REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH WE WROCŁAWIU NADLEŚNICTWO PRZEMKÓW. na okres od r. do r. TOM I CZĘŚĆ OGÓLNA ELABORAT

Transkrypt

1 REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH WE WROCŁAWIU NADLEŚNICTWO PRZEMKÓW PLAN URZĄDZENIA LASU na okres od r. do r. TOM I CZĘŚĆ OGÓLNA ELABORAT Pla n o pra co wa no w B iurze Urzą dza nia Las u i Geode zji Leśne j Oddzia ł w B rze g u Elaborat opracował: Kierownik DruŜyny Urządzania Lasu BUL i GL Oddział w Brzegu... inŝ. Wacław Dempniak Sprawdził: Z-ca Dyrektora BULiGL Oddział Brzeg sekretariat@brzeg.buligl.pl... mgr inŝ. Janusz Bańkowski Akceptuje: Dyrektor BULiGL Oddział Brzeg... mgr inŝ. Edward Jędryszczak BRZEG 2004

2 SPIS TREŚCI Strona Spis treści... 3 Spis tabel... 5 Protokół z posiedzenia I KTG... 9 Protokół z posiedzenia II KTG Zarządzenie nr 131 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 19 września 1994r A. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LASÓW Dane ogólne PołoŜenie i powierzchnia a) Zestawienie powierzchni lasów i gruntów do zalesienia oraz lasów ochronnych wg zasięgu terytorialnego gmin ( wzór 46) b) Zestawienie powierzchni lasów znajdujących się w terytorialnym zasięgu działania nadleśnictwa (wzór 47) c) Podział administracyjny Nadleśnictwa Przemków na leśnictwa (tabela 1) Rys historyczny Stan posiadania Stan granic Podział powierzchniowy Tereny czasowo niedostępne ze względu na zagroŝenie niewybuchami Charakterystyka ekonomicznych warunków produkcji leśnej Charakterystyka regionu w powiązaniu z planami zagospodarowania przestrzennego Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji leśnej PołoŜenie przyrodnicze PołoŜenie geobotaniczne PołoŜenie geograficzne PołoŜenie hydrograficzne Klimat Charakterystyka hipsometryczna Budowa geologiczna i gleby Typy siedliskowe lasu Nasiennictwo Drzewostany nasienne wyłączone Bloki upraw pochodnych Drzewostany nasienne gospodarcze Szkółki gospodarcze Powierzchnie doświadczalne Przemkowski Park Krajobrazowy Rezerwaty przyrody Istniejące uŝytki ekologiczne Drzewostany cenne przyrodniczo Pomniki przyrody istniejące, projektowane i proponowane Ostoje zwierząt podlegające ochronie gatunkowej Gospodarcze typy drzewostanów Charakterystyka stanu lasu i zasobów drzewnych Rozkład powierzchni i masy w m3 wg gatunków panujących oraz udział powierzchni i miąŝszości w podklasach wieku Rozkład gatunków panujących w typach siedliskowych lasu Porównanie wskaźników zasobości drzewostanów w kolejnych cyklach urządzenia lasu B. ANALIZA GOSPODARKI PRZESZŁEJ Analiza gospodarki przeszłej dokonana przez Nadleśniczego Nadleśnictwa Przemków Koreferat inspektora GRI do oceny gospodarki leśnej minionego okresu Nadleśnictwa Przemków Koreferat Oddziału B.U.L i G.L. w Brzegu do "Analizy gospodarki przeszłej Nadleśnictwa Przemków " Końcowa ocena dyrektora DRLP

3 SPIS TREŚCI Strona C. PODSTAWY GOSPODARKI PRZYSZŁEGO OKRESU Przyjęty podział gospodarczy Podział na grupy lasu i kategorie ochronności Podział na gospodarstwa Przyjęte wieki rębności Zastosowany podział lasu na ostępy Projektowany etat uŝytkowania głównego UŜytki rębne UŜytki rębne nie zaliczone na etat UŜytki przedrębne D. ŚREDNIOOKRESOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA LASU DLA NADLEŚNICTWA ustalenie zadań gospodarczych dla nadleśnictwa Plan uŝytkowania lasu a) UŜytki rębne UŜytki rębne zaliczone na poczet obliczonego etatu UŜytki rębne nie zaliczone na poczet obliczonego etatu b) UŜytki przedrębne Charakterystyka sortymentacyjna uŝytków głównych dla nadleśnictwa Plan hodowli lasu Zakres zadań gospodarczych Nasiennictwo Plan produkcji szkółkarskiej Plan ochrony lasu kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony lasu Plan ochrony przeciwpoŝarowej kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej Plan ubocznego uŝytkowania lasu kierunkowe wytyczne w zakresie ubocznego uŝytkowania lasu i gospodarki łowieckiej Pozyskiwanie choinek Pozyskiwanie nasion drzew i krzewów Gospodarka rolno-łąkowa Gospodarka łowiecka Plan zagospodarowania rekreacyjnego - kierunkowe wytyczne w tym zakresie Szczegółowe wytyczne w sprawie wykonywania czynności gospodarczych UŜytkowanie rębne UŜytkowanie przedrębne Zabiegi hodowlane Ochrona śródleśnych uŝytków E. PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO ORAZ POTRZEBY INWESTYCYJNE NADLEŚNICTWA Określenie stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego Określenie potrzeb nadleśnictwa w zakresie infrastruktury technicznej Budownictwo ogólne Budowa i remonty dróg Melioracje wodne F. OMÓWIENIE PRAC URZĄDZENIOWYCH Prace geodezyjne Właściwe prace urządzeniowe Prace związane z mapą numeryczną Informacje ogólne Tworzenie mapy numerycznej System informacji przestrzennej G. ZESTAWIENIE PLANU URZĄDZENIA GOSPODARSTWA LEŚNEGO KRONIKA TABELE

4 SPIS TABEL Strona Tabela nr I Podział administracyjny na leśnictwa 38 Tabela nr II Zestawienie powierzchni gruntów wg kategorii uŝytkowania oraz 275 przynaleŝności administracyjnej Tabela nr IIa Zestawienie powierzchni wg kategorii lasów, głównych (panujących) 279 gatunków drzew w drzewostanach, klas bonitacji oraz grup wiekowych Tabela nr IV Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu wg panujących 288 gatunków drzew Tabela nr V Przeciętna pierśnica i bonitacja w drzewostanach rębnych 290 Tabela nr VIa Powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg siedliskowych 292 typów lasu, gatunków panujących i stref uszkodzenia Tabela nr VIb Powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg grup lasu, 306 kategorii ochronności i gatunków panujących Tabela nr VIc MiąŜszościowa tabela klas wieku wg gatunków i wieków 316 rzeczywistych Powierzchniowa tabela klas wieku wg gatunków i wieków rzeczywistych 318 Tabela nr VId Powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku 320 wg gospodarstw Tabela nr VIe Tabela klas wieku bieŝącego rocznego przyrostu miąŝszości 334 wg gatunków panujących i stref uszkodzenia - przyrost tablicowy Tabela nr VIf Tabela klas wieku bieŝącego rocznego przyrostu miąŝszości 336 wg gatunków panujących i stref uszkodzenia - przyrost zredukowany Tabela nr VII Charakterystyka stanu lasu wg gatunków panujących w klasach 338 i podklasach wieku Tabela nr VIII Analiza wyników inwentaryzacj 342 Tabela nr IX Zestawienie pozyskania drewna za ubiegły okres wg kategorii cięć i porównanie z etatem Tabela nr XI Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły 120 okres oraz porównanie z planem Tabela nr XIIa Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych 343 Tabela nr XIIb Ocena upraw podokapowych oraz upraw i młodników po rębni 344 częściowej

5 SPIS TABEL Strona Tabela nr XIII Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzania gospodarstwa leśnego i w prognozie Tabela nr XIV Zestawienie powierzchni gruntów leśnych zalesionych i nie 345 zalesionych Tabela nr XV Zestawienie obliczonych etatów uŝytkowania rębnego Tabela nr XVIa Zestawienie powierzchni i miąŝszości grubizny brutto drzewostanów 346 zaprojektowanych do uŝytkowania rębnego w I 10-leciu wg gospodarstw, klas i podklas wieku oraz gatunków panujących Tabela nr XVIb Zestawienie miąŝszości grubizny netto drzewostanów 349 zaprojektowanych do uŝytkowania rębnego w I 10-leciu wg gospodarstw, klas i podklas wieku oraz gatunków,,rzeczywistych Tabela nr XVII Zestawienie powierzchni manipulacyjnej uŝytków rębnych 352 właściwych I 10-lecia wg rodzajów rębni Tabela nr XVIII Zestawienie porównawcze etatów optymalnych oraz przyjętych 353 etatów uŝytków rębnych na I 10-lecie wg gospodarstw Tabela nr XIX Zestawienie powierzchni (zredukowanej) i miąŝszości brutto 354 uŝytków rębnych zaliczonych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów Tabela nr XIXa Zestawienie powierzchni manipulacyjnej uŝytków rębnych 355 zaliczonych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów Tabela nr XXa Zestawienie powierzchni (miąŝszości grubizny netto) drzewostanów 356 zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego w I 10-leciu wg stref uszkodzenia, rodzajów cięć, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku Tabela nr XXb Zestawienie miąŝszości grubizny netto drzewostanów 359 zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego w I 10-leciu wg rodzajów cięć, stref uszkodzenia i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku Tabela nr XXc Zestawienie miąŝszości grubizny netto i drobnicy drzewostanów 360 zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego w I 10-leciu wg rodzajów cięć, stref uszkodzenia i gatunków,,rzeczywistych oraz klas i podklas wieku Tabela nr XXd Zestawienie przeciętnej zasobności, bieŝącego przyrostu miąŝszości 362 oraz zaprojektowanego uŝytkowania przedrębnego w stosunku do zasobności i przyrostu miąŝszości wg stref uszkodzenia, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku Tabela nr XXI Zestawienie projektowanej wydajności cięć pielęgnacyjnych z 1 ha 368 powierzchni manipulacyjnej wg rodzajów cięć, stref uszkodzenia i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku

6 SPIS TABEL Strona Tabela nr XXII Zestawienie uŝytków głównych zaprojektowanych na I 10-lecie 369 Tabela nr XXIII Zestawienie uŝytków głównych zaprojektowanych na I 10-lecie 370 wg rzeczywistych gatunków drzew i grup sortymentów Tabela nr XXIV Zestawienie zbiorcze planu hodowli lasu 371 Tabela nr XXV Zestawienie powierzchniowe zadań z zakresu hodowli lasu przyjetych do 372 obliczenia powierzchni manipulacyjnej szkóek leśnych Tabela nr XXVI Zestawienie potrzeb na materiał sadzeniowy dojrzały 373 Tabela nr XXVII Zestawienie poptrzebnej poweirzchni szkółek 376 Tabela nr XXVIII Powierzchniowa i masowa tabela klas wieku na koniec okresu g 377 gospodarczego wg gatunków panujących Wzór nr 42 Zestawienie powierzchni drzewostanów w klasach i podklasach 380 wieku z podzialem na gospodarstwa, typy siedliskowe lasu oraz grupy drzewostanów wg stopni zgodności składu gatunkowego z siedliskiem Wzór nr 46 Zestawienie powierzchni gruntów pod zarządem nadleśnictwa wg 35 grup uŝytków i zasięgu terytorialnego gmin z wyszczególnieniem lasów ochronnych oraz gruntów przeznaczonych do zalesienia Wzór nr 47 Zestawienie powierzchni lasów znajdujących się w terytorialnym 36 zasięgu działania nadleśnictwa

7 ł ł ÓŁ ó ŚĘ ł ł ł ó Ę ó ż ół ą ń Ę ń Ł ó ł ó ó Ź ł ó Ę ś ó ł ó Ę ż ń ł ć ó Ń ż ś Ś Ą ą ł Ź ó ś ń ś ł Ń ł ż ł ń ą ę ł Ąśę ć ó Ź ó ś ł żą ś ć ó ę ż ś Ą ń ś ń Ę ą Ł ż Ń

8 ó ń Ź ł Ę Ę ś Ą ś Ń ł ć Ę ż ć ś ś ą ł ó ś ł ą ę ą ę ż ń Ź ł ł ó ą ż ś ń ó ą Ó ś ź ś ą ś Ó Ź ą ł ś ę ś Ś Łą ł Ó ś ó ł ś ł ś ś Ź ó Ź ł ę ł ś ą ł Ą Ę ś ł ą ś ą łę ą ą Ś ć Ę ł ą ó Ś ż ł ń ż ó ó ć ę ą żą Łś ś ć Ę śł ś ż Ą łę ó Ą Ę óę ął ę ó Ś ń ż ż ó ł ż Ę Ę ó ś ó ą Ę ę ś ł ł ż ó Ęć ś Ę ą Ś

9 ż ł ę ó ę ą ż ę Ę Ę ą ń Ó ń ń ą ś óż Ą ł ł ą ó ś óś ó ś Ą ś óą ł ś ń ś ś ż ó ó ś ó ż ż ć Ń ńą ś Ó ć ó ś Ł ś Ę Ę Ą Ź ś ż ó ą ż ę ń ą ż ł ó ó ś ę ą ś ż ł ś ę śó ę ó ż ż ą ś Ł ą Ę ą ąś ą ą śę ą Ę ś żę Ę ę Ś ń ł ś Ą Ź ł Ę ś ą ń ś Ę ł śó ą ś ą ń ż ń Ę Ę Ń ż ś ć ż Ń ż ś łź ą ż ż ł ą Ł ł ŹĄ ą Ź Ę ł ąó ż ó ś ś ą ę ś ó żę

10 ł Ź ń ćś ó ż ś ą ł ś Ć Ę ę ł ą ó ę Ś ó ż Ł Ę Ą ń ę Ę ż ć Ś Ę ó Ź ę Ó Ę ę ę Ę ś ś ż ę ń ł ś ó Ęż ą Ą ę Ę ś ś Ę ę Ę ó ś ą Ąń Ń Ę Ś Ź ó śę Ś ł Ś Ę ń

11 ż Ę ż ę ń ę Ą Ę Ś śę Ę ą Ę ś Ę śę Ę ę ą ń ó łń ć Ź Ę Ó śę Ó ń Ę Ę ó ś Ę ś ę ę ó Ó Ę ż ś łó ń Śł ś ł ż Ę ć ę Ó ę ż Ę ż ć ż ń óć Ę Ś Ą ż Ę ó ś ż ó ę ź ł Ę ł Ę ńć ą ś Ę ś ś ę ż ĘĘ ń ó ć ó ż ł Ę ś ł ż Ę ść ń ść Ę ś Ę Ńź ĘĄ ó Ó Ł ńą ć śęę żń ń ę ł Ś ó ó

12 ś ą ż Ą ś Ę ż ś Ą Ś ł Ł Ś łś ś ś łż ś Ś Ź ż ć ś ą Ę ńą ę ż Ę ł ł ń ć ś ą Ń ó ć Ń ą ć ś ń ś ś ł Ą ó ł ń ż ń Ę ż ą ó Ź ó ł ł Ę ęź ó łó óńż ż ł ć łą ł Ź ó ę ą ś ł ł Ę ó ńń Ś ń ł Ę ó ń Ę ć łół ń Ę ń żł ń ł ó ś ś ś ą ł ł ś Ę ź ó ź ś Ę ż ś Ę ż Ę

13 Ę ą Ę ś Ą ĘĄ Ś Ń ś ś ż ą ł ó Ź ź ó ę ś ó ó Ę ó ń ń ł ął ż śę ż ł Ś ą Ę Ó ń ą ł ł Ę ł Ą ś Ę łą ą Ź Ś Ź Ę Ę ż Ó ó ż ł Ę Ź ó ś ł ż ń ś ń Ą Ę Ź ó ę ś ó Ę ł ó ż ż ś łś ó Źł ż ł Ń ą Ą Ń Ę ł ż Ę Ę ął ą ź źź Ś ł ę ść ó Ę ó Ę ś ą ś ż Ć ż Ł ć ś Ę ź ł Ę Ę Ęą ł ś ż ą Ę ł ć ń Ś ś ół ś śó Ź

14 ł ł ł ś ą ś ł ą ó ę ł ó ą Ę Łął ś ż ż ń ś ą Ź ó Ń ó óś ś Ó ś ś Ę Źą Ę ą ł żć ś ąś ż ół ó ć ł Ę ź Ź ń śń ń ś ś Ź ó ś

15 ó ń ó ą ę ń ń ś Ę Ę Ę ół Ę ó ż ó ńł Ć ą Ę ż ó ś ł ó ł ł Ę ł ł ż ł ó Ś Ś ż ó ł Ś ł ą ó Śł ę ą ń ó Ęż ą ż łś Ę ó ł ń ł

16 ś ś ż ł ł Ł ą ł ó ń ś żą ó Ę ół ć ń Ę ś ń ó ń Ń ą ś ęś ł Ą ż ą ł ń ł ó ł ń ż ś ż ą ą Źą ć Źą ą ą ń ł ó ó ą ę ż ń ó ś Ą ł ń ń ó ź ń ó ś ł ą ś ń ź ł Ź ą ą ń Ń ó ó ż ó ó ł ą ł ś ź Ęą ż ś ó ł ąć ę ń ń Ą ć ą ń Ź ó ęś

17 ł ż Ś ś ł ń ś ż ń ż ł ÓĄ ś ą ą ć Ą Ą ź ć ś ó ł Ę ł ń Ó Ę ę ż Ń żą ś ż ę ć Ó ą ą Ą ń Ś Ś ó ą śó ę ą ą ó ńś ś ń ó ł ż ś ł ó ą ż ó ó ó ś ż ż ą Źą Ź ś Ś ń Ś ń ż ń ń Ć ś ćś łó ż ś ą Ś ąż ś łó ó Ź ó ó ć Ęą Źć ą Ó ł ś ó Ś ż Ą ą ę ż ż ó ńę ż ż ż ń ą ń ń łó ł ń ł ż ż żęś ó ż ą ż ż ś ż ż ą

18 ś ę ż Ł ś żć ó ą ś ó ą ą ć ą ę ę ń ż ę ł Ń ż Ź ó ą ł ś ę ł ż Ó ó ńś Ś ń Ł ż ń ąść ś ł ę ą ł Ź śń Ś Ź ó ń ÓżłÓ ż Ś ź ź ń ś ó ę ń ó ł ś ł ń ś ą ł ś ą ż ą ż ó Ś Ó Ź ÓŁ ż ść ś ó ś ś ł ś ń ą Ź ę ś ł

19 ą ą ł ż ł ń ń ą ę ó Ę ś ł ś ł ś łż ń Ź ł ś ę ą ż ó ó Ę ń ń ł ł Ń Ę Ę ł ł ą ę ą Ź ł ł Ś ę ń ś Ś ł ę ó Ź ą Ś ó ż ś ń ś Ę ę ń ł ó ą ś ł ą ś ś ś ł ń Ę ą Ź ń ó ó Ę ó ń ó ó Ś ó Ś ń ć ń ś Ę ż ó ńł ł Ę ą ń ą ł ż ź ą Ś ńó żć ś ó ł ę ą ń Ę ś ę ą ą ś ł ś ó ó ą Ś ą Ź ą ę ł ł ą óę ą ó ąż ś ę ó ń ę ż

20 ś ą Ń ćś ł ó śń ó ł ł ę ś Ą ą ł ę Óó ż ł Ń ś Ź Ł śń Ź ó ę ł ó Ą ł Ę ł ó ż Ą ś ą ł ł ł ó ń ł Ź ą ół ąś ó ę Ź ó ó ł ś ą ą ż ą ń ą ó Ę ńź ę ą Ź ą ś Ś ą ń ń ż óź Ś łą ó ń ś ę ą Ćś ś ó ł Ś ęż Ę ó Ę ę ń żą ł Ę ę ó ś ą Ę Ś Ó

21 Ę ś ć Ę ś ż ę ż ó ó łó ż Ź ę ćł Ę ą Ś ż ż Ę Ę ł ń ł ń ż ó ó żł Ę ęł Ę ł ś ą ń ż ł ć ł ęć ęć ż ż Ź Ę Ó ę ś ć ó ćż ŃŚ ó ć Ź Ś ę ą ó ż Ź ó Ę ó Ź ą ś ń ó Ś ó ó ę ś ż ę żł ę ę ó ó Ę ó ół ś ół ę ą ź Ę ó ńć Ę ó ż ł ó ę ł ó ą

22 ę ż ń Ź ń ł ń ę ć ż żł ń ł ł ń ł Ń ó ś ó ó ę ż ó Ę ó Ź ę ł ż Ś ć ć źć ę ó ż ń ć łą ł ś ą ł ń ó ę ł

23 ń Źą Ó ł ą ó ś ó ó Ó ł ó ą ż Ś Ą ś Ń ś ś Ś ĘŹ ż ń ż ń Ź ć ś Ó ż Ś ę ął ą ę ą ś ń ż ęś ą ś ę ć ó ś ó ż ń ń ś ż ół ś Ź Ć ń ć ą ą ó ł ł ć ż ń ż Ś ł Ź ą ł ę Źą Ó ń

24 ż Ą Ń łą ó Ć ż ż ą ł ż ś ś Ź Ę ó ą ść ó ł ę ą Źżą ó ś ś Ć ó ć ś Ł ą Ę Ę ę Ś łęć ść ł ó Ą ś ń ó ó ó Ó ł żó Ćń Ó ś ó ń ę śę ó ż ę ś ę ó Ę łą ę łą ó Ó ł Ą ą ą Ł Ł ą Ć Ś ż ąą ó ż ą ł ś ą ć ńć ń ĆżĆ ąę ł ł Ł ó ć Źą ó ń ść ń ę ąć Ć ł ł ę ś ż ó ąą ł łąą ć ł ą ż żó Ę ó ć Ę ó Ę ż ę ś ą ś ę ó ż ś ę ó ł ż Ź

25 ą ę ł Ę ĘĄ Ó ż ę ó ś

26 A. Ogólna charakterystyka lasów ELABORAT A. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KA LASÓW 1. Dane ogólne 1.1.PołoŜenie Nadleśnictwo Przemków składa się z dwóch obrębów leśnych: - obręb Przemków - obręb śuków Struktura powierzchni gruntów nadleśnictwa w poszczególnych obrębach wg stanu na r. Rodzaj powierzchni obręb Przemków [ha] obręb śuków [ha] Razem nadleśnictwo [ha] Powierzchnia ogółem 12056, , ,8844 Grunty leśne w tym: grunty zalesione grunty leśne nie zalesione grunty związane z gospodarką leśną 11485, , , , , , , , , , , ,1887 Grunty nieleśne w tym: grunty przeznaczone do zalesienia 571, , ,6465 3, , ,9808

27 A. Ogólna charakterystyka lasów Terytorialnie, nadleśnictwo połoŝone jest w województwie dolnośląskim oraz w małym fragmencie w województwie lubuskim i graniczy z następującymi jednostkami administracyjnymi Lasów Państwowych: -od północy nadleśnictwo Głogów obręb DuŜa Wólka (RDLP Wrocław), -od wschodu nadleśnictwo Lubin obręb Polkowice (RDLP Wrocław), -od południowego wschodu nadleśnictwo Chocianów obręb Chocianów (RDLP Wrocław), -od południa nadleśnictwo Chocianów obręb Wierzbowa (RDLP Wrocław), -od południowego zachodu nadleśnictwo Świętoszów obręb Świętoszów (RDLP Wrocław), - -od zachodu nadleśnictwo Szprotawa obręb Szprotawa (RDLP Zielona Góra), -od północnego zachodu nadleśnictwo Szprotawa obręb Małomice (RDLP Zielona Góra),. Na mocy ustawy z dn r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa z dniem r. tereny będące w zarządzie nadleśnictwa Przemków weszły w skład województwa dolnośląskiego i lubuskiego. Nadleśnictwo Przemków na tle trójstopniowego podziału administracyjnego Polski Województwo Powiat Gmina Obręb leśny Nadleśnictwo Przemków śuków dolnośląskie polkowicki Przemków 1025, , ,1300 M. Przemków 8, , ,4600 Radwanice 389, ,8500 razem powiat 1033, , ,7546 bolesławiecki Bolesławiec 1414, ,1800 Gromadka 9436, ,5600 razem powiat 10850, ,7400 razem województwo 11884, , ,4946 lubuskie Ŝagański Szprotawa 172, ,3898 Ogółem nadleśnictwo 12056, , ,8844 Obszar nadleśnictwa, obejmuje swym zasięgiem tereny połoŝone od miejscowości Jędrzychówek (obręb śuków) do miejscowości Kozłów (obręb Przemków) w linii W-Z 24 km oraz od Pd z nadleśnictwem Chocianów do Kanału Północnego obręb śuków w kierunku Pn 15 km. Cały zasięg terytorialny nadleśnictwa Przemków obejmuje ha i rozciąga się w przybliŝeniu między 51º27 i 51º35 szerokości geograficznej północnej i 15º38 i 15º57 szerokości geograficznej wschodniej. Został określony Zarządzeniem Nr 183 MOŚ,ZNiL z dnia 13 grudnia 1994r. w sprawie określenia terytorialnego zasięgu działania nadleśnictw wchodzących w skład

28 A. Ogólna charakterystyka lasów Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu oraz zasięgu działania RDLP we Wrocławiu. Siedziba nadleśnictwa znajduje się poza miastem Przemków, w odległości 2 km od centrum miasta przy ulicy Ceglanej 3 w oddz. 18Am. Odległości od siedziby nadleśnictwa do poszczególnych organów administracji państwowej przedstawiają się następująco:do siedziby RDLP we Wrocławiu do Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu do Urzędu Wojewódzkiego w Zielonej Górze do Starostwa Powiatowego w Bolesławcu do Starostwa Powiatowego w Polkowicach do Starostwa Powiatowego w śaganiu do Urzędów Miasta i Gminy w Przemkowie do Urzędu Miasta i Gminy Bolesławcu do Urzędu Miasta i Gminy w Szprotawie do Urzędu Gminy w Gromadce do Urzędu Gminy w Radwanicach do stacji PKS w Przemkowie Stacja PKP w Przemkowie nieczynna 111km 111km 57 km 50 km 22 km 38 km 2 km 50 km 19 km 33 km 15 km 2 km

29 A. Ogólna charakterystyka lasów PoniŜej przedstawia się mapę zasięgu terytorialnego nadleśnictwa w skali 1: oraz zestawienie powierzchni lasów i gruntów do zalesienia, lasów ochronnych wg zasięgu terytorialnego gmin (wzór 46), zestawienie powierzchni lasów znajdujących się w terytorialnym zasięgu działania nadleśnictwa (wzór 47) i podział administracyjny na leśnictwa (tabela 1).

30 A. Ogólna charakterystyka lasów

31 A. Ogólna charakterystyka lasów a) Nadleśnictwo Przemków Wzór nr 46 Zestawienie powierzchni lasów i gruntów do zalesienia oraz lasów ochronnych nadleśnictwa wg zasięgu terytorialnego gmin Lasy Grunty nieleśne Gmina grunty zalesione i nie zalesione grunty przeznaczone pozostałe razem Ogółem rezerwaty 1 ochronne gospodarcze związane z gospodarką leśną razem do zalesienia powierzchnia w ha WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE (2) POWIAT POLKOWICKI (16) Miasto Przemków (54) 0,55 28,88 0,54 29,97 2,82 2,82 32,79 Przemków (55) 262,84 135, ,90 85, ,34 10,81 100,89 111, ,04 Radwanice (62) 41,97 334,55 10,31 386,83 0,82 2,17 2,99 389,82 Razem powiat polkowicki 262,84 178, ,33 96, ,14 11,63 105,88 117, ,65 (16) POWIAT BOLESŁAWIECKI (1) Bolesławiec (22) 1359,99 48, ,36 2,21 3,66 5, ,23 Gromadka (32) 167, , ,71 249, ,13 31,11 475,29 506, ,53 Razem powiat bolesławiecki (1) Razem województwo dolnośląskie (2) 167, , ,70 297, ,49 33,32 478,95 512, ,76 430, , ,03 393, ,63 44,95 584,83 629, ,41 WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE (8) POWIAT śagański (10) Szprotawa (75) 71,76 87,02 5,14 163,92 1,03 7,44 8,47 172,39 Razem powiat Ŝagański (10) 71,76 87,02 5,14 163,92 1,03 7,44 8,47 172,39 Razem województwo 71,76 87,02 5,14 163,92 1,03 7,44 8,47 172,39 lubuskie (8) Ogółem nadleśnictwo 430, , ,05 399, ,55 45,98 592,27 638, ,80 1 Powierzchnia rezerwatów bez gruntów leśnych związanych z gospodarką leśną i gruntów nieleśnych

32 A. Ogólna charakterystyka lasów b) Nadleśnictwo Przemków Wzór nr 47 Zestawienie powierzchni lasów znajdujących się w terytorialnym zasięgu działania nadleśnictwa Województwo Pow. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa Lasy nie Lasy Ogółem Gmina ogólna w km 2 w granicach W zarządzie LP pozostałe razem stanowiące współwłasn (7+8+9) zasięgu urządzane sąsiednie parki inne własności Skarbu ości terytorialnego nadleśnictwo n-ctwa nadleśnictwa Państwa SP i osób fizycznych. Powierzchnia w ha WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE (2) POWIAT POLKOWICKI (16) Miasto Przemków (54) 5,67 29,97 29,97 29,97 5,29 Przemków (55) 93, , ,34 113, ,55 35,16 Radwanice (62) 26,07 386,83 386,83 1,79 388,62 14,91 Razem powiat polkowicki 124, , ,14 115, ,14 29,58 (16) POWIAT BOLESŁAWIECKI (1) Bolesławiec (22) 16, , , ,36 86,24 Gromadka (32) 94, , , ,13 94,06 Razem powiat bolesławiecki (1) Razem województwo dolnośląskie (2) 111, , , ,49 92,91 236, , ,63 115, ,63 59,41 WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE (8) POWIAT śagański (6) Szprotawa (75) 3,16 163,92 163,92 163,92 51,87 Razem powiat Ŝagański 3,16 163,92 163,92 163,92 51,87 (10) Razem województwo 3,16 163,92 163,92 163,92 51,87 lubuskie (8) Ogółem nadleśnictwo 239, , ,55 115, ,55 59,31 Lesistość (10:2)

33 A. Ogólna charakterystyka lasów c) Podział administracyjny nadleśnictwa Przemków na leśnictwa Tabela 1 Lp Leśnictwo siedziba l-ctwa Numery oddz. grunty zalesione i nie zalesione Powierzchnia - ha grunty związane z gospodarką leśną grunty nieleśne razem Zadania na 10-lecie uŝytkowanie rębne netto przedrębne ha/m 3 w m 3 netto Odnowienia i zalesienia obręb Przemków 1 Wilkocin 50;60;71-75;86-89; ; 2495,91 63,24 21, , ,11 / , ; ; ; [1011,05] [23,80] [1034,85] ,04 / , ; ; Cegielnia 5;9;17;17A;18;18A;19-20;29-32; 38-41;51-53;61-63;76-79; 90-93; Szklarki 1-2;2A;3A;3-4;6-7;10-12;21-23; 33-35;42-44;54-56;64-66; Piotrowice 8;13-16;24-28;36-37;45-49; 57-59; 67-69;82-84; Biernatów Kozłów 70;85;94-102; ; ; ; ; ; 210; ; ; ; ; ; ; ; ; ,97 [617,31] 1314,83 [41,31] 1248,43 [81,60] 2463,40 [1586,82] 1824,87 [668,76] Razem obręb 11151,41 [3988,38] 48,36 [12,76] 48,44 1,56] 36,54 [1,87] 71,96 [40,16] 65,34 [26,06] 333,88 [106,21] 10,06 [3,67] 109,62 [84,45] 36,10 [16,01] 382,23 [353,41] 1862,39 [633,74] 1472,89 [108,85] 1321,07 [99,48] 2917,59 [1980,39] 12, ,27 [694,82] 571,62 [457,54] 12056,91 [4552,13] ,54 / /85 / , ,85 / , ,77 / ,76 / ,77 / ,90 53,54 / ,54 / ,34 / , ,97 / , ,16 / ,06 / , ,77 / ,30 / ,63 / ,14 18,15 2

34 A. Ogólna charakterystyka lasów c) Podział administracyjny nadleśnictwa Przemków na leśnictwa Tabela 1 Lp Leśnictwo siedziba l-ctwa Numery oddz. grunty zalesione i nie zalesione Powierzchnia - ha grunty związane z gospodarką leśną grunty nieleśne razem Zadania na 10-lecie uŝytkowanie rębne netto przedrębne ha/m 3 w m 3 netto Odnowienia i zalesienia obręb śuków ; ; ; Nowy 1212,20 28,90 36, , ,05 / ,93 Dwór ;283; ,15 / Przemków ; ; ; 1319,81 36,35 30, , ,79 / , ; Razem obręb 2532,01 65,25 66, , ,84 / ,15 / ,91 Ogółem nadleśnictwo 13683,42 [3998,38] 399,13 [106,21] 638,25 [457,54] 14720,80 [4552,13] ,05 18, ,61 / ,45 / ,63 / W tym: zabiegi gospodarcze w istniejących rezerwatach przyrody. 2 W tym: zabiegi gospodarcze na powierzchniach czasowo niedostępnych po byłym polu roboczym ze względu na zagroŝenie niewybuchami. [...] W tym : powierzchnia czasowo niedostępna ze względu na zagroŝenie niewybuchami. Etat w uŝytkach rębnych łącznie z uŝytkami nie zaliczonymi na etat oraz z 5% przyrostem. Powierzchnia w odnowieniach i zalesieniach bez poprawek i uzupełnień w uprawach i młodnikach.

35 A. Ogólna charakterystyka lasów 1.2 Rys historyczny Nadleśnictwo Przemków z siedzibą w Przemkowie ul. Ceglana 3 o powierzchni ha składającej się z lasów całego obrębu Przemków o pow ha wchodzącej dotychczas w skład nadleśnictwa Chocianów oraz oddziałów o powierzchni łącznej 2403 ha obrębu śuków wchodzącej dotychczas w skład nadleśnictwa Głogów utworzono Zarządzeniem Nr 64 MOŚ,ZNiL z dnia 31 grudnia 1992r. w sprawie utworzenia nowych oraz zmiany terytorialnego zasięgu niektórych istniejących nadleśnictw Lasów Państwowych. Swoją działalność nadleśnictwo rozpoczęło 1 sierpnia 1993r. Obecny obręb Przemków jako samodzielne nadleśnictwo istnieje od 1945r. w oparciu o dekret PKWN z dnia r. (Dz. U.R.P. Nr 15 poz. 82 z 1944r.) i zostało utworzone z byłych lasów państwowych, lasów większej własności i lasów komunalnych miasta Przemkowa. Od tego okresu były sporządzane plany urządzeniowe: prowizoryczny planu urządzenia lasu, definitywny plan urządzenia lasu w 1958 roku, I rewizja planu definitywnego urządzenia lasu w 1970 roku, II rewizja planu urządzenia lasu w 1983 roku, III rewizji planu urządzenia lasu w 1994 roku. Obecny obręb śuków nie stanowił nigdy samodzielnej jednostki administracyjnej Lasów Państwowych. Przed 1 sierpnia 1993r. były to dwa leśnictwa obecnego obrębu śuków w nadleśnictwie Głogów. Leśnictwa te od 1945r. naleŝały do byłego nadleśnictwa Białobrzezie utworzonego dekretem z 1945r., zamienionego z kolei na nadleśnictwo śuków. W 1975 roku nadleśnictwo śuków jako obręb przeszło do nadleśnictwa Głogówko zamienionego później na nadleśnictwo Głogów. Te dwa leśnictwa (Nowy Dwór i Przemków) w czasie swojej przynaleŝności do nadleśnictw przechodziły wraz z nimi wszystkie cykle urządzeniowe. Obecna IV rewizja planu urządzenia lasu obowiązująca od r r. stanowi treść niniejszego opracowania. Gospodarkę leśną na obszarze obecnego nadleśnictwa Przemków prowadzono według ogólnych zasad obowiązujących w Lasach Państwowych. Dominującym sposobem uŝytkowania rębnego w minionych okresach gospodarczych był sposób zrębowy. Jedynie sporadycznie w drzewostanach bukowych stosowano sposób zrębowo-przerębowy obręb Przemków oddz. 15,16,26, obecnie są to drzewostany w rezerwacie pn. Buczyna Piotrowicka. TrzebieŜe wykonywane były w drzewostanach w minionych okresach gospodarczych w miarę moŝliwości wstępu do lasu (tereny poligonowe). Odnowienia zrębów dokonywane było sadzeniem i siewem głównie sosną. Gatunki domieszkowe wprowadzane były w niewielkich ilościach.

36 A. Ogólna charakterystyka lasów Stan sanitarny w ubiegłych okresach gospodarczych nie był zadawalający, ze względu na charakter poligonowy obecnego obrębu Przemków. Głównymi przyczynami tego stanu był brak dostępności terenu, częste poŝary lasu wywoływane obecnością wojsk oraz występowanie szkodników pierwotnych. W 1962r. wystąpiła gradacja strzygoni na powierzchni około 500 ha, zastosowano zwalczanie przy uŝyciu samolotu. W latach występowała barczatka sosnówka, brudnica mniszka i strzygonia choinówka na powierzchni od 450 ha do ponad 8000 ha w róŝnych latach. Lasy obecnego nadleśnictwa Przemków z uwagi na charakter siedlisk i pełnioną funkcję lasów poligonowych w minionych okresach, były szczególnie naraŝane na poŝary. Największe poŝary miały miejsce : w 1959 r. zniszczyły 1140 ha lasu, w 1963 r. zniszczyły 950 ha lasu, w 1959 r. zniszczyły 1140 ha lasu, w 1969 r. zniszczyły 1500 ha lasu, w 1976 r. zniszczyły 904 ha lasu, w 1982 r. zniszczyły 915 ha lasu, w 1993 r. zniszczyły 90 ha lasu. Wiatrołomy występowały w niewielkich ilościach. Celem wzmoŝenia naturalnej odporności środowiska leśnego wywieszane były skrzynki lęgowe dla ptaków, zabezpieczano poprzez grodzenie występujących mrowisk oraz stosowano metodę ogniskowo- kompleksową ochrony lasu. Przebieg gospodarki leśnej minionego okresu gospodarczego, został omówiony w dalszej części elaboratu w dziale Gospodarka przeszła na podstawie analizy nadleśnictwa, koreferatu inspektora lasów państwowych DRI, koreferatu wykonawcy planu urządzenia lasu oraz końcowej oceny dyrektora RDLP. Dla zobrazowania zaszłości historycznych, wg kolejnych cykli urządzeniowych poniŝej przedstawia się w formie tabelarycznej zestawienie dostępnych danych obrazujących przebieg gospodarki leśnej na terenie nadleśnictwa.

37 A. Ogólna charakterystyka lasów Wg stanu Zestawienie wskaźników przyjętych w planach u.l. wg kolejnych cykli urządzeniowych obręb Przemków obręb śuków def.u.l. 1.X.1958 r. I rew.u.l. 1.X.1970 r. II rew. u.l. 1.I r. III rew. u.l. 1.I r. IV rew. u.l. 1.I r. III rew. u.l. 1.I r. IV rew. u.l. 1.I r Powierzchnia ogółem 11748, , , , , , ,89 w tym: - grunty leśne 10651, , , , , , ,01 - grunty związane z gospodarką leśną 542,08 333,88 68,22 65,25 - grunty nieleśne 1096, , , ,10 571,62 637,99 66,63 lasy ochronne 10651, , ,08 157,99 130,91 rezerwaty - 311,49 128,58 129,16 parki krajobrazowe , ,47 otuliny parków krajobrazowych ,35-159,42 - strefy zagroŝeń przemysłowych w tym: I strefa zagroŝenia Dane inwentaryzacyjne 9738, , , ,01 Zapas na powierzchni leśnej Średni zapas na 1 ha pow. leśnej Średni wiek

38 A. Ogólna charakterystyka lasów Wg stanu Zestawienie wskaźników przyjętych w planach u.l. wg kolejnych cykli urządzeniowych obręb Przemków obręb śuków def.u.l. 1.X.1958 r. I rew. u.l. 1.X.1970 r. II rew. u.l. 1.I r. III rew. u.l. 1.I r. IV rew. u.l. 1.I r. III rew. u.l. 1.I r. IV rew. u.l. 1.I r Dane inwentaryzacyjne Etat uŝytków rębnych powierzchnia [ha] plan 46,17 53,77 525,94 659,67 234,98 235,80 wykonanie 183,17 65,13 46,73 528,00-256,90 - masa netto m 3 plan wykonanie Etat uŝytków przedrębnych powierzchnia [ha] plan 365,67 381,64 528, , , , ,84 wykonanie 193,42 258,55 368, , , masa netto m 3 plan wykonanie Roczny plan odnowień i zalesień [ha] 2 plan 79,33 59,17 27,57 245, ,15 [6,32] 5 wykonanie 2 204,67 108,92 57,80 128,10 26,24 Wieki rębności So,Md, Św Św Bk, Lp 120 Lp 100 Lp Db,Jś Gb,Brz,Ol, Os Tp Masa m 3 razem z uŝytkami przygodnymi ; 2 Powierzchnia z gruntami nieleśnymi do zalesienia, podsadzeniami produkcyjnymi i dolesieniami luk, 3 Powierzchnia z II-gim nawrotem w TW i powtórzonymi trzebieŝami, 4 Brak wykonania zalesień na byłym polu roboczym, 5 W nawiasie podano zadania na powierzchni czasowo niedostępnej ze względu na zagroŝenie niewybuchami.

39 A. Ogólna charakterystyka lasów 1.3. Stan posiadania Opracowaniem objęto całość gruntów będących w uŝytkowaniu nadleśnictwa Przemków, obejmujących 628 działek w 18 obrębach ewidencyjnych na łączną powierzchnię 14720,8844 ha. Dla całości sporządzono pierworys mapy gospodarczej w formie numerycznej z warstwą graniczników, działek i uŝytków. Dla działów które zostały dowiązane do osnowy państwowej wyliczono współrzędne punktów granicznych na podstawie wcześniej wykonywanych terenowych pomiarów bezpośrednich. Działy w układzie lokalnym zostały wpasowane na podstawie danych uzyskanych z Ośrodka Dokumentacji Geodezyjno Kartograficznej (mapy zasadnicze, mapy ewidencyjne itp.) Granice parcel i uŝytków wewnątrz kompleksów zostały określone metodą digitalizacji rastra mapy zasadniczej, gospodarczej i ewidencyjnej które wcześniej zostały skalibrowane na punkty o znanych współrzędnych. Całość jest zgodna z danymi graficznymi zawartymi w operacie ewidencji gruntów. Łącznie warstwa graniczników obejmuje 3891 pkt, z czego 1681 zostało wprowadzonych ze współrzędnych a 2210 uzyskano z digitalizacji. Rejestr gruntów sporządzony został na podstawie wypisów z państwowej ewidencji gruntów i tworzy on relatywna bazę danych opisowych z mapą numeryczną. W wyniku analizy zapisów w rejestrze dokonano aktualizacji ewidencji gruntów o zmiany wynikłe z ustawy o lasach (zmiana nazw uŝytków), zmiany wynikające z zalesień gruntów nieleśnych, zmiany wynikłe z weryfikacji mapy ze stanem faktycznym w terenie, wykonanej w trakcie prac taksacyjnych. Dla całości sporządzono wykazy zmian gruntowych wraz z aktualizacją operatu mapowego będącego w zasobie ODGK. Sporządzono 38 arkuszy map gospodarczych. - w obrębie Przemków 29 - w obrębie śuków 9 Nadleśnictwo przekazało działki o nr: 540/122 i 541/122 z obrębu Przemków, leŝące poza zasięgiem terytorialnym nadleśnictwa do nadleśnictwa Szprotawa. Wszystkie grunty nowoprzyjęte w ubiegłym okresie gospodarczym znajdują się w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa i posiadają drogi dojazdowe. Szczegółowe zestawienie powierzchni gruntów nadleśnictwa wg kategorii uŝytkowania z podziałem na gminy i obręby ewidencyjne z dokładnością do 1m 2 przedstawia się w tabeli II w części tabelarycznej elaboratu oraz w tomach II dla obrębów. Obowiązujący plan urządzenia lasu na lata zestawiony jest z dokładnością do 1 ara i w stosunku do tabeli II zestawionej dla obrębów i nadleśnictwa z dokładnością do 1m 2 nieznacznie się róŝni, z uwagi na przyjęcie zasady zaokrąglania powierzchni w planach urządzenia lasu dla poszczególnych działek ewidencyjnych do pełnych arów.

40 A. Ogólna charakterystyka lasów Dla celów porównawczych poniŝej przedstawia się rozliczenie powierzchni ewidencyjnej i znajdującej się w planie urządzenia lasu na bieŝące 10-lecie. Powierzchnia leśna związana z powierzchnia nieleśna ogółem obręb gospodarką leśna obręb ewidencyjna plan u.l. ewidencyjna plan u.l. ewidencyjna plan u.l. ewidencyjna plan u.l. Przemków 11151, ,41 333, ,88 571, , , ,91 śuków 2532, ,01 65, ,25 66, , , ,89 nadleśnictwo 13683, ,42 399, ,13 638, , , ,80 Ogólna róŝnica powierzchni nadleśnictwa pomiędzy powszechną ewidencją a planem urządzenia lasu wynosi 844 m 2. Zestawiona tabela II stanowi podstawę do załoŝenia księgi stanu posiadania. Dla zobrazowania stanu posiadania nadleśnictwa i porównanie ze stanem z ubiegłych okresów gospodarczych poniŝej podaje się obrębami i łącznie dla nadleśnictwa, zestawienie gruntów wg rodzajów uŝytków i kategorii uŝytkowania.

41 A. Ogólna charakterystyka lasów Tabelaryczne zestawienie stanu posiadania gruntów nadleśnictwa Przemków wg rodzajów uŝytków i kategorii uŝytkowania w porównaniu z III rewizją urządzenia lasu Grunty leśne Grunty nieleśne zalesione do odnowienia w produkcji ubocznej do naturalnej sukcesji związane z gosp. leśną razem grunty zadrzewione uŝytki kopalne uŝytki rolne wody tereny komunikacyjne tereny osiedlowe tereny róŝne nieuŝytki uŝytki ekologiczne razem Ogółem Powierzchnia w m 2 / % obręb Przemków IV rewizja urządzenia lasu 10412, , , , , , ,6640 6,5200 3, , , , , , ,37 0,74 0,17 5,21 2,77 95,26 0,54 0,05 0,03 0,24 0,09 3,79 4,74 100,00 obręb Przemków III rewizja urządzenia lasu 9601, ,3200 3, , ,5200 1, ,2300 7,2100 5, , , , , ,65 1,10 0,03 4,50 85,28 0,01 0,72 0,06 0,04 13,69 0,20 14,72 100,00 obręb śuków IV rewizja urządzenia lasu 2466, ,2291 5,7281 7, , ,4420 1, ,4482 0,5083 7, , , , ,58 1,96 0,21 0,29 2,45 97,49 0,06 1,52 0,02 0,30 0,61 2,51 100,00 obręb śuków III rewizja urządzenia lasu 2492, ,9800 0, , ,0400 6, ,7200 4,9600 6,7100 1,33 554, , , , ,49 0,53 0,03 2,12 80,17 0,19 1,39 0,15 0,21 0,04 17,23 0,62 19,83 100,00

42 A. Ogólna charakterystyka lasów Tabelaryczne zestawienie stanu posiadania gruntów nadleśnictwa Przemków wg rodzajów uŝytków i kategorii uŝytkowania w porównaniu z III rewizją urządzenia lasu Grunty leśne Grunty nieleśne zalesione do odnowienia w produkcji ubocznej do naturalnej sukcesji związane z gosp. leśną razem grunty zadrzewione uŝytki kopalne uŝytki rolne wody tereny komunikacyjne tereny osiedlowe tereny róŝne nieuŝytki uŝytki ekologiczne razem Ogółem Powierzchnia w m 2 / % nadleśnictwo IV rewizja urządzenia lasu 12879, , , , , ,6381 1, ,1122 6,5200 3, , , , , , ,49 0,96 0,18 4,32 2,71 95,66 0,01 0,72 0,04 0,03 0,25 0,18 3,11 4,34 100,00 nadleśnictwo III rewizja urządzenia lasu 12093,86 150,3000 4, , ,5600 1,2300 6, , ,1700 6,7100 6, , , , , ,20 0,98 0,03 3,99 84,20 0,01 0,04 0,86 0,08 0,04 0,04 14,44 0,29 15,80 100,00

43 A. Ogólna charakterystyka lasów W bieŝącym planie urządzenia lasu, wszystkie grunty naleŝące poprzednio do terenów komunikacyjnych oraz do cieków płynących, obecnie znajdują się w gruntach leśnych związanych z gospodarką leśną (kolumna 5). Grunty znajdujące się w ubiegłym okresie gospodarczym w terenach róŝnych obecnie przeszły do gruntów leśnych zalesionych lub do naturalnej sukcesji 628,61 ha (kolumna 4), a powierzchnia 457,26 ha (kolumna 15) została opisana jako uŝytek ekologiczny (Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego z dnia r.). Grunty leśne w produkcji ubocznej stanowią w obu obrębach poletka łowieckie na łącznej powierzchni 26,75 ha. W obrębie śuków tereny róŝne z ubiegłego okresu gospodarczego stanowiące uŝytek ekologiczny, zostały przekazane pod zarząd Przemkowskiego Parku Krajobrazowego protokołem zdawczo-odbiorczym z dnia r w związku z rozporządzeniem Wojewody Legnickiego z dnia 7 czerwca 1997r. w sprawie utworzenia Przemkowskiego Parku Przemkowskiego (Dz. Urz. Woj. Legn. Nr 15,poz. 137). Obecnie tereny róŝne ujęte w tabeli II jako grunty wyłączone z produkcji, stanowią grunty zajmowane przez LWN na powierzchni 8,38 ha oraz wrzosowisko o powierzchni 27,95 ha przeznaczone do zalesienia ujęte w tabeli II jako inne tereny róŝne. Grunty leśne nie zalesione w produkcji pomocniczej stanowią poletka łowieckie. Do gruntów leśnych nie zalesionych związanych z gospodarką leśną w obecnym planie u.l. zaliczono drogi leśne, linie stanowiące podział powierzchniowy, cieki nie będące w zarządzie WZIR oraz osady i zabudowania gospodarcze pracowników funkcyjnych nadleśnictwa. Ogółem powierzchnia nadleśnictwa w stosunku do danych z okresu III rewizji urządzenia lasu zmniejszyła się o 549,77 ha głównie w wyniku przekazania uŝytku ekologicznego pod zarząd Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Pozostałe zmiany pomiędzy poszczególnymi kategoriami uŝytkowania są wynikiem zmiany klasyfikacji pomiędzy powszechną ewidencją a stanem faktycznym na gruncie. Szczegółowe dane dotyczące zaistniałych zmian powierzchniowych nadleśnictwa oraz obu obrębów leśnych wg stanu na r. zostały przekazane do nadleśnictwa w załączonych materiałach geodezyjnych dla potrzeb lasów państwowych oraz załączone zostały w części tabelarycznej niniejszego elaboratu. Nadleśnictwo nie posiada gruntów stanowiących współwłasność. Nadleśnictwo Przemków posiada załoŝone księgi wieczyste na wszystkie grunty będące w stanie posiadania nadleśnictwa.

44 A. Ogólna charakterystyka lasów 1.4. Stan granic Nadleśnictwo nie posiada odcinków i gruntów spornych, a granice z inną własnością są wyraźne. Na terenie obrębu Przemków są trzy enklawy gruntów obcych znajdujące się wewnątrz kompleksów leśnych zlokalizowane w oddz. 73 w okolicach wsi Wilkocin (dawne lotnisko wojsk radzieckich) i przy oddziałach 123,147 (grunty ekonomiczne), w obrębie śuków jest jedna enklawa w oddz. 264 (uŝytkowana jako cmentarz wsi Wysoka). Główny kompleks nadleśnictwa leŝy na wschód i południe od miasta Przemków i połoŝony jest w obrębie Przemków i śuków na łącznej powierzchni 14176,84 ha. Jest on fragmentem większego obszaru leśnego łączącego się z lasami nadleśnictwa Chocianów obręb Chocianów i Wierzbowa i nadleśnictwa Szprotawa obręb Szprotawa. PoniŜej podaje się zestawienie kompleksów pod względem ich wielkości i ilości z podziałem na obręby i łącznie nadleśnictwo oraz na wykresie kołowym łącznie nadleśnictwo.. Wielkość obręb nadleśnictwo kompleksu Przemków śuków ilość ha % ilość kompleksów ha ilość kompleksów ha kompleksów do 1, , , ,80 0,15 1,01-5, , , ,36 0,39 5,01-20, , , ,91 0,31 20,01-100, , ,84 1,32 100,01-500, , , ,05 1,53 500, ,00 ponad 2000, , , ,84 96,30 razem , , ,80 100,00

45 A. Ogólna charakterystyka lasów Struktura wielkości kompleksów leśnych nadleśnictwo Przemków wg stanu na r. do 1,00 ha 0,15% 1,01-5,00 ha 0,39% 5,01-20,00 ha 0,31% 20,01-100,00 ha 1,32% 100,01-500,00 ha 1,53% ponad 2000,01 96,30% do 1,00 ha 1,01-5,00 ha 5,01-20,00 ha 20,01-100,00 ha 100,01-500,00 ha ponad 2000, Podział powierzchniowy Podział powierzchniowy i numeracja oddziałów na terenie nadleśnictwa został przyjęty z poprzedniej rewizji urządzania lasu. Oddziały z duŝą literą N oraz grunty nowodoszłe zostały przypisane do najbliŝszych oddziałów. W obrębie Przemków z części oddz. 2 i 3A został utworzony nowy oddział 2A. Podział powierzchniowy nadleśnictwa ma charakter typowo nizinny. Sieć podziału powierzchniowego jest utrwalona w terenie granitowymi słupami oddziałowymi. Wszystkie projektowane linie podziału powierzchniowego zostały przez nadleśnictwo poszerzone i oznaczone w terenie białą farbą. Ogółem w nadleśnictwie istnieje 398 oddziałów w tym: 4 z duŝą literą A w obrębie Przemków. Numeracja oddziałów w obrębie Przemków zaczyna się od numeru 1-296, a w obrębie śuków od numeru Zestawienie wybranych danych dotyczących podziału powierzchniowego wg obrębów i ogółem nadleśnictwo przedstawia się poniŝej.

46 A. Ogólna charakterystyka lasów Tabelaryczne zestawienie wybranych danych dotyczących podziału powierzchniowego Dane taksacyjne obręb Przemków obręb śuków razem nadleśnictwo liczba oddziałów średnia powierzchnia oddziału 40,19 27,18 36,99 maksymalna powierzchnia oddziału 93,50 55, minimalna powierzchnia oddziału 8,81 13,75 8,81 liczba pododdziałów literowanych i nie literowanych (szczegółów liniowych) na powierzchni leśnej i nieleśnej średnia powierzchnia pododdziałów literowanych i nie literowanych (szczegółów liniowych) na powierzchni leśnej i nieleśnej liczba pododdziałów literowanych na powierzchni leśnej i nieleśnej średnia powierzchnia pododdziałów literowanych na powierzchni leśnej i nieleśnej liczba pododdziałów literowanych na powierzchni leśnej liczba pododdziałów nie literowanych (szczegóły liniowe) na powierzchni leśnej ,13 1,90 2, ,07 2,71 4, Maksymalną powierzchnię w obrębie Przemków posiada oddział 70, w obrębie śuków oddział 300, a minimalną powierzchnię w obrębie Przemków posiada oddział 282 i w obrębie śuków oddział 306. Cały podział powierzchniowy cechuje się regularnym przebiegiem granic, a jego sieć w terenie jest utrwalona przy pomocy granitowych słupów oddziałowych. Szerokość linii podziału powierzchniowego waha się w granicach 4-6 m. Znaki oddziałowe na terenie nadleśnictwa Przemków nie były odnawiane w trakcie wykonywania prac urządzeniowych terenowych. Brak znaków oddziałowych występuje głównie na byłym polu roboczym. Linii projektowanych oznakowanych na mapach gospodarczych i przeglądowych zainwentaryzowano w obrębie Przemków ok.900 m, w obrębie śuków brak jest linii projektowanych. W obrębie Przemków linie podziału powierzchniowego do poszerzenia znajdują się w oddz. 14,46,80,295.

47 A. Ogólna charakterystyka lasów 1.6. Tereny czasowo niedostępne ze względu na zagroŝenie niewybuchami Na terenie nadleśnictwa, w obrębie Przemków występują tereny czasowo niedostępne na łącznej powierzchni 4548,46 ha. Zgodnie z ustaleniami podjętymi na II KTG grunty te zostały włączone do planowania gospodarczego warunkowo. Warunkiem prowadzenia planowych zadań gospodarczych na tych terenach jest ich udostępnienie przez saperów. Część terenów leśnych nadleśnictwa została udostępniona przez saperów, których praca celowych. Działania te w bieŝącym okresie gospodarczym winny być kontynuowane. finansowana była z funduszy Na mapie ochrony przeciwpoŝarowej tereny oczyszczone z niewybuchów po byłej armii radzieckiej zostały dodatkowo wyróŝnione innym kolorem, a w planie ochrony przeciwpoŝarowej w dziale D pkt 4. Średniookresowy plan... zostały wyszczególnione. Powierzchnie po byłym poligonie armii radzieckiej będące nie sprawdzone przez saperów, na mapie ochrony przeciwpoŝarowej zostały oznaczona obwódką koloru niebieskiego. PoniŜej przedstawia się lokalizację terenu czasowo niedostępnego zestawionego oddziałami wg leśnictw z podziałem na grunty leśne, grunty związane z gospodarką leśną i grunty nieleśne. Leśnictwo Oddział Wydzielenia Elementy liniowe Powierzchnia leśna Powierzchnia związana z gospodarką leśna Powierzchnia nieleśna Razem Powierzchnia w ha całość całość 52,29 0,79 53,08 77 całość a,b 52,87 0,80 53,67 Cegielnia 78 całość całość 54,43 1,00 55,43 79 całość a,b,c,f,g 50,10 1,08 51,18 90 całość całość 51,20 1, całość a,b,c,f 51,37 0,89 52,26 92 całość a,b,d,f,g 51,64 0,81 52,45 93 całość a-h 43,90 1,23 45, całość całość 52,95 1,57 54, całość całość 54,87 1,19 56, całość a,b,d,f,g 55,83 1,22 57, całość a,b,c,f,g 45,86 0,85 3,67 50,38 Razem leśnictwo 617,31 12,76 3,67 633,74 Szklarki 80 całość całość 22,32 0,78 29,31 52,41 81 całość całość 0,52 0,78 55,14 56,44 Razem leśnictwo 22,84 1,56 84,45 108,85 Piotrowice 82 całość całość 41,31 1,00 16,01 58,32 83 a,b,d,f,g,h,l, a, b cz,c cz f cz 40,29 0,87 41,16 m,n,r,s Razem leśnictwo 81,60 1,87 16,01 99,48

48 A. Ogólna charakterystyka lasów Teren czasowo niedostępny ze względu na zagroŝenie niewybuchami Leśnictwo Oddział Wydzielenia Elementy liniowe Powierzchnia leśna Powierzchnia zw. gosp. leśną Powierzchnia nieleśna Razem Powierzchnia w ha całość całość 24,27 2,27 21,38 47,92 95 całość całość 0,75 46,36 47,11 96 całość całość 2,30 0,75 42,80 45,85 97 całość a,d,f 34,73 0,71 8,49 43,93 98 a,f,g,h a, c cz 10,14 0,33 10, całość całość 22,18 1,03 33,05 56, całość całość 22,55 0,85 33,71 57, całość całość 0,85 57,23 58, całość a,c,d 26,01 0,96 31,47 58, a,b,c,h a,b cz,c cz 40,75 0,71 41, całość całość 44,30 1,25 45, całość całość 28,35 0,80 15,75 44, całość a,b 22,03 0,78 21,71 44, całość a,d,f,g 22,33 0,83 19,64 42,80 Biernatów 138 całość całość 40,88 0,93 41, f a 5,81 0,18 5, całość a,b,d 57,80 0,86 58, całość całość 59,87 0,80 60, całość a,b 53,66 0,81 7,41 61, całość całość 47,96 0,82 14,13 62, całość całość 63,13 0,82 63, a,b,d,f,g a cz,b 31,26 0,44 31, d,i a cz 7,65 0,35 8, całość a,b,c 40,16 0,77 40, całość a,b,c,f 38,54 0,95 39, całość a,b,d 37,33 0,89 38, całość całość 36,55 0,71 37, całość całość 35,86 0,94 36, całość całość 22,40 0,86 23, a,b,d,i a cz,c 7,04 0,37 7, całość całość 39,75 0,76 40, całość a,b,c,f 41,14 0,86 42, całość a,b,d,f 39,27 0,97 40, całość całość 39,38 0,72 40, całość całość 36,16 1,64 37, b a,b 1,72 0,48 2, a,b,c,f,h,i a cz,b,c cz,d 10,94 0,49 11, całość całość 35,29 0,84 36, całość całość 38,12 0,57 38, całość a 61,50 0,36 61, całość a,b,c,f 48,05 0,65 48, całość całość 55,00 1,46 56, całość całość 35,84 0,74 36, całość całość 30,38 0,76 31, całość całość 33,71 0,75 34, całość całość 32,68 0,64 33, a,c-g,j,k,m a,b,c,d 64,24 1,95 0,28 66, całość całość 57,81 1,15 58,96 Razem leśnictwo 1586,82 40,16 353, ,39

49 A. Ogólna charakterystyka lasów Teren czasowo niedostępny ze względu na zagroŝenie niewybuchami Leśnictwo Oddział Wydzielenia Elementy liniowe Powierzchnia leśna Powierzchnia zw. gosp. leśną Powierzchnia nieleśna Razem Powierzchnia w ha całość całość 49,77 0,87 50, całość całość 47,64 2,57 50, całość a,b,d 48,98 0,94 49, całość a,b,d 41,71 0,75 42, całość całość 54,17 1,61 55, całość całość 55,66 1,34 57, całość a,b 58,98 0,89 59,84 Wilkocin 155 całość całość 52,78 0,83 53, całość całość 48,01 0,89 48, całość całość 46,95 0,88 47, całość a,b,c 45,82 1,14 46, całość całość 39,12 0,74 39, całość całość 39,86 0,78 40, całość całość 40,05 0,78 40, całość a,b,c 40,92 1,17 42, całość całość 35,28 0,82 36, całość całość 55,64 0,84 56, całość całość 39,90 0,92 40, całość a,b 39,29 0,79 40, a,b,c całość 25,74 1,01 26, całość całość 39,83 0,98 40, a-d,g,i,j a-f 37,14 1,21 38, b-f całość 27,84 1,05 28,89 Razem leśnictwo 1011,05 23, ,85 Kozłów 211 całość całość 40,20 1,23 41, całość całość ,36 13, a,c,f,g a 16,88 0,19 17, całość całość 27,93 1,35 29, całość całość 23,65 1,09 24, a,b,c,f całość 30,71 1,09 31, f,i a cz 6,85 0,18 7, całość całość 26,24 1,26 27, całość całość 29,63 0,94 30, całość całość 24,38 0,66 25, całość całość 15,43 0,70 16, całość całość 18,90 0,71 19, całość całość 17,55 0,58 18, d,g a cz,c cz 4,79 0,26 5, całość całość 29,99 1,07 31, całość całość 30,11 1,04 31, a-g całość 29,31 1,60 30, całość całość 26,11 1,51 27, całość całość 34,13 1,18 35, całość całość 39,08 1,46 40, całość całość 19,53 0,71 20, całość całość 14,87 0,61 15, całość całość 22,96 1,13 24,09

50 A. Ogólna charakterystyka lasów Teren czasowo niedostępny ze względu na zagroŝenie niewybuchami Leśnictwo Oddział Wydzielenia Elementy liniowe Powierzchnia leśna Powierzchnia zw. gosp. leśną Powierzchnia nieleśna Razem Powierzchnia w ha całość całość 20,01 1,12 21, a,c,f-j a,b cz,c-g 17,35 0,77 18,12 Kozłów 276 d,g a cz 5,31 0,16 5, całość całość 8,49 0,32 8, całość całość 18,58 1,01 19, całość całość 16,78 0,50 17, całość całość 15,54 0,62 16, a,b,d,f,g a-d 19,00 0,49 19, c,d a cz 5,12 0,16 5,28 Razem leśnictwo 668,76 26,06 694,82 Ogółem obręb 3988,38 106,21 457, ,13 2. Charakterystyka ekonomicznych warunków produkcji le nej 2.1.Charakterystyka regionu Tereny nadleśnictwa połoŝone są w województwie dolnośląskim oraz w niewielkim fragmencie w województwie lubuskim, a swym zasięgiem obejmują miasto Przemków oraz gminy Przemków, Bolesławiec, Gromadka, Szprotawa i Radwanice. Region, na którego obszarze są zlokalizowane lasy nadleśnictwa ma charakter rolniczy z niewielkim przemysłem w rejonie miasta Przemków. Struktura rolna w granicach terytorialnego zasięgu nadleśnictwa oparta jest na gospodarstwach indywidualnych. Dla zobrazowania ekonomicznych warunków produkcji nadleśnictwa poniŝej przedstawia się w formie tabelarycznej niektóre dostępne dane uzyskane z nadleśnictwa oraz z roczników statystycznych.

51 A. Ogólna charakterystyka lasów Charakterystyka obwodu nadzorczego nadleśnictwa województwo dolnośląskie woj. lubuskie powiat polkowicki Razem powiat bolesławiecki Razem Razem powiat Ŝagański Miasto i Gmina Gmina powiat Gmina Gmina powiat województwo Gmina Szprotawa Ogółem Przemków Radwanice polkowicki Bolesławiec Gromadka bolesławiecki dolnośląskie Powierzchnia km 2 98,87 26,07 124,94 16,33 94,94 111,27 236,21 3,16 293,37 Ludność w tysiącach 9,1 4,1 13,2 11,1 5,9 17,0 30,2 22,4 52,6 Gęstość zaludnienia na km 2 Powierzchnia lasów 3306,52 388, , , , , ,63 163, ,55 ogółem w ha Powierzchnia lasów 3193,31 386, , , , , ,63 163, ,55 nadleśnictwa w ha Lesistość 33,44 14,91 29,58 86,24 94,06 92,91 59,41 51,87 59,31 * Ludność w tys. i gęstość zaludnienia na km 2 odnosi się do całych jednostek administracyjnych bez uwzględnienia zasięgu terytorialnego nadleśnictwa.

52 A. Ogólna charakterystyka lasów Przez teren nadleśnictwa przebiegają dwa szlaki kolejowe i jedna bocznica kolejowa nie zelektryfikowane: śagań Legnica, przez Wierzbową (trasa mało uczęszczana), Lubiń Nowe Miasteczko przez Przemków ( szlak nieczynny), Leszno Górne PstrąŜe (bocznica wojskowa przewoŝąca transporty wojskowe na poligon w Świętoszowie). Sieć komunikacyjna z drogami asfaltowymi, na terenie zasięgu terytorialnego nadleśnictwa jest dobrze rozwinięta. Do najwaŝniejszych dróg publicznych o nawierzchni asfaltowej przebiegających przez teren objęty zasięgiem terytorialnym nadleśnictwa naleŝą: - droga krajowa nr 12 Głogów - śagań przez Przemków, - droga wojewódzka nr 328 Chojnów Nowe Miasteczko przez Przemków, - droga wojewódzka nr 297 Bolesławiec Nowa Sól przez Leszno Górne, - droga lokalna Krępa Przemków, - droga lokalna Wysoka Jędrzychówek, - droga lokalna Przemków Nowy Dwór przez Ostaszów, - droga lokalna Nowy Dwór Jabłonów,

53 A. Ogólna charakterystyka lasów 3.Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji le nej 3.1.PołoŜenie przyrodnicze Pod względem przynaleŝności w poszczególnych podziałach świata i Polski przynaleŝność nadleśnictwa Przemków przedstawia się następująco: - wg regionalizacji przyrodniczo - leśnej (Trampler i inni 1994), Kraina V Śląska, Dzielnica V.1. Równina Dolnośląska Mezoregion V.1.b Bory Dolnośląskie (całe nadleśnictwo) Obszar Podobszar Strefa Prowincja Podprowincja Makroregion Mezoregion - wg regionalizacji fizyczno - geograficznej (Kondracki 1998): Europa Zachodnia 3 - Pozaalpejska Europa Zachodnia Lasów Mieszanych 31 NiŜ Środkowoeuropejski 317 Niziny Sasko-ŁuŜyckie Nizina Śląsko- ŁuŜycka Bory Dolnośląskie Równina Szprotawska Wysoczyzna Lubińska Tabela nr 4 Szczegółowe przyporządkowanie oddziałów nadleśnictwa Przemków do mezoregionów przyrodniczo-leśnych (Kondracki 2000). Makroregion Mezoregion przyrodniczo-leśny obręb Przemków Nizina Śląsko- ŁuŜycka (317.7) Bory Dolnośląskie (317.74) ; ; ; ; ; ; (płd zach. część obrębu, l-ctwo Kozłów). Równina Szprotawska(317.75) 1;2;2A;3;3A; (płn część obrębu, fragment l-ctwa Szklarki i Piotrowice) Wysoczyzna Lubińska(317.76) 4-144; ; ; ; ; ; (środkowa część obrębu, pozostałe leśnictwa); - obręb śuków ; ; (płn część obrębu, fragment l-ctwa Nowy Dwór); ; (płd część obrębu, fragment l-ctwa Nowy Dwór i Przemków)

54 A. Ogólna charakterystyka lasów 3.2. PołoŜenie geobotaniczne Nadleśnictwo Przemków wg regionalizacji Szafera i Zarzyckiego (1972) połoŝone jest w następujących jednostkach geobotanicznych: Państwo Holarktyka Obszar Euro Syberyjski Prowincja NiŜowo - WyŜynna, Środkowoeuropejska Dział A Bałtycki Poddział Poddział A 3 - Pas Kotlin Podgórskich Kraina 11 Kotlina Śląska Okręg b Borów Dolnośląskich 3.3. PołoŜenie geograficzne Nadleśnictwo połoŝone jest między 51 o 27 i 51 o 35 szerokości geograficznej północnej oraz 15 o 38 i 15 o 57 długości geograficznej południowej. 3.4.PołoŜenie hydrograficzne Hydrograficznie teren usytuowany jest w zlewisku Bałtyku, w dorzeczu rzeki Bóbr który jest najwaŝniejszym i najobfitszym w wodę lewym dopływem Odry. Długość biegu rzeki wynosi 268,4 km, a przeciętny spadek w średnim biegu na wysokości lasów przemkowskich wynosi 1,87%. Rzeka ta przepływa na zachodnich krańcach obrębu Przemków. Od północy z obrębem śuków graniczy prawy dopływ Bobru rzeka Szprotawa, której całkowita długość wynosi 59,9 km a średni spadek 0,67%. Zgodnie z regionalizacją hydrogeologiczną, teren nadleśnictwa połoŝony jest w XI Wrocławskim regionie hydrogeologicznym, gdzie dominują porowo-szczelinowe struktury wodonośne głównie czwartorzędowe i trzeciorzędowe o średnich walorach uŝytkowych zaliczone do III klasy jakości. Struktury te wg ODGW noszą nazwę GZWP (Gozdnicki zbiornik wód podziemnych) nr 315 Zbiornik (QSK) Chocianów Gozdnica. Ogólnie teren nadleśnictwa usytuowany jest w lewobrzeŝnym dorzeczu Odry.

55 A. Ogólna charakterystyka lasów 3.5. Klimat Zgodnie z regionalizacją klimatyczną Wiszniewskiego i Chełchowskiego obszar nadleśnictwa połoŝony jest w regionie Lubusko-Dolnośląskim. Region ten oznacza się duŝą zmiennością klimatyczną oraz cechami klimatu oceanicznego charakteryzującego się łagodnymi i krótkimi zimami. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec charakteryzujący się średnimi wieloletnimi temperaturami przekraczającymi 18ºC (Legnica) oraz nieco niŝszymi temperaturami w Szprotawie (17,8ºC) i Zielonej Górze (17,9ºC). Najzimniejszymi miesiącami są styczeń i luty z najniŝszymi średnimi miesięcznymi temperaturami wynoszącymi w latach od 1,7ºC do 2,1ºC (średnie dane z Legnicy, Szprotawy i Zielonej Góry). Średnioroczne temperatury powietrza ze stacji w Szprotawie i Polkowicach wynosiły w latach od 7,9ºC w Szprotawie do 8,4ºC w Polkowicach. Średnie temperatury powietrza miesięczne i roczne dla Legnicy za lata obrazuje poniŝsza tabela Miesiąc styczeń -1,7-0,8-0,6 luty -0,9-1,9-0,1 marzec 3,0 2,5 4,2 kwiecień 8,4 7,5 8,8 maj 13,5 12,8 13,7 czerwiec 17,0 16,7 16,7 lipiec 18,9 18,4 19,0 sierpień 18,0 17,5 18,6 wrzesień 14,3 13,5 14,1 październik 8,9 8,9 9,4 listopad 4,2 4,0 3,3 grudzień 0,3 1,5 0,7 Rok 8,7 8,4 9,0 Amplituda 20,6 20,3 20,4 Długość okresu wegetacyjnego od końca marca do pierwszej dekady listopada wynosi 220 dni i jest zbliŝony do wartości maksymalnych w kraju. Średnie miesięczne sumy opadów z wielolecia dla Legnicy, Szprotawy i Polkowic oraz Legnicy za okres przedstawiają dane zawarte w poniŝszej tabeli.

56 A. Ogólna charakterystyka lasów Średnie miesięczne sumy opadów z wielolecia i za okres Miesiąc Legnica Polkowice Szprotawa Legnica Opad w [mm] styczeń 21,9 27,9 32,0 16,9 luty 18,4 25,4 28,0 20,0 marzec 25,5 28,0 33,0 28,0 kwiecień 34,4 41,0 41,0 29,6 maj 57,2 45,9 59,0 59,6 czerwiec 71,5 64,0 57,0 62,5 lipiec 69,6 79,4 94,0 95,2 sierpień 71,4 71,3 72,0 56,4 wrzesień 39,6 33,9 50,9 56,1 październik 25,9 27,6 35,0 32,9 listopad 28,5 34,0 37,0 25,8 grudzień 31,9 41,8 39,0 28,0 Rok 491,6 520,0 577,0 511,0 Okres ciepły (IV-IX) 339,6 335,5 373,9 303,7 Okres chłodny (X-III) 152,0 184,5 203,1 165,0 Średnie roczne sumy opadów w rejonie nadleśnictwa Przemków są niskie, a wielkość opadów zdecydowanie większa występuje w okresie ciepłym obejmującym okres od kwietnia do września. Rozkład i przebieg średnich opadów wskazuje na cechy kontynentalizmu, gdyŝ podobnie jak w całej Polsce maksimum ich przypada na miesiąc lipiec. W okresie najniŝszą sumą opadów wynoszącą 397,0 mm cechował się rok 1991, a największą sumą opadów rok 1997 z ilością 587 mm. Wskazuje to wyraźnie na zmniejszającą się ilość opadów oraz na wzrost ich intensywności. Średnie roczne wartości wilgotności względnej powietrza w Zielonej Górze, Legnicy i Szprotawie wahają się w granicach 78-80% i nie odbiegają od wartości charakterystycznych dla całej zachodniej Polski. PoniŜej przedstawia się średnie wartości wilgotności względnej w latach Średnie wartości wilgotności względnej w latach Miesiąc Legnica Szprotawa Zielona Góra styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Rok

57 A. Ogólna charakterystyka lasów Dla pełniejszego scharakteryzowania warunków klimatycznych omawianego terenu poniŝej przedstawia się kierunki i średnie prędkości wiatru zanotowane w stacji w Legnicy w latach Kierunek (%) Średnia prędkość (m/s) północny N 5,0 2,6 północno-wschodni NE 7,5 2,5 wschodni E 11,5 2,8 południowo-wschodni SE 8,5 3,0 południowy S 7,7 3,0 południowo-zachodni SW 9,9 3,4 zachodni W 28,4 4,6 północno-zachodni NW 15,6 3,9 cisze 6,0 Na omawianym terenie zdecydowanie dominują wiatry z sektorów W i NW, które występują w ciągu 44,0% roku. Wiatry z tych kierunków odznaczają się najwyŝszymi prędkościami wynoszącymi: sektor W 4,6m/s i sektor NW- 3,9m/s. Udział cisz jest niewielki i wynosi 6,0% w ciągu roku. Średnie usłonecznienie w skali całego regionu klimatycznego waha się od 1644 godzin w Zielonej Górze do 1876 godzin we Wrocławiu w ciągu roku. Reasumując naleŝy stwierdzić, Ŝe warunki klimatyczne na terenie działalności nadleśnictwa Przemków nie odbiegają od przeciętnych cech całego regionu Lubusko-Dolnośląskiego. PoniŜej we wzorze nr 21, przedstawia się na podstawie danych ze stacji meteorologicznej w Legnicy z lat charakterystykę warunków meteorologicznych Nadleśnictwa Przemków.

58 A. Ogólna charakterystyka lasów Wzór nr 21 Charakterystyka warunków meteorologicznych Stacja meteorologiczna w Legnicy I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII º C mm wartości minimalne wartości maksymalne temp. º C 8.9 śred.rocz. opad mm 548 suma rocz Charakterystyka hipsometryczna Nadleśnictwo Przemków jest nadleśnictwem nizinnym, połoŝonym w terenie płaskim połoŝonym od wysokości 130 m n.p.m. do 180 m n.p.m. PoniŜej przedstawia się w zestawieniu tabelarycznym Przemków Nr leśnictwa wg SILP charakterystykę hipsometryczną w poszczególnych leśnictwach nadleśnictwa Leśnictwo minimalna H (m n.p.m.) maksymalna H (m n.p.m.) 1 Wilkocin Cegielnia Szklarki Piotrowice Biernatów Kozłów Nowy Dwór Kozłów rozpiętość pionowa

59 A. Ogólna charakterystyka lasów 3.7. Budowa geologiczna i gleby Obszar nadleśnictwa ma charakter równinny z lokalnymi obniŝeniami oraz z pasmem wzniesień morenowych. Wysokość n.p.m. waha się w granicach od m (wzniesienie Skalnik w oddz. 150 obręb Przemków). Najbardziej falisty teren znajduje się południowo-zachodniej części obrębu Przemków. Nadleśnictwo Przemków nie posiada specjalistycznego opracowania glebowo-siedliskowego. Według stanu na dzień r. sporządzona została przez BULiGL Oddz. w Brzegu ekspertyza glebowo-siedliskowa terenu byłego poligonu poradzieckiego w obrębie Przemków na łącznej powierzchni 1212,10 ha. Według planu urządzenia lasu z ubiegłego okresu gospodarczego i ekspertyzy glebowosiedliskowej, na terenie nadleśnictwa Przemków wyróŝniono 6 typów gleb: gleby hydromorficzne występują w rejonie Stawów Przemkowskich jako gleby glejowe, mułowo-glejowe, torfowo-glejowe, murszowo-glejowe i murszowato-glejowe oraz gleby wytworzone z torfów niskich i gytii występujące w rejonie Nowego Dworu i w dolinie Szprotawy w okolicach Jędrzychówka; czarne i szare ziemie niewielkich płatów w rejonie Kłębanowic; wytworzone głównie w piasków występują w postaci gleby brunatne właściwe i gleby właściwe wyługowane wytworzone z piasków zwałowych słabogliniastych i gliniastych występują fragmentarycznie w okolicach Przemkowa i rezerwatu Stawy Przemkowskie ; gleby płowe, brunatne wyługowane i odgórnie oglejone wytworzone z piasków zwałowych słabogliniastych i gliniastych występują pomiędzy Wilkocinem a Wierzbową oraz fragmentarycznie w rejonie Nowej Kuźni k. Buczyny. gleby rdzawe i bielice wytworzone z piasków wydmowych i luźnych występują na obszarach leśnych głównego kompleksu nadleśnictwa Przemków, gleby bielicowe i bielice wytworzone z piasków luźnych i piasków słabogliniastych i gliniastych stanowią największy udział spośród wszystkich gleb nadleśnictwa rozciągając się pasem równoleŝnikowych od Nowego Dworu przez Krępę, Przemków, Szklarki w stronę Leszna Górnego i Nowej Olesznej. Ogólnie nadleśnictwo pod względem Ŝyzności gleb naleŝy do nadleśnictw najbardziej ubogich w skali RDLP.

60 A. Ogólna charakterystyka lasów PoniŜej przedstawia się na wykresie kołowym, ogólny udział poszczególnych typów gleb na terenie nadleśnictwa wg stanu na r. 8.8% 0.3% 0.5% 7.9% 0.5% 0.2% 0.1% 1.1% 7.3% 0.8% 1.7% 70.8% gleby brunatne w łaściw e gleby rdzawe gleby bielicow e w łściw e bielice gleby bielicowe gleby glejobielicowe czarne ziemie gleby gruntowo-glejowe gleby torfiasto glejowe gleby torfowe gleby mineralno murszowe gleby antropogeniczne 3.8.Siedliskowe typy lasu Podczas prac terenowych IV rewizji u.l. typy siedliskowe zostały przyjęte z poprzedniej rewizji urządzania lasu z uwzględnieniem ekspertyzy gleboznawczo-siedliskowej wykonanej przez pracownię gleboznawczą BULiGL Oddz. w Brzegu wg stanu na r. dotyczącej terenu byłego poligonu radzieckiego. Zestawienie typów siedliskowych lasu, obrębami i łącznie dla nadleśnictwa oraz porównanie z wynikami III rewizji u.l. przedstawia się w poniŝszej tabeli. RóŜnice w powierzchni pomiędzy danymi z III i IV rewizji u.l. wynikają ze zmian w przebiegu granic wyłączeń, zmiany klasyfikacji terenów róŝnych na powierzchnię leśną oraz przejęcia na stan posiadania gruntów od AWRSP i zalesianiu własnych gruntów ekonomicznych słabych klas.

61 A. Ogólna charakterystyka lasów Zestawienie typów siedliskowych lasu nadleśnictwa Przemków Lp Siedliskowy Obręb Przemków Obręb śuków typ wg stanu na r. wg stanu na r. róŝnica wg stanu na r. wg stanu na r. róŝnica lasu ha % ha % % ha % ha % % Bs 525,21 5,39 289,08 2,59-2,80 2 Bśw 5979,83 61, ,05 59,03-2, ,27 55, ,85 45,37-10,58 3 Bw 619,49 6,36 558,88 5,01-1,35 0,68 0,02-0,02 4 BMśw 1578,34 16, ,83 23,04 +6,83 778,11 31, ,90 41,90 +10,90 5 BMw 586,56 6,02 642,72 5,76-0,26 144,20 5,75 135,03 5,33-0,40 6 BMb 2,38 0,02 10,99 0,10 +0,08 6,93 0,27 +0,27 7 LMśw 99,98 1,03 141,39 1,27 +0,24 13,44 0,54 11,15 0,44-0,10 8 LMw 55,69 0,57 77,55 0,70 +0,13 26,93 1,07 37,58 1,48 +0,41 9 Lśw 107,43 1,10 115,37 1,03-0,07 10 Lw 148,07 1,52 139,32 1,25-0,27 52,68 2,10 96,77 3,82 +1,72 11 Ol 35,46 0,37 24,53 0,22-0,15 89,51 3,57 34,80 1,37-2,20 Razem 9738,44 100, ,41 100, ,82 100, ,01 100,00

62 A. Ogólna charakterystyka lasów Zestawienie typów siedliskowych lasu nadleśnictwa Przemków Lp Siedliskowy nadleśnictwo typ wg stanu na r. wg stanu na r. róŝnica lasu ha % ha % % Bs 525,21 4,29 289,08 2,11-2,18 2 Bśw 7384,10 60, ,90 56,51-3,78 3 Bw 620,17 5,06 558,88 4,08-0,98 4 BMśw 2356,45 19, ,43 26,52 +7,28 5 BMw 730,76 5,97 777,75 5,68-0,29 6 BMb 2,38 0,02 17,92 0,13 +0,11 7 LMśw 113,42 0,93 152,54 1,11 +0,18 8 LMw 82,62 0,67 115,13 0,84 +0,17 9 Lśw 107,43 0,88 115,37 0,84-0,04 10 Lw 200,75 1,64 236,09 1,72 +0,08 11 Ol 124,97 1,02 59,33 0,43-0,59 razem 12248,26 100, ,42 100,00 RóŜnice w obrębie Przemków pomiędzy Bs, Bśw, Bw i BMśw wynikają głównie z przyjęcia typów siedliskowych lasu z opracowania glebowo-siedliskowego na części pola roboczego po byłym poligonie radzieckim oraz zaliczenie pozostałej części terenów róŝnych do gruntów leśnych. RóŜnice w obrębie śuków pomiędzy Bśw i BMśw oraz Ol i Lw powstały na podstawie rozpoznania terenowego podczas prac taksacyjnych, zgodnie z sugestią nadleśnictwa przedstawioną na I KTG. Zmiany te zostały uzgodnione z nadleśnictwem podczas odbiorów prac terenowych. W pozostałych siedliskach róŝnice są poniŝej 1% i wynikają ze zmian przebiegu granic niektórych wydzieleń leśnych. PoniŜej na wykresach kołowych przedstawia się obrębami typy siedliskowe lasu wg udziału powierzchniowego. Struktura typów siedliskowych lasu wg udziału powierzchniowego (%) obręb Przemków stan na r. BMw 5,76% BMb 0,10% LMśw 1,27% LMw 0,70% Lśw Lw 1,03% 1,25% Ol 0,22% Bs 2,60% BMśw 23,03% Bw 5,01% Bśw 59,03% Bs Bśw Bw BMśw BMw BMb LMśw LMw Lśw Lw Ol

63 A. Ogólna charakterystyka lasów Struktura typów siedliskowych lasu wg udziału powierzchniowego (%) obręb śuków stan na r. BMw 5,33% BMb 0,27% LMśw 0,44% LMw 1,48% Lw 3,82% Ol 1,37% BMśw 41,90% Bśw 45,37% Bśw BMśw BMw BMb LMśw LMw Lw Ol Struktura typów siedliskowych lasu wg udziału powierzchniowego (%) nadleśnictwo Przemków stan na r. BMw 5,68% BMb 0,13% LMśw 1,11% LMw 0,84% Lśw 0,84% Lw 1,73% Ol 0,43% Bs 2,12% BMśw 26,52% Bśw 56,50% Bw 4,08% Bs Bś w Bw BMś w BMw BMb LMś w LMw Lś w Lw Ol

64 A. Ogólna charakterystyka lasów Ogółem siedliska borowe zajmują 13004,96 ha drzewostanów nadleśnictwa, co stanowi 95% ogólnej powierzchni leśnej, a największy udział ma Bśw zajmując 7731,90 ha ( 56%). Siedliska lasowe zajmują łącznie 678,46 ha, z czego Lw zajmuje 236,09 ha (2%), oraz LMśw, LMw i Lśw po około 100 ha ogólnej powierzchni nadleśnictwa. Rozmieszczenie poszczególnych siedliskowych typów lasu na terenie obrębów obrazuje mapa przeglądowa siedlisk w skali 1: Szczegółowe zestawienia typów siedliskowych lasu, wg gatunków panujących zawiera tabela IV oraz wg gatunków panujących i stref zagroŝenia przemysłowego w klasach i podklasach wieku zawiera tabela VIa, które są zamieszczone w części tabelarycznej elaboratu oraz w tomach II dla poszczególnych obrębów.

65 A. Ogólna charakterystyka lasów 3.9. Nasiennictwo Nasiennictwo w Lasach Państwowych jest jednym z waŝniejszych elementów prowadzenia właściwej gospodarki leśnej poczynając od zbioru nasion, poprzez produkcję szkółkarską oraz na zakładaniu nowych upraw kończąc. Nadleśnictwo Przemków posiada własną bazę nasienną w postaci wytypowanych drzewostanów nasiennych o najlepszych cechach pod względem zdrowotności, jakości i produkcyjności, które mają zapewnić trwałe źródła pozyskania nasion do wyhodowania nowych pokoleń drzewostanów lepszej jakości. Nadleśnictwo posiada dwa wyłączone drzewostany nasienne lipy i szereg wyznaczonych drzewostanów nasiennych gospodarczych. W drzewostanach nasiennych wyłączonych dodatkowo uznano drzewa doborowe o nadzwyczajnych walorach pod względem zdrowotności i jakości. Drzewostany nasienne wyłączone posiadają wyznaczone bloki upraw pochodnych. Wykazy dotyczące nasiennictwa selekcyjnego i genetyki w których ujęte są drzewostany nasienne wyłączone, drzewostany nasienne gospodarcze, zblokowane uprawy pochodne oraz drzewa doborowe znajdują się we wzorach nr 27 a rejestr drzewostanów nasiennych gospodarczych we wzorach nr 28 dla obrębów zamieszczonych w tomach II. PoniŜej przedstawia się krótką charakterystykę dotyczącą nasiennictwa Drzewostany nasienne wyłączone Wg stanu na r na terenie obrębu Przemków znajdują się dwa drzewostany nasienne wyłączone lipowe o składzie 9Lp 1Bk 95 lat w oddz. 15a na pow. 8,56 ha i w oddz. 16a o składzie Lp 86 lat na pow. 2,44 ha (łącznie 11 ha). Drzewostany te oznaczają się dobrymi cechami zdrowotnymi i jakościowymi. Oba drzewostany znajdują się w rezerwacie przyrody Buczyna Piotrowicka i pełnią równocześnie funkcję ostoi zwierząt podlegających ochronie gatunkowej. Drzewostany nasienne wyłączone posiadają aktualny rejestr drzewostanu nasiennego wyłączonego wg stanu na r. W drzewostanie nasiennym wyłączonym w oddz. 15a zostały wytypowane 3 drzewa doborowe posiadające najlepsze cechy dziedziczne (genetyczne) danego gatunku. Drzewo o numerze 7811 Ø=44cm/h=34m; 7810 Ø=48cm/h=38m; 7399 Ø=39cm/h=34m i są na trwale oznaczone w terenie.

66 A. Ogólna charakterystyka lasów Bloki upraw pochodnych Lp PoniŜej w zestawieniu tabelarycznym przedstawia się istniejące i projektowane uprawy pochodne w wyznaczonych blokach dla drzewostanów nasiennych wyłączonych sosnowych i lipowych zlokalizowanych na terenie nadleśnictwa Przemków obręb Przemków. Lokalizacja istniejących i projektowanych bloków upraw pochodnych nadleśnictwa Przemków oddz. poddz. drzewostan nasienny wyłączony, plantacja nasienna lokalizacja bloku istniejące uprawy pochodne projektowa ne uprawy pochodne pozostaje na II i III 10-lecie sposób realizacji łączna powierz chnia bloku powierzchnia w ha obręb Przemków 1 416b,d,f drzewostan nasienny wyłączony n-ctwo Węgliniec obręb Osiecznica 24b 5,80 uprawa 24c 3,40 uprawa 24d 3,96 Rb Ib d-stan 24m 1,94 RbIIa cu KO razem powierzchnia bloku nr 1 9,20 5,90 15, b,d,f drzewostan nasienny wyłączony n-ctwo Węgliniec obręb Osiecznica 41c 4,11 uprawa 41d 5,62 IIIa cu KO 41f 6,04 IIIa cu KO 41h 2,71 IIIa cu KDO 41j 12,28 d-stan 41l 3,03 IIIa 30% d-stan 41m 3,56 uprawa 41n 4,05 IIIa cu KO 53g 5,06 IIIa cu KO 53h 5,65 IIIa cu KDO 53i 1,02 IIIa cu KDO razem powierzchnia bloku nr 2 7,67 33,18 12,28 53, a,16a nasienny wyłączony lipowy z obrębu Przemków uwagi 26b 3,43 RbIb I pas d-stan 26b 3,83 II pas d-stan 26b 9,35 d-stan razem powierzchnia bloku nr 3 7,26 9,35 16,61 Łączna powierzchnia projektowanych bloków sosnowych wynosi 68,23 ha, bloku lipy 16,61 ha. Szczegółowa lokalizacja istniejących upraw pochodnych zostanie zamieszczona w tabelach nr 27 zamieszczonych w tomach II dla obrębów.

67 A. Ogólna charakterystyka lasów Drzewostany nasienne gospodarcze Celem poszerzenia bazy nasiennej na potrzeby własne, nadleśnictwo wytypowało w uzgodnieniu z RDLP we Wrocławiu drzewostany nasienne gospodarcze, których lokalizację obrębami zestawiono poniŝej oraz zawarto we wzorach nr 28 załączonych w tomach II planu u.l. Lp Oddz. poddz. Pow. ha Gatunek Siedlisk owy typ lasu Wiek Bonitacja Zwarcie Zadrze wienie Jakość obręb Przemków 1 12i 4,80 So BMw 125 III prz. 0, l 0,85 So BMw 125 III prz. 0, k 21,41 Bk Lśw 160 I prz. 0, b 2,61 Św Lśw 83 I/II um. 0, f 10,86 Bk Lśw 160 I/II luŝne 0, b 17,90 Bk Lśw 155 I/II luŝne 0, c 8,64 So BMśw 110 II/III prz. 0, b 22,58 Bk Lśw 160 I prz. 0, d 4,93 So BMśw 80 I/II prz. 0, a 22,48 Brz BMw 51 I/II prz. 0, a 27,21 Brz BMw 51 II prz. 0, i 3,27 So BMśw 115 II/III um. 0, m 3,95 So LMśw 110 II/III luźne 0, j 9,52 So Bśw 105 II/III prz. 1, f 10,36 So Bśw 121 III prz. 1, h 16,06 So Bśw 95 II/III prz. 0, c 1,41 So BMśw 110 III/IV prz. 0, d 1,19 So BMśw 110 II prz. 0, m 0,70 Ol LMw 65 II um. 0, m 9,08 So Bśw 110 III/IV prz. 1, f 3,35 So Bśw 115 III/IV prz. 0, g 1,86 Ol Ol 91 I um 0,8 2 Razem 205,02 obręb śuków 1 218a 0,50 Dg BMśw 80 II um. 0, m 1,73 Bk LMśw 76 I/II pełne 0, b 4,25 Db BMśw 130 IV luźne 0, g 1,09 Bk LMśw 85 II um. 0, h 4,02 So Bśw 83 II/III um. 1, i 3,02 So Bśw 100 II/III prz. 0, a 1,63 So BMśw 86 II/III prz. 0, k 2,12 So BMśw 100 II/III prz. 1, f 16,03 So BMśw 100 II/III prz. 1,0 2 Razem 34,39 Ogółem 239,41 Łączna powierzchnia drzewostanów nasiennych gospodarczych sosnowych wynosi 104,24 ha, bukowych 75,57 ha, świerkowych 2,61 ha, dębowych 4,25 ha, brzozowych 49,69 ha, olchowych 2,56 ha i daglezjowych 0,50 ha.

68 A. Ogólna charakterystyka lasów Wszystkie drzewostany nasienne gospodarcze charakteryzują się dobrymi cechami zdrowotnymi i jakościowymi i mają słuŝyć jako podstawowa baza nasienna dla nowozakładanych upraw Szkółki gospodarcze Na własne potrzeby w zakresie produkcji materiału sadzeniowego, nadleśnictwo posiada szkółkę zespoloną zlokalizowaną w obrębie Przemków w leśnictwie Szklarki. Szkółka powstała w 1997 r. i jest jedną z najnowocześniejszych szkółek na terenie RDLP we Wrocławiu. Powierzchnia szkółek całkowicie zaspakaja potrzeby nadleśnictwa na materiał sadzeniowy, natomiast produkcja w ubiegłym okresie gospodarczym nie pokrywała w pełni potrzeb nadleśnictwa zwłaszcza takich gatunków jak buk, olsza, świerk, modrzew i brzoza. PoniŜej podaje się lokalizację istniejących szkółek w obrębie Przemków (w obrębie śuków brak). OBRĘB: PRZEMKÓW STAN NA r Oddział Na gruntach związanych Na gruntach nieleśnych z gospodarką leśną (leśne) (zadrzewieniowe) Pododział powierzchnia - ha c k m n o p r s t w RAZEM Powierzchnie doświadczalne Na terenie obrębu Przemków znajduje się powierzchnie badawcza AR w Poznaniu w oddz. 35g powierzchni 2,12 ha na której badany jest wpływ długotrwałych zanieczyszczeń powietrza na wzrost wysokości sosny zwyczajnej w krainie Śląskiej.

69 A. Ogólna charakterystyka lasów Przemkowski Park Krajobrazowy Na terenie nadleśnictwa Przemków znajduje się Przemkowski Park Krajobrazowy utworzony rozporządzeniem Wojewody Legnickiego z dnia 7 czerwca 1997r. w sprawie utworzenia Przemkowskiego Parku Przemkowskiego (Dz. Urz. Woj. Legn. Nr 15,poz. 137). Park posiada wyznaczoną otulinę. Celem jego utworzenia była ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych znajdujących się tu ekosystemów. W skład Parku wchodzą Gromadka, Gaworzyce i Radwanice oraz miasto i gmina Chocianów. miasto i gmina Przemków, gminy: Całość Parku znajduje się w północno- zachodniej części województwa dolnośląskiego. Park swym zasięgiem obejmuje tereny nadleśnictwa Głogów, Przemków i Chocianów. Łączna powierzchnia Parku w przyjętych granicach wynosi 22338,05 ha a otuliny 15466,25 ha. PoniŜej przedstawia się lokalizację i łączną powierzchnię Parku i jego otuliny znajdującej się w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa Przemków w rozbiciu na obręby wg stanu na r. Lokalizacja i powierzchnia Przemkowskiego Parku Krajobrazowego na terenie nadleśnictwa Przemków wg stanu na r. Lp Leśnictwo Oddz. poddz. Powierz chnia leśna Grunty związane z gospodarką leśną Powierz chnia nieleśna Ogółem 1 Wilkocin 50;60;71-75;86-89; ; ; ; ; 2333,98 59,89 21, , ; ; Cegielnia 5;9;17;17A;18;18A;19-20; 29-32;38-41;51-53;61-63; 1803,97 48,36 10, , ;90-93; Szklarki 1-2;2A;3A;3-4;6-7;10-12; 1314,90 48,36 109, , ; 33-35;42-44; 54-56; 64-66; Piotrowice 8;13-16;24-28;36-37;45-49; 1248,21 36,76 36, , ;67-69;82-84; ;85;94-102; ; 2463,14 71,29 382, ,66 Biernatów ; ; ; ;199cz;210; ; ; ; ;180cz;200cz; 218,11 10,01 228,12 Kozłów 211cz;234cz;247cz; Razem obręb Przemków 9382,31 274,67 559, ,53 7 Nowy Dwór ; ; ; 265a-j; ; 283; 8 Przemków ; ; ; ; ,87 26,94 29, , ,32 35,90 28, ,84 Razem obręb śuków 2374,19 62,84 58, ,47 Ogółem nadleśnictwo 11756,50 337,51 617, ,00

70 A. Ogólna charakterystyka lasów Lokalizacja powierzchni otuliny Przemkowskiego Parku Krajobrazowego na terenie nadleśnictwa Przemków wg stanu na r. Lp Leśnictwo Oddz. pododdz. Powierz chnia leśna Grunty związane z gospodarką leśną Powierz chnia nieleśna Ogółem Wilkocin ; ,96 3,32-165,28 2 Biernatów 199cz 0,88 0,04-0,92 3 Kozłów 146;180cz; ; 200cz; 1606,76 55,33 12, , ; 211cz; ; 234cz; ; 247cz; ; Razem obręb Przemków 1769,60 58,69 12, ,35 4 Nowy Dwór 211;265 k, ,33 1,96 6,61 131,90 5 Przemków ,49 0,45 1,58 27,52 Razem obręb śuków 148,82 2,41 8,19 159,42 Ogółem nadleśnictwo 1918,42 61,10 20, ,77 Szczegółowe informacje dotyczące Przemkowskiego Parku Krajobrazowego zostały przedstawione w Programie ochrony przyrody Rezerwaty przyrody Na terenie nadleśnictwa Przemków znajdują się trzy rezerwaty przyrody (dwa na terenie obrębu Przemków i jeden na terenie obrębu śuków). Obręb Przemków Fot. autor Rezerwat przyrody Buczyna Piotrowicka, powołany został Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z dn. 21 lutego 2002r. Rezerwat utworzono w celu zachowania ze względów przyrodniczych, naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych lasów grądowych, łęgowych i olsów z bogatą i unikalną florą. Rezerwat łączy się z rezerwatem przyrody Buczyna Szprotawska znajdującego się na terenie województwa lubuskiego w

71 A. Ogólna charakterystyka lasów nadleśnictwie Szprotawa obręb Szprotawa. Rezerwat nie posiada planu ochrony rezerwatu i wyznaczonej otuliny. Łączna powierzchnia rezerwatu wg Rozporządzenia Wojewody Dolnośląskiego wynosi 171,27 ha i jest w całości pod zarządem nadleśnictwa Przemków. PoniŜej w zestawieniu tabelarycznym podaje się powierzchnię leśną i nieleśną rezerwatu. Lokalizacja oddz. pododdz. Powierzchnia leśna Grunty związanie z gospodarką leśną Razem powierzchnia leśna Powierzchnia nieleśna w tym role Ogółem j-m 35,60 0,12 35,72 35,72 15 a-f 27,95 0,64 28,59 0,48 0,48 29,07 16 a-c 21,93 0,73 22,66 22,66 25 a-c 26,99 0,76 27,75 27,75 26 a 4,73 0,45 5,18 5,18 37 a-c 24,66-24,66 24,66 46 a 25,68 0,55 26,23 26,23 Razem 167,54 3,25 170,79 0,48 0,48 171,27 W oddz. 15a,16a znajdują się drzewostany nasienne wyłączone lipowe. Na terenie rezerwatu wyznaczona jest strefa ochronna orła bielika (Haliaeetus albicilla). Rezerwat przyrody Łęgi źródliskowe koło Przemkowa, powołany został Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z dnia 10 stycznia 2002r. Rezerwat utworzono w celu zachowania ze względów przyrodniczych, naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych lasów łęgowych oraz grądów i olsów z duŝą ilością źródlisk, wysięków i gęstą siecią strumieni. Rezerwat połoŝony jest w bliskim sąsiedztwie miasta Przemków przylegając bezpośrednio do parku miejskiego znajdującego się na terenie miasta. Obejmuje on w stanie zbliŝonym do naturalnego, największy w obszarze byłego województwa legnickiego kompleks lasów łęgowych z licznymi źródłami i siecią strumieni o naturalnym charakterze. Łączna powierzchnia rezerwatu wg Rozporządzenia Wojewody Dolnośląskiego wynosi 140,22 ha i znajduje się w całości w zarządzie nadleśnictwa Przemków. PoniŜej w zestawieniu tabelarycznym przedstawia się lokalizację oddziałami i powierzchnię w ha istniejącego rezerwatu w rozbiciu na powierzchnię leśną i nieleśną. Lokalizacja oddz. pododdz. Powierzchnia leśna Grunty związanie z gospodarką leśną Razem powierzchnia leśna Powierzchnia nieleśna w tym Ogółem łąki c,d,j-n 47,21 0,51 47,72 4,45 4,45 52,17 3a-f 46,91 0,78 47,69 47,69 3Aa-d 39,56 0,80 40,36 40,36 Razem 133,68 2,09 135,77 4,45 4,45 140,22

72 A. Ogólna charakterystyka lasów Rezerwat nie posiada planu ochrony rezerwatu i wyznaczonej otuliny. Na terenie rezerwatu znajduje się załoŝony w końcu XIX w. cmentarz rodowy ksiąŝąt z rodu Schleswig-Holstein. Obecnie cmentarz MłodzieŜowego. Obręb śuków jest pod opieką Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Rezerwat przyrody Stawy Przemkowskie, powołany został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 18 maja 1984 roku (MP, Nr 15 poz. 108, str. 166 z 1984 r.). Fot. autor Rezerwat utworzono w celu zachowania stawów i bagien oraz otaczających je lasów w dolinie Szprotawy będących ostoją licznych gatunków ptaków obejmujących kompleks 33 stawów załoŝonych w 1860r. Łączna hodowlanych powierzchnia rezerwatu wg Zarządzenia MLiPD wynosi 1046,25 ha w tym: pow. leśna 137,57 ha oraz obszar stawów i lasu 908,68 ha i znajduje się pod zarządem nadleśnictwa Przemków oraz Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Powierzchnię leśną i nieleśną wynoszącą 147,34 ha będącą w zarządzie nadleśnictwa Przemków podaje się poniŝej w zestawieniu tabelarycznym. Lokalizacja oddz. pododdz. Powierzchnia leśna Grunty związanie z gospodarką leśną Razem powierzchnia leśna Powierzchnia w tym nieleśna bagna łąki Ogółem a-o 25,78 0,22 26,00 0,26 0,26 26,26 213a-n 25,13 0,83 25,96 9,92 9,92 35,88 214a-g 19,65 0,33 19,98 19,98 215a-l 27,69 1,38 29,07 4,29 1,95 2,34 33,36 216a-j;m-r 30,91 0,95 31,86 Razem 129,16 3,71 132,87 14,47 12,13 2,34 147,34 Rezerwat nie posiada planu ochrony rezerwatu i wyznaczonej otuliny. Szczegółowe informacje dotyczące istniejących rezerwatów przyrody zostały przedstawione w Programie ochrony przyrody.

73 A. Ogólna charakterystyka lasów Istniejące uŝytki ekologiczne Na terenie będącym pod zarządem nadleśnictwa Przemków znajdują się dwa istniejące uŝytki ekologiczne: Przemkowskie bagno będący pod zarządem Przemkowskiego Parku Krajobrazowego i Cietrzewiowe wrzosowisko będący pod zarządem nadleśnictwa Przemków. UŜytek ekologiczny Przemkowskie bagno Na terenie obrębu śuków znajduje się uŝytek ekologiczny pod nazwą Przemkowskie bagno utworzony został Rozporządzeniem Wojewody Legnickiego z dnia 10 grudnia 1993r. Celem ochrony jest zachowanie zbiorowisk roślinności szuwarowej i bagiennej oraz bogatej wodno-błotnej awifauny. Kilka gatunków roślin takich jak storczyk szerokolistny i plamisty, grąŝel Ŝółty i grzybienie znajdują się pod ścisłą ochroną przyrody. Obszar ten jest cennym obiektem dla ornitologów z uwagi na występowanie wielu rzadkich i ginących ptaków. Teren obecnego uŝytku ekologicznego w minionym okresie stanowił poligon wojsk radzieckich. Ogółem powierzchnia uŝytku ekologicznego wynosi 1696,78 ha w tym w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa Przemków 556,92 ha i nadleśnictwa Głogów 1139,86 ha. Cały uŝytek ekologiczny wchodzi w skład Przemkowskiego Parku Krajobrazowego, przylegając bezpośrednio do rezerwatu Stawy Przemkowskie. Obecnie cały obszar leŝy na terenie województwa dolnośląskiego. Do uŝytku ekologicznego przylegają bagna znajdujące się na terenie województwa lubuskiego, które nie mają statusu uŝytku ekologicznego. UŜytek ekologiczny Cietrzewiowe wrzosowisko Fot. autor Na terenie obrębu Przemków znajduje się na powierzchni nieleśnej, uŝytek ekologiczny o nazwie Cietrzewiowe wrzosowisko utworzony Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z dn r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 236 poz.3828 z dn r.). Celem ochrony jest zachowanie siedliska suchych wrzosowisk z licznymi gatunkami chronionej fauny i flory, będącego waŝną ostoją cietrzewia (Tetrao teatrix) w biotopach leśnych Borów Dolnośląskich. Jest to obszar byłego pola roboczego po byłej armii radzieckiej porośnięty płatami wrzosu stanowiącego jeden z największych tego typu fragmentów w Polsce i Europie. Niektóre fragmenty uŝytku ekologicznego porośnięta jest nierównomiernie samosiewami sosny i brzozy głównie I klasy wieku.

74 A. Ogólna charakterystyka lasów ostoi ścisłej cietrzewia. PoniŜej w zestawieniu tabelaryczny przedstawia się lokalizację uŝytku ekologicznego i Lokalizacja UŜytek ekologiczny i Ostoja ścisła Leśnictwo Oddz. poddz. ostoja ścisła pow. leśna pow. związana z gosp. leśną Szklarki 80a 29,31 81a 55,14 81b 0,52 0,24 Piotrowice 82h 16,01 0,16 94d 21,38 0,28 95a 46,36 0,75 96a 42,80 96b,c 2,31 0,74 97d 8,49 0,13 111a,b 33,05 0,40 112a,c 33,71 112b 22,55 0,85 113a 57,23 0,85 114a 31,47 0,56 135a,b 15,75 0,44 136a 21,71 0,61 137c 19,64 0,45 158b 7,41 159a 14,13 0,33 Cegielnia 110c 3,67 Razem 457,26 25,38 6,79 Szczegółowe informacje dotyczące istniejących uŝytków ekologicznych zostały przedstawione w Programie ochrony przyrody Drzewostany cenne przyrodniczo Na terenie nadleśnictwa Przemków zostały opisane trzy drzewostany cenne przyrodniczo. Fot. autor W obrębie Przemków drzewostany cenne przyrodniczo znajdują się w oddz. 17n na pow. 0,94 ha i 13d na pow. 7,00 ha w których występuje będąca pod ochroną ścisłą rosiczka okrągłolistna. W oddz. 13d na siedlisku BMb znajduje się zachowany fragment torfowiska niskiego z

75 A. Ogólna charakterystyka lasów fragmentami młodnika brzozowego z samosiewu w wieku około 9 lat oraz płatami chronionej rosiczki, wełnianki, situ, turzyc i trzcinnika. Powierzchnia ta posiada wstępną nazwę Krowie Bagno i w przyszłości ma pełnić funkcje rezerwatowe. W oddz. 17n na siedlisku BMb z zachowanym fragmentem torfowiska niskiego porośniętego karłowatą sosną I III klasy wieku oprócz rosiczki i roślinności wymienionej powyŝej występują torfowce i małe zabagnione oczka wodne. Do wydzielenia przylega rozdzielone linią oddz. bagienko w oddz. 29h o powierzchni około 0,30 ha nie stanowiące wydzielenia z występującą równieŝ rosiczką. W obrębie śuków drzewostan cenny przyrodniczo znajduje się w oddz. 240g na powierzchni 1,12 ha. Jest to jedyny na tym terenie drzewostan sosnowy prawdopodobnie pochodzenia naturalnego w wieku ok. 160 lat na siedlisku Bśw Pomniki przyrody istniejące, projektowane i proponowane W zasięgu terytorialnym nadleśnictwa Przemków znajduje się jeden istniejący pomnik przyrody oŝywionej znajdujący się w Przemkowie przy ul. Ogrodowej wpisany pod numerem 85/96 na podstawie decyzji Nr 9/79. W granicach zasięgu terytorialnego nadleśnictwa Przemków brak jest projektowanych pomników przyrody. Na terenie miasta i gminy Przemków zgodnie z Powszechną inwentaryzacją przyrodniczą miasta i gminy Przemków z 1992r. istnieje łącznie 117 gatunków drzew o charakterze pomnikowym. W oddziale 5a,10i w obrębie Przemków istnieją dwa drzewa o charakterze pomnikowym które w przyszłości mogą zostać objęte ochroną konserwatorską. Całość zagadnienia zostało przedstawione w Programie ochrony przyrody.

76 A. Ogólna charakterystyka lasów Ostoje zwierząt podlegające ochronie gatunkowej Na terenie nadleśnictwa Przemków istnieją 4 ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej, są to: dwie ostoje orła bielika Haliaeetus albicilla i po jednej ostoi bociana czarnego Ciconia nigra, kani czarnej (Milvus migrans) i cietrzewia Tetrao tetrix. PoniŜej przedstawia się krótką charakterystykę istniejący ostoi zwierząt podlegających ochronie gatunkowej na terenie nadleśnictwa Przemków. Stanowisko Lokalizacja Powierzchnia -ha Status prawny Stanowisko nr 1 orzeł bielik Stanowisko nr 2 orzeł bielik Stanowisko nr 3 Bocian czarny Stanowisko nr 4 Kania czarna Stanowisko nr 5 Cietrzew obr. Przemków l-ctwo Piotrowice obr. śuków l-ctwo Nowy Dwór obr. śuków l-ctwo Nowy Dwór obr. śuków l-ctwo Nowy Dwór obr. Przemków l-ctwo Szklarki,Piotrowice,Biernatów,Cegielnia Razem powierzchnia chroniona w nadleśnictwie 204,09 Rozp. Woj. Doln. nr ,91 Rozp. Woj. Doln. nr ,91 Rozp. Woj. Doln. nr ,91 Rozp. Woj. Doln. nr ,26 UE 25,38 LS 363,38 LS 457,26 UE - 1 strefy określono zgodnie z Rozporządzeniem Nr 34 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 5 lipca 2002r. - 2 strefę określono zgodnie z Rozporządzeniem Nr Wojewody Dolnośląskiego z dnia 12 grudnia 2003r. w sprawie w sprawie uznania za uŝytek ekologiczny Cietrzewiowe wrzosowisko. Rozp. Woj. Doln. nr 2 Szczegółowe informacje dotyczące istniejących ostoi zwierząt podlegających ochronie gatunkowej oraz chronionych i rzadkich innych gatunków przedstawicieli fauny zostały przedstawione w Programie ochrony przyrody.

77 A. Ogólna charakterystyka lasów Gospodarcze typy drzewostanów Przyjęto zgodnie z postanowieniami I i II KTG. Lp Typ siedlisk. lasu Typ gospod. drzewostanu Orientacyjny skład gatunkowy uprawy Bs So So 80%, Brz i inne 20% 2 Bśw So So 80%, Dbb, Md, Brz, i inne 20% 3 Bw Św-So So 50%, Św 30%,Db, Brz, i inne 20% 4 BMb So So 80%, Brz i inne 20% 5 BMś w So So 70%,Db, Bk, Ś w i inne 30% 6 BMw Św So So 50%, Św 30%, Db i inne 20% 7 LMś w Db So So40%, Db30%,Md 10%, Bk i inne 20% 8 LMw So - Db Db40%, So 40%, Św i inne 20% 9 Lś w Bk - Db Db 50%,Bk 30%, Md i inne 20% 10 Lw Db Db 60%, Jś 20%, Ol,Lp i inne 20% 11 Ol Ol Ol 80%, Jś 10%, Św i inne 10% 12 OlJ Ol - Jś Js 50%, Ol 30%, Db i inne 20% W uzasadnionych przypadkach wprowadzenie Db i Bk moŝe być stosowane zamiennie. Charakterystyka przeciętnej pierśnicy i bonitacji gatunków panujących wg siedliskowych typów lasu w drzewostanach rębnych dla nadleśnictwa zestawiono w tabelach V załączonych w części tabelarycznej elaboratu oraz dla obrębów w tomach II planu urządzenia lasu.

78 A. Ogólna charakterystyka lasów 4. Charakterystyka stanu lasu i zasobów drzewnych Stan lasu i zasobów drzewnych przedstawiono na podstawie nw. tabel: powierzchniowa i masowa tabela klas wieku wg typów siedliskowych lasu, gatunków panujących i stref uszkodzeń przemysłowych(tabela VIa), powierzchniowa i miąŝszościowa tabela klas wieku wg grup lasu, kategorii ochronności i gatunków panujących (tabelavib), miąŝszościowa tabela klas wieku wg gatunków i wieków rzeczywistych (tabelavic) tabela klas wieku wg bieŝącego rocznego przyrostu miąŝszości wg gatunków i stref uszkodzeń przemysłowych (przyrost tablicowy i zredukowany tabele VIe,VIf). Tabele te sporządzone dla kaŝdego obrębu załączone zostały w tomach II dla obrębów, a dla całego nadleśnictwa w części tabelarycznej elaboratu Rozkład powierzchni i masy m 3 wg gatunków panujących PoniŜej w formie syntetycznej zestawiono udział powierzchniowy i masowy w m 3 wg panujących gatunków drzew obrębami i łącznie dla nadleśnictwa i porównanie w wynikami z III rewizji u.l.

79 A. Ogólna charakterystyka lasów Udział powierzchni wg gatunków panujących i porównanie z wynikami z III rewizji u.l. dla nadleśnictwa Przemków Lp Gatunek panujący obręb Przemków obręb śuków nadleśnictwo stan na stan na róŝnica stan na stan na róŝnica stan na stan na róŝnica ha % ha % +/- ha ha % ha % +/- ha ha % ha % +/- ha So 7818,32 80, ,75 83,68 +3, ,97 88, ,62 89,16 +1, ,29 81, ,37 84,70 +2,81 2 Md 58,34 0,60 64,74 0,58-0,02 58,34 0,48 64,74 0,47-0,01 3 Św 69,67 0,72 93,61 0,84 +0,12 20,14 0,80 13,04 0,52-0,28 89,81 0,73 106,65 0,78 +0,05 4 Dg 7,31 0,07 10,86 0,10 +0,03 0,55 0,02 0,50 0,02 7,86 0,07 11,36 0,08-0,01 5 Bk 122,67 1,26 131,58 1,18-0,08 2,74 0,11 4,07 0,16 +0,05 125,41 1,02 135,65 0,99-0,03 6 Db 46,45 0,48 51,00 0,46-0,02 38,31 1,53 50,61 2,00 +0,47 84,76 0,69 101,61 0,74 +0,05 7 Jw 2,24 0,02 +0,02 2,24 0,02 +0,02 8 Jś 82,81 0,85 58,35 0,52-0,33 0,52 0,02 +0,02 82,81 0,68 58,51 0,43-0,25 9 Gb 8,61 0,09 8,61 0,07-0,07 10 Brz 1452,09 14, ,65 11,46-3,45 103,67 4,13 79,60 3,14-0, ,76 12, ,25 9,92-2,78 11 Ol 59,58 0,61 111,12 1,00 +0,39 107,47 4,28 115,73 4,57 +0,29 167,05 1,36 226,85 1,66 +0,30 12 Tp 16,20 0,65 3,54 0,14-0,51 16,20 0,13 3,54 0,03-0,10 13 Os 7,17 0,29 6,78 0,27-0,02 7,17 0,06 6,78 0,05-0,01 14 Lp 12,59 0,13 18,51 0,16 +0,03 1,60 0,06 14,19 0,12 18,51 0,13 +0,01 razem 9738,44 100, ,41 100, ,82 100, ,01 100, ,26 100, ,42 100,00

80 A. Ogólna charakterystyka lasów Lp Gatunek panujący Udział w m 3 wg gatunków panujących i porównanie z wynikami z III rewizji u.l. dla nadleśnictwa Przemków obręb Przemków obręb śuków nadleśnictwo stan na stan na róŝnica stan na stan na róŝnica stan na stan na m 3 % m 3 % +/- % m 3 % m 3 % +/- % m 3 % m 3 % So , ,59 +0, , ,67 +0, , ,36 +0,79 2 Md , ,89-0, , ,67-0,12 3 Św , ,70 +0, , ,41 +0, , ,38 +0,40 4 Dg , ,23 +0, , ,05 +0, , ,18 +0,07 5 Bk , ,17-0, , , , ,43-0,59 6 Db , ,80-0, , ,77 +0, , ,04-0,07 7 Jw 300 0,02 +0, ,01 +0,01 8 Jś , ,00-0, , ,75-0,41 9 Gb ,08-0, ,06-0,06 10 Brz , ,29-0, , ,92-1, , ,95-0,69 11 Ol , ,95 +0, , ,70 +0, , ,88 +0,72 12 Tp , ,11-0, , ,03-0,04 13 Os 870 0, ,19-0, , ,05 14 Lp , ,36 +0, ,06-0, , ,27-0,01 razem , , , , , ,00 róŝnica +/- %

81 A. Ogólna charakterystyka lasów PoniŜej dla pełniejszego zobrazowania przedstawia się na wykresie kołowym dla całego nadleśnictwa udział gatunków panujących wg stanu na r. Udział powierzchniowy wg gatunków panujących w nadleśnictwie Przemków wg stanu na r. 0,02% 0,03% 0,43% 9,92% 1,66% 0,05% 0,78% 0,99% 0,74% 0,13% 0,08% 0,47% So Md Św Dg Bk Db Jw. 84,70% Jś Brz Ol Tp Os Lp Dodatkowo dla pełniejszego zobrazowania warunków przyrodniczych, poniŝej przedstawia się na wykresie udział masowy wg gatunków rzeczywistych wg stanu na r.:

82 A. Ogólna charakterystyka lasów Masow y udział w g gatunków rzeczyw istych w m 3 nadleśnictw a Przem ków wg stanu na r. śuków Przemków So Sob Soc Sow Md Św Dg Bk Db Dbc Kl Jw. Js Gb Brz Ol Olsz Czm Ak Os Ksz Lp Tp Wb So Sob Soc Sow Md Św Dg Bk Db Dbc Kl Jw. Js Gb Brz Ol Olsz Czm Ak Os Ksz Lp Tp Wb Przemków 1E śuków

83 Lp halizny, zręby, płazowiny grunty leśne nie zalesione Struktura powierzchni w nadleśnictwie Przemków w klasach wieku Stan na podstawie III i IV rewizji urządzenia lasu grunty leśne zalesione klasy wieku w produkcji I II III IV V VI VII pomocniczej pozostałe i > KO A. Ogólna charakterystyka lasów KDO razem pow. zalesiona Powierzchnia w ha ogółem pow. zalesiona i nie zalesiona obręb Przemków stan na r. powierzchnia w ha/% 1 136,58 1, ,41 34, ,31 22, ,95 16, ,76 12,64 814,38 8,36 312,06 3,20 125,26 1,29 4,73 0, ,86 98,60 stan na r. powierzchnia w ha/% 2 89,02 21,02 628, , , , ,55 916,32 193,45 127,37 97,02 46, ,75 0,80 0,19 5,64 27,35 22,51 17,19 13,94 8,22 1,73 1,14 0,87 0,42 93,37 obręb śuków stan na r. powierzchnia w ha/% 3 16,98 0,84 352,00 919,30 498,04 276,30 392,11 44,68 9, ,00 0,68 0,03 14,02 36,63 19,85 11,01 15,62 1,78 0,38 99,29 stan na r. powierzchnia w ha/% 4 52,23 5,73 7,77 353,17 625,83 803,45 311,33 219,46 79,43 10,79 52,62 10, ,28 2,06 0,23 0,31 13,95 24,71 31,73 12,29 8,67 3,14 0,43 2,08 0,40 97,40 nadleśnictwo stan na r. powierzchnia w ha/% 5 147,92 4,10 2, , , , , ,49 356,74 134,83 4, ,86 1,21 0,03 0,02 29,97 25,16 17,40 12,31 9,85 2,91 1,10 0,04 98,74 stan na r. powierzchnia w ha/% 6 141,25 26,75 636, , , , , ,78 272,88 138,16 149,64 57, ,03 1,03 0,20 4,65 24,87 22,92 19,88 13,64 8,30 1,99 1,01 1,09 0,42 94,12 róŝni 0,17 4,63 2,24 2,48 1,33 0,09 1,05 0,42 4,62 ca +/- 0,18 5,10 1,55 0, ,44 100, ,41 100, ,82 100, ,01 100, ,26 100, ,42 100,00

84 Lp halizny, zręby, płazow. grunty leśne nie zalesione w prod. pomocn. pozostałe przest. na gr. leśnych Struktura zapasu w nadleśnictwie Przemków w klasach wieku Stan na podstawie III i IV rewizji urządzenia lasu grunty leśne zalesione klasy wieku I II III IV V VI VII i > KO A. Ogólna charakterystyka lasów KDO razem m 3 brutto na pow. zalesionej masa m obręb Przemków stan na r. masa m 3 /% , , , , , , , , , , ,61 stan na r. masa m 3 /% ,05 0,05 0,52 2,06 18,94 28,49 25,84 15,70 3,52 2,86 1,35 0,62 99,90 obręb śuków stan na r. masa m 3 /% ,01 0,21 0,56 29,27 26,83 16,02 23,84 2,80 0,46 99,99 stan na r. masa m 3 /% ,05 0,02 0,32 0,46 21,08 41,84 16,57 12,24 4,24 0,52 2,22 0,44 99,94 nadleśnictwo stan na r. masa m 3 /% ,01 0,34 1,69 21,70 27,42 21,59 19,07 5,52 2,58 0,08 99,99 stan na r. masa m 3 /% ,05 0,04 0,47 1,66 19,47 31,81 23,54 14,84 3,70 2,28 1,57 0,57 99,91 róŝni 0,04 0,04 0,13 4,39 1,95 1,49 0,57 ca +/- 0,03 2,23 4,23 1,82 0,30 0,08 ogółem m 3 brutto na pow. zalesionej i nie zalesionej , , , , , ,00

85 Lp halizny, zręby, płazow. grunty leśne nie zalesione w prod. pozostałe pomocn. przest. na gr. leśnych Struktura przeciętnego zapasu w nadleśnictwie Przemków klasach wieku Stan na podstawie III i IV rewizji urządzenia lasu grunty leśne zalesione klasy wieku I II III IV V VI VII i > KO A. Ogólna charakterystyka lasów KDO przec. m 3 brutto na pow. zalesionej masa m obręb Przemków stan na r. przeciętny zapas w m 3 /ha stan na r. przeciętny zapas w m 3 /ha obręb śuków stan na r. przeciętny zapas w m 3 /ha stan na r. przeciętny zapas w m 3 /ha nadleśnictwo stan na r. przeciętny zapas w m 3 /ha stan na r. przeciętny zapas w m 3 /ha róŝni ca +/ przec. m 3 brutto na pow. zalesionej i nie zalesionej

86 A. Ogólna charakterystyka lasów 4.2. Rozkład gatunków panujących w typach siedliskowych lasu Dla pełniejszego zobrazowania charakterystyki przyrodniczej nadleśnictwa, poniŝej w formie wykresów przedstawia się wykaz gatunków panujących w poszczególnych typach siedliskowych lasu w obu obrębach wg stanu na r. 100% Zestawienie gatunków panujących w typach siedliskowych lasu obręb Przemków 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bs Bśw Bw BMśw BMw BMb LMśw LMw Lśw Lw Ol So Md Św Bk Db Kl Jś Gb Brz Ol Lp Oś

87 A. Ogólna charakterystyka lasów Zestawienie gatunków panujących w typach siedliskowych lasu obręb śuków 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bśw BMśw BMw BMb LMśw LMw Lw Ol So Md Św Jd Bk Db Kl Js Gb Brz Ol Olsz Tp Oś Wb Lp Na siedliskach Bs, Bśw,BMśw, BMw i BMb w obu obrębach jako gatunek panujący występuje głównie sosna. Wraz ze wzrostem Ŝyzności siedlisk wzrasta w obu obrębach udział gatunków liściastych. Ogólnie sosna jako gatunek panujący stanowi w całym nadleśnictwie 88,84 % powierzchni, drugim co do wielkości zajmowanej powierzchni gatunkiem jest brzoza głównie młodszych klas wieku (teren byłego pola roboczego) stanowiąca 9,84%. Pozostałe gatunki lasotwórcze zajmują po około 1 % powierzchni nadleśnictwa i nie mają większego znaczenia gospodarczego, natomiast podnoszą poprzez bogactwo gatunków stan zdrowotny lasu, zwiększają walory estetyczne leśnego krajobrazu oraz wzbogacają biocenozę. Znajdują się one głównie w istniejących rezerwatach przyrody. W stosunku do danych z III rewizji urządzenia lasu zmniejszył się udział brzozy jako gatunku panującego z 12,7% do 9,8% powierzchni nadleśnictwa w wyniku stopniowej przebudowy drzewostanów znajdujących się głównie na byłym polu roboczym. Wykaz gatunków panujących w typach siedliskowych lasu zamieszczony jest w tabeli IV zamieszczonej w części tabelarycznej elaboratu oraz w tomach II dla obrębów leśnych.

88 A. Ogólna charakterystyka lasów 4.3. Porównanie wskaźników zasobności drzewostanów w kolejnych cyklach rewizji urządzenia lasu. Lp WSKAŹNIK Jedn obręb Przemków Stan na r r r r r r Przeciętna zasobność d-stanów na 1 ha w podklasach wieku IIa m IIb m IIIa m IIIb m IVa m IVb m Va m Vb m VI m VII m Klasa odnowienia m Klasa do odnowienia m Przeciętna zasobność na 1 ha m Przeciętny wiek lat Przeciętny przyrost d-stanów na 1 ha m 3 1,8 2,8 2,94 3,51 3,53 3,86 5 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha tablicowy 6 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha zredukowany 7 Przeciętna miąŝszość uŝytków rębnych na 1 ha 8 Przeciętna miąŝszość uŝytków przedrębnych na 1 ha m 3 bd bd bd 5,64 5,88 - m 3 bd bd bd 4,23 4,41 - m 3 bd 2,1 1,5 0,93 0,96 1,31 m 3 bd 0,54 0,49 1,30 2,06 2,60 9 Przeciętny przyrost całkowitej produkcji m 3 bd 3,34 3,43 4,81 5,59 6,46 10 Przyrost bieŝący uŝyteczny m 3 bd 4,31 6,84 3,17 4,02-11 Spodziewany przyrost bieŝący m 3 bd bd bd bd - 5,51 12 Powierzchnia cięć pielęgnacyjnych % bd Wydajność z 1 ha cięć pielęgnacyjnych m 3 bd 19,6 11,4 20,68 19,48 27,00

89 A. Ogólna charakterystyka lasów Porównanie wskaźników zasobności drzewostanów w kolejnych cyklach rewizji urządzenia lasu obręb śuków Lp WSKAŹNIK Jedn Stan na Przeciętna zasobność d-stanów na 1 ha w podklasach wieku IIa m IIb m IIIa m IIIb m IVa m IVb m Va m Vb m VI m VII m Klasa odnowienia m Klasa do odnowienia m Przeciętna zasobność na 1 ha m Przeciętny wiek lat Przeciętny przyrost d-stanów na 1 ha m 3 3,80 4,30 4,23 5 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha tablicowy 6 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha zredukowany 7 Przeciętna miąŝszość uŝytków rębnych na 1 ha 8 Przeciętna miąŝszość uŝytków przedrębnych na 1 ha m 3 6,75 7,15 - m 3 5,06 5,36 - m 3-1,91 1,94 m 3-2,57 3,28 9 Przeciętny przyrost całkowitej produkcji m 3-6,87 7,51 10 Przyrost bieŝący uŝyteczny m 3-8,25-11 Spodziewany przyrost bieŝący m ,32 12 Powierzchnia cięć pielęgnacyjnych % Wydajność z 1 ha cięć pielęgnacyjnych m 3-20,48 33,00

90 A. Ogólna charakterystyka lasów Porównanie wskaźników zasobności drzewostanów w kolejnych cyklach rewizji urządzenia lasu nadleśnictwo Przemków Lp WSKAŹNIK Jedn Stan na Przeciętna zasobność d-stanów na 1 ha w podklasach wieku IIa m IIb m IIIa m IIIb m IVa m IVb m Va m Vb m VI m VII m Klasa odnowienia m Klasa do odnowienia m Przeciętna zasobność na 1 ha m Przeciętny wiek lat Przeciętny przyrost d-stanów na 1 ha m 3 3,57 3,69 3,80 5 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha tablicowy 6 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha zredukowany 7 Przeciętna miąŝszość uŝytków rębnych na 1 ha 8 Przeciętna miąŝszość uŝytków przedrębnych na 1 ha m 3 5,87 6,12 - m 3 4,40 4,59 - m 3-1,14 1,42 m 3-2,16 2,73 9 Przeciętny przyrost całkowitej produkcji m 3-5,85 6,53 10 Przyrost bieŝący uŝyteczny m 3-4,70-11 Spodziewany przyrost bieŝący m ,75 12 Powierzchnia cięć pielęgnacyjnych % Wydajność z 1 ha cięć pielęgnacyjnych m 3-19,70 28,10

91 A. Ogólna charakterystyka lasów Przeciętnie wiek w obu obrębach wzrósł w obrębie Przemków o 2 lata i w obrębie śuków o 3 lata, średnio w nadleśnictwie o 2 lata. Wzrost zasobności w obrębie Przemków o około 1% i w obrębie śuków 18%, średnio 4% w stosunku do danych z III rewizji urządzenia lasu wynika głównie ze struktury klas wieku (duŝy udział średnich klas wieku). NiŜszy wzrost zasobności w obrębie Przemków wiąŝe się z generalnie słabszymi siedliskami na tym obrębie, oraz występowaniem I i II klasy wieku głównie na dawnym polu roboczym o słabszym zadrzewieniu i przewaŝnie z odnowień naturalnych oraz włączeniu do powierzchni leśnej nie zalesionej (grunty do naturalnej sukcesji) powierzchni nieleśnej na byłym polu roboczym.

92 B. Analiza gospodarki przeszłej B. ANALIZA GOSPODARKI PRZESZŁEJ Analiza gospodarki za ubiegły okres gospodarczy składa się z szczegółowej analizy dokonanej przez nadleśniczego, koreferatu inspektora lasów państwowych Dolnośląskiego Regionu Inspekcyjnego, koreferatu wykonawcy planu urządzania lasu, końcowej oceny dyrektora RDLP.

93 N A D L E Ś N I C T W O PRZEMKÓW ul.ceglana 3, PRZEMKÓW tel. (0-76) , fax. (0-76) ANALIZA GOSPODARKI UBIEGŁEGO OKRESU I JEJ WPŁYW NA OBECNY STAN LASU REFERAT NADLEŚNICZEGO NADLEŚNICTWA PRZEMKÓW II KOMISJA TECHNICZNO GOSPODARCZA PRZEMKÓW

94 ANALIZA GOSPODARKI UBIEGŁEGO OKRESU I JEJ WPŁYW NA OBECNY STAN LASU 1. Stan Posiadania - Zmiany dokonane w ubiegłym okresie. Wykaz zewnętrznych zmian stanu posiadania Nadleśnictwa Przemków w latach : Rodzaj zmiany Przejęcie terenów byłej Ŝwirowni. 1999r. Przejęcie lasów i gruntów Protokoły zdawczo odbiorcze 2003r. Zmiana powierzchni + 6,3600 ha (obr.leś. Przemków) ha (obr. leś. Przemków) Rodzaj zmiany Przekazanie gruntów UŜytku Ekologicznego Protokół zdawczo odbiorczy z dnia r. SprzedaŜ gruntów i zabudowań w 2002r. Zmiana powierzchni - 556,9200 ha (obr. leś. śuków) - 0,6202 ha (obr.leś. Przemków) - 0,0872 ha (obr.leś. śuków) SprzedaŜ gruntów i zabudowań w 2003r ha (obr. leś. Przemków) - 0,0606 ha (obr. leś. śuków Razem ha Razem ha RóŜnica ha

95 2. Ocena uŝytkowania zasobów drzewnych a) ogólne uwarunkowania obowiązujące w minionym okresie Podział na kategorie ochronności w Nadleśnictwie Przemków (wg. III rewizji Planu UL) 1) lasy wodochronne pow ,76 ha (85,73 % pow. lasów ochronnych) 2) lasy cenne przyrodniczo pow. 42,56 ha (2,35% pow. lasów ochronnych) 3) lasy nasienne pow. 11,00 ha (0.61% pow. lasów ochronnych) 4) lasy stanowiące ostoje zwierząt chronionych pow. 43,95 ha (2,43% pow. lasów ochronnych) 5) lasy o szczególnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa Państwa - pow. 42,53 ha (2,35% pow. lasów ochronnych) 6) rezerwaty przyrody 118,34 ha (6,53% pow. lasów ochronnych) Ogólna powierzchnia lasów ochronnych: 1 811,14 ha 14,79 % ogólnej pow. N-ctwa. W roku 2002 powstały dwa rezerwaty przyrody: 1. Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego z dnia r. w spr. uznania za rezerwat przyrody Łęgi Źródliskowe koło Przemkowa o pow ha, 2. Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego z dnia r. w spr. uznania za rezerwat przyrody Buczyna Piotrowicka o pow ha. W roku 2003 Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z dnia r. w spr. uznania za uŝytek ekologiczny Cietrzewiowe Wrzosowisko o pow ha. Ogółem powierzchnia lasów I kategori wynosi: ha

96 Podział gospodarczy (wg. III rewizji Planu UL) [ha]. Gospodarstwo Obręb Przemków Obręb śuków Razem Nadleśnictwo Specjalne 307,04 136,52 443,56 Zrębowe 8025, , ,82 Zrębowo - Przerębowe 2631, , ,10 RAZEM 10964, , , Ob.Przemków Ob.śuków Nadleśnictwo Specjalne Zrębowe Zrębowo-Przerębowe

97 Wieki rębności (wg. III rewizji Planu UL) Przem. Gatunek Obr. Przemków Wiek rębności Obr. śuków So Św Md, Lp Db Bk Js OL, Gb, Brz, Oś Tp, Obowiązujące w minionym okresie gospodarczym wieki rębności pozwalały na prowadzenie zrównowaŝonej gospodarki leśnej i nie wymagają zmiany w opracowywanym Planie UL. b) Ocena uŝytkowania zasobów drzewnych Wykonanie etatu powierzchniowego i masowego uŝytków rębnych i przedrębnych.

98 Rok gospod. Powierzchnia manipulacujna [ha] Masa grubizny [m3] Rębne Przygodne m3 Pozostałe [m3] OBRĘB PRZEMKÓW UśYTKI Razem grubizna [m3] Przedrębne Czyszczenia TrzebieŜe Przygodne [ha] gr. [m3] [ha] gr. [m3] gr. [m3] Razem grubizna [m3] Ogółem grubizna [m3] , , , , Razem 528, Przec. rocz. 52, Etat roczny 49, % wykonania średnio 105, ,

99 Rok gospod. Powierzchnia manipulacujna [ha] Masa grubizny [m3] Rębne Przygodne m3 Pozostałe [m3] OBRĘB śuków UśYTKI Razem grubizna [m3] Przedrębne Czyszczenia TrzebieŜe Przygodne [ha] gr. [m3] [ha] gr. [m3] gr. [m3] Razem grubizna [m3] Ogółem grubizna [m3] , , , , Razem 256, Przec. rocz. 25, Etat roczny 23, % wykonania średnio 110,

100 Rok gospod. Powierzchnia manipulacujna [ha] Masa grubizny [m3] Rębne Przygodne m3 NADLEŚNICTWO PRZEMKÓW UśYTKI Pozostałe [m3] Razem grubizna [m3] Przedrębne Czyszczenia TrzebieŜe Przygodne [ha] gr. [m3] [ha] gr. [m3] gr. [m3] Razem grubizna [m3] Ogółem grubizna [m3] , , , , , , Razem 784, Przec. rocz. 78, Etat roczny 73, % wykonania średnio 107, ,

101 Wykonanie % etatu powierzchniowego uŝytkach przedrębnych (bez II nawrotu) CP TW TP Ogółem trzeb. Ogółem Przedr. Przemków Zuków Nadleśnictwo Wykonanie % etatu powierzchniowego uŝytkach przedrębnych (+II nawrót) CP TW TP Ogółem trzeb. Ogółem Przedr. Przemków Zuków Nadleśnictwo

102 UŜytki rębne. W okresie realizacji planu wykonano 107,29% etatu powierzchniowego uŝytków rębnych tj. 784,91 ha. W tej powierzchni znajdują się zręby nie ujęte w planie urządzania lasu (np.: Szkółka) o łącznej powierzchni 23,37 ha. Etat masowy w uŝytkach rębnych został wykonany w 102,14% tj m 3, w tym uŝytki przygodne stanowiły 4,6%, a masa pochodząca z cięć pozostałych 3,2%. Niewłaściwe planowanie w pierwszym okresie trwania planu urządzania lasu przyczyniło się do nie wykonania cięć na części planowanych działek zrębowych (niewłaściwy nawrót) oraz konieczności zmiany tych działek na powierzchnie z II dziesięciolecia planu. Z łącznej powierzchni planowanej w uŝytkach rębnych nie wykonano w rębniach I 23,88 ha (pow.manipulacyjnej). Natomiast w rębniach II i dalszych nie wykonano 41,25 ha (pow. manipulacyjnej). Natomiast z II dziesięciolecia wykonano w I dziesięcioleciu powierzchnie manipulacyjną łącznie w rębni I 89,29ha. Przy doborze powierzchni brano pod uwagę konieczność zachowania ładu przestrzennego i zachowania przybliŝonej powierzchni łącznej odpowiadającej planowanej powierzchni w I dziesięcioleciu. UŜytki przedrębne. CP Etat powierzchniowy wynosił 2355 ha. W ciągu 10 lat wykonano 1701 ha co stanowi 72% zakładanego planu. Część zaplanowanych czyszczeń została wykonana jako TW oraz jako zabieg hodowlany bez podniesienia masy. TrzebieŜe - Etat powierzchniowy wynosił ha z uwzględnieniem II nawrotu. Wykonano ha to jest 102%. Etat masowy w trzebieŝach wynosił m 3 wykonano m 3, co stanowi 87%. TW Etat masowy w trzebieŝy wczesnych wynosił m 3 wykonano m 3 realizacja w 96%. Etat powierzchnia trzebieŝy wczesnych wynosiła w I nawrocie 3727 ha (wykonanie 100%), natomiast łącznie z II nawrotem 5104 ha (wykonanie 99,9%). TP Etat masowy w trzebieŝy późnych wynosił m 3 wykonano m 3 realizacja w 82%. Etat powierzchnia trzebieŝy późnych wynosił 4944ha wykonano 5189 ha, co stanowi 105%. W uŝytkach przedrębnych pozyskano w ramach cięć przygodnych 8637 m 3, co stanowi 3,6% masy. Intensywność cięć w trzebieŝach: Średnia planowana wg planu urządzania intensywność cięć w TW wynosiła 16,54 m 3 /ha średnia uzyskana w czasie realizacji to 15,98 m 3 /ha. Średnia planowana wg planu urządzania intensywność cięć w TP wynosiła 34,92 m 3 /ha średnia uzyskana w czasie realizacji to 27,40 m 3 /ha. Ogółem etat masowy pozyskania drewna Nadleśnictwo zrealizowało w 93,84%.

103 Wykonanie % etatu grubizny w cięciach rębnych (łącznie z przygodnymi) Grubizna Obr. Przemków Ob.śuków Razem Grubizna Pozyskanie grubizny [m 3 ] w rozbiciu na cięcia rębne i przedrębne (łącznie z przygodnymi) Obręb Przemków Rębne Przedrębne

104 Pozyskanie grubizny [m 3 ] w rozbiciu na cięcia rębne i przedrębne (łącznie z przygodnymi) Obręb śuków Rębne Przedrębne Pozyskanie grubizny [m 3 ] w rozbiciu na cięcia rębne i przedrębne (łącznie z przygodnymi) Nadleśnictwo Rębne Przedrębne

105 Wykonanie % etatu grubizny w cięciach przedrębnych (bez przygodnych) CP TW TP Ogółem trzeb. Ogółem Przedr. Przemków Zuków Nadleśnictwo Intensywność trzebieŝy Intensywność cięć [m 3 ] w porównaniu do planu urządzania lasu TW UL TW śred. TP UL TP śred. Ob.Przemków Ob.śuków Nadleśnictwo

106 Intensywność cięć [m 3 ] obręb Przemków TW TP Razem Intensywność cięć [m 3 ] obręb śuków TW TP Razem

107 Intensywność cięć [m 3 ] Nadleśnictwo TW TP Razem Struktura pozyskania grubizny % pozyskanie grubizny w porównaniu do planu szacunków brakarskich Rok 1999 Rok 2000 Rok 2001 Rok 2002 Rok 2003 Razem Ogółem grubizna Grubizna igl Grubizna L

108 % pozyskanie grubizny liściastej w porównaniu do planu szacunków brakarskich Rok 1999 Rok 2000 Rok 2001 Rok 2002 Rok 2003 Razem Gr.li.razem Drewno W UŜytkowe S Gr. li.s Pozostała gr % pozyskanie grubizny iglastej w porównaniu do planu szacunków brakarskich Rok 1999 Rok 2000 Rok 2001 Rok 2002 Rok 2003 Razem Grubizna igl Drewno W UŜytkowe S Gr. Igl..S Pozostała gr

109 % pozyskanie grubizny i drobnicy w porównaniu do planu szacunków brakarskich Ogółem Iglaste Liściaste Razem grubizna Razem drobnica Zestawienie % struktury pozyskania w odniesieniu do szacunków brakarskich z ostatnie 5 lat. Lp Sortyment Grupa Rok Rok Rok Rok Rok Razem Razem sortymentowa drobnica 1 Grubizna ogółem [W+S] Grubizna iglasta [W+S] w tym: drewno W0 w tym: Sortymenty specjalne WA1 +WB Stosowe uŝytkowe S Grubizna opałowa iglasta S Pozostała grubizna S10+S Grubizna liściasta [W+S] w tym: drewno W0 w tym: Sortymenty specjalne 10 WA1+ WB1 11 Stosowe uŝytkowe S Grubizna opałowa liściasta 12 S Pozostała grubizna S10+S

110 Zestawienie zrębów wyciętych z przyczyn sanitarnych lub innych. L-ctwo Adres Pow. Razem Rok leśny manip.[ha] grubizna[m3] cięcia Wilkocin 50 i 2, Szklarki 2 bx 0, Szklarki 1 h 1, Szklarki 6 l 3, Szklarki 6 b 3, Szklarki 6 k 1, Szklarki 2 n 1, Nowy Dwór 249 a 0, Nowy Dwór 267 b 0, Nowy Dwór 267 c 0, Nowy Dwór 268 s 0, Nowy Dwór 307 d 3, Nowy Dwór 267 l 0, Nowy Dwór 248 f 1, Razem 23,

111 3. Ocena zagospodarowania lasu Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły okres oraz porównanie z planem przedstawiono poniŝej w tabelach nr XI (wg Instrukcji Urządzania Lasu) sporządzonych oddzielnie dla kaŝdego obrębu oraz nadleśnictwa. a) Odnowienia i zalesienia. Rozmiar zadań z zakresu odnowień i zalesień na ubiegłe 10 lecie wynosił wg planu urządzania lasu ogółem 3260,9 ha, z czego wykonano 1535,75 ha, co stanowi 47,10% planu. - Wykonanie planu odnowień na powierzchni leśnej wynosi 834,36 ha -91 % planu. Natomiast plan zalesień na gruntach nieleśnych został wykonany tylko w 38 % ze względu na nierozminowaną część dawnego poligonu Armii Radzieckiej. Rok Grunty własne Obręb śuków Grunty przejęte Razem Obręb Przemk.ów Grunty własne Ogółem Nadleśnictwo Grunty własne Grunty przejęte Razem ,10 176,10 176,10 176, ,35 114,35 114,35 114, ,00 209,00 209,00 209, ,99 177,99 177,99 177, ,01 14,01 14, ,22 6,22 6,22 6, ,72 3,72 3,72 3,72 Razem 687,38 687,38 14,01 701,39 701,39 Plan UL , , ,07 % wykonania 42% 42% 43% 43%

112 Tabela nr XI (wg Instrukcji Urządzania Lasu) Obręb Przemków Rok kalendarzowy Płazowiny halizny zręby zaległe i bieŝące Odnowienia i zalesienia Pielęgnowanie Melioracje otwarte grunty nieleśne Razem w tym nieuŝytki pod osłoną Przy rębniach częściowych Wprowadzanie II piętra Dolesienia luk Poprawki i uzupełnienia Wprowadzanie podszytów gleby Powierzchnia zredukowana - ha upraw CW młodników CP nawoŝenie agrotechniczne , ,03 27,26 20,53 39, , ,75 18,3 49,70 67, ,83 176,1 176,1 0 12,71 3,13 23,08 38,14 100,22 246, ,25 114,35 114, ,71 8,06 55,82 17, , , ,79 63,38 138,82 186, , ,46 177,99 177,99 0 8, ,77 9,94 63,09 79, , , ,54 0,22 22,41 17,55 50,68 39, ,03 2, ,79 6, ,64 0,41 7,86 33,33 45,13 48, , , ,35 5,28 1,82 37,46 6, , ,08 3,72 3,72 0,18 5, ,08 5,45 40,45 54, ,46 RAZEM 531,39 687,38 681,16 0,18 56,27 4,11 246,76 223,23 601,9 785, ,64 617,95 wodne Przeciętnie rocznie Plan roczny za okres ubiegły % wykonania 53,14 68,74 68,12 0,18 5,63 0,41 24,67 22,32 60,19 78,54 200,53 8,16 61,8 49,12 183,83 183,82 4,44 7,75 3,58 98,43 42,17 273,4 302,44 244,68 292,66 nie planowano ,41 72,64 11, Nie planowano

113 Tabela nr XI (wg Instrukcji Urządzania Lasu) Obręb śuków Rok kalendarzowy Płazowiny halizny zręby zaległe i bieŝące Odnowienia i zalesienia Pielęgnowanie Melioracje otwarte grunty nieleśne Razem w tym nieuŝytki pod osłoną Przy rębniach częściowych Wprowadzanie II piętra Dolesienia luk Poprawki i uzupełnienia Wprowadzanie podszytów gleby Powierzchnia zredukowana - ha upraw CW młodników CP nawoŝenie agrotechniczne , ,79 18,24 23,63 22,17 59, , ,24 14,38 37,02 18,61 12, , ,7 0,45 12,13 15, ,52 44, , ,15 7,77 4,85 37,71 12,32 29,41 0 1, , , ,41 5,01 108,3 20,59 26, , ,38 0 5, ,82 25,50 0,9 3, ,29 14,01 14,01 28,06 0,45 5,46 11,35 33,76 7,96 5,77 12, , ,25 0 2,4 3,94 46,77 6,39 1, , ,12 1,92 6,9 24,29 7, , , ,6 1,3 2,79 18,43 7,33 39,46 24, ,70 RAZEM 180,6 14,01 14,01 65,92 2,47 69,89 98,86 404,63 187,53 204,61 15,22 80,32 wodne Przeciętnie rocznie Plan roczny za okres ubiegły % wykonania 18 1,4 1,4 6,59 0,25 6,99 9,88 40,46 18,75 20,46 1,52 8,03 20,77 Nie planowano Nie planowano 1,23 7,91 0,24 6,5 19,77 33,16 34,04 21,23 24,63 Nie planowano Nie planowano

114 Tabela nr XI (wg Instrukcji Urządzania Lasu) Ogółem Nadleśnictwo Rok kalendarzowy Płazowiny halizny zręby zaległe i bieŝące Odnowienia i zalesienia Pielęgnowanie Melioracje otwarte grunty nieleśne Razem w tym nieuŝytki pod osłoną Przy rębniach częściowych Wprowadzanie II piętra Dolesienia luk Poprawki i uzupełnienia Wprowadzanie podszytów gleby Powierzchnia zredukowana - ha upraw CW młodników CP nawoŝenie agrotechniczne , ,82 45,5 44,16 61,71 128, , ,99 32,68 86,72 85,84 210, ,14 176,1 176,1 0 18,41 3,58 35,21 53,9 159,22 273,69 410, ,98 114,35 114, ,15 65,48 13,07 93,53 29,99 407, , , , ,2 68,39 247,12 207,19 327, , ,64 177,99 177, , ,75 9,94 89,91 104,68 277,23 51, ,55 14,01 14, ,6 0,67 27,87 28,9 84,44 47,76 153,52 45,14 2, ,24 6, ,89 0,41 10,26 37,27 176,34 54,5 127,44 0 0, , ,47 7,2 8,72 61,75 13,91 18, , ,54 3,72 3,72 0,18 10,13 1,3 14,87 23,88 47,78 93,67 148, ,16 RAZEM 711,99 701,39 695,17 0,18 122,19 6,58 316,65 322, ,53 972, ,94 96,86 698,27 wodne Przeciętnie rocznie Plan roczny za okres ubiegły % wykonania 71,2 70,14 69,52 12,22 0,66 31,66 32,21 100,65 97,29 220,99 9,69 69,83 69,9 183,83 183,82 5,67 15,66 3,81 104,97 61,93 306,56 336,49 265,91 317,29 Nie planowano , Nie planowano

115 Tabela nr XIIa Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych pod względem zgodności składu gatunkowego ze składem poŝądanym oraz stopnia pokrycia NADLEŚNICTWO: PRZEMKÓW STAN NA r. Typ siedlis kowy lasu zgodny ze składem poŝądanym Skład gatunkowy upraw i młodników do 10 lat częściowo zgodny ze składem poŝądanym niezgodny ze składem poŝądanym Uprawy przepadłe Razem przy zadrzewieniu 1, ,8-0,7 0,6-0,5 1,0-0,9 0,8-0,7 0,6-0,5 1,0-0,9 0,8-0,7 0,6-0,5 0,4 i mniej powierzchnia - ha Bs 3,78 2,92 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6,70 Bśw ,80 30, ,00 0,00 461,06 Bw ,00 0, ,00 0,00 0, ,00 63,83 BMśw , ,00 0,00 0,00 465,05 BMw ,00 0, , ,00 0,00 84,39 BMb 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7,00 0,00 7,00 LMśw 0, ,00 0,00 0,00 1,02 0,00 0,00 0,00 0,00 4,95 Lśw 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1,92 Ol 2,89 3,42 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6,31 Ogółem 390,87 460,38 33,91 12, , ,21

116 Tabela nr XIIb Ocena upraw podokapowych oraz upraw i młodników po rębni częściowej i gniazdowej Nadleśnictwo : Przemków Obręb Przemków Stan na Wyszczególnienie Typ siedliskowy lasu Gatunek panujący młodego pokolenia Powierzchnia pomanipulacyjna w ha Przecietny % pokrycia (zadrzewienie) Przeciętna jakość hodowlana KO BMśw BMw LMśw Lśw Bk Db Św Bk Bk Razem KDO BMśw LMw Św Bk Db Js Razem Ogółem Tabela nr XIIb Ocena upraw podokapowych oraz upraw i młodników po rębni częściowej i gniazdowej Nadleśnictwo : Przemków Obręb śuków Stan na Wyszczególnienie Typ siedliskowy lasu Gatunek panujący młodego pokolenia Powierzchnia pomanipulacyjna w ha Przecietny % pokrycia (zadrzewienie) Przeciętna jakość hodowlana KO BMśw Lw Bk Db Js Razem KDO BMśw Db Razem Ogółem

117 b) Poprawki i uzupełnienia. Planowany rozmiar poprawek i uzupełnień zgodnie z planem urządzania wynosił 1049,7 ha. Nadleśnictwo wykonało łącznie 316,5 ha poprawek co stanowi 30 % planu. Niska realizacja załoŝonego planu wynika z dobrej udatności zakładanych upraw oraz mniejszej niŝ planowano powierzchni zalesień na terenie byłego poligonu. c) Zadrzewienia i wprowadzanie podszytów. Zaplanowano na minione 10 lecie 619,3 ha podszytów. Nadleśnictwo zrealizowało plan zaledwie w 52 % - 322,09 ha wprowadzonych podszytów. Niewykonanie planu jest efektem uzyskiwanej małej skuteczności wprowadzanych nasadzeń, duŝych szkód od zwierzyny oraz naturalnej ekspansji podszytów i podrostów w drzewostanach. Nadleśnictwo wprowadziło w ramach zadrzewień 4069 szt. drzew i krzewów. d) Pielęgnowanie gleby w uprawach. Średnioroczny plan pielęgnacji gleby w uprawach to 306,56 ha Średnioroczne wykonanie pielęgnowania gleby to 100,65 ha, co stanowi zaledwie33% planu.bardzo mały rozmiar wykonanych zabiegów pielęgnacyjnych w ubiegłym okresie był ściśle dostosowany do rzeczywistych potrzeb upraw leśnych jak równieŝ był uzaleŝniony od postępu prac zalesieniowych na terenie byłego pola roboczego. e) Wykonanie pielęgnacji upraw i młodników. -Czyszczenia wczesne. Na plan 3364,9 ha wykonano 972,94 ha, czyli 29%. Wykonanie planu na tym poziomie wynikało z: - rzeczywistych potrzeb pielęgnacyjnych upraw, - uzaleŝnienia wykonania planowanych CW na terenie byłego poligonu od realizacji zalesień tych gruntów. - Czyszczenia późne. Planowany rozmiar zadań związanych z pielęgnowaniem młodników to 2659,1 ha. Nadleśnictwo, biorąc pod uwagę rzeczywiste potrzeby młodników, wykonało 2209,94 ha czyszczeń późnych tj. 83%, przy czym część planowanych zabiegów z tego zakresu zrealizowało juŝ w ramach trzebieŝy wczesnych.

118 Rok Obręb Przemków Obręb śuków Obręb Przemków Obręb śuków Ogółem Nadleśnictwo Czyszczenia wczesne Czyszczenia późne Czyszczenia wczesne Czyszczenia późne ,54 22,17 69,14 59,68 61,71 128, ,23 18,61 198,67 12,09 85,84 210, ,17 27,52 365,83 44,42 273,69 410, ,67 12,32 378,52 29,41 29,99 407, ,6 20,59 300,96 26,06 207,19 327, ,18 25,5 276,33 0,9 104,68 277, ,8 7,96 147,75 5,77 47,76 153, ,11 6,39 125,45 1,99 54,5 127, ,9 7,01 18, ,91 18, ,21 39,46 124,3 24,29 93,67 148,59 Razem 785,41 187, ,33 204,61 972, ,94 Plan UL 3024,4 340,4 2446,8 212,3 3364,4 2659,1 % wykonania CZYSZCZENIA WCZESNE POWIERZCHNIA-HA PRZEMKÓW śuków PRZEMKÓW śuków

119 CZYSZCZENIA PÓŹNE POWIERZCHNIA-HA Przemków śuków Przemków śuków CW i CP - zestawienie zbiorcze dla Nadleśnictwa Powierzchnia - ha CW CP CW CP

120 f) Melioracje wodne i agrotechniczne, nawoŝenie upraw. - Melioracje agrotechniczne planowano na powierzchni 3172,9 ha, z tego 912 ha. Nadleśnictwo wykonało łącznie 698,83 ha 22% planu. Wykonanie na tym poziomie wynika z faktu, iŝ część powierzchni zalesieniowych nie wymagała wykonania zabiegów agrotechnicznych, oraz z faktu iŝ duŝa część planowanego zabiegu znajduje się na powierzchniach popoligonowych. - Melioracje wodne W Nadleśnictwie Przemków nie planowano tego zabiegu - NawoŜenie lasu nie było ujęte w projekcie na ubiegłe 10 lecie. Nadleśnictwo w ramach rekultywacji terenów popoligonowych wykonało 96,86 h nawoŝenia mineralnego. Do nawoŝenia zastosowano Silvamix. - Rozminowanie pola roboczego byłego poligonu Sprawdzenie saperskie i usunięcie przedmiotów niebezpiecznych pochodzenia wojskowego było najwaŝniejszym zadaniem do wykonania na terenie byłego pola roboczego, likwiduje bowiem bezpośrednie zagroŝenie Ŝycia i zdrowia ludzi przebywających na tym terenie umoŝliwia prawidłowe zagospodarowywanie terenu, przebudowę i ochronę istniejących drzewostanów (ochrona p.poŝ). Wielkość powierzchni poddanych sprawdzeniu saperskiemu w ubiegłym okresie przedstawia tabela: Rok Powierzchnia , ,24 OGÓŁEM 685,45 Według stanu na r. do rozminowania pozostało 4780,55 ha powierzchni ścisłego pola roboczego byłego poligonu. g) Stosowane metody przygotowania gleby. W nadleśnictwie występuje wiele powierzchni o skrajnie trudnych warunkach: ruchome piaski na terenach popoligonowych wymagające stabilizacji,i tereny uwilgotnione Nadleśnictwo w minionym okresie stosowało, w zaleŝności od lokalnych warunków siedliskowych, następujące metody przygotowania gleby:

121 - Pod odnowienia: orka w pasy pługiem LPZ-75 i orka pługiem aktywnym. - Pod odnowienia naturalne: mechaniczne zdarcie warstwy ścioły. Ponadto, w przypadkach braku moŝliwości mechanicznego przygotowania gleby, stosowano sporadycznie uzupełniające ręczne przygotowanie gleby. h) Zagadnienia selekcji drzew i gospodarki nasiennej. - Gospodarcze Drzewostany Nasienne. Wg stanu na r. nadleśnictwo posiadało 262,75 ha GDN, w tym: So 179,1 ha, Bk 77,44 ha, LP-1,59ha, SO.C2,01ha i Św-2,61 ha. W wyniku prowadzonych rębni w ubiegłym 10 leciu powierzchnia GDN zmalała do 196,13 ha, w tym: So 66,62 ha. W latach nadleśnictwo nie prowadziło zbioru szyszek oraz nasion. W latach z GDN pozyskano kg szyszek, oraz 3800kg nasion buka.. Nadleśnictwo nie posiada drzewostanów, z których mogłoby pozyskiwać nasiona świerka i modrzewia. Do produkcji szkółkarskiej wykorzystywany nasiona pochodzące z zakupu. - Drzewostanów nasiennych wyłączonych, Nadleśnictwo Przemków posiada dwa wyłączone drzewostany nasienne lipowe o powierzchni11 ha, ich powierzchnia w ubiegłym 10-cio leciu nie zmieniła się - Rejestrowane uprawy pochodne. Nadleśnictwo posiada zaprojektowane dwa bloki upraw pochodnych sosny o łącznej powierzchni: 43,98 ha, w tym blok I 29,19 ha zlokalizowany w leśnictwie Cegielnia obręb Przemków, blok II 14,79 ha zlokalizowany w leśnictwie Piotrowice obręb Przemków. i) Zagadnienia produkcji szkółkarskiej. Nadleśnictwo posiada jedną szkółkę zespoloną powstałą w 1997r o powierzchni manipulacyjnej 8,43 ha i zredukowanej5,34 ha. Szkółka zlokalizowana jest w obrębie Przemków, Leśnictwo Szklarki. Wszystkie pola siewne szkółki posiadają system nawadniania z zakrytym systemem rur tzw. deszczownię, zasilaną ze zbiornika wodnego zlokalizowanego na terenie szkółki. Zgodnie z wymogami szkółka posiada pasy ochronne i kulisy. Szkółka leśna prowadzi równieŝ produkcję kompostu opartą głównie na torfie, korze i trocinach. Nadleśnictwo prowadzi w szkółce nawoŝenie mineralne i organiczne zgodnie z systematycznie aktualizowanymi ekspertyzami glebowymi i zaleceniami nawoŝenia opracowywanymi przez BULiGL w Brzegu

122 4. Ochrona lasu i ochrona przeciwpoŝarowa a) ocena ogólnego stanu sanitarnego Na stan sanitarny lasów Nadleśnictwa decydujący wpływ miały następujące czynniki: - gradacje szkodników pierwotnych gradacja brudnicy mniszki z lat zwalczanie chemicznym objęto 9387 ha, w roku 2003 wyniosło ha, gradacja strzygoni choinówki w roku 2001 zwalczanie chemicznym objęto ha - zachwiania stosunków wodnych podtopienie części powierzchni leśnych w latach susza roku W zaleŝności od natęŝenia ww. czynników stresowych kształtowało się pozyskanie drewna z cięć sanitarnych: Pozyskanie drewna z przyczyn sanitarnych w m 3 wg danych ZOL (Druk 16a IOL okres rozliczenia np. 1994r. od r. do r.) OGÓŁEM 0 iglaste liściaste iglaste OGÓŁEM liściaste b) występujące zagroŝenia ze strony czynników biotycznych, abiotycznych

123 i antropogenicznych, metody i efektywność ich zwalczania i przeciwdziałania. czynniki biotyczne choroby grzybowe: Najistotniejsze zagroŝenia ze strony patogenów grzybowych występowało na Szkółce Leśnej w Szklarkach powstałej w 1997 roku. NajwaŜniejszymi czynnikami chorobowymi były tu: grzyby zgorzelowe i osutka sosny oraz mączniak dębu. Znaczne szkody, nie stanowiące jednak zagroŝenia dla trwałości lasu, wyrządzały: mączniak dębu w uprawach dębowych oraz skrętak sosny występujący w młodnikach sosnowych. Szkody powodowane przez pozostałe patogeny grzybowe w tym opieńki i hubę korzeniową występowały sporadycznie i nie miały znaczenia gospodarczego. Stosowaną w Nadleśnictwie Przemków metodą przeciwdziałania hubie korzeniowej było obligatoryjne zabezpieczanie pniaków preparatem PGIBL w wykonywanych zabiegach TW na gruntach porolnych i terenach popoligonowych. powierzchnia TW zabezpieczana preparatem PGIBL pow. TW w ha szkodniki upraw i młodników: ZagroŜenie upraw ze strony szeliniaka sosnowca było zmienne w zaleŝności od warunków atmosferycznych w czasie rójki. NajwaŜniejszą stosowaną w Nadleśnictwie Przemków metodą ograniczania strat wywołanych Ŝerem szeliniaka było pozostawianie zrębów letnich

124 do odnowienia w drugim roku kalendarzowym od wycięcia (przelegiwane zrębów). Ograniczanie liczebności szeliniaka prowadzone było głównie metodami mechanicznymi-wykładano klasyczne pułapki na szeliniaka w celu prognostycznym i zwalczania. W sporadycznych przypadkach szeliniaka zwalczano środkami chemicznymi (opryski sprzętem naziemnym).nie miało to w skali Nadleśnictwa znaczenia gospodarczego. szkodniki pierwotne: Przewaga monokultur sosnowych predysponuje lasy Nadleśnictwa Przemków do powstawania gradacji szkodników pierwotnych, głównie brudnicy mniszki i strzygonii choinówki. W latach prowadzone były następujące akcje ograniczania liczebności szkodników pierwotnych przy pomocy sprzętu lotniczego. Rok Powierzchnia zabiegu Leśnictwa objęte zabiegiem Zwalczany szkodnik ha l-ctwa Przemków, Nowy Dwór, Kozłów, Cegielnia, Wilkocin, Szklarki, Piotrowice Brudnica mniszka ha l-ctwa Wilkocin, Cegielnia, Szklarki, Piotrowice, Kozłów, Nowy Dwór, Przemków Strzygonia choinówka ha l-ctwa Biernatów, Kozłów Brudnica mniszka Razem ha Najistotniejsze szkody w d-stanach na skutek Ŝeru szkodników pierwotnych miały miejsce przy gradacji roku 1994 w północnych fragmentach Nadleśnictwa. Intensywny Ŝer brudnicy mniszki doprowadził do powstania gołoŝerów, konieczności intensywnych cięć sanitarnych i spadku zadrzewienia ww. drzewostanów. Sporadycznie występowały na terenie Nadleśnictwa szkody powodowane przez zwójki dębowe (głównie zwójka zieloneczka). W związku z niewielkim udziałem i rozproszeniem drzewostanów dębowych nie było prowadzone zwalczanie tych szkodników. szkodniki wtórne: ZagroŜenie ze story szkodników wtórnych głównie: przypłaszczka granatka, kornika drukarza oraz kornika ostrozębnego, uzaleŝnione było w głównej mierze od obniŝenia odporności drzewostanów związanego z zachwianiem stosunków wodnych i anomaliami pogodowymi (huraganowe wiatry i susze) oraz osłabieniem wywołanym Ŝerem szkodników pierwotnych. Przyjęte metody ograniczania szkód ze strony szkodników wtórnych: - szybka rotacja drewna,

125 - usuwanie na bieŝąco posuszu, wywrotów i złomów, - usuwanie drzew trocinkowych, - monitorowanie zagroŝeń (pułapki klasyczne i feromonowe), zagroŝenie ze strony gryzoni: Występowało sporadycznie. ZauwaŜalne szkody wystąpiły w leśnictwie Nowy Dwór i Przemków gryzonie zwalczano metoda chemiczną ( wykładano trutkę ) szkody od zwierzyny: W warunkach Nadleśnictwa Przemków były jednymi z najwaŝniejszych zagroŝeń dla trwałości lasu. W praktyce ze względu na ww. szkody od zwierzyny płowej w Nadleśnictwie nie moŝna było bez zabezpieczeń wprowadzać gatunków liściastych (głównie dąb), a na większej części Nadleśnictwa równieŝ modrzewia. Rozmiar rzeczowy w tym dziesięcioleciu obrazują poniŝsze wykresy Wykonane grodzenia w latach w ha remonty grodzeń w latach w ha W praktyce szkody od zwierzyny ograniczane były poprzez zabezpieczanie upraw przed zgryzaniem i czemchaniem za pomocą: grodzenia siatką (pow. kęp gatunków liściastych), palikowania modrzewia oraz smarowania upraw repelentami (głównie So, Św, Bk). czynniki abiotyczne: Spośród szkód abiotycznych na szczególną uwagę zasługują szkody od zachwiania stosunków wodnych oraz wiatru. Zachwianie stosunków wodnych związane było ze specyficznym ukształtowaniem terenu (teren płaski, o bardzo małym spadku, częściowo zabagniony) oraz złym stanem urządzeń melioracyjnych zarówno

126 na terenie Nadleśnictwa jak i poza nimi oraz zwiększonymi opadami w latach Szkody te uwidoczniły się szczególnie przy nagłych wahaniach poziomu wód susza roku 2003 po bardzo mokrych latach (wzrost pozyskania w cięciach sanitarnych w roku 2003). Szkody związane z zachwianiem stosunków wodnych miały duŝe znaczenie gospodarcze: wymakanie upraw, młodników oraz zwiększone wydzielanie posuszu - uwidocznione wzrostem pozyskania posuszu w roku 2003 Szkody te dotyczyły głównie drzewostanów sosnowych. Na szczególną uwagę zasługują tu tereny popoligonowe byłej Armii Radzieckiej zdegradowane w duŝym stopniu. Tereny te wymagają duŝych nakładów finansowych na poprawę stosunków wodnych, zmianę ph gleby (wapnowanie), budowę sieci dróg i naprawę juŝ istniejących. stan zagroŝenia lasu ze strony przemysłowych zanieczyszczeń powietrza. Wszystkie lasy Nadleśnictwa Przemków zaliczone były do I strefy uszkodzeń przemysłowych. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza w ostatnim dziesięcioleciu zmniejszyło zagroŝenie dla lasów Nadleśnictwa. Szkód z tytułu zanieczyszczeń powietrz nie obserwuje się. Nastąpiła wyraźna poprawa aparatu asymilacyjnego drzewostanów w przypadku drzew iglastych pełny garnitur igieł na krótkopędach. d) Zagadnienia ochrony przeciwpoŝarowej Lasy Nadleśnictwa Przemków naleŝą do obszarów silnie zagroŝonych pod względem poŝarowym i zaliczone są (zgodnie z zarządzeniem nr 12 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, z dnia r. w sprawie podziału lasów na kategorie zagroŝenia poŝarowego) w całości do I kategorii zagroŝenia poŝarowego. Podstawowy wpływ na zaliczenie lasów do najwyŝszej kategorii zagroŝenia miały: duŝa powierzchnia drzewostanów iglastych, duŝa powierzchnia siedlisk borowych, przebiegające linie kolejowe, duŝa liczba poŝarów. Nadleśnictwo Przemków w znacznej swej części znajduje się na terenach byłych poligonów Armii Radzieckiej i dlatego istnieje powaŝne niebezpieczeństwo, Ŝe w czasie poŝaru moŝe dochodzić do

127 eksplozji niewybuchów i niewypałów. DuŜe zagroŝenie poŝarowe stwarzają przyległe do lasów łąki i pola uprawne (w duŝej części nie uŝytkowane). WiąŜe się to z wypalaniem pozostałości roślinnych, nie koszonych łąk i nieuŝytków, oraz w okresie letnio jesiennym pozostałości poŝniwnych. Tereny o szczególnym zagroŝeniu poŝarowym: wrzosowiska i grunty popoligonowe w leśnictwie Wilkocin, Biernatów, Kozłów, szlak kolejowy Przemków - Chocianów, szlak kolejowy Studzianka Leszno Górne. System obserwacyjno alarmowy System obserwacyjno-alarmowy oparty był na jednym punkcie obserwacyjnym: - dostrzegalnia klasyczna drewniana w L-ctwie Cegielnia oddz. 63 a, połoŝona na poligonie, WieŜa ta współdziała z punktami obserwacyjnymi znajdującymi się w sąsiednich Nadleśnictwach: - WieŜa Parchów klasyczna w Nadleśnictwie Chocianów, - WieŜa Wierzbowa stalowa TV w Nadleśnictwie Chocianów, - WieŜa Szprotawa w Nadleśnictwie Szprotawa, - WieŜa Trzebień Mały w Nadleśnictwie Świętoszów Informacje zebrane z punktów obserwacyjnych przetwarzane były w Punkcie Alarmowo- Dyspozycyjnym znajdującym się w biurze Nadleśnictwa Przemków. Stan zaopatrzenia w wodę Nadleśnictwo Przemków wykorzystywało następujące punkty czerpania wody: - ujęcia naturalne (cieki wodne, stawy, zastawki na rowach) - zbiorniki sztuczne o pojemności 60 tyś. m 3 - sieci hydrantowe Ich rozmieszczenie jest zgodne z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992r. w sprawie ochrony p. poŝ. budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej ochrony ppoŝ. - Drogi przeciwpoŝarowe - budowa, odtwarzanie dróg i remonty dróg Drogi przeciwpoŝarowe muszą spełnić rygorystyczne wymogi Rozporządzenia Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia r. (Dz.U. Nr 73 poz. 824) w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŝarowego lasów.

128 DuŜej pilności remontu wymagają drogi poŝarowe o długości 50 km a takŝe drogi połoŝone na byłym polu roboczym poligonu rakietowego rozminowane w latach 2002 i 2003 o długości 10 km. Wykonanie tych zadań przekracza moŝliwości finansowe Nadleśnictwa. Nieodzowne jest pozyskanie środków finansowych z zewnątrz. PoŜary Średnio roczna ilość poŝarów z okresu wyniosła 7 szt. Średnio roczna powierzchnia poŝarów ( ) wyniosła 4 ha Średnia powierzchnia jednego poŝaru ( ) wyniosła 0,57 ha Szczegółowe dane odnośnie poŝarów z lat przedstawiają poniŝsze tabela. Powierzchnia poŝarów w latach ha

129 Liczba poŝarów w latach szt Średnia powierzchnia jednego poŝaru w latach ha

130 Nasilenie występowania poŝarów leśnych Rok Ilość poŝarów Ogółem powierzchnia poŝarów Średnio roczna powierzchnia jednego poŝaru Straty Ogółem UŜytkowanie uboczne stosowany zakres i rozmiar uŝytkowania pozyskanie choinek Prowadzono wyłącznie w drzewostanach przeznaczonych do wyrębu oraz z podszytów średnio 200 szt. rocznie gospodarka łąkowo - rolna W minionym okresie Nadleśnictwo Przemków zaprzestało prowadzenia własnej gospodarki łąkowo rolnej. Wg stanu na koniec okresu urządzeniowego z pośród 112,50 ha gruntów rolnych w uŝytkowaniu pozostało: 3,12 ha deputatów rolnych 8,85 ha dzierŝaw na cele rolnicze 46,64 ha dzierŝaw na cele łowieckie 0,78 ha dzierŝaw stawów rybnych (PZW) 59,39 ha Powierzchnia nie uŝytkowana 53,11 ha.

131 Formy uŝytkowania gruntów rolnych N-ctwa 8.85; 15% 3.12; 5% 0.78; 1% 46.64; 79% zbiór owoców runa leśnego Prowadzony był w sposób niezorganizowany przez okoliczną ludność. pozyskanie Ŝywicy, kory garbarskiej i karpiny przemysłowej Nadleśnictwo odstąpiło w minionym okresie od pozyskiwania ww. poŝytków w związku z brakiem jego opłacalności.

132 6. Gospodarka łowiecka Na terenie nadleśnictwa znajdują się 4 obwody łowieckie wg zestawienia jak niŝej : w tym: Nr obwodu Koło Łowieckie "DzierŜawca" Kategoria obwodu łowieckiego Powierzchnia obwodu łowieckiego [ha] Powierzchnia gruntów administrowanych przez gminy [ha] Powierzchnia gruntów leśnych [ha] 22 "Darz Bór" średni "Leśnik" słaby "Wilk" średni obwody wydzieŝawione kołom łowieckim "Sęp" średni Razem Nadleśnictwo Przemków PoniŜej przedstawiono procentowy udział powierzchni leśnych i nieleśnych dla wszystkich obwodów łowieckich łącznie. powierzchnia nieleśna 28% powierzchnia leśna 72%

133 Gatunek JELEŃ Obwód nr 22 Obwód nr 21 Obwód nr 20 Obwód nr 14 JELENIE Liczebność zwierzyny wg inwentaryzacji w latach: Okres obowiązywania Wieloletniego Planu Hodowlanego Docelowa liczebność zwierzyny wg Wieloletniego Planu Hodowlanego ogółem Zmiany liczebności jeleni wg inwentaryzacji w latach: r

134 SARNY Gatunek SARNA Obwód nr 22 Obwód nr 21 Obwód nr 20 Obwód nr 14 Liczebność zwierzyny wg inwentaryzacji w latach: Okres obowiązywania Wieloletniego Planu Hodowlanego Docelowa liczebność zwierzyny wg Wieloletniego Planu Hodowlanego Razem Zmiany liczebności saren wg inwentaryzacji w latach: r

135 DZIKI Gatunek DZIK Obwód nr 22 Obwód nr 21 Obwód nr 20 Obwód nr 14 Liczebność zwierzyny wg inwentaryzacji w latach: Docelowa liczebność zwierzyny wg Wieloletniego Planu Hodowlanego Okres obowiązywania Wieloletniego Planu Hodowlanego ogółem Zmiany liczebności dzików wg inwentaryzacji w latach: r

136 LISY Gatunek Lis Obwód nr 22 Obwód nr 21 Obwód nr 20 Obwód nr 14 Liczebność zwierzyny wg inwentaryzacji w latach: Docelowa liczebność zwierzyny wg Wieloletniego Planu Hodowlanego Okres obowiązywania Wieloletniego Planu Hodowlanego ogółem Zmiany liczebności lisów wg inwentaryzacji w latach: r

137 Analiza pozyskania zwierzyny w sezonach łowieckich Jelenie Sezon łowiecki Nr obwodu 1998/ / / / /2003 ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK OGÓŁEM Analiza planu odstrzału jeleni w sezonach łowieckich Reaalizacja planu odstrzału jeleni w sezonach łowieckich /24% /30% /35% /32% /25% % 61 82% 67 97% 71 83% 51 90% / / / / / / / / / /2003

138 Sarny Sezon łowiecki Nr obwodu 1998/ / / / /2003 ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK OGÓŁEM Analiza planu odstrzału saren w sezonach łowieckich Realizacja planu odstrzału saren w sezonach łowieckich /22% 123/20% 118/21% 110/20% 106/19% 1998/ / / / / % 85% 91% 80% 82% 1998/ / / / /2003

139 Dziki Sezon łowiecki Nr obwodu 1998/ / / / /2003 ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK ST PL WYK OGÓŁEM Analiza planu odstrzału dzików w sezonach łowieckich Realizacja planu odstrzału dzików w sezonach łowieckich % % 91 80% 95 71% % /50% 107/50% 91/54% 95/54% 113/44% / / / / / / / / / /2003

140 Stan zagospodarowania łowisk Numery obwodów Łąki śródleśne i przyleśne w ha w tym dobrze zagospodarowane w ha Stan aktualny Nadleśnictwo Stan Stan Stan Stan Stan Stan Stan Stan docelowy aktualny docelowy aktualny docelowy aktualny docelowy aktualny Stan docelowy Poletka Ŝerowe w ha Poletka zgryzowe (pędowe) w ha Dzikie drzewa owocowe (szt lub ha ) Remizy śródpolne w ha (gatunek roślin) Pasy zaporowe szt/dług. Razem w 0 0 4/1 5/2 0 2/0, /1 7/3 km Wodopoje: rzeki Stawy szt/ha Jeziora szt/ha Inne /0, /0, / / Bagna szt/ha /13 2/13 1/557 1/557 3/570 3/570 Podszyty iglaste ( powierzchnia w ha drzewostanów z podszytami ) Inne powierzchnie przeznaczone dla zwierzyny Paśniki sztuki Lizawki sztuki

141 Przy obecnym stanie liczebnym zwierzyny płowej szkody w odnowieniach są znaczne. Nakłady na ochronę przed zwierzyną ponoszone przez Nadleśnictwo są z roku na rok coraz większe a osiągnięcie stanu docelowego ujętego w Wieloletnim Łowieckim Planie Hodowlanym (wartości docelowe wyliczono w oparciu o obowiązujące zasady gospodarowania populacjami zwierząt łownych) moŝe spowodować wzrost istotnych szkód w uprawach i młodnikach (powyŝej 20%), co jest zagroŝeniem dla zachowania trwałości lasu. Widzę w tym miejscu rozbieŝność interesów Nadleśnictwa a działalnością kół łowieckich zobligowanych do corocznego powiększania stada podstawowego zwierzyny łownej w swoich obwodach. Polityka Nadleśnictwa w tym miejscu jest problematyczna. 7. Wykonane prace z zakresu InŜynierii Leśnej 1. Budownictwo ogólne Budynki mieszkalne i gospodarcze razem 87 w tym: budynki biurowe - 1 budynki i lokale mieszkaniowe - 47 budynki gospodarcze - 39 Wykonano sprzedaŝ budynków: budynki mieszkaniowe - 7 lokale - 9 budynki gospodarcze - 11 Pozostaje do sprzedaŝy: budynki mieszkaniowe - 3 lokale - 9 budynki gospodarcze Inwestycje i remonty kubaturowe wykonane w latach Inwestycje: - budowa leśniczówki Piernatów 15A, - budowa infrastruktury w Szkółki Leśnej w Szklarkach, - budowa nadleśniczówki w Szklarkach ul. Ceglana 4A, Remonty: - remonty kapitalne leśniczówek: Wilkocin Cegielnia

142 Podleśniczówek: Szklarki Kozłów Przemków Nowy Dwór (częściowe) Piotrowice Wilkocin 3. Budownictwo drogowe remont droginr. 16, 23-12,09km 4. Melioracje wodne - budowa zbiornika retencyjnego Bielawka w podpisie: Nadleśniczy Nadleśnictwa Przemków mgr inŝ. Bogusław Stankiewicz

143 Ź ł Ś Ą Źć ń Ś ć ń ć ńłó ł ą Ś ż ó ż ś ł ń ż ń ł ą ł ż ą ó Ź ń ł ż ł ó Ź ćśń óż ą ę ż ó Ś ć ż ś ł Ś łą ó ó ą Ś ę żć ż Ś Ą ó ń ó ń ł ą ń ółł ł ł Ą ć ś ł ę ś ę ó Ę ł Ń Ó ś łó ś ół ś śń Ź ń ó ą ń łół Ń Ś ś ó ć ą ł ń ą ł ś śń ó żć łó Ć ś ó ą ł ą Ó ł ńł ć

144 Ł Ś Ś ą ł ł ę ł ą ń ł ś ó ż ó ó Ś ż ą ą ą ń Śł ń łź ż ć śń ść ś ć ż Ś Ś żć ę ż ż Ś ł ć ł Ę ę ł Ś ż łę Ą Ń Ą ł ść ńł Ś ż ą ł ł ż ś ń ł Ś ś ł ś ę Ź ń Ś ś ł Ń Ć Ó ń ó ł ł łó ł ś ł ó ć ó ś ą ó ł ą ó ś ń ś ł ł Ó ś ś ś ść ń ń ś ę Ę ż ż ó Ś ś Ó ą ś Ó ĆŚ ś ę ć ś ńóó ł ś ł ś Ś Ę ż ż

145 ż ń ń ł ą ę ł ń Ó ń ó ś ś Ę ą ą Ó ą Ó ł Ś ż ć ę Óść ś Ó Ś Źćł Ź ż ó Ą Ł Ś ć ł ń ę ń ę ę ś ę ę ć ę ż ł ó ł ą ż ł ł ł Ń ó ą Ś ł ż ł ć Ś Ź ę śżą ę ż ą ó ł ń ś ć ć ó ł ę ż Ó ł łł Ł ł ż ł ż łą śń ś Ę ł ąśó Ź Ń ń śń ć ż ę Ę ń ó ą ż ę ł ą ą ś ś ą ż Ź Ź żł Ę ę ń ż Ę łą ł ł ś ę Ź łó ę Ź ó Ś Ę ż Ą Ń Ę ż ś ó ł Ź ł żć ł ż Ę ż ą Ą

146 B. Analiza gospodarki przeszłej KOREFERAT NA II KOMISJĘ TECHNICZNO-GOSPODARCZĄ dotyczący Analizy gospodarki ubiegłego okresu NADLEŚNICTWA PRZEMKÓW OBRĘBY: PRZEMKÓW, śuków RDLP we Wrocławiu Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu Brzeg marzec 2004 rok

147 B. Analiza gospodarki przeszłej I. Stan posiadania Z Analizy gospodarki przeszłej przedstawionej przez Nadleśniczego wynika, iŝ w minionym okresie gospodarczym powierzchnia nadleśnictwa zmniejszyła się ogółem o 546,6361 ha, czyli o 3,71%. Główną przyczyną zmiany w powierzchni było przekazanie uŝytku ekologicznego w obrębie śuków pod zarząd Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Ogółem róŝnica w powierzchni pomiędzy planem urządzenia lasu a powierzchnią wykazaną w tabeli II wg stanu na r. wynika z przyjętej metodyki zaokrąglania powierzchni w m 2 do pełnych arów. Łącznie róŝnica ta wynosi 0,0844 ha. II. Ocena uŝytkowania zasobów drzewnych Podział na grupy lasów i kategorie ochronności Nowy podział lasu na kategorie ochronności zgodny ze sporządzonym wnioskiem na lasy ochronne został przedstawiony w referacie BULiGL na stronie 76. W stosunku do planu urządzenia lasu z ubiegłego okresu gospodarczego, udział lasów ochronnych wzrósł w nadleśnictwie z 14,79% do 87,20% ogólnej powierzchni nadleśnictwa (nowy podział na kategorie ochronności w trakcie zatwierdzania). Podział na gospodarstwa W stosunku do planu urządzenia lasu z III rewizji zmianie uległy powierzchnie w poszczególnych gospodarstwach. PoniŜej przedstawia się porównawcze zestawienie powierzchni wg gospodarstw z III i IV rewizji urządzenia lasu. Gospodarstwo Specjalne Zrębowe Przerębowo-zrębowe Stan na obręb Przemków obręb śuków Nadleśnictwo pow. w ha ,55 119,42 300, ,06 141,96 591,02 róŝnica +267,51 +22, , , , , , , ,70 róŝnica , , , ,62-229, , , ,29 róŝnica +2441, , ,67

148 B. Analiza gospodarki przeszłej Nowy podział na gospodarstwa został ustalony w oparciu o wytyczne Instrukcji urządzania lasu ( ) oraz ustalenia IKTG. Zmiany w poszczególnych gospodarstwach wynikają głównie z włączenia do gospodarstwa przerębowo- zrębowego drzewostanów na siedliskach BMśw, oraz z utworzenia w trakcie obowiązywania planu III rewizji u.l. dwóch rezerwatów przyrody i włączenia części wrzosowisk na byłym polu roboczym do gruntów leśnych. Wieki rębności Wieki rębności dla głównych gatunków lasotwórczych zostały przyjęte w opracowanych planach urządzenia lasu wg wykazu NZLP (Zn. spr. P-1/7014/9/79 z dnia 12 kwietnia 1979r.), a dla pozostałych gatunków zgodnie z planem urządzenia lasu obowiązującym w ubiegłym okresie gospodarczym. Rozmiar uŝytkowania wg kategorii cięć i porównanie z etatem Szczegółowe wielkości z zakresu uŝytkowania lasu wg kategorii cięć w ubiegłym okresie gospodarczym oraz porównanie z etatami zostało zamieszczone w Analizie gospodarki przeszłej przedstawionej przez Nadleśniczego. Przekroczenie etatu masowego o 2,14% i powierzchniowego o 7,29 % zostało podyktowane koniecznością przygotowania powierzchni leśnej pod szkółkę oraz drobnymi korektami w stosunku do planu z ubiegłego okresu gospodarczego, wyjaśnionymi w Analizie gospodarki przeszłej. Większość planowych cięć rębnych wykonano w ramach rębni zupełnych. Ogółem wykonanie etatu powierzchniowego i masowego w uŝytkowaniu przedrębnym wpłynęło pozytywnie na stan sanitarny i zdrowotny drzewostanów nadleśnictwa. Ogółem średnia zasobność w nadleśnictwie w stosunku do ubiegłego okresu gospodarczego wzrosła o 9% w tym w obrębie śuków o 20% i w obrębie Przemków o 6%. PoniŜej przedstawia się syntetyczne wskaźniki zasobności w m 3 w kolejnych rewizjach u.l.

149 B. Analiza gospodarki przeszłej Przeciętne wskaźniki zasobów drzewnych w nadleśnictwie Lp WSKAŹNIK Jedn Stan na Przeciętna zasobność d-stanów na 1 ha w podklasach wieku IIa m IIb m IIIa m IIIb m IVa m IVb m Va m Vb m VI m VII m Klasa odnowienia m Klasa do odnowienia m Przeciętna zasobność na 1 ha m Przeciętny wiek lat Przeciętny przyrost d-stanów na 1 ha m 3 3,57 3,69 5 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha m 3 5,87 6,12 tablicowy 6 BieŜący roczny przyrost d-stanów na 1 ha zredukowany m 3 4,40 4,59 III. Ocena zagospodarowania lasu Ocena prac z zakresu hodowli lasu Nadleśnictwo wg planu III rewizji u.l. posiadało 147,92 ha powierzchni leśnej nie zalesionej. w tym: halizn i płazowin 47,63 ha. Wg stanu na r. powierzchnia leśna nie zalesiona wynosi 141,25 ha w całym nadleśnictwie w tym: halizny 2,20 ha (płazowin nie opisano). Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły okres gospodarczy i porównanie z planem zostało zamieszczone w Analizie.... Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchni otwartej i po rębni częściowej została przedstawiona szczegółowo w Analizie... na podstawie danych z taksacji wg stanu na r. PoniŜej w formie tabelarycznej przedstawiono rozliczenie powierzchni drzewostanów w KO, powierzchni leśnych niezalesionych oraz drzewostanów negatywnych, zaewidencjonowanych wg stanu na r.

150 B. Analiza gospodarki przeszłej stan na r. stan na r. stan na r. Aktualnie zaliczona powierzchnia Rodzaj drzewostanu pow. (ha) KO Halizny i płazowiny Negatywy obręb Przemków stan na r. 4,73 40,17 54,08 Zręby - 2,00 6,26 Uprawy i młodniki - 37,47 42,81 KO 4,73 0,80 - Negatywy - - 5,01 Razem: 4,73 40,17 54,08 obręb śuków stan na r. - 7,46 14,05 Zręby - - 4,45 Powierzchnie przeznaczone do sukcesji 3,29 Uprawy i młodniki - 4,17 6,20 Drzewostany - - 0,41 Negatywy - - 2,99 Razem: ,05 Nadleśnictwo stan na r. 4,73 47,63 68,13 Zręby 2,00 10,71 Powierzchnie przeznaczone do sukcesji 3,29 Uprawy i młodniki - 41,64 49,01 Drzewostany - 0,41 KO 4,73 0,80 Negatywy 8,00 Razem: 4,73 47,63 68,13 PowyŜsza tabela obrazuje stan aktualny powierzchni drzewostanów opisanych w ubiegłym 10- leciu jako KO i negatywy ( klasy do odnowienia na terenie nadleśnictwa w ubiegłym 10-leciu nie występowały). Klasa odnowienia z ubiegłego okresu gospodarczego obecnie znajduje się na nowo utworzonym rezerwacie przyrody Buczyna Piotrowicka. Opisana halizna w obrębie śuków, obecnie grunt przeznaczony do naturalnej sukcesji znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Stawy Przemkowskie. Pozostawione drzewostany źle produkujące, to fragmenty wydzieleń na których wykonano w ubiegłym okresie gospodarczym po jednym cięciu rębnią Ib.

151 B. Analiza gospodarki przeszłej Gospodarka nasienna i szkółkarska Zagadnienie dotyczące nasiennictwa i szkółkarstwa zostało szeroko omówione w Analizie.... Nadleśnictwo posiada 2 bloki upraw pochodnych dla sosny zwyczajnej z drzewostanu nasiennego z nadleśnictwa Węgliniec, na łącznej powierzchni 68,23 ha oraz 1 blok dla lipy z drzewostanów nasiennych lipowych z oddz. 15a,16a na łącznej powierzchni 16,61 ha. Szczegółową lokalizację bloków upraw pochodnych zamieszczono w referacie BULiGL na stronie 55. Ocena zadań z zakresu ochrony lasu, ochrony przyrody i zagospodarowania rekreacyjnego Zagadnienia dotyczące ochrony lasu w zakresie ogólnego stanu zdrowotnego lasu, zagroŝeń ze strony czynników abiotycznych i biotycznych oraz ochrony poŝarowej zostały szeroko omówione w Analizie... oraz przedstawione w kierunkowych wytycznych w referacie BULiGL na stronach i Kierunkowe wytyczne w zakresie zagospodarowania rekreacyjnego zostały przedstawione w referacie BULiGL na stronie 28 oraz zostaną szeroko omówione w elaboracie. Zagadnienia dotyczące ochrony przyrody zostały przedstawione w Analizie... i w referacie BULiGL na stronach oaz zostaną szerzej omówione w Programie ochrony przyrody i elaboracie. Ocena zadań z zakresu ubocznego uŝytkowania lasu Zagadnienie dotyczące ubocznego uŝytkowania lasu zostały omówione w Analizie... oraz przedstawione w referacie BULiGL. Lokalizacja istniejących poletek łowieckich na terenie nadleśnictwa została przedstawiona w referacie BULiGL na stronie 97. Szkody wyrządzane ze strony zwierzyny płowej zostały omówione w referacie BULiGL na stronie 63 w dziale ochrony lasu. Do pozostałych punktów zamieszczonych w Analizie gospodarki przeszłej BULiGL nie wnosi uwag.

152 B. Analiza gospodarki przeszłej Opracował: kierownik druŝyny u.l.... inŝ. Wacław Dempniak Akceptuje: Z-ca Dyrektora Oddziału BULiGL Oddz. w Brzegu... mgr inŝ. Janusz Bańkowski

153 ć śó ą ć ó ą ę ś ń ó ń Ę ż Ź ś ó ś ś źą ó ż ś ś ł ść ś ł ź ó ń ś ż ś ź ó ń ę Ą ś ę ą ś ą ó Ó ś ÓŚ ł ś ć Óść ń Ę Ę Ó ś Ź Ź ó ś ć ż ę ć ó ą Ę ę ó ę ą ś ń ń ą ż ó ś Ć łó Ł ś ś ń śł ó ń ąć ż ÓŚ ś ą ó ń ś Ć ć ńń ą ś ś ńć ó ń Ęó Ś ś Ę ś ś ś ć ą ą ć ś ł Ź ż ł ą ą ń Ó ś ż ś Ć ś Ó Ę ć

154 ÓŚ Ó ę ę Ó ć ń Ę ą Óń Ź Ę ó Ę ń ś ę ćś ĆÓ Ć ś Ć ć ś ą ś ł ń ń ź ż Ć ć ś ó ę śńć ż ąć ś ń Ó Ź ę Ź ć ś ę ś ż Ę ć ć ś Ć Ć ą ą Ł ź ó ń Ć ń ó ś ś ą Ó Ó Ć Ź Ó ń ń Ó ż ą ń ł ć Ó Ć ś Ć ęż Ś ę ą ś ą Ć ó Ć ł Ó ą Ą ć ż ł ąą ś ć ń Ś ó Ó ćśń śń Ź ł ę Ó ó ćś ó ęć ćś Ś Ó ł ę Ć ę ą ą ęś ś ł ż ł ż ę śń Ń ż ń ś ą ż ń ś ó Ń ś ż ń

155 Ą ł ć ś ś Ó Ć Ó ć ś ę ąć ń ćż ó Ę ś ę śę Ź ś ć Ś ł ę Ó Ś ś ł Ó ś ą ł ż Ó Ó Ć ć ń Ć ę ś ó Ć ó óż Ę ś ó ę ć ęć ś ł Ę ń ś Ę ż Ź ę ó ę Ć ę ś ń ś ś ś ł ó ó ó Ąłł Ę żł ó ó ł ą ę ę ę ó ŻÓŚ ść ż Ó ć ść ć Źć ćł ó ż ł ń Óń Ś ą ó óź Ć ś Ć Ó ż ź ęść ń óż Ć źł ł Ć ęść Ó ż Ó Ś ą ń ń ó Ś ń ż ż Ś ń ó Ś Ó ł ń ś ń ś ó Ą ęść ó ć ś ę Ó Ć ł ć Óść Ó ć

156 ć ś ł ż ńń Ś ń ń ę ń ł ń Ę ą ś ą Ć ć ć ęść Ó Ź ń ś ń ń ó ą ł żć Ń Ź ó Ę ś ół ąć ć ć ńó ś Ę ś ż ń Ć ł ż Ń ń óż ó ł Ó ó ą ś Ź ą ł ó ń Ź ł ń ł ó ó ż ń Ć Ó ę ń ó Ć Ę Ę ó ą Ń Ź ń óśł ł ś ó Ś ń ó ń ść ą Ź Ń ó Ó Ś ą ń łż Ź ć Ź ć ś ó Ę ó ń Ę ł ś ć ć ć Ć ń ć ń Ź Ź ś ć śń Ć Ć ś ą ó ó Ź Ś ś Ć Ó ę ą ń Ć ś Ć Ź ćśń Ę ó ż ą ś ą śę Ś ćń ą Ó ą ś ź ó Ć ę ńł śń Ć Ó ś ż Ó Ó Ź ć ć ń ć Ó ś ę ć ć ś ł ł ół ś Ć ą Óś Ó ś ŹĘ ś Ć Ń ź ż ó ś ł ć

157 ę ą ż śż ó ń ń ń ó Ó ą ść Ź ś ć ó ę ż Ń ó ó ć ą ę Óś ż Ą źć Ą ó óń ł ń Óń Ś ę ó Ć Ć ż ć Śż ó ć ń ę łóć ć ó ó ż ż ó Ś ÓĘ śń ż ż ń ś Ó ń śę ó ć ó ćń ó ś ł ć Ó Źś ł ż ś ń Ó ż ś ś ó Ź Ś ę Ś ą Ź ó ó ń ż Ć ć ś ł ą Ó ś Ć ś ń ą ć ś Óż ą ń Ć ł ą ą ą ż ę ó ś ćć ź ł ś ć ń śę łó ń ć Ć Ó ń Źń Ś ą ć Ś Ó ć Ó ń Ą ś Ó ł ś śń ć ł łą óó Ś Ó ż ą ą ż ę ó ś ó ć Ś Ć ó ą ę śą ł ó ś ń ż Ś ć ÓŚ ę ó ł ą ćż Ó ę ś ó ń ó ąż ą ó Ź ś ą ę ą ń ę ę ść ń ń ó ś ę ś ł śę ó Ź ść ś

158 ś ć ó Ś ę Ł ó Ó Ó Ź ś Ć ć ń ś ń ć ó ńć Ó ś ó ś ó ś ś Źó Ó ź Ó ś ź ó ćśńć ń ń ś ę ó ń ń ń ś ł ć óś ą ś ę ó ć Ś Ńó ó ć ą ś Ó ó ś Ć ś ś ś Ń Ź Ś Ź ę ś ś ść ć Ó Ó ó Ć Ó ń Ć ą ń Óż ś ć ą ę Ś Ć ą ą ń ń ć ę ó ńą ę Ź ł ć ż Ę ó

159 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu C. PODSTAWY GOSPODARKI PRZYSZŁEGO OKRESU 1. Przyjęty podział gospodarczy 1.1.Podział na grupy lasu i kategorie ochronności Nadleśnictwo posiada lasy ochronne uznane Zarządzeniem Nr 131 MOŚ,ZNiL z dnia 19 września 1994 r. zgodnie z art. 16 Ustawy o lasach z dn r. Zgodnie z decyzją I KTG został sporządzony nowy wniosek o uznanie lasów nadleśnictwa za ochronne. W obecnej chwili nie została wydana decyzja uznająca zgodnie ze sporządzonym wnioskiem lasy nadleśnictwa za ochronne. W związku z tym, w bieŝącym planie urządzenia lasu kategorie ochronności zostały przyjęte na podstawie Zarządzenia Nr 131 z ubiegłego okresu gospodarczego. Wymienione w Zarządzeniu oddziały 15,16 będące drzewostanami nasiennymi wyłączonymi, oddz. 14,25 będące ostoją zwierząt podlegające ochronie gatunkowej oraz oddz. 14,15,16,26 stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody w obecnym planie urządzenia lasu znajdują się w rezerwacie przyrody Buczyna Piotrowicka. Wymienione w Zarządzeniu oddziały 2,3,3A będące drzewostanami wodochronnymi w obecnym planie urządzenia lasy znajdują się w rezerwacie przyrody Łęgi źródliskowe koło Przemkowa. Z części oddziałów 2 i 3A będącymi lasami wodochronnymi został utworzony nowy oddział 2A i drzewostany na siedliskach wilgotnych zostały ujęte jako lasy ochronne - wodochronne. Wszystkie wymienione wyŝej zmiany znajdują się w obrębie Przemków. Podział na wiodące kategorie ochronności z podziałem na obręby i łącznie dla nadleśnictwa przedstawia się w tabeli zamieszczonej poniŝej:

160 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Lp Podział na kategorie ochronności obręb Wiodąca kategoria ochronności Przemków śuków nadleśnictwo powierzchnia w ha rezerwaty przyrody 301,22 129,16 430,38 2 lasy stanowiące cenne 1,12 1,12 fragmenty rodzimej przyrody 3 lasy stanowiące ostoje zwierząt 24,28 24,28 podlegające ochronie gatunkowej, 4 lasy o szczególnym znaczeniu 48,52 48,52 dla obronności i bezpieczeństwa Państwa 5 wodochronne 1199,28 129, ,07 razem lasy ochronne 1272,08 130, ,99 ogółem lasy ochronne i rezerwaty 1573,30 260, ,37 lasy gospodarcze 9578, , ,05 ogółem nadleśnictwo 11151, , ,42 PoniŜej przedstawia się szczegółową lokalizację wg poszczególnych kategorii ochronności wg obrębów zgodne z Zarządzeniem Nr 131 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z uwzględnieniem zmian wymienionych powyŝej. Obręb Przemków a) lasy wodochronne oddz. 1x; 2f,h,i,o,p; 2Ak,l,n,p,r;6m x,o x,z x ; 7a,b,c,f,g,j,k,m; 8b,d,f-l; 11c,h,i; 12a,c-k; 13c-o; 16d; 21d,f; 22a,c; 23d; 24b,c,d; 25g,h; 26b,c; 27a,b; 28a,b; 46g; 47c,d,g,h,i,k; 48a,b,d-i; 49a-d; 57h,j,k-n; 58a,h,i; 68a-g; 69a,g,i,j,k; 70d,i-m,o,p,a x -d x ; 83a-f,i,n,o,r,s; 84a,d,f,g; 85b-k,m,n-s,w; 96c; 97a,b,c,f; 98a,c,f,h,i; 99a-i; 100a-k,m,o,r; 101a,d; 116a-f,h-k; 117a-g; 118a;119a; 137a,b; 138a,b; 139a-f; 140a,b,c; 141a; 186c,g-l,n,x,y; 209c,g,h,l; 294d,g; 295d,i;296h razem 1199,28 ha. b) lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej oddz. 14a-i; 25d,f,i razem 24,28 ha.

161 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu c) lasy o szczególnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa Państwa oddz. 88a,f,i; 105a,c,d,f; 128a,b,c razem 48,52 ha. Razem lasy ochronne - obręb Przemków 1272,08 ha. Rezerwaty przyrody oddz. 2c,j,k,m,n; 3a-f; 3Aa-d; 14j-m; 15a,b,d,f; 16a,b,c; 25a,b,c; 26a; 37a,b,c; 46a razem 301,22 ha Ogółem lasy ochronne z rezerwatami - obręb Przemków 1573,30 ha. Obręb śuków a) lasy wodochronne oddz. 217b,c,d,g,k,m,n; 222a; 223a,f,g;224a; 225a; 226a,f,i; 227a,b,g,h,i; 228a,b,c,h; 229c,g-j; 245f,g,k,l,m; 267g-p razem 129,79 ha. b) lasy stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody oddz.240g razem 1,12 ha. Razem lasy ochronne - obręb śuków 130,91 ha. Rezerwaty przyrody oddz. 212a-o; 213a,f,h,i,j,k,m,n; 214a-f; 215a,b,f,g,i,k,l; 216a-j,m-r razem 129,16 ha Ogółem lasy ochronne z rezerwatami - obręb śuków 260,07 ha. Łączna powierzchnia leśna nadleśnictwa obejmująca rezerwaty i lasy ochronne wg stanu na r. wynosi 1833,37 ha Podział na gospodarstwa Zgodnie z 173 instrukcji urządzania lasu i postanowieniami I KTG utworzono następujące gospodarstwa: gospodarstwo specjalne, gospodarstwo zrębowe, gospodarstwo przerębowo-zrębowe. Do gospodarstwa specjalnego zaliczono: istniejące rezerwaty przyrody, drzewostany cenne przyrodniczo, powierzchnia doświadczalna AR w Poznaniu,

162 ostoje ptaków podlegających ochronie gatunkowej, drzewostany nasienne wyłączone, drzewostany na siedliskach bagiennych. C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Syntetyczne zestawienie struktury gospodarstwa specjalnego w nadleśnictwie przedstawia się następująco: Lp Cel utworzenia gospodarstwa obręb nadleśnictwo Przemków śuków powierzchnia w ha rezerwaty przyrody 301,22 129,16 430,38 2 lasy stanowiące ostoje zwierząt 112,06 4,75 116,81 podlegające ochronie gatunkowej 3 stałe powierzchnie badawcze AR w 2,12 2,12 Poznaniu 4 drzewostany na siedliskach bagiennych 3,05 6,93 9,98 5 drzewostany cenne przyrodniczo 7,94 1,12 9,06 6 otulina szkółki zespolonej 22,14 22,14 razem 448,83 141,96 590,79 Do gospodarstwa zrębowego zaliczono drzewostany które ze względu docelowy skład gatunkowy przyjęto sposób zagospodarowania rębnią zupełną. Są to drzewostany na siedlisku Bs, Bśw, Bw, Ol i BMw. Do gospodarstwa przerębowo-zrębowego zaliczono drzewostany na siedliskach BMśw, LMśw, Lśw i Lw, w których planuje się sposób zagospodarowania rębniami częściowymi lub stopniowymi. PoniŜej w zestawieniu tabelarycznym przedstawia się strukturę powierzchniową utworzonych gospodarstw w nadleśnictwie Przemków. Lp Gospodarstwo obręb nadleśnictwo Przemków śuków specjalne 448,83 141,96 590,79 2 zrębowe 8032, , ,82 3 przerębowo-zrębowe 2670, , ,81 razem 11152, , ,42 Dodatkowo w formie wykresu słupkowego poniŝej podaje się udział poszczególnych gospodarstw z podziałem na obręby.

163 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Udział powierzchni w ha wg gospodarstw 8032, , , , ,66 590,79 141, , , obręb Przemków obręb śuków nadleśnictw o 0 gospodarstwo specjalne gospodarstw o zrębow e gospodarstw o przerębow o-zrębow e PoniŜej podaje się szczegółową lokalizację drzewostanów ujętych do gospodarstwa specjalnego zgodnie z 174 instrukcji urządzania lasu. Obręb Przemków Gospodarstwo specjalne obejmuje następujące rodzaje drzewostanów: rezerwaty w oddz. 2c,j,k,m,n; 3a,b,c,d,f; 3Aa,b,c,d; 37a,b,c; 46a - razem 184,02 ha, rezerwaty i ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddz. 14j,k,l,m; 15b,d,f; 16b,c; 25a,b,c; 26a - razem 106,20 ha, rezerwaty, ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej i nasienne wyłączone w oddz. 15a; 16a - razem 11,00 ha, ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddz. 14a-i; 16d; 25d-i; 26b,c,d; 27a,b,c; 81b; 96b; 96b, c; 112c razem 112,36 ha, otulina szkółki zespolonej w oddz. 6b;d,f,g,h,i,l,c x - razem 22,14 ha, drzewostany cenne przyrodniczo i siedliska bagienne w oddz. 13d; 17n - razem 7,94 ha, siedliska bagienne w oddz. 51f; 139d; 140a - razem 3,05 ha, powierzchnie doświadczalne AR w Poznaniu w oddz. 35g razem 2,12 ha, Obręb śuków Gospodarstwo specjalne obejmuje następujące rodzaje drzewostanów: rezerwaty i ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddz. 212a-j,l,m,n,o; 213a,f,h-j,k,m,n; 214a-g; 215a,b,f,g,i,k,l; 216a-j,l,m-r - razem 129,16 ha, ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddz.212w,x; 212k,l; 216s razem 4,75 ha,

164 drzewostany cenne przyrodniczo w oddz. 240g razem 1,12 ha, siedliska bagienne w oddz. 217k; 218h - razem 6,93 ha, C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Zestawienie gruntów leśnych zalesionych i nie zalesionych gatunkami panującymi wg gospodarstw przedstawione jest w tabeli VId i XIV zamieszczonej w części tabelarycznej na końcu elaboratu oraz w tomach II dla obrębów. 2. Wieki rębności Zgodnie z postanowieniami I KTG przyjęto następujące wieki rębności zgodne z wykazem NZLP z dnia zn. spr. P /9/79 oraz dla pozostałych gatunków wg instrukcji urządzania lasu, które były obowiązujące w poprzednim planie urządzenia lasu: Gatunek Wieki rębności obręb Przemków obręb śuków So Św Db Bk dla pozostałych gatunków Md,Dg Jś Ol,Brz,Gb,Lp Oś Tp,Wb Drzewostany w klasach odnowienia i do odnowienia projektowano do uŝytkowania niezaleŝnie od przyjętego wieku rębności.

165 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu 3. Zastosowany podział lasu na ostępy Podział lasów na ostępy w obu obrębach, utrzymany został w całości bez zmian zgodnie z podziałem z ubiegłych okresów gospodarczych. Granicami ostępów są linie gospodarcze wyznaczające w terenie szeregi ostępowe, które zostały podzielone na ostępy stałe obejmujące 1-2 oddziały, rzadziej 3 oddziały. Ostępy na terenie nadleśnictwa wyznaczone w minionych okresach gospodarczych zostały tak poprowadzone, aby umoŝliwić uŝytkowanie drzewostanów z najkorzystniejszych kierunków, najmniej naraŝanych na szkodliwe działanie wiatrów. W niektórych przypadkach, z uwagi na niekorzystny układ drzewostanów rębnych w ostępie, zgodnie z instrukcji urządzania lasu z zachowaniem warunków podanych w Zasadach hodowli lasu zostały załoŝone ostępy czasowe których lokalizację podaje się poniŝej: obręb Przemków oddz. 19, 28, 33, 38, 43, 54, 142, 144, 184, 220, 222, 256, 260, obręb śuków oddz. 251, 262, 264. Na mapach cięć i powierzchni nie odnowionych sporządzonych dla obrębów leśnych, ostępy stałe zostały oznaczone strzałkami koloru czerwonego a ostępy czasowe kolorem niebieskim. 4. Projektowany etat uŝytkowania głównego 4. 1.Projektowany etat uŝytkowania rębnego W ustalonych na posiedzeniu I KTG gospodarstwach, dla nadleśnictwa Przemków obliczono dla celów porównawczych następujące etaty uŝytkowania rębnego, które przedstawione są w poniŝszej tabeli: Etat uŝytkowania rębnego dla gospodarstwa specjalnego i przerębowo-zrębowego jest sumą stwierdzonych na gruncie potrzeb hodowlanych drzewostanów.

166 Gospodarstwo Gatunki panujące dla których obliczono etaty cząstkowe Wiek rębności Z ostatniej klasy wieku Projektowany etat uŝytkowania rębnego w m 3 brutto Etaty obliczone Z dwóch Z trzech ostatnich ostatnich klas wieku klas wieku Wg zrównania średniego wieku Etat optymalny C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Ze stanu d-stanów Z potrzeb hodowlanych obręb Przemków Specjalne Zrębowe So Md,Św Brz,Ol, Razem zrębowe 24,34 38,38 Przerębowo-zrębowe Db So Św,Md,Dg , , , ,52 Etat przyjęty ,52 Brz,Ol, Razem przerębowo-zrębowe Razem obręb , , , , , , ,52

167 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Gospodarstwo Specjalne zrębowe Przerębowozrębowe Gatunki panujące dla których obliczono etaty cząstkowe Wiek rębności Z ostatniej klasy wieku Projektowany etat uŝytkowania rębnego w m 3 brutto Z dwóch ostatnich klas wieku Z trzech ostatnich klas wieku Etaty obliczone Wg zrównania średniego wieku Etat optymalny Ze stanu d-stanów Z potrzeb hodowlanych obręb śuków Etat przyjęty So, Brz,Ol, Tp Razem zrębowe ,37 9,44 11,08 10,37 0,30 103,43 103,43 Db, So,Bk,Dg Św,Brz,Ol, Tp, 40 3 Razem przerębowo-zrębowe Razem obręb ,37 9,44-11,08 10,37 0,30 103,43 103,43 Razem nadleśnictwo ,71 47,82-83,32 48,75 0,69 475,95 475,95

168 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Projektowany rozmiar cięć w uŝytkach rębnych został zaplanowany z potrzeb hodowlanych, z uwzględnieniem Zarządzenia nr 11A Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dn r. w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych. Rozmiar uŝytkowania rębnego uzgodniony został z przedstawicielami RDLP we Wrocławiu i Nadleśnictwa w dniu 22 marca 2004r. w siedzibie nadleśnictwa Przemków. PoniŜej przedstawia się obrębami zestawienie tabelaryczne miąŝszości m 3 brutto oraz powierzchni manipulacyjnej uŝytków rębnych zaprojektowanych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów. Zestawienie miąŝszości brutto w m 3 kategoria drzewostanów ogółem w obrębie zaprojektowano w 10-leciu pozostaje m 3 % m 3 % obręb Przemków źle produkujące w klasie odnowienia w klasie do odnowienia przeszłorębne rębne bliskorębne i młodsze razem obręb obręb śuków źle produkujące w klasie odnowienia w klasie do odnowienia przeszłorębne rębne bliskorębne i młodsze razem obręb Planowane cięcia w drzewostanach przeszłorębnych w obrębie Przemków w granicach 29% miąŝszości brutto w m 3 wynikają z istnienia dwóch rezerwatów przyrody w których istnieje szereg drzewostanów przeszłorębnych, a w obrębie śuków w granicach 40% miąŝszości brutto w m 3 oprócz istnienia rezerwatu równieŝ ograniczenie w etacie powierzchniowym w gospodarstwie zrębowym.

169 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Zestawienie powierzchni manipulacyjnej kategoria drzewostanów ogółem w obrębie zaprojektowano w 10-leciu pozostaje ha % ha % obręb Przemków źle produkujące 8,88 8, w klasie odnowienia 97,02 92, ,73 5 w klasie do odnowienia 46,93 46, przeszłorębne 199,66 82, ,45 59 rębne 598,38 295, ,52 51 bliskorębne i młodsze 9461,88 133, ,38 99 razem obręb 10412,75 659, ,08 94 obręb śuków źle produkujące 2,99 2, w klasie odnowienia 52,62 52, w klasie do odnowienia 10,20 10, przeszłorębne 107,90 48, ,33 55 rębne 250,52 104, ,97 58 bliskorębne i młodsze 2042,05 16, ,18 99 razem obręb 2466,28 235, ,48 90 Planowane cięcia rębne w drzewostanach bliskorębnych w granicach 2% powierzchni manipulacyjnej i w granicach 1% powierzchni zredukowanej wynikają głównie z planowania na części duŝych pododdziałów wrębów w celu umoŝliwienia wykonania cięć rębnych we właściwym czasie i z zachowaniem ładu przestrzennego. 4.2 UŜytki rębne nie zaliczone na poczet etatu Wykaz uŝytków rębnych nie zaliczonych na poczet etatu powierzchniowego sporządzono dla obrębu Przemków z podziałem na następujące kategorie: uprzątnięcie nasienników i przestojów 695 m 3 brutto, uprzątnięcie drzew z poszerzenia linii podziału powierzchniowego 48 m 3 brutto, W obrębie śuków nie planuje się uŝytkowania rębnego nie zaliczonego na poczet etatu.

170 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu 4.3. Projektowany etat uŝytkowania przedrębnego Etat masowy uŝytkowania przedrębnego jest wielkością orientacyjną, ustaloną na 10-lecie, sumarycznie dla obu obrębów wg rodzajów cięć, stref uszkodzenia przemysłowego, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku. Na wielkość uŝytkowania przedrębnego składają się: uŝytki pozyskane z czyszczeń późnych, uŝytki pozyskane z trzebieŝy. Na posiedzeniu II KTG przyjęto orientacyjny etat uŝytkowania przedrębnego w wymiarze miąŝszościowym wyraŝony liczbą m 3 netto. Wielkość ta oznacza intensywność cięć w wysokości 28m 3 netto z ha w nadleśnictwie i stanowi 49,79% planowanego przyrostu tablicowego d- stanów zakwalifikowanych do cięć pielęgnacyjnych w ramach uŝytkowania przedrębnego. Z uwagi na duŝą powierzchnię drzewostanów rezerwatowych, zgodnie z decyzją II KTG do wyliczenia etatu uŝytkowania przedrębnego uwzględniono drzewostany znajdujące się w częściowych rezerwatach przyrody. Ewentualne zabiegi pielęgnacyjne na tych powierzchniach zostaną wykonane przez nadleśnictwo w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody. PoniŜej w ujęciu tabelarycznym przedstawia się etat uŝytkowania przedrębnego z podziałem na obręby i rodzaje cięć (CP,TW+TP), określony na podstawie zestawienia wykazu cięć uŝytków przedrębnych oraz wykonanie pozyskania przez nadleśnictwo w ubiegłym okresie gospodarczym. kategorie uŝytkowania Etat uŝytkowania przedrębnego określony na podstawie zestawienia wykazu cięć uŝytków przedrębnych powierzchnia w ha ogółem m 3 grubizny netto bieŝące 10-lecie wykonanie w ubiegłym 10-leciu z przygodnymi m 3 netto/ha m 3 netto obręb Przemków czyszczenia 1604, ,7 trzebieŝe 7001, ,7 razem 8605, , obręb śuków czyszczenia 105, ,6 trzebieŝe 1912, ,6 razem 2017, , nadleśnictwo czyszczenia 1709, ,5 trzebieŝe 8913, ,3 ogółem 10623, ,

171 C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu Przyjęty etat uŝytkowania przedrębnego w wymiarze miąŝszościowym jest wielkością orientacyjną, etat w wymiarze powierzchniowym jest wielkością obligatoryjną. W wykonywaniu trzebieŝy na zaplanowanych pozycjach naleŝy uwzględnić aktualne potrzeby hodowlane poszczególnych drzewostanów, kierując się wytycznymi zawartymi w obowiązujących Zasadach hodowli lasu.

172 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa D. ŚREDNIOOKRESOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA LASU DLA NADLEŚNICTWA ustalenia zadań gospodarczych dla nadleśnictwa Plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa składa się z następujących części: 1. Planu uŝytkowania lasu 2. Planu hodowli lasu 3. Plan ochrony lasu 4. Plan ochrony przeciwpoŝarowej 5. Plan ubocznego uŝytkowania lasu 6. Plan zagospodarowanie rekreacyjnego 7. Szczegółowe wytyczne w sprawie wykonania czynności gospodarczych. 1. PLAN UśYTKOWANIA LASU a. UŜytki rębne 1. UŜytki rębne zaliczone na poczet obliczonego etatu Rodzaje rębni w poszczególnych drzewostanach przyjęto w oparciu o postanowienia I i II KTG, mające zapewnić optymalne moŝliwości hodowli głównych gatunków docelowych przyjętych w poszczególnych gospodarczych typach drzewostanów. Przy projektowaniu drzewostanów do uŝytkowania rębnego kierowano się wytycznymi zawartymi w : instrukcji urządzania lasu (1994), Zasadach hodowli lasu (2003), Zarządzeniu Nr 11A Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych, protokołach ustaleń i uzgodnień ze zleceniodawcą prac, potrzebami hodowlanymi poszczególnych drzewostanów ustalanych podczas prac taksacyjnych na gruncie. Przy przeznaczaniu drzewostanów do uŝytkowania rębnego kierowano się następującą kolejnością: drzewostany źle produkujące, drzewostany w KO, drzewostany w KDO, drzewostany przeszłorębne, drzewostany rębne, drzewostany bliskorębne zblokowane na duŝych powierzchniach w celu umoŝliwienia cięć rębnych we właściwym czasie i zachowania ładu przestrzennego. Sporządzone wykazy cięć uŝytkowania rębnego Nadleśnictwem. zostały uzgodnione z RDLP we Wrocławiu i

173 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa W gospodarstwie specjalnym i przerębowo-zrębowym przyjęta wielkość uŝytkowania rębnego stanowi sumę potrzeb hodowlanych wynikających z funkcji lasów, stanu hodowlanego drzewostanów i stopnia zaawansowania odnowienia młodego pokolenia. Wykaz cięć uŝytkowania rębnego został sporządzony oddzielnie obrębami, w kolejności oddziałami i pododdziałami bez podziału na rębnie zupełne i częściowe. Na końcu wykazu zamieszczono uŝytki rębne nie zaliczone na poczet wyliczonego etatu. Drzewostany nasienne wyłączone, ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej znajdujących się w ścisłych strefach ochronnych, istniejące rezerwaty przyrody nie zostały ujęte do wykazu cięć uŝytków rębnych. Zaplanowane cięcia uŝytków rębnych 10-lecia zostały wniesione na mapy przeglądowe cięć i powierzchni nie odnowionych w skali 1:25000, mapy gospodarczo przeglądowe w skali 1:10000 dla leśnictw oraz mapy gospodarcze w skali 1:5000, poprzez wkreślenie konturów powierzchni zrębów częściowych uŝytkowanych Rb II kolorem niebieskim, uŝytkowanych RbIII kolorem zielonym, uŝytkowanych RbIV kolorem Ŝółtym a zrębów zupełnych kolorem czerwonym. Mapy cięć wykonano przy uŝyciu techniki komputerowej programem Leman II działającym w środowisku Arc View. Część tabelaryczną zadań uŝytkowania rębnego sporządzono oddzielnie dla kaŝdego obrębu i zamieszczono w tomach III, a łącznie dla nadleśnictwa na końcu elaboratu w części tabelarycznej (tabele XVIa,XVIb,XVII,XVIII,XIX,XIXa,XXII,XXIII) oraz dodatkowe tabele zgodnie z ustaleniami zamieszczone w części opisowej i tabelarycznej. W tabeli XVIa sporządzono zestawienie powierzchni i miąŝszości grubizny brutto, a w tabeli XVIb grubizny netto drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania rębnego w 10-leciu wg gospodarstw, klas i podklas wieku oraz gatunków panujących. W tabeli XVII zestawiono powierzchnię manipulacyjną uŝytków rębnych 10-lecia wg rodzajów rębni. W tabeli XVIII sporządzono zestawienie porównawcze etatów optymalnych oraz przyjętych etatów uŝytków rębnych na 10-lecie wg gospodarstw. Bilans powierzchni i masy brutto zlokalizowanej w wykazie cięć uŝytków rębnych, w stosunku do powierzchni i zapasów miąŝszościowych, wg poszczególnych kategorii drzewostanów zestawiono w tabeli XIX i XIXa. W tabeli XXII zestawiono uŝytki główne grubizny netto zaprojektowane na 10-lecie. PoniŜej na podstawie tabeli XIXa przedstawia się obrębami, szczegółowe rozliczenie zaplanowanej powierzchni manipulacyjnej uŝytków rębnych zaprojektowanych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów.

174 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Obręb Przemków Drzewostany źle produkujące: do przebudowy w 10-leciu zaplanowano wszystkie drzewostany Rb Ib (oddz. 69a,263i,295d), Drzewostany w klasie odnowienia: do uprzątnięcia w 10-leciu w jednym lub dwóch cięciach zaprojektowano wszystkie klasy odnowienia RbIIIa, oprócz klasy odnowienia w oddz. 26a w której zabiegi określi plan ochrony rezerwatu, Drzewostany w klasie do odnowienia do uprzątnięcia w 10-leciu w jednym cięciu zaprojektowano wszystkie klasy do odnowienia Rb IIIa, oprócz klasy do odnowienia w oddz. 1x gdzie zaplanowano Rb IIa w granicach 40% poboru masy. Wszystkie pozycje znajdują się w wykazie hodowli do odnowienia przed cięciem. Drzewostany przeszłorębne W związku z pełnieniem przez te drzewostany funkcji lasów ochronnych oraz w celu zachowania ładu przestrzennego, do uŝytkowania rębnego zaprojektowano 35% poboru masy i 41% powierzchni manipulacyjnej (35% zredukowanej) na 10-lecie. Nie ujęto w wykazie cięć uŝytków rębnych łącznie 130,24 ha ( 59% ogólnej powierzchni tych drzewostanów). w gospodarstwie specjalnym do uŝytkowania rębnego nie ujęto drzewostanów znajdujących się w rezerwatach przyrody, w gospodarstwie przerębowo-zrębowym do uŝytkowania rębnego nie ujęto drzewostanów w oddz.32i,p stanowiące pozostałości części pasów zrębowych, w gospodarstwie zrębowym do uŝytkowania rębnego nie ujęto drzewostanów w oddz.54f,55g,85k,142d,262a stanowiące pozostałości części pasów zrębowych, Drzewostany rębne Z przyczyn wymienionych powyŝej, oraz z racji swego połoŝenia w szeregu ostępowym do uŝytkowania rębnego zaprojektowano łącznie 41% poboru masy i 49% ogólnej powierzchni manipulacyjnej drzewostanów rębnych (42% powierzchni zredukowanej). W gospodarstwie specjalnym zaprojektowano na fragmencie wydzielenia dwa pasy RbIb w celu przebudowy drzewostanów (ostoja zwierząt podlegających ochronie gatunkowej poza ścisłą strefą). Drzewostany bliskorębne i młodsze Do uŝytkowania rębnego zaprojektowano 1% poboru masy i 2% powierzchni manipulacyjnej (1% powierzchni zredukowanej). Drzewostany te planowano z uwagi na połoŝenie wśród innych

175 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa drzewostanów rębnych zaplanowanych do uŝytkowania rębnego w bieŝącym planie u.l. oraz w celu zachowania ładu przestrzennego w szeregu ostępowym. W gospodarstwie specjalnym zaprojektowano w oddz. 26a,27a po dwa zręby RbIb w celu załoŝenia bloku upraw pochodnych dla drzewostanu nasiennego lipowego oraz w celu przebudowy drzewostanu (obydwa drzewostany w ostoi zwierząt podlegających ochronie gatunkowej poza ścisłą strefą). W oddz.33c, 28a, 43b, 63g, 87d,f,h,1o5c,127c,128f, 150a,d,165b,c,166b, 201a, 220a, 221a,b, 222a,259a,225h,260a na duŝych zblokowanych powierzchniach, w celu umoŝliwienia cięć rębnych we właściwym czasie i zachowania ładu przestrzennego zastosowano wręby lub rozpoczęto ich uŝytkowanie.. Obręb śuków Drzewostany źle produkujące: do przebudowy rębnią zupełną zaplanowano w 10-leciu drzewostan w oddz. 304f. Drzewostany w klasie odnowienia: do uprzątnięcia w 10-leciu w jednym cięciu zaprojektowano wszystkie klasy do odnowienia Rb IIIa, do uprzątnięcia w 10-leciu w jednym cięciu zaprojektowano wszystkie klasy odnowienia Rb IIIa, oprócz klasy odnowienia w oddz. 211i gdzie zaplanowano 2 cięcia po 50% poboru masy i w oddz. 296l,l,n gdzie zaplanowano po jednym cięciu w granicach 50% poboru masy RbIIa. Wszystkie pozycje znajdują się w wykazie hodowli do odnowienia przed cięciem. Drzewostany w klasie do odnowienia: do uprzątnięcia w 10-leciu w jednym cięciu zaprojektowano wszystkie klasy do odnowienia Rb IIIa. Wszystkie pozycje znajdują się w wykazie hodowli lasu do odnowienia przed cięciem. Drzewostany przeszłorębne Do uŝytkowania rębnego zaprojektowano łącznie 40% poboru masy i 45% ogólnej powierzchni drzewostanów przeszłorębnych ( 43% powierzchni zredukowanej). Nie ujęto w wykazie cięć uŝytków rębnych łącznie 61,88 ha drzewostanów. w gospodarstwie specjalnym nie planowano do uŝytkowania rębnego Ŝadnych drzewostanów, w gospodarstwie przerębowo-zrębowym do uŝytkowania rębnego ujęto wszystkie drzewostany, w gospodarstwie zrębowym do uŝytkowania rębnego nie ujęto drzewostanów lub ich części w oddz. 251d, 264d,g, 275b, 285i,286a, 300x z uwagi na ograniczenie w etacie powierzchniowym,

176 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Drzewostany rębne Do uŝytkowania rębnego zaprojektowano łącznie 27% poboru masy i 42% ogólnej powierzchni manipulacyjnej drzewostanów rębnych, Drzewostany bliskorębne i młodsze Do uŝytkowania rębnego zaprojektowano łącznie 1% poboru masy i 1% ogólnej powierzchni manipulacyjnej drzewostanów bliskorębnych. Drzewostany te planowano do uŝytkowania rębnego z uwagi na zachowanie ładu przestrzennego w szeregu ostępowym lub połoŝenie wśród innych drzewostanów rębnych planowanych do uŝytkowania rębnego. 2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet obliczonego etatu Rozmiar uŝytków rębnych nie zaliczonych na poczet etatu został omówiony w pkt 4.2. Podstawy gospodarki przyszłego okresu..

177 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa b. UŜytki przedrębne Wykaz cięć uŝytków przedrębnych został sporządzony kategoriami cięć, w kolejności oddziałów i pododdziałów z podziałem na obręby leśne. W skład wykazu uŝytków przedrębnych wchodzą: czyszczenia późne (CP), w których projektowano masę do pozyskania w zasadzie Ib-IIa klasy wieku, trzebieŝe wczesne (TW), trzebieŝe późne (TP). Wskazania gospodarcze dotyczące uŝytkowania przedrębnego obejmują drzewostany lub ich części w których nie przewiduje się uŝytkowania rębnego w 10-leciu. Cięcia pielęgnacyjne projektowano wg potrzeb hodowlanych stwierdzonych na gruncie. W nielicznych przypadkach stwierdzonych na gruncie podczas prac taksacyjnych zaprojektowano zabiegi jako pilne, które winny być wykonane w pierwszych latach obowiązywania planu urządzenia lasu. W wykazie cięć uŝytków przedrębnych oraz w opisach taksacyjnych pozycje te oznaczone są wykrzyknikiem. Wykaz cięć dla obrębu Przemków sporządzono osobo dla pozycji ujętych na powierzchni czasowo niedostępnej ze względu na zagroŝenie niewybuchami, osobno dla pozycji ujętych w rezerwatach przyrody i osobno dla pozostałych pozycji. W obrębie śuków osobno sporządzono wykaz cięć uŝytków przedrębnych w rezerwacie i osobno dla pozostałych wydzieleń. Zestawienia tabelaryczne dla uŝytków przedrębnych sporządzono obrębami oraz łącznie dla nadleśnictwa i zamieszczono dla obrębów w tomach III, a dla nadleśnictwa w części tabelarycznej elaboratu. W tabeli XXa i XXb zestawiono powierzchnię i miąŝszość grubizny netto drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego w 10-leciu wg rodzajów cięć, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku z podziałem na strefy uszkodzeń przemysłowych. W tabeli XXc zestawiono miąŝszość grubizny netto i drobnicy drzewostanów zaprojektowanych do uŝytkowania przedrębnego w 10-leciu wg rodzajów cięć, gatunków rzeczywistych oraz klas i podklas wieku z podziałem na strefy uszkodzeń przemysłowych. W tabeli XXd zestawiono przeciętną zasobność, bieŝący przyrost miąŝszości oraz projektowane uŝytkowanie przedrębne brutto w stosunku do zasobności i przyrostu miąŝszości wg stref uszkodzeń przemysłowych, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku. Ogólne zestawienie uŝytków głównych zaprojektowane na 10-lecie zawiera tabela XXII zamieszczona w części tabelarycznej elaboratu.

178 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 1.1.Charakterystyka sortymentacyjna uŝytków głównych dla nadleśnictwa Zestawienie uŝytków głównych zaprojektowanych na 10-lecie wg rzeczywistych gatunków drzew i grup sortymentowych podano w tabeli XXIII zestawionej w części tabelarycznej elaboratu.

179 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 2. PLAN HODOWLI LASU Zadania dotyczące odnowienia i pielęgnowania lasu zaprojektowane na 10-lecie zostały opracowane dla obrębów w kolejności oddziałów i pododdziałów na podstawie: wskazówek zawartych w opisach taksacyjnych, wykazu gruntów przeznaczonych do odnowienia i zalesienia, opracowanego wykazu cięć uŝytków rębnych właściwych Zakres zadań gospodarczych Zbiorcze zestawienie wykazu hodowli lasu ujęto w tabeli XXIV, sporządzonej oddzielnie dla kaŝdego obrębu załączone w tomach III dla obrębów oraz łącznie dla nadleśnictwa załączonej w części tabelarycznej elaboratu. W tabeli XXIV zestawiono osobno zadania na powierzchni czasowo niedostępnej ze względu na zagroŝenie niewybuchami i na pozostałej powierzchni. Zakres prac wynikających z wykazu hodowli lasu na bieŝące 10-lecie zestawiono w formie syntetycznej bez podziału na typy siedliskowe lasu i strefy uszkodzeń przemysłowych w poniŝszej tabeli. Zadania gospodarcze Projektowany rozmiar prac z zakresu hodowli lasu obręb Przemków w tym powierzchnia czasowo niedostępna ze względu na zagroŝenie niewybuchami obręb śuków nadleśnictwo w tym powierzchnia czasowo niedostępna ze względu na zagroŝenie niewybuchami Odnowienia otwarte 539,22 16,04 161,13 700,35 16,04 - halizny, zręby zaległe, 89,02-52,23 141, grunty nieleśne 42,75-3,23 45, zręby bieŝące I 10-lecia 407,45 16,04 105,67 513,12 16,04 2. Odnowienia pod osłoną - przy rębniach częściowych - podsadzenia produkcyjne 3. Dolesienia luk i przerzedzeń drzewostanów 247,19 2,11 164,89 412,08 2,11 144,14-67,49 211,63-103,05 2,11 97,40 200,45 2,11 3,73-1,89 5,62 -

180 Zadania gospodarcze D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Projektowany rozmiar prac z zakresu hodowli lasu obręb Przemków w tym powierzchnia czasowo niedostępna ze względu na zagroŝenie niewybuchami obręb śuków nadleśnictwo w tym powierzchnia czasowo niedostępna ze względu na zagroŝenie niewybuchami Poprawki i 161,37 45,04 42,03 203,40 45,04 uzupełnienia - w uprawach i 53,52 41,83 9,80 63,32 41,83 młodnikach - na gruntach proj. do 107,85 3,21 32,23 140,08 3,21 odnowienia Łącznie odnowienia i 951,51 63,19 369, ,45 63,19 zalesienia 5. Pielęgnowanie 4198, ,65 975, , ,65 - gleby 997,38 82,54 433, ,93 82,54 - upraw (CW) 771,86 166,97 313, ,80 166,97 - młodników (CP) 2429, ,14 227, , ,14 6. Zabiegi 795,43 59,98 214, ,14 59,98 agrotechniczne 7. Melioracje wodne - - Odnowienia i zalesienia otwarte obejmują powierzchnie halizn, zrębów zaległych, grunty nieleśne do zalesienia zgodne z planem zagospodarowania przestrzennego gmin oraz powierzchnie zrębów zupełnych zaprojektowanych na 10-lecie. Wykazy powierzchni do odnowień i zalesień zamieszczono we wzorach nr 25 załączonych w tomach II dla obrębów. Odnowienia pod osłoną projektowano przy rębniach częściowych, w których naleŝy uwzględnić moŝliwości odnowienia naturalnego poprzez odpowiednie planowanie uŝytkowania rębnego w powiązaniu z występującymi latami nasiennymi. W drzewostanach zainicjowanych uŝytkowaniem rębnym w ubiegłym 10-leciu, w których ilość młodego pokolenia jest niewystarczająca w wykazie hodowli zostały zaprojektowane do odnowień przed cięciem w obrębie Przemków w oddz.17l,18k,32l,41h,47a,53h,293m razem 9,84 ha i w obrębie śuków w oddz. 291f, 303d razem 3,05 ha (łącznie 12,89 ha). Dolesienia luk obejmują powierzchnie luk wykazane w opisach taksacyjnych lasu w drzewostanach II i starszych klas wieku, które nie zostały zaprojektowane do uŝytkowania rębnego. W sporadycznych przypadkach luki opisane w opisach taksacyjnych nie projektowano do dolesień z

181 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa uwagi na pełnienie przez nie innych funkcji w drzewostanie. Luki zostały naniesione na mapy gospodarcze w skali 1:5000 oraz mapy gospodarczo- przeglądowe w skali 1:10000 dla leśnictw. Poprawki i uzupełnienia projektowano w uprawach i młodnikach I klasy wieku o niskim stopniu pokrycia. W uprawach i młodnikach z odnowienia naturalnego na byłym polu roboczym poprawek i uzupełnień nie projektowano. Poprawki i uzupełnienia na powierzchniach projektowanych do odnowienia i zalesienia na powierzchni otwartej planowano zgodnie z ustaleniami II KTG w wysokości 25% powierzchni projektowanych. Przy poprawkach i uzupełnieniach zaleca się wprowadzanie gatunków szybkorosnących, oraz dobrej jakości - wielolatki szkółkowane. Składy gatunkowe odnowień i zalesień przyjęto wg gospodarczych typów drzewostanów dla poszczególnych siedlisk, zgodnie z postanowieniami I KTG jednakowe w obu strefach uszkodzeń przemysłowych z uwzględnieniem wariantu wilgotnościowego siedlisk. W uzasadnionych przypadkach na siedlisku BMśw wprowadzanie dęba lub buka moŝe być stosowane zamiennie. Podsadzenia produkcyjne zostały zaplanowane w drzewostanach IIb-IIIa klasy wieku na siedlisku BMśw w celu wytworzenia II-go pietra. Pielęgnację upraw projektowano w uprawach w zasadzie do 5 lat, na powierzchniach projektowanych do odnowień i zalesień, dolesionych lukach i projektowanych do dolesień i przerzedzeń oraz podsadzeniach produkcyjnych. Pielęgnację gleby projektowano równieŝ przy uzupełnianiu młodników jeŝeli zabieg wymagał tylko CP, a pielęgnacja była związana z pielęgnowaniem gleby w uzupełnieniu. W starszych uprawach w zasadzie powyŝej 5 lat, na powierzchniach projektowanych do odnowień po rębniach częściowych gniazdowych oraz w lukach projektowanych do dolesień i gruntach nieleśnych projektowanych do zalesień projektowano zabieg CW. Nie projektowano zabiegów CW na II-gim pasku w rębniach zupełnych oraz w planowanych podsadzeniach produkcyjnych. W drzewostanach w KO projektowano zabiegi CP ujmując powierzchnię zredukowaną o czynnik zadrzewienia młodego pokolenia. Pielęgnację młodników CP projektowano w drzewostanach w których podczas prac taksacyjnych nie zainwentaryzowano masy grubizny oraz w młodnikach po rębni częściowej o róŝnowiekowym składzie. Zabiegi agrotechniczne projektowano na wszystkich powierzchniach przewidzianych do odnowienia i zalesienia celem stworzenia dogodnych warunków wzrostu i rozwoju dla nowozakładanych upraw i wprowadzanych poprawek. Melioracje wodnych w bieŝącym planie urządzenia lasu nie projektowano. W wykazach projektowanych czynności gospodarczych na gruntach związanych z gospodarką leśną zamieszczonych w tomach II, planowano na rowach i innych ciekach będących w stanie posiadania nadleśnictwa zabiegi oczyszczające mające na celu swobodny spływ nadmiaru wody.

182 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa W trakcie prac taksacyjnych na terenie nadleśnictwa zainwentaryzowano uprawy źle produkujące na łącznej powierzchni 23,99 ha, w obrębie Przemków w oddz. 182c,f, 254f, 258d, 280b na powierzchni 10,44 ha i w obrębie śuków w oddz. 227d, 234n, 285g, 287g, 304d, 307n na powierzchni 13,55 ha. W uprawach tych zaprojektowano poprawki i uzupełnienia oraz zabiegi pielęgnacji i CW. Uprawy te określono jako źle produkujące z uwagi na silne uszkodzenia sadzonek z powodu zgryzania przez zwierzynę oraz uszkodzone przez szeliniaka, które po odpowiednim zabezpieczeniu rokują dalszy korzystny wzrost. Kryterium zaliczenia uprawy do źle produkującej jest jej jakość hodowlana ( cechy zdrowotne, dostosowanie do siedliska, formy zmieszania, dopuszczalne wady) wyraŝona jakością 24 i 34. Nadleśnictwo w nowozakładanych uprawach stosuje materiał sadzeniowy dobrej jakości, gatunki wprowadzane w formie kępowej (buk, dąb) lub grupowej zabezpiecza poprzez grodzenie, stosowanie osłonek plastykowych, palikowanie lub stosuje zabezpieczanie chemiczne. Gniazdo z odnowieniem dębowym załoŝone po wykonanym pierwszym cięciu w RbIIIa.

183 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 2.2. Zagadnienia dotyczące nasiennictwa Podstawą postępowania hodowlanego nadleśnictwa powinna być gospodarka nasienna oparta na zasadach genetyki i selekcji. Bazę nasienną dla głównych gatunków lasotwórczych stanowią w nadleśnictwie drzewostany nasienne gospodarcze. Zgodnie z Załącznikiem Nr 2 do Programu zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew leśnych na lata Leśna regionalizacja dla nasion i sadzonek w Polsce (Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Instytut Badawczy Leśnictwa, W-wa 1996r.) Nadleśnictwo Przemków połoŝone jest w: obręb Przemków - regionie nasiennym 317, - makroregionie nasiennym 317/5, - mikroregionie nasiennym 551, obręb śuków - regionie nasiennym 318, - makroregionie nasiennym 318/5, - mikroregionie nasiennym 552, Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Programie... nasiona mogą być rozprowadzane bez ograniczeń tylko w obrębie tego samego mikroregionu, a w przypadku ich braku zgodnie z wykazanymi w załączniku dodatkowymi mikroregionami. Zapotrzebowanie na nasiona nadleśnictwo pokrywa z własnej bazy nasiennej wykorzystując drzewostany nasienne gospodarcze, drzewostany nasienne wyłączone (lipowe) oraz nasiona z drzew doborowych. Całość zagadnienia dotycząca nasiennictwa została omówiona w elaboracie w dziale 3 Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji w pkt Plan produkcji szkółkarskiej Zgodnie z decyzją II KTG został opracowywany dla nadleśnictwa plan produkcji szkółkarskiej. Zestawienie powierzchniowe zadań z zakresu hodowli lasu przyjętych do obliczenia powierzchni produkcyjnej szkółek zestawiono w tabeli XXV, zestawienie potrzeb na materiał sadzeniowy dojrzały zestawiono w tabeli XXVI, zestawienie potrzebnej powierzchni szkółek zestawiono w tabeli XXVII. Tabele zamieszczono w części tabelarycznej elaboratu.

184 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Obecna gospodarka szkółkarska oparta jest na szkółce zespolonej w leśnictwie Szklarki w oddz. 6c,k,m,n,o,p,r,s,t,w na łącznej powierzchni 9,84 ha produkująca na własne potrzeby nadleśnictwa główne gatunki lasotwórcze. Produkcja szkółkarska zaspakaja całkowicie potrzeby nadleśnictwa na materiał sadzeniowy sosnowy, jedynie czasami występował niedobór takich gatunków jak Bk,Ol,Św, Md i Brz. W obecnym planie urządzenia lasu przy wyznaczaniu drzewostanów nasiennych gospodarczych kierowano się m.in. tym, aby zaspokoić potrzeby szkółkarskie o te gatunki. Przy braku odpowiedniej ilości materiału siewnego nadleśnictwo winno zaspakajać swoje potrzeby zgodnie z opracowaną regionalizacją dla nasion i sadzonek. Szkółka posiada wyznaczoną otulinę w oddz. 6b,d,f,g,h,i,l,c x na łącznej powierzchni 22,14 ha. Nadleśnictwo przechowuje nasiona w Banku Genów w Kostrzycy, w wyłuszczarni w Janowicach Wielkich oraz na terenie szkółki. Całość zagadnienia dotyczącego nasiennictwa i selekcji przedstawiono na mapach tematycznych sporządzonych dla poszczególnych obrębów w skali 1:25000.

185 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 3. PLAN OCHRONY LASU KIERUNKOWE WYTYCZNE Z ZAKRESU OCHRONY LASU Zgodnie z postanowieniami I KTG, podczas prac taksacyjnych dokonano rozpoznania uszkodzeń biotycznych i abiotycznych, oraz drzewostanów występujących na gruntach porolnych na terenie nadleśnictwa. Podstawą do ustalenia zadań z zakresu ochrony lasu są materiały dostarczone przez ZOL we Wrocławiu, stan zdrowotny i sanitarny drzewostanów ustalony podczas prac taksacyjnych oraz dane dostarczone przez administrację nadleśnictwa. Na stan zdrowotny lasów mają wpływ czynniki biotyczne, abiotyczne i antropogeniczne. Do czynników biotycznych zaliczono uszkodzenia od owadów (pierwotnych i wtórnych), zwierzyny oraz grzybów. Do czynników abiotycznych zaliczono uszkodzenia od wiatrów, poŝarów, ekstremalnych czynników atmosferycznych (długotrwałe okresy suszy, powodzie, zmrozowiska) a do czynników antropogenicznych uszkodzenia od emisji przemysłowych. Lasy nadleśnictwa na przestrzeni minionych lat naraŝane były na działanie szkodliwych emisji gazów i pyłów przenoszonych transgranicznie z Europy zachodniej oraz z lokalnych kotłowni i uciąŝliwych zakładów przemysłowych. W trakcie wykonywania prac urządzeniowych IV rewizji urządzenia lasu zarejestrowano łącznie występowanie uszkodzeń drzewostanów od czynników biotycznych i abiotycznych na powierzchni 8953,70 ha, co stanowi około 65% powierzchni leśnej zalesionej nadleśnictwa. Na przestrzeni minionego okresu najistotniejsze znaczenie gospodarcze miały uszkodzenia od zwierzyny, w szczególności trwałe uszkodzenia drzew ospałowanych w minionych okresach 3727,17 ha, spałowania w minionym okresie 1772,09 ha i zgryzanie upraw 667,61 ha pomimo zabezpieczania upraw poprzez zakładanie osłonek plastykowych lub grodzenie upraw nowozakładanych z udziałem gatunków liściastych. Uszkodzenia od zwierzyny z przedziału do 25% powierzchni z minionego okresu stanowią 74% powierzchni, zgryzanie 85% i uszkodzenia świeŝe 65% ogólnych powierzchni w tych grupach. Większość uszkodzeń od zwierzyny w poszczególnych wydzieleniach nakłada się na siebie, gdyŝ podczas prac taksacyjnych notowano osobno uszkodzenia świeŝe do około 10 lat i osobno uszkodzenia z ubiegłych lat. Drzewostanów na gruntach porolnych zainwentaryzowano łącznie 423,77 ha drzewostanów, w tym: w obrębie Przemków 230,44 ha i w obrębie śuków 193,44 ha. PoniŜej w formie tabelarycznej i na wykresach, przedstawia się zestawienie uszkodzeń upraw, młodników i starszych drzewostanów zainwentaryzowanych podczas prac taksacyjnych oraz zestawienie danych dotyczących ewidencji szkód spowodowanych przez czynniki abiotyczne i biotyczne w latach na podstawie wyciągu z ewidencji szkód z ZOL we Wrocławiu.

186 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Struktura uszkodzeń biotycznych i abiotycznych w nadleśnictwie Przemków wg stanu na r. Rodzaj uszkodzeń Przedział uszkodzeń Powierzchnia całkowita - ha Przemków śuków Nadleśnictwo Drzewostany uszkodzone przez opieńkę Drzewostany uszkodzone przez hubę korzeniową Drzewostany uszkodzone przez owady Drzewostany uszkodzone przez cz. atmosferyczne Drzewostany uszkodzone przez poŝar Drzewostany spałowane Uprawy zgryzane do 10% 4,48 4,48 od 11% do 25% 1,99 1,99 do 10% 490,33 104,12 594,45 od 11%do 25% 24,57 4,79 16,79 od 26% do 60% 12,04 12,04 do 10% 619,27 109,12 728,39 od 11% do 25% 269,14 5,51 274,65 od 26% do60% 7,37 4,91 12,28 do 10% 541,14 65,27 606,41 od 11% do 25% 172,72 3,47 176,19 od 26% do60% 203,36 2,45 205,81 do 10% 67,99 6,44 74,43 od 11% do 25% 5,55 5,25 10,80 od 26% do60% 0,84 6,85 7,69 do 10% 611,00 121,54 732,54 od 11% do 25% 345,04 66,74 411,78 od 26% do60% 582,81 26,47 609,28 ponad 61% 17,63 0,86 18,49 do 10% 330,43 35,48 365,91 od 11% do 25% 157,95 41,17 199,12 od 26% do60% 76,43 16,07 92,50 ponad 61% 1,21 8,87 10,08 Drzewostany ze śladami uszkodzeń od zwierzyny z ubiegłych lat Drzewostany uszkodzone przez inne czynniki do 10% 1487,14 256, ,28 od 11% do 25% 789,77 208,33 998,10 od 26% do60% 749,93 233,69 983,62 ponad 61% 2,17 2,17 do 10% 47,86 47,86 OGÓ ŁEM W OBRĘBACH: 7608, , ,70

187 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 1600 Uszkodzenia od zwierzyny płowej w ha obręb Przemków 1487, ,77 749,93 611,01 582,81 330,43 345,04 157,95 76,43 2,17 17,63 1,21 do 10% 11-25% 26-60% ponad 61% spałow anie zgryzanie stare spałow anie Uszkodzenia od zwierzyny płowej w ha obręb śuków ,14 208,33 233, ,54 66,74 35,48 41,17 26,47 16,07 0,86 8,87 do 10% 11-25% 26-60% ponad 61% spałow anie zgryzanie stare spałow anie

188 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Tabelaryczne zestawienie szkód spowodowanych przez czynniki biotyczne na podstawie danych z ZOL we Wrocławiu Czynniki sprawcze Sezon Szkodniki owadzie występowanie/ zwalczanie (ha) Szkodniki korzeni 1,00 - Szeliniaki 73,00 73,00 19,00 19,00 109,00 109,00 38,00 38,00 71,00 71,00 47,00-59,00 26,00 47,00 29,00 27,00 2,00 Skośniki i zwójki sosnowe 2,00 2,00 4,00 4,00 89,00 - Poproch cetyniak 20,00 - Barczatka sosnówka 2540, ,00 975,00 975,00 Osnuja gwiaździsta 30,00 30,00 Boreczniki sosnowe 100,00 - Brudnica mniszka 8412, ,00 720,00-451,00 - Zawisak borowiec 60,00 - Zawodnice świerkowe 7,00-3,00 - Zwójki i miernikowce 41,00 dębowe - Hurmak olchowiec i 15,00 8,00 10,00 50,00 rynnice Rzemliki 13,00-9,00-9,00 -

189 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Tabelaryczne zestawienie szkód spowodowanych przez czynniki biotyczne na podstawie danych z ZOL we Wrocławiu Czynniki sprawcze Sezon Szkody powodowane przez gryzonie Szkodniki grzybowe występowanie/ zwalczanie (ha) 4,00 34,00 4,00 występowanie (ha) Osutki sosny 121,00 51,00 29,00 8,00 Mączniak dębu 46,00 34,00 16,00 24,00 32,00 Skrętak sosny Zamieranie pędów sosny 2491,00 20,00 Zamieranie pędów buka 30,00 Zgorzel kory, pomór topoli 13,00 Opieńkowa zgnilizna korzeni 184,00 4,00 8,00 120,00 80,00 Huba sosny 180,00 18,00 200,00 100,00 Drzewa zahubione iglaste 100,00 Czynniki abiotyczne 44,00 51,00 4,00 111,00 4,00 4,00 4,00-3,00 -

190 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa W celu poprawy stanu zdrowotnego lasu nadleśnictwo w bieŝącym okresie gospodarczym winno kontynuować: staranne przeprowadzanie zabiegów pielęgnacyjnych i hodowlanych, powstałe luki w drzewostanach uzupełniać gatunkami odpowiednimi dla danych warunków przyrodniczo-leśnych, występujące szkodliwe owady zwalczać przy pomocy dostępnych środków mechanicznych, usuwanie na bieŝąco drzewa zasiedlone przez szkodniki wtórne, zakładać remizy ogniskowo-kompleksowej metody ochrony lasu, zabezpieczać uprawy i młodniki przed zgryzaniem i spałowaniem wg aktualnie stosowanych technik i technologii zapobiegania szkodom, rozwieszać i konserwować istniejące budki lęgowe oraz chronić stare egzemplarze drzew będące potencjalnymi miejscami gniazdowania wielu gatunków ptaków, prowadzić racjonalną gospodarkę łowiecką w celu nie dopuszczenia do nadmiernego wzrostu stanu zwierzyny. Na terenie obrębu Przemków remizy ogniskowo kompleksowej ochrony lasu zostały załoŝone w oddz. 44c,128f, 165d, 204f ( w obrębie śuków brak). W celach corocznej oceny stanu sanitarnego i zdrowotnego drzewostanów na terenie nadleśnictwa załoŝone zostały w drzewostanach sosnowych stałe powierzchnie monitoringu biologicznego w obrębie śuków w oddz. 249f (SPO nr 27) drzewostan sosnowy 73 lat i 305f (SPO nr 116G) drzewostan sosnowy 45 lat. Charakterystyka występujących zagroŝeń oraz metody przeciwdziałania ich skutkom 1. Szkodniki glebowe W poprzednim okresie gospodarczym nie notowano występowania na większą skalę tej grupy szkodników. ZagroŜenie ze strony szkodników glebowych występuje głównie na terenie szkółki leśnej w Szklarkach. Na gruntach rolnych przeznaczonych do zalesienia naleŝy przeprowadzać kontrolę zapędraczenia gleby. 2. Szkodniki upraw Do najgroźniejszych szkodników upraw występujących na terenie nadleśnictwa naleŝy szeliniak sosnowiec, którego pojaw obserwowano systematycznie z róŝnym nasileniem w poszczególnych latach w granicach od 19 ha w 1995r. do 109 ha w 1996r. - średnio rocznie 49 ha.

191 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Sprzyjającym czynnikiem do wzmoŝonego występowania szeliniaków są duŝe powierzchnie upraw z silnie zachwaszczoną pokrywą gleby. Jako zabiegi profilaktyczne zapobiegające szkodom powodowanym przez szkodniki upraw proponuje się: pozostawianie zrębów letnich do odnowienia w 2-gim roku kalendarzowym od wycięcia, przestrzeganie odpowiednich nawrotów cięć w rębniach zupełnych, systematyczne wykaszanie chwastów, zachowanie odpowiednich terminów i sposobów przygotowania gleby, oczyszczanie powierzchni zrębowych z odpadów, stosowanie preparatów biologicznych do przyspieszenia rozkładu pniaków. Do metod zwalczających naleŝą: środki chemiczne o działaniu kontaktowym, pułapki klasyczne i feromonowe. 3. Szkodniki młodników Ze strony tej grupy szkodników nie obserwowano w ostatnim okresie większego zagroŝenia. Z potencjalnie zagraŝających lasom nadleśnictwa Przemków wymienić naleŝy skośniki i zwójkę sosnóweczkę, których największe występowanie zaobserwowano w roku 1998 na 89 ha. W celach kontrolnych naleŝy systematycznie prowadzić obserwacje występowania tej grupy szkodników, a w razie stwierdzenia Ŝerów naleŝy powiadomić Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu. Ograniczeniu występowania szkodników pierwotnych młodników słuŝą: zakładanie wielogatunkowych upraw zgodnych z przyjętymi typami gospodarczymi i określonymi dla nich składów na najbliŝsze 10-lecie, prawidłowo wykonywane czyszczenia wczesne i późne /unikanie nadmiernego przerzedzenia młodników/, zachowanie szczególnej ostroŝności przy usuwaniu drzewek zakwalifikowanych jako rozpieracze i przerosty. Do metod zwalczających naleŝą: środki chemiczne, metody mechaniczne polegające na wyłamywaniu i niszczeniu uszkodzonych pędów.

192 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4. Szkodniki pierwotne starszych drzewostanów Osłabienie drzewostanów przez zanieczyszczenia przemysłowe oraz niekorzystne czynniki atmosferyczne (zachwianie stosunków wodnych, susze ) na terenie nadleśnictwa w minionym okresie były znaczne. Stanowi to przyczynę wzmoŝonej aktywności szkodników owadzich. Do najwaŝniejszych i najgroźniejszych szkodników pierwotnych zagraŝających lasom nadleśnictwa naleŝą:, barczatka sosnówka, brudnica mniszka oraz strzygonia choinówka, których gradację notowano w latach i r. oraz nie mające znaczenia gospodarczego zwójki i miernikowce dębowe, rzemliki oraz hurmaki olchowce, których w minionym okresie notowano z róŝnym nasileniem w ilościach od 8 ha w 1997r. do 50 ha w 1999r. W drzewostanach po gradacjach owadów z lat 1993/1994 i 2000/2001 występuje obecnie zahamowanie przyrostu na wysokość oraz większy ubytek aparatu asymilacyjnego niŝ na pozostałych partiach drzewostanów nie objętych gradacją. W opisach taksacyjnych drzewostany te otrzymały cechy jakości hodowlanej 3. Do zwalczania barczatki sosnówki, brudnicy mniszki i strzygoni choinówki z uwagi na silne zagroŝenie ze strony tych owadów nadleśnictwo stosowało opryski lotnicze, a dla pozostałych szkodników nie stosowało zwalczania z powodu małego ich zagroŝenia. W celu ciągłej kontroli występowania na terenie nadleśnictwa szkodników pierwotnych drzewostanów sosnowych, przeprowadza się corocznie jesienne poszukiwania szkodników sosny, wyznaczone są grupy drzew kontrolnych ABC do obserwacji lotów brudnicy mniszki oraz wyłoŝone są pułapki feromonowe do odłowów samców brudnicy mniszki. Stałe partie kontrolne tych poszukiwań zostały zaznaczone na mapach przeglądowych ZagroŜenia środowiska leśnego i ochrony lasu. PoniŜej przedstawia się lokalizację istniejących stałych punktów kontrolnych w rozbiciu na leśnictwa: Lp Leśnictwo Rodzaj punktu kontrolnego Oddział, pododdział 1 Wilkocin pułapki feromonowe do odłowów 86o, 106a, 126f, 150d, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 86r, 88g,105g, 127c, 148c, 165b, 166b, 262b, obserwacji lotów brudnicy mniszki jesienne poszukiwania szkodników 50d, 71a, 72g, 73d, 74c, 75b, 86c, 87f, 88h, sosny 89a, 103m, 104h, 105g, 106a, 123i, 124m, 127c, 128g, 129i, 147i x, 148c, 149b, 151g, 163b, 164b, 165b, 166b, 183c, 188d, 223a, 224f, 260a,

193 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Stałe punkty kontrolne poszukiwań owadów Lp Leśnictwo Rodzaj punktu kontrolnego Oddział, pododdział 2 Cegielnia 3 Szklarki 4 Piotrowice 5 Biernatów 6 Kozłów pułapki feromonowe do odłowów 17l, 19c, 39a, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 17Ad, 18w,20a, 29l, 38g, 39c, 41g, 61i, 62b, obserwacji lotów brudnicy mniszki 63g, jesienne poszukiwania szkodników 5a, 9b, 17d, 17Ad, 18r, 18Aa, 19f, 20b, 29j, sosny 30a, 31c, 32g, 38b, 39a, 40f, 41f, 51a, 52c, 53f, 61i, 62d, 63g, 76d, 79f, pułapki feromonowe do odłowów 22g, 33c, 44c, 55g, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 10a, 33c, 35d, 42g, 44b, 55g, 65a, 66c, obserwacji lotów brudnicy mniszki jesienne poszukiwania szkodników 4h, 6f, 7h, 10k, 11g, 12i,l, 21i, 22g, 23j, 33c, sosny 34a, 35d, 42g, 43c, 44c, 54h, 55g, 56d, 64c, 65d, 66c, pułapki feromonowe do odłowów 36c, 58f, 67o, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 45c, 67h, 294a, obserwacji lotów brudnicy mniszki jesienne poszukiwania szkodników sosny 24a, 36b, 37b, 45c, 46c, 47i, 48c, 49d, 57a, 58f, 59a, 67h, 68a, 69c,82d, 84b, 99a, 100o, 293j, 294c, 99g, 120b, 142b, 173c, pułapki feromonowe do odłowów samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 70l, 116j, 119a, 144c, 160h, 173c, obserwacji lotów brudnicy mniszki jesienne poszukiwania szkodników sosny 70f, 85b, 117d, 120b, 122a, 141g, 143b, 159f, 160g, 172d, 173c, 175a, 177d, 195a, 230c, 232c, 263a, pułapki feromonowe do odłowów 215a, 239f, 243f, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 215a, 280f, 285a, 256b, obserwacji lotów brudnicy mniszki jesienne poszukiwania szkodników sosny 145c, 146f, 180d, 181b, 182f, 183c, 184f, 201a, 202a, 204c, 205b, 206a, 208f, 215a, 216a, 217h, 219b, 220a, 221a, 222a, 234b, 235b, 238c, 242f, 244f, 251a, 254c, 255b, 256b, 257a, 258c, 259a, 266c, 269a, 270d, 273a, 276c, 278d, 279c, 281g, 283b, 285a, 286d, 291i, 7 Nowy Dwór pułapki feromonowe do odłowów 232a, 238h, 249f, 252b, 266f, 272b, 305f, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 232a, 236f, 234f, 248b, 250d, 252b, 254c, obserwacji lotów brudnicy mniszki 266f, 272b, 274a, 307f, jesienne poszukiwania szkodników sosny 219b, 220k, 222d, 223b, 231d, 232a, 233d, 234f, 235n, 238g, 239h, 246a, 250d, 251f, 253f, 266f, 267a, 268a, 269d, 271b, 274a,

194 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Stałe punkty kontrolne poszukiwań owadów Lp Leśnictwo Rodzaj punktu kontrolnego Oddział, pododdział 8 Przemków pułapki feromonowe do odłowów 226h, 241b, 289d, samców brudnicy mniszki grupy drzew kontrolnych ABC do 240c, 243a, 259a, 276b, 280a, 282c, 289d, obserwacji lotów brudnicy mniszki 295b, jesienne poszukiwania szkodników 228d, 243a, 245a, 255f, 256f, 262k, 276f, sosny 277f, 286b, 287c, 289d, 292f, 305f, 307f. Do metod zwiększających odporność drzewostanów na szkodniki pierwotne naleŝą: a) z grupy metod hylotechnicznych / agrotechnicznych / : racjonalnie prowadzona przebudowa drzewostanów, mająca na celu dostosowanie składu do warunków siedliskowych, stosowanie rodzimego materiału sadzeniowego przestrzeganie zasad regionalizacji nasiennej, prawidłowe prowadzenie cięć pielęgnacyjnych niedopuszczanie do nadmiernego rozluźnienia zwarcia drzewostanu, przestrzeganie zasad higieny lasu. b) z grupy metod biologicznych : polepszanie warunków biocenotycznych lasu poprzez wprowadzanie na uprawach domieszek, ochrona istniejących mrowisk, stwarzania dogodnych warunków bytowania dla poŝytecznych ptaków i nietoperzy. c) z grupy metod chemicznych w przypadku masowego pojawu powinny zostać wykorzystane odpowiednie insektycydy / naleŝy unikać ich stosowania na terenach wodonośnych /. 5. Szkodniki wtórne Na terenie nadleśnictwa Przemków szkodniki wtórne nie stanowiły w minionym okresie gospodarczym znaczącego problemu. Ewentualne zagroŝenie dla lasów nadleśnictwa ze strony przypłaszczka granatka, kornika drukarza i kornika ostrozębnego uzaleŝnione było w głównej mierze od obniŝenia odporności drzewostanów związanego z zachwianiem stosunków wodnych i anomalii pogodowych oraz osłabieniem wywołanym Ŝerem szkodników pierwotnych.

195 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Do metod ochrony drzewostanów przed szkodnikami wtórnymi naleŝą: a) z grupy metod hylotechnicznych : utrzymywanie lasu w naleŝytym stanie sanitarnym /przestrzeganie zasad higieny lasu i minimum sanitarnego/, usuwanie z lasu drewna nie korowanego, niedopuszczanie do powstawania nadmiernych przerzedzeń. b) z grupy metod fizykomechanicznych : wykładanie drzew pułapkowych, stosowanie pułapek lepowych z czarnej folii, usuwanie drzew zasiedlonych, c) z grupy metod chemicznych : stosowanie preparatów chemicznych o działaniu kontaktowym do zabezpieczania drewna niekorowanego, d) z grupy metod biotechnicznych : stosowanie pułapek feromonowych. 6. Choroby grzybowe. W trakcie prac terenowych notowano występowanie huby korzeniowej i opieńki ssp. na większości powierzchni zajmowanych przez drzewostany będące pierwszym pokoleniem na gruntach porolnych oraz w drzewostanach uszkodzonych wcześniej przez zwierzynę. W trakcie wykonywania zabiegów w tych drzewostanach naleŝy postępować zgodnie z wytycznymi określającymi zasady zapobiegania i zwalczania patogenów grzybowych. Na podstawie danych z nadleśnictwa zanotowano występowanie huby korzeniowej w starszych drzewostanach w 1998r na pow. 180 ha, w 2001r. na pow. 200 ha i w 2002r. na pow. 100 ha oraz opieńkową zgniliznę korzeni na pow. 184 ha w 1993r. Występowanie patogenów grzybowych występuje sporadycznie i nie mają większego znaczenia gospodarczego. W 1996r. na powierzchni 2419 ha stwierdzono zamieranie pędów sosny głównie w starszych drzewostanach co mogło być spowodowane występującą gradacją brudnicy mniszki i barczatki sosnówki w 1994r. Do metod zapobiegawczych przeciwko hubie korzeni i opieńce miodowej naleŝą: odpowiedni termin wykonywania cięć pielęgnacyjnych wiosna( występuje wtedy najmniejsza ilość zarodników grzyba),

196 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa zabezpieczanie pniaków preparatami biologicznymi Pg IBL i przykrycie ich ściółką (zawierającymi grzybnię Phlebia gigantea ), odpowiedni dobór składów gatunkowych w nowozakładanych uprawach na gruntach porolnych, rozluźnienie więźby w zakładanych zalesieniach, ograniczanie mechanicznego przygotowania gleby na powierzchniach zagroŝonych przez opieńkę. 7. Uszkodzenia od czynników abiotycznych Z czynników przyrody nieoŝywionej wyrządzających gospodarczo istotne szkody w drzewostanach nadleśnictwa wymienić naleŝy: poŝary, śniegołomy, sadź, uszkodzenia od wiatru. Rozkład przestrzenny szkód powstałych od czynników abiotycznych jest nierównomierny na obszarze działania nadleśnictwa. Wg danych nadleśnictwa szkody od czynników abiotycznych występowały na niewielkiej powierzchni drzewostanów, najwięcej w 2002r. na pow. 110 ha od wiatru. W miejscach naraŝonych na występowanie tego typu uszkodzeń naleŝy planować wszelkie działania gospodarcze mając na uwadze panujące lokalne warunki atmosferyczne kierunki panujących wiatrów, inwersje termiczne, itp. Istotnym elementem wpływającym na wielkość powstających uszkodzeń jest prawidłowość wykonania zabiegów hodowlanych w młodnikach naleŝy dąŝyć aby zabiegi wykonywane były kilkakrotnie o małym nasileniu. NajwaŜniejszym zagroŝeniem nadleśnictwa jest moŝliwość wystąpienia poŝaru, szczególnie na duŝych powierzchniach upraw i młodników znajdujących się na byłym polu roboczym (około 3 tys. ha i uŝytku ekologicznego 457 ha). Do działań zabezpieczających drzewostany przed tego typu szkodami wymienić naleŝy: odpowiednie planowanie cięć rębnych (przestrzeganie zaplanowanych rodzajów rębni, kierunku cięć, w przypadku rębni gniazdowych odpowiedni dobór kształtu i wielkości gniazd), prawidłowe prowadzenie cięć pielęgnacyjnych ( unikanie zbytniego rozluźnienia zwarcia, szczególnie w drzewostanach jednogatunkowych i jednowiekowych ), w drzewostanach zaniedbanych pielęgnacyjnie wykonywanie cięć w kilku nawrotach, w pracach odnowieniowych dąŝyć do wykorzystywania poŝądanych samosiewów, urozmaicanie składów upraw, ograniczenie mechanicznych uszkodzeń drzew przy pracach zrębowych i trzebieŝowych.

197 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 8. Uszkodzenia ze strony zwierzyny Szkody powodowane przez zwierzynę są dla lasów nadleśnictwa Przemków powaŝnym zagroŝeniem i głównym czynnikiem obniŝania jakości hodowlanej upraw oraz młodników. Najbardziej naraŝone na zgryzanie są uprawy z duŝym udziałem gatunków liściastych, natomiast spałowanie dotyczy głównie młodników sosnowych. Szkody te powstają w największym stopniu w okresie zimowo wiosennym. Do metod ochrony lasu zmierzających do ograniczenia szkód wyrządzanych przez zwierzynę naleŝą: a) z grupy metod biologicznych : dostosowanie liczebności zwierzyny do opracowanych wieloletnich planów, poprawa warunków bytowych zwierzyny / wyłączanie stałych ostoi zwierzyny, dokarmianie w okresie niedoborów pokarmowych, zachowanie właściwej struktury płci i wieku zwierzyny. b) z grupy metod mechanicznych : grodzenie upraw, ochrona indywidualna sadzonek / wszelkiego rodzaju osłony /. c) z grupy metod chemicznych, stosowanie repelentów / smarowanie, opryskiwanie /. 9. Uszkodzenia ze strony drobnych gryzoni Na terenie nadleśnictwa uszkodzenia ze strony drobnych gryzoni występowało sporadycznie, głównie na terenie leśnictwa Nowy Dwór i Przemków w obrębie śuków. Do działań zapobiegawczych moŝna zaliczyć: systematyczna pielęgnacja upraw, ochrona i propagowanie naturalnych wrogów, stosowanie repelentów / smarowanie, opryskiwanie /. Do metod zwalczających naleŝą: chemiczne polegające na stosowaniu świec dymnych lub dymnych pastylek oraz w ostateczności opryskiwaniu całej powierzchni preparatami chemicznymi, pułapki klasyczne.

198 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 10. Inne zjawiska dotyczące stanu zdrowotnego lasu. Z innych niekorzystnych zjawisk mających wpływ na stan zdrowotny lasów nadleśnictwa Przemków naleŝy wymienić przede wszystkim szkodliwą działalność przemysłu z tendencją spadkową. Lasy nadleśnictwa zostały w 100% zakwalifikowane do I strefy - słabych uszkodzeń przemysłowych. Na mapach przeglądowych zagroŝenia środowiska leśnego i ochrony lasu w skali 1:25000 dla obrębów zaznaczono drzewostany na gruntach porolnych, lokalizację pułapek feromonowych do odłowów samców brudnicy mniszki, grupy drzew kontrolnych ABC do obserwacji lotów brudnicy mniszki oraz stałe partie kontrolne jesiennych poszukiwań szkodników sosny, poletka łowieckie, uszkodzenia drzewostanów powyŝej 20% przez czynniki biotyczne i abiotyczne, strefy uszkodzeń przemysłowych, partie drzewostanów w których wystąpiła gradacja brudnicy mniszki, barczatki sosnówki i strzygoni choinówki w latach i oraz punkty monitoringu biologicznego i remizy ogniskowo-kompleksowej metody ochrony lasu.

199 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4. PLAN OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej Zgodnie z Zarządzeniem nr 12 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia r. w sprawie podziału lasów na kategorie zagroŝenia poŝarowego lasy nadleśnictwa Przemków w całości zaliczone były do I kategorii zagroŝenia poŝarowego. Nadleśnictwo Przemków posiada Plan działań ratowniczych sposób postępowania na wypadek powstania poŝaru lasu. 4.1.Określenie kategorii zagroŝenia poŝarowego dla nadleśnictwa. W oparciu o wytyczne zawarte w Instrukcji ochrony przeciwpoŝarowej obszarów leśnych (W-wa 1996r.), Instrukcji urządzania lasu (W-wa 1994r.), Rozporządzenia MOŚ,ZNiL z dn r.), w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczania przeciwpoŝarowego lasów, Rozporządzenia MSWiA z dn r w sprawie ochrony przeciwpoŝarowej budynków, innych obiektów i terenów oraz wytycznych zawartych w Zasadach uzgadniania przez Komendantów Wojewódzkich PSP projektów planów urządzenia lasu w części dotyczącej ochrony przeciwpoŝarowej została obliczona kategoria zagroŝenia poŝarowego dla nadleśnictwa Przemków wg poniŝszych kryteriów:. Średnia roczna liczba poŝarów lasu w nadleśnictwie (przeciętna z ostatnich 10lat) Lp. Rok Ilość poŝarów sztuk Powierzchnia ha Przeciętna wielkość pow. poŝaru ,23 0, ,98 0, ,52 1, ,93 0, ,03 0, ,78 0, ,81 0, ,22 1, ,30 0, ,71 0,65 R-m 66 38,51 0,58

200 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Ogólna powierzchnia poŝarów wyniosła 38,51 ha. Powierzchnia poszczególnych poŝarów występowała od 0,13 ha do 1,22 ha. Przeciętna powierzchnia jednego poŝaru wynosiła 0,58 ha. Średnia liczba poŝarów: 6,6 20 pkt. Procentowy udział siedlisk i klas wieku: Procentowy udział siedlisk Bs, Bśw i BMśw: 85,12%, Procent powierzchni I i II klasy wieku: 45,32% Ilość punktów: 15 pkt. Wartość współczynnika hydrotermicznego Sielaninowa k : k <1,2 przez 2 miesiące Ilość punktów: 8 pkt. Emisje przemysłowe przy średniej wartości wskaźnika (z 5 punków pomiarowych): Ilość punktów: SO 2 < 30,001 mg/m 2 x dobę, NO x < 0,501 mg/m 2 x dobę. 0 pkt. Sumaryczna ilość punktów: 43 pkt. Zestawienie wskaźników i wyliczonych wartości zagroŝenia poŝarowego. Wskaźnik Wyliczona wartość wskaźnika Ilość punktów Średnia roczna liczna poŝarów lasu w nadleśnictwie (z ostatnich 10 lat) 6,6 20 Procentowy udział powierzchni siedlisk Bs, Bśw, BMśw 85,12 I i II klasy wieku 45,32 Wartość współczynnika hydrotermicznego Sielaninowa k : <1,2 przez 2 miesiące 8 Emisje przemysłowe przy średniej wartości wskaźnika SO 2 < 30,0001 mg/m 2 x dobę 0 NO x <0,501 mg/m 2 x dobę 0 Razem wyliczona ilość punktów Ze względu na sumę punktów nadleśnictwo Przemków zaliczone zostało do I kategorii duŝego zagroŝenia poŝarowego lasu ( przedział punktowy od 34-55).

201 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4.2. Ocena potencjalnego zagroŝenia obszaru leśnego oraz jego zróŝnicowania wynikającego z uwarunkowań lokalnych. W minionym okresie gospodarczym (latach ) na terenie nadleśnictwa Przemków odnotowano powstanie 66 poŝarów, obejmujących swym zasięgiem powierzchnię 38,51 ha, (średnia powierzchnia poŝaru wynosi 0,58 ha). Główną grupę stanowią poŝary, gdzie nie ustalono przyczyny ich powstania prawdopodobnie przypadkowe zaprószenie ogniem przez człowieka Do czynników kształtujących zagroŝenie poŝarowe nadleśnictwa naleŝą: duŝa penetracja okolicznej ludności, szczególnie w okresie występowania płodów runa leśnego (grzyby, jagody), niekontrolowane wypalanie łąk wiosną i słomy po Ŝniwach latem na gruntach przyległych do lasu, skład gatunkowy drzewostanów oraz ich wiek - jest to bardzo waŝny czynnik kształtujący potencjalne zagroŝenie poŝarowe nadleśnictwa Przemków. Drzewostany iglaste zajmują w nadleśnictwie około 85 % powierzchni leśnej, gdzie dominującym gatunkiem jest sosna. Udział I i II klasy wieku w powierzchni leśnej nadleśnictwa stanowi 45%. rodzaj pokrywy gleby - występujące drzewostany, szczególnie starszych klas wieku, charakteryzują się rozluźnioną strukturą poziomą co powoduje silną penetrację światła na dnie lasu i w konsekwencji bujny rozwój runa, złoŝonego z gatunków powodujących silne zadarnianie i dziczenie pokrywy leśnej. Powierzchnie upraw oraz powierzchnie nie zalesione do odnowienia i grunty przeznaczone do zalesienia takŝe cechuje znaczne zachwaszczenie pokrywy gleby, znaczna ilość powierzchni niezalesionych przeznaczonych do naturalnej sukcesji, oraz istniejący uŝytek ekologiczny w środku kompleksu obrębu Przemków, atrakcyjność turystyczna - tereny nadleśnictwa naleŝą do atrakcyjnych turystycznie całość w Przemkowskim Parku Krajobrazowym, przebieg szlaków turystycznych, ścieŝek przyrodniczych i tras rowerowych, szereg dróg biegnących przez tereny leśne miejsca postoju dla pojazdów mechanicznych, trasa kolejowa z śagania do Wierzbowej obecnie mało uczęszczana (nie zelektryfikowana) Obszar leśny nadleśnictwa nie posiada sztucznych i naturalnych przerw ograniczających i osłabiających rozwój poŝaru w postaci pasów przeciwpoŝarowych oddzielających las od dróg publicznych (przestrzenną lokalizację zamieszczono na mapie przeglądowej Ochrony PrzeciwpoŜarowej ). Największe zagroŝenie poŝarowe występuje na terenie leśnictwa Kozłów i Wilkocin.

202 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Nadleśnictwo w chwili obecnej posiada pasy ppoŝ. typu B oddzielające las od drogi publicznej oraz pasy ppoŝ. typu C, które oddzielają las od linii kolejowej. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe wykonywanie czynności gospodarczych na istniejących juŝ pasach przeciwpoŝarowych. Parametry i stan techniczny tych pasów określają obowiązujące odpowiednie zarządzenia Ocena sezonowości występowania zagroŝenia poŝarowego obszaru leśnego. Analizując stopień zagroŝenia poŝarowego pod względem sezonowości, naleŝy stwierdzić, iŝ największe zagroŝenie na terenie nadleśnictwa występuje na przedwiośniu i wiosną. Okres wiosny, po stopnieniu śniegu a przed rozwojem roślinności pokrywy dna lasu stwarza największe zagroŝenie poŝarowe. Na obszarze nadleśnictwa okres największego zagroŝenia trwa od marca do końca kwietnia. Wyschnięte trawy i nagromadzony posusz osuszone wiatrami stanowią łatwopalny materiał. Miesiące letnie, w których trwa intensywna wegetacja, charakteryzują się niŝszym stopniem zagroŝenia poŝarowego. Jednak czynnikiem modyfikującym taki stan jest występowanie okresów długo utrzymujących się susz wzmoŝone promieniowanie słoneczne powoduje znaczny spadek wilgotności ścioły i wysychanie roślin runa, co wzmaga zagroŝenie poŝarowe. Niebezpieczny jest tu okres po Ŝniwach, kiedy mamy do czynienia ze zjawiskiem wypalania słomy na ścierniskach. Okres jesienny, niŝsze temperatury i większa wilgotność powietrza wpływa obniŝająco na zagroŝenie poŝarowe lasu. Jest to jednak czas szczególnego nasilenia penetracji lasów przez okolicznych mieszkańców celem zbioru płodów runa leśnego. ZagroŜenie poŝarowe w okresie zimowym jest silnie modyfikowane występowaniem bezśnieŝnych zim i wiatrów osuszających. Nagromadzenie duŝej ilości martwej pokrywy roślinnej, silnie przesuszonej i łatwo palnej sprzyja powstawaniu poŝarów. Jest to okres silnego zagroŝenia poŝarowego dla upraw, młodników i starszych drzewostanów o silnie zróŝnicowanej strukturze poziomej sprzyjającej bujnemu rozwojowi pokrywy dna lasu złoŝonej głównie z traw Ocena sprawności systemu obserwacyjno alarmowego i interwencyjnego. Zgodnie z Rozporządzeniem MOŚZNiL z dnia 16 sierpnia 1999r obserwacja lasu nadleśnictwa Przemków w okresach występowania I, II lub III stopnia zagroŝenia poŝarowego jest prowadzona w formach: stałych punktów obserwacji naziemnej, przez naziemne patrole przeciwpoŝarowe, patrole lotnicze. Nadleśnictwo Przemków jako jednostka organizacyjna Lasów Państwowych jest częścią systemu alarmowo-dyspozycyjnego RDLP we Wrocławiu tworzy w nim punkt alarmowo-

203 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa dyspozycyjny PAD. Punkt alarmowo dyspozycyjny nadleśnictwa znajduje się w jego biurze i wyposaŝony jest w wymagany sprzęt łącznościowy oraz dokumentację i mapy. W terenie punkty alarmowe znajdują się w siedzibach leśnictw, które są wyposaŝone w telefony stacjonarne, komórkowe lub radiotelefony. System obserwacyjno alarmowy nadleśnictwa Przemków opiera się na: Stałym punkcie obserwacji naziemnej w postaci dostrzegalni poŝarowej w oddz. 63a obręb Przemków - mającej kontakt telefoniczny i radiotelefoniczny z dostrzegalniami na terenie nadleśnictwa Chocianów, Świętoszów i Szprotawa. Punkt jest wyposaŝony w ksiąŝkę meldunków i instrukcję postępowania dla osoby prowadzącej obserwację. Z uwagi na ukształtowanie terenu, dostrzegalnia nie pokrywa w 100% zasięgu terenu nadleśnictwa (rejon l-ctwa Nowy Dwór obręb śuków). Patrolowaniu lasu w okresach wzmoŝonego zagroŝenia poŝarowego. Na terenach o zwiększonym nasileniu ilości poŝarów organizowane są patrole przeciwpoŝarowe. Trasy i rejony patrolowania ustala nadleśniczy. Teren nadleśnictwa patrolowany jest przez leśniczych, podleśniczych i straŝ leśną. SpostrzeŜenia pracowników nadleśnictwa. Informacjach innych osób połoŝenie na obszarze nadleśnictwa licznych miejscowości posiadających sieć telefoniczną, przebiegające przez tereny leśne szlaki turystyczne i trasy rowerowe oraz sezonowa penetracja obszarów leśnych przez ludność zbierającą płody runa, przyczynia się do szybszego wykrywania powstających poŝarów. System obserwacji lotniczej w okresach wzmoŝonego zagroŝenia poŝarowego obszar nadleśnictwa Przemków jest objęty systemem obserwacji lotniczej. Baza lotnicza znajduje się we Wrocławiu oraz w Lubinie na lotnisku Aeroklubu Zagłębia Miedziowego. Na terenie leśnictwa Wilkocin istnieje moŝliwość urządzenia lotniska dla helikopterów. Obszar nadleśnictwa znajduje się w zasięgu działania Wojewódzkiej Komendy StraŜy PoŜarnej we Wrocławiu i na niewielkim obszarze (172 ha) WKSP w Zielonej Górze. Obszar nadleśnictwa podlega terytorialnie pod Komendę Powiatową Państwową StraŜy PoŜarnej w Polkowicach, która współpracuje z OSP w Przemkowie typu S3 objętą Krajowym Systemem Ratownictwa Gaśniczego oraz KPPSP w Bolesławcu i śaganiu. Ponadto na terenie nadleśnictwa istnieją OSP w Nowej Kuźni typu S1 i 5 OSP typu M w miejscowościach: Piotrowice, Wilkocin, Wysoka, Krępa, Jakubowo Lubińskie i Leszno Górne wyposaŝone w motopompy.

204 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4.5. Ocena dostępności terenów leśnych. Pod względem dostępności terenów leśnych naleŝy uznać, Ŝe do głównych kompleksów leśnych na terenie działalności nadleśnictwa Przemków dostępność jest dobra. Sieć dróg krajowych o dobrej asfaltowej nawierzchni otacza nadleśnictwo z 3 stron: - od zachodu droga krajowa nr 297 Nowa Sól- Jelenia Góra, - od wschodu droga nr 328 Nowe Miasteczko-Chojnów, - od północy droga nr 299 Szprotawa- Głogów. Poza wymienionymi szlakami komunikacyjnymi na terenie nadleśnictwa istnieje sieć dróg gruntowych: gminnych i leśnych będących głównie w złym stanie. Odnosi się to głównie do obrębu Przemków zwłaszcza w jego południowej i zachodniej części. W celu sprawnej interwencji na wypadek poŝaru na terenie nadleśnictwa zostały wyznaczone drogi poŝarowe i oznaczone odpowiednimi numerami. W obrębie śuków drogi o nr 1,2,3 i w obrębie Przemków drogi o nr 4,15,16,20,23,44,46,54,61,62. Jedynie droga poŝarowa nr 16 i fragment drogi 23 tzw. droga biernatowska spełnia wymogi drogi poŝarowej zawarte w instrukcji ochrony przeciwpoŝarowej. Oznaczona droga poŝarowa przy oddziale 43.

205 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa W związku z obecnością na terenie obrębu Przemków byłego poligonu bombowego byłej armii radzieckiej, większą część tych terenów leśnych naleŝy uznać za czasowo niedostępną dla ewentualnych akcji gaśniczych ze względu na moŝliwość niewybuchów. Jedynie droga poŝarowa nr 15, fragment drogi nr 46 oraz droga w oddz. 77,91,92,109,132,154,169,191, 226, 261 i droga w oddz.158,173,195, 230 i 264 została sprawdzona i oczyszczona przez saperów po 50m szerokości po obu stronach oraz dodatkowo fragmenty wydzieleń leśnych w oddz. 198a, 227d, 236d, 261f,h, 262a, 263b,h, i, l, 267h, 275b, na łącznej powierzchni 63,01 ha. Prace te zostały wykonane w latach W 1996r. nadleśnictwo zleciło JW z Głogowa oczyszczenie terenu leśnego z ewentualnych niewybuchów teren bezpośrednio przylegający do byłego pola roboczego na którym była armia radziecka miała magazyny gospodarcze i zaplecze techniczne. Powierzchnie te zlokalizowane są w oddziałach 39a cz, 74 cz, 75 cz, 88 cz, 89 cz, 105 cz, 106, 128 cz, 129, 150 cz, 151, 163 cz, 165 cz, 166,188 cz, 223 cz na łącznej powierzchni 466ha. Lokalizacja oraz protokoły przekazania terenu znajdują się w dokumentacji nadleśnictwa. Według stanu na r. łączna powierzchnia terenów nie rozminowanych wynosi 4552,13 ha w tym: powierzchnia leśna zalesiona i niezalesiona 3988,38 ha, związana z gospodarką leśną 106,21 ha i powierzchnia nieleśna 457,54 ha i znajduje się w oddz ;90-98; ; ; ; ; ; ; ; ; ; (szczegółową lokalizację zamieszczono w dziale A. pkt 1.6. Ogólna charakterystyka lasów. Na mapie ochrony przeciwpoŝarowej powierzchnie te zostały oznaczone obwódką koloru niebieskiego. Zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA z dn r w sprawie szczegółowych zasad bezpieczeństwa i higieny słuŝby straŝaków oraz zakresu ich obowiązywania w stosunku do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych, ćwiczeniach i szkolenia, w dotyczącym prowadzenia działań w obrębie zagroŝenia niewybuchami zabrania się wprowadzania ludzi do obiektów i na teren bezpośrednio objęty lub zagroŝony poŝarem, na którym znajdują się niewybuchy. W przypadku prowadzenia działań ratowniczych na terenach zagroŝonych niewybuchami naleŝy ściśle współpracować z personelem fachowym oraz działać ze szczególną ostroŝnością wykorzystując wszelkie osłony terenu i budowli. Obowiązkiem nadleśnictwa w najbliŝszym 10-leciu będzie utrzymanie w dobrym stanie technicznym istniejących dróg poŝarowych, przeprowadzenie niezbędnych remontów w przypadku dróg uszkodzonych oraz udroŝnienie nowych dróg leśnych gruntowych, będących do tej pory w złym stanie technicznym a stanowiących niezbędne ogniwo w sieci dróg stanowiących o dostępności lasów. Dodatkowo w miarę posiadanych środków udostępniać pozostałą powierzchnię zagroŝoną niewybuchami dla planowanych na bieŝące 10-lecie zadań gospodarczych. Całość tego zagadnienia została przedstawiona na mapach tematycznych z zakresu ochrony przeciw poŝarowej w skali 1:25000.

206 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4.6. Ocena wyposaŝenia w sprzęt. Nadleśnictwo Przemków posiada 2 bazy sprzętu ratowniczego i specjalistycznego : w siedzibie nadleśnictwa w Przemkowie, w siedzibie leśnictwa Kozłów przy trasie Leszno Górne- Bolesławiec. Baza sprzętu przeciw poŝarowego w siedzibie nadleśnictwa wyposaŝona jest w sprzęt typu: - samochód terenowy TOYOTA Hilux z modułem gaśniczym 400 l, - ciągnik Ursus 1420 z pługiem LPZ-75, - gaśnice uniwersalne 15 szt., - szpadle 30 szt., - siekiery 25 szt., Baza sprzętu przeciw poŝarowego w siedzibie leśnictwa wyposaŝona jest w: - ciągnik Ursus z pługiem, - szpadle 40 szt., - siekiery 20 szt. Nadleśnictwo dysponuje równieŝ uzgodnionymi środkami i sprzętem z nadleśnictwa Chocianów i Głogów w postaci po jednym samochodzie gaśniczym i jednym ciągniku z pługiem. Dla celów profilaktycznych nadleśnictwo rozmieściło w porozumieniu z KPPSP w Głogowie tablice informacyjne przy drogach publicznych przy wjeździe i wyjeździe z lasu łącznie 10 sztuk. W poszczególnych leśnictwach, leśniczowie mają do dyspozycji pilarzy, bądź teŝ zatrudniane są firmy prywatne (ZUL) w przypadku wystąpienia poŝaru. W sezonie poŝarowym RDLP we Wrocławiu czarteruje 2 samoloty patrolowo-gaśnicze M-18 Dromader i 1 samolot patrolowy. Dysponentem samolotu patrolowego jest PAD w RDLP we Wrocławiu i 2 samolotami M-18 Dromader PAD w nadleśnictwie Chocianów. W razie wystąpienia poŝaru, punkt alarmowo-dyspozycyjny powiadamia odpowiednią Komendę Powiatową Państwowej StraŜy PoŜarnej i dysponuje do poŝaru wyznaczony sprzęt lotniczy oraz osobę upowaŝnioną. Ilość baz i ich wyposaŝenie w sprzęt przeciwpoŝarowy jest wystarczający dla lasów I kategorii zagroŝenia.

207 6.7. Ocena stanu zaopatrzenia wodnego. D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Stopień pokrycia obszarów leśnych nadleśnictwa Przemków punktami czerpania wody przy uwzględnieniu istniejącej sieci hydrantowej jest wystarczający ( zgodnie z normami określonymi w Rozporządzenia MSW i A z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie ochrony przeciwpoŝarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U. nr 121 poz. 1138). Nadleśnictwo do celów przeciwpoŝarowych dysponuje zbiornikami metalowymi wkopanymi z ziemię oraz punktami poboru wody z naturalnych zbiorników. Wykaz punktów czerpania wody wraz z lokalizacją i krótką charakterystyką przedstawia się poniŝej. Nr Lokalizacja Charakterystyka 1 l-ctwo Kozłów oddz. 239 d zbiornik metalowy o poj. 60 tys. l. wkopany w ziemię z dwoma końcówkami ssawnymi. Dojazd drogą nr l-ctwo Piotrowice oddz. 83 a zbiornik metalowy o poj. 60 tys. l. wkopany w ziemię z dwoma końcówkami ssawnymi. Dojazd drogami nr 16,46,23. 3 l-ctwo Cegielnia oddz. 41 h zbiornik metalowy o poj. 60 tys. l. wkopany w ziemię z dwoma końcówkami ssawnymi. Dojazd drogami nr 15,20. 4 l-ctwo Wilkocin oddz. 224 j zbiornik metalowy o poj. 60 tys. l. wkopany w ziemię z dwoma końcówkami ssawnymi. Dojazd drogą nr staw w miejscowości Karpie pojemność 100 tys. l. pobór wody z drogi. 6 l-ctwo Szklarki oddz. 2a staw przy ośrodku wypoczynkowym, pobór wody nieograniczony z pomostu dla motopompy. 7 staw w miejscowości Wilkocin zbiornik przeciwpoŝarowy we wsi Wilkocin, pojemność 100 tys. l., pobór wody z brzegu. 8 l-ctwo Biernatów oddz. 94 f zbiornik naturalny pojemności 100 tys. l., pobór wody z brzegu dla motopompy. 9 l-ctwo Nowy Dwór most na rzece Szprotawa w Ostaszowie, pobór wody oddz l-ctwo Nowy Dwór oddz. 212 nieograniczony z mostu dla motopompy. most na rzece Szprotawa, dojazd z Ostaszowa w kierunku uŝytku ekologicznego, pobór wody nieograniczony z mostu dla motopompy. 11 l-ctwo Nowy Dwór stanowisko na rzece Szprotawa w miejscowości Jabłonów na trasie Jędrzychówek-Nowa Kuźnia, pobór wody nieograniczony z mostu dla motopompy. 12 l-ctwo Piotrowice oddz. 69 h staw naturalny, pobór wody nieograniczony z brzegu, dojazd drogą l-ctwo Piotrowice oddz. 59 f punkt czerpania wody przy rowie na drodze 23, miejsce poboru wody wybetonowane, pobór wody ograniczony.. 14 l-ctwo Wilkocin zbiorniki betonowe o poj. 60 tys. l., dojazd drogą 34. oddz. 88a,i 15 n-ctwo Chocianów, l-ctwo Pasternik oddz. 30 l zbiornik metalowy o poj. 60 tys. l. wkopany w ziemię z dwoma końcówkami ssawnymi. Dojazd drogami nr 15,44, l-ctwo Nowy Dwór most na rzece Szprotawa, dojazd z Nowego Dworu do Nowej Kuźni, pobór wody nieograniczony z mostu dla motopompy Do celów przeciwpoŝarowych moŝe być wykorzystywana w miarę potrzeby istniejąca sieć hydrantowa, która pokrywa większość terenów nadleśnictwa, jeŝeli wydajność do konkretnego hydrantu zostanie zwiększona do minimum 10 l/s (istniejącą sieć hydrantów zamieszczono w mapie tematycznej p.poŝ. w skali 1:25000).

208 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Podziemny zbiornik metalowy o pojemności 60 tys. litrów leśnictwo Cegielnia oddz. 41h Zbiornik naturalny w oddz.94f w leśnictwie Biernatów

209 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 4.8. Ocena przypuszczalnego okresu rozwoju poŝaru od momentu jego powstania do chwili wkroczenia sił i środków ratowniczych. Na podstawie wieloletnich danych z nadleśnictwa za ubiegły okres gospodarczy dotyczący sprawności słuŝb ratowniczych w akcjach gaszenia poŝarów leśnych, oraz na podstawie sprawności systemu obserwacyjno-alarmowego i interwencyjnego, sieci straŝy poŝarnych, zaopatrzenia w wodę, istniejącej sieci dróg i rozmieszczeniu sprzętu poŝarowego przypuszczalny okres swobodnego rozwoju poŝaru leśnego od momentu jego powstania do chwili wkroczenia sił i środków ratowniczych określa się na ok. 20 min Wytyczne dotyczące ochrony przeciwpoŝarowej na bieŝący okres gospodarczy. W bieŝącym okresie gospodarczym zadania w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej przedstawiają się następująco: w miarę posiadanych środków finansowych kontynuować na terenie byłego pola roboczego akcję usuwania niewybuchów, w miarę posiadanych środków finansowych wybudować dodatkową dostrzegalnię naziemną na terenie l-ctwa Nowy Dwór, zastąpić starą drewnianą wieŝę przeciw poŝarową w oddz. 63a w obrębie Przemków na nową wieŝę o konstrukcji stalowej, w miarę posiadanych środków finansowych przeprowadzić remonty nawierzchni dróg poŝarowych, utrzymywanie w dobrym stanie technicznym istniejących dróg poŝarowych i dojazdowych do punktów czerpania wody, utrzymywanie w dobrym stanie technicznym punktów czerpania wody zapewnienie do nich dogodnego dostępu, utrzymywanie i konserwacja istniejących pasów przeciwpoŝarowych wzdłuŝ dróg publicznych i szlaków kolejowych, utrzymywanie w dobrym stanie technicznym baz sprzętu poŝarniczego, zapewnienie dostępu do istniejącej sieci hydrantowej, konserwacja i w miarę zaistniałych potrzeb uzupełnianie tablic informacyjnych o drogach poŝarowych i punktach czerpania wody, uzupełniania w miarę zaistniałych potrzeb brakujących numerów dróg poŝarowych na drzewach. oraz

210 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa W zakresie techniki hodowlanej zaleca się: przy zakładaniu upraw naleŝy wprowadzić maksymalną ilość gatunków domieszkowych i pomocniczych, w wielorzędowej formie zmieszania, w przypadku wystąpienia powierzchni powyŝej 6 ha (odnowienia powierzchni leśnej pozbawionej drzewostanu w wyniku wystąpienia klęski Ŝywiołowej lub przy zalesieniach gruntów rolnych), zaleca się stosowanie podziału na mniejsze kwatery, przy wykorzystaniu gatunków domieszkowych i pomocniczych wprowadzanych w pasowej formie zmieszania, przy zakładaniu upraw w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowych, dróg publicznych, itp. zaleca się przygotowanie gleby równolegle do potencjalnych źródeł zagroŝenia, na głębokość nie mniejszą niŝ 50 cm, w miarę moŝliwości, szczególnie na obszarach o szczególnym zagroŝeniu sąsiedztwo parkingów, pól biwakowych, miejsc postoju z wyznaczonymi punktami do palenia ognisk, naleŝy stosować podkrzesywanie drzew iglastych z usuwaniem suchych i usychających gałęzi. Miejsca te powinny być otoczone bruzdą o szerokości min. 2m, oczyszczoną do warstwy mineralnej i poprowadzoną równolegle do granic obiektów stanowiących potencjalne zagroŝenie poŝarowe, drzewostany połoŝone wzdłuŝ bardziej zagroŝonych odcinków szlaków turystycznych, tras rowerowych i ścieŝek przyrodniczych, naleŝy zabezpieczyć pasami o szerokości 4-10m, w zaleŝności od składu gatunkowego drzewostanów, składu runa i dolnych warstw drzewostanów, nasłonecznienia itp., na których przeprowadza się zabiegi porządkowe polegające na oczyszczeniu powierzchni drzewostanów z wszelkiego rodzaju materiałów palnych, prowadzenie działalności informacyjnej i ostrzegawczej poprzez współpracę z lokalnymi ruchami ekologicznymi, szkołami, samorządami terytorialnymi, itp. Całość zagadnień dotyczących ochrony przeciwpoŝarowej w nadleśnictwie Przemków została przedstawiona na mapach tematycznych dla obrębu Przemków i śuków w skali 1:25000 wg stanu na r. Plan sporządził:... Kierownik druŝyny U.L. inŝ. W. Dempniak

211 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Plan Ochrony PrzeciwpoŜarowej uzgodniono z Komendantem Wojewódzkim Państwowej StraŜy PoŜarnej we Wrocławiu. Wrocław dnia roku.

212 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 5. PLAN UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASUkierunkowe wytyczne z zakresu ubocznego uŝytkowania lasu i gospodarki łowieckiej W ramach uŝytkowania ubocznego projektuje się w bieŝącym okresie gospodarczym: pozyskiwanie choinek świerkowych z wykonywanych cięć oraz usuwania podszytów z planowanych zrębów, pozyskiwanie nasion drzew i krzewów leśnych, nadzór nad gospodarką łowiecką prowadzoną przez koła łowieckie. 5.1.Pozyskiwanie choinek Pozyskanie choinek przez nadleśnictwo w latach wyniosło średniorocznie około 200 sztuk rocznie, głównie z podszytów na planowanych zrębach zupełnych. Wg stanu na r. nadleśnictwo nie posiada plantacji choinkowych na gruntach leśnych i nieleśnych i nie planuje się w bieŝącym planie urządzenia lasu ich zakładania. Zapotrzebowanie na choinki świerkowe w okresie świątecznym jest zaspakajane w całości. 5.2.Pozyskiwanie nasion drzew i krzewów Nadleśnictwo posiada wytypowane drzewostany nasienne wyłączone i nasienne gospodarcze z których pozyskuje nasiona na materiał szkółkarski w miarę zapotrzebowania. Pozyskiwanie nasion z krzewów leśnych powinno być równieŝ powiązane z produkcją szkółkarską. Drzewostany nasienne zostały omówione w charakterystyce przyrodniczej nadleśnictwa w dziale Gospodarka rolno-łąkowa Podział gruntów rolnych na kategorie uŝytkowe i klasy jakości został przyjęty wg danych z ewidencji gruntów w Starostwach Powiatowch Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami. UŜytki rolne z podziałem na kategorie gruntu, obręby ewidencyjne i gminy zostały ujęte w tabeli II załączonej w elaboracie i w tomach II dla obrębów. Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego gmin, niektóre grunty rolne słabych klas lub nie uŝytkowane, będące w stanie posiadania nadleśnictwa zostały ujęte w planie hodowli do zalesienia oraz dodatkowo w formie wykazu ujęte w tomach II z podaną lokalizacją. Powierzchnia uŝytków rolnych do zalesienia wynosi łącznie 45,95 ha w tym: w obrębie Przemków 42,75 ha i w obrębie śuków 3,23 ha. Są to grunty w zdecydowanej większości pozostające odłogami. 5.4.Gospodarka łowiecka

213 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Teren nadleśnictwa podzielony jest na 8 obwodów łowieckich, na których gospodarkę łowiecką prowadzi 8 kół łowieckich w oparciu o wieloletnie plany hodowlane zatwierdzone przez Dyrektora RDLP we Wrocławiu na podstawie art. 8, ust.3 Ustawy prawo łowieckie tekst jednolity - Dz.U.z 2002r. Nr 42 poz.372): koło łowieckie Sęp z Przemkowa obwód nr 14, koło łowieckie Wilk z WKŁ Głogów obwód nr 20, koło łowieckie Leśnik z Chocianowa obwód nr 21, koło łowieckie Darz Bór z Przemkowa obwód nr 22, koło łowieckie OHZ Bobrowice ze Szprotawy obwód nr 131, koło łowieckie Cyranka z Legnicy obwód nr 9, koło łowieckie Jedność z Chocianowa obwód nr 15, koło łowieckie Jeleń z Chocianowa obwód nr 23. Na mapie zasięgu terytorialnego nadleśnictwa Przemków w skali 1:50000 zostały naniesione granice obwodów łowieckich zgodnie z Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Legnicy nr VIII/46/85 z dnia 29 listopada 1985r.. w sprawie podziału województwa legnickiego na obwody łowieckie zamieszczonego w Dzienniku Urzędowym woj. legnickiego Nr 10 z dnia r. Stan zwierzyny płowej oraz realizacja planów odstrzałów i zredukowane powierzchnie uszkodzeń w uprawach rolnych zostały przedstawione w ocenie gospodarki przeszłej. Uszkodzenia w uprawach i drzewostanach starszych powodowanych przez zwierzynę zostały omówione w dziale D pkt 3 Plan ochrony lasu kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony lasu. Z uwagi na szkody wyrządzane przez zwierzynę leśną, prowadzenie gospodarki łowieckiej powinno się sprowadzać do właściwego zagospodarowania poletek łowieckich i gruntów rolnych przeznaczonych na ten cel, intensywnym dokarmianiu zwierzyny w okresie zimowym, dostosowywaniu ilości paśników, lizawek i wodopojów do aktualnych potrzeb oraz ustalenia właściwego stanu ilościowego zwierzyny płowej do pojemności łowiska. Na terenach dzierŝawionych przez koła łowieckie zainwentaryzowano łącznie 38 paśników, 130 lizawek i 4 pasy zaporowe na łącznej długości 1 km. Stan techniczny urządzeń jest utrzymany na dobrym poziomie, w miarę zaistniałych potrzeb stale konserwowany i remontowany. PoniŜej przedstawia się zestawienie poletek łowieckich (Ŝerowych, zgryzowych i łąk śródleśnych) w poszczególnych obrębach w rozbiciu na grunty leśne i nieleśne uŝytkowanych przez koła łowieckie.

214 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa WYKAZ POLETEK ŁOWIECKICH STAN NA r. Obręb oddz. na pow. leśnej na pow. nieleśnej ogółem poddz. powierzchnia w ha śuków 229a 5,94 229b 2,87 229f 4,72 258j 0,18 259b 0,20 259h 0,21 269w 1,24 269x 1,18 284g 4,37 287f 0,64 303i 0,13 razem obręb 5,73 15,99 21,72 Przemków 60x 2,22 11k 0,46 11l 2,25 12d 0,78 12j 4,49 13o 0,86 18A t 0,52 15c 0,48 42b 1,02 59i 2,05 69b 0,20 80c 1,35 99k 0,67 228c 5,77 263l 0,80 264f 0,50 razem obręb 21,02 3,40 24,42 nadleśnictwo 26,75 19,39 46,14 Struktura występującej populacji zwierząt łownych na obszarze nadleśnictwa gatunek stan na planowany stan na 2007 jeleń sarna dzik

215 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Ilość poletek łowieckich przy obecnym stanie ilościowym zwierzyny płowej na terenie nadleśnictwa jest wystarczająca. Do najwaŝniejszych zadań z zakresu gospodarki łowieckiej, mających na celu prawidłowe zagospodarowanie łowisk oraz ograniczenie szkód powodowanych przez zwierzynę naleŝą: utrzymywanie liczebności zwierzyny zgodnie z opracowanym wieloletnim łowieckim planem hodowlanym, prowadzenie dokarmiania zwierzyny w okresie niedoboru pokarmu naturalnego, utrzymanie w odpowiednim stanie technicznym infrastruktury łowieckiej, prawidłowe zagospodarowanie istniejących poletek łowieckich. Zasady gospodarki łowieckiej reguluje Prawo łowieckie ustawa z dn. 13 października 1995r. oraz rozporządzenie Ministra OŚ,ZNiL z dnia 9 maja 1997r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania i zatwierdzania wieloletnich łowieckich planów hodowlanych i rocznych planów łowieckich.

216 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 6. PLAN ZAGOSPODAROWANIA REKREACYJNEGO kierunkowe wytyczne w tym zakresie Czynnikami kształtującymi walory turystyczno-rekreacyjne nadleśnictwa Przemków są: połoŝenie lasów w zasięgu Przemkowskiego Parku Krajobrazowego, przebieg tras rowerowych, przebieg szlaków turystycznych. przebieg tras przyrodniczych, lokalizacja rezerwatów przyrody i uŝytków ekologicznych, rozwijająca się agroturystyka, lokalizacja zabytków historycznych i osobliwości przyrodniczych. Ogólny opis przebiegu tras rowerowych, szlaków turystycznych i tras przyrodniczych oraz lokalizacja zabytków historycznych i osobliwości przyrodniczych zostały omówione w Programie ochrony przyrody dla nadleśnictwa Przemków. Lokalizacja oraz opis istniejących rezerwatów przyrody i uŝytków ekologicznych zostały szczegółowo omówione w Programie.... przedstawione w dziale A pkt 3 niniejszego elaboratu oraz Aby ograniczyć wjazd osób postronnych do lasu, udostępnione zostały miejsca postoju przy waŝniejszych szlakach komunikacyjnych. Są one usytuowane na skrzyŝowaniach szlaków turystycznych, bądź w niedalekiej od nich odległości. Istniejące miejsca postoju umoŝliwiają pozostawienie kilku samochodów osobowych, zapewniają moŝliwość aktywnego wypoczynku oraz moŝliwość wejścia do lasu w celu zbiorów płodów runa leśnego jak równieŝ posiadają miejsca do przygotowania posiłku (ławki, zadaszenie). PoniŜej w formie tabelarycznej przedstawia się istniejące i projektowane urządzenia turystyczne na terenie nadleśnictwa Przemków. Lp Leśnictwo, lokalizacja Oddz. poddz. Pow. [ha] Nazwa obiektu WyposaŜenie Planowane remonty, uwagi obręb Przemków 1 Szklarki 2a 0,52 ośrodek wypoczynkowy 2 Piotrowice - budynek dyrekcji Przemkowskiego Parku Krajobrazowego parking, budynek gospodarczy, zadaszenie ze stołami i ławami, tabl. informacyjne miejsce postoju samochodów, tablice informacyjne, moŝliwość noclegu, boisko, pole biwakowe ośrodek dzierŝawiony teren obcy

217 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Lp Leśnictwo, lokalizacja Oddz. poddz. Pow. [ha] Nazwa obiektu WyposaŜenie Planowane remonty, uwagi Piotrowice przy oddz. 296b - miejsce postoju samochodów ławki, tablice informacyjne, moŝliwość skorzystania z posiłku przy w istniejącym barze w oddz. 296b teren obcy, parking do pomnika przyrody Chrobry 5 Kozłów 186o - miejsce postoju samochodów 6 Wilkocin 60f miejsce postoju samochodów obręb śuków 7 Przemków 301c miejsce postoju samochodów 8 Nowy Dwór 285c - miejsce postoju samochodów 9 Przemków 300f 0,10 miejsce odpoczynku zadaszenie ze stołem i ławkami parking projektowany parking projektowany parking projektowany parking projektowany pod opieką koła łowieckiego Darz Bór 10 ŁęŜce - agroturystyka, miejsce postoju samochodów moŝliwość wyŝywienia z noclegiem, zwiedzanie rezerwatu, jazdy konne obiekt obcy, zwiedzanie rezerwatu, jazdy konne Miejsce odpoczynku w oddz. 300f w obrębie śuków Fot. autor Nadleśnictwo na lata ma opracowany Program edukacji społeczeństwa w Nadleśnictwie Przemków utworzony na podstawie Zarządzenia nr 57 Dyrektora Generalnego LP z dnia 9 maja 2003r. W planie rozwoju Edukacji Ekologicznej na lata zawarto m.in. intensyfikację współpracy z Przemkowskim Parkiem Krajobrazowym, organizowanie wspólnych wycieczek po

218 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa ścieŝkach przyrodniczych, edukowanie pracowników parku w zakresie zrównowaŝonej gospodarki leśnej oraz organizowanie i przeprowadzanie konkursów i akcji z zakresu ochrony przyrody. Dla celów turystycznych powierzchnia około 4400 ha na terenie obrębu Przemków z uwagi na moŝliwość występowania niewybuchów po byłym poligonie wojskowym do czasu jej sprawdzenia przez saperów jest czasowo niedostępna. Elementy zagospodarowania rekreacyjnego są przedstawione na mapach przeglądowych funkcji lasu i zagospodarowania rekreacyjnego, sporządzonych oddzielnie dla kaŝdego z obrębów na których zaznaczono wszystkie istniejące elementy infrastruktury turystycznej nadleśnictwa Przemków. Zasady rekreacyjno-turystycznego zagospodarowania lasu są treścią Zasad hodowli lasu NZLP IBL W-wa 1986, a takŝe Ogólnych zasad zagospodarowania lasów wchodzących w skład parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu NZPL IBL W-wa 1988, jak równieŝ S. Kasprzyka Turystyczne zagospodarowanie lasu PWRiL W-wa 1977 i D. Gwiazdkowicza, M. Skorupskiego Elementy rekreacyjnego zagospodarowania terenów leśnych w Las Polski nr 2 4 /1993 r., oraz B. WaŜyńskiego Urządzenie i zagospodarowanie lasu dla potrzeb turystyki i rekreacji wyd. A. R. Poznań SZCZEGÓŁOWE WYTYCZNE W SPRAWIE WYKONYWANIA CZYNNOŚCI GOSPODARCZYCH W planowanych do wykonania czynnościach gospodarczych na bieŝące 10-lecie naleŝy opierać się na wytycznych zawartych w obowiązujących Zasadach hodowli lasu, obecnym planie urządzenia lasu zgodnym z wytycznymi zawartymi w protokółach z I i II KTG załączonymi w niniejszym elaboracie oraz na analizie minionego okresu gospodarczego. UmoŜliwi to prowadzenie gospodarki leśnej w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody, zapewniający trwałe uŝytkowanie jej zasobów oraz utrwalanie i wzbogacanie wielofunkcyjnej roli i biologicznej róŝnorodności lasów. Pojedyncze drzewa dziuplaste lub martwe naleŝy pozostawiać w celu gniazdowania i Ŝerowania poŝytecznego ptactwa. Przy wykonywaniu planowych cięć rębnych naleŝy cenne kępy drzewostanów, oraz pojedyncze nasienniki i przestoje pozostawiać w celu wzbogacania krajobrazu i podnoszenia wielofunkcyjnego i ekologicznego charakteru lasu. Na terenach leśnych czasowo niedostępnych ze względu na zagroŝenie niewybuchami planowane zadania gospodarcze naleŝy wykonywać po uprzednim udostępnieniu terenu przez saperów lub inne wyspecjalizowane firmy. Dotyczy to głównie tych prac, w których niezbędne prace będą wymuszały ingerencję w glebę. W tomie III dla obrębu Przemków zadania gospodarcze dotyczące uŝytkowania rębnego i przedrębnego oraz hodowli lasu zostały zestawione osobno na powierzchni leśnej czasowo niedostępnej ze względu na zagroŝenie niewybuchami i na pozostałej powierzchni. Dodatkowo w tomach III dla obu obrębów zadania powierzchniowe dotyczące uŝytkowania przedrębnego w

219 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa istniejących rezerwatach przyrody zostały zestawione osobno, natomiast etat masowy we wszystkich tabelach dotyczących uŝytkowania przedrębnego został zestawiony łącznie. Dla prawidłowej realizacji planu urządzenia lasu podaje się pewne kierunki działania, zmierzające do elastycznego (nie schematycznego) postępowania gospodarczego, szczególnie w zakresie uŝytkowania rębnego, uŝytkowania przedrębnego i odnowienia lasu. 7.1 UŜytkowanie rębne Wykonywane cięcia rębnią częściową a następnie odnowienia naleŝy wprowadzać zgodnie ze składami GTD dla poszczególnych drzewostanów. Cięcia uprzątające mogą być wykonane wówczas, gdy powierzchnie pod osłoną drzewostanu są odnowione co najmniej w 70% gatunkami docelowymi na danym siedlisku i dobrej jakości hodowlanej młodego pokolenia o wysokości 1m. W przypadku wykonania rębni Ib pod bloki upraw pochodnych naleŝy zapewnić odpowiedni materiał szkółkarski z drzewostanów nasiennych wyłączonych, oraz przy wyznaczeniu dwóch pasów zrębowych na pierwszym pasie naleŝy zaplanować cięcie rębne w pierwszej kolejności. W drzewostanach zaprojektowanych do odnowienia przed cięciem, naleŝy w pierwszej kolejności przystąpić do odnowień tych pozycji w wysokości podanej w wykazie hodowli lasu, aby nie spowodować zablokowania cięć uzaleŝnionych od wykonania tych odnowień. Wykaz cięć uŝytków rębnych został zaprojektowany bez podziału na lata gospodarcze, w związku z tym z cięciami rębnymi naleŝy wchodzić w pierwszej kolejności do tych drzewostanów w których ilość i jakość młodego pokolenia gwarantuje pełną udatność upraw, oraz w przypadku odsłonięcia młodego pokolenia w celu stworzenia dogodniejszych warunków do dalszego wzrostu i rozwoju. Przy wykonywaniu rębni częściowej zaleca się pozostawienie na pniu drzew dziuplastych, w celu zachowania naturalnych warunków bytowania dla ptactwa i drobnych ssaków drapieŝnych. Zaleca się równieŝ pozostawienie drzew aspirantów o cechach pomnikowych, grup i kęp drzew domieszkowych i biocenotycznych dla poprawy struktury wiekowej, bioróŝnorodności oraz estetyki upraw a przy rębniach złoŝonych około 5% drzew o najlepszej Ŝywotności i jakości technicznej na następną kolej wyrębu. Na obrzeŝach drzewostanów zaleca się pozostawianie niskich drzew, krzewów i luźnego górnego piętra o szerokości metrów dla wzbogacenia granicy las pole i las woda, a takŝe wzdłuŝ dróg asfaltowych. Przy pozyskaniu drewna naleŝy stosować technologie przyjazne dla środowiska leśnego. PoniŜej przedstawia się niektóre rębnie częściowe zastosowane w nadleśnictwie celem ich przybliŝenia w trakcie realizacji planu urządzenia lasu na bieŝące 10-lecie. W zastosowanych w nadleśnictwie rębniach częściowych IIa i IIb z cięciami naleŝy wkraczać do drzewostanu wyłącznie w celu osiągnięcia określonego celu hodowlanego. W cięciach

220 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa przygotowawczych naleŝy protegować gatunki poŝądane w składzie docelowym, stwarzające gwarancję odnowienia naturalnego dobrej jakości. W cięciach obsiewnych przerzedzanie drzewostanu powinno być równomierne i uzaleŝnione od stopnia światłoŝądności gatunków przewidzianych do odnowienia, a w cięciach odsłaniających przerzedzanie drzewostanu powinno uwzględniać przede wszystkim odsłanianie grup i wartościowych kęp młodego pokolenia ze stworzeniem warunków do dalszego odnawiania się drzewostanu. Po cięciu uprzątającym naleŝy uporządkować istniejące odnowienie naturalne poprzez usunięcie drzewek uszkodzonych w czasie ścinki i zrywki a istniejące luki uzupełnić gatunkami światłoŝądnymi. Kierunek posuwania się z cięciami w szeregu ostępowym powinien uwzględniać kierunki wywalających wiatrów jak przy rębniach zupełnych. Okres odnowienia wynosi lat. Zastosowana w nadleśnictwie rębnia IIe (gniazdowo-częściowa) o gniazdach uŝytkowanych cięciami zupełnymi. Gniazda najlepiej o kształcie owalnym z dłuŝszą średnicą zorientowaną zgodnie z kierunkiem ostępu, zakłada się z wykorzystaniem mikro siedlisk w wielkości uzaleŝnionej od wymagań ekologicznych wprowadzanych gatunków. Odnowienie gniazd sztuczne. Przy braku gatunków zgodnych z typem gospodarczym, odnowienie sztuczne powierzchni międzygniazdowej. Okres odnowienia średnio lat. Rębnia IVd (stopniowo gniazdowa udoskonalona) z długim okresem odnowienia lat, słuŝy do elastycznego stosowania róŝnych form cięć na małych powierzchniach i odnowienia naturalnego, a w przypadku braku moŝliwości jego uzyskania odnowienie sztuczne drzewostanów, celem uzyskania złoŝonej budowy pionowej i poziomej. Ład przestrzenny cięć i odnowienia w rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej jest wyznaczony przez granice transportowe i drogi wywozowe. Nieodzownym elementem ładu przestrzennego jest wyznaczenie szlaków zrywkowych w odległości co 60-80m. Przy wyznaczaniu szlaków zrywkowych naleŝy wziąć pod uwagę istniejące juŝ odnowienie. W trakcie prowadzenia cięć naleŝy dąŝyć do wspomagania drzew najlepszych, najŝywotniejszych poprzez usuwanie drzew z nimi konkurujących, celem utrzymania moŝliwie wysokiego i wartościowego przyrostu uŝytkowego drzewostanu. Rozmieszczenie ośrodków odnowieniowych jest wymuszone połoŝeniem luk, przerzedzeń i kęp podrostów. Podstawą prowadzenia rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej jest dopuszczenie stosowania wszystkich rodzajów cięć, takŝe zręby zupełne, jednak wyłącznie na małych powierzchniach do ok. 0,50 ha. Nawrót cięć wynosi około 5-6 lat i jest uzaleŝniony od stanu młodego pokolenia oraz jego wymagań świetlnych

221 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa 7.2 UŜytkowanie przedrębne W wykazach cięć uŝytków przedrębnych wyodrębniono czyszczenia późne, trzebieŝe wczesne i trzebieŝe późne bez podawania okresów ich wykonania. Cięcia pielęgnacyjne prowadzić naleŝy w oparciu o metodę selekcyjną polegającą na faworyzowaniu drzew najlepszych, gatunków właściwych na danym siedlisku, a usuwaniu egzemplarzy przeszkadzających im w rozwoju oraz chorych, uszkodzonych i wadliwych. W wykazie cięć uŝytków przedrębnych pilność zabiegu oznaczono! i zabieg ten naleŝy wykonać jako pilny na początku obowiązującego planu urządzenia lasu. W drzewostanach I i II klas wieku o pełnym zadrzewieniu planowano zabiegi CP i TW oraz TW w II-ch nawrotach. Cięcia wymuszone ewentualnym usuwaniem posuszu lub wywrotami i złomami naleŝy wykonywać w pierwszej kolejności. W drzewostanach nasiennych wyłączonych zabiegi naleŝy wykonywać pod kątem zabiegów sanitarnych i selekcyjnych uzgodnionych z Wydziałem Zagospodarowania Lasu w RDLP. W drzewostanach rezerwatowych ewentualne zabiegi sanitarne naleŝy wykonywać w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody oraz w oparciu o sporządzoną 21 sierpnia 2003r. Notatką SłuŜbową w sprawie ustaleń zadań gospodarczych w rezerwatach przyrody na terenie nadleśnictwa Przemków. Notatkę zamieszczono na końcu elaboratu. Okres uŝytkowania przedrębnego naleŝy starać się dostosować do terminów najmniejszego zagroŝenia lasu od owadów i grzybów patogenicznych, wiatru i śniegu oraz moŝliwości wykorzystania przez zwierzynę do Ŝerowania cienkiej kory na drzewach leŝących. 7.3 Zabiegi hodowlane W zakresie odnawiania i hodowli lasu w ubiegłym okresie gospodarczym nadleśnictwo włoŝyło duŝo wysiłku w odnowienie powierzchni po poligonowych. Kierunek zabiegów hodowlanych w bieŝącym okresie gospodarczym winien być oparty na doświadczeniach z ubiegłego okresu gospodarczego z uwzględnieniem warunków przyrodniczych i przyjętych typów gospodarczych na poszczególnych siedliskach. Szczególnie na trudnych powierzchniach naleŝy stosować materiał sadzeniowy bardzo dobrej jakości, wyrośnięty i o odpowiedniej prowienencji. W przypadku wprowadzania gatunków liściastych w formie kępowej lub grupowej naleŝy szczególnie je zabezpieczać przed szkodami wyrządzanymi ze strony zwierzyny poprzez odpowiednie opalikowanie, zakładanie osłon plastykowych, grodzenie lub w inne sposoby zabezpieczeń. Pielęgnacja gleby w nowozakładanych uprawach wynikać winna z aktualnych potrzeb, na trudnych powierzchnia skłonnych do silnego zachwaszczania zabiegi mogą być wykonywane nawet kilkakrotnie w celu stworzenia najbardziej dogodnych warunków do wzrostu sadzonek.

222 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Odnowienia pod osłoną istniejące i projektowane zostały w bieŝącym wykazie hodowli ujęte do pielęgnacji. W istniejących odnowieniach podokapowych powierzchnia projektowanych zabiegów hodowlanych stanowi powierzchnię zredukowaną o procent występowania młodego pokolenia. Zabiegi CW zostały zaprojektowane w istniejących uprawach na powierzchniach otwartych i pod osłoną, dolesionych lukach oraz w projektowanych do uŝytkowania drzewostanach rębniami częściowymi. W planowanych podsadzeniach produkcyjnych w drzewostanach IIb-IIIa klasy wieku planowano tylko pielęgnację gleby bez zabiegu CW. W istniejących lukach i przerzedzeniach projektowano dolesianie luk i przerzedzeń. Na takich powierzchniach materiał sadzeniowy winien być dobrze wyrośnięty, a gatunki wprowadzane winne być dobrane w taki sposób aby zapewniały pełne powodzenie odnowienia. Poprawki i uzupełnienia w miarę moŝliwości wykonywać gatunkami brakującymi w składzie docelowym uprawy. W nowozakładanych uprawach poprawki wykonywać z reguły w następnym roku po załoŝeniu uprawy. W uznanych odnowieniach naturalnych na byłym polu roboczym z uwagi na zagroŝenie niewybuchami nie planowano poprawek i uzupełnień. Na powierzchniach przeznaczonych do naturalnej sukcesji w bieŝącym planie urządzenia lasu, nie planowano Ŝadnych zadań gospodarczych. W drzewostanach w których zachodzi zgodność składu gatunkowego z siedliskiem, przy wykonywaniu rębni częściowej naleŝy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu gleby w latach nasiennych celem otrzymania odnowień naturalnych. Przy wykonywaniu wszystkich czynności z zakresu uŝytkowania i hodowli lasu naleŝy kierować się wytycznymi zawartymi w Zasadach hodowli lasu. 7.4 Ochrona śródleśnych uŝytków W celu ograniczenia procesów degradacji stosunków wodnych w lasach, wskazane jest zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych uŝytków takich jak bagna, torfowiska, mszary i trzęsawiska z ich florą i fauną w celu ochrony pełnej róŝnorodności przyrodniczej. Na istniejącym uŝytku ekologicznym Cietrzewiowe wrzosowisko ewentualne zabiegi naleŝy wykonywać w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody. W oddziale 13d w obrębie Przemków, który w przyszłości moŝe zostać uznany jako uŝytek ekologiczny (wstępna nazwa Krowie Bagno ewentualne zabiegi gospodarcze wykonywać ze szczególną ostroŝnością w celu nie zachwiania stosunków wodnych i nie zniszczenia występujących chronionych roślin. Zachowanie w stanie zbliŝonym do naturalnego, śródleśnych cieków i oczek wodnych jest równieŝ waŝnym elementem krajobrazu leśnego.

223 D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa Fragment siedliska BMb z zachowanym torfem niskim w oddz.51a obręb Przemków Fot. autor

224 E. Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego oraz potrzeby inwestycyjne E. Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego oraz potrzeby inwestycyjne nadleśnictwa 1. Określenie stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego dla nadleśnictwa Przewidywany stan zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego w obrębach i łącznie dla nadleśnictwa określono na postawie powierzchnio- masowej tabeli klas wieku nr XXVIII (nie zamieszczonej w elaboracie). Celem dodatkowego scharakteryzowania potencjału produkcyjnego lasów nadleśnictwa obliczono dla obrębów i nadleśnictwa: przyrost bieŝący, jako przyrost spodziewany na początek i koniec bieŝącego okresu gospodarczego, zapas teoretyczny (potencjalny) obrębów i nadleśnictwa na początek i koniec okresu gospodarczego. Obliczone wartości rocznego przyrostu bieŝącego dla I i II 10-lecia zestawiono w tabeli XIII załączonej w części A Ogólna charakterystyka lasów. PoniŜej przedstawia się zestawienie wskaźników charakteryzujących potencjał produkcyjny nadleśnictwa wg stanu obecnego i w prognozie. Syntetyczne zestawienie wskaźników charakteryzujących potencjał produkcyjny nadleśnictwa wg obecnego stanu i w prognozie Stan Prognoza RóŜnica Obręb Wskaźnik obecny na II 10- lecie Zapas aktualny w m Przemków śuków nadleśnictwo Zasobność m 3 /ha Zapas teoretyczny m Zasobność teoretyczna m 3 /ha Spodziewany przyrost bieŝący uŝyteczny m 3 /ha 4,02 5,51 1,49 Zapas aktualny w m Zasobność m 3 /ha Zapas teoretyczny m Zasobność teoretyczna m 3 /ha Spodziewany przyrost bieŝący uŝyteczny m 3 8,25 6,32 1,93 /ha Zapas aktualny w m Zasobność m 3 /ha Zapas teoretyczny m Zasobność teoretyczna m 3 /ha Spodziewany przyrost bieŝący uŝyteczny m 3 /ha 4,70 5,75 1,05

225 E. Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego oraz potrzeby inwestycyjne 2. Określenie potrzeb nadleśnictwa w zakresie infrastruktury technicznej Odpowiednia infrastruktura techniczna jest warunkiem efektywnej realizacji wielofunkcyjnych zadań nadleśnictwa gospodarczych, ochronnych i innych. Rozmiar przewidywanych prac i potrzeb inwestycyjnych nadleśnictwa w ogólnym zarysie dotyczy: 1. budownictwa ogólnego, 2. budowy i remontów dróg, 3. melioracji wodnych, 2.1 Budownictwo ogólne W zakresie budownictwa ogólnego w bieŝącym okresie gospodarczym istnieje potrzeba remontu siedziby leśnictwa Piotrowice w ramach remontu inwestycyjnego oraz w miarę posiadanych środków budowa nowej dostrzegalni przeciwpoŝarowej na terenie obrębu śuków i zastąpienie starej dostrzegalni przeciwpoŝarowej na terenie obrębu Przemków o konstrukcji drewnianej na nową o konstrukcji stalowej Budownictwo drogowe Nadleśnictwo nie posiada aktualnego Planu budownictwa drogowego. Opracowany przez Komórkę specjalistyczną BULiGL Oddział w Brzegu Plan... w 1985r., w obecnej sytuacji jest dla nadleśnictwa nie przydatny ze względu na zaistniały w 1992 r. podział nadleśnictwa Głogów i Chocianów i utworzenie nadleśnictwa Przemków. Z planu tego wynika, Ŝe na terenie obrębu Przemków istnieje ponad 584 km dróg leśnych w większości gruntowych o słabej jakości technicznej. W zakresie budownictwa drogowego na terenie nadleśnictwa istnieje pilna potrzeba remontów kapitalnych wszystkich dróg leśnych pełniących funkcje dróg poŝarowych oraz budowa nowych dróg poŝarowych których lokalizację przedstawiono na mapach przeciwpoŝarowych w skali 1::25000 dla obu obrębów. Przy budowie nowych dróg poŝarowych naleŝy kierować się wytycznymi zawartymi w Instrukcji ochrony przeciw-poŝarowej obszarów leśnych (W-wa 1996r.). Droga poŝarowa tzw. Biernatowska wymagać będzie jedynie drobnych remontów bieŝących. RównieŜ drogi leśne słuŝące gospodarce leśnej jako drogi wywozowe winne być w bieŝącym okresie gospodarczym poddane remontom kapitalnym lub bieŝącym.

226 E. Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego oraz potrzeby inwestycyjne 2.3. Melioracje wodne Nadleśnictwo nie posiada aktualnego opracowania z zakresu melioracji wodnych. Lasy nadleśnictwa Przemków składają się głównie z siedlisk świeŝych o małej liczbie rowów melioracyjnych i przepustów. W bieŝącym okresie gospodarczym planuje się remont około 5-6 przepustów.

227 F. Omówienie prac urządzeniowych F. Omówienie prac urządzeniowych 1.Prace geodezyjne Opracowaniem objęto całość gruntów będących w uŝytkowaniu nadleśnictwa Przemków, obejmujących 628 działek w 18 obrębach ewidencyjnych na łączną powierzchnię 14720,8844 ha. Prace geodezyjne zostały omówione w dziale A pkt 1.3. Stan posiadania niniejszego elaboratu. 2.Właściwe prace urządzeniowe Prace urządzeniowe terenowe rozpoczęte zostały w miesiącu maju a zakończone w listopadzie 2003r. i były przeprowadzone zgodnie z obowiązującą instrukcją u.l. zatwierdzoną przez MOŚ,ZNiL w 1994 r., Zasadami hodowli lasu z 2003 r., Instrukcją ochrony lasu z 1999 r., Instrukcją ochrony ppoŝ., Rozporządzeniem MOŚ,ZNiL z dn r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŝarowego lasów, Zarządzeniem Nr11A Dyrektora Generalnego LP z dnia r. w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych, oraz wytycznymi z narady wstępnej z r. i I KTG z r. Dodatkowo nadleśnictwo dostarczyło pełną dokumentację oraz zestawienia pomocnicze dotyczące niektórych gruntów leśnych i nieleśnych, przeznaczonych do zmian w kategoriach uŝytkowania oraz wszelkich innych zestawień zgłaszanych w trakcie wykonywania prac terenowych urządzeniowych. Powierzchnie te, podczas wykonywania prac taksacyjnych były analizowane i przy odbiorach prac terenowych szczegółowo omawiane. Strefy uszkodzeń przemysłowych oraz typy siedliskowe lasu zostały przyjęte z III rewizji urządzenia lasu. Zestawienie wg stref uszkodzeń przemysłowych dla nadleśnictwa i obrębów zawarto w tabeli załączonej w dziale C Podstawy gospodarki przyszłego okresu oraz w tabelach VIa, a wg typów siedliskowych lasu w tabeli IV załączonej w części tabelarycznej elaboratu. W trakcie prac urządzeniowych sporządzony został nowy wniosek do właściwego ministra o uznanie lasów za ochronne na terenie nadleśnictwa, ale w chwili obecnej nie został on zatwierdzony. Odbiór prac terenowych przebiegał dwuetapowo. Po zakończeniu prac urządzeniowych w leśnictwach uzgadniano z udziałem z-cy nadleśniczego, inŝyniera nadzoru, leśniczego danego leśnictwa oraz pracownikami BULiGL Oddz. Brzeg, przepadłe uprawy, halizny, zręby, drzewostany w KO i KDO, oraz inne zagadnienia wynikłe podczas prac taksacyjnych. Po zakończeniu prac terenowych w nadleśnictwie, odbył się w dniu r. odbiór prac terenowych z udziałem: przedstawicieli nadleśnictwa, RDLP we Wrocławiu oraz BULiGL Oddz. w Brzegu. Wynikiem odbioru prac terenowych było podpisanie ostatecznego protokołu odbioru prac

228 F. Omówienie prac urządzeniowych terenowych, jako wykonane zgodnie z ustaleniami I KTG, nadające się do opracowania kameralnego, po wprowadzeniu uwag i zastrzeŝeń zawartych w protokole z odbioru prac terenowych. Ogólna powierzchnia gruntów nadleśnictwa objętych taksacją wyniosła: obręb Przemków 12056,80 ha obręb śuków 2664,09 ha Razem 14720,89 ha Przy inwentaryzacji zasobów drzewnych w drzewostanach III i starszych klas wieku zastosowano I wariant metody statystyczno matematycznej tj. losowe zakładanie powierzchni próbnych relaskopowych w drzewostanach III i starszych klas wieku oraz powierzchnie z wyboru w drzewostanach II klas wieku. Uzupełniającymi sposobami inwentaryzacji zasobów drzewnych w nadleśnictwie był szacunek wzrokowy przy zastosowaniu Tablic zasobności i przyrostu drzewostanów (PWRiL 1986 r.) oraz klupunek przyjęty z nadleśnictwa. Opisano łącznie 5225 pododdziałów na powierzchni leśnej i nieleśnej. Szczegółowe zestawienie zamieszczono w dziale A. Ogólna charakterystyka lasów. Pomiar sytuacji wewnętrznej będący uzupełnieniem zaistniałych zmian w granicach istniejących wyłączeń taksacyjnych oraz innych szczegółów, wykonywano na bieŝąco podczas prac taksacyjnych. W przypadkach zmiany granic wydzieleń wykorzystywano laserowy dalmierz optyczny oraz przyjmowano pomiar wykonany przez pracowników Nadleśnictwa. Wykonawcami prac urządzeniowych IV rewizji u.l. była druŝyna urządzeniowa w następującym składzie osobowym: inŝ. Wacław Dempniak kierownik druŝyny u.l., mgr inŝ. Sylwester Koszykowski starszy taksator, techn. Tomasz Błaszczyk starszy taksator, techn. Wiesław Chmielewski straszy taksator. mgr inŝ. Tomasz Nocuń taksator, mgr Arkadiusz Ziarko taksator,

229 F. Omówienie prac urządzeniowych 3.Prace związane z mapą numeryczną 3.1.Informacje ogólne. Przy sporządzaniu Planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa Przemków, wszystkie mapy gospodarcze, gospodarczo przeglądowe i przeglądowe - wymagane instrukcją urządzania lasu zostały wykonane techniką mapy cyfrowej i wydrukowane na specjalistycznych wielkoformatowych drukarkach. Zleceniodawca otrzymał równieŝ oprócz wydruków, bazę danych podstawowy element systemu informacji przestrzennych (GIS). Mapa numeryczna rozumiana właśnie jako system informacji przestrzennych, to zbiór danych, który po zastosowaniu ściśle określonych algorytmów i odpowiednich środków technicznych, umoŝliwia, między innymi wykonanie róŝnorodnych graficznie opracowań w postaci np. map tematycznych. Na system taki składają się dwa (nie licząc sprzętu komputerowego) podstawowe elementy: Wspomniana baza danych Oprogramowanie Ad 1 Bazę danych stanowią dwa rodzaje danych: Dane graficzne to zwektoryzowane elementy sytuacji wewnętrznej map gospodarczych: - punkty, polilinie, poligony, symbole, układają się one na mapach jako: - elementy liniowe - drogi, linie oddziałowe, rowy - granice wydzieleń - elementy rysunkowe (kasowniki, luki, gniazda) - opisy poszczególnych warstw Dane atrybutowe to informacje zebrane podczas prac taksacyjnych. Obiekty kartograficzne mapy wektorowej moŝna opisywać za pomocą wielu atrybutów. KaŜdy obiekt jest opisany w oddzielnym rekordzie danych atrybutowych. Obiekt jest połączony z rekordem indeksem, który stanowi łącznik między dwoma rodzajami danych. Indeksem tym jest adres wydzielenia leśnego, drzewostanu do którego przywiązane są wszystkie interesujące nas wielkości opisowe i wyliczone elementy taksacyjne. Ad 2 Struktura bazy danych jest związana z oprogramowaniem. Do stworzenia poszczególnych warstw, mapy numerycznej uŝyto oprogramowania stworzonego przez zespół

230 F. Omówienie prac urządzeniowych informatyków BULiGL pod nazwą Leśna Mapa Numeryczna (LEMAN), będącego aplikacją profesjonalnego oprogramowania firmy ESRII ArcView. 3.2.Tworzenie mapy numerycznej Prace związane z tworzeniem leśnej mapy numerycznej obejmują prace z zakresu prac geodezyjnych, urządzania lasu a przede wszystkim informatycznych. Punktem wyjścia są dane geodezyjne, pozyskiwane zgodnie z wymogami ośrodków dokumentacji geodezyjnych. Podlegają one obróbce w programach specjalnie przeznaczonych dla tej branŝy: C-GEO, EWMAPA, REJ-L,TERRA. Pierwszym etapem jest ustalenie zakresu prac geodezyjnych, ocena kompletności danych oraz pozyskanie brakujących. Dane mogą być pozyskiwane w róŝny sposób: Pomiar bezpośredni w terenie Wektoryzacja Pomiar fotogrametryczny Teledetekcja Pierwsze dwa sposoby były wykorzystywane przy zbieraniu danych do mapy numerycznej dla nadleśnictwa. Drugim etapem jest zamiana map gospodarczych z postaci analogowej na numeryczną, przez ich skanowanie. W celu uzyskania maksymalnej dokładności wykonane było na wielkoformatowym skanerze płaskim. Skany zostały poddane obróbce kalibracji w oprogramowaniu firmy INTER- DESIGN - RasterEdit i SuperEdit do ustalonego w Zarządzeniu Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 23/98 z dnia r w sprawie załoŝeń technicznych dla wykonawców leśnej mapy numerycznej oraz jej ewidencjonowania układu współrzędnych 1965.

231 F. Omówienie prac urządzeniowych Kolejnym etapem prac była wektoryzacja wszystkich elementów sytuacji wewnętrznej, rozpoczynając od obwodnicy kompleksów leśnych, wniesienia działek ewidencyjnych w oparciu o zgromadzone współrzędne. W oparciu o dane zgromadzone w czasie prac taksacyjnych, utworzona została warstwa pododdziałów i pozostałe warstwy rysunkowe wewnątrz oddziałów wraz z rozliczeniem powierzchni do danych ewidencyjnych. Układ warstw, sposób rozliczenia jak i pozostałe etapy tworzenia leśnej mapy numerycznej są zgodne z wspomnianym juŝ Zarządzeniem nr 23/98. Stworzona została równieŝ baza atrybutowa na podstawie materiałów taksacyjnych. Ostatnim etapem prac przy realizacji planu urządzania gospodarstwa leśnego i tworzeniu leśnej mapy numerycznej jest redakcja map leśnych i ich wydruk. 3.3.System informacji przestrzennej Funkcje analizy przestrzennej są narzędziami słuŝącymi do łącznej analizy danych graficznych i atrybutowych. Dane atrybutowe mogą być stale uzupełniane i tworzone wg ciągle rosnących potrzeb, zarówno pracowników nadleśnictwa, regionalnej dyrekcji czy teŝ kaŝdej innej instytucji, której zostaną udostępnione. KaŜda baza danych posiadająca adres leśny, identyfikujący poszczególne jej rekordy z konkretnymi drzewostanami moŝe stanowić atrybuty stworzonej bazy graficznej i umoŝliwiać wykonywanie analiz. MoŜe i powinna stanowić moduł rozszerzający moŝliwości Systemu Informatycznego Lasów Państwowych (SILP), stanowiąc istotny element przy podejmowaniu decyzji hodowlanych, z zakresu ochrony lasu, ochrony przeciw poŝarowej i innych. Elementem niezbędnym do stworzenia GIS jest oprogramowanie, umoŝliwiające korzystanie z bazy danych. Oprogramowaniem, które w pełni pozwoli na wykonywanie analiz przestrzennych w szerokim zakresie jest program ArcView firmy ESRII. Korzystanie z tego oprogramowania wymaga jednak dobrej jego znajomości i pewnej wiedzy informatycznej. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Nadleśnictw Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej proponuje przeglądarkę do Leśnej Mapy Numerycznej, pod nazwą Mapnik. Program ten jest bardzo prosty w obsłudze i pozwala na bardzo szybkie rozpoczęcie korzystania z bazy danych. Oprócz swojej podstawowej roli umoŝliwiającej przeglądanie poszczególnych warstw mapy, opisywania obiektów właściwymi atrybutami, pozwala na wykonanie najprostszych funkcji analitycznych, m.in.: Wskazywania jest to funkcja interakcyjna, która sprowadza się do najechania kursorem na dowolny obiekt na ekranie i wskazanie go, celem wyświetlenia danych atrybutowych, np. pobranych z SILP. Selektywne wyszukiwanie polega na wybraniu i zaznaczeniu obiektów, których cechy atrybutowe spełniają pewien warunek logiczny, np. drzewostanów brzozowych w II klasie wieku. Klasyfikacja podział obiektów na klasy często stosuje się przy tworzeniu warstw i opisywaniu obiektów, np. klasy wieku, bonitacje drzewostanów czy strefy uszkodzeń przemysłowych.

232 F. Omówienie prac urządzeniowych Zalecana przez BULiGL przeglądarka Mapnik posiada podstawowe moŝliwości GIS, które mogą zostać z powodzeniem wykorzystane na szczeblu nadleśnictwa do redakcji prostych map tematycznych oraz uzyskiwania informacji do analiz przestrzennych. Te i inne funkcje umoŝliwiają szybkie, proste przygotowanie map tematycznych, analizujących Ŝądany problem i wykonanie natychmiastowego wydruku. System informacji przestrzennej powinien stać się w niedalekiej przyszłości podstawową platformą decyzyjną nie tylko w leśnictwie ale we wszelkich dziedzinach gospodarki.