Budowa rozwiertaka Należy skorzystać z tego schematu przy opisywaniu wymiarów rozwiertaka monolitycznego z węglika. (D1) chwytu (D) Długość ostrzy (L1) Długość chwytu (LS) Maks. głębokość rozwiercania (L4) Długość całkowita (L) Należy skorzystać z tego schematu przy opisywaniu wymiarów rozwiertaka z ostrzami lutowanymi. (D1) chwytu (D) Długość ostrzy (L1) Maks. głębokość rozwiercania (L4) Długość chwytu (LS) Długość całkowita (L) Rozwiertaki Powierzchnie robocze Fp = siła odporowa = siła promieniowa Fv = siła posuwowa Fd = siła wypadkowa d Pomocnicza krawędź skrawająca Główna krawędź skrawająca natarcia walcowa przyłożenia 1 przyłożenia 2 E4
E5 Tablice wartości tolerancji wymiarowych Tolerancje wymiary zewnętrzne (wałki): Tolerancje wymiary zewnętrzne (wałki): e8-14 -28-2 -38-47 -32-59 -73-5 -89-6 -16 h6-6 -8-9 -11-13 -16-19 h7-1 -12-15 -21-3 h8-14 -22-27 -33-39 -46 h9-3 -36-43 -52-62 -74 h1-48 -58-7 -84-1 -12 h11-6 -75-9 -11-13 -16-19 k8 +14 +22 +27 +33 +39 +46 k9 +3 +36 +43 +52 2 +74 k1 +4 +7 +1 m7 +2 +4 +7 +29 +34 +41 Tolerancje Wielkość nominalna (mm),3, 3,6, 6,1, 1,18, 18,3, 3,5, 5,8, P9-6 -31-12 -15-51 -61-22 -74-26 -88-32 -16 H6 +13 +19 H7 +1 +15 +3 H8 +14 +22 +27 +33 +39 +46 H9 +3 +36 +43 +52 2 +74 H1 +4 +7 +1 H11 +75 +13 +19 H12 +,1 +,12 +,15 +,18 +,21 +,25 +,3 H13 +,14 +,18 +,22 +,27 +,33 +,39 +,46 k1 +4 +7 +1 m7 +2 +4 +7 +29 +34 +41 Tolerancje Wielkość nominalna (mm),3, 3,6, 6,1, 1,18, 18,3, 3,5, 5,8,
Rozwiertaki Tolerancje produkcyjne Wyciąg z normy DIN 142: Zasady określania tolerancji produkcyjnych rozwiertaków. Tolerancje produkcyjne podane w tej normie przypisane są do pewnych pól tolerancji rozwiercanych otworów. Generalnie, zapewniają one, że rozwiercany otwór leży w określonym polu tolerancji i rozwiertak może być wykorzystywany bardziej ekonomicznie. Oprócz tolerancji produkcyjnej należy uwzględnić, że wielkość rozwiercanego otworu zależy również od innych czynników np. geometrii ostrzy rozwiertaka, mocowania przedmiotu obrabianego, uchwytu narzędzia, stanu obrabiarki, smarowania oraz materiału przedmiotu obrabianego, który podlega rozwiercaniu. Dlatego specjalny przypadek występuje wtedy, kiedy inne tolerancje produkcyjne są bardziej preferowane. W odniesieniu do ekonomiki produkcji i magazynowania, jak również możliwości posiadania zamiennych rozwiertaków różnych producentów, w wyjątkowych wypadkach mogą być wymagane inne tolerancje produkcyjne. Określenie maksymalnych i minimalnych dopuszczalnych średnic rozwiertaków: Pole tolerancji obrabianego otworu Pole tolerancji rozwiertaka Maksymalna wartość średnicy rozwiertaka jest mniejsza od maksymalnej dopuszczalnej średnicy rozwiercanego otworu o 15% wartości pola tolerancji rozwiercanego otworu (,15 IT). Wartość,15 IT jest z reguły zaokrąglana w górę do połowy lub całkowitej wartości m dlatego wartość średnicy D1max jest zawsze wartością całkowitą podawaną w µm. Minimalna wartość średnicy rozwiertaka jest mniejsza od wartości maksymalnej średnicy rozwiertaka o 35% wartości pola tolerancji rozwiercanego otworu (,35 IT). Opis (wyciąg): linia zerowa W szczególnych przypadkach, zamawiane są rozwiertaki wykonane w tolerancjach które różnią się od standardowych; symbol ISO dotyczący pola tolerancji wiercenia musi zostać zastąpiony przez wartość dolnej i górnej odchyłki rozwiertaka podanej w µm, np. dla rozwiertaka o średnicy nominalnej 2 mm, odchyłka górna = + (p) 25 µm oraz odchyłka górna = + (p) 15 µm: rozwiertak 2 p 25 p 15 DIN W opisie, znak plus jest zastępowany przez "p", a znak minus jest zastępowany przez m. Maksymalna dopuszczalna wielkość otworu Minimalna dopuszczalna wielkość otworu,15 IT D1 Maksymalna dopuszczalna średnica rozwiertaka,35 IT D1 Minimalna dopuszczalna średnica rozwiertaka Odchyłka dolna nominalna D1 Odchyłka górna E6
Przyczyny i rozwiązania problemów związanych z rozwiercaniem: Problem Przyczyna Możliwe rozwiązanie Za duża średnica otworów 1. Narzędzie do rozwiercania nie pracuje w osi. 2. Niezadawalająca współosiowość otworu 3. Narost na ostrzu. 4. Nieodpowiednie chłodziwo. 5. narzędzia do rozwiercania jest za duża. Zmierzyć rozwiertaki i wysłać do naprawy. Za mała średnica otworów 1. Rozwiertak jest zużyty. 2. Nieodpowiednie chłodziwo. 3. Zbyt mały naddatek na rozwiercanie. Wymienić i ponownie zainstalować części narzędzia. Zwiększyć naddatek na rozwiercanie. Stożkowy kształt otworu rozszerzający się ku dołowi 1. Niezadawalająca współosiowość otworu 2. Niedokładność ustawienia rozwiertaka w stosunku do obrabianego otworu. Poprawić dokładność ustawienia. Stożkowy kształt otworu rozszerzający się ku górze 1. Niezadawalająca współosiowość otworu 2. Niepożądane skrawanie materiału przez narzędzie odkształcane w wyniku braku współosiowości z otworem. Mocno zamocować narzędzia do rozwiercania w kierunku osiowym. Otwór poza osią i/lub wykazuje znaki karbowania 1. Narzędzie do rozwiercania nie pracuje w osi. 2. Pochylona powierzchnia skrawania / skrawania asymetryczne. 3. Obrabiany przedmiot jest przekręcony. Rozwiercać prostopadle do powierzchni. Podczas mocowania przedmiotu obrabianego uwzględnić kierunek działania sił. Jakość powierzchni nie odpowiada specyfikacjom 1. Rozwiertak jest zużyty. 2. Narzędzie do rozwiercania nie pracuje w osi. 3. Niewłaściwe dane technologiczne (parametry skrawania). 4. Niewystarczające odprowadzenie wióra. Zmierzyć rozwiertaki i wysłać do naprawy. Ślady w postaci rowków odpowiadające ruchowi posuwowemu narzędzia 1. Narost na ostrzu. E7
Tablica konwersji wartości twardości Tabela konwersji wartości twardości i wytrzymałości na rozciąganie. 1 Wytrzymałość na rozciąganie Twardość wg skali Vickersa Twardość wg skali Brinella 2 Twardość wg skali Rockwella Rm HV HB HRC HRA HRB 3 HRF 3 N/mm 2 (F 98 N) 255 285 32 35 385 415 45 48 51 545 575 61 64 675 75 74 77 8 835 865 9 93 965 13 195 1155 122 129 135 142 1485 1555 1595 1665 174 181 188 1955 23 215 218 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 32 34 36 38 4 42 44 46 48 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 72 76 8 84 88 92 94 76, 85,5 95, 15, 114, 171, 181, 19, 199, 29, 171, 181, 19, 199, 29, 219, 228, 238, 247, 257, 266, 276, 285, 34, 323, 266, 276, 285, 34, 323, 342, 361, 38, 399, 418, 523, 542, 561, 58, 599, 618, 636, 1 Tylko dla stali niestopowych, stopowych oraz staliwa w stanie odlanym lub obrobionym cieplnie. W przypadku stosowania do stali wysokostopowych i/lub umacnianych odkształceniowo należy oczekiwać większych tolerancji. 2 Maksymalne obciążenie 3 (F=9,81x3xD²), obliczone z HB=,95xHV. 3 Wartości w nawiasach wyłączone z zakresu znormalizowanego. 2,3 22,2 24, 25,6 27,1 28,5 29,8 32,2 34,4 36,6 38,8 4,8 42,7 44,5 46,1 47,7 48,4 49,8 51,1 52,3 53,6 54,7 55,7 56,8 57,8 58,8 59,7 61, 62,5 64, 65,3 66,4 67,5 68, 6,7 61,6 62,4 63,1 63,8 64,5 65,2 66,4 67,6 68,7 69,8 7,8 71,8 72,8 73,6 74,5 74,9 75,7 76,4 77, 77,8 78,4 78,9 79,5 8, 8,6 81,1 81,8 8, 8,6 81,1 81,8 48, 56,2 62,3 66,7 71,2 75, 78,7 81,7 85, 87,1 89,5 91,5 93,5 95, 96,7 98,1 99,5 [11] [12] [14] [15] 87, 9,5 93,6 96,4 99, [11,4] [13,6] [15,5] [17,2] [18,7] [11,1] [111,3] [112,4] [113,4] [114,3] [115,1] E8