Anna i Piotr Gryza Parafialny Ośrodek Formacji Rodziny (poradnia dla narzeczonych, małżeńska, rodzinna). Diecezja warszawsko-praska, parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Warszawie. e-mail: sodelio@sodelio.pl
encyklika Humanae Vitae Pawła VI, adhortacja apostolska Familiaris Consortio Jana Pawła II, adhortacja apostolska Amoris Laetitia Franciszka. Kolejne dokumenty odwołują się do poprzednich, potwierdzając nauczanie Kościoła w tej dziedzinie i rozwijając jego wątki, w tym apostolstwa i poradnictwa przedmałżeńskiego, małżeńskiego i rodzinnego.
Encyklika Humanae Vitae wskazuje wielką potrzebę nowej i ogromnie doniosłej formy apostolatu, jaką jest apostolat rodzin wśród rodzin, czyli podejmowania przez samych małżonków zadania apostolskiego względem innych małżonków pkt. 26. Humanae Vitae zachęca do korzystania z metod opartych na naturalnych cyklach płodności, bowiem odpowiedzialne rodzicielstwo oznacza znajomość procesów biologicznych i poszanowanie właściwych im funkcji pkt. 10.
przypomina o konieczności znajomości cielesności i jej rytmów płodności pkt. 33. wskazuje, że trzeba uczynić wszystko, aby udostępnić tę wiedzę ogółowi małżonków, a wcześniej jeszcze osobom młodym, poprzez informację i wychowanie jasne, stosowne i poważne, przy współudziale par małżeńskich, lekarzy i ekspertów pkt. 33. konkluduje, że sprawą pedagogii Kościoła jest, by małżonkowie przede wszystkim jasno uznali naukę zawartą w encyklice Humanae Vitae, jako normatywną dla ich życia płciowego i szczerze usiłowali stworzyć warunki konieczne dla zachowania tych zasad pkt 34.
Adhortacja wzywa, by odkryć na nowo orędzie encykliki Humanae Vitae i adhortacji Familiaris Consortio pkt. 82, pkt. 222. Wskazuje pilną potrzebę towarzyszenia małżeństwom i rodzinom na drodze ich powołania. Franciszek pisze w dzisiejszym świecie doceniane jest świadectwo małżeństw, które nie tylko wytrwały w czasie, ale nadal rozwijają wspólny projekt i zachowują wzajemne uczucie. Otwiera to drzwi do duszpasterstwa pozytywnego, gościnnego, umożliwiającego stopniowe pogłębianie wymagań Ewangelii pkt. 38.
W Polsce notujemy wzrost zachorowań na choroby weneryczne: wskaźnik - [liczba zachorowań na 100 tys. ludności] w skali kraju w r. 2010-3,2; w r. 2017-5,4 w tym, na Mazowszu w r. 2017-16,8; jest to 40% wszystkich wystąpień w skali kraju, dla porównania Podkarpackie i Podlaskie - 0,9 zachorowań na 100 tys. ludności. źródło: Zachorowania na niektóre choroby w 2017 r., Zdrowie i Ochrona Zdrowia w 2017r. GUS, 2018
Wskaźnik rozwodów w Polsce: wskaźnik [liczba na 1000 ludności] w skali kraju wynosił: w r. 2017 1,7; w r. 1990 1,1. w skali kraju liczba rozwodów: w r. 2017 64 tys.; w r. 1990 42 tys. na Mazowszu w r. 2017 1,7; zaś w Warszawie 2,0; na Podkarpaciu w r. 2017 1,2. źródło: Podstawowe wskaźniki GUS, Bank Danych lokalnych GUS, strona www GUS dostęp 2019, Ludność stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2018 r., GUS, 2018.
Wskaźnik zawartych małżeństw w Polsce: wskaźnik [liczba na 1000 ludności] w skali kraju wynosił: w r. 2017 5,0; w r. 1990 6,7. w skali kraju w r. 2017 zawarto ok. 192 tys. małżeństw, w r. 1990 255 tys. na Mazowszu w r. 2017 5,1; w Warszawie 5,1; na Podkarpaciu 5,2; najwyższy był na Pomorzu i w Małopolsce 5,4 Urodzenia pozamałżeńskie osiągnęły w r. 2017 24% urodzeń żywych. źródło: Podstawowe wskaźniki GUS, Bank Danych lokalnych GUS, strona www GUS dostęp 2019, Ludność stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2018 r., GUS, 2018.
Warszawa, miejsce naszej posługi, to miejsce, gdzie odnotowuje się najwyższą w Polsce zachorowalność na choroby weneryczne, gdzie jest wysoki wskaźnik rozwodów, gdzie wiele dzieci rodzi się poza małżeństwem.
Specyfiką poradni parafialnych w naszej diecezji jest to, że posługują w nich oboje małżonkowie, po odpowiedniej formacji. Daje to szczególną możliwość kontaktu z doświadczoną parą małżeńską, jest również formą świadectwa. Dla przychodzącego do poradni mężczyzny spotkanie z mężczyzną, mężem, ojcem, jest bardzo ważne. Poradnictwo rodzinne w diecezji warszawsko-praskiej pracuje według Dyrektorium i programu opracowanego przez ks. abpa Henryka Hosera, lekarza.
W naszej poradni pracujemy w zdecydowanej większości z narzeczonymi. Ponad 90% par narzeczonych mieszka razem, współżyje, stosuje antykoncepcję - prezerwatywy, stosunek przerywany. Co najmniej połowa młodych kobiet w jakimś okresie życia stosowała antykoncepcję hormonalną. W niektórych przypadkach widać to na podstawie zapisu obserwacji cyklu owulacyjnego. Pewien procent kobiet ma zaburzenia związane z płodnością: endometrioza, niedomoga progesteronowa.
W naszej poradni pracujemy w zdecydowanej większości z narzeczonymi. Ślub w postrzeganiu narzeczonych jest już nie tyle sakramentem, ile oczekiwanym przez rodzinę i znajomych upublicznieniem ich związku. Narzeczeni widzą ślub jako przeszkodę trudną dla nich do pokonania - wynajęcie sali weselnej, pieniądze, problemy organizacyjne, relacje rodzinne. Brak ślubu nie przeszkadza współżyć. Często narzeczeni pochodzą spoza Warszawy, są oderwani od swojego środowiska rodzinnego w tej grupie nie spotkaliśmy pary zachowującej czystość przedmałżeńską.
Aspekt premedyczny Spotkania w poradni umożliwiają zaobserwowanie ewentualnych problemów zdrowotnych związanych z płodnością. Uczymy zapisu obserwacji cyklu. Uczymy metody rozpoznawania płodności. Spotkaliśmy się z niejedną sytuacją, w której dzięki prowadzeniu obserwacji i zapisu mówimy (z zachowaniem delikatności) o potrzebie konsultacji lekarskiej. Przykład Spotkaliśmy się m.in. z sytuacją, kiedy w związku ze stwierdzoną niedomogą progesteronową, młoda kobieta przyjmuje progesteron, w dniach wyznaczonych przez lekarza na podstawie historycznej długości cyklu. Obecnie cykle są znacząco dłuższe, co powoduje, że progesteron przyjmowany jest całkowicie przed początkiem fazy lutealnej, co pokazała analiza zapisu cyklu.
Aspekt formacyjny Poradnia jest pierwszą linią frontu walki o dusze przychodzących do nas ludzi, o ich małżeństwo. Najczęściej po raz pierwszy, jako dorośli ludzie, słyszą tutaj, co jest dobre a co złe w obszarze seksualności i płodności. Na początku ukazujemy perspektywę strategiczną ich życia małżeńskiego jako ludzi wierzących, cel małżeństwa. W tej perspektywie rozmawiamy o konkretach postępowania. Uczymy metody rozpoznawania płodności.
Aspekt formacyjny Częścią formacji jest zapoznanie się narzeczonych z encykliką Humanae Vitae. Prezentujemy podstawową oś encykliki: cel małżeństwa oraz nierozerwalny związek: jedności, oddania się sobie i seksualności oraz rodzicielstwa (prokreacji). Każdej parze narzeczonych zwracamy uwagę na niezgodne z normą moralną współżycie przed ślubem. Zachęcamy do przerwania tej sytuacji, do powrotu do czystości przedślubnej, budującej wierność, wolność, szacunek. Wskazujemy spowiedź jako wyjście i przełom.
Aspekt formacyjny W wielu przypadkach narzeczeni na koniec spotkań podkreślają swój związek z Kościołem, deklarują gotowość i chęć trwania w wierze i Kościele oraz widzą aktualność i zasadność wskazań Humanae Vitae. Spotkanie w poradni to szansa dla obu stron: my jako przedstawiciele Kościoła - wspieramy, przekazujemy wiedzę i własne doświadczenie, narzeczeni lub małżonkowie mają szansę usłyszeć, zrozumieć, że Kościół wymaga, ale jednocześnie proponuje metody, uczy i wyjaśnia.
Należy na nowo podnieść znaczenie nauczania zawartego w Humanae Vitae. Nauczanie to jest jeszcze bardziej aktualne dziś niż 50 lat temu. Większość narzeczonych w toku rozmów rozumie przekaz dokumentu i uznaje racje w nim przedstawione.
Spotkanie w poradni to szansa dla obu stron: my jako przedstawiciele Kościoła - wspieramy, przekazujemy wiedzę i własne doświadczenie, narzeczeni lub małżonkowie mają szansę usłyszeć, zrozumieć, że Kościół wymaga, ale jednocześnie proponuje metody, uczy i wyjaśnia. Bardzo zasadne jest, by w poradniach parafialnych posługiwały pary małżeńskie, po odpowiedniej formacji. Dla przychodzącego do poradni mężczyzny spotkanie z mężczyzną, mężem, ojcem, jest bardzo ważne, zwłaszcza dziś, w czasach kryzysu męskości i ojcostwa.
Anna i Piotr Gryza Parafialny Ośrodek Formacji Rodziny (poradnia dla narzeczonych, małżeńska, rodzinna). Diecezja warszawsko-praska, parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Warszawie. e-mail: sodelio@sodelio.pl