PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY 2004 z. 3/4 PL ISSN 0033-202X AGNIESZK A KASPRZYK WPROWADZANIE I TYPY DANYCH ORAZ NARZĘDZIA DOSTĘPU W KATALOGU NUKAT Ogólna charakterystyka katalogu NUKAT: jego zawartość i tryb wprowadzania do niego rekordów. Vectors iportal jako narzędzie dostępu do danych zgromadzonych w bazie NU KAT. TRYB W PROW ADZANIA REKORDÓW DO BAZY NUKAT I JEJ ZAWARTOŚĆ W dniu 5.07.2004 r. upłynął drugi rok funkcjonowania katalogu centralnego NUKAT. Katalog ten jest ulokowany na serwerze SUN Enterprise 450 w Centrum NUKAT Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Do obsługi katalogu służy system Virtua dostarczony przez firmę VTLS z Blacksburga w Stanach Zjednoczonych. W bazie NUKAT znajdują się dwa zbiory wzajemnie powiązanych rekordów: - rekordy Centralnej Kartoteki Haseł Wzorcowych (CKHW) - obecnie 1 011 125 rekordów; - rekordy bibliograficzne dla wydawnictw zwartych - 268 303 rekordów 1oraz wydawnictw ciągłych - 27 897 rekordów. Katalog NUKAT ma za zadanie: - dostarczyć użytkownikom szybkiej i precyzyjnej informacji o dokumentach znajdujących się w polskich bibliotekach oraz o miejscu ich przechowywania, przyczyniając się tym samym do usprawnienia wypożyczeń międzybibliotecznych; - usprawnić i przyspieszyć katalogowanie zbiorów poprzez stworzenie metodą współkatalogowania źródła dobrej jakości rekordów dla katalogów lokalnych poszczególnych bibliotek; - objąć współpracą wszystkie biblioteki naukowe, bez względu na stosowane w katalogu lokalnym oprogramowanie biblioteczne; - udostępnić do kopiowania gotowe rekordy CKHW i bibliograficzne, także bibliotekom nie uczestniczącym we współkatalogowaniu i stosującym różne systemy biblioteczne. Obecnie we współkatalogowaniu uczestniczy 49 bibliotek. Miesięcznie wpływa do bazy NUKAT średnio ponad 10 100 rekordów bibliograficznych dla wydawnictw zwartych, ok. 350 rekordów dla czasopism i prawie 12 000 rekordów haseł wzorcowych. Zgodnie z ustaloną 1 Stan na 1.0 7.2 0 0 4 r.
140 ARTYKUŁY procedurą wszystkie typy rekordów wprowadzane są online do bufora bazy NUKAT przez uprawnionych bibliotekarzy z bibliotek współpracujących. W pierwszej kolejności wprowadza się do bazy NUKAT wszystkie rekordy dla haseł koniecznych do wykorzystania w rekordzie bibliograficznym (oczywiście, jeżeli nie ma ich jeszcze w bazie NUKAT). Dopiero po zatwierdzeniu rekordów dla odpowiednich haseł możliwe jest zastosowanie ich w rekordach bibliograficznych. Opracowywanie rekordów bibliograficznych odbywa się na zasadzie pierwszeństwa. Bibliotekarz, przystępując do katalogowania, sprawdza, czy w katalogu centralnym jest już odpowiedni rekord bibliograficzny. W przypadku znalezienia danego rekordu kopiuje go do swego katalogu lokalnego, jeśli nie - sporządza rekord bibliograficzny w buforze katalogu centralnego. Rekord ten po kontroli i zatwierdzeniu trafia do bazy NUKAT i może być kopiowany przez inne biblioteki zainteresowane opisem danego dokumentu. W przypadku wprowadzenia do bufora więcej niż jednego rekordu dla tego samego dokumentu do bazy przejmowany jest rekord lepszy, a jeżeli są równorzędne - wcześniej wprowadzony. Wprowadzane do bufora rekordy ustawiane są w odpowiednich statusach i następnego dnia kontrolowane przez odpowiednie zespoły administratorów katalogu NUKAT. Poprawne rekordy, po nadaniu przez administratorów numeru kontrolnego, są w nocy przekazywane z bufora do bazy NUKAT i od następnego dnia dostępne do kopiowania. Procedura zatwierdzenia rekordu od chwili przekazania rekordu do kontroli do jego udostępnienia w bazie NUKAT zajmuje dwa dni. Rekordy bibliograficzne w katalogu NUKAT zawierają informację o miejscu przechowywania dokumentu. Jest ona wprowadzana do rekordu w postaci ustalonego symbolu biblioteki. Na ekranie katalogu centralnego prezentowana jest w postaci pełnej nazwy biblioteki pod opisem bibliograficznym dokumentu i na jej podstawie realizowane jest hiperłącze do katalogu lokalnego danej biblioteki. W trybie modyfikacji może być dodawana do rekordów bibliograficznych charakterystyka przedmiotowa dokumentów. Dopuszcza się bowiem wprowadzanie do bazy NUKAT rekordów bibliograficznych bez charakterystyki przedmiotowej, choć preferowane są rekordy kompletne. Opis przedmiotowy może być dodany do rekordu bibliograficznego w terminie późniejszym przez bibliotekarza innego niż autor tego rekordu. Największym zainteresowaniem wśród bibliotek kopiujących cieszą się rekordy dla dokumentów wydanych w 1. 2001-2003, czyli najnowszych. Rekordy dotyczące dokumentów sprzed 2001 r. są rzadziej kopiowane, ponieważ rekordy dla nich przeważnie znajdują się już w katalogach lokalnych lub nie są akurat przedmiotem katalogowania w wielu bibliotekach. Należy jednak oczekiwać, że z czasem i te rekordy zostaną wykorzystane, gdy biblioteki przystąpią do retrokonwersji swoich katalogów lub do systematycznej wymiany lokalnie utworzonych rekordów na rekordy pochodzące z katalogu centralnego. Zyskają dzięki temu dopisanie do rekordu w katalogu centralnym kodu wła
WPROWADZANIE I TYPY DANYCH W KATALOGU NUKAT 141 snej biblioteki, zaś czytelnik zyska pełniejszą informację o miejscu przechowywania tych dokumentów. Napływ danych do bazy NUKAT jest uzależniony od zbiorów danej biblioteki, typu dokumentów, dla których jest już dostępna polska wersja formatu MARC 21 oraz umiejętności bibliotekarzy katalogujących i polityki udostępniania przez daną bibliotekę informacji ojej zbiorach. Obecnie opracowywane są przede wszystkim drukowane wydawnictwa zwarte i ciągłe (w tym druki muzyczne - 1284 rekordów bibliograficznych) oraz dokumenty elektroniczne (w tym programy multimedialne, oprogramowanie i zbiory danych - 315 rekordów). Podjęto też pierwsze nieśmiałe próby katalogowania dokumentów dźwiękowych (27 rekordów 2). Należy się spodziewać, że po opracowaniu instrukcji stosowania formatu MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu kartograficznego i starego druku w katalogu NUKAT pojawią się rekordy także dla tego typu dokumentów. W katalogu centralnym rekordy bibliograficzne dla wszystkich typów dokumentów bibliotecznych lokowane są w jednej bazie. Dzięki temu informacja o zbiorach bibliotecznych polskich bibliotek jest możliwie najpełniejsza. Najwięcej jest opisów bibliograficznych nabytków bibliotecznych z kilku ostatnich lat (efekt katalogowania bieżącego wpływu). Daje się jednak zaobserwować stały wzrost liczby rekordów bibliograficznych sporządzanych w procesie rekatalogowania dokumentów wcześniej wydanych. Zwiększenie czasu przeznaczanego na tę pracę jest możliwe w następstwie pojawienia się źródła gotowych rekordów budowanego metodą współkatalogowania, co pozwala szybciej uporać się z katalogowaniem wpływu bieżącego. Biblioteki coraz lepiej zaczynają pojmować korzyści płynące ze współkatalogowania, jak i konieczność stałej współpracy z katalogiem centralnym. Zerwanie z polityką dbania wyłącznie o własny ogródek stanowi niezbędny warunek, by z katalogu centralnego mogli w racjonalny i efektywny sposób korzystać użytkownicy poszukujący informacji oraz bibliotekarze pragnący usprawnić swoją codzienną pracę. Nie można zakładać, że umożliwienie dostępu online tylko do informacji o własnych zbiorach zaspokoi potrzeby użytkownika z innego miasta lub kraju. Taki użytkownik musi mieć zapewniony dostęp do informacji zbiorczej, trudno bowiem oczekiwać od niego, by zechciał trawić czas na przeglądaniu wielu kolejnych katalogów. W przyszłości pełną informację powinno zapewnić mu przeprowadzenie pomyślnego wyszukiwania w katalogu NUKAT. Obecnie dane z komputerowych katalogów lokalnych zgromadzone przed uruchomieniem katalogu NUKAT są dostępne poprzez narzędzie komplementarne do katalogu centralnego - KaRo 3. Nie należy również zapominać o olbrzymiej liczbie danych bibliograficznych wciąż dostęp 2Stan na 1.07.2 0 04 r. 3 T. Wolniewicz: KaR o - katalog rozproszony polskich bibliotek. Bibliotekarz 2002 nr 3 s. 2-6; - : Rola katalogów KaRo i N U K A T ja ko źródeł informacji, s. 149-153.
142 ARTYKUŁY nych wyłącznie w katalogach kartkowych. W celu zapewnienia użytkownikowi dostępu do informacji pełnej, wiarygodnej i osiągalnej przez jeden wspólny interfejs, należy obecnie kłaść jak najsilniejszy nacisk na retrospektywną konwersję zarówno danych z katalogów komputerowych utworzonych przed uruchomieniem katalogu NUKAT, jak i z katalogów kartkowych. VECTORS iportal JAKO NARZĘDZIE DOSTĘPU DO DANYCH ZG ROM ADZONYCH W BAZIE NUKAT Istnieją trzy ścieżki dostępu do danych zgromadzonych w bazie NUKAT. Zawartość katalogu można przeszukiwać przez klienta systemu Virtua, który służy również jako narzędzie do wprowadzania, modyfikowania i kopiowania danych przez bibliotekarzy katalogujących. Do przeszukiwania katalogu centralnego może też służyć, po odpowiedniej konfiguracji, klient Z39.50 innego systemu bibliotecznego. Trzecim sposobem jest skorzystanie z bogatych możliwości przeszukiwania i przeglądania zawartości katalogu centralnego za pomocą dostępnego w Internecie interfejsu Vectors iportal (dawniej Chameleon iportal) systemu Virtua. Vectors umożliwia tworzenie dowolnej liczby zróżnicowanych interfejsów w zależności od potrzeb użytkownika. Dane gromadzone w bazie NUKAT są obecnie dostępne przez dwie wersje językowe interfejsu Vectors, nie ma natomiast podziału na wersje różniące się pod względem użytkowym. Wersja polska i angielska zawierają zarówno opcje potrzebne użytkownikom zewnętrznym, jak i opcje niezbędne bibliotekarzom (np. wyświetlanie zawartości rekordów CKHW). W katalogu centralnym można prowadzić następujące rodzaje wyszukiwań: 1) wyszukiwanie przez indeksy o nazwach: - Autor - indeks zawierający hasła osobowe i korporatywne oraz hasła typu: Autor.Tytuł, - Tytuł - indeks zawierający hasła tytułowe (w tym tytuły ujednolicone oraz ujednolicone tytuły serii) i tytuły właściwe, - Tytuł czasopisma - indeks zawierający hasła tytułowe i tytuły właściwe wydawnictw ciągłych, - Przedmiot - indeks zawierający hasła przedmiotowe i rozwinięte hasła przedmiotowe języka haseł przedmiotowych (jhp) KABA 4, - Przedmiot (ang./fr.) - indeks zawierający hasła przedmiotowe jhp RAMEAU 5i LCSH 6 będące ekwiwalentami haseł przedmiotowych języka KABA. 4 Katalogi Automatyczne Bibliotek Akademickich. s Repertoire d Autorite-Matiere Encyclopedique et Alphabetique Unifie. 6 Library of Congress Subject Headings.
WPROWADZANIE I TYPY DANYCH W KATALOGU NUKAT 143 Uwagę zwraca bogactwo odsyłaczy wynikające z konsekwentnego stosowania kartoteki haseł wzorcowych w katalogu centralnym. Z indeksów możliwe jest przejście do: - opisu dokumentu wyświetlanego jako opis pełny (karta katalogowa) lub rekord w formacie MARC, - listy opisów bibliograficznych (w postaci skróconej), - rekordu hasła wzorcowego w formacie MARC, - hasła przyjętego lub związanego przez ekran odsyłacza. Wyszukiwanie za pomocą indeksów jest szczególnie przydatne, jeżeli użytkownik chce wyszukać wszystkie opisy związane z nazwą danej osoby, instytucji lub imprezy, znany mu tytuł, tytuł serii lub tytuł czasopisma albo chce przeglądać indeks haseł przedmiotowych, szukając wydawnictw na interesujący go temat. Ze względu na tryb wyszukiwania imitujący przeglądanie katalogu kartkowego wyszukiwanie przez indeksy może być łatwiej przyswajane i preferowane przez użytkowników mających trudności w posługiwaniu się komputerem i Internetem. 2) wyszukiwanie przez słowa kluczowe 7z opisów bibliograficznych: - proste - przez słowo kluczowe lub wyrażenie wybranej kategorii (stanowiącej zawartość jednego lub kilku pól lub podpól rekordu bibliograficznego), - złożone - przez kombinację słów kluczowych lub wyrażeń (tej samej lub różnych kategorii) z wykorzystaniem operatorów Boole a. Wyboru kategorii szukanego słowa kluczowego lub wyrażenia można dokonać z następującej listy: Autor, Tytuł, Przedmiot, ISBN, ISSN, Numer systemowy rekordu bibliograficznego, Numer kontrolny rekordu bibliograficznego, Numer systemowy rekordu khw, Wszędzie (wyszukiwanie we wszystkich indeksowanych polach rekordu bibliograficznego). Wybranie np. kategorii Autor dla szukanego słowa mickiewicz spowoduje wyszukanie tych rekordów bibliograficznych, w których występuje słowo mickiewicz w polach przypisanych kategorii Autor (pola 100, 700, 800). W przypadku wyszukiwania przez pojedyncze słowo kluczowe lub wyrażenie należy je wpisywać w pierwsze puste okienko (wyrażenie zamykając w cudzysłowie, wpisanie kilku słów bez cudzysłowu spowoduje domyślne połączenie ich operatorem I). W przypadku wyszukiwania złożonego dostępne są operatory logiczne: I, LUB, NIE oraz operator kontekstowy BLISKO. W wyszukiwaniu przez słowa kluczowe z opisów bibliograficznych istnieje także możliwość maskowania pojedynczych znaków za pomocą znaku zapytania (?) oraz ciągu znaków za pomocą gwiazdki (*) - funkcja istotna ze względu na fleksję i ortografię języka polskiego pozwalająca wyszukiwać alternatywne lub pokrewne wersje wyrazów. 7 Termin stowo kluczowe jest tu użyty zgodnie z jego stosowaniem w systemach bibliotecznych. Oznacza wyszukiwanie przez słowa indeksowane swobodnie z dowolnie wybranego pola rekordu bibliograficznego. Jest to odejście od tradycyjnego znaczenia tego terminu: znaczący wyraz przejęty z tytułu lub tekstu dokumentu do reprezentowania jego treści (PN ISO 5127 : 2002). (Przyp. red.).
144 ARTYKUŁY Ten typ wyszukiwania jest szczególnie przydatny, jeżeli użytkownika interesują dane bibliograficzne spełniające określony warunek lub kombinację warunków, jeżeli nieznana jest kolejność wyrazów w haśle lub tytule albo ich dokładna pisownia, jeżeli użytkownik chce wyszukiwać przez numer ISBN lub ISSN. Opcje wyszukiwania przez numery systemowe i kontrolne służą głównie bibliotekarzom katalogującym i administratorom bazy NUKAT. Jest to metoda przeszukiwania katalogu łatwa do przyswojenia i efektywna dla użytkowników zaznajomionych z Internetem ze względu na tryb i opcje wyszukiwania identyczne jak stosowane w wyszukiwarkach internetowych, takich jak Google. Wysoce skuteczna, pod warunkiem że użytkownik umie określić wyszukiwane dane (poruszać się płynnie od terminów ogólnych do szczegółowych i określać ich typ) oraz posługiwać się dodatkowymi opcjami (operatorami, opcją maskowania, filtrami wyszukiwania). 3) wyszukiwanie przez słowa kluczowe z haseł (i wariantów haseł) z wybranego indeksu (Autor, Tytuł, Przedmiot, Przedmiot ang./fr.): - proste (pojedyncze słowa kluczowe), - złożone (kombinacja słów kluczowych łączonych operatorami Boole a). Dostępna jest możliwość określenia sposobu traktowania wpisywanych słów kluczowych: -ja k o słowa kluczowe (wyszukiwane każde indywidualnie w dowolnej kolejności w haśle), -ja k o wyrażenie (ciąg słów kluczowych jako całość w określonej kolejności), -ja k o początek hasła (wynikiem będą hasła zaczynające się od podanego słowa kluczowego/wyrażenia). Ten typ wyszukiwania jest szczególnie przydatny, jeżeli użytkownik chce wydobyć część danych prezentowanych w indeksie, zamiast przeglądać je po kolei. Ze względu na prekoordynowaną strukturę haseł przedmiotowych zalecany jest przede wszystkim użytkownikom nieznającym metody konstruowania haseł przedmiotowych, a pragnącym przyspieszyć i ułatwić sobie wyszukiwanie dokumentów o określonym temacie, gatunku czy formie. Stanowi również ułatwienie przy melioracji rekordów CKHW. W przypadku wyszukiwania złożonego dostępne są operatory logiczne: I, LUB, NIE oraz operator kontekstowy BLISKO. Istnieje możliwość maskowania pojedynczych znaków za pomocą znaku zapytania (?) oraz ciągu znaków za pomocą gwiazdki (*). 4) wyszukiwanie zaawansowane - bogatszy w możliwości odpowiednik wyszukiwania przez słowa kluczowe z opisów bibliograficznych, ponieważ uwzględnia również dane z etykiety rekordu i pól danych kontrolnych rekordów bibliograficznych. Ten typ wyszukiwania zalecany jest wyłącznie osobom sprawnie posługującym się wykorzystywanymi w nim symbolami, znakami i kodami. W innych przypadkach lepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z wyszukiwania przez słowa kluczowe z opisów bibliograficznych w powiązaniu z filtrami wyszuki
WPROWADZANIE I TYPY DANYCH W KATALOGU NUKAT 145 wania działającymi na podstawie danych z etykiety rekordu i pól danych kontrolnych. Dostępne operatory zapisuje się w tym wyszukiwaniu odpowiednimi symbolami: & (dla operatora I), + (dla operatora LUB), - (dla operatora NIE), &x (dla operatora kontekstowego, zamiast x należy wpisać liczbę od 1 do 10, co spowoduje, że wyszukiwane słowa kluczowe będą od siebie oddzielone podaną lub mniejszą liczbą innych słów kluczowych). Inne znaki stosowane w wyszukiwaniu zaawansowanym to nawiasy okrągłe ( ), które narzucają pierwszeństwo wykonywania przy wyszukiwaniu złożonym z zastosowaniem operatorów, oraz cudzysłów ( ) - jego zawartość jest traktowana jako wyrażenie i wyszukiwana jako całość. Kody kategorii dla wyszukiwania zaawansowanego udostępnione w Vectors to: - dla danych z pól zmiennej długości rekordu bibliograficznego: a: (autor), t: (tytuł), s: (temat), aw: (w całym opisie), nte: (uwagi), tse: (tytuł serii), p: (wydawca i/lub miejsce wydania), - dla danych z etykiety rekordu i pól danych kontrolnych: rs: (status rekordu), ty: (typ rekordu), bl: (poziom bibliograficzny), el: (pochodzenie opisu), d: (kod przepisów katalogowania), ed: (data wprowadzenia rekordu), td: (typ daty), sd: (data początkowa), edt: (data końcowa), pp: (miejsce wydania), il: (ilustracje), ta: (typ użytkownika), f: (forma zapisu), nc: (zawartość), cp: (materiały z konferencji), fst: (publikacja jubileuszowa), i: (indeks), fic: (forma literacka), b: (biografia), lang: (język dokumentu), mr: (zmiana formy zapisu), cs: (źródło opisu), fr: (częstotliwość wydawnictwa ciągłego), r: (regularność wydawnictwa ciągłego), ts: (typ wydawnictwa ciągłego), new: (zawartość wydawnictwa ciągłego), sen: (zasady opisu), fc: (forma muzyczna utworu), mm: (materiały towarzyszące dokumentowi dźwiękowemu), lt: (tekst literacki niemuzycznego dokumentu dźwiękowego), tc: (zawartość dokumentu elektronicznego). Nie wszystkie terminy wyszukiwawcze wpisywane po kodzie kategorii są wyrazami - w niektórych przypadkach jest to litera lub kilka liter (lub cyfra) oznaczających daną cechę rekordu, np. chcąc wyszukać rekordy bibliograficzne dla wydawnictw drukowanych, po kodzie ty: (typ rekordu) należy wpisać literę a (ty:a), co pozwoli na wyszukanie w katalogu wszystkich rekordów bibliograficznych dla wydawnictw drukowanych, zarówno zwartych, jak i ciągłych. Są to litery i cyfry wykorzystywane w etykiecie rekordu i polach danych kontrolnych zgodnie z formatem MARC 21 dla rekordu bibliograficznego 8. W przypadku wyszukiwań według danych z etykiety rekordu i pól danych kontrolnych ich efektywność jest uzależniona nie tylko od aktualnej zawartości katalogu (tzn. czy występują np. określone typy rekordów), ale i od tego, czy wypełnianie pól danych kontrolnych jest obowiązkowe i prowadzone w sposób konsekwentny. 8 Dostęp: http://www.loc.gov/marc/bibliographic/ecbdhome.html
146 ARTYKUŁY Vectors oferuje różnorodne możliwości nawigacji w katalogu centralnym. Możliwe jest płynne i skokowe przeglądanie indeksu, listy haseł i listy opisów, przechodzenie między różnymi formami wyświetlania rekordów bibliograficznych (skrócony, pełny, MARC), powrót do ostatnio oglądanego wyniku wyszukiwania i rekordu danego typu, ponowienie lub modyfikacja dokonanych wcześniej wyszukiwań poprzez opcję Poprzednie wyszukiwania. Możliwa jest również nawigacja za pomocą opcji Wstecz i Dalej z paska narzędzi przeglądarki internetowej. Należy pamiętać, że w przypadku braku aktywności użytkownika dłużej niż przez 5 minut następuje powrót do strony głównej i wykasowanie zawartości schowka oraz zapamiętanych poprzednich wyszukiwań. Trwają prace nad uruchomieniem hiperłączy (wyświetlanych jako nazwy bibliotek dysponujących egzemplarzami danego dokumentu) do wszystkich katalogów lokalnych z poziomu wybranego rekordu bibliograficznego - rzecz istotna w szybkim sprawdzaniu dostępności dokumentów w wybranych bibliotekach (obecnie realizowane są hiperłącza wyłącznie do katalogów obsługiwanych przez system Virtua)9. Vectors oferuje także dodatkowe możliwości ograniczania wyszukiwania lub ograniczenia jego wyniku. Filtry wyszukiwania przez słowa kluczowe z opisów i wyszukiwania zaawansowanego pozwalają na wyszukiwanie w określonym typie opisów (włączone przed rozpoczęciem wyszukiwania) lub zawężenie wyniku pod określonym kątem (włączone po uzyskaniu zbyt obszernego wyniku). Dostępne są filtry: języka dokumentu, daty wydania, miejsca wydania, formy dokumentu, zawartości dokumentu. Działanie i skuteczność filtrów również są uzależnione od zawartości i stopnia wypełnienia etykiety rekordu i pól danych kontrolnych. Wybrane przez użytkownika dane mogą być drukowane bezpośrednio lub zapisywane do schowka, a następnie drukowane lub przesłane e-mailem. Użytkowanie online katalogu centralnego NUKAT wymaga umiejętności prawidłowego wyszukiwania, analizowania i wyboru informacji. Podstawową pomocą są instrukcje korzystania z NUKAT-u poprzez interfejs Vectors, warto jednak poszerzać swoją wiedzę o podstawowe wiadomości z zakresu informacji naukowej i automatyzacji bibliotek, by móc sprawnie korzystać ze źródeł zarówno pokrewnych, jak i różnych od katalogu NUKAT. Co nas czeka w najbliższej przyszłości? Rozbudowywanie bazy (zarówno opracowanie bieżącego wpływu dokumentów, jak i sprawna retrokonwersja) i baczne śledzenie najnowszych tendencji rozwoju katalogów centralnych (dostęp do danych katalogowych przez przeglądarki internetowe, wymiana danych, integracja kartotek, projekty reorganizacji zasad i metod katalogowania ujęte w dokumencie IFLA Funkcjonalne wymagania dotyczące rekordów bibliograficznych 10. y Stan na 1.0 7.2 0 0 4 r. Hiperłącza do katalogów lokalnych obsługiwanych przez inne systemy są od września 2 0 0 4 r. sukcesywnie uruchamiane. (Przyp. red.). 1HFunctional Requirem ents for Bibliographic Records. Miinchen 1998.
WPROWADZANIE I TYPY DANYCH W KATALOGU NUKAT 147 Wszelkie projekty i prace powinny być prowadzone przy nieustannym zwracaniu uwagi na fakt, że biblioteki nie istnieją same dla siebie i nadrzędnym celem jest zapewnienie użytkownikowi dostępu do informacji. AGNIESZKA KASPRZYK W O R K FLO W, TYPES OF DATA AND ACCESS TOOLS IN N U KAT NUKAT union katalog is located on SUN Enterprise 450 server at NUKAT Center in Warsaw University Library. The database is operated with Virtua ILS delivered by VTLS Inc., Blacksburg, USA. Forty-nine libraries build bibliographic and authority records online in the buffer space of N U KAT database. Records are validated by NU K AT catalog administrators and forwarded to NUKAT database, where they are available to download by any interested library. At present NUKAT contains 354 590 bibliographic records and over one million of authority records. NUKAT database can be searched by means of Virtua client, Z39.50 client of another library system and Vectors iportal web interface. Vectors offers the following search types: browse, bibliographic keyword, heading keyword, expert (bibliographic keyword search combined with fixed field and leader code search). Artykuł wpłynął do redakcji 23 sierpnia 2004 r.