www.pwc.pl/pl/audyt sierpień 2014 r. Sporządzanie sprawozdań finansowych odpowiadających na wymogi artykułu 44 Prawa energetycznego Proponowane podejście na bazie rozwiązań stosowanych w krajach Unii Europejskiej
Spis treści I. Wprowadzenie 4 II. Kogo dotyczy artykuł 44 6 III. Jak mogą wyglądać sprawozdania finansowe spełniające wymogi artykułu 44? 8 IV. Jak podzielić bilans oraz rachunek zysków i strat? 10 4.1 Jak zdefiniować działalności, na które będziemy dokonywali podziału? 10 4.2 4.3 Określenie zasad podziału. Prowadzenie ewidencji księgowej w sposób umożliwiający podział Prezentacja bilansu oraz rachunku zysków i strat z działalności poszczególnych obszarów 11 12 4.4 Ujawnienia w informacji dodatkowej 13 V. Publikacja sprawozdań finansowych przedsiębiorstw energetycznych 14 VI. Jak podejść do spełnienia nowych wymogów artykułu 44 Ustawy Prawo energetyczne? 15
I. Wprowadzenie Od 2014 r. obowiązują nowe wymogi sprawozdawcze dotyczące przedsiębiorstw energetycznych. Nowe przepisy dotykają podstaw rachunkowości, a ich poziom ogólności spowodował sporo zamieszania wśród służb księgowych. Skąd zmiana Ustawą z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw 1 zmieniono Ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (dalej Prawo energetyczne ). Zmianę wprowadzono mając między innymi na celu realizację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r., dotyczących wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu ziemnego. Na czym polega zmiana Znowelizowany został artykuł 44 Prawa energetycznego (dalej artykuł 44 ). Zobowiązuje on przedsiębiorstwa energetyczne, odwołując się do Ustawy o rachunkowości, do sporządzania i ujawniania sprawozdań finansowych, zawierających bilans oraz rachunek zysków i strat w podziale na prowadzone działalności. Znowelizowane prawo nie tylko nałożyło wymóg podzielenia bilansu oraz rachunku zysków i strat, ale dodatkowo nakazało badanie tego podzielonego sprawozdania przez biegłego rewidenta. W czym problem Zmieniony artykuł 44 nie został dotychczas uszczegółowiony w przepisach wykonawczych. Brak jest wytycznych w tym zakresie, np. ze strony ministerstw gospodarki czy finansów, czy Urzędu Regulacji Energetyki. Zbliża się czas przygotowywania sprawozdań finansowych za 2014 r., więc problem staje się coraz pilniejszy. Temat jest bardzo istotny dla każdego przedsiębiorstwa energetycznego, 1 Dz. U. z 2013 r. poz. 984. 4 PwC
gdyż spełnienie wymogów artykułu 44 wiąże się bezpośrednio z procesem zatwierdzania taryf ważnego dla większości firm z sektora energetycznego. Główne wątpliwości co do praktycznego zastosowania artykułu 44 dotyczą przede wszystkim: a. formy sprawozdania finansowego zawierającego podział bilansu i rachunku zysków i strat; b. określenia działalności na jakie należy podzielić sprawozdanie; c. zasad podziału sprawozdania finansowego; d. zakresu ujawnień w sprawozdaniu finansowym. Problem jest nowy w Polsce, ale nie jest zupełnie nowy w Unii Europejskiej. Z uwagi na to, że inne kraje unijne wcześniej wdrożyły wymagany dyrektywami unijnymi tzw. accounts unbundling (podział rachunkowości), pewna praktyka już powstała. Niniejsza propozycja praktycznego zastosowania artykułu 44 została przygotowana na bazie rozwiązań stosowanych w innych krajach Unii Europejskiej. Uwzględnia ona także sformułowania użyte w artykule 44, które w niektórych przypadkach uniemożliwiają stosowanie rozwiązań zagranicznych. Zastrzeżenie wstępne Niniejsza publikacja oparta jest głównie o rozwiązania stosowane w innych krajach Unii Europejskiej, gdyż praktyka w Polsce jeszcze się nie rozwinęła. Publikacja ta nie może być traktowana jako wiążąca interpretacja prawa. Nie jest wykluczone, że przyszłe potencjalne doprecyzowanie Prawa energetycznego lub wytyczne instytucji rządowych ukierunkują praktykę odmiennie, w całości lub części. Monitorowanie regulacji prawnych oraz zastosowanie wszelkich rozwiązań szczegółowych w tym zakresie jest odpowiedzialnością kierownika jednostki sporządzającej sprawozdanie finansowe. PwC 5
II. Kogo dotyczy artykuł 44 Artykuł 44 obejmuje podmioty spełniające definicję przedsiębiorstwa energetycznego, która to została określona w Prawie energetycznym. Przedsiębiorstwo energetyczne jest to podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie: wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi albo przesyłania dwutlenku węgla; (artykuł 3 punkt 12 Prawa energetycznego). Definicja ta jest bardzo szeroka. Warto tutaj wspomnieć, że wspomniane dyrektywy unijne zawężają obowiązek podziału rachunkowości tylko do przedsiębiorstw energetycznych zintegrowanych pionowo, czyli łączących kilka działalności w zakresie paliw gazowych lub energii elektrycznej (np. dystrybucja i przesył). Przepisy artykułu 44 dotyczą jednak wszystkich przedsiębiorstw energetycznych, czyli także przedsiębiorstw prowadzących tylko jeden rodzaj działalności (np. dystrybucję) lub wychodzących poza paliwa gazowe lub energię elektryczną (np. zajmujących się dystrybucją ciepła). O ile w sytuacji przedsiębiorstw prowadzących tylko jedną działalność z wymienionych w artykule 44 można rozważyć pewne uproszczenia, to już sprawozdania firm zajmujących się np. energią cieplną powinny zostać odpowiednio dostosowane. 6 PwC
PwC 7
III. Jak mogą wyglądać sprawozdania finansowe spełniające wymogi artykułu 44? Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa energetycznego powinno zawierać, zgodnie z ustępem 2 artykułu 44, bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze odrębnie dla poszczególnych rodzajów działalności określonych w ustępie 1 tego artykułu. Informacja ta wykracza poza ujawnienia wymagane Ustawą o rachunkowości. Celem sporządzania odrębnych rachunków zysków i strat oraz bilansów zgodnie z zapisami artykułu 44 ustęp 3 jest wsparcie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego. A to z kolei wpisuje się w podstawowy cel funkcjonowania organu do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (por. artykuł 21 i następne Prawa energetycznego). Praktyka innych sektorów gospodarki (np. telekomunikacja, usługi pocztowe) może wskazywać, że sprawozdania sporządzone na potrzeby regulatorów rynku stanowią często osobne dokumenty, nie ujmowane bezpośrednio w sprawozdaniu finansowym. Warto także zauważyć, że roczne sprawozdanie finansowe, co do zasady, powinno rzetelnie i jasno przedstawiać wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje. Sam fakt poszerzenia go o szereg dodatkowych ujawnień może ten cel zakłócić. Z drugiej strony artykuł 44 wskazuje bezpośrednio na konieczność ujęcia w sprawozdaniu finansowym bilansów oraz rachunków zysków i strat w podziale na działalności. Pojęcie sprawozdania finansowego zostało jednoznacznie zdefiniowanie przez artykuł 45 Ustawy o rachunkowości. Rozwiązania stosowane w różnych krajach Unii Europejskiej nie są jednolite można spotkać się z następującymi podejściami: a. Przygotowanie jednego rocznego sprawozdania finansowego, do którego są dodane noty z ujawnieniami wymaganymi przepisami o podziale rachunkowości. Dodane noty są w sprawozdaniu wyraźnie oddzielone; b. Przygotowanie osobnego rocznego sprawozdania finansowego nie uwzględniającego wymogów podziału oraz drugiego 8 PwC
sprawozdania finansowego (które już nie jest rocznym sprawozdaniem finansowym, a rodzajem sprawozdania regulacyjnego) zawierającego dane bardzo podobne do rocznego sprawozdania finansowego, ale poszerzone o dodatkowe ujawnienia dotyczące podziału rachunkowości. Wydaje się, że dosłowna interpretacja wymogów artykułu 44 wskazuje na pierwsze z wyżej wymienionych rozwiązań. Jednak przy obecnych, ogólnych zapisach w prawie nie można wykluczyć, że drugie rozwiązanie będzie także prawidłowe. Obowiązek badania sprawozdań finansowych Artykuł 44 w ustępie 3 wskazuje, że sprawozdanie finansowe, o którym mowa w artykule 44 podlega badaniu zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7 Ustawy o rachunkowości. Pewne wątpliwości budzi to, czy obowiązkowe jest badanie sprawozdań firm, których Ustawa o rachunkowości nie nakazuje badać (np. z uwagi na małą skalę działalności). Warto zwrócić uwagę, że wspomniany rozdział 7 rozpoczyna się właśnie od określenia jakie kryteria musi spełniać przedsiębiorstwo, żeby zaistniał obowiązek badania (art. 64 Ustawy o rachunkowości). Zatem jeśli artykuł 44 odwołuje się do całego rozdziału 7 (nie wyłączając rozpoczynającego go artykułu 64) można domniemywać, że kryteria tam określone mają zastosowanie także do przedsiębiorstw energetycznych. Poruszając kwestię badania, nie sposób nie wspomnieć o zapisie w artykule 44 mówiącym, że badanie to powinno także obejmować swym zakresem zapewnienie równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami. Prawo energetyczne nie precyzuje, co dokładnie takie badanie miałoby obejmować. Potencjalnie biegły rewident jest w stanie sprawdzić podział bilansu czy rachunku zysków i strat (o ile zostanie on odpowiednio udokumentowany, a zasady określone). Natomiast trudno stwierdzić co biegły rewident miałby wykonać w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców czy eliminowania subsydiowania skrośnego, jeśli brak jest jasnych kryteriów w tym zakresie. Być może już samo ujawnienie podziału przyczynia się do eliminowania takiego subsydiowania. Do czasu opracowanie tej publikacji nie zostało rozstrzygnięte jak biegli rewidenci będą mogli odpowiedzieć na wymóg stawiany w artykule 44. PwC 9
IV. Jak podzielić bilans oraz rachunek zysków i strat? 4.1. Jak zdefiniować działalności, na które będziemy dokonywali podziału? Przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązane są do przygotowania w ramach sprawozdania finansowego bilansu i rachunku zysków i strat w podziale na działalności określone w artykule 44 ustęp 1, czyli: wytwarzanie energii; przesyłanie paliw gazowych lub energii; dystrybucja paliw gazowych lub energii; obrót paliwami gazowymi lub energią; magazynowanie paliw gazowych; skraplanie gazu ziemnego lub regazyfikacja skroplonego gazu ziemnego. Jak wspomniano wcześniej, powyższy wymóg wynika z zasad określonych w dwóch dyrektywach Unii Europejskiej nr 2009/72/WE oraz nr 2009/73/WE, które to nakładają na państwa członkowskie wprowadzenie obowiązku prowadzenia odrębnych ksiąg rachunkowych w wewnętrznej rachunkowości przedsiębiorstw dla działalności w zakresie: przesyłu energii elektrycznej (2009/72/WE); dystrybucji energii elektrycznej (2009/72/WE); przesyłu paliw gazowych (2009/73/WE); dystrybucji paliw gazowych (2009/73/WE); magazynowania paliw gazowych (2009/73/WE); skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego (2009/73/WE) (zgodnie z artykułem 31 wymienionych dyrektyw wewnętrzna rachunkowość obejmuje bilans oraz rachunek zysków i strat dla każdego rodzaju działalności). Mając na uwadze powyższe wymogi, zarówno krajowe, jak i unijne, każde przedsiębiorstwo powinno określić działalności, na które będzie dzieliło swój bilans oraz rachunek zysków i strat, podając przy tym odpowiednie uzasadnienie. W kontekście definiowania działalności zwracają uwagę zapisy artykułu 44 ustęp 4, mówiące o wykonywaniu prawa własności do sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych (np. wydzierżawienie). Zasadne wydaje się, że w zależności od przedmiotu dzierżawy, wydzierżawienie należy przypisać do danej działalności, a w informacji dodatkowej podać informację o przychodach z tytułu wykonywania prawa własności do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej. 10 PwC
4.2. Określenie zasad podziału. Prowadzenie ewidencji księgowej w sposób umożliwiający podział Artykuł 44 ustęp 1 nakazuje prowadzenie ewidencji księgowej w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów oraz zysków i strat dla poszczególnych rodzajów działalności. Mając na uwadze, że wymagany jest także podział pozycji bilansowych, takie same zasady ewidencji księgowej należałoby stosować do pozycji bilansowych. Można wyróżnić dwa podstawowe sposoby, które umożliwiają wyodrębnienie pozycji rachunku zysków i strat oraz bilansu dla poszczególnych działalności: a. bezpośrednie przypisanie kont lub zapisów księgowych, b. zastosowanie odpowiednich kluczy podziałowych do kont wspólnych. Szczegóły dotyczące podziału należy odpowiednio opracować w polityce rachunkowości, podpierając to odpowiednim uzasadnieniem. Przy zastosowaniu kluczy można rozważyć analogię do zasad podziału kosztów wspólnych wynikających z rozporządzeń Ministra Gospodarki dotyczących szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf 2. Do niektórych pozycji, takich jak usługi świadczone między poszczególnymi obszarami działalności czy podział kapitałów własnych zasadne wydaje się zastosowanie szczególnych rozwiązań. Zasady prawidłowego prowadzenia ksiąg nakazują stosowanie przyjętych zasad rachunkowości, w tym metod grupowania operacji gospodarczych w sposób ciągły (artykuł 5 ustęp 1 Ustawy o rachunkowości). Zmiany reguł przyporządkowania są dopuszczalne tylko w wyjątkowych przypadkach. Zmiany te należy wyjaśnić i uzasadnić w sposób określony przez artykuł 44 ustęp 5. 2 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. z dnia 17 lipca 2013 r.), 8 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. z dnia 7 czerwca 2013 r.), 11 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (Dz. U. z dnia 19 października 2010 r.), 15 pkt. 2 i 3 PwC 11
4.3. Prezentacja bilansu oraz rachunku zysków i strat z działalności poszczególnych obszarów Zasady sporządzania bilansu oraz rachunku zysków i strat zostały określone w Ustawie o rachunkowości (porównaj artykuł 46 i 47 Ustawy o rachunkowości) i zasady te powinny być stosowane do sporządzania bilansu oraz rachunku zysków i strat z poszczególnych obszarów działalności. Przedsiębiorstwo energetyczne przygotowując bilans i rachunek zysków i strat odrębnie dla poszczególnych rodzajów działalności jest obowiązane do stosowania przepisów o rachunkowości. Przepisy o rachunkowości dają w pewnych obszarach kilka opcji do wyboru (np. w zakresie prezentacji podatku odroczonego). Co do zasady rozwiązania wybrane dla sprawozdania finansowego powinny być też stosowane w całym sprawozdaniu, czyli też dla podzielonych bilansów i rachunków zysków i strat, chyba że istnieje ważne uzasadnienie dla innego podejścia. Podobnie sytuacja wygląda w odniesieniu do uproszczeń możliwych do zastosowania w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Na przykład dla mniejszych przedsiębiorstw artykuł 3 ustęp 6 Ustawy o rachunkowości pozwala na nieujmowanie umowy leasingu finansowego, artykuł 50 ustęp 2 pozwala na sporządzenie sprawozdania finansowego w formie uproszczonej. W tych przypadkach progi dotyczące uproszczeń odnoszą się do wielkości całego przedsiębiorstwa. Z tego względu wydaje się, że poszczególne obszary działalności nie powinny być odnoszone do tych progów, jeśli przedsiębiorstwo jako całość nie spełnia warunków do stosowania uproszczeń. Ewentualne wyjątki wymagałyby uzasadnienia. Sporządzając po raz pierwszy sprawozdania finansowe zawierające bilans oraz rachunek zysków i strat w podziale wymaganym artykułem 44 należy uwzględnić wymogi dotyczące przedstawienia danych porównawczych. W swej istocie zastosowanie artykułu 44 po raz pierwszy jest pewną zmianą zasad rachunkowości. Dlatego zasadne wydaje się zastosowanie tutaj reguł stosowanych do takiej zmiany, o których mówi też Krajowy Standard Rachunkowości nr 7. Prawo energetyczne nie zawiera wytycznych w sprawie prezentacji wewnętrznych usług wzajemnych w przypadku rozdziału w ramach rachunkowości wewnętrznej. Warto zwrócić uwagę, że istnieje zarówno możliwość prezentacji netto, jak i brutto takich usług. Należy ustalić i konsekwentnie stosować zasady tej prezentacji. 12 PwC
4.4. Ujawnienia w informacji dodatkowej W zakresie ujawnień w sprawozdaniu finansowym Prawo energetyczne wskazuje jedynie, w artykule 44 ustęp 5, że przedsiębiorstwo energetyczne jest zobowiązane do zamieszczenia w informacji dodatkowej informacji o zmianach zasad (polityki) rachunkowości wraz z uzasadnieniem. Ponadto informacje te muszą gwarantować porównywalność informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych przed i po ich wprowadzeniu. Do informacji dodatkowej mają jednak zastosowanie także przepisy Ustawy o rachunkowości. Istotne będą tutaj wymogi dotyczące ujawnienia w sprawozdaniu finansowym przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w szczególności w zakresie, w jakim Ustawa pozostawia prawo wyboru. Poza podzielonym rachunkiem zysków i strat oraz bilansem, warto zatem opisać rodzaje działalności, na jakie dokonywano podziału, a także zasady tego podziału (przypisanie bezpośrednie, zastosowanie kluczy podziału). W przypadku pozycji o dużym znaczeniu zasadne wydaje się ujawnienie kryteriów stosowanego klucza podziału (np. klucz oparty na obrotach, na wielkości zatrudnienia itp.). Kwantyfikacja klucza nie jest w zasadzie wymagana. Wyjaśnienie w postaci liczb może być jednak ważne, jeśli nawet w przypadku braku zmiany klucza w stosunku do roku poprzedniego pojawią się znaczne przesunięcia udziału danej działalności. Zmiany reguł przyporządkowania dozwolone są tylko w wyjątkowych przypadkach. Zmiany takie wymagają także wyjaśnienia i uzasadnienia w sprawozdaniu finansowym. Można również podać reguły i metody, według których przedstawiono wzajemne usługi między obszarami działalności. PwC 13
V. Publikacja sprawozdań finansowych przedsiębiorstw energetycznych Sprawozdania finansowe przedsiębiorstw energetycznych podlegają ujawnieniu i publikacji zgodnie z artykułem 70 Ustawy o rachunkowości. Jednak po likwidacji Monitora Polskiego B w roku 2013 wymóg ten dotyczy jedynie przedsiębiorstw, które nie składają swoich sprawozdań w odpowiednim rejestrze sądowym. W praktyce zatem większość przedsiębiorstw nie będzie zobowiązana do publikacji swoich sprawozdań. W tej sytuacji należy zwrócić uwagę, że zgodnie z artykułem 44 ustęp 6, przedsiębiorstwo energetyczne, które nie jest obowiązane na podstawie odrębnych przepisów do publikowania sprawozdań finansowych, udostępnia te sprawozdania do publicznego wglądu w swojej siedzibie. W praktyce obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorstw energetycznych. 14 PwC
VI. Zamiast zastanawiać się jak zinterpretować nowe wymogi wykorzystaj doświadczenia innych! Jak podejść do spełnienia nowych wymogów artykułu 44 Ustawy Prawo energetyczne? Zapraszamy na warsztaty w Akademii PwC! Nowelizacja Prawa energetycznego z września 2013 r. spowodowała duże zamieszanie wśród przedsiębiorstw energetycznych. Zakres zmian budzi wiele wątpliwości. Korzystając z naszych usług mogą Państwo dowiedzieć się, jak w praktyczny sposób podejść do rozwiązania powstałych dylematów. Co oferujemy? Jednodniowe warsztaty, podczas których omawiane będą najbardziej problematyczne kwestie. Eksperci PwC wskażą możliwe rozwiązania wątpliwości, które budzi artykuł 44. Atrakcyjne rabaty! za wcześniejszy zapis przy zapisie 2 lub więcej osób dla członków IGCP Pierwsze terminy już we wrześniu! Dowiedz się więcej: www.pwcacademy.pl The Academy Interaktywne zajęcia ukierunkowane są na praktyczne rozwiązania i obejmują obszary, takie jak: zdefiniowanie działalności, na które podzielić bilans i rachunek zysków i strat, forma sprawozdania, zasady podziału, praktyczne stosowanie kluczy podziałowych, podejście do danych porównawczych, ujawnienia w sprawozdaniu finansowym i inne. Warsztaty oparte są na praktyce wybranych krajów Unii Europejskiej. Oferujemy szkolenia w formie otwartej w kilku miastach w Polsce, jak również szkolenia zamknięte, skrojone na indywidualne potrzeby Państwa firmy. Warsztat jest kierowany do osób odpowiedzialnych za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie sprawozdań finansowych, w tym: członków Zarządu odpowiedzialnych za funkcje finansowe głównych księgowych, kontrolerów finansowych, specjalistów ds. raportowania osób odpowiedzialnych za przygotowanie wniosków taryfowych PwC 15
Kontakt Marcin Kałkucki Dyrektor, Biegły Rewident z uprawnieniami brytyjskimi (ACCA) T: +48 22 746 4051 E: marcin.kalkucki@pl.pwc.com Piotr Bejger Starszy Menedżer, Biegły Rewident T: +48 61 8511 527 E: piotr.bejger@pl.pwc.com Bartosz Majda Menedżer, Biegły Rewident T: +48 32 604 0328 E: bartosz.majda@pl.pwc.com Kontakt do Akademii PwC Dorota Lach Koordynator ds. szkoleń T: +48 22 746 4340 K: +48 519 50 4340 E: dorota.lach@pl.pwc.com www.pwc.pl/pl/audyt Powyższa publikacja została przygotowana wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i nie stanowi porady w rozumieniu polskich przepisów. Nie powinni Państwo opierać swoich działań/decyzji na treści informacji zawartych w tej publikacji bez uprzedniego uzyskania profesjonalnej porady. Nie gwarantujemy (w sposób wyraźny, ani dorozumiany) prawidłowości, ani dokładności informacji zawartych w naszej publikacji. Ponadto, w zakresie przewidzianym przez prawo polskie, PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o., jej partnerzy, pracownicy, ani przedstawiciele nie podejmują wobec Państwa żadnych zobowiązań oraz nie przyjmują na siebie żadnej odpowiedzialności ani umownej, ani z żadnego innego tytułu - za jakiejkolwiek straty, szkody ani wydatki, które mogą być pośrednim lub bezpośrednim skutkiem działania podjętego na podstawie informacji zawartych w naszej publikacji lub decyzji podjętych na podstawie tej publikacji. 2014 PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrzeżone. W tym dokumencie nazwa "PwC" odnosi się do PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o., firmy wchodzącej w skład sieci PricewaterhouseCoopers International Limited, z których każda stanowi odrębny i niezależny podmiot prawny.