swój dokument funkcję Wklej. 5. Nauczyciel zapoznaje uczniów z cytatem z Susan Sontag (zapisuje myśl na tablicy, albo rozdaje kartki z cytatami uczniom): Każda fotografia jest wieloznaczna: zobaczyć coś w postaci zdjęcia to znaczy znaleźć potencjalny przedmiot fascynacji Susan Sontag. Polecenie: Odwołując się do myśli Susan Sontag, weź pod uwagę, że fotografię można interpretować w sposób dosłowny i sposób metaforyczny. Podział na grupy: Dzielimy uczniów na cztery grupy. Grupy I i II mają znaleźć fotografie, które w sposób dosłowny będą wiązać się z tytułem wskazanego tekstu literackiego, natomiast grupy III i IV wyszukują zdjęcia, które dany tytuł literacki będą przedstawiać za pomocą metafory. W scenariuszu, jako wariant, prezentowane są przykłady ćwiczeń z wyszukiwaniem zdjęć do Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego i Lalki Bolesława Prusa. Ćwiczenie to angażuje uczniów w myślenie o przesłaniu tekstu literackiego, odwołuje się do ich znajomości lektury, zmusza do własnych wniosków. Ćwiczenie to pokaże również, że każdy z nich będzie inaczej odbierał i odczytywał tekst kultury, jakim jest fotografia. 4
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara http://www./photo/372377/?forcedownload=1 http://www./browse.phtml?f=download&id=1280590 5
http://www./browse.phtml?f=download&id=423101 Bolesław Prus, Lalka http://www./browse.phtml?f=download&id=1265063 6
http://www./browse.phtml?f=download&id=1204757 http://www./browse.phtml?f=download&id=102955 6. Prezentacja na forum: liderzy grup prezentują efekty pracy, krótko uzasadniając wybór dwóch fotografii. Zdjęcia są pokazywane na rzutniku multimedialnym albo na komputerach w pracowni dzięki połączeniu sieciowemu. 7. Nauczyciel i uczniowie oceniają prace wszystkich grup i ustalają oceny. 7
Praca domowa: Używając aparatu cyfrowego lub aparatu fotograficznego w telefonie komórkowym, zrób zdjęcie, będące ilustracją bądź metaforą Twojej ulubionej książki. Fotografię wraz z wybranym tytułem literackim prześlij na podany adres e-mail nauczyciela. Proponowana bibliografia: 1. Miller Krzysztof, Znikająca magia fotografii?, [w:] Biblia dziennikarstwa pod red. Andrzeja Skworza i Andrzeja Niziołka, Kraków, Wydawnictwo Znak, 2010, s. 343-364. 2. Sontag Susan, O fotografii, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985. 8