REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH we WROCŁAWIU NADLEŚNICTWO OŁAWA. na okres od 01.01.2004r. do 31.12.2013r. TOM I CZĘŚĆ OGÓLNA ELABORAT

REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH we WROCŁAWIU NADLEŚNICTWO OŁAWA PLAN URZĄDZENIA LASU na okres od 01.01.2004r. do 31.12.2013r. TOM I CZĘŚĆ OGÓLNA ELABORAT Pla n o pra co wa no w B iurze Urzą dza nia Las u i Geode zji Leśne j Oddzia ł w B rze g u Elaborat opracował: Kierownik DruŜyny Urządzania Lasu BUL i GL Oddział w Brzegu... mgr inŝ. Grzegorz Rączka Sprawdził: Z-ca Dyrektora BULiGL Oddział Brzeg bbuligl@op.onet.pl sekretariat@brzeg.buligl.pl... http://www.bbuligl.mtl.pl mgr inŝ. Janusz Bańkowski Akceptuje: Dyrektor BULiGL Oddział Brzeg... mgr inŝ. Edward Jędryszczak BRZEG 2004

Protokół z posiedzenia I KTG...str.1. Protokół z posiedzenia II KTG...str.17. Zarządzenie nr 137 MOŚZNiL z dn. 19 września 1994 r....str.37. Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Oława...str.41. A. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LASÓW 1. Dane ogólne...str 43. a. Dane dotyczące połoŝenia...str 44. b. Rys historyczny... str 48. c. Stan posiadania i stan granic... str 50. d. Podział powierzchniowy... str 56. 2. Charakterystyka ekonomicznych warunków produkcji leśnej... str 57. a. Ogólna charakterystyka regionu... str 57. b. Charakterystyka sieci dróg i linii kolejowych w zasięgu nadleśnictwa... str 58. 3. Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji leśnej... str 59. a. PołoŜenie... str 59. b. Rzeźba terenu i hydrologia... str 60. c. Charakterystyka warunków klimatycznych Nadleśnictwa... str 60. d. Zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb... str 61. e. Charakterystyka gleb Nadleśnictwa... str 63. f. Typy siedliskowe lasu... str 64. g. Ochrona przyrody w nadleśnictwie... str 67. h. Nasiennictwo i selekcja w nadleśnictwie... str 71. i. Stałe powierzchnie doświadczalne... str 71. j. Gospodarcze typy drzewostanów...str 72. 4. Charakterystyka stanu lasu i zasobów drzewnych... str 73. a. Stan lasu i zasobów drzewnych...str 73. b. Ocena stanu zasobów drzewnych...str 76. B. ANALIZA GOSPODARKI PRZESZŁEJ 1. Ocena gospodarki przeszłej dokonana przez Nadleśniczego Nadleśnictwa Oława... str 83. 2. Koreferat Oddziału BULiGL w Brzegu... str 101. 3. Koreferat Inspektora Lasów Państwowych... str 115. 4. Końcowa ocena Dyrektora RDLP we Wrocławiu... str 123.

C. PODSTAWY GOSPODARKI PRZYSZŁEGO OKRESU 1. Przyjęty podział gospodarczy... str 135. a. Podział na grupy lasu i kategorie ochronności... str 135. b. Podział na gospodarstwa... str 136. 2. Przyjęte wieki rębności... str 139. 3. Zastosowany podział na ostępy....str 139. 4. Przyjęte etaty uŝytkowania... str 140. A. UŜytki rębne... str 140. 1. UŜytki rębne zaliczone na poczet obliczonego etatu... str 140. 2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet obliczonego etatu... str 141. B. UŜytki przedrębne... str 142. D. ŚREDNIOORESOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA LASU DLA NADLEŚNICTWA - USTALENIE ZADAŃ GOSPODARCZYCH DLA NADLEŚNICTWA. 1. Plan uŝytkowania lasu... str 143. a. UŜytki rębne 1. UŜytki rębne zaliczone na poczet etatu obliczonego... str 143. 2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet obliczonego etatu... str 146. b. UŜytki przedrębne... str 146. c. Charakterystyka sortymentacyjna uŝytków głównych dla Nadleśnictwa... str 146. 2. Plan hodowli lasu... str 147. a. Zakres zadań gospodarczych... str 147. b. Zagadnienia dotyczące nasiennictwa...... str 149. c. Plan produkcji szkółkarskiej... str 150. 3. Plan ochrony lasu... str 151. a. Charakterystyka występujących zagroŝeń... str 152. b. Ogólne dane dotyczące waŝniejszych źródeł zagroŝenia i poziomu zanieczyszczeń powietrza... str 157. c. Liczba i rozmieszczenie punktów monitoringu technicznego i biologicznego oraz powierzchnia uszkodzeń przemysłowych......str 157.

4. Plan ochrony przeciwpoŝarowej - kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej... str 158. 1. Określenie kategorii zagroŝenia poŝarowego dla nadleśnictwa... str 158. 2. Ocena potencjalnego zagroŝenia poŝarowego obszaru leśnego oraz jego zróŝnicowania wynikającego z uwarunkowań lokalnych... str 159. 3. Ocena sezonowości występowania zagroŝenia poŝarowego obszaru leśnego... str 159. 4. Ocena sprawności systemu obserwacyjno-alarmowego i interwencyjnego... str 159. 5. Ocena dostępności terenów leśnych......str 161. 6. Ocena stanu zaopatrzenia wodnego... str 162. 7. Analiza potrzeb nadleśnictwa w zakresie infrastruktury technicznej ochrony przeciwpoŝarowej... str 163. 8. Zalecenia w zakresie profilaktyki... str 163. 5. Plan ubocznego uŝytkowania lasu - kierunkowe wytyczne z zakresu ubocznego uŝytkowania lasu i gospodarki łowieckiej... str 167. a) UŜytkowanie uboczne... str 167. b) Gospodarka łowiecka... str 168. 6. Plan zagospodarowania rekreacyjnego - kierunkowe wytyczne w tym zakresie... str 171. 7. Szczegółowe wytyczne w sprawie wykonywania czynności gospodarczych... str 172. E. PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO ORAZ POTRZEBY INWESTYCYJNE NADLEŚNICTWA 1. Określenie stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego dla nadleśnictwa... str 177. 2. Określenie potrzeb nadleśnictwa w zakresie infrastruktury technicznej... str 178. a) Budownictwo drogowe... str 178. b) Budownictwo ogólne... str 178. c) Melioracje wodne... str 178. F. OMÓWIENIE PRAC URZĄDZENIOWYCH 1. Prace przygotowawcze... str 179. 2. Właściwe prace urządzeniowe... str 179. G. ZESTAWIENIE OPERATU URZĄDZANIA LASU... str 184. LITERATURA... str 187.

Wykaz tabel i wzorów Tabela nr I - Podział na leśnictwa... str 47. Tabela nr II - Zestawienie powierzchni gruntów wg kategorii uŝytkowania oraz przynaleŝności administracyjnej... str 191. Tabela nr IIa - Zestawienie powierzchni gruntów wg kategorii lasów, panujących gatunków drzew w drzewostanach klas bonitacji oraz grup wiekowych... str 209. Tabela nr IV - Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu wg panujących gatunków drzew... str 231. Tabela nr V - Przeciętna pierśnica i bonitacja w drzewostanach rębnych... str 233. Tabela nr VIa - Powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg siedliskowych typów lasu, gatunków panujących i stref uszkodzenia... str 238. Tabela nr VIb - Powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg grup lasu, kategorii ochronności i gatunków panujących... str 262. Tabela nr VIc - MiąŜszościowa tabela klas wieku wg gatunków i wieków rzeczywistych... str 282. Tabela nr VId - MiąŜszościowa tabela klas wieku wg gospodarstw... str 288. Tabela nr VIe - Tabela klas wieku bieŝącego przyrostu rocznego przyrost tablicowy... str 296. Tabela nr VIf - Tabela klas wieku bieŝącego przyrostu rocznego przyrost zredukowany. str 302. Tabela nr VII - Charakterystyka stanu lasu wg gatunków panujących... str 308. Tabela nr VIII str 313. - Analiza wyników inwentaryzacji... Tabela nr IX - Zestawienie pozyskania drewna za ubiegły okres wg kategorii cięć i porównanie z etatem... str 84. Tabela nr X - Zestawienie pozyskanych sortymentów drzewnych za ubiegły okres i porównanie z szacunkami brakarskimi... str 86. Tabela nr XI - Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły okres oraz porównanie z planem... str 87. Tabela nr XIIa - Ocena upraw i młodników na powierzchniach otwartych... str 319. Tabela nr XIIb- Ocena upraw i młodników na powierzchniach podokapowych... str 321. Tabela nr XIII - Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzania gospodarstwa leśnego i w prognozie... str 107. Tabela nr XIV - Zestawienie powierzchni gruntów leśnych zalesionych i nie

zalesionych... str 323. Tabela nr XV - Zestawienie obliczonych etatów uŝytkowania rębnego... str 141.

Tabela nr XVIa - Zestawienie powierzchni i miąŝszości grubizny brutto drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania rębnego wg gospodarstw, klas i podklas wieku oraz gatunków panujących... str 325. Tabela nr XVIb - Zestawienie miąŝszości grubizny netto drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania rębnego wg gospodarstw, klas i podklas wieku oraz gatunków,,rzeczywistych... str 330. Tabela nr XVII - Zestawienie powierzchni manipulacyjnej uŝytków rębnych właściwych wg rodzajów rębni.... str 335. Tabela nr XVIII - Zestawienie porównawcze etatów optymalnych oraz przyjętych etatów uŝytków rębnych na I 10-lecie wg. gospodarstw... str 337. Tabela nr XIX - Zestawienie powierzchni zredukowanej uŝytków rębnych zaliczonych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów... str 339. Tabela nr XIXa - Zestawienie powierzchni manipulacyjnej uŝytków rębnych zaliczonych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów... str 341. Tabela nr XXa - Zestawienie powierzchni (miąŝszości grubizny netto) drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego wg stref uszkodzenia, rodzajów cięć, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku... str 343. Tabela nr XXb - Zestawienie miąŝszości grubizny netto drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego wg rodzajów cięć, stref uszkodzenia i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku... str 350. Tabela nr XXc - Zestawienie miąŝszości grubizny netto i drobnicy drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego. wg rodzajów cięć, stref uszkodzenia i gatunków,,rzeczywistych oraz klas i podklas wieku... str 353. Tabela nr XXd- Zestawienie przeciętnej zasobności, bieŝącego przyrostu miąŝszości oraz projektowanego uŝytkowania przedrębnego wg stref uszkodzenia i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku... str 357. Tabela nr XXI - Zestawienie projektowanej wydajności cięć pielęgnacyjnych z 1 ha powierzchni manipulacyjnej wg. rodzajów cięć i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku... str 367. Tabela nr XXII - Zestawienie zaprojektowanych uŝytków głównych... str 371. Tabela nr XXIII - Zestawienie uŝytków głównych zaprojektowanych na I 10-lecie wg rzeczywistych gatunków drzew i grup sortymentów... str 377. Tabela nr XXIV - Zestawienie zbiorcze planu hodowli lasu... str 379. Tabela nr XXV - Zestawienie powierzchniowe zadań z zakresu hodowli lasu przyjętych do obliczenia powierzchni produkcyjnej szkółek leśnych...str 385. Tabela nr XXVI - Zestawienie potrzeb na materiał sadzeniowy dojrzały... str 387.

Tabela nr XXVII - Zestawienie potrzebnej powierzchni szkółek... str 389. Tabela nr XXVIII - Powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku na koniec okresu gospodarczego wg gatunków panujących... str 392. Wzór nr 28 - Rejestr gospodarczych drzewostanów nasiennych... str 395. Wzór nr 42 Wzór nr 46 Wzór nr 47 - Zestawienie powierzchni drzewostanów w klasach i podklasach wieku z podziałem na gospodarstwa oraz grupy drzewostanów wg stopni zgodności składu gatunkowego z siedliskiem... str 403. - Zestawienie powierzchni gruntów pod zarządem nadleśnictwa wg grup uŝytków i zasięgu terytorialnego gmin z wyszczególnieniem lasów ochronnych oraz gruntów przeznaczonych do zalesienia... str 45. - Zestawienie powierzchni lasów znajdujących się w terytorialnym zasięgu działania nadleśnictwa... str 46.

ół ó ę ł Ś Ę Ź ń ą ś Ć Ę ó ć ą ś ł ł Ż ó ż ś Ś ą ż ż ż łó Ó Ź Ś ń ł ń ó ł ÓĘ ł ó ś ś Ś Ś

ę ą ł ąć ś ż ś ą Źą ę ó ń Ę ń ą ś ę ń ś ń Ń ą ą ę Źą ą ę ą ń ą ń Ź ś ł ńó ó ń Ó ś ń ą ą ż ł żą Ż ż Óń ń Ó Ó Ó ł ś ą ń ł ł Ć ą Ć ń ź ś ł ó ś łł śń Ź Ś ę ą ę Ż ń Ź śń Ć ó ń Ś ś Ś ś Ę ń żą śń ć Ś ł ł ł ą Ć ć ń ę ń ł Ś Ó ł ó ś ł Ź Śę ą Ć Ć ó ę ą ł ą ęó ó Ź ę ż ł ę ęś Ć ą Ą

ń ą ŹĄ ł ś ł ń Ź ó ę ń ą ń łń ę ł Ź ś ś ą Ź ś ł Ź ł ń Ę ń ś ń ó ć ę Ś Ź ś ą ń ł ó ż ł ł ą ą ś ą ą ó Ń Ó ą ą ż ó Ń ę ó Ź ę Ć ą ń łź Ś ą łą ą ół Ę ę ó ść ż ó ł ń ś ż ę ś ł Ś ół ń ó Ń Ć ń ł ś ą ł Źą łć ń ć ą ąćą ą ŹÓ Ó ą ń ę ą Ś ę Ń Ó Ź ę Ó ę Ń ńą ł ą ó ą ł ą

Ź Ś ś Ś ń Ó ą ń ń ę ł Ę ł ą ę Ź ó Ś ó ś ś ą ę ś ół Ź ś ó Ś ą ę ń ó ę ś Ę Ę ę ł Ó ą Ź Ę ę ś Ź ę Ę ś ś ą ó ż ę ę ś Ś ś ż ą Ź ę ę ś ś ę Ę Ł ś śń Ć ł ł Ę ż ę ć ń Ź ą ę ń Ź ó ń Ą ę Śę Ś ż ł ł ń Ś ó ó ć Ę ę ń ę ęś Ź Ę Ś Ó ł Ć ń Ł ó Ż ą

ż ś ó Ś Ź ą Ś ń Ę Ę Ź ę ę ż Ę ż ć Ź ł ó ż Ź Ę Óń ć Ś ń ą ó Ź ę ł ę ć ę ąż ś ś Ó Ó ł Źą ó Ś ę ó ęć ó ą ę ń Ź Ę ś ńć ą ł ę ń ść ść ś ńń Ś Ó Ńź Ę ą ń ó ż Ó ą Ź ó Ó ą Ćł ć Ź ń Ó ł Ź ł Ó ń ń ę Ó ó ń Ńż ń Ę Ś Ź ęż ó ó ó ą ć łń ą ą ą Ł Ą ę ń Ę ą Ę ó ń ę ń Ś ę ń

ó ń ó Ś ś ę ą ł Ś ł Ś ł Ó ń ą ą ż ę ę ąćą Ę ę ę ż Ź ź ę ń ą ą ś ó

ł Ź Ś ł ł ś ę ą ś ą ś ó ł ś ó ó ń Ź ł ń ń ń ó Źą ł ł ł ś Ś ą ł ł ó Ź ś Ę ą Ź ż ł ś Ź Ś ą ł ó ó ŃŹ Ź Ą Ź ł ż ń ó ń ą Ó Ć ś ł ńąó ń ł Ó ń ó ś ł Ę Ź ó Ó Ó ą ł Ó Ń ą Ó Ę ó Ć Ź Ę Ł Ó Ó ś Ę ń ż ń ż ó ś ł Źą Ź Ó Ź Ń ó Ć ę ś ó ó ż ż ś ó Ź ń ń Ś ą ń ÓĆ ń Ź ł ż ś ą ą żł ć ć Ó ą Ó ą Ę łś ą Ą ś ść ń Ź ó ł ż Ś ńń Ś Ó ść ó Ś ż ś Ń óś ś ó ł ó ż Ś ą ń ń

ł ść Ń Ź ł ó ę ż ó ó ż ń Ś ę ł ś Ó Ś ł ż Ń ń ę ń ó ś ł ś Ł Ę ó Ę ś ś ą ź ó óś ł Ę ęć ó Ź ł śń ó Ó ę ł ś ę Ął Ó ś ć Ę łę ó ś ż ł ł ś ł ś ą Źą ń ń ó ń ą ó Ł ł Ę Ń ł ł ą ĘĄ ć ś ś ś ó ł ó Ę ż ń ś Ś ć ó ł ć ł ł ł

ó ę ł ń ł ę ż Ą ś Ę ół Ź ś Ź ó ł ł ń ł ł ł Ć ą ą Ź ł ó ę Ń ń ę ń ó ń Ń ń ł ł Ś ę ł ł ł ą Ś

ść ó ć ą ó Ć ń Ó Ś ń ś Ś Ą ń Ź ń ń Ś ż Ń Ń ń ą ń Ę ą ł Óś ł ł ł Ć ą ł ń ń ą ą Ś ą ń ą ń Ó ń ż Ć ń ą ą ł ó ó ą ę ń Ó ń ł ń ń ó ś ł Ę Ó ż ś ł Ć ż ą ą ń ń Ó óó ó ą ś Ś Ś ś ł ą ę ą ą ł Ó Ó Ó ś

ń ż śż Ć ś ą ż ą ż ń Ć ś ć Ś ń ń ę ł ą Ó Ó ÓśĆ ł ę ą ą ą ś Ó ó Ś ł ńń ę ą ó ń śń Ć łł ó ą ą ń ś Ś ó ńń ż ł ś ó ł ż Ś ę ą ę ą ń ł ął Ś ś ó ć Ś ż ą ą ąń ę ś ś ł ę ł ą ń ń ń ę Ń łó Ś ą ż żł ł ś ń Ć ś Ć ś ć Ż ą ł

ść ś ł ń ę ą Ó ś Ś ł ż ś Ą ś ż ó Ś ń Ż ó ń ń ó ś ł ęł Ó ó ń ł ą ń Ś ł ł ą ą ż ń ń ą ś ł ś ł ą ż ó ś ż ł ą ń Ó ę ś ń ą ó Ó ł ń łó ę ę ą ą Ć ść ń ó ół ł ń Ó Ó Ćł ĄÓ ń ś ą ś Ś ń ń śł ę ó ę ó ą ń ą Ć Źą ą ń ł ą ą ć śń ń ł

ó ó ń ą ą ę ą ć ó ń ń ęś ś ó ę ł ą ń Ś ę ł ą Ź ó Ó Ó ś ś ą ć ó Ć ś ą ś ł ć ź ą ą ś ą ó Ó śó Ź ł ś ó ś ś Ć łś ą Ż Śł ś ł ą Ś ł ą ś ą ń ś ł ś ą ż ń ó ż ń ż ą ą ń ł ó ń ę ł ę ł łą ń ń łó ą ń ą ń ą ą ł Ć ó ę ć Ę Ć ł ł ę ń ś Ó ę ó ą ń Ę ś ł

ń ń Ł ś łó ł ą ł ó ń Ć ó ół ś ł ó ń Ć ł ń ą ż ń ą Ć ż ń ł ę ś ą Ś ń ł ę ą ń ę ł ś Ę ą ł ó ę ą ń Ć ś ó ó ą ą ą ę ż ń ł ąż ś ę ó ó ą ę ą ń ą ś ą ł ś ą ę ś ą ż ę ś ń ń ś Ź Ś ś ł Ś ż ńó ó Ó Ś ń Ć ć Ć Ś ó

ś ę Ś ó ń óń ś ą ń ą ż Ę ą ółćń Ś ą óż ę ą ń ą Ń ć ą ń ń ń ń ł óż ś ą ł ń ś ę ń ą Ś ó ł ś ń ń ą ę ś ł ó ó Ó ó ó ń ś ó ó ń Ó ł ó ę ś ó Ź Ź ś ś ł ę ó ś ń ę Ó ÓŚ ł ń ą Ę ń ę ó śń ń ż ę ł Ź ę ę ą Ś ń ą ę ę Ó ę Ć ś ó ę ę ę Ę ś ę Óś ż ę ń ń ó ń ó ó ę ę ś ł

ó ę ł ń Ć ł ń ę ę śę ą Ń ą żę ł Ę ł ń ą ą ę Ź ę ę ó ń ń ń ś śę ą ź ń ż ó

ę Ó ś Ó ół Ł Ó ę ą ł Ś ń ń Ś Ó ą ą Ś ś ó ó Ć ń ć Ć

ń ś ń ń ó ń ą ćś Ó ć ł ż ż ł ś ń ćś ę ń ą ę ł ą ż ć ęś ą ł ś ń ę ć ć ś ś ą ó ę Ź ą ż ś ł Ź Ó ść żć ł ą ą ń ś ł ż ą Ź ę ą ł ń

Ś Ą Ś żą ó ś ą ść ń ą Ś ć ó ś ń ż Ł Ę ż Ć ś ę ą ć ń Ć ą ś Ć ó ń Ó ż ń ń ł ę łą ń Ą Ą Ą ą ś Ź ł ńś Ó Ą Ą ĄŚ ś ą ćż ń Ó ł ż ó ą ę ą ą Ę Ć ó ć ż ń ś ś ą ś ó ŃĆ ą Ł Ś ąć Ś ł ś ą ń ó

ś ż Ś ś ł ś ó ą ł Ć ć ó ą Ź ę ó ś ą ś ł ł ń ś ś ó Ć ę

Ę Ł

1. DANE OGÓLNE A. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LASÓW Nadleśnictwo Oława składa się z dwóch obrębów leśnych: - obręb Oława - o ogólnej powierzchni - 8 857,8001 ha -obręb Bierutów - o ogólnej powierzchni - 8 173,5217 ha A. Ogólna charakterystyka lasów. ogółem powierzchnia Nadleśnictwa - 17 031,3218 ha Tabelaryczne zestawienie danych dotyczących połoŝenia Nadleśnictwa Oława: Wyszczególnione informacje OBRĘB 1 OŁAWA OBRĘB 2 BIERUTÓW NADLEŚ NICTWO OGÓŁEM dane dotyczące powierzchni [ha] Powierzchnia ogółem 8 857,8001 8 173,5217 17 031,3218 Pow. całk. lasów * 8 138,9110 7 961,2358 16 100,1468 Grunty leśne (zal+niezal.) 7 926,9656 7 744,1643 15 671,1299 Grunty zalesione 7 851,7683 7 715,9265 15 567,6948 Grunty nie zalesione 75,1973 28,2378 103,4351 Grunty zw.z gosp. leśną 211,9454 217,0715 429,0169 Grunty nieleśne 718,8891 212,2859 931,1750 przynaleŝność administracyjna Województwa dolnośląskie dolnośląskie dolnośląskie opolskie opolskie Powiaty oławski oleśnicki oławski strzeliński oławski strzeliński wrocławski wrocławski wrocławski m. Wrocław m. Wrocław m. Wrocław brzeski brzeski oleśnicki Gminy M. Oława Oleśnica M. Oława Domaniów Bierutów Domaniów M. Jelcz-Laskowice M. Jelcz-Laskowice M. Jelcz-Laskowice Jelcz-Laskowice Jelcz-Laskowice Jelcz-Laskowice Oława Czernica Oława Wiązów Wrocław Psie-Pole Wiązów Siechnice Siechnice Święta Katarzyna Święta Katarzyna śórawina śórawina Wrocław-Krzyki Wrocław-Krzyki Lubsza Lubsza Oleśnica Bierutów Czernica Wrocław Psie-Pole * - powierzchnia całkowita lasów (powierzchnia leśna + grunty związane z gospodarką leśną)

A. Ogólna charakterystyka lasów. a. DANE DOTYCZĄCE POŁOśENIA Lasy Nadleśnictwa, w odniesieniu do podziału administracyjnego kraju, połoŝone są w województwie dolnośląskim, w powiatach: oleśnickim gminy: Oleśnica, Bierutów, oławskim gminy: Miasto Oława, Domaniów, Miasto Jelcz-Laskowice, Jelcz-Laskowice, Oława, strzelińskim gmina Wiązów, wrocławskim gminy: Czernica, Siechnice, Święta Katarzyna, śórawina, miejskim wrocławskim gminy: Wrocław-Krzyki, Wrocław-Psie Pole, oraz z województwie opolskim, w powiecie: brzeskim gmina Lubsza. Siedziba Nadleśnictwa znajduje się w Bystrzycy Oławskiej, przy ul. Lipowej 8 (kod pocztowy: 55-200 Oława, telefon/fax: (0 71) 303 67 41). Poczta elektroniczna: olawa@lasy-wroclaw.pl. Odległość siedziby Nadleśnictwa do poszczególnych urzędów administracji państwowej i leśnej przedstawia się następująco: do siedziby RDLP we Wrocławiu do Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu do Urzędu Wojewódzkiego w Opolu do Starostwa Powiatowego w Oleśnicy do Starostwa Powiatowego w Oławie do Starostwa Powiatowego w Strzelinie do Starostwa Powiatowego w Brzegu do Urzędu Gminy w Oleśnicy do Urzędu Gminy w Bierutowie do Urzędu Miasta i Gminy w Oławie do Urzędu Gminy w Domaniowie do Urzędu Miasta i Gminy w Jelczu-Laskowicach do Urzędu Gminy w Wiązowie do Urzędu Gminy w Czernicy do Urzędu Gminy w Siechnicach do Urzędu Gminy w Świętej Katarzynie do Urzędu Gminy w śórawinie do Urzędu Gminy w Lubszy do innych urzędów i placówek : do Urzędu Pocztowego w Oławie do przystanku PKS w Bystrzycy Oławskiej do dworca PKP w Oławie ok. 35 km ok. 35 km ok. 59 km ok. 30 km ok. 8 km ok. 35 km ok. 13 km ok. 30 km ok. 22 km ok. 8 km ok. 22 km ok. 10 km ok. 24 km ok. 16 km ok. 21 km ok. 24 km ok. 30 km ok. 10 km ok. 8 km n/m ok. 8 km

A. Ogólna charakterystyka lasów. Nadleśnictwo Oława obejmuje swym zasięgiem administracyjnym tereny połoŝone między Wrocławiem na północnym-zachodzie, Bierutowem na północnym-wschodzie, wsią Młodoszowice na południowym-wschodzie i wsią Przecławice na południowym-zachodzie. Obszar zasięgu ma regularny kształt - rozciągłość zasięgu w linii prostej, w kierunku północ południe wynosi około 40 km, a w linii wschód zachód ok. 43 km. W układzie współrzędnych geograficznych lasy Nadleśnictwa połoŝone są między 16 o 55 i 17 o 35 długości geograficznej wschodniej oraz między 50 o 47 i 51 o 09 szerokości geograficznej północnej. Przyległymi nadleśnictwami są: od strony północnej Nadleśnictwo Oleśnica (RDLP Wrocław), od strony zachodniej Nadleśnictwo Miękinia (RDLP Wrocław), od strony południowej Nadleśnictwo Henryków (RDLP Wrocław), od strony wschodniej Nadleśnictwo Brzeg (RDLP Katowice), od strony północno-wschodniej Nadleśnictwo Namysłów (RDLP Katowice), od strony południowo-wschodniej Nadleśnictwo Tułowice (RDLP Katowice). Wzór 46 Zestawienie powierzchni gruntów pod zarządem Nadleśnictwa, wg grup uŝytków i zasięgu terytorialnego gmin, z wyszczególnieniem lasów ochronnych oraz gruntów przeznaczonych do zalesienia. województwo / po wiat gmina (część gminy) lasy grunty zalesione i nie zalesione rezer- ochronne gospodarwaty cze grunty związane z gosp. leśną razem przez. do zalesieni a grunty nieleśne pozostałe razem ogółem powierzchnia - ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 województwo dolnośląskie powiat oleśnicki Oleśnica 66,14 1,16 67,30 67,30 Bierutów 33,83 2900,90 75,98 3010,71 12,29 61,77 74,06 3084,77 r-m pow. oleśnicki 99,97 2900,90 77,14 3078,01 12,29 61,77 74,06 3152,07 powiat oławski M. Oława 119,59 3,16 122,75 6,65 6,65 129,40 Domaniów 28,38 28,38 0,20 0,20 28,58 M. Jelcz-Laskowice 117,58 3,00 120,58 34,06 34,06 154,64 Jelcz-Laskowice 2561,60 2491,71 154,33 5207,64 183,09 183,09 5390,73 Oława 20,67 3167,28 1359,76 124,65 4672,36 13,23 314,16 327,39 4999,75 r-m pow. oławski 20,67 5994,43 3851,47 285,14 10151,71 13,23 538,16 551,39 10703,10 powiat strzeliński Wiązów 99,60 0,37 1,33 101,30 2,12 2,12 103,42 r-m pow. strzeliński 99,60 0,37 1,33 101,30 2,12 2,12 103,42 powiat wrocławski i miasto Wrocław Czernica 1550,96 30,84 38,63 1620,43 45,38 45,38 1665,81 Siechnice 203,51 2,91 206,42 53,88 53,88 260,30 Święta Katarzyna 762,50 4,29 21,71 788,50 175,93 175,93 964,43 śórawina 14,89 3,42 0,09 18,40 0,92 0,92 19,32 Wrocław-Krzyki 0,15 0,15 0,15 Wrocław-Psie Pole 129,85 1,91 131,76 20,09 20,09 151,85 r-m pow. wrocławski 2661,71 38,55 65,25 2765,51 296,35 296,35 3061,86 r-m woj. dolnośląskie 20,67 8855,71 6791,29 428,86 16096,53 25,52 898,40 923,92 17020,45 województwo opolskie powiat brzeski Lubsza 3,36 0,23 3,59 7,27 7,27 10,86 r-m pow. brzeski 3,36 0,23 3,59 7,27 7,27 10,86 r-m woj. opolskie 3,36 0,23 3,59 7,27 7,27 10,86 r-m Nadleśnictwo 20,67 8859,07 6791,29 429,09 16100,12 25,52 905,67 931,19 17031,31

A. Ogólna charakterystyka lasów. Wzór 47 Zestawienie powierzchni lasów połoŝonych w terytorialnym zasięgu działania Nadleśnictwa. Wojewódz. Gmina (część gminy) Pow. ogólna w km 2 lasy stanowiące własność Skarbu Państwa w zarządzie LP Pozostałe razem urządzane n-ctwo sąsied. n-ctwa lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa stan. własn. osób fizycz. stan. własn. osób praw. razem lasy współwł Skarbu Państwa i osób fizycz. ogólem lesistość (7+10+11) (12:2) AWRS P Inne % powierzchnia w ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Województwo dolnośląskie powiat oleśnicki Oleśnica 0,85 66,14 - - 66,14 - - - - 66,14 78 Bierutów 64,25 2934,73 - - 2934,73 27,00-27,00-2961,73 46 r-m pow. oleśnicki 65,10 3000,87 - - 3000,87 27,00-27,00-3027,87 46 powiat oławski M. Oława 27,34 119,59 - - 119,59 - - - - 119,59 4 Domaniów 94,31 28,38 - - 28,38 8,74-8,74-37,12 0,4 M. Jelcz-Lask. 17,02 117,58 - - 117,58 - - - - 117,58 7 Jelcz-Lask. 150,82 5053,31 - - 5053,31 102,19-102,19-5155,50 34 Oława 233,98 4547,71 - - 4547,71 90,07-90,07-4637,78 20 r-m pow. 523,47 9866,57 - - 9866,57 201,00-201,00-10067,57 19 oławski powiat strzeliński Wiązów 48,70 99,97 - - 99,97 - - - - 99,97 2 r-m pow. strzeliński 48,70 99,97 - - 99,97 - - - - 99,97 2 powiat wrocławski i miasto Wrocław Czernica 84,18 1581,80 - - 1581,80 15,94-15,94-1597,74 19 Siechnice 15,78 203,51 - - 203,51 - - - - 203,51 13 Św. Katarzyna 82,79 766,79 - - 766,79 34,09-34,09-800,88 10 śórawina 120,11 18,31 - - 18,31 45,97-45,97-64,28 0,5 Wroc.-Krzyki 37,37 - - - - - - - - - - Wroc.-Psie Pole 9,78 129,85 - - 129,85 - - - - 129,85 13 r-m pow. wrocławski 350,01 2700,26 - - 2700,26 96,00-96,00-2796,26 8 r-m woj. dolnośląskie 987,28 15667,67 - - 15667,67 324,00-324,00-15991,67 16 Województwo opolskie powiat brzeski Lubsza 0,12 3,36 - - 3,36 - - - - 3,36 28 r-m pow. brzeski r-m woj. opolskie Razem lasy w obwodzie nadzorczym 0,12 3,36 - - 3,36 - - - - 3,36 28 0,12 3,36 - - 3,36 - - - - 3,36 28 987,40 15671,03 - - 15671,03 324,00-324,00-15995,03 16 Z powyŝszych danych wynika, Ŝe obszar zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Oława charakteryzuje się mniejszą lesistością (16%) w stosunku do przeciętnej krajowej, która w roku 2003 wynosiła 28,5 % (źródło danych: www.stat.gov.pl).

A. Ogólna charakterystyka lasów. Tabela nr 1 podział na leśnictwa nr nazwa leśnictwa Siedziba numery oddziałów gr. zal. i nie zal. powierzchnia (ha) gr. związ. grunty z gosp. nieleśne leśną OBRĘB OŁAWA razem uŝ. rębne [m 3 netto] zadania na 10-lecie uŝytki przedrębne [m 3 netto/ha] odnowienia i zalesienia 1. Kopalina 5b 1-4,4A,5-13,13A,14-21, 55-65,75-86,95-100 1430,83 42,01 21,77 1494,61 34547 48771 --------------- 1182,70 109,51 2. Jelcz 54a 22-33,33A,34-41,41A, 42-54,54A,54B,66-74 1062,77 27,22 125,73 1215,72 19334 27009 --------------- 815,92 75,34 3. Janików 132i 87-94,101-151,255-259,166A 1546,73 45,03 18,88 1610,64 23687 49143 --------------- 1289,90 90,67 4. Oława 165b 152-165,171-176, 187-191,202-204,309-323 965,20 23,52 203,68 1192,40 2713 22685 --------------- 804,26 12,73 5. Kotowice 305l 260-308 971,31 24,62 230,36 1226,29 7875 21085 --------------- 788,85 34,06 6. Bystrzyca 151cx 166-170,177-186, 192-201,205-225 1122,02 32,13 87,46 1241,61 13864 24012 --------------- 848,58 41,62 7. Oleśnica 252l 226-233,233A, 234-254,324-326 828,01 17,34 31,01 876,36 13371 14330 --------------- 607,06 81,09 Razem obręb 7926,87 211,87 718,89 8857,63 115391 OBRĘB BIERUTÓW 207035 --------------- 6337,27 445,02 8. 9. Karwiniec Paczków 57b 92n 57-75,79-84,94-101, 115-123,140-150,172,173 76-78,85-93,102-114, 124-139,151-154,154A, 155,155A,156-165, 174-176 1398,03 34,41 30,85 1463,29 36087 1502,97 40,76 41,50 1585,23 57116 45798 --------------- 1157,01 43159 --------------- 1097,12 105,54 172,37 10. Chrząstawa 343c 52,53,181-185,191-195, 201,202,314-352 1233,68 33,62 29,48 1296,78 19343 28307 --------------- 972,02 79,17 11. Miłocice 258hx 246-250,253-258, 260-265,269-273, 276-286,289-313 1279,13 35,59 24,26 1338,98 22160 50745 --------------- 1171,09 73,95 12. Łaziszki 241b 178-180,186-190, 196-200,203-243,243A 1222,17 51,35 28,15 1301,67 28255 33094 --------------- 990,08 109,00 13. Dębina 367i 353-391,393-396 1108,18 21,49 58,06 1187,73 15697 34176 --------------- 913,70 63,84 Razem obręb 7744,16 217,22 212,30 8173,68 178658 235279 --------------- 6301,02 603,87 OGÓŁEM N-CTWO 15671,03 429,09 931,19 17031,31 294049 442314 --------------- 12638,29 1048,89

A. Ogólna charakterystyka lasów. b. RYS HISTORYCZNY Nadleśnictwo Oława w obecnym kształcie (tj. składające się z obrębów: Oława i Bierutów) zostało utworzone dnia 31.10.1981 roku, na podstawie Zarządzenia Nr 24 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych, w związku z likwidacją Nadleśnictwa Bierutów i obrębu Kotowice w Nadleśnictwie Oława. W skład nowoutworzonego Nadleśnictwa Oława weszły więc: Nadleśnictwo Oława, część Nadleśnictwa Bierutów oraz obręb Kotowice. W 1982 roku zlikwidowano Nadleśnictwo Bierutów, a grunty będące dotychczas w zarządzie tego nadleśnictwa podzielono między: Nadleśnictwo Namysłów (grunty połoŝone w granicach województwa opolskiego), Nadleśnictwo Oleśnica Śląska (obszar dawnego leśnictwa Ligota) oraz Nadleśnictwo Oława, jako obręb Bierutów. Dawny obręb Nadleśnictwa Oława obręb Kotowice został podzielony na dwie części, z granicą biegnącą na rzece Odrze: część północną, włączoną do obrębu Bierutów i część południową, włączoną do obrębu Oława. Zmiany w granicach jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych miały miejsce takŝe wcześniej. W 1971 roku Nadleśnictwo Oława przyłączone zostało jako obręb do Nadleśnictwa Bierutów, a Nadleśnictwo Kotowice pozostało nadal samodzielną jednostką. W 1975 roku Nadleśnictwo Oława uzyskało ponownie samodzielność, a Nadleśnictwo Kotowice zostało rozdzielone między Nadleśnictwa Oława i Bierutów. Tak znaczące zmiany organizacyjne obszaru obecnego Nadleśnictwa Oława, w trakcie opracowywania planów urządzenia lasu I rewizji, uniemoŝliwiają szczegółowe porównanie danych i wskaźników charakteryzujących stan lasu i zasobów drzewnych z tego okresu. W latach 1945-1946 gospodarka leśna na tym obszarze ukierunkowana była na porządkowanie sanitarnego stanu lasu. Począwszy od 1947 roku, gospodarkę leśną na obszarze administrowanym obecnie przez Nadleśnictwo Oława, prowadzono juŝ na podstawie planów urządzenia lasu: - prowizoryczny plan urządzenia lasu, na okres od 01.10.1947 do 30.09.1957, - pięcioletnie plany uŝytkowania przedrębnego, sporządzone w 1954 roku, - pięcioletnie plany uŝytkowania rębnego, sporządzone w 1955 i 1956 roku, - plan definitywnego urządzenia lasu, sporządzony na okres od 01.10.1957 do 30.09.1967, - pierwsza rewizja urządzenia lasu, sporządzona na okres od 01.10.1968 do 30.09.1978, - druga rewizja urządzenia lasu, sporządzona na okres od 01.01.1980 do 31.12.1989, - trzecia rewizja urządzenia lasu, sporządzona na okres od 01.01.1994 do 31.12.2003. Podstawowym sposobem zagospodarowania lasu, stosowanym w poprzednich okresach gospodarczych, był sposób zrębowy z niewielkim udziałem sposobu przerębowo-zrębowego. W odnowieniach, jako główny gatunek, preferowano sosnę, z domieszką dęba, świerka, modrzewia i jesiona. Stan sanitarny lasu w poprzednich okresach gospodarczych, naleŝy uznać za dobry. Nie notowano występowania gradacji szkodliwych owadów leśnych. Lokalnie, w ilościach nie przekraczających liczb ostrzegawczych, notowano występowanie: poprocha cetyniaka i osnui gwiaździstej w drzewostanach sosnowych oraz zwójki zieloneczki w drzewostanach dębowych. AŜ do 1997 roku lasy Nadleśnictwa Oława nie były naraŝone na działanie zjawisk o charakterze klęsk Ŝywiołowych. W lipcu 1997 roku w dorzeczu środkowej Odry, Oławy i Widawy, miały miejsce silne opady deszczu, które spowodowały gwałtowne wzrosty stanów wód. W połączeniu z niekorzystną sytuacją hydrometeorologiczną, doszło do Ŝywiołowego spływu wód z gór i ich rozlewu na terenie województw: opolskiego i dolnośląskiego. W rezultacie obszary leśne Nadleśnictwa Oława, połoŝone w starorzeczach Odry i Widawy, na terenie leśnictw: Bystrzyca, Oława, Jelcz, Janików, Kotowice, Chrząstawa, Dębina i Łaziszki, uległy podtopieniu i zalaniu. W najbardziej dotkniętych leśnictwach (Bystrzyca, Kotowice i Jelcz), zalany obszar obejmował niemal całą ich powierzchnię. Następstwem długotrwałego zalania (nawet powyŝej czterech tygodni), były szkody o masowym charakterze, obserwowane na terenach zalewowych, w okresie wiosennym 1998 roku. Zamieranie drzew dotyczyło przede wszystkim olszy czarnej, dęba i jesiona. Szczegółowe dane, dotyczące lokalizacji, okresu zalania i uszkodzeń obszarów Nadleśnictwa przedstawiono w Programie Ochrony Przyrody Nadleśnictwa Oława oraz na załączonych materiałach kartograficznych. WaŜnym materiałem dokumentacyjnym, sporządzonym dla Nadleśnictwa Oława, jest Operat glebowosiedliskowy [2003], sporządzony przed rozpoczęciem prac urządzeniowych IV rewizji i wykorzystany przy opisie elementów glebowych.

A. Ogólna charakterystyka lasów. Tabelaryczne zestawienie danych dotyczących historii Nadleśnictwa Oława Wyszczególnienie informacji II rewizja 01.01.1980 III rewizja 01.01.1994 IV rewizja 01.01.2004 Powierzchnia ogółem 16717,01 16885,41 17031,31 - grunty leśne 15110,41 15434,02 15671,03 - grunty związane z gospodarką leśną - 466,20 429,09 - grunty nieleśne 1606,60 985,19 931,19 - lasy ochronne 6164,90 9067,71 8859,07 - rezerwaty 20,67 20,67 20,67 - strefy zagroŝenia przemysłowego: I strefa - 7179,35 7289,48 II strefa - 8254,67 8381,55 Zapas na powierzchni leśnej - m 3 2992276 3859399 4551603 Średni zapas na 1 ha pow. leśnej - m 3 198 250 291 Średni wiek - lat 48 53 58 Wieki rębności dla gł. gat. lasotwórczych: So 100 100 100 Św 100 100 100 Db 160 160 160 Bk 120 120 120 Etaty roczne uŝytków rębnych : plan/wykonanie powierzchnia (manipulacyjna) ha 78 -------------- 59 19473 masa netto m 3 -------------- 15470 Etaty roczne uŝytków przedrębnych : plan/wykonanie powierzchnia ha 1145 -------------- 949 21819 masa netto m 3 -------------- 25429 Roczny plan odnowień i zalesień: plan/wykonanie powierzchnia ha 97 -------------- 90 123 -------------- 81 26366 -------------- 19084 1270 -------------- 1270 35640 -------------- 40802 109 -------------- 95 162 -------------- - 29405 -------------- - 1264 -------------- - 44231 -------------- - 105 -------------- - Obszerne dane dotyczące ostatniego okresu gospodarczego, zawarte są w części B -,,Analiza gospodarki przeszłej niniejszego opracowania.

A. Ogólna charakterystyka lasów. c. STAN POSIADANIA I STAN GRANIC a. Stan posiadania Zestawienie powierzchni gruntów Nadleśnictwa wg grup i rodzajów uŝytków oraz kategorii uŝytkowania z podziałem na województwa, powiaty, gminy i obręby ewidencyjne przedstawia załączona w części tabelarycznej tabela nr II. W celu szczegółowego przedstawienia stanu ewidencyjnego gruntów Nadleśnictwa, powierzchnię poszczególnych kategorii gruntów w tabeli nr II podano z dokładnością do 1 m 2. Podobnie baza danych opisów taksacyjnych zawiera powierzchnię wydzieleń określoną zarówno w arach, jak i w m 2. Natomiast we wszelkiego rodzaju zestawieniach, tabelach (za wyjątkiem tabeli nr II), planach oraz opisach taksacyjnych zawartych w planie urządzenia lasu, powierzchnia podana jest wyłącznie w arach. RóŜnice w powierzchniach między tabelą II, a opisem taksacyjnym powstały na skutek zaokrągleń: powierzchnia wydzieleń w arach, w bazach opisów taksacyjnych wynika z przeliczenia metrów kwadratowych na ary, suma zaokrąglonych powierzchni wydzieleń daje powierzchnie w arach oddziałów, obrębów leśnych, a w konsekwencji nadleśnictwa oraz poszczególnych grup i rodzajów uŝytków, oraz kategorii uŝytkowania. RóŜnice między powierzchnią ogólną wynikającą z tabeli II, a wynikającą z planu urządzenia lasu przedstawia poniŝsza tabela: Powierzchnia w ha wg Tabeli II wg operatu urządzenia lasu róŝnica OBRĘB OŁAWA 8 857,8001 8 857,6300 + 0,1701 OBRĘB BIERUTÓW 8 173,5217 8 173,6800-0,1583 NADLEŚ NICTWO 17 031,3218 17 031,3100 + 0,0118 Powierzchnia ogólna Nadleśnictwa, w ujęciu tabeli II jest większa od powierzchni ogólnej Nadleśnictwa, opisanej w operacie o 0,0118 ha. Zestawienie powierzchni obrębów leśnych oraz całego Nadleśnictwa, w porównaniu ze stanem ubiegłego 10-lecia, przedstawia poniŝsza tabela (według tabeli II): Powierzchnia w ha stan na 01.01.2004r. stan na 01.01.1994r. róŝnica OBRĘB OŁAWA 8 857,80 8 821,05 + 36,75 OBRĘB BIERUTÓW 8 173,52 8 064,36 + 109,16 NADLEŚ NICTWO 17 031,32 16 885,41 + 145,91 W stosunku do ubiegłego 10-lecia ogólna powierzchnia Nadleśnictwa zwiększyła się o 145,91 ha.

A. Ogólna charakterystyka lasów. W zestawieniu powierzchni gruntów Nadleśnictwa OŁAWA wyróŝniono min.: * W grupie uŝytków lasy, w kategorii uŝytkowania grunty leśne nie zalesione, w rodzaju uŝytkowania pozostałe, ogółem 54,73 ha opisano: - grunty do naturalnej sukcesji, Są to grunty, które zgodnie z Zarządzeniem Nr 67 Dyrektora Generalnego LP z dnia 17 lipca 2001r. oraz Instrukcją Urządzania Lasu z 1994 44 ust. 7 p. 2) pp c) stanowią grunty leśne nie zalesione, trwale pozbawione drzewostanu płaty nie uŝytkowanej roślinności, których odnowienie sztuczne ze względu na charakter podłoŝa (głównie torf) wymagałoby bardzo wysokich kosztów przygotowania gleby i uregulowania stosunków wodnych. Grunty te maja charakter bagien i bagienek, połoŝonych na wilgotnych i bagiennych siedliskach, w terenie zalewowym Odry, Widawy i innych cieków. Grunty te opisano w oddziałach: Obrębie Oława Obrębie Bierutów 40i 0,86 52f 1,36 47l 1,12 160d 0,33 113i 0,07 232o 0,33 114o 1,68 237i 0,71 149d 0,31 386r 0,94 156i 3,01 390c 0,96 156k 0,25 393j 2,84 156l 1,80 394g 2,12 156m 2,27 395k 0,76 172f 1,06 396i 0,54 176l 2,33 396j 0,64 191i 1,90 191j 1,40 227j 0,45 227k 0,44 237y 0,11 238h 0,33 245k 0,22 260i 1,84 260j 3,15 262b 2,69 266m 0,99 275b 0,99 276l 0,86 276p 0,45 294b 1,76 295d 1,39 296a 1,54 307i 1,12 312j 0,52 318i 1,94 320l 0,20 324p 0,24 324r 0,75 324s 0,12 325j 0,41 325k 1,36 325y 0,82 Razem 43,20 ha Razem 11,53 ha

A. Ogólna charakterystyka lasów. * W grupie uŝytków lasy, w kategorii uŝytkowania grunty leśne nie zalesione, w rodzaju uŝytkowania do odnowienia, opisano: - zręby, Do tej grupy uŝytków zaliczono zręby bieŝące z 2003 roku, jak równieŝ zręby zaległe z poprzedniego roku, przelegujące ze względów sanitarnych przed odnowieniem, w tym takŝe odnowieniem naturalnym. Grunty te obejmują łącznie 37,10 ha, w tym w obrębie Oława 27,70 ha i w obrębie Bierutów 9,40 ha. - halizny, Do tej grupy uŝytków zaliczono uprawy uszkodzone przez poŝary. Grunty te obejmują łącznie 4,69 ha, w tym w obrębie Oława 2,20 ha i w obrębie Bierutów 2,49 ha. * W grupie uŝytków grunty zadrzewione i zakrzewione, w kategorii uŝytkowania grunty zadrzewione i zakrzewione, ogółem 2,61 ha zaliczono do istniejących zakrzewień, * W grupie uŝytków uŝytki rolne, w kategorii uŝytkowania grunty pod rowami, ogółem 0,72 ha zaliczono do rowów na rolach, * W grupie uŝytków grunty pod wodami, w kategorii uŝytkowania grunty pod wodami płynącymi, ogółem 10,55 ha zaliczono do rzek i kanałów. Grupa ta obejmuje kanały dopływowe do Odry. * W grupie uŝytków grunty pod wodami, w kategorii uŝytkowania grunty pod wodami stojącymi, ogółem 90,58 ha zaliczono do zbiorników wodnych. Grupa ta obejmuje zbiorniki wodne, połoŝone w starorzeczu Odry. * W grupie uŝytków uŝytki ekologiczne, w kategorii uŝytkowania uŝytki ekologiczne, ogółem opisano 2,17 ha jako uŝytki ekologiczne, * W grupie uŝytków tereny róŝne, w kategorii uŝytkowania tereny róŝne, ogółem 17,46 ha opisano: - linie energetyczne 10,18 ha. Grupa ta obejmuje tereny pod liniami energetycznymi, wyłączone z produkcji, - wały ochronne 7,28 ha, * W grupie uŝytków grunty zabudowane i zurbanizowane, w kategorii uŝytkowania tereny rekreacyjne i wypoczynkowe, ogółem 1,12 ha opisano: - parkingi 0,12 ha, - tereny sportowe 1,00 ha, * W grupie uŝytków nieuŝytki, w kategorii uŝytkowania nieuŝytki, ogółem 207,40 ha opisano: - nieuŝytki trwałe (bagna) 205,47 ha, - wyrobiska nie przeznaczone do rekultywacji 1,93 ha. W Nadleśnictwie brak jest gruntów spornych. W Nadleśnictwie Oława występują grunty stanowiące współwłasność 1,94 ha, powstałe w rezultacie sprzedaŝy lub zakupu mieszkań w nieruchomościach wielomieszkalnych. Grunty te zlokalizowane są w oddziałach: 51g, 131g, 151t, 151ax, 260o obrębu leśnego Oława oraz w oddziale 335k obrębu leśnego Bierutów. W planie urządzenia lasu wykazano całą powierzchnię działki, z oznaczeniem w opisach taksacyjnych udziału Nadleśnictwa w wartości współwłasności. Informacja o współwłasności została takŝe wpisana do rejestru gruntów Nadleśnictwa.

A. Ogólna charakterystyka lasów. Ogółem w Nadleśnictwie opisano 25,52 ha gruntów do zalesienia, zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego gmin. Zgodnie z decyzjami Konserwatora Zabytków, w Nadleśnictwie opisano grunty wpisane do rejestru zabytków, na łącznej powierzchni 34,88 ha. Wszystkie działki ewidencyjne, będące w zarządzie Nadleśnictwa posiadają wpisy do ksiąg wieczystych. Na gruntach Nadleśnictwa zachowana jest zgodność między stanem faktycznym na gruncie a klasyfikacją ewidencji gruntów. Nadleśnictwo Oława obciąŝone jest powinnością prawa przejazdu drogą na osiedlu w Bystrzycy Oławskiej.

A. Ogólna charakterystyka lasów. Porównanie aktualnego stanu powierzchni gruntów Nadleśnictwa (wg stanu IV rewizji) do stanu na początku ubiegłego okresu gospodarczego (wg stanu III rewizji), na postawie analizy tabel II, przedstawiono poniŝej: ha % grunty leśne zalesione lasy grunty leśne nie zalesione w prod. ubocz. do odnow. pozostałe grunty zw. z gosp. leśną razem gr. zadrz. uŝytki rolne gr. pod wodami grunty nieleśne uŝytki ekolog. tereny róŝne gr. zabud. i zurbaniz. NADLEŚ NICTWO wg stanu IV rewizji ha 15567,6948 6,8893 41,7999 54,7459 429,0169 16100,1468 2,6128 596,2922 101,1300 2,1700 17,4611 4,1094 207,3995 931,1750 17031,3218 % 91,41 0,04 0,24 0,32 2,52 94,53 0,01 3,50 0,59 0,01 0,10 0,02 1,24 5,47 100,00 wg stanu III rewizji ha 15284,1900 6,4700 121,5100 21,8500 466,2000 15900,2200 0,5600 640,4500 119,0600 0,0000 19,4900 18,8900 186,7400 985,1900 16885,4100 % 90,52 0,04 0,72 0,13 2,76 94,17 0,00 3,79 0,70-0,12 0,11 1,11 5,83 100,00 róŝnica ha +283,5048 +0,4193-79,7101 +32,8959-37,1831 +199,9268 +2,0528-44,1578-17,9300 +2,1700-2,0289-14,7806 +20,6595-54,0150 +145,9118 nieuŝytki razem ogółem Ogółem w Nadleśnictwie stwierdzono: - wzrost powierzchni ogólnej o 145,91 ha, - wzrost powierzchni leśnej zalesionej o 283,50 ha, - zmniejszenie powierzchni gruntów leśnych nie zalesionych o 79,71 ha, - zmniejszenie powierzchni gruntów nieleśnych o 54,02 ha. Dla potrzeb ustalenia wysokości podatków leśnych sporządzono,,zestawienie powierzchni według kategorii lasów, głównych (panujących ) gatunków drzew w drzewostanach, klas bonitacji oraz grup wiekowych - tabelę nr IIa, zamieszczoną w części tabelarycznej elaboratu.

A. Ogólna charakterystyka lasów. b. Stan granic Strukturę przestrzenną powierzchni leśnej i nieleśnej Nadleśnictwa, z podziałem na grupy kompleksów, przedstawiono w poniŝszej tabeli: wielkość kompleksów [ ha] obręb Oława obręb Bierutów Nadleśnictwo ilość pow. ilość pow. ilość pow. kompleksóksów komple- kompleksów [ ha ] [ ha ] [ ha ] do 1,00 48 29,25 26 15,50 74 44,75 0,3 1,01-5,00 38 114,31 20 42,02 58 156,33 0,9 5,01-20,00 23 291,38 5 73,03 28 364,41 2,1 20,01-100,00 13 629,44 5 286,22 18 915,66 5,4 100,01-500,00 6 1187,60 2 254,93 8 1442,53 8,4 500,01-2000,00 2 2724,87 4 4481,37 6 7206,24 42,3 ponad 2000,00 1 3880,78 1 3020,61 2 6901,39 40,6 Razem 131 8857,63 63 8173,68 194 17031,31 100,0 % Nadleśnictwo Oława charakteryzuje się duŝym przestrzennym zróŝnicowaniem wielkości kompleksów leśnych. W środkowej, północnej, północno-wschodniej i wschodniej część zasięgu administracyjnego Nadleśnictwa przewaŝają dość duŝe kompleksy, o powierzchni powyŝej 500 ha. Pozostała część zasięgu, a w szczególności część południowo-zachodnia, charakteryzuje się małą lesistością, z przewagą kompleksów o powierzchni do 20 ha. Wśród gruntów leśnych Nadleśnictwa znajdują się dwie enklawy śródleśne. Obie połoŝone są w obrębie Oława (oddz.231/232, 34/35/42/43/44/45/46). Większe półenklawy: -w obrębie Oława - 4 (oddz. 34/35/33/33A, 41/40/49/39, 169/170/171/172/159/158/157, 176/191, -w obrębie Bierutów - 2 (oddz. 174/175, 202/201/191/190/200/208/210/211). Ogółem w Nadleśnictwie, długość granic działek geodezyjnych wynosi 78,09 km (50,26 km w obrębie Oława i 27,83 km w obrębie Bierutów). działki są oznaczone i utrwalone w terenie 8254 granicznikami (4728 w obrębie Oława i 3526 w obrębie Bierutów). Dostępność do gruntów Nadleśnictwa jest na ogół dobra, a drogi dojazdowe z przylegających miejscowości są w dość dobrym stanie technicznym. Do niektórych gruntów dojazdu nie ma: - w obrębie Oława: oddz. 237r,s,t,w, 326p, 324n,o,p, - w obrębie Bierutów: oddz. 62g,h, 93i,j,k, 159n, 227k. W trakcie urządzeniowych prac terenowych wytypowano fragmenty granic działek geodezyjnych, mogące stwarzać problemy z ich ochroną. Wykonano na nich pomiary geodezyjne oraz zastabilizowano i oznaczono w terenie ich przebieg. Do obowiązków Nadleśnictwa naleŝy utrzymanie w aktualnym stanie dokumentacji prawnej związanej ze stanem posiadania i ze zmianami w rodzaju uŝytkowania gruntów nadleśnictwa, ochrony znaków granicznych oraz znaków pomiarowych usytuowanych na terenie nadleśnictwa (podstawa prawna Prawo geodezyjne i kartograficzne Dz. U. Nr 100, poz. 1086 z późniejszymi zmianami).

A. Ogólna charakterystyka lasów. c. Podział powierzchniowy Utrzymano podział Nadleśnictwa na dwa obręby leśne: Oława i Bierutów, oznaczając je odpowiednio numerami 1 i 2. Podział powierzchniowy we wszystkich obrębach został w zasadzie utrzymany. Zasadnicza zmiana dotyczy gruntów, przypisanych w poprzednim planie urządzenia lasu do oddziałów z dodatkową literą N. Ogółem, w poprzednim planie opisano 26 takich oddziałów (12 w obrębie Oława i 14 w obrębie Bierutów). Obecnie, grunty te w całości przypisano do najbliŝej połoŝonych oddziałów. Grunty nowoprzyjęte w okresie obowiązywania poprzedniego planu urządzenia lasu takŝe przypisano do najbliŝej połoŝonych oddziałów. Wyjątek stanowią nowodoszłe grunty, zapełniające duŝą półenklawę w leśnictwie Paczków, obręb Bierutów. Ze względu na ich duŝą powierzchnię utworzono z nich dwa nowe oddziały: 154A i 155A. W obrębie Oława numeracja oddziałów jest ciągła (od 1 do 326). W obrębie Bierutów numeracja nie jest ciągła, a oddziały mają numery od 52 do 396. Brak jest numerów: 1-51, 54-56, 166-171, 177, 244, 245, 251, 252, 259, 266-268, 274, 275, 287, 288, 392. W kaŝdym z obrębów występują oddziały o podwójnej lub potrójnej numeracji (A, B): w obrębie Oława: 4A, 13A, 33A, 41A, 54A, 54B, 166A, 233A, w obrębie Bierutów: 154A, 155A, 243A. Podział powierzchniowy Nadleśnictwa posiada charakter typowo nizinny, utrwalony słupami oddziałowymi. Jest podziałem dobrze spełniającym swoje funkcje (orientacyjne, komunikacyjne, ochronne). Niewidoczne w terenie odcinki linii oddziałowych zaznaczono na mapach i opisano w opisach taksacyjnych jako linie projektowane do poszerzenia, na ogólnej długości w Nadleśnictwie około 31 km. Linie podziału powierzchniowego, które słuŝą jako leśne drogi wywozowe, zostały oznaczone na mapach gospodarczych i przeglądowych jako drogi, a ich powierzchnia w opisach taksacyjnych oraz rejestrze powierzchniowym figuruje równieŝ pod drogami. Ogółem w Nadleśnictwie zinwentaryzowano 659 oddziałów, o przeciętnej powierzchni 25,79 ha, w tym: w obrębie Oława 334 oddziały, o przeciętnej powierzchni 26,52 ha, w obrębie Bierutów 325 oddziałów, o przeciętnej powierzchni 25,15 ha. Minimalne i maksymalne powierzchnie oddziałów wynoszą: w obrębie Oława 7,80 i 52,31 ha, w obrębie Bierutów 8,73 i 54,51 ha. Opisano łącznie 5319 wydzieleń literowanych, o przeciętnej powierzchni 3,12 ha, w tym: - w obrębie Oława - 2805 wydzieleń, o przeciętnej powierzchni 3,08 ha, - w obrębie Bierutów - 2514 wydzielenia, o przeciętnej powierzchni 3,17 ha.

A. Ogólna charakterystyka lasów. 2. CHARAKTER YS TYKA EKONOMICZNYCH WARUNKÓW NADLEŚ NICTWA a. Ogólna charakterystyka regionu. Tabelaryczne zestawienie danych dotyczących regionu. gmina powierzchnia pow. lasów w teryt. zasięgu w km 2 działania n-ctwa w ha Oleśnica 0,85 66,14 Bierutów 64,25 2961,73 M. Oława 27,34 119,59 Domaniów 94,31 37,12 M. Jelcz-Laskowice 17,02 117,58 Jelcz-Laskowice 150,82 5155,50 Oława 233,98 4637,78 Wiązów 48,70 99,97 Czernica 84,18 1597,74 Siechnice 15,78 203,51 Święta Katarzyna 82,79 800,88 śórawina 120,11 64,28 Wrocław-Krzyki 37,37 - Wrocław-Psie Pole 9,78 129,85 Lubsza 0,12 3,36 razem 987,40 15 995,03 Powierzchnia ogólna granic państwo we nadzoru w km 2 lasy n-ctwa pozostałe Charakterystyka obwodu nadzorczego Nadleśnictwa Powierzchnia lasów w ha niepaństwo we stanowiące własność osób fizycz. stanowiące własność osób prawnych Razem Lesistość % Rozrzut lasów n-ctwa w km 987,40 15 671,03-324,00-15 995,03 16 43 Zasadnicza rolę w kształtowaniu warunków ekonomicznych Nadleśnictwa Oława spełnia korzystne połoŝenie obszaru jego zasięgu w pobliŝu duŝej aglomeracji miasta Wrocławia, będącym ośrodkiem i stolicą Dolnego Śląska. W zasięgu działania Nadleśnictwa i w jego najbliŝszym sąsiedztwie połoŝone są takŝe miasta średniej wielkości: Jelcz-Laskowice, Oława i Brzeg. To głównie w miastach oraz w rozdrobnionym własnościowo rolnictwie znajduje zatrudnienie miejscowa ludność. Nie bez znaczenia jest takŝe korzystne połoŝenie Nadleśnictwa przy głównych szlakach komunikacyjnych regionu (drogowych, kolejowych i wodnych). W ostatnich latach coraz bardziej wyraźny staje się trend wykorzystywania terenów przylegających do Wrocławia, jako obszarów pod niską zabudowę jednorodzinną.

A. Ogólna charakterystyka lasów. b. Charakterystyka sieci dróg i linii kolejowych w zasięgu Nadleśnictwa. Obszar działania Nadleśnictwa Oława posiada korzystne warunki komunikacyjne - zarówno drogowe, jak i kolejowe. NajwaŜniejsze linie komunikacji kolejowej to: - trasa Opole Wrocław (przez Jelcz-Laskowice), - trasa Opole Wrocław (przez Oławę). Dobrze rozwinięta jest takŝe sieć dróg samochodowych, ułatwiająca połączenie ze wszystkimi miejscowościami w zasięgu nadzorczym Nadleśnictwa oraz z dalszymi ośrodkami i miastami. Główne szlaki komunikacji samochodowej, przecinające tereny Nadleśnictwa to: - autostrada A4 Berlin-Kraków, - droga krajowa nr 94 Opole Wrocław, - droga krajowa nr 39 Brzeg Strzelin, - droga wojewódzka nr 396 Oleśnica Śląska Strzelin, - droga wojewódzka nr 455 Wrocław Oława, - droga wojewódzka nr 395 Wrocław Kłodzko, - droga wojewódzka nr 346 Gaj Oławski Środa Śląska. Oprócz wymienionych głównych szlaków komunikacyjnych, na obszarze Nadleśnictwa Oława znajduje się takŝe dobrze rozwinięta sieć dróg lokalnych (powiatowych, gminnych i leśnych) o nawierzchni asfaltowej, ulepszonej lub gruntowej. Sieć dróg leśnych o szerokości powyŝej 2m, jest takŝe dość dobrze rozwinięta i wynosi ogółem w Nadleśnictwie około 500 km, w tym około 446 km dróg gruntowych i około 54 km dróg o nawierzchni ulepszonej i utwardzonej. Miarą gęstości dróg jest wskaźnik ich długości przypadający na 100 ha powierzchni. Ogółem w Nadleśnictwie wskaźnik ten, obliczony dla dróg wywozowych, wynosi 2,9 km/ha. Transport drewna z Nadleśnictwa odbywa się głównie drogą kołową środkami własnymi odbiorców. Nadleśnictwo dzierŝawi teren w Jelczu, wykorzystując go jako składnicę drewna.

A. Ogólna charakterystyka lasów. 3. CHARAKTER YS TYKA PRZYRODNICZYCH WARUNKÓW NADLEŚNICTWA a) PołoŜenie * PrzynaleŜność przyrodniczo-leśna Obszar Nadleśnictwa Oława połoŝony jest w Dzielnicy Wrocławskiej (V.2) V krainy przyrodniczo-leśnej (Krainy Śląskiej). Północno-wschodnia i północna część Nadleśnictwa połoŝone są w Mezoregionie Równiny Oleśnickiej (V.2.g). Południową część Nadleśnictwa obejmuje Mezoregion Równiny Wrocławskiej (V.2.e). Oba mezoregiony przedzielone są Mezoregionem Pradoliny Wrocławskiej (V.2.f), biegnącym pasem wzdłuŝ Odry, w kierunku południowy-wschód północny-zachód. [TRAMPLER, KLICZKOWSKA, DMYTERKO i SIERPIŃSKA 1990]. * PrzynaleŜność fizyczno-geograficzna Pod względem podziału fizyczno-geograficznego [KONDRACKI 2000] Nadleśnictwo Oława zlokalizowane jest w: - Prowincja: NiŜ Środkowoeuropejski - 31, - Podprowincja: Niziny Środkowopolskie - 318, - Makroregion: Nizina Śląska 318.5. * PrzynaleŜność geobotaniczna W ujęciu podziału geobotanicznego [SZAFER 1977] Nadleśnictwo połoŝone jest w państwie Holarktyka, w obszarze Euro-Syberyjskim, prowincji NiŜowo-WyŜynnej, Środkowoeuropejskiej, w dziale Bałtyckim, w poddziale Pasa Kotlin Podgórskich i w krainie Kotliny Śląskiej. Matuszkiewicz [1993] sytuuje obszar Nadleśnictwa w następujących jednostkach podziału geobotanicznego: obszar Europejskich Lasów Liściastych i Mieszanych, prowincja Środkowoeuropejska, podprowincja Środkowoeuropejska Właściwa, dział Brandenbursko- Wielkopolski, kraina Dolnośląska. Obszar Nadleśnictwa leŝy w zasięgu naturalnego występowania wszystkich waŝniejszych gatunków lasotwórczych: sosny zwyczajnej, dębu szypułkowego i bezszypułkowego, jesionu wyniosłego, buka zwyczajnego, świerka pospolitego, jodły pospolitej, klonu jaworu oraz olszy szarej. * PrzynaleŜność administracyjna PołoŜenie gruntów Nadleśnictwa, w odniesieniu do podziału administracyjnego kraju, przedstawia się następująco: a) woj. dolnośląskie, powiat oleśnicki - gminy: Oleśnica, Bierutów powiat oławski - gminy: Miasto Oława, Oława, Domaniów, Jelcz-Laskowice, Miasto Jelcz- Laskowice powiat strzeliński - gmina Wiązów powiat wrocławski - gminy: Czernica, Siechnice, Święta Katarzyna, śórawina powiat miasto Wrocław - gminy: Wrocław-Krzyki, Wrocław-Psie Pole

A. Ogólna charakterystyka lasów. b) woj. opolskie, powiat brzeski - gmina Lubsza. b) Rzeźba terenu, hydrologia Nadleśnictwo Oława połoŝone jest w południowo-wschodniej części Niziny Śląskiej. Jest to obszar o charakterze typowo nizinnym. Na przewaŝającej części teren jest w zasadzie płaski lub lekko falisty, o słabym odpływie powierzchniowym. Elementem urozmaicającym rzeźbę terenu jest rzeka Odra, przecinająca równoleŝnikowo obszar Nadleśnictwa oraz jej prawo- i lewobrzeŝne dopływy (Widawa, Oława), a takŝe rozbudowana sieć kanałów wodnych. W zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa połoŝone są dwa obszary wodonośne, stanowiące rezerwuary wody dla Wrocławia (w okolicach Mokrego Dworu i Świątników na południowywschód od Wrocławia) i Bierutowa (między Karwińcem a Kruszowicami). Ujęcia wód na tych terenach leŝą poza gruntami administrowanymi przez Nadleśnictwo. c) Charakterystyka warunków klimatycznych obszaru Nadleśnictwa Obszar Nadleśnictwa Oława połoŝony jest w południowo-wschodniej części środkowoeuropejskiej strefy ekoklimatycznej, wydzielonej jako makroregion WyŜyn Dolnośląskich [TRAMPLER i in. 1990]. Klimat ten posiada cechy klimatu ciepłego i wilgotnego, kształtowanego zarówno przez wpływy oceaniczne jak i kontynentalne. Istotną rolę przy kształtowaniu warunków mikroklimatycznych tego terenu odgrywają lokalne warunki hipsometryczne i wpływ duŝych cieków wodnych. Długość okresu wegetacyjnego wynosi ok. 226 dni i naleŝy do najdłuŝszych w Polsce. Wzór nr 21 (zestawienie tabelaryczne) Czynniki meteorologiczne [stacja meteorologiczna we Wrocławiu] dane: IMiGW Wrocław średnia roczna suma opadów [mm] 612 długość okresu wegetacyjnego 226 średnia roczna temperatura [ 0 C] 8,2 średnia temperatura stycznia [ 0 C] -1,9 średnia temperatura lipca [ 0 C] 17,8 początek fenologiczny wiosny 28 marzec początek fenologiczny jesieni 1 września

A. Ogólna charakterystyka lasów. d) Zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb zanieczyszczenie powietrza W związku z regresem, jaki objął przemysł, w tym przede wszystkim przemysł cięŝki, od początku lat 90-tych zaznacza się wyraźny spadek wielkości docierających do lasu zanieczyszczeń. Obserwacje, prowadzone w ramach monitoringu środowiska, pozwalają na określenie przeciętnej wielkości emisji związków chemicznych, uznawanych powszechnie za najbardziej rozpowszechnione i szkodliwe dla ekosystemów leśnych. Dane te przedstawiono dla stacji pomiarowej we Wrocławiu i zestawiono łącznie z obowiązującymi normami: Stacja pomiarowa Mierzone rodzaje zanieczyszczeń ( średnie wartości roczne ) Wrocław pył zawieszony [µg/m 3 ] dwutlenek siarki SO 2 [µg/m 3 ] dwutlenek azotu NO 2 [µg/m 3 ] 1997 25 18-1998 17 13 23 2001-8 25 dopuszczalne normy (*) 75 40 40 dopuszczalne normy (**) - 15 20 dopuszczalne normy (***) - 20 30 Zamieszczone normy zanieczyszczenia zawarte są w Rozporządzeniu Ministra OŚZNiL z dnia 28 kwietnia 1998r. w sprawie dopuszczalnych wartości stęŝeń substancji zanieczyszczających w powietrzu i dotyczą: * - obszaru całego kraju poza parkami narodowymi, leśnymi kompleksami promocyjnymi, strefami ochrony uzdrowiskowej oraz pomników wpisanych na Listę dziedzictwa światowego, ** - obszarów parków narodowych, *** - obszarów leśnych kompleksów promocyjnych, Średnioroczne stęŝenia nie przekraczają dopuszczalnych norm. W 10-leciu 1991-2001 nastąpił istotny spadek wielkości emisji, wytwarzanych w województwie dolnośląskim. Dotyczy to emisji z największych zakładów przemysłowych, a zwłaszcza dwutlenku siarki i pyłu, powstających w procesie energetycznego spalania paliw. Redukcji uległa takŝe wielkość zanieczyszczeń pochodzących z procesów technologicznych: metali, węglowodorów i substancji odorotwórczych. Nadal nierozwiązanymi problemami ochrony powietrza w miastach jest emisja zanieczyszczeń pyłowo-gazowych z sektora bytowo-komunalnego (tak zwana niska emisja lokalne kotłownie węglowo-koksowe, indywidualne ogrzewanie mieszkań). DuŜym problemem jest wciąŝ emisja zanieczyszczeń (tlenków azotu) z transportu drogowego, głównie wzdłuŝ uczęszczanych szlaków komunikacyjnych [Stan środowiska Dolnego Śląska, 2002]. Ten znaczący spadek emisji, wytwarzanych przez przemysł i gospodarkę komunalną, powoduje zmniejszenie imisji, transmitowanych do ekosystemów leśnych. Wielkości suchej depozycji dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz całkowitej depozycji pyłów, pomierzone w latach 1985-95, w siedmiu punktach monitoringu technicznego, zlokalizowanych w Nadleśnictwie Oława, zestawiono w tabeli:

A. Ogólna charakterystyka lasów. Depozycja zanieczyszczeń powietrza w Nadleśnictwie Oława. sezony pomiarowe pył [g/m 2 /m-c] mierzone rodzaje zanieczyszczeń (średnie wartości roczne) dwutlenek siarki SO 2 [mg/m 2 /dobę] tlenki azotu NO X [mg/m 2 /dobę] 1985 3,886 16,852 0,263 1985/86 3,413 27,564 0,600 1986 3,601 19,648 0,160 1986/87 3,164 18,316 0,771 1987 3,192 14,865 0,207 1987/88 1,740 25,894 0,792 1988 2,713 25,262 0,322 1988/89 1,770 22,365 0,567 1989 1,618 11,774 0,101 1989/90 1,772 19,807 0,438 1990 2,920 12,075 0,041 1990/91 1,065 25,818 0,651 1991 2,442 9,901 0,133 1991/92 2,595 18,389 0,414 1992 2,648 8,508 0,241 1992/93 0,834 18,066 0,327 1993 1,691 9,697 0,056 1993/94 4,312 17,768 0,282 1994 1,653 10,425 0,069 1994/95 1,064 15,344 0,185 Przytoczone dane wskazują na spadek wielkości stęŝeń i opadu zanieczyszczeń przemysłowych w tym rejonie, począwszy od 1989-90 roku. Wyniki te odnoszą się jednak do parametrów określonych w powietrzu atmosferycznym. Nie obejmują więc wielkości zanieczyszczeń, skumulowanych w wodzie i glebie leśnej, gdzie procesy oczyszczania i regeneracji są znacznie wolniejsze. Ogólnie, na tle całego obszaru RDLP Wrocław, lasy Nadleśnictwa znajdują się pod wpływem umiarkowanych wielkości omawianych zanieczyszczeń. Przestrzenny rozkład imisji zanieczyszczeń wskazuje na zmniejszanie się ich wielkości wraz z oddalaniem się na wschód od aglomeracji wrocławskiej. Zanieczyszczenie wód W ostatnich 20 latach znacząco zmniejszyła się (o około 54%) ilość, odprowadzanych do wód powierzchniowych, ścieków komunalnych i przemysłowych (z 403 mln m³/rok w 1980 do 187 mln m³/rok w 2001). Pomimo poprawy jakości wód dolnośląskich rzek, pewna ilość ścieków odprowadzana jest jeszcze bez oczyszczania. Badania prowadzone przez WIOŚ wskazują jednak na stałą poprawę czystości wód powierzchniowych [Stan środowiska Dolnego Śląska, 2002]. Zanieczyszczenie gleby Badania stopnia zanieczyszczenia gleb, przeprowadzane na obszarze bezpośrednio zagroŝonym zanieczyszczeniami w pobliŝu Huty Oława S.A., wskazują na zanieczyszczenia metalami cięŝkimi nieco powyŝej norm oraz na nie przekroczone normy zanieczyszczenia benzopirenem i fluorkiem [Stan środowiska Dolnego Śląska, 2002].

A. Ogólna charakterystyka lasów. e) Charakterystyka gleb Nadleśnictwo posiada specjalistyczne opracowanie glebowo siedliskowe, wykonane przez Pracownię Gleboznawczo - Siedliskową Operat w Toruniu w 2003 r. Na gruntach leśnych Nadleśnictwa dominują gleby rdzawe, zajmujące łącznie około 35% powierzchni leśnej Nadleśnictwa, a wśród nich gleby rdzawe bielicowe (RDb) i gleby rdzawe właściwe (RDw). DuŜy jest udział mad rzecznych (około 24% powierzchni leśnej Nadleśnictwa), z naleŝącymi tu madami rzecznymi brunatnymi (MDbr). Znaczny jest takŝe w Nadleśnictwie udział gleb bielicowych, zajmujących około 16% powierzchni leśnej Nadleśnictwa, z glebami bielicowymi właściwymi i glebami glejo-bielicowymi właściwymi. Pozostałą powierzchnię Nadleśnictwa zajmują gleby: gruntowoglejowe (około 6%), murszowate (około 6%), brunatne (około 3%) i płowe (około 3%) oraz inne [KALSYFIKACJA GLEB LEŚNYCH POLSKI 2000; OPERAT GLEBOWO- SIEDLISKOWY 2002; SYSTEMATYKA GLEB POLSKI 1989].

A. Ogólna charakterystyka lasów. f) Typy siedliskowe lasu Zestawienie typów siedliskowych lasu wg gatunków panujących w poszczególnych obrębach i łącznie dla Nadleśnictwa przedstawia załączona w części tabelarycznej tabela nr IV. Porównanie aktualnej powierzchni typów siedliskowych, opartej o przeprowadzone w 2002r. badania glebowo-siedliskowe [OPERAT GLEBOWO-SIEDLISKOWY 2003], z powierzchnią z III rewizji urządzania lasu, przedstawia poniŝsza tabela: Lp. 1. Bśw 2. BMśw 3. BMw 4. LMśw 5. LMw 6. Lśw 7. Lw 8. Lł 9. Ol 10. OlJ 11. Ogółem Siedliskowy Obręby typ lasu Oława Bierutów Razem Nadleśnictwo % 1.01.1994r. Wg stanu na ----------------------- 1.01.2004r. 409,91 994,58 1404,49 ---------------- ---------------- ---------------- 3,56 35,30 38,86 0,3 1951,35 ---------------- 2183,19 964,06 ---------------- 531,19 232,86 ---------------- 576,00 496,00 ---------------- 687,27 117,38 ---------------- 206,74 517,94 ---------------- 557,88 3087,21 ---------------- 3123,25 16,52 ---------------- 17,23 80,03 ---------------- 40,56 7846,26 ---------------- 7926,87 3476,29 ---------------- 2981,88 619,92 ---------------- 271,46 790,11 ---------------- 2295,16 845,71 ---------------- 947,83 33,49 ---------------- 163,32 411,21 ---------------- 623,91 229,62 ---------------- 314,40 111,06 ---------------- 6,52 75,77 ---------------- 104,38 7587,76 ---------------- 7744,16 5427,64 ---------------- 5165,07 1583,98 ---------------- 802,65 1022,97 ---------------- 2871,16 1314,71 ---------------- 1635,10 150,87 ---------------- 370,06 929,15 ---------------- 1181,79 3316,83 ---------------- 3437,65 127,58 ---------------- 23,75 155,80 ---------------- 144,94 15434,02 ---------------- 15671,03 9,1 ---------------- 35,2 ---------------- 32,9 10,3 ---------------- 5,1 6,6 ---------------- 18,3 8,5 ---------------- 10,4 1,0 ---------------- 2,4 6,0 ---------------- 7,5 21,5 ---------------- 22,0 0,8 ---------------- 0,2 1,0 ---------------- 0,9 100,0 ---------------- 100,0

A. Ogólna charakterystyka lasów. Ogółem w Nadleśnictwie opisano 10 typów siedliskowych lasu. Dominującymi typami siedliskowymi lasu są: bór mieszany świeŝy, las łęgowy, las mieszany świeŝy i las mieszany wigotny, zajmujące łącznie przeszło 80% powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej Nadleśnictwa. Wśród pozostałych siedlisk stosunkowo duŝy udział przypada lasowi wilgotnemu i borowi mieszanemu wilgotnemu (łącznie około 13%). Udział pozostałych typów siedliskowych lasu jest niewielki, nie przekraczający w poszczególnych typach 3% powierzchni. W porównaniu z poprzednim planem urządzenia lasu, zwraca uwagę znaczące zmniejszenie powierzchni boru świeŝego, wraz ze zwiększeniem powierzchni boru mieszanego świeŝego i lasu mieszanego świeŝego. Ogólny udział siedlisk świeŝych nieco tylko się zwiększył. W świetle ostatnich badań glebowo-siedliskowych nastąpiło przesunięcie powierzchni tych siedlisk w górę stopni Ŝyzności. Wśród siedlisk wilgotnych nastąpiło zmniejszenie powierzchni BMw, na rzecz LMw i Lw. Powierzchnia Lł pozostała na zbliŝonym poziomie. Opisano 2120,12 ha gruntów porolnych (568,62 ha w obrębie Oława i 1551,50 ha w obrębie Bierutów), co stanowi około 14 % powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej Nadleśnictwa. Siedliska w stanie zbliŝonym do naturalnego zajmują w Nadleśnictwie 13521,61 ha (7480,58 ha w obrębie Oława i 6041,03 ha w obrębie Bierutów), to jest ok. 86 % powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej, a siedliska zniekształcone i zdegradowane 2148,25 ha (446,29 ha w obrębie Oława i 1701,96 ha w obrębie Bierutów), to jest ok. 14 % tej powierzchni. Na gruntach po rekultywacji w oddz. 293, 294, 321 i 166A w obrębie Oława, na łącznej powierzchni 61,46 ha, opisano tę informację w opisach taksacyjnych Procentowy, powierzchniowy udział typów siedliskowych lasu w powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej Nadleśnictwa, przedstawia diagram: POWIERZCHNIOWY UDZIAŁ TYPÓW SIEDLISKOWYCH - NADLEŚNICTWO Lł 21,9% Ol 0,2% OlJ 0,9% Bśw 0,3% BMśw 33,0% Lw 7,5% Lśw 2,4% LMw 10,4% LMśw 18,3% BMw 5,1%

A. Ogólna charakterystyka lasów. POWIERZCHNIOWY UDZIAŁ TYPÓW SIEDLISKOWYCH OBRĘB OŁAWA Ol 0,2% OlJ 0,5% Bśw 0,1% BMśw 27,5% Lł 39,4% BMw 6,7% Lw 7,0% Lśw 2,6% LMw 8,7% LMśw 7,3% POWIERZCHNIOWY UDZIAŁ TYPÓW SIEDLISKOWYCH OBRĘB BIERUTÓW Lśw 2,1% Lw 8,1% Ol 0,1% Lł 4,1% OlJ 1,3% Bśw 0,5% BMśw 38,5% LMw 12,2% LMśw 29,6% BMw 3,5%

A. Ogólna charakterystyka lasów. UDZIAŁ POWIERZCHNIOWY GATUNKÓW PANUJĄCYCH W TYPACH SIEDLISKOWYCH LASU NADLEŚNICTWO 100% inne Ol 80% 60% 40% Brz,Gb Js Db Bk Św 20% 0% Bśw BMśw BMw LMśw LMw Lśw Lw Lł Ol OlJ Md So W ujęciu gatunków panujących, wyraźna jest dominacja sosny na siedliskach borów, borów mieszanych i lasów mieszanych. Sosna jest głównym gatunkiem, tworzącym drzewostany Nadleśnictwa, a jej udział jako gatunku panującego nie zmienił się w ciągu minionego okresu gospodarczego i wynosi około 61% powierzchni leśnej zalesionej. Drugim, pod względem zajmowanej powierzchni, gatunkiem panującym w Nadleśnictwie jest dąb, którego udział nieznacznie wzrósł do około 25% powierzchni. Kolejne miejsca, jako gatunki panujące, zajmują olsza i jesion, o niezmienionych w ciągu 10 lat udziałach, odpowiednio: 5 i 3 %. Zwraca uwagę spadek udziału powierzchniowego świerka z ponad 2 do około 1% powierzchni leśnej Nadleśnictwa. W ujęciu rzeczywistych składów rzeczywistych, sosna pozostaje gatunkiem dominującym w Nadleśnictwie, ale jej udział w porównaniu z udziałem według gatunków panujących spada do około 57% powierzchni leśnej. Spada takŝe nieco udział dęba do około 22% jako gatunku rzeczywistego. Udział olszy pozostaje w zasadzie bez zmian ponad 5%, wzrastają zaś udziały gatunków domieszkowych: jesionu (do około 4%), świerka (do około 2,5%), brzozy (do około 3%), lipy (do około 1,5%), graba i modrzewia (po około 1%). g) Ochrona przyrody w Nadleśnictwie Szczegółowe informacje z zakresu ochrony przyrody oraz charakterystykę walorów: przyrodniczych, ochronnych i historycznych gruntów Nadleśnictwa oraz gruntów połoŝonych w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa, zawarto w Programie Ochrony Przyrody Nadleśnictwa Oława [2004]. Opracowanie to, wraz z materiałami kartograficznymi, jest integralną częścią Planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Oława. Nadleśnictwo Oława charakteryzuje się duŝymi i urozmaiconymi walorami ochrony przyrody, zarówno oŝywionej, jak i nieoŝywionej. W powiązaniu z bliskością duŝych ośrodków miejskich Wrocławia, Oławy i Brzegu, oraz bogatą historią tego regionu, wpływa to na duŝą atrakcyjność turystyczno-rekreacyjną obszaru.

A. Ogólna charakterystyka lasów. W zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa opisano następujące obiekty ochrony przyrody: - istniejące rezerwaty przyrody, na łącznej powierzchni 35,70 ha - częściowe rezerwaty leśne, na ogólnej powierzchni 20,67 ha - Kanigóra, o powierzchni 5,40 ha, połoŝony w obrębie Oława (oddz. 184f,h), utworzony w 1958 roku, w celu ochrony lasu dębowo-grabowego o charakterze pierwotnym, charakterystycznego dla doliny rzeki Odry, - Zwierzyniec, o powierzchni 8,65 ha, połoŝony w obrębie Oława (oddz. 165 f,g,h,i,k), utworzony w 1958 roku, w celu ochrony dębowego lasu o charakterze naturalnym, porastającego teren zalewowy rzeki Odry, - Grodzisko Ryczyńskie, o powierzchni 1,83 ha, połoŝony w obrębie Oława (oddz. 210h,i, 211i), utworzony w 1958 roku, w celu ochrony drzewostanu dębowego, rosnącego na terenie prehistorycznego grodziska, - Leśna Woda, o powierzchni 4,79 ha, połoŝony w obrębie Oława (oddz. 259g,h), utworzony w 1958 roku, w celu ochrony lasu mieszanego naturalnego pochodzenia. W Nadleśnictwie Oława połoŝona jest tylko część tego rezerwatu pozostała część znajduje się w Nadleśnictwie Brzeg, obręb Lubsza, RDLP w Katowicach. - częściowy rezerwat nieleśny - Łacha Jelcz, o powierzchni 15,03 ha, połoŝony w obrębie Oława (oddz. 54g), utworzony w 1954 roku, w celu ochrony naturalnego stanowiska orzecha wodnego. - istniejące otuliny rezerwatów przyrody, na łącznej powierzchni 25,42 ha - otulina rezerwatu Zwierzyniec, o powierzchni 6,44 ha, lokalizacja obręb Oława, oddz. 164f,g, - otulina rezerwatu Leśna Woda, o powierzchni 9,73 ha, lokalizacja obręb Oława, oddz. 258d, 259d,i, - otulina rezerwatu Łacha Jelcz, o powierzchni 9,25 ha, lokalizacja obręb Oława, oddz. 54h. - projektowane rezerwaty przyrody i projektowane otuliny rezerwatów, na łącznej powierzchni 110,18 ha (w tym 89,07 ha na powierzchni leśnej i 21,11 ha na powierzchni nieleśnej) W ramach prac nad Planem urządzenia lasu Nadleśnictwa Oława, przy współudziale Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody we Wrocławiu i Nadleśnictwa Oława, zebrano informacje o planowanych w przyszłości projektach i propozycjach, dotyczących poszerzenia istniejących rezerwatów lub utworzenia otulin na gruntach przylegających do rezerwatów. Ze względu na brak ostatecznych regulacji prawnych w tym zakresie, powierzchnie poszerzeń projektowanych rezerwatów i ich otulin opisano w jednej kategorii obiektów ochrony przyrody. Grunty przewidziane do objęcia ochroną: - oddz. 155f,h, 156c,d,f,h, 164d obrębu Oława, o ogólnej powierzchni leśnej 17,35 ha, wokół rezerwatu Zwierzyniec, - oddz. 184a,b,c,g,i, 185a,b obrębu Oława, o ogólnej powierzchni leśnej 25,22 ha, wokół rezerwatu Kanigóra, - oddz. 210b,f,g,j,k, 211d,f,h obrębu Oława, o ogólnej powierzchni leśnej 22,57 ha, wokół rezerwatu Grodzisko Ryczyńskie, - oddz. 54b,d,i,kn, 54Ag,l,m,o,p,r, obrębu Oława, o ogólnej powierzchni leśnej 23,93 ha, wokół rezerwatu Łacha Jelcz, - oddz. 54j, 54Ah,i,j,k,n, obrębu Oława, o ogólnej powierzchni nieleśnej 21,11 ha, wokół rezerwatu Łacha Jelcz. - istniejący uŝytek ekologiczny, o powierzchni 2,17 ha - Łąka Zimowitowa, połoŝony w oddz. 175h,i obrębu Oława, utworzony w 1994 roku, w celu ochrony stanowiska zimowita wiosennego.

A. Ogólna charakterystyka lasów. - pomniki przyrody Ogółem, na obszarze zasięgu administracyjnego Nadleśnictwa Oława, zinwentaryzowano 61 pomników przyrody, w tym 60 drzew i grup drzew oraz jeden pomnik przyrody nieoŝywionej głaz narzutowy. Na gruntach, będących w zarządzie Nadleśnictwa, zlokalizowanych jest 12 pomników przyrody. W ramach terenowych prac nad Planem urządzenia lasu Nadleśnictwa Oława, wytypowano takŝe drzewa o parametrach spełniających wymogi pomników przyrody, nie objęte dotychczas tą formą ochrony. Ogółem, na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa, opisano 43 takich obiekty (pojedyncze drzewa i grupy drzew), w tym 16 w obrębie Oława i 27 w obrębie Bierutów. - strefy ochronne zwierząt, podlegających ochronie gatunkowej Ogółem, na gruntach Nadleśnictwa zatwierdzono 11 stref ochronnych (w tym jedna podwójna) wokół miejsc gniazdowania ptaków chronionych (bociana czarnego, kani czarnej i rudej oraz orła bielika), na łącznej powierzchni leśnej 590,81 ha (w tym: 2 strefy w obrębie Bierutów, na ogólnej powierzchni leśnej 89,36 ha oraz 9 stref ochronnych w obrębie Oława, na ogólnej powierzchni leśnej 501,45 ha). - projektowany park krajobrazowy Od połowy lat siedemdziesiątych trwają prace koncepcyjne nad projektem utworzenia na obszarze zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Oława Parku Krajobrazowego Dolina Odry II. Obszar projektowanego parku obejmuje tereny między Wrocławiem a Oławą, połoŝone po obu stronach rzeki Odry. W ramach przeprowadzonej na tym terenie waloryzacji przyrodniczej, wyróŝniono na całym obszarze projektowanego parku obiekty, zasługujące na objęcie ochroną. Obiekty proponowane do objęcia ochroną: - Łąki trzęślicowe, połoŝone w pobliŝu terenów wodonośnych, na północnyzachód od Siechnic, poza terenami w zarządzie Nadleśnictwa, - Łąki na terenach wodonośnych, połoŝone na terenach wodonośnych ujęcia wody dla miasta Wrocławia, w pobliŝu Mokrego Dworu i Świątników, poza terenami w zarządzie Nadleśnictwa, - Las Wojnowski z łąkami nad Odrą, obejmujący tereny leśno-polne, połoŝone między Wojnowem a rzeką Odrą, częściowo na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa (obręb Bierutów, oddz. 386-391), - Łąki nad Starą Odrą koło Ratowic, połoŝone między Ratowicami a Czernicą, poza terenami w zarządzie Nadleśnictwa, - Kotowice, obejmujący zachodnią część leśnictwa Kotowice obrębu Oława (oddz. 261-290, 297, 305), - Łąki, staw i starorzecze koło Jelcza, połoŝone na południowy-zachód od Jelcza, obejmujące częściowo grunty w zarządzie Nadleśnictwa (oddz. 54B obrębu Oława), - Stanowisko kruszczyka sinego koło Siedlec, obejmujące północno-zachodnią część leśnictwa Oława obrębu Oława (oddz. 309-318), - Stawy w Nowym Dworze, obejmujące obszar na południe od Nowego Dworu, częściowo na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa (oddz. 24, 25, 33, 33A, 34, 35 obrębu Oława), - Starorzecze w Starym Górniku, połoŝone wokół miejscowości Stary Górnik, częściowo na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa (oddz. 154 obrębu Oława), - Smortawa, połoŝona na południe od Bystrzycy Oławskiej, między rzeką Leśna Woda a wałem przeciwpowodziowym, częściowo na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa (oddz. 166A, 169 obrębu Oława), - Stary Otok, połoŝony wokół miejscowości Stary Otok, częściowo na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa (oddz. 114, 156 obrębu Oława), - Lednica, obejmujący oddziały 205 i 206 obrębu Oława.

A. Ogólna charakterystyka lasów. - program Natura 2000 Część obszaru Nadleśnictwa Oława, połoŝona wzdłuŝ starorzecza rzeki Odry objęta została programem Ostoje Przyrody Natura 2000. W ramach tego projektu wytypowano na tym terenie dwie ostoje: siedliskową i ptasią. - inne cenne drzewostany - drzewostany wpisane do rejestru zabytków, na ogólnej powierzchni 33,77 ha, połoŝone w obrębie Oława w oddz. 210 b,f,g,h,i,j,k, 211d,f,h,i, 237m, 324j,k, - drzewostany o charakterze parkowym, na ogólnej powierzchni 27,27 ha, połoŝone w obrębie Oława w oddz. 233b,s, 325m,s,t, 326a,f, - drzewostany, połoŝone na dawnych powierzchniach doświadczalnych Schwappacha, na ogólnej powierzchni 3,79 ha, załoŝone w latach 1880-1890, w obrębie Oława w oddz. 210b,k. - stanowiska roślin objętych częściową i ścisłą ochroną gatunkową oraz roślin rzadkich W ramach prac nad Planem urządzenia lasu Nadleśnictwa Oława, w trakcie terenowych prac taksacyjnych, zinwentaryzowano takŝe stanowiska i występowanie roślin chronionych i rzadkich, przypisując zebrane informacje poszczególnym wydzieleniom wraz z ich zamieszczeniem w opisach taksacyjnych i na mapach Programu Ochrony Przyrody Nadleśnictwa Oława - stanowiska archeologiczne W ramach prac nad Planem urządzenia lasu Nadleśnictwa Oława, w porozumieniu z Wojewódzkim konserwatorem Zabytków, w zasięgu administracyjnym i na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa, zlokalizowano obiekty archeologiczne, wpisane do rejestru zabytków oraz do ewidencji zabytków archeologicznych. - obiekty wpisane do rejestru zabytków, na ogólnej powierzchni 1,11 ha, połoŝone na gruntach nieleśnych w obrębie Oława (oddz. 54Bf 0,79 ha) i w obrębie Bierutów (oddz. 273f, 393c 0,32 ha), - obiekty wpisane do ewidencji zabytków, połoŝone na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa i poza nim, wniesione jako symbole graficzne na mapy Programu Ochrony Przyrody Nadleśnictwa Oława.

A. Ogólna charakterystyka lasów. h) Nasiennictwo i selekcja w Nadleśnictwie Nadleśnictwo Oława połoŝone jest w makroregionie 318/5, mikroregionie 502. Gospodarcze drzewostany nasienne Drzewostany nasienne gospodarcze zostały przyjęte na podstawie wykazu sporządzonego przez Nadleśnictwo, w uzgodnieniu z Wydziałem Hodowli Lasu RDLP Wrocław. Ogółem w Nadleśnictwie wytypowano 72 drzewostany nasienne gospodarcze, w tym: 25 sosnowych, 40 dębowych, 1 jesionowy, 3 bukowe, 2 olszowe, 1 brzozowy, o łącznej powierzchni 429,09 ha (w obrębie Oława 227,72 ha, w obrębie Bierutów 201,37 ha). Wyłączone drzewostany nasienne W Nadleśnictwie Oława, obręb Oława, zlokalizowane są wyłączone drzewostany nasienne dębu szypułkowego: oddz. 168b,c,d, 169a,b,c, 174d, 185a, 186a,c, na łącznej powierzchni 82,21 ha. Drzewostany zachowawcze W Nadleśnictwie Oława, obręb Oława, zlokalizowane są drzewostany zachowawcze dęba szypułkowego in situ: oddz. 164f,g, 180h, na łącznej powierzchni 8,38 ha. Uprawy pochodne i uprawy zachowawcze Uprawy pochodne w Nadleśnictwie, dla potrzeb własnych wyłączonych drzewostanów nasiennych dęba szypułkowego, jak i sosnowego drzewostanu wyłączonego nasiennego z Nadleśnictwa Oleśnica Śląska (leśnictwo Zalesie, oddz. 62), realizowane są w blokach upraw pochodnych, na łącznej powierzchni 34,48 ha: - w obrębie Bierutów oddz. 81b,c (7,28 ha) dla sosny zwyczajnej, - w obrębie Oława oddz. 161d, 202d,l, 205d,f,i, 213a,b,f,h, 214a,c,f, (27,20 ha) dla dębu szypułkowego. W ramach tworzenia genetycznej bazy nasiennej z materiału, pochodzącego z drzewostanów zachowawczych, załoŝono uprawy zachowawcze dębu szypułkowego na ogólnej powierzchni 6,08 ha (oddz. 196f,j,o, 204a obrębu Oława), przypisując im takŝe w opisach taksacyjnych cechę drzewostanów zachowawczych. i) Stałe powierzchnie doś wiadczalne W Nadleśnictwie Oława, w ramach obserwacji monitoringu biologicznego, koordynowanych przez Instytut Badawczy Leśnictwa, zlokalizowano stałe powierzchnie obserwacyjne (SPO). W aktualnym Planie urządzenia lasu Nadleśnictwa Oława, zostały one wydzielone jako osobne pododdziały, bez wskazań rębnych. Ogółem, obejmują one powierzchnię 10,13 ha: - w obrębie Oława SPO dębu oddz. 212a, 277g 7,90 ha, - w obrębie Bierutów SPO sosny oddz. 243m 2,23 ha. W Nadleśnictwie prowadzone są takŝe badania nad odpornością dębu na oddziaływanie patogenów grzybowych, koordynowane przez IBL w Warszawie. Obserwacje polegają na corocznej inwentaryzacji stanu zdrowotnego 100 dębów, rosnących w rozproszeniu w oddziałach: 221a (w części północnej) i 222a (w części południowej) obrębu Oława. Na powierzchniach badawczych wykonywanie czynności gospodarczych powinno być konsultowane z instytucjami prowadzącymi badania.

A. Ogólna charakterystyka lasów. j) Gos podarcze typy drzewostanów Zgodnie z postanowieniami II KTG dla poszczególnych typów siedliskowych lasu przyjęto typy gospodarcze drzewostanów oraz orientacyjne składy gatunkowe odnowień: typ siedliskowy lasu (wariant wilgotnościowy, typ gleby) Bśw BMśw 1 * BMśw 2 BMw LMśw 1 (wszystkie typy gleb z wyjątkiem P, BR) proponowany GTD proponowany ramowy skład upraw So So 90, inne 10 So So 80, inne 20 Db So So 60, Db 20, Bk Md i inne 20 Św So So 60, Św 20, Db, Bk i inne 20 Db So So 50, Db 30, inne 20 LMśw 2 RD, B LMśw 1 P, BR LMśw 2 (wszystkie typy gleb z wyjątkiem RD, B) LMw Lśw Lw Lł Ol Bk Db So So 40 Db 30 Bk 20, inne 10 So Db Db 40, So 30, Św, Jd i inne 30 Bk Db Db 50, Bk 20 i inne 30 Js Db Db 60, Js** 20, Ol i inne 20 Js Db Db 60, Js** 20, Lp i inne 20 Ol Ol 90, Js** i inne 10 OlJ Js Ol Ol 50, Js** 30, Db i inne 20 * - w przypadku niektórych drzewostanów, rosnących na siedlisku BMśw1, w których (jeszcze przed pracami glebowo-siedliskowymi) rozpoczęto z dobrym efektem przebudowę rębnią IIIa, zdecydowano się na kontynuację tego sposobu zagospodarowania. W związku z tym, drzewostany te zaliczono do gospodarstwa przerębowo-zrębowego oraz jako gospodarczy typ drzewostanu opisano typ Db-So (tak jak na siedlisku BMśw2). ** - w związku z chorobami patogenicznymi, na jakie od kilku lat naraŝony jest jesion, dopuszcza się w ramach prac odnowieniowych i zalesieniowych zastąpienie tego gatunku innymi, charakteryzującymi się zbliŝonymi wymaganiami siedliskowymi (np. Jw).

A. Ogólna charakterystyka lasów. 4. CHARAKTER YS TYKA STANU LAS U I ZASOBÓW DRZEWNYCH a. Stan lasu i zasobów drzewnych Dla przedstawienia struktury wiekowej drzewostanów Nadleśnictwa, według udziału powierzchni leśnej oraz według miąŝszości, wykonano diagram słupkowy - wzór nr 23a, wykonany w oparciu o powierzchniowo masową tabelę klas wieku (tabela VI a zamieszczoną w części tabelarycznej). POWIERZCHNIOWA I MASOWA STRUKTURA KLAS WIEKU NADLEŚNICTWO 30,0 25,0 20,0 % powierzchni % masy 15,0 10,0 5,0 0,0 I N_zal Przestoje II III IV V VI VII KO KDO

KDO A. Ogólna charakterystyka lasów. POWIERZCHNIOWA I MASOWA STRUKTURA KLAS WIEKU OBRĘB OŁAWA 30,0 25,0 20,0 % powierzchni % masy 15,0 10,0 5,0 0,0 I N_zal Przestoje II III IV V VI VII KO POWIERZCHNIOWA I MASOWA STRUKTURA KLAS WIEKU OBRĘB BIERUTÓW 30,0 25,0 20,0 % powierzchni % masy 15,0 10,0 5,0 0,0 I N_zal Przestoje II III IV V VI VII KO KDO

A. Ogólna charakterystyka lasów. Rozkład powierzchni i masy w poszczególnych klasach wieku w Nadleśnictwie, zbliŝony jest do rozkładu normalnego. Ogółem w Nadleśnictwie, II klasa wieku dominuje powierzchniowo, III klasa wieku pod względem masowym. Wzajemne proporcje powierzchni i masy drzewostanów w poszczególnych klasach wieku w obrębach Oława i Bierutów, wskazują na planowo prowadzone zagospodarowanie lasu w przeszłości. Charakterystykę stanu lasu i zasobów drzewnych w Nadleśnictwie obrazują, załączone w części tabelarycznej: tabela VI b - powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg grup lasu, kategorii ochronności i gatunków panujących, tabela VI c miąŝszościowa i powierzchniowa tabela klas wieku wg gatunków rzeczywistych, Z analizy układu tabel wynika, iŝ ogółem w Nadleśnictwie dominującym masowo gatunkiem jest (podobnie jak w ujęciu powierzchniowym) sosna, stanowiąc około 58% zasobów drzewnych na pniu. Spory jest tu takŝe udział dęba, z około 24% udziałem w ogólnej masie drzewostanów Nadleśnictwa. W obrębie Oława sosna stanowi 42, a dąb 38% masy na pniu. W obrębie Bierutów udział sosny wynosi 76, a dęba 8% ogólnej masy w obrębie. tabela VI d powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg gospodarstw, tabela VI e tabela klas wieku bieŝącego, rocznego przyrostu miąŝszości wg gatunków panujących i stref uszkodzenia przyrost tablicowy, tabela VI f tabela klas wieku bieŝącego, rocznego przyrostu miąŝszości wg gatunków panujących i stref uszkodzenia przyrost zredukowany.

A. Ogólna charakterystyka lasów. b. Ocena stanu zasobów drzewnych Ocenę stanu zasobów drzewnych przeprowadzono zestawiając przeciętne w klasach wieku, wg gatunków panujących : zasobność na 1 ha zadrzewienie jakość hodowlaną i techniczną bonitację. Dane te ujęte w tabeli nr VII, załączono w części tabelarycznej. Wyniki oceny stanu zasobów drzewnych ujmuje równieŝ tabela nr XIII. TABELA nr XIII Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzenia lasu NADLEŚNICTWO lp. wskaźnik jednostka stan na 1.01.1980 1.01.1994 1.01.2004 1 2 3 4 5 6 1. Przeciętna zasobność drzewostanów na 1 ha w podklasach wieku IIa m 3 151 141 136 IIb m 3 230 223 250 IIIa m 3 294 302 328 IIIb m 3 310 336 347 IVa m 3 321 361 372 IVb m 3 328 373 385 Va m 3 341 379 401 Vb m 3 360 362 381 VI m 3 366 389 406 VII i st. m 3 393 377 365 Klasa odnowienia m 3-140 295 Klasa do odnowienia m 3 - - 268 Drzewostany o budowie przerębowej m 3 - - - 2. Przeciętna zasobność m 3 brutto / ha 204 250 291 3. Przeciętny wiek lat 49 53 58 4. 5. 6. BieŜący roczny przyrost drzewostanów - tablicowy BieŜący roczny przyrost drzewostanów - zredukowany Przeciętny przyrost drzewostanów m 3 brutto / ha - 8,33 8,29 m 3 brutto / ha - 5,28 5,23 m 3 brutto / ha 4,20 4,77 5,01

A. Ogólna charakterystyka lasów. Syntetyczne zestawienie przeciętnych wskaźników charakteryzujących stan lasu, w porównaniu z ubiegłym okresem gospodarczym przedstawia poniŝsze zestawienie : Parametry Stan na 01.01.2004 Stan na 01.01.1994 RóŜnica OBRĘB OŁAWA przeciętna zasobność-m 3 /ha 308 268 + 15 % przeciętny wiek-lata 64 58 + 6 lat OBRĘB BIERUTÓW przeciętna zasobność-m 3 /ha 275 235 + 16 % przeciętny wiek-lata 53 47 + 6 lat NADLEŚNICTWO przeciętna zasobność-m 3 /ha 291 250 + 16 % przeciętny wiek-lata 58 53 + 5 lat Wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji wskazują na wzrost przeciętnej zasobności o 15-16 %, w porównaniu z wynikami z poprzedniej rewizji urządzania lasu, w Nadleśnictwie oraz w obu obrębach. Przeciętny wiek wzrasta o 5-6 lat. Przeciętny przyrost takŝe wzrasta, z 4,77 m³/ha według wyników z poprzedniego planu urządzenia lasu do 5,01 m³/ha obecnie (w obrębie Bierutów z 4,97 do 5,22 m³/ha oraz w obrębie Oława z 4,62 do 4,84 m³/ha). PoniŜej przedstawione jest zestawienie łącznie w Nadleśnictwie poszczególnych klas wieku wg zajmowanej powierzchni, masy oraz przeciętnego zapasu na 1 ha, w porównaniu ze stanem z ubiegłego 10-lecia :

A. Ogólna charakterystyka lasów. Klasa wieku Stan na Pow. nie zalesiona Przesto je na pow. zales. I II III IV V VI VII KO KDO Razem powierzchnia zalesiona Ogółem powierzchnia leśna NADLEŚ NICTWO powierzchnia : ha / % 189,92-2122,93 4850,70 2385,36 2687,48 1645,64 917,23 654,97 19,88 0,00 15284,19 15434,02 01.01.1994 1,0-13,7 31,5 15,4 17,5 10,7 5,9 4,2 0,1 99,0 100,0 206,62-1670,95 3936,63 3503,05 2593,87 1514,76 984,07 803,14 507,53 53,60 15567,60 15671,03 01.01.2004 1,1-10,7 25,1 22,3 16,6 9,6 6,3 5,1 3,2 0,4 99,3 100,0 RóŜnica +0,1 - -3,0-6,4 +6,9-0,9-1,1 +0,4 +0,9 +3,1 +0,4 +0,3 - masa : m3 / % 3676 4330 36410 868755 748660 983505 609900 356685 246835 2785 0,00 3857865 3859399 01.01.1994 0,1 0,1 0,9 22,5 19,4 25,5 15,9 9,2 6,4 0,1 100,0 100,0 3130 12021 22580 810630 1155255 998180 620950 428680 342005 142285 15180 4547766 4551603 01.01.2004 0,1 0,3 0,5 17,8 25,4 21,9 13,6 9,5 7,5 3,1 0,4 100,0 100,0 RóŜnica 0,0 +0,2-0,4-4,7 +6,0-3,6-2,3 +0,3-1,1 +3,0 +0,4 0,0 - przeciętna zasobność m3 / ha 01.01.1994 - - 17,1 179,1 313,9 366,0 370,8 388,9 376,8 140,1-252,4-01.01.2004 - - 13,5 206,0 330,4 385,4 411,1 439,1 426,7 279,7 290,3 292,1 - RóŜnica - - -3,6 +26,9 +16,5 +19,4 +40,3 +50,2 +49,9 +139,6 - +39,7 -

A. Ogólna charakterystyka lasów. Analizę wyników inwentaryzacji zasobów drzewnych przedstawia zamieszczona w części tabelarycznej tabela nr VIII oraz wzór nr 42 zestawienie powierzchni drzewostanów w klasach i podklasach wieku z podziałem na gospodarstwa, typy siedliskowe lasu oraz grupy drzewostanów wg stopni zgodności składu gatunkowego z siedliskiem. Syntetyczną analizę wzoru nr 42 przedstawia poniŝsza tabela : Stopień zgodności z siedliskiem Powierzchnia-ha % NADLEŚNICTWO 1-skład zgodny 6015,49 39 2-skład częściowo zgodny 6993,03 45 3- skład niezgodny 2559,08 16 Jednym z elementów, mającym wpływ na stopień zgodności aktualnego składu gatunkowego drzewostanów z siedliskiem, jest aktualność opracowania glebowo-siedliskowego. W Nadleśnictwie Oława, w porównaniu ze stanem z poprzedniego okresu gospodarczego, za sprawą nowego opracowania, znacząco zwiększył się udział siedlisk lasów mieszanych, przede wszystkim za sprawą zmniejszenia udziału siedlisk borowych i borów mieszanych. Zawarta w powyŝszych danych informacja dotycząca stopnia zgodności składu gatunkowego drzewostanów z przyjętymi, docelowymi składami gatunkowymi dla poszczególnych typów siedliskowych lasu jest wyznacznikiem skali wielkości powierzchni drzewostanów, w których w miarę moŝliwości, stopniowo powinno się dąŝyć do przebudowy składu gatunkowego.

B. ANALIZA GOSPODARKI PRZESZŁEJ Analizy gospodarki w ubiegłym okresie dokonano w następującym ujęciu: 1. Ocena gospodarki przeszłej za okres 01.01.1994-31.12.2003 Nadleśnictwa Oława dokonana przez Nadleśniczego Nadleśnictwa Oława, 2. Koreferat Oddziału BULiGL w Brzegu do szczegółowej analizy gospodarki w ubiegłym okresie (za okres 01.01.1994-31.12.2003) Nadleśnictwa Oława, 3. Koreferat Inspektora GRI Lasów Państwowych, 4. Końcowa ocena Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu.

OCENA GOSPODARKI PRZESZŁEJ za okres 01.01.1994 r.-31.12.2003 r. I. STAN POSIADANIA zmiany powierzchni nadleśnictwa. Obręb Powierzchnia w ha Stan na 01.01.1994 r. Stan na 12.12.2003 r. Wielkość zmian Leśna Zwiaz. z gosp. leśną Nieleśna RAZEM Leśna Zwiaz. z gosp. leśną Nieleśna RAZEM Leśna Zwiaz. z gosp. leśną Nieleśna RAZEM Oława 7846.26 240.91 733.88 8821.05 7927,87 211,83 718,11 8857,81 81,61-29,08-15,77 36,76 Bierutów 7587.86 232.59 243.91 8064.36 7744,16 217,07 212,14 8173,37 156,3-15,52-31,77 109,01 Nadleśnictwo 15434.12 473.5 977.79 16885.41 15672,03 428,9 930,25 17031,18 237,91-44,60-47,54 145,77 Tab. 1. Zmiany powierzchni nadleśnictwa w latach 1994-2003. Powierzchnia ogólna nadleśnictwa według stanu na 01.01.1994 r. wynosiła 16885,41 ha. Na koniec okresu urządzeniowego 31.12.2004 r. 17031,18 ha. Powierzchnia nadleśnictwa w ubiegłym 10-leciu zwiększyła się o 145,77 ha gruntów przejętych z byłego PFZ i AWRSP. II. OCENA UśYTKOWANIA ZASOBÓW DRZEWNYCH 1. Podział lasu na grupy i kategorie w ubiegłym okresie. Lp. Gr. lasu i kat. ochronności Pow. w ha % I Rezerwaty 20,67 0,13 II Lasy grupy I 9067,71 58,75 1 Lasy wodochronne 4647,74 30,11 2 Lasy uszkodzone przez przemysł 3676,35 23,82 3 Lasy ochronne - nasienne 48,13 0,31 4 Lasy ochronne ostoja zwierząt 336,96 2,18 chronionych 5 Lasy ochronne wokół miast 228,56 1,48 4 Lasy ochronne w miastach 129,97 0,84 III Lasy grupy II 6345,64 41,11 OGÓŁEM 15434,02 100 Tab. 2. Podział lasu na grupy i kategorie w ubiegłym okresie. 1

2. Podział na gospodarstwa. a) gospodarstwo specjalne - pow. leśna 449,88 ha rezerwat lasy grupy I wyłączone drzewostany nasienne ostoje zwierząt chronionych b) gospodarstwo zrębowe - pow. leśna 9643,91 ha c) gospodarstwo zrębowe rębnia I d 1007,70 ha d) gospodarstwo zrębowo-przerębowe - pow. leśna 4332,53 ha 3. Wiek rębności. W minionym okresie dla poszczególnych gatunków przyjęto następujące wieki rębności: Db - 160 lat Jś 140 lat Bk, Wz - 120 lat So, Św, Md, Jw, Kl, Lp, - 100 lat Brz, Gb, Ol, Ak - 80 lat Oś, Wb 60 lat Tp, Olsz, - 40 lat 4. Ocena rozmiarów uŝytkowania wg kategorii cięć i porównanie do planowanego etatu. a) Analiza uŝytkowania rębnego i przedrębnego. Rok rębne ha m 3 przygodne m 3 uŝytki przedrębne razem czyszczenia trzebieŝe przygodne razem ogółem m 3 ha m 3 ha m 3 m 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Wykonanie za ubiegły okres wg lat 1994 36 8498 2255 10753 235 985 714 18406 21156 40547 51300 1995 37 8288 2654 10942 59 202 1020 25760 13955 39917 50859 1996 64 16628 1569 18197 88 227 1286 29377 5400 35004 53201 1997 76 15936 2175 18111 12 36 1157 20707 8968 29711 47822 1998 108 26505 1898 28403 59 109 1251 25030 8395 33534 61937 1999 97 20192 2724 22916 58 177 1299 33373 9112 42662 65578 2000 82 18884 1640 20524 62 441 1348 33098 8020 41559 62083 2001 96 25146 1643 26789 94 154 1158 38571 5997 44722 71511 2002 75 25611 1948 27559 25 125 1466 47331 9082 56538 84097 2003 134 25154 2045 27199 106 230 1204 31238 12359 43827 71026 Razem 805 190842 20551 211393 798 2686 11903 302891 102444 408021 619414 Przeciętnie rocznie Roczny etat za okres ubiegły % wykonania 80.5 19084.2 2055.1 21139.3 79.8 268.6 1190 30289.1 10244.4 40802.1 61941.4 95.8 26367-26367 93 257 1296 35382-35639 62006 84 72-80 86 105 92 86-114 100 Tab. 3. Analiza uŝytkowania rębnego i przedrębnego w minionym okresie. 2

W okresie 10 lat realizacji planu wykonano 805 ha w uŝytkowaniu rębnym. W tej powierzchni znajdują się równieŝ zręby sanitarne nieprojektowane w planie cięć. W uŝytkowaniu przedrębnym plan masowy został ogółem zrealizowany w 114 %. Ogólnie etat masowy wykonano w 100 %. W analizowanym okresie pozyskano dość znaczną masę w cięciach przygodnych wynoszącą odpowiednio: w cięciach rębnych 20551 m 3, co stanowi 10 % masy ogółem, w cięciach przedrębnych 102444 m 3, co stanowi 25 % masy ogółem. b) Zręby sanitarne Rok Oława Obręb Bierutów R-m Nadleśnictwo ha m 3 ha m 3 ha m 3 1994 7 1669 9 957 16 2626 1995 3 317 5 578 8 895 1996 - - 6 385 6 385 1997 - - - - 0 0 1998 8 885 5 493 13 1378 1999 8 442 2 101 10 543 2000 5 397 - - 5 397 2001 10 2004 - - 10 2004 2002 7 905 3 260 10 1165 2003 - - - - 0 0 Ogółem 48 6619 30 2774 78 9393 Tab. 4. Zestawienie zrębów sanitarnych w minionym okresie. Z analizy powyŝszej tabeli wynika, Ŝe największe nasilenie wykonywania zrębów sanitarnych przypadło na dwa okresy. Lata 1994-5 to silne wypadanie świerczyn, spowodowane występującą w tym okresie suszą. Drugi okres nasilenia wykonania zrębów sanitarnych jest związany z usuwaniem skutków wielkiej powodzi z roku 1997. c) Analiza uŝytkowania przedrębnego. 1. CP - powierzchniowy etat wynosił - 930 ha Wykonanie - 789 ha, co stanowi 86 % 2. TrzebieŜe - ogółem etat powierzchniowy 12965 ha wykonanie - 11903 ha, co stanowi 92 % w tym II kl. wieku 6284 ha wykonanie - 93 % 3

Lata 1994-2003 Ogółem Zestawienie wykonania trzebieŝy ha TrzebieŜe wczesne TrzebieŜe późne Ogółem etat wyk. % etat wyk. % etat wyk. % 6785 6284 92.62 6178 5619 90.40 12963 11903 91 Tab. 5. Zestawienie wykonania trzebieŝy. Intensywność trzebieŝy II kl. wieku w omawianym okresie wynosiła 21 m 3 /ha. d) Zestawienie struktury pozyskanych sortymentów drzewnych w porównaniu z szacunkami brakarskimi (w%.) Drewno wielkowymiarowe Drewno średniowymiarowe Drewno małowymiarowe Grupy gat. drzew sortymenty cenne drewno W0 drewno S10 drewno S2 drewno S3 grubizna opałowa Grubizna ogółem drobnica tyczkowa drobnica gałęziowa Pozyskanie % Szac. Brakarskie % 1 2 3 4 5 7 8 9 10 11 So,Md Św Jd,Dg 42.90 6.90 43.04 3.10 4.06 100.00 39.84 11.00 39.43 5.53 4.20 100.00 59.29 2.38 30.03 8.30 100.00 51.67 0.94 39.82 7.57 100.00 Razem Db,Jś,Kl,Wz,Jw. 45.36 6.22 41.10 2.63 4.69 100.00 100.00 40.91 10.10 39.46 5.03 4.50 100.00 100.00 43.30 37.94 18.76 100.00 51.68 34.68 13.64 100.00 Bk Gb 59.03 40.97 100.00 5.36 94.64 100.00 Brz,Ak 8.41 91.59 100.00 28.44 71.56 100.00 Ol 0.96 37.73 41.70 20.57 100.00 1.82 35.94 49.37 14.69 100.00 Os,Tp,Wb,Lp Razem Ogółem 55.11 28.56 16.33 100.00 55.33 31.42 13.25 100.00 0.31 40.04 42.12 17.84 100.00 100.00 0.15 47.14 39.62 13.24 100.00 100.00 0.07 44.64 3.26 41.58 1.38 9.07 100.00 100.00 0.15 45.85 5.35 39.54 2.67 6.44 100.00 100.00 Tab. 6. Porównanie sortymentów pozyskanych z szacunkami brakarskimi zbiorczo w latach 2001-2003 4

Pozyskanie drewna w minionym 10-leciu nie odbiegało w znacznym stopniu od zaplanowanego. Powstałe róŝnice wynikały z cięć sanitarnych. III. OCENA ZAGOSPODAROWANIA LASU 1. Rozmiar wykonanych prac z zakresu hodowli. Rok hal.zręby bieŝące i zaległe, płaz. Odnowienia i zalesienia Pielęgnowanie Melioracje Otwarte grunty nieleśne razem w tym nieuŝytki pod osłoną przy rębniach część. podsadz. prod Doles. luk Poprawki i uzupełnienia Wprow. Podszytów gleby upraw młod. Melioracje agrotechniczne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15 1994 60 7 1 14 34 32 329 123 250 80 80 1995 72 13 3 1 16 33 15 374 100 198 70 70 1996 66 17 3 9 7 39 8 391 107 148 66 66 1997 65 12 4 24 8 27 13 352 69 76 43 43 1998 61 2 1 4 8 8 35 381 82 186 95 95 1999 129 11 8 8 7 25 3 404 36 107 77 77 2000 118 20 8 38 2 28 410 69 139 71 71 2001 70 37 10 61 6 25 441 54 151 25 25 2002 45 21 11 3 15 352 39 45 52 52 2003 61 10 6 3 7 298 102 177 37 37 Razem 747 150 4 54 150 74 268 71 3732 781 1477 616 616 Przeciętnie rocznie Plan roczny za okres ubiegły 74.7 15 0.4 5.4 15 7.4 26.8 7.1 373.2 78.1 147.7 61.6 61.6 79.7 0 0 29.4 22.2 2.5 24.7 14.8 169.4 146.1 135.3 142.5 11.1 153.6 % wykon. 93.7 - - 18.4 67.6 296.0 108.5 48.0 220.3 53.5 109.2 43.2 0.0 40.1 Tab. 7. Zestawienie wykonania prac z zakresu hodowli lasu. Wykonanie planu odnowień na powierzchni otwartej jest zbliŝone do planowanego, jednak naleŝy tu zwrócić uwagę na fakt znacznego przekroczenia w wykonaniu Rębni Id w miejsce planowanej Ib. Wykonane były równieŝ zręby sanitarne związane z cięciami: sanitarnym porządkowaniem lasu po powodzi z 1997 r. oraz wypadania drzewostanów świerkowych. W minionym okresie dodatkowo nadleśnictwo wykonało zalesienia na 150 ha gruntów porolnych w zdecydowanej większości przejętych od AWRSP. Wodne Razem 5

Odnowienia przy rębniach częściowych nie zostały wykonane w znacznym procencie z powodu braku urodzaju nasion oraz wykonywania cięć sanitarnych. Znaczne przekroczenie planowanych do uzupełnienia luk było spowodowane koniecznością likwidacji luk powstałych z przyczyn sanitarnych w trakcie dziesięciolecia. Nadleśnictwo na bieŝąco zalesiało powstałe luki. Przy realizacji wykonania pielęgnowania upraw i młodników kierowano się rzeczywistymi potrzebami lasu. Znaczne przekroczenie zadań z zakresu pielęgnacji gleby. Natomiast w mniejszym zakresie wykonano pielęgnacje upraw. Część zadań, jakie obejmują CW, zostały wykonane w trakcie pielęgnacji gleby. 2. Wyniki prac odnowieniowych. a) Ocenę upraw i młodników do 10-lat na powierzchniach otwartych pod względem zgodności składu gatunkowego ze składem poŝądanym oraz stopnia pokrycia przedstawia tabela 8. Typ siedliskowy lasu Zgodny ze składem poŝadanym 1.0-0.9 Skład gatunkowy upraw i młodników do 10 lat 0.8-0.7 0.6-0.5 Częściowo zgodny ze składem poŝądanym 1.0-0.9 przy zadrzewieniu 0.8-0.7 0.6-0.5 powierzchnia - ha Niezgodny ze składem poŝądanym 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 Uprawy przepadłe 0.4 i mniej Razem 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 BMśw 12.11 16.07 0 17.58 5.99 0 0 1.42 0 0 53.17 BMw 11.6 0 0 6.25 21.9 0 0 4.35 0 0 44.1 LMśw 0.7 1.32 0 9.71 1.4 0 2.66 2.74 0 0 18.53 LMw 17.96 13.43 0 21.18 9.91 0 3.59 1.5 0 0 67.57 Lśw 2.16 0 0 1.82 17.15 0 1.85 3.76 0 0 26.74 Lw 3.41 13.24 0 2.61 16.73 0 0.66 1.15 0 0 37.8 OlJ 3.48 0 0 0 2.83 0 0 0 0 0 6.31 Lł 84.29 26.15 0 26.93 19.47 0.98 0 0.94 0 0 158.76 Ogółem 135.71 70.21 0 86.08 95.38 0.98 8.76 15.86 0 0 412.98 Tab. 8. Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych. 6

b) Ocenę upraw podokapowych oraz upraw i młodników po rębni częściowej przedstawia tabela 9. Wyszczególnienie Typ siedliskowy lasu Gastunek panujący młodego pokolenia Powierzchnia manipulacyjna w ha Przeciętny % pokrycia (zadrzewienie) Przeciętna jakość hodowlana 1 2 3 4 5 6 KO KDO Uprawy i młodniki po rębniach złoŝonych BMśw BMw LMśw LMw So 8.56 56 22 Bk 75.64 39 22 Db 36.5 56 22 Św 3.4 30 22 Bk 1.68 30 22 Db 7.67 30 22 Św 1.73 30 22 Bk 17.14 30 22 Db 5.99 60 22 So 1.84 80 22 Św 1.86 60 22 Db 13.93 33 22 Lśw Db 2.34 50 22 Lw Db 6.56 60 22 Lł Db 21.5 67 22 Wz 3.25 50 22 Razem 209.59 46 22 BMśw Bk 5.29 10 22 Lw Jw. 3.59 10 22 Lł Db 5.23 20 22 Razem 14.11 14 22 BMśw LMśw LMw Lśw Lw So 11.71 69 32 Bk 3.62 30 22 So 6.43 96 12 Bk 2.12 30 22 Db 3.85 30 42 So 1.51 100 23 Db 1.94 80 22 So 1.82 100 12 Md 6.86 80 23 Db 1.5 80 23 Jś 0.51 80 22 Db 7.27 90 22 Razem 49.14 73 22 Ogółem 272.84 49 22 Tab. 9. Ocena upraw podokapowych oraz upraw i młodników po rębni częściowej i gniazdowej. 7

3. Uprawy plantacyjne topoli i leśnych gatunków szybkorosnących. W omawianym okresie nie zakładano. 4. Zalesianie nieuŝytków właściwych, terenów zrekultywowanych oraz gruntów porolnych. W omawianym okresie zalesiono 150 ha gruntów nieleśnych oraz zrekultywowano 10,69 ha terenów po piaskowni: Rok 1995-2,91 ha Rok 1998 0,62 ha Rok 1999 7,16 ha 5. Melioracje leśne. Wykonane zostało 616 ha melioracji co stanowi 40 % planu 10-letniego. Średnio na rok wykonywano 61,6 ha porządkowania powierzchni przeznaczonej do odnowienia. 6. Zagadnienia selekcji drzew oraz gospodarki szkółkarskiej. a) Szkółki leśne Nadleśnictwo posiada dwie szkółki: Szkółka Łaziszki 21,20 ha powierzchni manipulacyjnej, produkcyjna 6,90 ha. Szkółka Janików 4,80 ha powierzchni manipulacyjnej, produkcyjna 3,70 ha. Szkółki wyposaŝone są w deszczownie i posiadają odpowiednie zaplecze. Na szkółkach prowadzona jest produkcja na kwaterach oraz w tunelach foliowych. W ograniczonym stopniu produkuje się sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym. b) Wyłączone drzewostany nasienne Gat Oddz pow. ha rok uznania Dbs 168a 169a 33.25 1980 174a 14.88 1980 186a 186c 185a 38.04 1997 Tab. 10. Zestawienie wyłączonych drzewostanów nasiennych w nadleśnictwie. Nadleśnictwo posiada wyłączone drzewostany nasienne dębu szypułkowego o łącznej powierzchni 86,17 ha 8

c) Zbiór nasion. Gatunek Zbór w kg 2002 2001 2000 1999 So 29 20 Md 1 Jd 12 16 15 Dg 2.2 Db.b 5400 4000 Db.s 5660 4000 Db.c 370 Bk 745 Kl 4 Jw. 10 6 Js 8 72 Ol 3 3 3 5 Wz 3 3 Lp 10 43 40 25 Brz 2 Orz.cz 150 140 Gb 8 5 Tab. 11. Zestawienie zbioru nasion w nadleśnictwie w latach 1999-2002. Zapotrzebowanie na nasiona jest pokrywane ze zbiorów dokonywanych we własnej bazie nasiennej. Nasiona do dłuŝszego przechowywania przekazywane są do LBG w Kostrzycy, wyłuszczarni nasion w Janowicach oraz Jarocinie. d) Bloki upraw pochodnych. Gat Obr Gat 9 Oddz poddz Pow Rok załoŝenia W-278 205 d,h 2.53 1983 W-279 Oława Db s 205 d 3.42 1989 205f 2.45 1999 213 a,b 2.05 2000 214 a 2 2000 202 d,i 2.12 2001 213 a 2 2002 213 a 1.71 2002 214 a 1.29 2002 214 a 0.9 2003 161 d 7.59 2001 R-m Db 28.06 N-ctwo Oleśnica 81 a 2.46 1998 L-ctwo Zalesie oddz Bierutów So 81 a 2.5 2000 62 h 81 a 2.47 2001 R-m So 7.43 Ogółem 35.49 Tab. 12. Zestawienie bloków upraw pochodnych w nadleśnictwie.

Nadleśnictwo jest w trakcie realizacji dwóch bloków upraw pochodnych dębu szypułkowego w oparciu o nasiona pochodzące z własnych drzewostanów nasiennych. Realizacja tego bloku uległa znacznej poprawie z powodu zdecydowanie lepszego urodzaju nasion, jaki występuje po powodzi z roku 1997. Blok upraw sosnowych realizowany jest z nasion pochodzących z drzewostanu nasiennego z Nadleśnictwa Oleśnica. e) Pokrycie potrzeb na sadzonki. Lp. Gatunek Zapotrze- -bowanie w tyś. szt. Rok 2000 Rok 2001 Rok 2002 Produ - kcja własna w tyś. szt. RóŜnica + - Zapotrze- -owanie w tyś. szt. Produ - kcja własna w tyś. szt. RóŜnica + - Zapotrze- -bowanie w tyś. szt. Produ - kcja własna w tyś. szt. RóŜnica + - 1 2 3 4 5 7 8 9 10 11 12 13 1 Bk 2/0 109.11 109.11 1.4 1.4 2 Bk 1/0 147.58 147.58 57.28 57.28 45.77 140.67 94.9 3 Brz 2/0 8.77 8.77 5.1 5.1 4 Czer. p.2/0 9.82 9.82 0 5 Db.b1/0 4.9 4.9 6 Db.b 2/0 166.42 166.62 0.2 49.55 49.55 7 Db.c 2/0 16.34 25.89 9.55 8 Db.c 3/0 16.21 16.21 7.13 7.13 1.2 9.75 8.55 9 Db.s 1/0 28.96 28.96 10 Db.s 2/0 248.27 248.27 47.36 47.36 11 Db.s 3/0 62.04 62.04 199.98 199.98 101.31 119.01 17.7 12 Db.s 4/0 33.31 33.31 13 Dg 0.5/1.5 12.53 25.54 13.01 20.84 21.65 0.81 15.29 15.29 14 Gb 2/0 29.7 37.85 8.15 4.9 4.9 15 Jd 1/2 0.15 0.15 6.2 6.2 30.85 30.85 16 Jd 2/0 6.4 15.5 9.1 17 Js 1/0 14.1 14.1 18 Js 2/0 38.46 40.46 2 37.03 66.03 29 15.32 22.32 7 19 Jw.2/0 27.85 65.85 38 19.56 20.61 1.05 20 Jw. 3/0 5.98 5.98 21 Lp 1/2 33.46 0-33.46 22 Lp 2/0 5.05 5.05 7.47 7.47 23 Md 1/0 14.37 76.92 62.55 0.3 5.9 5.6 9.55 29.95 20.4 24 Md 1/1 9.91 10.31 0.4 21.73 28.73 7 13.67 13.67 25 Ol 1/0 38.73 39.83 1.1 69.83 105.83 36 7.91 14.91 7 26 Ol 1/1 1.7 1.7 1.78 1.78 21.3 43.35 22.05 27 Ol 2/0 12.94 12.94 9.7 9.7 28 So 1/0 167.1 220.2 53.1 10.1 133.6 123.5 118.9 118.9 29 So 1/0K 16.4 0-16.4 30 So 1/1 27.2 27.2 31 So 2/0 111.2 111.2 164 169 5 86.03 178.24 92.21 32 So cz 1/0 22.38 36.74 14.36 13.7 13.7 24.15 24.15 33 Św 0.5/1.5 97.2 97.2 69.66 88.03 18.37 54.46 114.61 60.15 34 Wz 1/1 4.7 4.7 35 Wz 2/0 6.67 6.67 1 19.17 19.17 1.14 1.14 Tab. 13. Analiza pokrycia potrzeb na materiał sadzeniowy w latach 2000-2002. Uwagi 10

W przewaŝającej większości nadleśnictwo posiadało nadwyŝki sadzonek i tylko w nielicznych przypadkach występowały braki. Posiadane nadwyŝki wykorzystywane były do zalesień gruntów porolnych zgodnie z ustawą z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesień (Dz.U. 01.73.764) lub sprzedawane innym nadleśnictwom i nabywcom prywatnym. f) Wprowadzanie podszytów. W omawianym okresie wprowadzono 71 ha podszytów, co stanowi 48 % planu 10-lecia. W warunkach drzewostanowo-siedliskowych tutejszego nadleśnictwa obserwuje się znaczną ekspansję podszytów i podrostów naturalnych. g) Sposoby przygotowania gleby. pod zalesienia - mechaniczne: w bruzdy z pogłębiaczem (porolne) orka pełna (porolne) pod odnowienia - orka w pasy pług LPZ - orka pługiem aktywnym pod odnowienia naturalne - mechaniczne zerwanie warstwy ścioły Ponadto w miejscach uniemoŝliwiających wykorzystanie sprzętu stosuje się uzupełniające ręczne przygotowanie gleby. h) Pielęgnowanie gleby, upraw i młodniki. pielęgnowanie gleby - średnioroczne wykonanie 373,2 ha CW - średnioroczne wykonanie 78,1 ha CP - średnioroczne wykonanie 147,7 ha IV. ANALIZA OCHRONY LASU I OCHRONY P.POś. 1. Ogólny stan zdrowotny lasów. 1. Stan zdrowotny i sanitarny lasów nadleśnictwa ocenia się jako dobry. Szkody od czynników fizjologicznych, biotycznych i antropogennych występują, lecz nie stwarzają zagroŝenia dla stabilności drzewostanów. PoniŜsza tabela obrazuje masę drewna pochodzącą z cięć sanitarnych w ogólnym pozyskaniu drewna 11

Rok Pozyskanie drewna % drewna Pozyskanie drewna z przyczyn pozyskanego z - ogółem sanitarnych (tyś. przyczyn (tyś. m3) m3) sanitarnych 1994 51.3 24.8 48 1995 50.9 18.2 36 1996 53.2 7.1 13 1997 47.8 12.0 25 1998 61.9 13.2 21 1999 65.6 12.9 20 2000 62.1 9.7 16 2001 71.5 9.6 13 2002 84.1 11.1 13 2003 71.0 14.7 21 Razem 619.4 133.3 22 Tab. 14. Porównanie ilości pozyskanego posuszu z drewnem pozyskanym ogółem. 2. Cały teren nadleśnictwa znajduje się w I i II strefie uszkodzeń przemysłowych. W I strefie uszkodzeń przemysłowych znajduje się 7179,76 ha, a w strefie II 8254,26 ha. 3. Bardzo waŝnym wydarzeniem w minionym okresie była katastrofalna powódź, która dotknęła południowo-zachodnią Polskę. W krótkim czasie tj. pomiędzy 10 i 12 lipca 1997 roku została zatopiona powierzchnia 5200 ha. Powódź objęła częściowo lub całkowicie 11 leśnictw z siedemnastu. Ponadto została zatopiona szkółka leśna Janików. Poziom wody wahał się od 5 m do 2,5 m. Powódź zniszczyła lub uszkodziła uprawy na pow. 246 ha. Z powodu bardzo silnego nurtu uszkodzeniu lub zniszczeniu uległy grodzenia upraw w ilości 25 km. Zniszczeniu lub uszkodzeniu uległa równieŝ infrastruktura: drogi 19 km mosty i przepusty 43 szt. urządzenia melioracyjne na odcinku 20 km budynki i budowle 32 szt. szkółka leśna pow. 3,90 ha a) ZagroŜenia ze strony owadów. a) Szkodniki pierwotne - stan ilościowy na przestrzeni całego 10-lecia utrzymywał się na poziomie niezagraŝającym trwałości lasów. Najbardziej aktywnym szkodnikiem, występującym trwale na terenach kompleksów leśnych lasów łęgowych jest zwójka zieloneczka. W latach nasilonego występowania szkodnika nadleśnictwo prowadziło zwalczanie zwójki przy pomocy środków biologicznych (Forey, Ecotech, Mimic). Przeprowadzono zwalczanie: Rok 1994 1229 ha - Leśnictwa Bystrzyca, Oława, Jelcz. Rok 1996 1200 ha Leśnictwa Kotowice, Siechnice, Dębina. Rok 1997 1332 ha Leśnictwa Bystrzyca, Oława, Jelcz. Rok 1999-485 ha Leśnictwa Oleśnica Mała, Chrząstawa, Debina. Rok 2000 1509 ha Leśnictwa Bystrzyca, Oława, Kotowice, Siechnice, Jelcz. Na terenie nadleśnictwa występuje stałe ognisko gradacyjne osnuji gwiaździstej w obrębie oddz. 88, 89, 108, 109, 110 Obrębu Oława. 12

b) Szkodniki wtórne - wpływ na stan sanitarny lasów nadleśnictwa ma jedynie kornik drukarz. Nasilenie występowania kornika drukarza zaleŝne jest od warunków pogodowych w czasie rójki i czynników abiotycznych (susza w latach 1994-1996 oraz 2003). W celach kontroli występowania oraz zwalczania szkodników wtórnych, wykładane są corocznie pułapki klasyczne i feromonowe. Rok Rodzaj pułapek (szt.) Klasyczne Feromonowe 1994 711 480 1995 1698 397 1996 1547 233 1997 747 221 1998 865 241 1999 887 195 2000 824 190 2001 515 149 2002 152 347 2003 185 754 Tab. 15. Zestawienie wykładanych pułapek na szkodniki wtórne. Prowadzono wyznaczanie drzew trocinowych. Rok Ilość wyznaczonych drzew trocinkowych (szt.) 1994 10455 1995 10750 1996 6155 1997 524 1998 3773 1999 3501 2000 6011 2001 7169 2002 7339 2003 8176 Tab. 16. Zestawienie wyznaczonych drzew trocinowych. W minionym okresie stosowano w okresie wiosennym chemiczne zabezpieczenie drewna przed zasiedleniem przez szkodniki wtórne w ilości 1299 m 3 oraz okorowano 1150 m 3 drewna zasiedlonego. 13

c) Szkodniki upraw, szkółek i młodników. W uprawach iglastych zagroŝenie stwarzał lokalnie występujący licznie szeliniak sosnowy. Szkodnik ten szczególnie uaktywniał się w okresach suszy i znacznego osłabienia sadzonek. Nadleśnictwo prowadziło systematyczną kontrolę występowania tego szkodnika, a w razie konieczności jego zwalczanie. W uprawach o duŝym udziale dęba występują niewielkie szkody od zwójki zieloneczki i innych szkodników liścioŝernych. Na szkółkach, w przypadku stwierdzenia zapędraczenia gleby (co zdarzało się sporadycznie i na niewielkim areale), regularnie prowadzone było zwalczanie pędraków i ryjkowców. W młodnikach lokalnie występowały szkody powodowane przez zawodnicę świerkową. W kilku przypadkach szczególnie duŝego nasilenia szkód prowadzono zwalczanie tego szkodnika. d) Szkody od zwierzyny - w uprawach (ha) W nadleśnictwie w celu ograniczenia szkód od zwierzyny stosuje się zabezpieczenia wszystkich zagroŝonych upraw. Szczególnej ochronie podlegają uprawy w składzie, których występują gatunki podatne na uszkodzenia od zwierzyny. Uprawy takie są zabezpieczane w większości ogrodzeniami siatkowymi. Oprócz grodzeń stosowane są równieŝ inne zabezpieczenia mechaniczne np. palikowania. Ponadto stosuje się zabezpieczenia chemiczne przede wszystkim w stosunku do gatunków iglastych. W celu ograniczenia szkód nadleśnictwo wykonuje następujące prace zabezpieczające, co przedstawia poniŝsza tabela: Nr obw. łow. ogro dzenia Rok 1998 1999 2000 2001 2002 ogółem 1998-2002 zab. chem. inne ogro dzenia zab. chem. inne ogro dzenia zab. chem. inne ogro dzenia zab. chem. inne ogro dzenia zab. chem. inne ogro dzenia zab. chem. inne ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha 83 0,4 8,1 1,1 7,6 7,5 9,1 1,0 8,9 10,0 33,7 0,0 84 4,2 55,1 8,9 35,7 4,2 19,4 7,2 20,2 6,2 12,8 30,8 143,2 0,0 93 5,3 9,1 8,6 9,8 4,7 12,4 17,6 5,4 1,3 4,6 40,7 36,7 1,3 94 0,5 0,5 95 5,2 19,0 6,1 20,3 8,3 12,0 3,5 14,6 0,3 6,1 29,2 65,9 0,3 96 3,4 38,5 6,3 50,0 26,6 44,2 9,0 24,9 31,3 4,4 49,5 157,6 31,3 104 4,2 5,6 3,9 5,4 0,3 0,0 19,0 0,3 105 0,6 2,8 0,5 5,8 4,9 2,0 5,2 4,5 7,7 18,7 0,0 106 11,9 34,7 22,3 18,2 15,8 6,1 20,4 5,9 8,3 0,8 78,6 65,6 0,0 107 2,3 37,4 10,5 37,5 9,7 25,6 8,6 27,1 2,0 3,8 1,0 34,8 128,6 2,0 108 6,4 6,0 3,8 5,1 3,1 4,7 2,2 9,2 22,0 0,0 109 0,1 2,4 1,5 8,5 0,4 7,0 9,5 3,1 11,5 21,0 0,0 119 4,4 3,1 1,6 2,8 1,2 0,0 13,1 0,0 120 9,6 8,2 2,5 4,1 0,0 24,4 0,0 Suma dla nadl. 33,3 232,2 0,0 65,8 216,6 0,0 80,9 153,7 0,0 81,9 128,1 35,2 40,1 19,9 0,0 301,9 749,5 35,2 Tab. 17. Zestawienie wykonanych prac zabezpieczających w rozbiciu na obwody łowieckie. 14

e) Szkody od gryzoni DuŜe odsłonięte powierzchnie wielogatunkowych upraw stwarzają wyjątkowo korzystne warunki dla wzmoŝonego rozmnaŝania nornicowatych i myszowatych. Celem ograniczania rozwoju szkodników nadleśnictwo corocznie zabezpiecza mechanicznie (budowa czatowni dla ptaków drapieŝnych) i chemicznie powierzchnię upraw. f) Ochrona p.poŝ. Nadleśnictwo Oława zostało zakwalifikowane do drugiej kategorii zagroŝenia poŝarowego. ROK POW [HA] ILOŚĆ POśARÓW LASU 1994 16.68 19 1995 0.32 8 1996 7.15 11 1997 6.21 12 1998 2.39 8 1999 0.56 3 2000 2.11 12 2001 0.50 2 2002 1.87 14 2003 18.60 25 RAZEM 56.39 114 Tab. 18. Zestawienie ilości poŝarów. Przeciętna wielkość powierzchni objęta poŝarem wyniosła 0,49 ha. Najczęstsze przyczyny poŝarów to: - nieostroŝność ludzi penetrujących lasy nadleśnictwa, - przerzuty z wypalanych łąk i pastwisk w okresie wiosennym i jesiennym, - podpalenia. V. UśYTKOWANIE UBOCZNE Działalność z zakresu uŝytkowania ubocznego ogranicza się do pozyskiwania choinek w sezonie przedświątecznym na potrzeby miejscowej ludności. 15

VI. GOSPODARKA ŁOWIECKA Gospodarka łowiecka w nadleśnictwie prowadzona jest w oparciu o wieloletni plan łowiecki sporządzony na okres 1998-2007. Teren nadleśnictwa podzielony jest na 20 obwodów łowieckich, z których 17 jest dzierŝawionych przez koła łowieckie. Nadleśnictwo prowadzi gospodarkę łowiecką na obwodach wyłączonych nr 93, 105, 106, które stanowią Ośrodek Hodowli Zwierzyny o całkowitej powierzchni 12002 ha, w tym leśnej 4112 ha. W zasięgu terytorialnym nadleśnictwa znajdują się dwa rejony hodowlane: VI Nadleśnictwo Henryków, VIII - Nadleśnictwo Oława. Stan zwierzyny grubej na dzień 15.03.2003 r. jeleń daniel sarna dzik 250 9 2663 705 Tab. 19. Stan zagospodarowania łowisk. Poletka łowieckie na terenach leśnych Poletka łowieckie na gruntach rolnych 4,28 73,61 W ostatnim okresie na terenie wszystkich obwodów łowieckich obserwowany jest znaczny spadek zwierzyny drobnej, spowodowany wieloma przyczynami: chorobami, duŝą liczbą drapieŝników, wałęsającymi się zdziczałymi psami, kotami, a takŝe wiosennym wypalaniem nieuŝytków. VII. BUDOWNICTWO OGÓLNE, DROGOWE, MELIORACYJNE. 1. Wg stanu na dzień 31.12.2003 r. Nadleśnictwo Oława posiada: budynków mieszkalnych i gospodarczych 95 w tym: budynków biurowych 2 budynków mieszkalnych 27 lokali mieszkalnych 6 budynków gospodarczych 60 2. Wykonano sprzedaŝ budynków: budynków mieszkalnych i mieszkań - 104 szt. budynków gospodarczych 40 szt. 16

3. W latach 1993 2003 wykonano w zakresie: a) budownictwa ogólnego: Rozbiórki - budynek mieszkalno-gospodarczy w Kotowicach ul. Główna 5 - budynek mieszkalny w Kotowicach ul. Główna 7-2 budynki gospodarcze w Kotowicach ul. Główna 7 - wieŝa ppoŝ Janików Remonty - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Chrząstawa - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Dębina - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Janików - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Kopalina - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Oleśnica - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Oława - wymiana stolarki okiennej w leśniczówce Paczków - wymiana stolarki okiennej w budynku mieszkalnym Karwiniec 52 - wymiana stolarki okiennej w budynku mieszkalnym Karwiniec 44 - remont kapitalny budynku administracyjnego nadleśnictwa w Bystrzycy - remont kapitalny leśniczówki Bystrzyca - remont kapitalny leśniczówki Laskowice - remont kapitalny leśniczówki Jelcz - remont kapitalny leśniczówki Wójcie Budowa: - 4 budynków gospodarczych na osiedlu przy ul. Grzybowej w Bystrzycy - 1 budynku 4 rodzinnego na osiedlu przy ul. Grzybowej w Bystrzycy - 1 budynku 2 rodzinnego na osiedlu przy ul. Grzybowej w Bystrzycy - instalacja kotłów c.o. opalanych gazem drzewnym 13 szt. - wieŝa ppoŝ Miłocice - rozpoczęto budowę wierzy p-poŝ w leśnictwie Chrząstawa b) budownictwo ogólne: Wg stanu na dzień 31.12.2003 r. nadleśnictwo posiada: - gęstość dróg leśnych 4,3 km/100 ha - drogi w ewidencji środków trwałych 8,6 km - mosty szt. 16 - przepusty 38 szt. będących środkami inwentarzowymi W latach 1993 2003 wykonano: - remonty i konserwacje dróg leśnych średnio 100 km rocznie - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 36 w leśnictwie Bystrzyca o dł. 1,95 km - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 35a w leśnictwie Oława dł. 2,01 km - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 40 w leśnictwie Siechnice dł. 1,40 km - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 41 w leśnictwie Siechnice dł. 0,15 km - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 49 w leśnictwie Kotowice dł. 0,60 km - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 50 w leśnictwie Kotowice dł. 0,50 km 17

- drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej nr 53 w leśnictwie Kotowice dł. 0,40 km - drogę leśną o nawierzchni tłuczniowej w leśnictwie Bystrzyca oddz. 184/199 o dł. 0,30 km - most w leśnictwie Kotowice - parking przy siedzibie nadleśnictwa w Bystrzycy c) melioracje, mała retencja Na dzień 31.12.2003 r. na terenie nadleśnictwa znajduje się: - cieków szczegółowych leśnych 245 km - zbiorników wodnych 90,58 ha - W latach 1993 2003 r. wykonano: - przepustów leśnych - 38szt. - remont zbiornika przy szkółce leśnej - roboty melioracyjne (czyszczenie rowów) średnio rocznie 20 km - deszczownię szkółki Janików - deszczownię szkółki Łaziszki 18

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu KOREFERAT DO ANALIZY GOSPODARKI PRZESZŁEJ ZA LATA 1994-2004 NADLEŚNICTWO OŁAWA OBRĘBY: OŁAWA, BIERUTÓW RDLP WROCŁAW Opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu STYCZEŃ 2004

2

1. STAN POSIADANIA Przedstawione w,,analizie gospodarki przeszłej zmiany w stanie posiadania Nadleśnictwa Oława dotyczą całości gruntów Nadleśnictwa (w tym takŝe gruntów o niepełnej dokumentacji 104,15 ha). W porównaniu ze stanem posiadania na początek ubiegłego okresu gospodarczego powierzchnia ta (uwzględniając grunty o niepełnej dokumentacji) zwiększyła się o 145,92 ha. Grunty o niepełnej dokumentacji w poprzednim planie urządzenia lasu opisano w oddziałach oznaczonych dodatkową literą N. Obecnie przypisano je do najbliŝej połoŝonych oddziałów, bez dodatkowych oznaczeń. 2. OCENA UśYTKOWANIA ZASOBÓW DRZEWNYCH Podział na grupy lasy i kategorie ochronności W planie urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Oława na lata 2004 2013, zgodnie z decyzją I KTG, lokalizacja lasów ochronnych została przyjęta w oparciu o Zarządzenie Nr 137 Ministra OŚZNiL z dnia 19 września 1994r. Szczegółową powierzchnię tych lasów określił, zgodnie z Zarządzeniem, plan urządzenia lasu na lata 1994 2004. Podział na gospodarstwa Dla uzupełnienia zamieszczonego w,,analizie gospodarki przeszłej podziału na gospodarstwa, przedstawiono poniŝej porównanie powierzchni zajmowanej przez poszczególne gospodarstwa w planach urządzania lasu III i IV rewizji : Gospodarstwo Powierzchnia leśna zalesiona [ha] Stan na 01.01.2004 Powierzchnia leśna zalesiona [ha] Stan na 01.01.1994 RóŜnica [ha] OBRĘB OŁAWA SPECJALNE 2025,24 372,33 +1652,91 ZRĘBOWE 1939,68 6962,93-5023,25 PRZERĘB- ZRĘBOWE 2725,77 140,27 +2585,50 RAZEM OBRĘB 7926,98 7575,53 +351,24 OBRĘB BIERUTÓW SPECJALNE 508,76 211,70 +297,06 ZRĘBOWE 2725,77 7131,91-4406,14 PRZERĘB- ZRĘBOWE 4509,53 191,27 +4318,26 RAZEM OBRĘB 7744,06 7534,88 +209,18 NADLEŚNICTWO SPECJALNE 2534,00 584,03 +1949,97 ZRĘBOWE 4665,45 14094,84-9429,39 PRZERĘB- ZRĘBOWE 8741,59 431,54 +8310,05 OGÓŁEM NADLEŚNICTW O 15671,04 15110,41 +560,63 3

Istotne zmiany dotyczą obu obrębów leśnych Nadleśnictwa Oława, gdzie znacząco (o blisko 2 tys. ha) zwiększyła się powierzchnia gospodarstwa specjalnego, zmniejszyła się powierzchnia gospodarstwa zrębowego (o około 9,5 tys. ha) oraz zwiększyła się powierzchnia gospodarstwa przerębowo-zrębowego (o przeszło 8 tys. ha). Wieki rębności Zgodnie z postanowieniami I KTG, przyjęto wieki rębności: dla głównych gatunków lasotwórczych (So, Św, Db, Bk) zgodnie z wykazem zatwierdzonym przez NZLP (Zn. spr.: P-1-7014/9/79 z dnia 12 kwietnia 1979r.): So Św Bk Db - 100 lat - 100 lat - 120 lat - 160 lat Dla pozostałych gatunków: Js - 140 lat Md, Lp - 100 lat Gb, Brz, Olcz, Ak, Dg - 80 lat Os. - 60 lat Tp, Wb, Olsz - 40 lat Ocena rozmiarów uŝytkowania wg kategorii cięć W ujęciu masowym, przeciętny roczny rozmiar pozyskania uŝytków przygodnych wyniósł około 12 300 m3, co stanowi około 25 % masy pozyskanych uŝytków planowych. Etat masowy wykonano w ten sposób w 100 %. W ujęciu powierzchniowym, etat pozyskania uŝytków głównych wykonano w 91 %. W uŝytkowaniu rębnym wykonanie planu zostało zrealizowane w (dane % w stosunku do etatu): - etat powierzchniowy 84 %; - etat masowy 72 % (bez uŝytków przygodnych); - etat masowy wraz z uŝytkami przygodnymi 80 %; (udział uŝytków przygodnych rębnych 11 %). W uŝytkowaniu przedrębnym wykonanie planu zostało zrealizowane w (dane % w stosunku do etatu): Rodzaj cięć Wykonanie etatu Wykonanie etatu masowego powierzchniowego CP 86 105 TrzebieŜe razem 92 86 Ogółem uŝytki przedrębne * 91 86 * - bez uŝytków przygodnych (Udział uŝytków przygodnych przedrębnych 33 %) 4

W celu zobrazowania efektów uŝytkowania lasu w ubiegłym okresie gospodarczym porównano zmiany zasobów drzewnych (zasobności i przeciętnego zapasu na 1 ha) w stosunku do poprzednich planów urządzania lasu, łącznie w Nadleśnictwie, co przedstawia poniŝsza tabela: TABELA nr XIII Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzenia lasu NADLEŚNICTWO OŁAWA Lp. Wskaźnik Jednostka Stan na 1.01.1980 1.01.1994 1.01.2004 1 2 3 4 5 6 1. Przeciętna zasobność drzewostanów na 1 ha w podklasach wieku IIa m 3 151 141 123 IIb m 3 230 223 229 IIIa m 3 294 302 304 IIIb m 3 310 336 327 IVa m 3 321 361 350 IVb m 3 328 373 396 Va m 3 341 379 416 Vb m 3 360 362 422 VI m 3 366 389 446 VII i st. m 3 393 377 427 Klasa odnowienia m 3-140 280 Klasa do odnowienia m 3 - - 290 Drzewostany o budowie przerębowej m 3 - - - 2. Przeciętna zasobność m 3 brutto / ha 204 250 292 3. Przeciętny wiek lat 49 53 58 4. 5. 6. BieŜący roczny przyrost drzewostanów - tablicowy BieŜący roczny przyrost drzewostanów - zredukowany Przeciętny przyrost drzewostanów m 3 brutto / ha - 8,33 8,32 m 3 brutto / ha - 5,28 5,24 m 3 brutto / ha - 4,77 5,02 Szczegółowe dane dotyczące analizy zmian stanu zasobów drzewnych, wpływu na nie gospodarki ubiegłej oraz przewidywane zmiany w przyszłym okresie zostaną przedstawione w opracowaniu ogólnym. 5

Analiza struktury pozyskanych sortymentów Analizę struktury pozyskanych sortymentów przeprowadzono w układzie klasyfikacji jakościowowymiarowej w przedziałach grup gatunków iglastych i liściastych oraz sortymentów bez podziału na uŝytkowanie rębne i przedrębne. Z analizy zamieszczonych danych wynika, Ŝe ogółem w uŝytkach głównych, w grupie gatunków iglastych przewaŝają sortymenty drewna średniowymiarowego - 55 % pozyskanej grubizny, natomiast sortymenty drewna wielkowymiarowego - 45 % pozyskanej grubizny. W grupie gatunków liściastych przewaŝają sortymenty drewna średniowymiarowego - 60 % pozyskanej grubizny, natomiast sortymenty drewna wielkowymiarowego - 40% pozyskanej grubizny. Ogółem udział sortymentów wielkowymiarowych i średniowymiarowych w pozyskanej w nadleśnictwie grubiźnie, w ubiegłym okresie wyniósł odpowiednio 45 i 55 %. 3. OCENA ZAGOSPODAROWANIA LASU Ocena prac z zakresu hodowli lasu Wyniki realizacji zadań w zakresie hodowli lasu zostały przedstawione w referacie Nadleśniczego. Zdaniem BULiGL Oddział w Brzegu wyjaśnienia ze strony Nadleśniczego wyczerpują te zagadnienia. Wyniki prac odnowieniowych Wyniki oceny upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych, przeprowadzonej w trakcie terenowych prac urządzeniowych obrazuje tabela nr XIIa zamieszczona w referacie Nadleśniczego. Ocenę przeprowadzono w oparciu o gospodarcze typy drzewostanów oraz składy gatunkowe upraw obowiązujące w planie III rewizji. Niespełna 6 % upraw to uprawy o składzie gatunkowym, niezgodnym z poŝądanym. Biorąc pod uwagę fakt duŝych problemów związanych z ochroną gatunków liściastych moŝna uznać, iŝ obecny ich skład jest podyktowany koniecznością dostosowania się do panujących na powierzchni warunków i powinien w przyszłości być przebudowywany (wprowadzenie w poprawkach i uzupełnieniach poŝądanych gatunków liściastych). Większość upraw i młodników do lat 10, to powierzchnie o składzie gatunkowym zgodnym ze składem poŝądanym (51 % powierzchni wszystkich upraw i młodników do lat 10). W ocenie upraw podokapowych zwraca uwagę duŝy udział gatunków liściastych, jako gatunków panujących młodego pokolenia, wprowadzonych w ramach przebudowy rębniami złoŝonymi (około 92% powierzchni manipulacyjnej). Dla uzupełnienia działań Nadleśnictwa w minionym okresie w zakresie hodowli lasu przedstawiono poniŝej, w formie tabelarycznej rozliczenie powierzchni drzewostanów w KO i drzewostanów źle produkujących, zewidencjonowanych wg stanu na 1.01.1994r. 6

stan na 1.01.2004r. Aktualnie zaliczona powierzchnia Rodzaj drzewostanu pow. (ha) KO Negatywy Nadleśnictwo stan na 1.01.1994r. 19,88 129,09 Grunty nie zalesione - - Uprawy i młodniki 12,18 75,50 Drzewostany 3,20 9,15 KO 4,50 22,44 KDO - - Negatywy - 22,00 Razem: 19,88 129,09 PowyŜsza tabela obrazuje stan aktualny powierzchni drzewostanów opisanych w ubiegłym 10- leciu jako KO i negatywy. Gospodarka nasienna i szkółkarska Wszystkie zagadnienia związane z nasiennictwem, selekcją oraz szkółkarstwem zostały omówione w referacie Nadleśniczego oraz BULiGL. 4. OCENA ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY LASU ORAZ OCHRONY PRZYRODY Omówienie spraw ochrony lasu oraz ochrony ppoŝ. Zagadnienia dotyczące ochrony lasu w zakresie: ogólnego stanu zdrowotnego lasu, zagroŝenia ze strony czynników biotycznych i abiotycznych, prowadzonych zabiegów profilaktycznych, wykonanych zabiegów zwalczających oraz zagadnienia ochrony przeciwpoŝarowej, zostały omówione w opracowanej przez Nadleśnictwo,,Analizie gospodarki przeszłej. W referacie BULiGL przedstawiono kierunkowe wytyczne w zakresie działań z ochrony lasu oraz ochrony przeciwpoŝarowej. Omówienie spraw ochrony przyrody Zagadnienia dotyczące ochrony przyrody w Nadleśnictwie Oława zostały omówione zarówno przez Nadleśniczego jak i BULiGL w części dotyczącej Planu Ochrony Przyrody. 7

5. OCENA ZADAŃ Z ZAKRESU UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASU Gospodarka łowiecka Zagadnienia dotyczące gospodarki łowieckiej nadleśnictwa zostały wyczerpująco omówione zarówno przez Nadleśniczego jak i BULiGL, w referatach. Zagospodarowanie turystyczne Zagadnienia dotyczące zagospodarowania turystycznego terenów nadleśnictwa zostały wyczerpująco omówione zarówno przez Nadleśniczego jak i BULiGL, w referatach. Koreferat opracował : Kierownik DruŜyny Urządzania Lasu BUL i GL Oddział w Brzegu... mgr inŝ. Grzegorz Rączka Akceptuje: Z-ca Dyrektora Oddziału BUL i GL w Brzegu... mgr inŝ. Janusz Bańkowski 8

ł Źą ś ą ł ś ł Ę ł ś ń ę ół ł ą Ćł Źą ł ó ż Ó ł ó Źą Ó ą ó ń ż Ś ń ń ę ń Ó ń ś ę ł ę ą ś ż ż ę ę Ź ą ś ąż ś ż Ó ą ł ń Ź ł Ę ń ń Ż ę ż Óś ł ę ę ąż ś ł ś ż Ź Ó ł Ł ę Ś Ś ę ó Ź ąż ś ł ą ł ł ą ż ó ż ż ę ł Ż ż Ę ł ó ę Ę ę ł ł ń ę ą ś ł ą ę ż Ó ł ę ó ą ę ó Ź ń ś ó żł ó ę ń Ó ó ęć ż ó ę Ś ż ę ć ń Ó ę ą ń ń ł Ó Ć Ź ą łó ś ł ó ł ń ł ó ą ę ę ą ę

ą ą ś ó Ź ń ń ÓŹ ć ć ń ń ć ł Ę Ó ó ż ć ó ę ó ł ś ę Ć ó ść ż ć ę ó Ó Ó ę ń ę Ę ń ż łż ł źżę ó Ó ą ó ń óź ą Ó ó ó ó Ć ń ż ó Ó ś ę ó ń Ź Ę Ź ść ść ó ą ż Ć ś ś Ó ń ś Ó Ś Ćń ł ó ż Ć ń ó Ó ł ść ĆŚ ł ł Ó ł łł ą ąć Ó ś ł ł ż ń ę Ź Ó ż ł ń ń Ć ń ń łą ę ę ą ń ń ś ó ę ż ę Ź ż Ó ń ń ć Ó ę ć Ś ó Ę Ś ó ą ś ęł ś ó łó Śą ł ż Ź ń Ó ÓŹ ń ńł ł ż ć ń ń Ó Ć Ć Śę Ó ń ą ą ó ł Ń ł ó ó ó Ó ć Ć ę ż ńół Ć ł ę ś ę ó żć Ź ż ż ś ó ł ńź ż Ą Ź Ę ś Ą Ń ś ó ó ś ó Ę Ę Ó

ł ó Ó ół Ó Ó ą Ś ó ś Ó ć ś ś ż ń żź ćż Ó ę ę ś ŚŹ ę ź ó ś ę Ź ś ś ł ś Ć ż ś ń ś ń ó ś Ś Ś Ęź ś ą ń ó ź ż ó ę ół Ó Ś ŹĆ ó ś ć Ń ę óń ó ś ś ą Ź Ć ń ń ż ś Ó ó ś Ś ń ł ę ść ń ń łó ą ł Ź ą ł ś ó Ć ń ś ń ł ś Ó ł ś ł Ś ś ą ą ą ż Ź ł ó Ś Ó Ć ń ż ą łłś ł Ó Śę ń ż Ó ś ż ó ł Ź ńł ó ó Ó Ć ł ń ś ó łó ł ł ó ł ł ś Ó ą ł ó Ś ó ń Ź ń Ę Ś ł ń ł ł Ź ę ć Ę ż ś ł ś Ć ń ż Ó ó ą ą Ś ł Ć ść Ćś ż ł śń ę ó ź ć ŹĆ łą ż ą ź ł ż ół ł ł Ć ó ć ó Ó ą ś Ź ŚŃ ł ą ó

Ź ł ż ł ó ł Ź ą ż ą ż Ś ó ł Ł Óż Ś ÓŚ ł Ś ń ś Ś ń ą ą ł ł Ó ó ó ł Ś Ó ł ł ą ś ń Ó Ó ó ó ó ń ń ł Ó Ś Ó Ó ńż ó Ś Ó Ó łą ń ń ń ą ń Ć ś ś ń ś ń ó Ź ó ó ł ść ó ó ó Ź ó ą ż ś

ć śó ń ć żą ś ó ś Ó ż łłę ś ą ę ę ż Ó ó ś ł Ś ż ś ć ś śę ś ł Ś Ć ą ł ść Ć ś ł ś ę ę ś łóżó ć Ć ęść ó ś ę ł Óń Ć ś ż ł ó Ć Ć ść ó ę ć Ę ł Ś Ć ń Ę ę ę Ś Ó ż ż Ń óź Ń ę Ó ś ś ś ó ż ń ś ń ą ć Ś Ó ł ó ś Ś Ć ą śę ś Ę Ó ó ś ół ń Ź Ś Ć ó ł Ó Ó ą Ó Ó ń ś ó ąą ą ś Ó ę ćś ż ć ę Ń Ć Ó ę Ó ę ć żć ę ś ś ł

Ć ś ć ć ę ś ć ó Ę ę Ę łąć ć Ó ś ćś Ś Ó ą ś ć ź ż ą Ś Ą Ę Źń Ź ć ż Ó ć ś ł ś Ć ż ł ę ś Ć ą ć ą óń ń ś Ó ąą ź ć ś ś Ą łąć ć Ś ę ó Ć ó ą ą ńę ó ż ą Ó Ś łąć Ź Ź ś ń łó ż ą ł ą ć óć ń Ć ć Ę Ę ą Ą ś ćż ó ć ś ą Ó Ć ńń ś Ę Ć ś ó ć ś ł ą ł ż Ć ć ęś ó ś Ć ś ń ł ż ć ę ść Ś ł ć Ó ż ą ń ś Ś ó Ć śń ń ś Ć ń ą ś ń ó ć Ó Ź ę ż ć ą ł Ź Ł ę ż Ó ż ę ń ś ń ś Ń ż ćę ć ę ą Ó żć ó ę Ś ś ę ł

ś Ó ś ę ś ś ę ś ę ó ś ś ćś ń ć ć ś ą ćś ń Ś ń ę ć ó ę ć Ć ęć ćśń Ć ó ł Ó ę żł ę ó ó ę ó Ó Ó ć ś ł ść źł ę ś źł ż ę ń ś Ó ł ó ó Ó ń Ś żł ę ł ó Ź ł ó Łł Ę ą ś Źą Ó Ó ą ą Ś ą Ź ó ś ą ść ż ż ś ę Ó ż Ó Ń Ś ń Ć Ó ż ćń ł ć Ć ąć ń Ó ó ę ą ś ą ź ń ó ń ć óó ń ą ć ż ł ć ę ń ż ą Ś ć Ó Ó ż Ó ść ą Ó ę Ó Ć ę Ć ż ł Ę Ń ć Ś ń ń ę Ó ó ś ę ń Ć Óż Ó ń ł ń ż ś Ś Ć

ś ć Ć ń Ó Ń Ś Ć ćń ó ź Ć ą ś ł Ź ść Ć Ć ń ż ó ę ż ó Ć ń ć ć ę ń ś ń Ć ó ą ÓŚ ó ę ń Ę Ę ó ó Ź ę ń ł ó ą ć Ó ę ść Ó Ś Ś ó żć ÓŃ Ó Ą ń Ó Ć ą Ó ó ć Ó ć Ź ó Ć ł ń ś ń ś Ś Ć ó ś ą ó ć Ó ę Ć ĆÓ łź ŹĆ Ó ó ÓĆ ą ń Ś ą ę ł Ś ś ś Ć ó Ś ł ą Ć ż ą ś ą Ę ł ó ą ć ść ą ś Ć ą ńó Ó łć ć ł ść ż Ó ćś ą ę Ć ę Ę ó ś ł ą ó ż ó ę ż ó Ń ó Ó ę ć ó źć ś ą żć ś ó ś ł żć ćń ó óń Ć ń ą ę ó

ę Óść ó ń Óń ń Ś ń Ć ć ł ó ą Ć ż ż ą ś ą ą ń ęć ą ó ś ą ł ą ż Ó ęś ó ś ó ćś Ń Ó ł ć ś Ś ś Ń ó ł Ó ł Ó ć Ó ń ą Ó Ó ł ń ś ś Ń Ó ą ż żłó Ś ść Óż Ł Ó ę ęć Ś ą ż ó ś ł ć ł Ó Ć Óż ś Ć Ć ż ż ż Ń ą ą ż ę ó Ć ś Ó ć ó ą ł ł ś Ć Ó Ó ł ó ś ą Ź ż Ó ę ś ś ó ń ś ó ż ą ó ź ś ł Ś Ć ń ż Ć ę ść ń Ź ę ó Ó ś ę ę ó ść ć Ć ćś ł ś Ć ż ś Ć ń ż ł Ó Ś Ć ó ńą ę ń Ę ć ą ń ń Ó ł Śż ó ś

ń Ć ś ć Ó Ć Óś Ć ó Ź ą ę ó ó Ś ą ó Ć ą Ś śń Ś ś ś ę ś ś ó ó ę ń Ć Ć ąć ó ść ć Ź Ć Ó ń ó ń Ć ń ą Ó Ó Ó Ó Ś Ć ó Ó ą Ś Ć Ł ł ą ą ł ę Ó ó ą ÓĆ ń ż ćż ć ó ą

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. C. PODSTAWY GOSPODARKI PRZYSZŁEGO OKRESU Lasy Nadleśnictwa Oława w całości zakwalifikowano do lasów uszkodzonych przez przemysł (w strefie słabych i średnich uszkodzeń). Zasady przebudowy zostały ujęte w sporządzonym planie cięć uŝytków rębnych oraz planie hodowli lasu. Dotyczą one kształtowania składu gatunkowego zakładanych upraw na powierzchniach otwartych (zwiększenie udziałów gatunków liściastych) oraz odnowień podokapowych, poprzez prowadzenie cięć rębnych rębniami: częściowymi, gniazdowymi i stopniowymi, z maksymalnym wykorzystaniem odnowień naturalnych głównych gatunków lasotwórczych. Podstawową zasadą prowadzenia gospodarki w lasach uznanych za ochronne jest utrzymanie ich w stanie zapewniającym wypełnianie przez nie funkcji, dla których zostały wyodrębnione. 1. PRZYJĘTY PODZIAŁ GOSPODARCZY a. Podział na grupy lasu i kategorie ochronności Na gruntach administrowanych przez Nadleśnictwo zinwentaryzowano 20,67 ha lasów rezerwatowych. Zgodnie z decyzją I KTG lasy ochronne zostały przyjęte w oparciu o Zarządzenie Nr 137 Ministra OŚZNiL, z dnia 19 września 1994r. w tym: W myśl powyŝszego wyodrębniono w Nadleśnictwie Oława 8859,07 ha lasów ochronnych, w obrębie Oława lasów ochronnych ogółem na powierzchni 5346,34 ha, w następujących kategoriach: lasy ochronne wodochronne, na powierzchni 4507,12 ha, lasy ochronne uszkodzone przez przemysł obejmujące lasy w II strefie uszkodzeń przemysłowych, na powierzchni 233,28 ha, lasy ochronne nasienne obejmujące wyłączone drzewostany nasienne, na powierzchni 48,13 ha, lasy ochronne ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej, na powierzchni 327,61 ha, lasy ochronne wokół miast, na powierzchni 230,20 ha, w obrębie Bierutów lasów ochronnych ogółem na powierzchni 3512,73 ha, w kategoriach: lasy ochronne uszkodzone przez przemysł obejmujące lasy w II strefie uszkodzeń przemysłowych, na powierzchni 3382,88 ha, lasy ochronne w miastach, na powierzchni 129,85 ha, Lasy gospodarcze, na łącznej powierzchni 6791,29 ha (obr. Oława 2559,86 ha, obr. Bierutów 4231,43 ha), opisano na tych gruntach leśnych zalesionych i niezalesionych, które nie były objęte kategorią ochronności w zarządzeniu. Szczegółową lokalizację i zasięg lasów ochronnych i gospodarczych zawarto w Zarządzeniu Nr 137 Ministra OŚZNiL, z dnia 19 września 1994r. (załączonym w części wstępnej elaboratu), oraz na

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. mapach funkcji lasu w skali 1:25 000. Informację o przynaleŝności do grupy lasów ochronnych i gospodarczych zamieszczono takŝe w opisach taksacyjnych, w nagłówku opisu wydzielenia.

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. b. Podział na gospodarstwa gospodarstwo Zestawienie powierzchni leśnej wg gospodarstw gatunek panujący powierzchnia leśna [ha] masa brutto na pow. leśnej [m 3 ] OBRĘB OŁAWA SPECJALNE So,Św,Bk,Db,Jw.,Js,Gb,Brz,Ol,Olsz,Orz,Tp,Os,Wb,Lp 2026,88 697252 ZRĘBOWE So,Św,Bk,Db,Dbcz,Brz,Ol 1937,93 554756 PRZERĘB-ZRĘBOWE So,Socz,M d,św,jd,bk,db,kl,jw.,js,gb,brz,ol,orz,ak,tp,os,wb,lp 3962,06 1171265 RAZEM O BRĘB 7926,87 2423273 OBRĘB BIERUTÓW SPECJALNE So,Św,Bk,Db,Jw.,Js,Gb,Brz,Ol,Olsz,Tp 504,68 138161 ZRĘBOWE So,Św,Bk,Db,Brz 2725,71 721078 PRZERĘB-ZRĘBOWE So,Socz,Md,Św,Jd,Bk,Db,Jw.,Js,Brz,Ol,Ak,Tp,Os,Lp 4513,77 1269091 RAZEM O BRĘB 7744,16 2128330 NADLEŚNICTWO SPECJALNE So,Św,Bk,Db,Jw.,Js,Gb,Brz,Ol,Olsz,Orz,Tp,Os,Wb,Lp 2531,56 835413 ZRĘBOWE So,Św,Bk,Db,Dbcz,Brz,Ol 4663,64 1275834 PRZERĘB-ZRĘBOWE So,Socz,M d,św,jd,bk,db,kl,jw.,js,gb,brz,ol,orz,ak,tp,os,wb,lp 8475,83 2440356 O GÓ ŁEM NADLEŚNICTWO 15671,03 4551603 Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Instrukcji urządzania lasu ( 172 i 173) oraz ustaleniami I KTG, wyodrębniono w ramach obrębów leśnych następujące gospodarstwa: a) gospodarstwo specjalne obejmuje w Nadleśnictwie łącznie powierzchnię 2531,56 ha. Do gospodarstwa specjalnego zaliczono: - drzewostany nasienne wyłączone, - istniejące rezerwaty przyrody wraz z otulinami, - powierzchnie projektowane i proponowane jako poszerzenia rezerwatów i ich otulin, - lasy stanowiące otuliny szkółek leśnych, - strefy ochronne w miejscach lęgowych lub gniazdowania ptaków, objętych ochroną gatunkową, - lasy, rosnące na siedliskach bagiennych i łęgowych, połoŝone na obszarze bezpośredniego zalewu rzeki Odry i jej dopływów, - lasy na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych, w tym na stałych powierzchniach obserwacyjnych monitoringu biologicznego, - drzewostany zachowawcze in situ. - cenne drzewostany, w tym drzewostany wpisane do rejestru zabytków, drzewostany o charakterze parkowym oraz drzewostany połoŝone na dawnych powierzchniach doświadczalnych Schwappacha. Gospodarstwo specjalne obejmuje: a) w obrębie Oława 2026,88 ha, b) w obrębie Bierutów 504,68 ha.

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. b) gospodarstwo zrębowe obejmuje w Nadleśnictwie powierzchnię 4663,64 ha. Gospodarstwo zrębowe obejmuje drzewostany, w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz docelowy skład gatunkowy, przyjmuje się sposób zagospodarowania rębniami zupełnymi z 5-cio letnim nawrotem cięć. Powierzchnia gospodarstwa zrębowego w poszczególnych obrębach wynosi: - obręb Oława 1937,93 ha, - obręb Bierutów 3962,06 ha c) gospodarstwo przerębowo-zrębowe obejmuje w Nadleśnictwie powierzchnię 8475,83 ha. Gospodarstwo przerębowo-zrębowe obejmuje drzewostany, w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz docelowy skład gatunkowy, przyjmuje się sposób zagospodarowania rębniami częściowymi i gniazdowymi z okresem odnowienia 15-25 lat lub stopniowymi z okresem odnowienia do 40 lat. Powierzchnia gospodarstwa przerębowo-zrębowego w poszczególnych obrębach wynosi: - obręb Oława 3962,06 ha, - obręb Bierutów 4513,77 ha PROCENTOWY UDZIAŁ GOSPODARSTW W NADLEŚNICTWIE 16% specjalne zrębowe przeręb owo -zrę bowe 54% 30%

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. PROCENTOWY UDZIAŁ GOSPODARSTW W OBRĘBIE OŁAWA specjalne zrębowe przeręb owo -zrę bowe 25% 51% 24% PROCENTOWY UDZIAŁ GOSPODARSTW W OBRĘBIE BIERUTÓW specjaln e zrębowe przerębowo-zrębowe 8% 54% 38%

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. 2. PRZYJĘTE WIEKI RĘBNOŚCI Zgodnie z postanowieniami I KTG, przyjęto wieki rębności: dla głównych gatunków lasotwórczych (So, Św, Db, Bk) zgodnie z wykazem, zatwierdzonym przez NZLP (Zn. spr.: P-1-7014/9/79 z dnia 12 kwietnia 1979r.): So - 100 lat Św - 100 lat Bk - 120 lat Db - 160 lat Dla pozostałych gatunków: Js - 140 lat Md, Lp - 100 lat Gb, Brz, Olcz, Ak, Dg - 80 lat Os, Wb - 60 lat Tp, Olsz - 40 lat 3. ZASTOSOWANY PODZIAŁ LASU NA OSTĘPY Podział lasu na ostępy został w całości przyjęty według poprzedniego planu urządzenia, z uwzględnieniem zmian powierzchniowych zaistniałych w stanie posiadania w minionym okresie. W przypadku niekorzystnego układu drzewostanów w ostępie, groŝącego przy zachowaniu kolejności cięć, deprecjacją surowca drzewnego w wyniku przetrzymywania na pniu drzewostanów wymagających wyrębu, zakładano ostępy przejściowe. Przyjęty kierunek szeregów ostępowych (głównie wschód-zachód i północny wschód - południowy zachód) zabezpiecza drzewostany przed szkodami ze strony wywalających wiatrów. Podział na ostępy uwidoczniony został na mapach cięć w postaci : - ostępy stałe - linie czerwone, - ostępy przejściowe - linie niebieskie.

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. 4. PRZYJĘTE ETATY UśYTKOWANIA UŜytki główne dla obrębu podzielone zostały na: A. UŜytki rębne B. UŜytki przedrębne A. UŜytki rębne UŜytki rębne podzielono na: 1. UŜytki rębne zaliczone na poczet obliczonego etatu 2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet obliczonego etatu 1. UŜytki rębne zaliczone na poczet obliczonego etatu II Komisja Techniczno Gospodarcza przyjęła etaty dla wszystkich gospodarstw wg potrzeb hodowlanych. PoniŜej przedstawiono porównanie przyjętych etatów uŝytkowania rębnego do wyliczonych zgodnie z ustaleniami I KTG dotyczącymi podziału lasów Nadleśnictwa na gospodarstwa oraz zgodnie z wytycznymi zawartymi w Instrukcji urządzania lasu ( 186-188).

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. Gat. panuj ący Wiek rębn. [ lat ] Tabela XV (etaty w wymiarze 10 letnim) Etaty obliczone z ost. kl. wieku z 2 ost. kl.wieku z 3 ost. kl.wieku wg zrów śr.wieku m 3 brutto / powierzchnia w ha Obręb OŁAWA ze stanu d-nu z potrz. hodowl. Etaty przyjęte Specjalne etatu nie oblicza się 15000 15000 Zrębowe Olsz Brz Olcz So Św,Md Bk Db 40 80 80 100 100 120 160 5930 42780 150 90198 42780-13000 13000 15 110 1 232 110-36 36 Olsz Brz Olcz So Św,Md Bk Db Razem Obręb Oława 40 80 80 100 100 120 160 73760 92710 31200 125843 92710-111000 111000 - - - - 135490-139000 139000 Gat. panuj ący Wiek rębn. [ lat ] z ost. kl. wieku z 2 ost. kl.wieku z 3 ost. kl.wieku Etaty obliczone wg zrów śr.wieku m 3 brutto / powierzchnia w ha Obręb BIERUTÓW ze stanu d-nu z potrz. hodowl. Etaty przyjęte Specjalne etatu nie oblicza się 4000 4000 Zrębowe Olsz Brz Olcz So Św,Md Bk Db 40 80 80 100 100 120 160 31970 66300-114541 66300-36000 36000 85 178-304 178-99 99 optymalny Gospodarstwo Przerębowozrębowe optymalny Gospodarstwo Przerębowozrębowe Olsz Brz Olcz So Św,Md Bk Db Razem Obręb Bierutów 40 80 80 100 100 120 160 127780 134750 11880 136580 134750-174000 174000 - - - - 201050-214000 214000 Razem Nadleśnictwo - - - - 336540-353000 353000 W tym gospodarstwo specjalne: 19 000 m³brutto W tym gospodarstwo zrębowe: 49 000 m³brutto W tym gospodarstwo przerębowo-zrębowe: 285 000 m³brutto 2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet obliczonego etatu Obejmują uprzątnięcie drzew z tytułu: poszerzenia linii podziału powierzchniowego,

uprzątnięcia przestojów i nasienników. C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu.

C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu. B. UŜytki przedrębne Na wielkość uŝytkowania przedrębnego składają się: uŝytki pozyskane z czyszczeń późnych, uŝytki pozyskane z trzebieŝy. Orientacyjny etat uŝytkowania przedrębnego w wymiarze miąŝszościowym ustala się na 10-lecie sumarycznie dla całego Nadleśnictwa, wg rodzajów cięć, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku. Etat ten został przyjęty na posiedzeniu II KTG i określony wielkością wskaźnika wydajności cięć pielęgnacyjnych, w wysokości 35 m 3 netto/ha dla Nadleśnictwa. W planach zagospodarowania lasu (tom III) podano w podsumowaniu planu cięć uŝytków przedrębnych projektowaną powierzchnię tych uŝytków oraz ich masę. Przyjęty rozmiar uŝytkowania przedrębnego z podziałem na rodzaje cięć Kategorie uŝytków I nawrót Powierzchnia - ha II nawrót Ogółem masa m 3 netto OBRĘB OŁAWA Czyszczenia 265,95-1105 TrzebieŜe wczesne 1431,54 23,41 35960 TrzebieŜe późne 4639,78-169970 Ogółem obręb Oława 6337,27 23,41 207035 OBRĘB BIERUTÓW Czyszczenia 332,20-1592 TrzebieŜe wczesne 1984,71 33,06 63545 TrzebieŜe późne 3984,11-170142 Ogółem obręb Bierutów 6301,02 33,06 235279 NADLEŚNICTWO Czyszczenia 598,15-2697 TrzebieŜe wczesne 3416,25 56,47 99505 TrzebieŜe późne 8623,89-340112 Ogółem Nadleśnictwo 12638,29 56,47 442314

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. D. ŚREDNIOOKRESOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA LASU DLA NADLEŚNICTWA - USTALENIE ZADAŃ GOSPODARCZYCH Plan zagospodarowania lasu Nadleśnictwa składa się z następujących części: 1. Plan uŝytkowania lasu 2. Plan hodowli lasu 3. Plan ochrony lasu 4. Plan ochrony przeciwpoŝarowej 5. Plan ubocznego uŝytkowania lasu 6. Plan zagospodarowania rekreacyjnego 7. Szczegółowe wytyczne w sprawie wykonywania czynności gospodarczych. 1. PLAN UśYTKOWANIA LASU a. UŜytki rębne 1. UŜytki rębne zaliczone na poczet obliczonego etatu Typ siedliskowy lasu Rodzaj rębni nawrót cięć Rb I b,c śred. okres odnow. Rb II, III i IV Bśw I b 5 lat BMśw1 I b; III a 5 lat BMśw2 III a; I b 15 lat BMw I b; I c 5 lat LMśw1 III a; II 15 lat LMśw2 III; II 25 lat LMw II; I c, III 25 lat Lśw II; III b, IV 25 lat Lw II; IV, I c 25 lat Lł II; IV, I c 25 lat Ol I b; II 5 lat OlJ II; III b, IV 25 lat Przedstawiony poniŝej wykres ilustruje udział (wyraŝony w % powierzchni manipulacyjnej) poszczególnych rodzajów rębni zastosowanych w planie cięć, w gospodarstwach oraz ogółem dla Nadleśnictwa: 100 80 60 40 86 14 100 91 Ib, Ic II, III IV 20 0 0 0 8 2 0 Gosp.Specjalne Gosp.Zrębowe Gosp. Przerębowo-Zrębowe

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. Z przedstawionych powyŝej danych wynika, Ŝe z zastosowanych w planie cięć rodzajów rębni przewaŝają rębnie częściowe i gniazdowe 83%, a powierzchnia manipulacyjna rębni zupełnych stanowi 15% ogólnej powierzchni manipulacyjnej zaplanowanych cięć. Rębnie stopniowe stanowią 2% zaplanowanej powierzchni manipulacyjnej. Udział cięć uprzątających w ogólnej powierzchni manipulacyjnej planowanych cięć wynosi 38%, z czego: - 87% - ogólnej powierzchni manipulacyjnej zaplanowanych cięć Rb III a (443,32 ha), - 13% - ogólnej powierzchni manipulacyjnej zaplanowanych cięć Rb II i IIIb (66,66 ha). Głównym celem projektowania rębni częściowych, gnizadowych i stopniowych jest, w miarę istniejących moŝliwości, wykorzystanie naturalnego odnowienia. UŜytkowanie rębne w gospodarstwie specjalnym wynikało, ze stwierdzonych na gruncie potrzeb hodowlanych drzewostanów. Sporządzone plany cięć uŝytkowania rębnego były szczegółowo uzgadniane ze zleceniodawcą. Znajdujące się w tomie III (,,Zadania gospodarcze ) wykazy, zostały wykonane oddzielnie dla kaŝdego z obrębów, w kolejności oddziałów i pododdziałów w ramach rębni, bez względu na gospodarstwo. Zaplanowane cięcia uŝytków rębnych zostały wniesione na : mapy gospodarcze obrębów w skali 1:5000, mapy gospodarczo-przeglądowe leśnictw w skali 1:10000, mapy przeglądowe projektowanych cięć rębnych i gruntów leśnych nie zalesionych w skali 1:25000. Z analizy tabel nr XIX i XIXa wynika, Ŝe: w obrębie Oława drzewostany źle produkujące - projektuje się do usunięcia w I 10-leciu w 100 % powierzchni manipulacyjnej (19,14 ha); drzewostany w klasie odnowienia - projektuje się do uŝytkowania rębnego w I 10-leciu w 100 % powierzchni manipulacyjnej (207,75 ha); drzewostany w klasie do odnowienia - projektuje się do uŝytkowania rębnego w I 10-leciu w 100 % powierzchni manipulacyjnej (14,11 ha); drzewostany przeszłorębne - projektuje się do uŝytkowania rębnego w 42 % powierzchni manipulacyjnej (57,06 ha). Drzewostany nieplanowane, stanowiące 58 % powierzchni manipulacyjnej (77,79 ha), to drzewostany nie uŝytkowane przede wszystkim ze względu na przynaleŝność do gospodarstwa specjalnego (drzewostany w rezerwatach, wyłączone drzewostany nasienne, drzewostany zachowawcze, drzewostany w ścisłej strefie ochronnej w miejscach gniazdowania ptaków, objętych ochroną gatunkową oraz drzewostany cenne przyrodniczo); drzewostany bliskorębne - projektuje się do uŝytkowania rębnego w 1 % powierzchni manipulacyjnej (66,80 ha). Drzewostany te zostały zaplanowane na skutek potrzeb zachowania ładu przestrzennego w ostępie oraz zapoczątkowania uŝytkowania w duŝych blokach;

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. w obrębie Bierutów: drzewostany źle produkujące - projektuje się do usunięcia w I 10-leciu w 87 % powierzchni manipulacyjnej (15,18 ha). Na następne 10-lecie pozostaje 13% powierzchni manipulacyjnej (2,19 ha) jeden pas rębni Ic; drzewostany w klasie odnowienia - projektuje się do uŝytkowania rębnego w I 10-leciu w 100 % powierzchni manipulacyjnej (299,78 ha); drzewostany w klasie do odnowienia - projektuje się do uŝytkowania rębnego w I 10-leciu w 73 % powierzchni manipulacyjnej (28,73 ha); drzewostany przeszłorębne - projektuje się do uŝytkowania rębnego w 68 % powierzchni manipulacyjnej (216,23 ha). Drzewostany nieplanowane, stanowiące 32 % powierzchni manipulacyjnej (101,67 ha) to drzewostany nie uŝytkowane przede wszystkim ze względu na przynaleŝność do gospodarstwa specjalnego (drzewostany w otulinie szkółki oraz drzewostany w ścisłej strefie ochronnej w miejscach gniazdowania ptaków, objętych ochroną gatunkową), a takŝe zbyt duŝą powierzchnię wydzieleń; drzewostany bliskorębne - projektuje się do uŝytkowania rębnego w mniej niŝ 1 % powierzchni manipulacyjnej (17,41 ha). Drzewostany te zostały zaplanowane na skutek potrzeb zachowania ładu przestrzennego w ostępie oraz zapoczątkowania uŝytkowania w duŝych blokach;

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. 2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet wyliczonego etatu UŜytki te zestawiono oddzielnie dla kaŝdego obrębu, z podziałem na następujące kategorie : a) uprzątnięcie drzew, wynikające z poszerzenia linii podziału powierzchniowego, b) usunięcie przestojów i nasienników. b. UŜytki przedrębne Wykaz cięć uŝytków przedrębnych został sporządzony kategoriami cięć, w kolejności oddziałów i pododdziałów w poszczególnych obrębach. W skład planów wchodzą : czyszczenie późne (CP), w których projektowano masę do pozyskania, trzebieŝe wczesne (TW), trzebieŝe późne (TP). Indywidualnie dla kaŝdego wydzielenia określony został rodzaj cięcia (CP, TW lub TP), bez określenia terminu zabiegu, z oznaczeniem zabiegów pilnych. Cięcia pielęgnacyjne projektowano wg potrzeb stwierdzonych na gruncie jako jeden lub dwa zabiegi (jeden lub dwa nawroty cięć). Nie zaprojektowano trzebieŝy w drzewostanach, w których nie stwierdzono na gruncie potrzeb wykonania tego zabiegu lub teŝ w drzewostanach zaliczonych do gospodarstwa specjalnego (wyłączone drzewostany nasienne, drzewostany zachowawcze, rezerwaty przyrody, drzewostany w ścisłej strefie ochronnej miejsc gniazdowania ptaków, objętych ochroną gatunkową oraz drzewostany cenne przyrodniczo), na łącznej powierzchni 519,56 ha (obręb Oława 442,71 ha, obręb Bierutów 76,85 ha). Wykaz pododdziałów, nie objętych planem cięć uŝytkowania rębnego i przedrębnego, zawarto w planie cięć uŝytków przedrębnych. c. Charakterystyka sortymentacyjna uŝytków głównych dla Nadleśnictwa Orientacyjną ilość drewna w poszczególnych grupach sortymentów, przewidzianą do pozyskania w I 10-leciu, przedstawia tabela nr XXIII zamieszczona w części tabelarycznej elaboratu, sporządzona na podstawie danych Nadleśnictwa.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. 2. PLAN HODOWLI LASU a. Zakres zadań gospodarczych Zadania z zakresu prac hodowlanych - odnowienia, zalesienia, pielęgnowania lasu, melioracji agrotechnicznych i wodnych, zostały ujęte w postaci wykazów projektowanych czynności, sporządzonych oddzielnie dla kaŝdego z obrębów wg kolejności oddziałów i pododdziałów. Podstawą tak zestawionych planów były : wskazówki gospodarcze podane w kartach dokumentacji źródłowej opisów taksacyjnych w trakcie prac terenowych, wykaz gruntów przeznaczonych do odnowienia i zalesienia, opracowany plan cięć uŝytków rębnych. Zbiorcze zestawienie planu hodowli lasu ujęte jest w tabeli XXIV - opracowanej dla kaŝdego obrębu oraz łącznie dla Nadleśnictwa. Tabele dla obrębów załączone są w tomach III ( Zadania gospodarcze ), natomiast tabela łączna - w części tabelarycznej elaboratu. Syntetyczne zestawienie planowanych prac z zakresu hodowli lasu przedstawia poniŝsze zestawienie: obręby zadania O ŁAWA BIERUTÓ W Nadleśnictwo powierzchnia [ha] I. Odnowienia i zalesienia: 1. halizny, płazowiny i zręby zaległe 29,90 11,89 41,79 2. grunty nieleśne 13,23 12,29 25,52 3. zręby bieŝące 96,62 141,86 238,48 Razem I. 139,75 166,04 305,79 II. Odnowienia pod osłoną: 1. przy rębni częściowej 305,27 437,83 743,10 Razem II. 305,27 437,83 743,10 Razem I i II 445,02 603,87 1048,89 III. Dolesienia luk i przerzedzeń 2,91 12,79 15,70 IV. Poprawki i uzupełnienia: 1. w uprawach i młodnikach 11,18 23,80 34,98 2. na gruntach projekt. do odn. i zal. 27,96 33,21 61,16 Razem IV 39,14 57,01 96,14 Ogółem I, II, III, IV 487,07 673,67 1160,73 V. Pielęgnowanie: 1. gleby 669,69 916,06 1585,75 2. upraw ( CW ) 666,21 910,35 1576,56 3. młodników ( CP ) 499,02 628,01 1127,03 Razem V 1834,92 2454,42 4289,34 VI. Melioracje: 1. melioracje agrotechniczne 459,11 640,46 1099,57 2. melioracje wodne 75,24 32,92 108,16 Razem VI 534,35 673,38 1207,73

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. Odnowienia i zalesienia otwarte - obejmują powierzchnię zrębów zaległych i powierzchnię zaprojektowanych bieŝących zrębów zupełnych. Odnowienia pod osłoną - projektowano jako odnowienia, realizowane w trakcie wykonywania rębni częściowych, gniazdowych i stopniowych. RóŜnice w powierzchni do odnowienia między wykazem hodowli lasu a planem cięć, wynikają z zaprojektowanych odnowień, w drzewostanach uŝytkowanych rębnią IIIa. Zabiegi te projektowano jako odnowienia na wyciętych juŝ gniazdach, poprzedzające cięcia uprzątające w KdO, a takŝe jako odnowienia na uprzątniętej juŝ powierzchni międzygniazdowej w uprawach. Ogółem, zabiegi te zaprojektowano w Nadleśnictwie na łącznej powierzchni 43,80 ha, w tym w obrębie Oława 19,50 ha (7,04 ha w KdO i 12,46 ha w uprawach) oraz w obrębie Bierutów 24,30 ha (21,55 ha w KdO i 2,75 ha w uprawach). Dodatkowy wykaz wydzieleń zawarto w obrębowych tabelach XXIV, załączonych w części tabelarycznej elaboratu. Podsadzenia produkcyjne zgodnie z postanowieniami I i II KTG nie projektowano podsadzeń produkcyjnych. Dolesienia luk i przerzedzeń - obejmują powierzchnię luk wykazaną w opisach taksacyjnych lasu w drzewostanach II i starszych klas wieku nie przeznaczonych do uŝytkowania rębnego. Dolesienia przerzedzeń projektowano takŝe w drzewostanach o rozluźnionym zwarciu, celem zwiększenia ich produkcyjności, biologicznej odporności oraz przebudowy drzewostanów poprzez wprowadzenie do dolnego piętra gatunków liściastych. Zaleca się dobór gatunków zaleŝnie od lokalnych warunków mikrosiedliskowych. Zalecany jest materiał szkółkarski dobrej jakości wielolatki szkółkowane. Poprawki i uzupełnienia - projektowano w uprawach i młodnikach I klasy wieku, o niskim stopniu pokrycia. Poprawki dotyczą upraw zakładanych na powierzchniach otwartych, w zasadzie w wieku do 5 lat. Uzupełnienia natomiast, projektowano w starszych uprawach i młodnikach w wieku do 20 lat. Poprawki na powierzchniach otwartych, projektowanych do odnowienia i zalesienia planowano zgodnie z ustaleniami II KTG w wysokości 20%. Wprowadzanie podszytów zgodnie z postanowieniami I i II KTG nie projektowano wprowadzania podszytów. Pielęgnacje - obejmują czynności związane z : pielęgnowaniem gleby - projektowano w uprawach w zasadzie do 5 lat, bądź w drzewostanach z istniejącym pod okapem wartościowym dla hodowli młodym pokoleniem lasu. pielęgnowaniem upraw (CW) - w uprawach w wieku powyŝej 5 lat, bądź w drzewostanach z istniejącym pod okapem wartościowym dla hodowli młodym pokoleniem lasu oraz na powierzchniach projektowanych do odnowienia, pielęgnowaniem młodników(cp) - w młodnikach, w których nie zinwentaryzowano podczas prac taksacyjnych masy grubizny. Melioracje agrotechniczne - zostały zaplanowane celem stworzenia dogodnych warunków dla zakładanych upraw. Polegają na stosowaniu specjalnych zabiegów uprawowych gleby, mających na celu poprawę jej fizycznych właściwości. Melioracje wodne - projektowano na powierzchniach, na których przed przystąpieniem do prac odnowieniowych, wymagane jest uregulowanie stosunków wodnych. Zabiegi te nie są rozumiane jako odwodnienie siedliska.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. b. Zagadnienia dotyczące nasiennictwa Podstawą postępowania hodowlanego Nadleśnictwa powinna być gospodarka nasienna oparta na zasadach genetyki i selekcji. Bazę nasienną dla głównych gatunków lasotwórczych stanowią w Nadleśnictwie drzewostany nasienne gospodarcze, wyłączone drzewostany nasienne oraz drzewostany zachowawcze in situ. Zgodnie z Załącznikiem Nr 2 do Programu zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew leśnych na lata 1991-2010 - Leśna regionalizacja dla nasion i sadzonek w Polsce (Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych - Instytut Badawczy Leśnictwa, W-wa 1996r.), Nadleśnictwo Oława połoŝone jest w makroregionie nasiennym 318/5, mikroregionie 502. Nie moŝna sprowadzać nasion dębu z innych regionów nasiennych, a sprowadzanie nasion pozostałych gatunków jest dopuszczalne. Celem regionalizacji wg Programu... jest: wyróŝnienie i zachowanie odrębności jak największej liczby naturalnych, rodzimych populacji gatunków lasotwórczych, zwiększenie bazy nasiennej najcenniejszych populacji drzew w regionach ich występowania, ograniczenie niekontrolowanych przerzutów materiału rozmnoŝeniowego i ścisłego określenia zasad i kierunków jego przemieszczania dla zachowania trwałości lasów, stworzenie systemu trwałego ewidencjonowania oraz kontroli pochodzenia materiału sadzeniowego Uprawy pochodne w Nadleśnictwie, dla potrzeb własnych wyłączonych drzewostanów nasiennych dębu szypułkowego, jak i sosnowego drzewostanu wyłączonego nasiennego z Nadleśnictwa Oleśnica Śląska (leśnictwo Zalesie, oddz. 62), realizowane są w blokach upraw pochodnych: - w obrębie Bierutów dla WDN So z Nadleśnictwa Oleśnica Śląska, blok obejmuje oddz. 81a,b,c, 65g, 66l, 74a,b, o ogólnej powierzchni 66,99 ha, w bloku istnieją juŝ uprawy pochodne (oddz. 81b,c - 7,28 ha), planuje się kontynuację realizacji upraw pochodnych w oddz. 81, z zastosowaniem rębni Ib oraz w oddz. 65 i 74, z zastosowaniem rębni IIIa, - w obrębie Oława dla WDN Db z oddz. 185a, 186a,c, blok obejmuje oddz. 221a,d,f,g 222a,d, o ogólnej powierzchni 31,98 ha, w bloku brak jest istniejących upraw pochodnych, w najbliŝszym 10-leciu nie planuje się zakładania upraw pochodnych w bloku, dla WDN Db z oddz. 168b,c,d 169a,b,c, pierwszy blok obejmuje oddz. 205d,f,g,i, o ogólnej powierzchni 16,11 ha, w bloku istnieją juŝ uprawy pochodne (oddz. 205d,f,i 9,68 ha), planuje się kontynuację realizacji upraw pochodnych w oddz. 205, z zastosowaniem rębni Ic, drugi blok obejmuje oddz.200b,c, 201c,d, 202d,g,l,m, 213a,b,c,d,f,g,h,i, 214a,b,c,d,f,g,j, o ogólnej powierzchni 84,74 ha, w bloku istnieją juŝ uprawy pochodne (oddz. 202d,l, 213a,b,f,h, 214a,c,f 12,02 ha), planuje się kontynuację realizacji upraw pochodnych w oddz. 200, 201, 202, 213 i 214, z zastosowaniem rębni Ic i IIa,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa. dla WDN Db z oddz. 174d, blok obejmuje oddz. 161d, 174a, 173i, 189b, o ogólnej powierzchni 22,25 ha, w bloku istnieje juŝ uprawa pochodna (oddz. 161d 5,50 ha), planuje się kontynuację realizacji upraw pochodnych w oddz. 174a, W Nadleśnictwie realizowane jest takŝe projekt zakładania upraw zachowawczych, z materiału nasiennego drzewostanów zachowawczych: - w obrębie Oława dla drzewostanu zachowawczego Db z oddz. 164f,g, blok obejmuje oddz. 196d,f,g,j,k,o, o ogólnej powierzchni 8,98 ha, w bloku istnieją juŝ uprawy pochodne (oddz. 196f,j,o 3,47 ha), planuje się kontynuację realizacji upraw pochodnych w oddz. 196, z zastosowaniem rębni Ic, dla drzewostanu zachowawczego Db z oddz. 180h, blok obejmuje oddz. 204a,d, 203h, o ogólnej powierzchni 6,40 ha, w bloku istnieje juŝ uprawa pochodna (oddz. 204a 2,61 ha), w najbliŝszym 10-leciu nie planuje się zakładania upraw pochodnych w bloku, Rejestr gospodarczych drzewostanów nasiennych w Nadleśnictwie (wzór nr 28) załączono w części tabelarycznej Elaboratu. c. Plan produkcji szkółkarskiej Nadleśnictwo Oława posiada dwa gospodarstwa szkółkarskie, o łącznej powierzchni 15,23 ha (w obrębie Oława oddz. 94d, o powierzchni 4,88 ha oraz w obrębie Bierutów oddz. 213f, o powierzchni 10,35 ha). Produkcja tej szkółki pokrywa w całości potrzeby Nadleśnictwa, a nadwyŝki Nadleśnictwo sprzedaje. Całość zagadnień związanych z nasiennictwem i selekcją została szczegółowo omówiona w części A. elaboratu oraz przedstawiona na sporządzonych dla poszczególnych obrębów przeglądowych mapach tematycznych w skali 1:25000 o tytule Mapa przeglądowa nasiennictwa i selekcji.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 3. PLAN OCHRONY LASU - KIERUNKOWE WYTYCZNE Z ZAKRESU OCHRONY LASU Wytyczne z zakresu ochrony lasu ustalone zostały w oparciu o faktyczny stan zdrowotny lasu, na podstawie doświadczeń z lat ubiegłych, a takŝe na podstawie analizy danych dostarczonych przez Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu. Ekspertyzy stanu zagroŝenia drzewostanów Nadleśnictwa, prowadzone przez pracowników Nadleśnictwa i Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu na kontrolnych powierzchniach oraz w uprawach i młodnikach, umoŝliwiają określenie stopnia zagroŝenia lasu w długim okresie czasu. W efekcie moŝliwe jest zlokalizowanie ognisk gradacyjnych owadów w drzewostanach sosnowych, na podstawie analizy ich nasilonych pojawów. Fragmenty szczególnie zagroŝonych drzewostanów naniesiono na mapy zagroŝenia środowiska i ochrony lasu. W trakcie prac terenowych, zinwentaryzowano występujące w drzewostanach uszkodzenia natury biotycznej i abiotycznej. Strukturę rodzaju oraz wielkości poszczególnych uszkodzeń ujętych w opisie taksacyjnym lasu, dla Nadleśnictwa łącznie, przedstawia poniŝsza tabela: Rodzaj uszkodzenia Procent uszkodzeń do 10 % 11-30 % 31-50 % ponad 50% OGÓŁEM powierzchnia całkowita [ha] grzyby 2112,52 1415,29 30,78 2,14 3561,73 szkodniki owadzie 975,75 541,68 118,06-1635,49 czynniki atmosferyczne 1856,53 504,31 22,59-2383,43 od poŝarów 144,17 23,80 - - 167,97 spałowanie *) 263,50 360,23 59,94-683,67 zgryzanie *) 198,48 217,60 8,82 3,65 428,55 inne uszkodzenia od zwierzyny 1016,35 1180,48 113,91 14,93 2325,67 uszkodzenia od imisji przemysłowych 15671,03 *) W tym uprawy i młodniki podokapowe Analizując rozmiar uszkodzeń, powodowanych przez poszczególne czynniki szkodotwórcze, zwraca uwagę bardzo duŝa powierzchnia drzewostanów uszkodzonych przez jeleniowate, jako efekt spałowania i zgryzania. Znaczna jest takŝe powierzchnia drzewostanów uszkodzonych przez czynniki atmosferyczne, grzyby oraz owady. W trakcie prac terenowych zinwentaryzowano takŝe drzewostany na gruntach porolnych. Łącznie w Nadleśnictwie powierzchnia tych drzewostanów wynosi 2120,12 ha (568,62 ha w obrębie Oława i 1551,50 ha w obrębie Bierutów), co stanowi około 14 % powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej Nadleśnictwa. W trakcie prac terenowych zinwentaryzowano grunty zrekultywowane, na łącznej powierzchni 61,46 ha.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa a. Charakterystyka występujących zagroŝeń oraz wytyczne w zakresie profilaktyki i zwalczania. 1. ZagroŜenia upraw ze strony szkodników korzeni Do najwaŝniejszych szkodników korzeni drzew naleŝą pędraki chrabąszczy. Na terenie Nadleśnictwa Oława stanowią lokalne zagroŝenie, ograniczające się w zasadzie do szkółek leśnych. Pojaw tych szkodników jest obserwowany co rok na szkółkach, ale takŝe i poza nimi (np. w 2001r.). Aby monitorować zagroŝenie, naleŝy przeprowadzać kontrolę zapędraczenia gleby na szkółkach. Metody zapobiegające szkodom powodowanym przez szkodniki glebowe: ugorowanie kwater z orką, ochrona kwater za pomocą siatki, chroniącej przed złoŝeniem jaj przez chrabąszcze, oprysk drzewostanów przylegających do szkółki. 2. Szkodniki upraw Do najgroźniejszych szkodników upraw, występujących na terenie Nadleśnictwa, naleŝy szeliniak sosnowiec, którego pojaw monitoruje się systematycznie, w koniecznych sytuacjach prowadząc zwalczanie. W 1993 roku pojaw tego szkodnika zanotowano na prawie 70 ha. Corocznie pojawia się on na kilkunastu-kilkudziesięciu ha. Innym istotnym szkodnikiem upraw jest takŝe smolik znaczony. Oprócz monitorowania populacji za pomocą pułapek feromonowych, wałków chwytnych i dołów chwytnych, a takŝe kontroli stopnia uszkodzenia sadzonek, jako zabiegi profilaktyczne zapobiegające szkodom powodowanym przez szkodniki upraw zaleca się: oczyszczanie powierzchni zrębowych z odpadów, przelegiwanie zrębów tj. odnawianie wiosną następnego roku po ścince W razie pojawienia się szkód oraz zwiększenia odłowów w pułapkach naleŝy: zwiększyć liczbę pułapek zastosować środki chemiczne 3. Szkodniki młodników Ze strony tej grupy szkodników nie obserwowano w ostatnim okresie większego zagroŝenia. Z potencjalnie zagraŝających lasom Nadleśnictwa Oława wymienić naleŝy zwójkę sosnóweczkę i zawodnicę świerkową. Masowy pojaw zwójki obserwowano w 1993 roku (1500 ha), a zawodnicy w okresie od 2000 do 2002 roku (corocznie na około 80 ha). W celach kontrolnych naleŝy systematycznie prowadzić obserwacje występowania tej grupy szkodników. Ograniczeniu występowania szkodników nękających młodników słuŝą: zakładanie wielogatunkowych upraw,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa prawidłowe wykonywanie czyszczeń wczesnych i późnych (unikania nadmiernego przerzedzania).

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4. Szkodniki pierwotne starszych drzewostanów Osłabienie drzewostanów przez zanieczyszczenia przemysłowe oraz niekorzystne czynniki atmosferyczne (zachwianie stosunków wodnych, susze, uszkodzenia od wiatru) stanowią przyczynę wzmoŝonej aktywności szkodników owadzich. Do najwaŝniejszych szkodników pierwotnych zagraŝających lasom Nadleśnictwa naleŝą: osnuja gwiaździsta, zawodnica świerkowa, boreczniki, brudnica mniszka oraz hurmak olchowiec. Występowanie brudnicy stwierdzono w 1995 roku na powierzchni około 170 ha. Istotnym problemem w Nadleśnictwie są zwójki i piędziki, atakujące w zasadzie permanentnie drzewostany dębowe. W celach prognostycznych naleŝy prowadzić stałą kontrolę ich występowania. W celu niedopuszczenia do gradacyjnego pojawu szkodników pierwotnych oraz zminimalizowania powodowanych przez nie szkód w drzewostanach naleŝy: prowadzić przebudowę drzewostanów, dostosowując składy gatunkowe do warunków siedliskowych, stosować rodzimy materiał sadzeniowy przestrzegając zasady regionalizacji nasiennej, prawidłowo prowadzić cięcia pielęgnacyjne nie dopuszczać do nadmiernego rozluźnienia zwarcia drzewostanu, polepszać warunki biocenotyczne lasu poprzez wprowadzanie na uprawach domieszek, ochraniać istniejące mrowiska, stwarzać dogodne warunki bytowania dla poŝytecznych ptaków i nietoperzy. W przypadku masowego pojawu naleŝy wykonać zabiegi ratownicze z wykorzystaniem odpowiednich insektycydów. 5. Szkodniki wtórne i techniczne Na terenie Nadleśnictwa Oława szkodniki wtórne stanowią nadal dość istotny problem, choć stan sanitarny lasu uległ w ostatnich latach widocznej poprawie, o czym świadczy zmniejszający się rozmiar uŝytków przygodnych z przyczyn sanitarnych. Do najwaŝniejszych szkodników wtórnych zagraŝających lasom Nadleśnictwa naleŝą: przypłaszczek granatek oraz cetyńce, a z grupy szkodników technicznych drwalniki. Dla ochrony drzewostanów przed przypłaszczkiem i cetyńcami naleŝy: nie dopuszczać do powstawania nadmiernych przerzedzeń, wykładać drzewa pułapkowe i pułapki feromonowe, wyszukiwać i terminowo usuwać drzewa zasiedlone, terminowo wywozić zasiedlone drewno z lasu, a w razie utrudnień korować i utylizować korę, w razie konieczności profilaktycznie zabezpieczać surowiec drzewny insektycydami.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 6. Grzyby chorobotwórcze Choroby grzybowe w szkółkach W szkółkach leśnych, największe szkody powoduje zgorzel siewek (grzyby z rodzaju Fusarium, Rhizoctonia, Phytium, Phytophtora) oraz mączniak dębu. Występujące chronicznie szkody powodowane przez w/w patogeny, mogą stanowić zagroŝenie w szkółkach Nadleśnictwa. W celu zapobiegania szkodom naleŝy dezynfekować gleby, zaprawiać nasiona oraz prowadzić profilaktyczne opryskiwanie fungicydami. Choroby grzybowe upraw, młodników i starszych drzewostanów W uprawach sosnowych niebezpieczeństwo stanowić moŝe osutka sosny. Grzyb ten poraŝa takŝe sosny w starszym wieku, jednak najgroźniejszy jest właśnie w najmłodszych fazach rozwoju drzewostanu oraz w szkółkach. Zapobiegawczo naleŝy unikać zbyt gęstych siewów, a takŝe stosować fungicydy. Szczególnie wysoki pojaw tego patogena obserwowano w 1999 roku (152 ha). W uprawach dębowych lub z udziałem dębu, szkody powoduje mączniak dębu. WzmoŜona aktywność tego grzyba w ubiegłym okresie pozwala przypuszczać, iŝ szkody przez niego powodowane będą widoczne takŝe w bieŝącym 10-leciu. W razie występowania w uprawach wyraźnych szkód powodowanych obecnością mączniaka, naleŝy stosować opryski podobnie jak w szkółkach. Mączniaka obserwowano w 1995 i 1996 roku na powierzchniach 113 i 210 ha oraz w 1999 i 2002 roku na powierzchniach powyŝej 200 ha. W młodnikach sosnowych szkody powodować moŝe skrętak sosny. Grzyb ten, występujący takŝe w uprawach, gdzie prowadzić moŝe do zamierania uszkodzonych sadzonek, atakuje głównie młodniki sosnowe do ok. 12 lat, powodując charakterystyczne zniekształcenia pędów. Pojaw: 1995, 1996, 1998 i 1999 rok, na powierzchniach po około 100 ha. Najskuteczniejszym środkiem zapobiegawczym, wynikającym z biologii grzyba (posiada 2 Ŝywicieli - sosnę oraz topolę), jest unikanie sąsiedztwa sosny z osiką i topolami, a nawet ich usuwanie. MoŜna takŝe stosować odpowiednie fungicydy (w przypadku gdy eliminacja drugiego Ŝywiciela jest niemoŝliwa). Spośród grupy chorób grzybowych, mogących w bieŝącym okresie powodować szkody, wymienić naleŝy : zamieranie pędów sosny oraz zamieranie dębów, będące istotnym problemem w Nadleśnictwie (po około 2000 ha uszkadzanych corocznie w latach 1992-1996). PowaŜnym problemem w Nadleśnictwie są takŝe opieńka miodowa i huba korzeniowa, stwierdzone na kilku tysiącach hektarów. Osłabione drzewostany mogą być podatne na występowanie tych chorób, co w konsekwencji moŝe prowadzić do wydzielenia się posuszu w drzewostanach. Z zabiegów zapobiegawczych moŝna stosować : - usuwanie posuszu i zamierających drzew, - niedopuszczenie do wzmoŝonego pojawu szkodników pierwotnych (liścioŝernych).

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 7. Zasady postępowania w drzewostanach naraŝonych na szkody abiotyczne Z czynników przyrody nieoŝywionej wyrządzających gospodarczo istotne szkody w drzewostanach Nadleśnictwa w ubiegłym okresie, wymienić naleŝy wiatrołomy i śniegołomy, a takŝe zakłócenia stosunków wodnych (susze i powodzie), a w szczególności powódź z 1997 roku. Uszkodzenia od wiatru - mają głównie charakter uszkodzeń mechanicznych (obłamywanie gałęzi, naruszanie systemu korzeniowego, pęknięcia strzał, wiatrołomy, wiatrowały). Najbardziej naraŝone na szkodliwe działanie wiatru są drzewostany rosnące na wilgotnych siedliskach. Na powstawanie szkód od wiatru w szczególny sposób naraŝone są drzewostany poraŝone przez opieńkę i hubę korzeni oraz intensywnie spałowane przez zwierzynę. Z zabiegów zabezpieczających drzewostany przed wystąpieniem szkód powodowanych przez wiatr, które nadleśnictwo moŝe wykonać w bieŝącym 10-leciu, wymienić naleŝy: działania związane z planowaniem gospodarczym - przestrzeganie zaplanowanych rodzajów rębni i kierunku cięć, planowane i prawidłowe wykonywanie cięć pielęgnacyjnych, w pracach odnowieniowych - dąŝyć do wykorzystania samosiewów, faworyzowanie gatunków domieszkowych, w drzewostanach zaniedbanych pielęgnacyjnie - wykonywanie cięć pielęgnacyjnych w kilku nawrotach, ścisłe przestrzeganie zasad rejonizacji nasiennej, ograniczenie mechanicznych uszkodzeń drzew (przy ścince, zrywce, transporcie), Śniegołomy - szkody powodowane przez okiść mają charakter uszkodzeń mechanicznych (łamanie gałęzi i wierzchołków, przyginanie, a nawet wywalanie drzew). W ramach działań zapobiegawczych, Nadleśnictwo moŝe wykonywać następujące czynności : - stosowanie rozrzedzonej więźby przy sadzeniu oraz wykorzystanie w odnowieniu samosiewów (lokalne ekotypy posiadają większą odporność na tego typu szkody), - dobór właściwego składu gatunkowego drzewostanów (w ramach moŝliwości określonych przez zasady odnowień przyjętych przez KTG) - hodowla drzewostanów o składzie odpowiadającym właściwościom siedliska, - odpowiednio i systematycznie prowadzone zabiegi pielęgnacyjne, wykonywane w początkach okresu wegetacyjnego, dla wzmocnienia drzewostanu przed zimą. 8. Szkody ze strony zwierzyny w uprawach, młodnikach i drągowinach Szkody spowodowane przez zwierzynę są dla lasów Nadleśnictwa Oława powaŝnym zagroŝeniem i głównym czynnikiem obniŝania jakości hodowlanej drzewostanów. Najbardziej naraŝone na zgryzanie są uprawy z udziałem dęba, natomiast spałowanie dotyczy głównie młodników sosnowych. Szkody te powstają w największym stopniu w okresie zimowo wiosennym. Dla ograniczenia szkód wyrządzanych przez zwierzynę naleŝy: - poprawiać warunki bytowe zwierzyny (dokarmiać w okresie niedoborów pokarmowych, zakładać poletka zgryzowe), - zachowywać właściwą liczebność oraz strukturę płci i wieku zwierzyny, - grodzić uprawy, - stosować ochronę indywidualną sadzonek za pomocą osłon i repelentów, - sadzić gatunki poŝądane z osłonowymi (np. sadzenie dęba z sosną w dwójkę ),

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa - utrzymywać młodniki w zwarciu. 9. Uszkodzenia ze strony drobnych gryzoni Według danych ZOL we Wrocławiu w Nadleśnictwie Oława obserwuje się od 1998 uszkodzenia drzew od tych szkodników na powierzchni około 100 ha rocznie. 10. Inne zjawiska, dotyczące stanu zdrowotnego lasu Z innych niekorzystnych zjawisk mających wpływ na stan zdrowotny lasów Nadleśnictwa Oława naleŝy wymienić szkodliwą działalność przemysłu. Lasy Nadleśnictwa zostały zaliczone w całości do lasów słabo i średnio uszkodzonych przez przemysł (15671,03 ha). Przeciwdziałanie tego typu uszkodzeniom leŝy poza kompetencjami Lasów Państwowych. MoŜliwe jest jedynie konsekwentnie realizowana przebudowa drzewostanów, mająca na celu dostosowanie składu gatunkowego do poŝądanego na danych typach siedliskowych lasu, a przez to zwiększenie odporności biologicznej drzewostanów. NaleŜy stwierdzić, iŝ w ostatnich latach znacznie poprawiła się kondycja zdrowotna drzewostanów Nadleśnictwa Oława. WiąŜe się to z radykalnym ograniczeniem emisji szkodliwych gazów i pyłów. Nastąpił dynamiczny przyrost drzewostanów. Niemniej jednak depozyt jaki pozostał w glebie i biomasie na tych terenach jeszcze długo będzie mieć negatywny wpływ na warunki wzrostu i rozwoju drzewostanów.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa b. Ogólne dane dotyczące waŝniejszych źródeł zagroŝenia i poziomu zanieczyszczeń powietrza Na terenie Nadleśnictwa Oława i w jego pobliŝu działają zakłady przemysłowe, które stanowią źródła zagroŝeń środowiska leśnego. Do najwaŝniejszych naleŝy zaliczyć: - Elektrociepłownię Czechnica w Siechnicach, - Hutę Oława S.A. w Oławie, - Zakłady Tworzyw Sztucznych Erg w Oławie, - Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego S.A. w Oławie, - Jelczańskie Zakłady Samochodowe w Jelczu-Laskowicach, - zakłady produkcyjne aglomeracji wrocławskiej. Znaczenie tych emiterów zanieczyszczeń w ostatnich latach znacząco spadła głównie na skutek ograniczenia produkcji. Dane dotyczące poziomu zanieczyszczeń powietrza, przedstawiono w rozdziale 2 części A elaboratu, w ramach ogólnej charakterystyki regionu. c. Liczba i rozmieszczenie punktów monitoringu biologicznego oraz powierzchnia stref uszkodzeń przemysłowych Na terenie Nadleśnictwa Oława zlokalizowane są 3 punkty monitoringu biologicznego I rzędu: w obrębie Oława: oddz. 212a (SPO nr 20), oddz. 277g (SPO nr 35F), w obrębie Bierutów: oddz. 243m (SPO nr 21). Zgodnie z postanowieniami II Komisji Techniczno-Gospodarczej przyjęto ustalenia uszkodzeń przemysłowych z planu urządzenia lasu III rewizji, w wyniku którego lasy Nadleśnictwa zostały zaliczone w całości do I lub II strefy uszkodzeń przemysłowych, na ogólnej powierzchni 15671,03 ha. Zagadnienia związane z ochroną lasu i zagroŝeniami środowiska leśnego, zostały przedstawione na mapach przeglądowych sporządzonych dla kaŝdego z obrębów - pt. Mapa zagroŝenia środowiska leśnego i ochrony lasu.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4. PLAN OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ - KIERUNKOWE WYTYCZNE Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ Lasy Nadleśnictwa Oława zaliczono do II kategorii średniego zagroŝenia poŝarowego (33 punkty). Zadania dotyczące ochrony przeciwpoŝarowej ustalone zostały w oparciu o wytyczne zawarte w: 2. Rozporządzeniu Ministra OŚZNiL z dnia 16.08.1999r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŝarowego lasów, 3. Instrukcji ochrony przeciwpoŝarowej obszarów leśnych z 1996r, 4. Instrukcji urządzania lasu z 1994r. 1. Obliczenie kategorii zagroŝenia poŝarowego a) średnia roczna liczba poŝarów lasu w Nadleśnictwie (przeciętna z lat 1994-2003) 11, na przeciętnej powierzchni 0,49 ha b) procentowy udział siedlisk i klas wieku: - udział powierzchni I i II klasy wieku - 11%, - udział siedlisk Bśw, BMśw 33% c) wartość współczynnika hydrotermicznego Sielaninowa - k P x 10 430 x 10 k = ------------ = t -------------- 2910 = 1,48, gdzie P - suma opadów średnich dobowych danego miejsca (dane z sezonu IV-X) (stacja meteorologiczna we Wrocławiu, okres od 1955 do 1998 roku) = 430 mm t - suma temperatur średnich dobowych danego miejsca (dane z sezonu IV-X) (stacja meteorologiczna we Wrocławiu, okres od 1955 do 1998 roku) = 2910 C d) emisje przemysłowe - średnia wartość wskaźnika SO 2 i NO x Przeciętna depozycja SO 2 w Nadleśnictwie Oława wynosi 17,495 mg/m 2 /dobę *). Wynika z tego, iŝ wielkość imisji SO 2 nie przekracza dopuszczalnych norm (dla SO 2 30,001 mg/m 2 /dobę). Przeciętna stęŝenie NO x wynosi 0,329 mg/m 2 /dobę *). Wynika z tego, iŝ wielkość imisji NO x nie przekracza dopuszczalnych norm (dla SO 2 0,501 mg/m 2 /dobę ). *) - wg danych IBL ( monitoring techniczny lasów Nadleśnictwa Oława za lata 1985-1995). Zestawienie wyliczonych wskaźników: Wskaźnik Średnia roczna poŝarów lasu w n-ctwie, Procentowy udział siedlisk i klas wieku, Współczynnik hydrotechniczny Sielaninowa, Emisje przemysłowe - dla stęŝeń NO x i SO 2 Wyliczona wartość wskaźnika 11 31-60 i do 30 1,80>1,48>1,41 poniŝej norm Ilość punktów 25 4 4 0

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Razem wyliczona ilość punktów 33

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 2. Ocena potencjalnego zagroŝenia obszaru leśnego oraz jego zróŝnicowania, wynikającego z uwarunkowań lokalnych W minionym okresie gospodarczym (w latach 1994-2003) na terenie Nadleśnictwa Oława odnotowano 114 poŝarów. Objęły one łączną powierzchnię 56,39 ha (średnia powierzchnia poŝaru - 0,49 ha). Do czynników, kształtujących zagroŝenie poŝarowe obszarów leśnych Nadleśnictwa naleŝą: a) sieć dróg komunikacyjnych (drogi samochodowe i kolejowe) o szczególnym nasileniu ruchu, przebiegających przez obszary leśne - przez tereny Nadleśnictwa przebiegają waŝne szlaki komunikacyjne: kolejowe: Opole Wrocław (przez Jelcz-Laskowice), drogowe: Bierutów Biskupice Oławskie, Bierutów Minkowice Oławskie, Jelcz-Laskowice Wrocław, Oława Jelcz-Laskowice, Bystrzyca Oławska Jelcz-Laskowice, Oława Biskupice Oławskie, Bystrzyca Oławska Minkowice Oławskie, Wójcice Minkowice Oławskie, b) skład gatunkowy drzewostanów oraz ich wiek - drzewostany iglaste zajmują w Nadleśnictwie około 63 % powierzchni, a drzewostany w I i II klasie wieku stanowią ponad 10 % powierzchni leśnej Nadleśnictwa, c) rodzaj pokrywy gleby - przerzedzenie drzewostanów, szczególnie starszych klas wieku, powoduje dostęp światła do dna lasu i w konsekwencji zdziczenie i zadarnienie pokrywy leśnej. Bardzo duŝe zachwaszczenie gleby występuje takŝe na uprawach oraz na przylegających do lasu gruntach nie zalesionych. Runo składa się w duŝej mierze z traw. d) atrakcyjność turystyczna - tereny Nadleśnictwa charakteryzują się dość duŝym nasileniem ruchu turystycznego, zwłaszcza w okresie obfitego występowania grzybów i jagód. 3. Ocena sezonowości występowania zagroŝenia poŝarowego obszaru leśnego. Największe zagroŝenie występuje wczesną wiosną po stopnieniu śniegów, przed rozwojem roślinności. Wyschnięte trawy, nagromadzony posusz, stanowią łatwopalny materiał. Miesiące letnie okres bujnego rozwoju roślinności obniŝają zagroŝenie poŝarowe. Niezwykle niebezpieczne są jednak w tym okresie długotrwałe susze, które obniŝają stopień wilgotności ścioły, a to z kolei zwiększa niebezpieczeństwo powstania poŝaru. Okres jesienny z uwagi na niŝsze temperatury i większą wilgotność powietrza jest stosunkowo bezpieczny, choć nasilona penetracja lasów przez zbieraczy płodów runa leśnego powoduje utrzymywanie się stopnia zagroŝenia poŝarowego na wysokim poziomie. 4. Ocena sprawności systemu obserwacyjno-alarmowego i interwencyjnego. a) ocena pokrycia terenu nadleśnictwa obserwacją Na terenie Nadleśnictwa funkcjonuje obecnie jeden punkt obserwacji naziemnej (oddz. 258 w leśnictwie Miłocice, obręb Bierutów). Wraz z dostrzegalniami, połoŝonymi na terenie sąsiednich Nadleśnictw (Brzeg, Namysłów) tworzy sieć obserwacyjną. Planuje się budowę drugiej dostrzegalni w obrębie Bierutów (oddz. 52) po wykonaniu tej inwestycji sieć obserwacyjna w Nadleśnictwie będzie wystarczająca.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Obecnie funkcjonujący system obserwacyjny w Nadleśnictwie opiera się na: 1 dostrzegalni naziemnej, patrolowaniu lasu w okresie wzmoŝonego zagroŝenia poŝarowego, spostrzeŝeniach pracowników LP, informacji od osób postronnych, obserwacjach lotniczych / w ramach systemu obserwacji lotniczych RDLP / b) ocena sprawności systemu alarmowo-dyspozycyjnego Nadleśnictwo Oława, jako jednostka organizacyjna Lasów Państwowych, stanowi część systemu alarmowo dyspozycyjnego RDLP Wrocław, tworząc w nim punkt alarmowo dyspozycyjny (PAD), z siedzibą w biurze Nadleśnictwa. W terenie punkty alarmowe znajdują się w siedzibach leśnictw, wyposaŝonych w telefony stacjonarne. Radiotelefony znajdują się w siedzibie Nadleśnictwa oraz w samochodach słuŝbowych, a takŝe w samochodach straŝy leśnej. Sprawność systemu podnosi duŝa liczba telefonów komórkowych, zarówno słuŝbowych jak i prywatnych, będących w posiadaniu pracowników LP, a takŝe dość dobrze rozwinięta sieć telekomunikacyjna w miejscowościach połoŝonych na terenie działania Nadleśnictwa. c) ocena wyposaŝenia w sprzęt Nadleśnictwo posiada urządzoną bazę sprzętu gaśniczego, zlokalizowaną przy siedzibie Nadleśnictwa w Bystrzycy Oławskiej. Baza te wyposaŝone są w gaśnice uniwersalne oraz szpadle i łopaty. W razie potrzeby, do dyspozycji przeznaczono: trzy ciągniki rolnicze ze sprzętem towarzyszącym (przyczepy, pługi), trzy samochody o zdolności przewozowej około 20 osób oraz samochód terenowy wraz z przyczepą do dowozu wody, o pojemności około 4 tysięcy litrów. W miejscowościach na terenie zasięgu działania Nadleśnictwa i w jego sąsiedztwie znajdują się siedziby 37 jednostek ochotniczej straŝy poŝarnej typu S i M, wyposaŝonych w samochód gaśniczy (31 jednostek) lub motopompę (7 jednostek): Typu S : - Bystrzyca Oławska, - Domaniów, - Jelcz-Laskowice, - Minkowice Oławskie, - Owczary, - Siedlce, - Wójcice, - Biskupice Oławskie, - Goszczyna, - Grędzina, - Dębina, - Kopalina,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa - Miłocice, - Osiek, - Siecieborowice, - Sobocisko, - Wierzbno, - Brzozowiec, - Mikowice Oławskie, - Ligota KsiąŜęca, - Chrząstawa Wielka, - Kamieniec Wrocławski, - Nadolice Wielkie, - Siechnice, - Sulimów, - Święta Katarzyna, - Bogunów, - Węgry, - śórawina, - Zbytowa, - Bierutów. Typu M : - Bolechów, - Jankowice Wrocławskie, - Kończyce, - Niemil, - Piskorzów, - Skrzypnik, - Posadowice. 5. Ocena dostępności terenów leśnych Obszary leśne Nadleśnictwa pokryte są wystarczającą pod względem gęstości siecią dróg utwardzonych i gruntowych. UmoŜliwiają one dostęp do poszczególnych kompleksów leśnych, jak teŝ poruszanie się po ich obszarze. Sieć dróg asfaltowych lub gruntowych zapewnia dojazd do większości kompleksów leśnych połoŝonych w ich pobliŝu (część kompleksów jest poprzecinana drogami asfaltowymi) oraz umoŝliwia dojazd do wszystkich połoŝonych w zasięgu Nadleśnictwa miejscowości. Sieć dróg utwardzonych i gruntowych pozwala na poruszanie się wewnątrz kompleksów leśnych, umoŝliwia na ogół dojazd do nich oraz zapewnia dostęp sprzętu gaśniczego do poszczególnych fragmentów lasu. Część dróg (szczególnie wewnętrznych dróg gruntowych) wymaga pilnych

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa remontów nawierzchni. Występujące uszkodzenia (wyrwy, wyboje, uszkodzone mostki przejazdowe), powinny być w miarę posiadanych środków usunięte. Według Instrukcji ochrony przeciwpoŝarowej obszarów leśnych, drogi poŝarowe powinny posiadać następujące parametry: nawierzchnia utwardzona lub gruntowa o nośności 100 kn i nacisku na oś 50 kn, najmniejszy promień zewnętrznych łuków drogi powinien wynosić co najmniej 11 m skrajnia 6 m szerokości, zapewniony przejazd bez zawracania (drogi bez moŝliwości przejazdu powinny być zakończone placem manewrowym o wymiarach 20 x 20 m, objazdem pętlicowym lub innym rozwiązaniem), drogi jednopasmowe powinny posiadać mijanki w odległości 200 300 m (z jednej mijanki musi być widoczna następna); szerokość jezdni wraz z mijanką powinna wynosić minimum 6 m, a długość 23 m. Istniejąca w Nadleśnictwie sieć dróg poŝarowych częściowo spełnia wymienione kryteria. Drogi, które będą w najbliŝszym okresie budowane, bądź przebudowywane dla celów m.in. ppoŝ., powinny odpowiadać tym standardom. Mogące wystąpić w przyszłym okresie uszkodzenia, szczególnie po okresach zimowych wyrwy, wyboje, uszkodzone mostki przejazdowe, powinny być na bieŝąco usuwane. 6. Ocena stanu zaopatrzenia wodnego Cały zurbanizowany obszar zasięgu Nadleśnictwa pokryty jest siecią wodociągowokanalizacyjną. Istniejące w ramach tej sieci hydranty w większości spełniają normy wydajności wody, a dokumenty z aktualnymi wynikami pomiarów wydajnościowych znajdują się w siedzibie Nadleśnictwa. W praktyce przeciwpoŝarowej, sieć ta powszechnie wykorzystywana jest przez jednostki straŝy poŝarnej. Pewnym uzupełnieniem sieci hydrantów są własne punkty czerpania wody, połoŝone na gruntach administrowanych przez Nadleśnictwo. Stopień pokrycia obszarów leśnych Nadleśnictwa punktami czerpania wody naleŝy uznać za dobry, nie wymagający uzupełnień. Wykaz miejscowości, w których istniejąca sieć hydrantów spełnia wymagane normy wydajności (według stanu na 01.01.2004r.): Bystrzyca Oławska, Janików, Marcinkowice, Siedlce, Stary Górnik, Zakrzów, Oława, Chrząstawa Mała, Chrząstawa Wielka, Czernica, Dobrzykowice, Gajków, Jeszkowice, Kamieniec Wrocławski, Krzyków, Nadolice Małe, Nadolice Wielkie, Ratowice, Wojnowice, Blizanowice, Durok, Groblice, Kotowice, Siechnice, Karwiniec, Zbytowa, Przeczów, Mikowice Oławskie, Biskupice Oławskie, Brzezinki, Chwałowice, Dębina, Dziuplina, Grędzina, Jelcz-Laskowice, Kopalina, Miłocice Małe, Miłocice, Miłoszyce, Minkowice Oławskie, Nowy Dwór i Wójcice. Uzupełnieniem sieci hydrantów jest jeden wiejski punkt czerpania wody w Posadowicach oraz trzy punkty czerpania wody, połoŝone na gruntach Nadleśnictwa Oława: - oddz. 213 obręb Bierutów (orientacyjna wydajność 500 l/min), - oddz. 343 obręb Bierutów (pojemność około 25 tys. litrów), - oddz. 21 obręb Oława (pojemność około 100 tys. litrów) Drogi dojazdowe do hydrantów i punktów czerpania wody są ogólnie w dobrym stanie technicznym. W niektórych przypadkach wymagają bieŝących remontów, a stanowiska czerpania wody oraz drogi dojazdowe do nich są oznakowane tablicami informacyjnymi.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Do zadań Nadleśnictwa, słuŝących utrzymaniu zaopatrzenia w wodę naleŝy : utrzymanie w dobrym stanie technicznym dróg dojazdowych do punktów czerpania wody. Drogi powinny umoŝliwiać przejazd pojazdów bez zawracania lub kończyć się placem manewrowym umoŝliwiającym zawracanie. Punkty czerpania wody oraz prowadzące do nich drogi dojazdowe, powinny być trwale i wyraźnie oznaczone w terenie (tablice informacyjne). przy istniejących punktach poboru wody dla celów gaśniczych - w celu poprawy warunków jej poboru - naleŝy w miarę potrzeb zbudować studzienki ssawne lub inne zabezpieczenia chroniące przed zamuleniem i zamarznięciem, zapewnienie dostępu do istniejącej sieci hydrantowej oraz monitorowanie stanu technicznego hydrantów, połoŝonych w najbliŝszym sąsiedztwie gruntów leśnych. 7. Analiza potrzeb nadleśnictwa w zakresie infrastruktury technicznej ochrony przeciwpoŝarowej a) zaopatrzenie w wodę - zadania słuŝące utrzymaniu i poprawie zaopatrzenia w wodę zostały omówione w punkcie 6, b) potrzeby w zakresie budowy wieŝ obserwacyjnych potrzeba budowy wieŝy obserwacyjnej w południowej części Nadleśnictwa, c) drogi dojazdowe - do punktów czerpania wody, jak i teŝ sieć dróg wewnątrz kompleksów leśnych umoŝliwiających przejazd sprzętu gaśniczego, wymaga bieŝącego przeprowadzania remontów nawierzchni. d) bazy sprzętu - liczba działających na terenie Nadleśnictwa zawodowych i ochotniczych jednostek straŝy poŝarnych o dobrym usprzętowieniu, warunkuje szybkie i sprawne działanie na wypadek powstania poŝaru. Sprzęt pozostający w dyspozycji Nadleśnictwa naleŝy uznać za wystarczający. 8. Zalecenia w zakresie profilaktyki a) działania hodowlane w uprawach zakładanych na terenach o podwyŝszonym ryzyku powstania poŝaru - wprowadzać maksymalną ilość gatunków domieszkowych i pomocniczych w wielorzędowej formie zmieszania, w przypadku duŝych powierzchni odnawianych (powyŝej 6 ha) - stosować podział powierzchni na mniejsze części wielorzędowymi pasami gatunków domieszkowych i pomocniczych, na obszarach bezpośrednio przyległych do dróg publicznych o natęŝonym ruchu i linii kolejowych, przygotowanie gleby naleŝy wykonywać równolegle do źródła zagroŝenia (w odległości do 50m), w ramach pielęgnacji - systematycznie wykaszać trawy, przy odnowieniach i zalesieniach - projektować i zakładać szlaki zrywkowe, przy prowadzeniu cięć pielęgnacyjnych - pozostałe gałęzie lub całe drzewa naleŝy usuwać na odległość 50 m od torów kolejowych, dróg, linii oddziałowych, w miarę moŝliwości, szczególnie na obszarach szczególnie zagroŝonych - stosować podkrzesywanie drzew iglastych, z usunięciem suchych i usychających gałęzi.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa b) zakładanie pasów przeciwpoŝarowych W Nadleśnictwie funkcjonują obecnie dwa rodzaje pasów przeciwpoŝarowych : pasy typu B - porządkowanie terenu wzdłuŝ waŝniejszych dróg o natęŝonym ruchu samochodowym. Obejmuje on pas drzewostanu o szerokości 30 m od drogi, w którym usuwa się drzewa martwe, gałęzie, chrust, nie okrzesywane ścięte drzewa oraz odpady poeksploatacyjne oraz wykonuje się jedną bruzdę o szerokości minimum 2 m, oczyszczoną do warstwy mineralnej, pasy typu C (typu Kienitza) - porządkowanie terenu + 2 bruzdy izolacyjne - wzdłuŝ linii kolejowych o duŝym zagroŝeniu. Wykonuje się dwie bruzdy o szerokości minimum 2 m, oczyszczone do warstwy mineralnej, przeprowadzone równolegle do siebie (w odległości kilkunastu metrów) i łączących lub krzyŝujących się między sobą co 20-50 m. Prostokąty między bruzdami naleŝy porządkować podobnie jak w pasie typu A, a w miarę moŝliwości starać się wprowadzać na nie gatunki liściaste. Lokalizacja obu rodzajów pasów zostanie uwidoczniona na mapach przeglądowych ochrony przeciwpoŝarowej poszczególnych obrębów. Obowiązek urządzenia i utrzymania pasów przeciwpoŝarowych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 czerwca 2003 roku (w sprawie Ochrony przeciwpoŝarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów) ciąŝy na : w przypadku pasów typu B - połoŝonych przy drogach publicznych - na zarządy lasów, w przypadku pasów typu C - na właścicielach linii kolejowych. c) prowadzenie działalności informacyjnej i ostrzegawczej - informacja słowna, wizualna, współpraca z lokalnymi ruchami ekologicznymi, samorządami terytorialnymi. Integralną częścią planu ochrony przeciwpoŝarowej są wykonane dla poszczególnych obrębów Mapy przeglądowe ochrony przeciwpoŝarowej w skali 1:25000. Plan ochrony przeciwpoŝarowej dla Nadleśnictwa Oława na lata 2004 2013 uzgodniono z Komendą Wojewódzką Państwowej StraŜy PoŜarnej we Wrocławiu.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 5. PLAN UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASU - KIERUNKOWE WYTYCZNE Z ZAKRESU UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASU I GOSPODARKI ŁOWIECKIEJ a) UŜytkowanie uboczne UŜytkowanie uboczne prowadzone przez Nadleśnictwo w bieŝącym okresie, będzie obejmować wyłącznie: pozyskiwanie choinek produkcję szkółkarską, Grunty rolne Struktura gruntów rolnych będących w stanie posiadania nadleśnictwa (wg stanu na 01.01.2004 r.) przedstawia się następująco: Nadleśnictwo Oława Grunty orne Łąki Pastwiska plantacje, Sady plantacje, pastw. plantacje, role poletka łąki trwałe poletka poletka łow. łow. trwałe łow. Razem 188,17 0,00 3,46 292,46 0,00 105,81 0,00 589,90 Zaledwie około 20% powierzchni gruntów rolnych jest uŝytkowana na cele rolnicze. Pozostała część jest w nieuŝytkowana (grunty połoŝone na międzywalach i terenach zalewowych), stanowiąc niejednokrotnie cenny element bioróŝnorodności, bądź teŝ przeznaczona na cele łowieckie. Wydaje się, Ŝe w przyszłości nie powinno się zmieniać tej sytuacji. W tomie II operatu -,,Szczegółowe dane inwentaryzacji lasów zostały zamieszczone: wzór nr 24 - Wykaz uŝytków rolnych i wód, wzór nr 25 - Wykaz gruntów do odnowienia i zalesienia, Pozyskanie choinek w ostatnich latach wielkość pozyskania choinek świerkowych kształtuje się w granicach około 1000 sztuk rocznie. Brak jest w Nadleśnictwie plantacji choinkowych choinki pozyskiwane są głównie z powierzchni pod liniami energetycznymi i innych gruntów nieleśnych. W najbliŝszym 10-leciu Nadleśnictwo nie planuje zakładania nowych plantacji choinkowych. Gospodarka szkółkarska Nadleśnictwo Oława planuje produkcję materiału sadzeniowego na potrzeby własne oraz właścicieli lasów prywatnych, kół łowieckich, a takŝe na cele określone ustawą o Przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa b) Gospodarka łowiecka Zasady gospodarki łowieckiej regulują: Prawo łowieckie ustawa z dnia 13 października 1995 roku, Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 4 grudnia 2002 roku, w sprawie zasad kategoryzowania obwodów łowieckich, szczegółowych zasad ustalania czynszu dzierŝawnego oraz udziału dzierŝawców obwodów łowieckich w kosztach ochrony lasu przed zwierzyną. Gospodarka łowiecka jest integralną częścią gospodarki leśnej i jako taka musi uwzględniać jej podstawowe cele określone w ustawie o lasach. Podstawowym zadaniem racjonalnie prowadzonej gospodarki łowieckiej jest dostosowanie liczebności populacji zwierzyny do moŝliwości określonych przez wieloletnie plany łowieckie oraz regulacja tej liczebności do stanu umoŝliwiającego osiągnięcie zamierzonych celów w hodowli lasu. Zmienione ekologicznie środowisko leśne zanieczyszczenia przemysłowe, penetracja lasu przez człowieka, wpływają zakłócająco na dobowy rytm Ŝerowania zwierząt i zmieniają ich zwyczaje pokarmowe, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia się rozmiaru szkód wyrządzanych przez zwierzynę. Teren Nadleśnictwa podzielono na dwadzieścia obwodów łowieckich, z których siedemnaście dzierŝawionych jest przez dziewięć kół łowieckich. Nadleśnictwo prowadzi gospodarkę łowiecką na dwóch obwodach wyłączonych. STAN ZWIERZYNY ŁOWNEJ W OBWODACH NA TERENIE NADLEŚNICTWA (dane z 15 marca 2003r.) Gatunek zwierzyny Liczebność wg inwentaryzacji [szt.] Jelenie 250 Daniele 9 Sarny 2663 Dziki 705 Lisy 892 Jenoty 218 Zające 810 BaŜanty 1547 Kuropatwy 730 Borsuki 223 Kuny 228 Powierzchnia poletek łowieckich na gruntach związanych z gospodarką leśną: 6,91 ha. Realizując kierunki działania, określone w ramowym planie gospodarki łowieckiej Nadleśnictwa na bieŝące 10-lecie, naleŝy w szczególności zwrócić uwagę na: - systematyczne poprawianie naturalnych warunków Ŝerowych i osłonowych zwierzyny: zakładanie nowych i zagospodarowanie istniejących poletek łowieckich, (zakładanie nowych poletek moŝe się odbywać przy wykorzystaniu do tego celu nie uŝytkowanych gruntów rolnych), zagospodarowanie śródleśnych i przyleśnych łąk, zakładanie poletek zgryzowych z krzewami i drzewami preferowanymi przez zwierzynę oraz uprawa w razie potrzeby Ŝerowych poletek łowieckich, zakładanie wzdłuŝ dróg leśnych i polnych alei kasztanowych, dębowych i bukowych, sadzenie tych gatunków drzew w zadrzewieniach,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa wykładanie drzew do spałowania (w czasie cięć pielęgnacyjnych) w okresie zimowo-wiosennym, szczególnie w miejscach zimowej koncentracji jeleniowatych oraz ich szlaków migracyjnych, zapewnienie spokoju zwierzynie wyłączanie stałych ostoi zwierzyny (w tym wyłączanie z zabiegów pielęgnacyjnych miejsc szczególnie preferowanych przez zwierzynę), odpowiednie ukierunkowanie ruchu turystycznego, zachowanie naturalnych wodopojów, ułatwienie dostępu do nich, w przypadku braku naturalnych tworzyć sztuczne wodopoje - prawidłowe zagospodarowanie łowisk przez koła łowieckie wyposaŝenie w odpowiednią ilość urządzeń łowieckich słuŝących dokarmianiu zwierzyny (paśniki, lizawki, podsypy itp.), stała ich obsługa (szczególnie w okresie zimowym). WaŜnym jest takŝe utrzymanie w naleŝytym stanie oraz odpowiedniej ilości, urządzeń słuŝących wykonywaniu polowań (ambony, zwyŝki itp.), co bezpośrednio wiąŝe się z moŝliwościami realizacji planów odstrzału. - dostosowanie liczebności populacji zwierzyny płowej do wielkości umoŝliwiających realizację zadań w zakresie hodowli lasu. Temu działaniu słuŝą przede wszystkim łowieckie, wieloletnie plany hodowlane, które powinny uwzględniać: - wielkość pozyskanej zwierzyny w minionym okresie w stosunku do wielkości zaplanowanych, - regulację proporcji płci i wieku zwierzyny planowanej do odstrzału w celu wyrównania struktury płci oraz postarzenia populacji, - rozmiar i charakter szkód, powstających za sprawą zwierząt łownych.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Wyniki inwentaryzacji uszkodzeń powodowanych przez zwierzynę, przeprowadzonej w trakcie prac taksacyjnych, przedstawiono na wykresie : USZKODZENIA PRZEZ ZWIERZYNĘ ZESTAWIENIE USZKODZONYCH POWIERZCHNI W STOPNIACH USZKODZEŃ SPAŁOWANIE 400,00 ha 350,00 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 263,50 360,23 59,94 Nadleśnictwo do 10 % 11-30 % 31-50 % ponad 50 % USZKODZENIA PRZEZ ZWIERZYNĘ ZESTAWIENIE USZKODZONYCH POWIERZCHNI W STOPNIACH USZKODZEŃ ZGRYZANIE 250 ha 200 150 100 198,48 217,60 do 10 % 11-30 % 31-50 % ponad 50 % 50 0 8,82 Nadleśnictw o 3,65 Przedstawione powyŝej dane, obrazują jak istotnym problemem gospodarczym, są szkody powodowane przez zwierzynę płową. Ogółem w Nadleśnictwie 683,67 ha drzewostanów wykazuje cechy uszkodzeń poprzez spałowanie (spałowanie świeŝe, z widocznym łykiem). Oprócz tego, 2325,67 ha drzewostanów nosi ślady starych, zabliźnionych juŝ spałowań. Powierzchnia zgryzanych warstw młodego pokolenia na uprawach otwartych i podokapowych wynosi 428,55 ha. Wg stanu na 1.01.2004r., w Nadleśnictwie łączna powierzchnia poletek łowieckich na gruntach leśnych niezalesionych wynosi 6,91 ha, zaś gruntów rolnych dzierŝawionych na cele łowieckie ok. 78 ha. W związku z wysokim stopniem uszkodzeń w drzewostanach naleŝy dąŝyć do powiększenia areału zagospodarowanych poletek łowieckich i uŝytkowanych łowiecko gruntów rolnych.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 6. PLAN ZAGOSPODAROWANIA REKREACYJNEGO - KIERUNKOWE WYTYCZNE W TYM ZAKRESIE Teren Nadleśnictwa Oława jest obszarem charakteryzującym się duŝymi walorami rekreacyjnymi. Walory te to z jednej strony dość duŝe kompleksy leśne połoŝone na świeŝych siedliskach borowych i lasowych, będące obszarami masowego zbioru płodów leśnych (grzybów i jagód). Z drugiej zaś obszary mniej dostępne, bogatsze pod względem przyrodniczym i historycznym, połoŝone wzdłuŝ Odry i jej dopływów. Szczegółowe dane na temat czynników kształtujących funkcje i walory rekreacyjne Nadleśnictwa przedstawiono w Programie Ochrony Przyrody. W trakcie prac urządzeniowych zinwentaryzowano istniejące elementy zagospodarowania rekreacyjnego. Na terenie Nadleśnictwa zinwentaryzowano 7 miejsc odpoczynku i 13 miejsc postoju pojazdów: w obrębie Oława istniejące miejsca odpoczynku - w oddz: 2a, 211h, istniejące miejsca postoju pojazdów - w oddz: 116d, 75a, 132f, 37a, 282b, 39h, 273f, 211h, 322a, 276c, w obrębie Bierutów istniejące miejsce odpoczynku - w oddz: 195k, 58r, 301b, 367j, 258h, istniejące miejsca postoju pojazdów - w oddz: 296g, 81a, 334h. Istotnym elementem zagospodarowania rekreacyjnego w Nadleśnictwie, są szlaki turystyczne (piesze i rowerowe). Ogółem, w zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa zinwentaryzowano: - szlaki turystyczne piesze istniejące czerwony z Biskupic Oławskich do Bierutowa, Ŝółty z Czernicy do Brzeziej Łąki, Ŝółty z Kotowic do śórawiny, czerwony z Oławy do Jelcza- Laskowic, oraz projektowany brązowy z Oławy do Jelcza-Laskowic, - szlaki turystyczne rowerowe: istniejący czarny Ryczyński z Szydłowic do Dobrzynia, oraz projektowane z Ryczyna do Jelcza-Laskowic, z Wrocławia do Tarnowskich Gór, z Bystrzycy Oławskiej do Wójcic. Inne elementy zagospodarowania rekreacyjnego to: - szlak kajakowy z Jelcza-Laskowic do Leśnej Wody, - ścieŝka leśno-archeologiczna, łącząca rezerwaty: Zwierzyniec, Kanigóra i Grodzisko Ryczyńskie (obecnie niewidoczna w terenie, wymagająca odtworzenia i nowego oznaczenia). W bieŝącym okresie gospodarczym planowanie w dziedzinie zagospodarowania terenu pod względem turystycznym odbywać się będzie w miarę uwidaczniających się potrzeb. Przede wszystkim powinno zmierzać w kierunku utrzymania stanu obecnego. W zasadzie nie ma obecnie przesłanek, wskazujących na pilną potrzebę wzbogacenia infrastruktury turystycznej w tym rejonie. Koniecznym jest w tym zakresie współdziałanie Nadleśnictwa z samorządami oraz lokalnymi organizacjami turystycznymi, młodzieŝowymi i ekologicznymi. Całość zagadnień związanych z zagospodarowaniem rekreacyjnym została przedstawiona na mapie przeglądowej Zagospodarowania rekreacyjnego.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 7. SZCZEGÓŁOWE WYTYCZNE W SPRAWIE WYKONYWANIA CZYNNOŚCI GOSPODARCZYCH W opracowaniu wytycznych do planowanych do wykonania w bieŝącym 10-leciu czynności gospodarczych, oparto się o: Instrukcję urządzenia lasu, Zasady hodowli lasu, Instrukcję ochrony lasu, Rozporządzeniu Ministra OŚZNiL z dnia 16.08.1999r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŝarowego lasów, Zarządzenie nr 11A Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, Instrukcji ochrony przeciwpoŝarowej obszarów leśnych z 1996r, Ustalenia zawarte w protokołach I i II KTG, Ustalenia zawarte w protokołach odbiorów robót terenowych i kameralnych, W warunkach w jakich funkcjonuje Nadleśnictwo Oława, na plan pierwszy wysuwają się działania związane ze środowiskowymi i ochronnymi funkcjami lasu, mające na celu utrzymanie odporności i Ŝywotności ekosystemów leśnych. Działania takie wymuszają konieczność prowadzenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych, które powinny obejmować wykonywanie zabiegów dotyczących: Selekcji, nasiennictwa i szkółkarstwa - w zakresie selekcji i zachowania zasobów genowych naleŝy przestrzegać postanowień zawartych w Programie zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew leśnych w Polsce na lata 1991-2010, - poprawa warunków ekologicznych produkcji sadzonek poprzez zakładanie czasowych małych szkółek śródleśnych i szkółek podokapowych, tam gdzie jest to racjonalnie uzasadnione. Prac hodowlanych - w pełni wykorzystywać mikrosiedliska celem wprowadzania odpowiednich gatunków drzew; ze szczególnym uwzględnieniem jodły na siedliskach lasowych, - w pełni wykorzystywać naturalne odnowienie lasu na wszystkich siedliskach, o ile jest zgodne z potencjalnymi moŝliwościami produkcyjnymi siedlisk, w miarę potrzeb uzupełniać je sztucznie, - przy sztucznym uzupełnianiu samosiewów naleŝy w sposób maksymalny wykorzystywać naturalną mozaikowość siedlisk poprzez wzbogacenie składu gatunkowego gatunkami domieszkowymi, zróŝnicowania form zmieszania i struktury odnowień, - -przygotowanie gleby do odnowienia lasu: - unikać stosowania herbicydów, - preferować płytkie i punktowe przygotowanie gleby,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa - na glebach silnie zachwaszczonych, z pokrywą silnie zadarnioną i zdziczałą w pełni stosować specjalne sposoby przygotowania gleby, - preferować róŝnorodność biologiczną w dostosowaniu charakteru siedliska i warunków środowiska, polegająca na wprowadzaniu wielu gatunków drzew i krzewów w róŝnorodnych formach zmieszania, - przy zalesianiu gruntów porolnych i terenów poprzemysłowych przygotowanie gleby poprzez wykonanie pełnej orki z głęboszowaniem w rzędach sadzenia, - powiązanie składu gatunkowego upraw z pełnym rozpoznaniem warunków fizykochemicznych gleb naleŝy dąŝyć do urozmaicenia składu gatunkowego upraw wykorzystując w pełni mozaikowość gleb, - wykorzystywanie na zalesianych powierzchniach wszelkich, zgodnych z celami hodowli lasu, samosiewów drzew i krzewów, z uzupełnieniem ich dolesieniami sztucznymi, - pozostawianie na gruntach przeznaczonych do zalesień trwałych i okresowych oczek wodnych, bagien i mokradeł, drzew remiz śródpolnych, itp. jako ostoi Ŝycia biologicznego i waŝnych elementów krajobrazu, - stosowanie silnych sadzonek zaopatrzonych w szkółkach w grzyby mikoryzowe, - wykonywanie zabiegów zoomelioracyjnych, - zabiegi ochrony upraw przed szkodami winny być skoncentrowane na eliminowaniu lub ograniczaniu przyczyn zagroŝeń, a w szczególności: - właściwe rozpoznanie liczebności populacji szkodników przed załoŝeniem upraw, - tworzenie naturalnego oporu środowiska leśnego, w wyniku zróŝnicowania składu gatunkowego i form zmieszania zgodnych z warunkami siedliska i z warunkami środowiska przyrodniczego, a takŝe poprzez protekcję organizmów pasoŝytniczych i drapieŝnych w stosunku do szkodników upraw, - regulacja struktury liczebności i płci zwierzyny płowej umoŝliwiająca osiągnięcie celu hodowlanego, - pielęgnacja i ochrona drzewostanów: - w czyszczeniach późnych zachowanie i popieranie tzw. przerostów, charakteryzujących się cienko gałęzistą koroną, odpowiednią jakością i Ŝywotnością, - stosowanie selekcji pozytywnej w trzebieŝach, z dopuszczeniem nierównomiernego rozmieszczenia drzew dorodnych oraz z popieraniem biogrup stabilizujących drzewostan, - w trakcie trzebieŝy zachowywać wyróŝniające się osobniki pod względem Ŝywotności i pełnionych przez nie funkcji, - celem ograniczenia obszaru występowania huby korzeniowej i opieńkowej zgnilizny korzeni w pełni respektować stosowanie szczegółowych zasad postępowania hodowlano-profilaktycznego, ze szczególnym uwzględnieniem drzewostanów na gruntach porolnych, - ograniczanie liczebności populacji szkodliwych owadów winno być skierowane na stosowanie w zabiegach ratowniczych selektywnych preparatów oraz technik aplikacyjnych, najmniej szkodliwych dla środowiska przyrodniczego,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa - biologiczną odporność lasu naleŝy kształtować poprzez stosowanie udoskonalonej ogniskowo - kompleksowej metody ochrony lasu,

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Prac związanych z uŝytkowaniem i odnowieniem lasu - terminowe i konsekwentne prowadzenie cięć pielęgnacyjnych, - dostosować okres pozyskania drewna do terminów najmniejszego zagroŝenia lasu od czynników szkodotwórczych, naleŝy mieć równieŝ na uwadze moŝliwość wykorzystania przez zwierzynę kopytną cienkiej kory ma drzewach leŝących, - stosować środki techniczne chroniące pozostające na powierzchni drzewa przed uszkodzeniami z tytułu wykonywanych prac, - w sposób konsekwentny naleŝy dąŝyć do stosowania technologii przyjaznych środowisku leśnemu, - wykorzystywać rębnie złoŝone z doborem odpowiednich ich rodzajów i form do konkretnych warunków strefy, smugi lub pododdziału, - celowe jest pozostawienie na powierzchniach odnawianych ok. 5% drzew o najlepszej Ŝywotności i jakości technicznej, występujących w formie grup i kęp na następną kolej rębu, - zastosowana w nadleśnictwie rębnia IIIb - (gniazdowo-częściowa) o gniazdach uŝytkowanych cięciami zupełnymi, na powierzchni między gniazdowej prowadzi się cięcia częściowe. Gniazda najlepiej o kształcie owalnym z dłuŝszą średnicą zorientowaną zgodnie z kierunkiem ostępu, zakłada się z wykorzystaniem mikro siedlisk o wielkości uzaleŝnionej od wymagań ekologicznych wprowadzanych gatunków. Odnowienie gniazd w zasadzie sztuczne, a na powierzchni między gniazdowej odnowienie w zasadzie naturalne, jeŝeli w składzie drzewostanu występują gatunki odpowiednie do przyjętego typu gospodarczego; przy braku gatunków zgodnych z typem gospodarczym odnowienie sztuczne powierzchni między gniazdowej np. poprzez łączenie gniazd. Okres odnowienia średni: 11 20 lat (max do 30 lat), - zastosowana w nadleśnictwie rębnia VId (stopniowa gniazdowa udoskonalona) z długim okresem odnowienia 30-40lat, słuŝy do elastycznego stosowania róŝnych form cięć na małych powierzchniach i odnowienia naturalnego, a w przypadku braku moŝliwości jego uzyskania odnowienie sztuczne drzewostanów, celem uzyskania złoŝonej ich budowy pionowej i poziomej. Ład przestrzenny cięć i odnowienia w rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej jest wyznaczony przez granice transportowe i drogi wywozowe. Nieodzownym elementem ładu przestrzennego jest wyznaczenie szlaków zrywkowych w odległości co 60-80 m. W trakcie wyznaczania szlaków zrywkowych naleŝy wziąć pod uwagę istniejące juŝ odnowienia. W trakcie prowadzenia cięć naleŝy dąŝyć do wspomagania drzew najlepszych, najŝywotniejszych poprzez usuwanie drzew z nimi konkurujących, celem utrzymania moŝliwie wysokiego i wartościowego przyrostu uŝytkowego drzewostanu. Rozmieszczenie ośrodków odnowieniowych jest wymuszone połoŝeniem luk, przerzedzeń i kęp podrostów. Podstawą prowadzenia rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej jest dopuszczalne stosowanie wszystkich rodzajów cięć a takŝe zręby zupełne, jednak wyłącznie na małych powierzchniach do ok. 0,50ha. Nawrót cięć wynosi około 5-6 lat, i jest uzaleŝniony od stanu młodego pokolenia oraz jego wymagań świetlnych.

D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Działania zmierzające do utrzymania lub zwiększenia retencji wodnej w lasach - dostosowanie sposobów zagospodarowania lasów wodochronnych do potrzeb maksymalizacji funkcji, dla których uznane zostały za ochronne, - zachowanie naturalnych formacji przyrodniczych w dolinach rzek, na bagnach, remizach i wychodniach skalnych jako ostoi rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz regulatorów wilgotności siedlisk i mikroklimatu, - zachowanie w stanie zbliŝonym do naturalnego i odtwarzanie śródleśnych zbiorników i cieków wodnych, jako wyznacznika witalności lasu. Stan zdrowotny lasu, kumulacja oddziaływania róŝnych czynników szkodotwórczych, a przy tym mało stabilna struktura ekosystemów leśnych nadleśnictwa starzenie się drzewostanów i znaczny odsetek drzewostanów na gruntach porolnych, wyklucza stosowanie schematyzmu w wykonywanych pracach i zmusza do poszukiwania rozwiązań dostosowanych do konkretnych układów przyrodniczych.

E.Prognoza stanu zasobów drzewnych E. PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO ORAZ POTRZEBY INWESTYCYJNE NADLEŚNICTWA 1. OKREŚLENIE STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO DLA NADLEŚNICTWA Stan zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego określono dla obrębów leśnych w tabeli nr XXVIII - powierzchniowej i miąŝszościowej tabeli klas wieku na koniec okresu gospodarczego wg gatunków panujących. Tabele XXVIII, sporządzone dla poszczególnych obrębów i łącznie dla Nadleśnictwa, zostały załączone w części tabelarycznej elaboratu. Syntetyczne zestawienie wskaźników charakteryzujących potencjał produkcyjny Nadleśnictwa, wg stanu obecnego i w prognozie, przedstawia poniŝsze zestawienie: Stan obecny Prognoza RóŜnica Obręb Wskaźnik na koniec okresu (4-3) 1 2 3 4 5 Zapas rzeczywisty - m 3 4550068 4798311 248243 Nadleśnictwo Zasobność rzeczywista - m 3 /ha 291 305 14 Zapas teoretyczny - m 3 4181892 4429549 247657 Zasobność teoretyczna - m 3 /ha 269 283 14 Stopień wykorzystania potencjalnych moŝliwości produkcyjnych obrębów, określony jako iloraz zasobności rzeczywistej i teoretycznej w %, jest bardzo wysoki i świadczy o duŝych moŝliwościach produkcyjnych drzewostanów Nadleśnictwa: Obręb Stan na 01. 01. 2004 Stan na 31. 12. 2013 Oława 1,06 1,06 Bierutów 1,10 1,10 Nadleśnictwo 1,08 1,08 Ogólnie wskaźnik wykorzystania potencjalnej moŝliwości produkcyjnej w Nadleśnictwie, zarówno obecny (108 %) jak i przewidywany na koniec okresu (108 %), jest odzwierciedleniem bardzo duŝego potencjału produkcyjnego siedlisk i drzewostanów oraz korzystnego układu klas wieku. Dwa podstawowe gatunki lasotwórcze (sosna i dąb) znajdują w warunkach Nadleśnictwa Oława optimum swoich wymagań ekologicznych.

E.Prognoza stanu zasobów drzewnych 2. OKREŚLENIE POTRZEB NADLEŚNICTWA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ. Realizacji wielofunkcyjnych zadań Nadleśnictwa (gospodarczych, ochronnych, rekreacyjnych itp.) określonych w planie urządzenia lasu, słuŝy odpowiednia infrastruktura techniczna. Zadania związane z realizacją tych potrzeb obejmują: a) budownictwo drogowe, b) budownictwo ogólne, c) melioracje wodne. a) Budownictwo drogowe Nadleśnictwo posiada opracowanie inwentaryzację dróg wg stanu na 01.01.1983r. Sieć dróg leśnych istniejąca na terenie Nadleśnictwa jest wystarczająca. Zapewnia ona dostęp do niemal wszystkich kompleksów, połoŝonych w zasięgu działania Nadleśnictwa, a w samych kompleksach dostęp do poszczególnych jego części. Podstawowe zadania inwestycyjne w tym zakresie zawiera obowiązujący plan budownictwa drogowego. Dodatkowo, w ramach prac urządzeniowych, określono potrzeby remontowe, na podstawie aktualnego stanu tych obiektów. Dostępne w bieŝącym okresie środki przewidziane na remont dróg powinny być wykorzystane przede wszystkim na remont dróg pełniących waŝne role z punktu widzenia gospodarczego i przeciwpoŝarowego. b) Budownictwo ogólne W zakresie budownictwa ogólnego w bieŝącym 10-leciu planuje się przede wszystkim budowę nowej wieŝy p.poŝ. oraz remonty bieŝące osad, w zaleŝności od potrzeb. Wykaz zabudowań znajdujących się w stanie posiadania Nadleśnictwa, został sporządzony dla poszczególnych obrębów leśnych według wzoru nr 37a. c). Melioracje wodne W warunkach Nadleśnictwa Oława problematyka regulacji stosunków wodnych jest bardzo istotna, a lokalnie warunkuje wręcz udatność hodowli lasu. Nadleśnictwo posiada opracowanie inwentaryzację sieci melioracji wodnych wg stanu na 01.01.1992/93r. W ramach prac terenowych zinwentaryzowano istniejącą sieć rowów i urządzeń melioracyjnych (ujęto w opisach taksacyjnych oraz na mapach gospodarczych). W opisach taksacyjnych zamieszczono wskazania dotyczące bieŝącej konserwacji dla istniejących rowów melioracyjnych. W zakresie prac wodno-melioracyjnych w bieŝącym okresie planuje się wykonanie konserwacji i remontów istniejących rowów i urządzeń melioracyjnych oraz wykonanie prac melioracyjnych zgodnie z bieŝącymi potrzebami i moŝliwościami, w oparciu o obowiązujący aneks melioracji wodnych. Prace te, powinny ograniczać się do niezbędnych lokalnych regulacji stosunków wodnych, warunkujących realizację określonych planem urządzenia lasu zadań gospodarczych (głównie w zakresie odnowienia lasu). Zabiegi te nie pociągają za sobą trwałego odwodnienia powierzchni leśnej.

G. Omówienie prac urządzeniowych F. OMÓWIENIE PRAC URZĄDZENIOWYCH 1. PRACE PRZYGOTOWAWCZE Dla potrzeb urządzenia lasu sporządzono podkład mapowy w postaci zaktualizowanych według stanu na 1.01.2004r. map gospodarczych w skali 1:5000, obejmujących łącznie 54 arkusze z tego : - w obrębie Oława - 30 arkuszy, - w obrębie Bierutów - 24 arkusze. Mapy gospodarcze w skali 1:5000, mapy przeglądowo-gospodarcze leśnictw w skali 1:10000 oraz mapy przeglądowe obrębów w skali 1:25000, w tym takŝe mapy tematyczne, sporządzono w technice mapy numerycznej w programie LEMAN, w środowisku ARC VIEW. Nadleśnictwo posiada takŝe oddzielne opracowanie glebowo-siedliskowe, wykonane przez pracownię Operat w Toruniu [OPERAT GLEBOWO-SIEDLISKOWY 2003]. 2. WŁAŚCIWE PRACE URZĄDZENIOWE a) Wykonawca prac urządzeniowych Prace urządzeniowe zostały wykonane przez druŝynę urządzeniową Oddziału BULiGL w Brzegu, w składzie: mgr inŝ. Bogusław Załanowski mgr inŝ. Sławomir Korwin mgr inŝ. Dariusz Bober Waldemar Czepil Waldemar Wierzbicki Tomasz Herman inŝ. Stanisław Topolewski mgr inŝ. Jerzy Woszczyński mgr inŝ. Henryk Litwin Stanisław Grzesiczak Tomasz Błaszczyk mgr inŝ. Grzegorz Rączka - taksator specjalista, - starszy taksator, - taksator, - starszy taksator, - starszy taksator, - starszy taksator, - taksator specjalista, - starszy taksator, - taksator, - starszy taksator, - starszy taksator, - kierownik druŝyny urządzania lasu. b) Termin wykonania prac Prace terenowe wykonano w okresie: od III 2003 do X 2003r., prace kameralne natomiast wykonano w okresie od IX 2003 do II 2004r. c) Rozmiar prac terenowych Ogólna powierzchnia gruntów Nadleśnictwa objęta taksacją wynosi 19523,67 ha, w tym : - w obrębie Oława - 8 857,63 ha - w obrębie Bierutów - 8 173,68 ha Opisano łącznie 5319 wydzieleń literowanych, o przeciętnej powierzchni 3,12 ha, w tym: - w obrębie Oława - 2805 wydzieleń, o przeciętnej powierzchni 3,08 ha, - w obrębie Bierutów - 2514 wydzielenia, o przeciętnej powierzchni 3,17 ha.

G. Omówienie prac urządzeniowych Prace terenowe wykonano w oparciu o: Ustawę o lasach z dnia 28 września 1991 r., Rozporządzenie Ministra OŚZNiL w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu z dnia 28 grudnia 1998r., Instrukcję urządzania lasu - część ogólna (Warszawa 1994), Zasady hodowli lasu (Warszawa 2003), Instrukcję ochrony lasu (Warszawa 1999), Instrukcję ochrony przeciwpoŝarowej obszarów leśnych (Warszawa 1996), postanowienia narady wstępnej i I KTG. Wykonane prace taksacyjne zostały odebrane protokolarnie przez przedstawicieli RDLP i Nadleśnictwa Oława. d) Stosowane metody inwentaryzacji W celu inwentaryzacji zasobów drzewnych w drzewostanach III - VI klasy wieku załoŝono w ramach I wariantu metody matematyczno-statystycznej 8066 powierzchni próbnych relaskopowych. Przeciętnie w Nadleśnictwie 1 powierzchnia próbna przypada na około 1,23 ha drzewostanów III klasy wieku i starszych. Jako podstawowy sposób inwentaryzacji przyjęto I wariant metody matematyczno statystycznej (inwentaryzacja zasobów drzewnych w poszczególnych drzewostanach), natomiast jako metodę uzupełniającą zastosowano szacunek wzrokowy, z wykorzystaniem Tablic zasobności i przyrostu drzewostanów [SZYMKIEWICZ 1986] oraz powierzchnie relaskopowe z wyboru (574 powierzchnie w Nadleśnictwie). e) Pomiar sytuacji wewnętrznej Pomiar sytuacji wewnętrznej został wykonany metodami bezpośrednimi na gruncie. Pomiarem objęto granice wyłączeń lub granice innych szczegółów sytuacji wewnętrznej, w których stwierdzono istotne zmiany lub niezgodności. Zgodnie z Instrukcją Urządzania Lasu przyjęto zasadę maksymalnego wykorzystania (przeniesienia) na aktualnie opracowywane mapy gospodarcze, szczegółów z map gospodarczych poprzedniego planu urządzeniowego. W ramach pomiaru bezpośredniego sytuacji wewnętrznej wykonano ok. 100 km ciągów busolowych lub domiarów, przy zastosowaniu dalmierzy laserowych Bushnell (o dokładności do 1m) oraz busoli. f) Materiały źródłowe do sporządzonych tabel i wykazów Tabele i wykazy zostały sporządzone w oparciu o: - materiały zebrane w trakcie prac inwentaryzacyjnych, - dane dostarczone przez Nadleśnictwo. g ) Mapa numeryczna dla nadleśnictwa Przy sporządzaniu planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Oława, wszystkie mapy gospodarcze, gospodarczo przeglądowe i przeglądowe wymagane instrukcją urządzania lasu zostały wykonane techniką mapy cyfrowej i wydrukowane na specjalistycznych wielkoformatowych drukarkach. Zleceniodawca otrzymał równieŝ oprócz wydruków, bazę danych podstawowy element systemu informacji przestrzennych (GIS) zgodnie z wymogami standardu leśnej mapy numerycznej. Mapa numeryczna rozumiana właśnie jako system informacji przestrzennych, to zbiór danych, który po zastosowaniu ściśle określonych algorytmów i odpowiednich środków technicznych, umoŝliwia, między innymi wykonanie róŝnorodnych graficznie opracowań w postaci np. map tematycznych. Na system taki składają się dwa (nie licząc sprzętu komputerowego) podstawowe elementy: Wspomniana baza danych,

Oprogramowanie. G. Omówienie prac urządzeniowych

G. Omówienie prac urządzeniowych Bazę danych stanowią dwa rodzaje danych: Dane graficzne to z wektoryzowane elementy sytuacji wewnętrznej map gospodarczych: - punkty - polilinie - poligony - symbole - układają się one na mapach: - elementy liniowe - drogi, linie oddziałowe, rowy - granice wydzieleń - elementy rysunkowe (kasowniki, luki, gniazda) - opisy poszczególnych warstw Dane atrybutowe to informacje zebrane podczas prac taksacyjnych. Obiekty kartograficzne mapy wektorowej moŝna opisywać za pomocą wielu atrybutów. KaŜdy obiekt jest opisany w oddzielnym rekordzie danych atrybutowych. Obiekt jest połączony z rekordem indeksem, który stanowi łącznik między dwoma rodzajami danych. Indeksem tym jest adres wydzielenia leśnego, drzewostanu do którego przywiązane są wszystkie interesujące nas wielkości opisowe i wyliczone elementy taksacyjne. Struktura bazy danych jest związana z oprogramowaniem. Do stworzenia poszczególnych warstw, mapy numerycznej uŝyto oprogramowania stworzonego przez zespół informatyków BULiGL pod nazwą Leśna Mapa Numeryczna (LEMAN), będącego aplikacją profesjonalnego oprogramowania firmy ESRII ArcView. Tworzenie mapy numerycznej Prace związane z tworzeniem leśnej mapy numerycznej obejmują prace z zakresu prac geodezyjnych, urządzania lasu a przede wszystkim informatycznych. Punktem wyjścia są dane geodezyjne, pozyskiwane zgodnie z wymogami ośrodków dokumentacji geodezyjnych. Podlegają one obróbce w programach specjalnie przeznaczonych dla tej branŝy: C-GEO, EWMAPA, REJ-L,TERRA.

G. Omówienie prac urządzeniowych Pierwszym etapem jest ustalenie zakresu prac geodezyjnych, ocena kompletności danych oraz pozyskanie brakujących. Dane mogą być pozyskiwane w róŝny sposób: Pomiar bezpośredni w terenie Wektoryzacja Pomiar fotogrametryczny Teledetekcja Pierwsze dwa sposoby były wykorzystywane przy zbieraniu danych do mapy numerycznej dla Nadleśnictwa. Drugim etapem jest zamiana map gospodarczych z postaci analogowej na numeryczną, przez ich skanowanie. W celu uzyskania maksymalnej dokładności wykonane było na wielkoformatowym skanerze płaskim. Skany zostały poddane obróbce kalibracji w oprogramowaniu firmy INTER- DESIGN RasterEdit i SuperEdit do ustalonego w Zarządzeniu Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 74 z dnia 23 sierpnia 2001roku. Kolejnym etapem prac była wektoryzacja wszystkich elementów sytuacji wewnętrznej, rozpoczynając od obwodnicy kompleksów leśnych, wniesienia działek ewidencyjnych w oparciu o zgromadzone współrzędne. W oparciu o dane zgromadzone w czasie prac taksacyjnych, utworzona została warstwa pododdziałów i pozostałe warstwy rysunkowe wewnątrz oddziałów wraz z rozliczeniem powierzchni do danych ewidencyjnych. Układ warstw, sposób rozliczenia jak i pozostałe etapy tworzenia leśnej mapy numerycznej są zgodne z wspomnianym juŝ Zarządzeniem nr 23/98. Stworzona została równieŝ baza atrybutowa na podstawie materiałów taksacyjnych. Ostatnim etapem prac przy realizacji planu urządzania gospodarstwa leśnego i tworzeniu leśnej mapy numerycznej jest redakcja map leśnych i ich wydruk. System informacji przestrzennej Funkcje analizy przestrzennej są narzędziami słuŝącymi do łącznej analizy danych graficznych i atrybutowych. Dane atrybutowe mogą być stale uzupełniane i tworzone wg ciągle rosnących potrzeb, zarówno pracowników nadleśnictwa, regionalnej dyrekcji czy teŝ kaŝdej innej instytucji, której zostaną udostępnione. KaŜda baza danych posiadająca adres leśny, identyfikujący poszczególne jej rekordy z konkretnymi drzewostanami moŝe stanowić atrybuty stworzonej bazy graficznej i umoŝliwiać wykonywanie analiz. MoŜe i powinna stanowić moduł rozszerzający moŝliwości Systemu Informatycznego Lasów Państwowych (SILP), stanowiąc istotny element przy podejmowaniu decyzji hodowlanych, z zakresu ochrony lasu, ochrony przeciw poŝarowej i innych. Elementem niezbędnym do stworzenia GIS jest oprogramowanie, umoŝliwiające korzystanie z bazy danych. Oprogramowaniem, które w pełni pozwoli na wykonywanie analiz przestrzennych w szerokim zakresie jest program ArcView firmy ESRII. Korzystanie z tego oprogramowania wymaga jednak dobrej jego znajomości i pewnej wiedzy informatyczne. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Nadleśnictw Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej proponuje przeglądarkę do Leśnej Mapy Numerycznej, pod nazwą Mapnik. Program ten jest bardzo prosty w obsłudze i pozwala na bardzo szybkie rozpoczęcie korzystania z bazy danych. Oprócz swojej podstawowej roli umoŝliwiającej przeglądanie poszczególnych warstw mapy, opisywania obiektów właściwymi atrybutami, pozwala na wykonanie najprostszych funkcji analitycznych, m.in.: Wskazywania jest to funkcja interakcyjna, która sprowadza się do najechania kursorem na dowolny obiekt na ekranie i wskazanie go, celem wyświetlenia danych atrybutowych, np. pobranych z SILP. Selektywne wyszukiwanie polega na wybraniu i zaznaczeniu obiektów, których cechy atrybutowe spełniają pewien warunek logiczny, np. drzewostanów brzozowych w II klasie wieku.

G. Omówienie prac urządzeniowych Klasyfikacja podział obiektów na klasy często stosuje się przy tworzeniu warstw i opisywaniu obiektów, np. klasy wieku, bonitacje drzewostanów czy strefy uszkodzeń przemysłowych. Zalecana przez BULiGL przeglądarka Mapnik posiada podstawowe moŝliwości GIS, które mogą zostać z powodzeniem wykorzystane na szczeblu nadleśnictwa do redakcji prostych map tematycznych oraz uzyskiwania informacji do analiz przestrzennych. Te i inne funkcje umoŝliwiają szybkie, proste przygotowanie map tematycznych, analizujących Ŝądany problem i wykonanie natychmiastowego wydruku. System informacji przestrzennej powinien stać się w niedalekiej przyszłości podstawową platformą decyzyjną nie tylko w leśnictwie ale we wszelkich dziedzinach gospodarki.