IX. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEKI IM. ZIELIŃSKICH TNP Rok 2013 to kolejny trudny rok dla Biblioteki im. Zielińskich Towarzystwa Naukowego Płockiego spowodowany brakiem stałego finansowania. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego dopiero we wrześniu przekazało środki na działalność placówki i tylko w wysokości 70% wnioskowanej kwoty. W związku z tym wszystkie zakupy książek i czasopism, a także konserwacja, oprawa i digitalizacja księgozbioru zostały wstrzymane do tego czasu. Działalność Biblioteki koncentrowała się na udostępnianiu zbiorów i opracowywaniu nabytków pochodzących z darów i wymiany (ponad 3 000 pozycji). W związku ze zmniejszającą się liczbą czytelników dokonano reorganizacji struktury Biblioteki: Dział Magazynów i Dział Udostępniania zostały połączone w jeden Dział Upowszechniania Księgozbioru. Ograniczono również godziny dostępu dla czytelników: z dotychczasowych 36 na 20,5 godziny tygodniowo. Mimo wielu trudności, powodowanych brakiem środków finansowych prace zintensyfikowano w ostatnim kwartale roku i wszystkie zaplanowane zadania biblioteczne zrealizowano, choć niektóre w mniejszym zakresie niż wnioskowany, jak np. zakupy książek i czasopism. Księgozbiór powiększył się o 5 171 obiektów i w dniu 31 grudnia 2013 r. wynosił 403 686 jednostek bibliotecznych, na które składają się druki zwarte, ciągłe, archiwalia, kartografia, mikrofilmy i zasoby cyfrowe. W roku sprawozdawczym ze zbiorów Biblioteki korzystało 121 470 użytkowników, w tym 110 700 online. Placówka łączy elementy biblioteki tradycyjnej i elektronicznej. W związku z tym konsekwentnie rozbudowuje swoją bazę cyfrową (aktualnie 8 469 jednostek) o zdigitalizowane obiekty. W roku sprawozdawczym konwersji poddano: 2 inkunabuły - Seneca Lucius Annaeus Opera philosophica Venezia, ok. 1492, Chaimis Bartholomaeus de Confessionale Strassburg 1476/78; 2 starodruki 147
- Statuta Ducatus Mazoviae 1541 r., Cnapius Thesaurus 1643 r.; 66 wielkoformatowych zabytkowych map oraz kolejne roczniki historycznej prasy: Trybunę Mazowiecką (1969-1975), Bibliotekę Warszawską (1865-1867), Petro-Echo (1963-2000), Robotnika Mazowieckiego (1945-1946) i czasopismo Świat (1932-1955). Z cyfrowej kolekcji zbiorów można korzystać w czytelni multimedialnej lub online poprzez stronę Towarzystwa Naukowego Płockiego: www.tnp.org.pl oraz www.tnp.org.pl/biblioteka/dlibra. Kolekcja Płockiej Biblioteki Cyfrowej zamieszczona na platformie Federacji Bibliotek Cyfrowych powiększyła się o kolejne 80 pozycji. W 2013 r. Płocka Biblioteka Cyfrowa została włączona do europejskiej biblioteki cyfrowej Europeana, udostępniającej dziedzictwo kulturowe i naukowe europejskich bibliotek. Na wniosek Płockiej Rady Seniorów, Prezydent Miasta Płocka Andrzej Nowakowski w maju 2013 r. przyznał Bibliotece im. Zielińskich TNP Certyfikat Miejsca przyjaznego seniorom. Środki finansowe Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Fundacji Fundusz Grantowy dla Płocka pozwoliły na przeprowadzenie pełnej konserwacji 24 zabytkowych obiektów ze zbiorów specjalnych (starodruków i map). Dofinansowanie przekazane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na działalność Biblioteki TNP wynosiło 755 200 zł (70% wnioskowanej kwoty). Dotacja ta pokryła 79% poniesionych całkowitych kosztów utrzymania placówki. Zgodnie z umową środki przeznaczono na następujące zadania: 148
Lp. INFORMACJA FINANSOWA WYKAZ ZREALIZOWANYCH ZADAŃ INDYWIDUALNYCH Poniesione koszty w złotych OGÓŁEM w tym środki budżetowe na naukę Udział % kol. 4:3 1 2 3 4 5 1. gromadzenie księgozbioru 201 455,51 zł 161 000 zł 80% 2. opracowanie księgozbioru 131 318,51 zł 105 000 zł 80% 3. udostępnianie księgozbioru 350 104,34 zł 280 000 zł 80% 4. udostępnianie dla nauki zasobów muzealnych i archiwalnych 80 045,31 zł 63 000 zł 79% 5. rozbudowa i utrzymanie komputerowych baz danych 22 106,80 zł 16 000 zł 72% 6. digitalizacja księgozbioru 97 008,01 zł 77 000 zł 79% 7. konserwacja księgozbioru 72 500,30 zł 53 200 zł 73% Razem 954 538,78 zł 755 200 zł 79% Ponadto placówka otrzymała w 2013 r. następujące granty i dotacje: 1. Urząd Miasta Płocka: 12 600 zł na Cyfryzację archiwalnej prasy Biblioteki im. Zielińskich TNP (18 roczników Petro-Echo ). 2. Fundacja Fundusz Grantowy dla Płocka : 24 000 zł na Konserwację archiwaliów Biblioteki im. Zielińskich TNP (8 jednostek archiwalnych pochodzących ze spuścizny Władysława Smoleńskiego). 149
150
STAN POSIADANIA ZBIORÓW BIBLIOTEKI IM. ZIELIŃSKICH TNP Rodzaj zbiorów Stan w dniu 31.12.2012 r. Nabytki 2013 r. Stan w dniu 31.12.2013 r. druki zwarte nowsze 255 391 1 968 257 359 czasopisma 115 617 1 440 117 057 stare druki (w tym inkunabuły) 13 366 (93) - 13 366 (93) kartografia 826-826 ikonografia 81 81 muzykalia 67-67 rękopisy 1 944-1 944 dokumenty życia społecznego 764 1 346 2 110 Razem 388 056 4 754 392 810 mikrofilmy/ mikrofisze 2 232 175 2 407 digitalizacja 8 227 242 8 469 jednostek jednostki jednostek Razem 398 515 5 171 403 686 DZIAŁ ZBIORÓW SPECJALNYCH I. Opracowanie: 1. Opracowano 100 starych druków ze starego zasobu: - zidentyfikowano opisy ze słownikami i bibliografiami, - sporządzono 200 kart katalogowych i ułożono je wg wieków i pochodzenia, - pozycje wpisano do inwentarzy, - prace techniczne: paginacja, fiszki, zliczenie stron do digitalizacji. 2. Opracowano 60 rękopisów i 135 grafik: - sporządzono 130 kart do katalogów rękopisów i grafik. Łącznie sporządzono 330 kart katalogowych. 151
II. Digitalizacja: 1. Zeskanowano 78 pozycji pełnotekstowych. 2. Ponadto na nośniki elektroniczne przeniesiono: 66 wielkoformatowych map (100 skanów), 2 inkunabuły, 2 stare druki. 3. W Płockiej Bibliotece Cyfrowej udostępniono 75 kolejnych książek w wersjach pełnotekstowych. 4. Do zbiorów przybyło 128 płyt CD/DVD i mikrofisz. 152 Alicja Puchalska, starszy kustosz w Dziale Zbiorów Specjalnych Biblioteki im. Zielińskich TNP podczas pracy w magazynie starodruków III. Udostępnianie: 1. W czytelni zbiorów specjalnych przyjęto 84 czytelników, którym udzielono informacji o zbiorach oraz udostępniono 585 pozycji. 2. Przygotowano książki na lekcje biblioteczne, pokazy, wystawy i kwerendy (300 pozycji). 3. Nagrano 10 płyt CD na zamówienia.
4. Zrealizowano 71 kwerend dotyczących zbiorów. 5. Z magazynu wydano i przyjęto ponownie 1 060 pozycji. IV. Prace porządkowe: 1. Do konserwacji oddano 24 obiekty. 2. Prowadzono bieżące prace porządkowe. V. Inne prace: 1. Sporządzono wykaz 200 pozycji do planu ochrony zbiorów. DZIAŁ GROMADZENIA I OPRACOWANIA ZBIORÓW W roku 2013 Biblioteka im. Zielińskich TNP zgromadziła 4 754 wol. za sumę 97 969,79 zł. Nabytki Biblioteki im. Zielińskich TNP Ogółem: książki czasopisma inne RAZEM 1 968 wol. 1 440 wol. 1 346 wol. 4 754 wol. za kwotę 97 969,79 zł w tym: Zakupy książki 1 229 wol. czasopisma 3 wol. + prenumerata 519 wol. inne - wol. RAZEM 1 751 wol. za kwotę 80 167,88 zł (w tym prenumerata czasopism: 20 000 zł) 153
Wymiana książki czasopisma inne RAZEM Dary książki czasopisma inne RAZEM 199 wol. 500 wol. - wol. 699 wol. za kwotę 6 549,51 zł 540 wol. 418 wol. 1 346 wol. 2 304 wol. za kwotę 11 252,40 zł W zakresie gromadzenia i opracowania zbiorów wykonano następujące prace: I. Pozyskiwanie nabytków: 1. Bieżący przegląd katalogów, zapowiedzi, reklam wydawniczych i antykwarycznych oraz recenzji w prasie i Internecie; sprawdzanie tych ofert w katalogach bibliotecznych i komputerowych bazach danych; bezpośrednie spotkania z dystrybutorami największych wydawnictw, rozpatrywanie ich ofert, składanie zamówień w wydawnictwach i hurtowniach książek listownie i drogą elektroniczną. 2. Rozpatrywanie dezyderatów czytelniczych, prowadzenie kartoteki dezyderatów. 3. Bezpośrednie zakupy w księgarniach płockich, toruńskich i warszawskich. 4. Wymiana międzybiblioteczna: sprawdzanie list druków zbędnych, wysyłanie zamówień, potwierdzanie odbioru. 5. Przyjmowanie, selekcja i wycena darów od osób fizycznych i instytucji; sporządzanie pisemnych wykazów darów. 6. Przyjęcie darowizny prof. dr. hab. Antoniego Rajkiewicza z Warszawy Członka Honorowego TNP. 154
II. Akcesja nabytków: 1. Sprawdzono nabytki z rachunkami, naniesiono ceny, numery akcesji i ostemplowano. 2. Prowadzenie księgi akcesji i elektronicznych ksiąg inwentarzowych. 3. Prowadzenie dokumentacji nabytków (rachunki i inne dowody wpływu, korespondencja z ofiarodawcami). III. Opracowanie nabytków: 1. Prowadzenie i aktualizowanie komputerowej kartoteki nowości oraz komputerowych baz danych. 2. Klasyfikacja książek wg UKD. 3. Opracowano i przekazano do magazynów 2 818 wol. 4. Oznaczono książki sygnaturą wg ich formatów. IV. Stan komputerowej bazy danych: 1. Odpowiedzialność I (autorzy) 90 047 2. Odpowiedzialność II (redaktorzy, opracowujący) 28 428 3. Tytuły właściwe 96 731 4. Słowa kluczowe 148 395 V. Inne prace: 1. Wyjazdy samochodem służbowym. 2. Zastępstwa w magazynach, czytelni i szatni. DZIAŁ INFORMACYJNO-PROMOCYJNY 1. Realizowano działania związane z długoterminowymi projektami TNP i Biblioteki im. Zielińskich dofinansowanymi ze środków publicznych: opracowano 4 wnioski o dofinansowanie projektów, koordynowano realizację 4 projektów, rozliczono 7 projektów. 155
2. Przygotowano i zapewniono obsługę 32 imprez zorganizowanych przez Zarząd i jednostki organizacyjne Towarzystwa Naukowego Płockiego (bądź innych organizatorów w siedzibie TNP). Były to: 6 konferencji i sesji naukowych, 9 odczytów, 4 promocje książek i spotkania autorskie, 5 wystaw, Walne Zgromadzenie TNP, 7 innych wydarzeń o różnym charakterze. 3. Współpraca przy organizacji I Kongresu Towarzystw Naukowych. 4. Zapewniono projekty, druk oraz kolportaż zaproszeń i plakatów na imprezy TNP. 5. Sukcesywnie przygotowywano i przekazywano informacje na temat działań TNP (imprezy kulturalne, nowe wydawnictwa, projekty, ankiety) do mediów takich jak: Gazeta Wyborcza. Płock, Tygodnik Płocki, Kronika Mazowiecka, lokalne stacje radiowe, telewizja, portale internetowe, informator miejski MiastO!Żyje i in., a ponadto dla Urzędu Miasta Płocka. 6. Redagowano informacje na stronę internetową TNP www.tnp.org.pl oraz administrowano profilem Towarzystwa na Facebooku. 7. Przeprowadzono 16 lekcji bibliotecznych oraz prezentacji zbiorów specjalnych Biblioteki im. Zielińskich dla szkół i innych grup zorganizowanych, w których łącznie udział wzięły 332 osoby. 8. Zrealizowano 13 kwerend bibliotecznych. 9. Zrealizowano 1 umowę użyczenia obiektów ze zbiorów TNP. 10. Wykonano redakcję cyfrową w programie dlibra 80 pozycji z księgozbioru Biblioteki im. Zielińskich udostępnionych w Płockiej Bibliotece Cyfrowej. 11. Współpracowano przy redakcji nowych publikacji TNP, w tym Sprawozdania z działalności Towarzystwa za rok 2012 oraz Rocznika TNP. 156
12. Realizowano program wymiany wydawnictw z Muzeum Mazowieckim w Płocku oraz z Płocką Galerią Sztuki. 13. Prowadzono dokumentację fotograficzną i audio działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego. 14. Uczestniczono w spotkaniach oraz szkoleniach dla organizacji pozarządowych zorganizowanych przez: Centrum ds. organizacji pozarządowych UM Płocka, Fundację Fundusz Grantowy dla Płocka, Urząd Miasta Płocka, Program Europa dla Obywateli, CIFAL Płock. 15. Przygotowywano ogłoszenia dotyczące funkcjonowania Biblioteki im. Zielińskich i Biura Zarządu TNP. 16. Realizowano inne okolicznościowe zadania związane z aktywnością Zarządu TNP. 17. Zastępstwa w sekretariacie Biura Zarządu TNP. 18. Pomoc w organizacji spotkań i bieżącej działalności płockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. 26 listopada 2013 r. Otwarcie wystawy poświęconej ks. Eugeniuszowi Gruberskiemu i jego rodzinie, na której zaprezentowano bogatą kolekcję archiwaliów ze zbiorów Biblioteki im. Zielińskich TNP oraz ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku 157
158 DZIAŁ UPOWSZECHNIANIA KSIĘGOZBIORU W roku 2013 zarejestrowano 121 470 osób korzystających z zasobów Biblioteki, w tym 110 700 użytkowników online (Płocka Biblioteka Cyfrowa) oraz 10 770 czytelników w Dziale Upowszechniania Księgozbioru, którym udostępniono 30 650 wol. książek, 10 100 wol. czasopism oraz 850 roczników z komputerowej bazy danych. Łącznie daje to liczbę 41 600 udostępnionych jednostek bibliotecznych. W Dziale Upowszechniania Księgozbioru prowadzono następujące prace: I. Gromadzenie czasopism: 1. W 2013 r. zgromadzono 1 440 wol. (2 621 nr.) Prenumerata Dary Wymiana Kupno 519 wol. (1 700 nr.) 418 wol. (418 nr.) 500 wol. (500 nr.) 3 wol. (3 nr) 2. W zakresie gromadzenia wykonano także czynności związane z pozyskiwaniem nabytków, takie jak: wysyłanie zamówień listownie lub drogą elektroniczną, udział w selekcji i wycenie czasopism pochodzących z darów i wymiany, przegląd ofert (katalogów, list dubletów itp.), prowadzono dokumentację nabytków (zamówienia, rachunki i inne dowody wpływu), wzbogacono księgozbiór o dezyderaty czytelnicze, napisano zamówienia do lokalnych redakcji. 3. Prenumerata, zakup, wymiana oraz dary następujących czasopism w liczbie 116, spośród 5 755 wszystkich tytułów: Bank i Kredyt, Biuletyn Głównego Księgowego, Biuletyn Historii Sztuki, Biuletyn Informacyjny Powiatu Gostynińskiego,
Charaktery, Chip, Der Spiegel, Dzieje Najnowsze, Echo Mochowa, Edukacja Otwarta, Edukacja-Studia-Badania- Innowacje, Ekonomista, Forum, Gazeta Łącka, Gazeta Wyborcza, Glosa, Gość Niedzielny, Humanizacja Pracy, Kwartalnik Historii Żydów, Literatura na Świecie, Logistyka, Media i Medioznawstwo, Mówią Wieki, Nasz Sierpc, Nasza Gmina - Nasze Miejsce - Mała Wieś, National Geographic, Niepodległość i Pamięć, Odra, Orlen Ekspres, Orzecznictwo Sądów Polskich, Pamiętnik Literacki, Państwo i Prawo, Parkiet, PC World, Personel i Zarządzanie, PetroNews.Pl, Polityka, Polityka Społeczna, Poradnik Gazety Prawnej, Poradnik Organizacji Non-profit, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, Principia, Przegląd Biblioteczny, Przegląd Filozoficzny, Przegląd Historyczno-Wojskowy, Przegląd Organizacji, Przegląd Podatkowy, Przegląd Politologiczny, Przegląd Polityczny, Przegląd Prawa Handlowego, Przegląd Sądowy, Przegląd Wschodni, Puls Biznesu, Realia i co dalej, Rocznik Biblioteki Narodowej, Rocznik Demograficzny, Rocznik Mazowiecki, Rocznik Statystyczny RP, Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego, Rocznik Statystyczny Przemysłu, Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, Rocznik Statystyczny Województw, Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego, Rocznik Warszawski, Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, Roczniki Historyczne, Rozprawy z Dziejów Oświaty, Rzeczpospolita, Samorząd Terytorialny, Słowo Gozdowa, Służba Pracownicza, Spotkania z Zabytkami, Sprawy Międzynarodowe, Studia Dydaktyczne, Studia Europejskie, Studia Historyczne, Studia Mazowieckie, Studia Medioznawcze, Studia Płockie, Studia Prawnicze, Studia Regionalne i Lokalne, Studia Socjologiczne, Studia Włocławskie, Świat Nauki, Teatr, Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja, The Economist, Tygiel Kultury, Tygodnik Płocki, Tygodnik Powszechny, Tygodnik Solidarność, Wiedza i Życie, Wprost, Zagadnienia Informacji Naukowej, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania, 159
Zarządzanie Zmianami/ The Polish Open University/, Zeszyty Prasoznawcze, Znaj, Wydawnictwa GUS (17 wol.). II. Opracowanie czasopism: 1. Zaopatrzono w pieczątki i oznaczono sygnaturami 2 621 numerów czasopism. 2. Wszystkie nowe nabytki wpisano do inwentarza i katalogu komputerowego, razem 34. 3. Nowe nabytki włączono do księgozbioru czytelni lub przekazano do magazynu. 4. Uzupełniono karty katalogowe i inwentarzowe w liczbie 2 621. 5. Kontynuowano wprowadzanie do komputerowej bazy danych katalogu czasopism (łącznie 1 026 kart katalogowych). 6. Włączono do księgozbioru płyty CD otrzymywane z prasą. III. Digitalizacja czasopism: 60 woluminów prasy lokalnej i ogólnopolskiej oddano do zmikrofilmowania, a następnie do digitalizacji. Uzyskano 60 jednostek zdigitalizowanych i 47 mikrofilmów. W zakresie digitalizacji wykonano także następujące prace: 1. Wytypowano i przygotowano wybrane do konwersji roczniki (sprawdzono kompletność przeliczono numery, a w nich strony). 2. Sporządzono wykazy oddawanych czasopism. IV. Prace porządkowe: 1. Przygotowano i oddano do oprawy i konserwacji 68 wol. czasopism. 2. Systematycznie aktualizowano wymieniano księgozbiór podręczny. 3. Wykonywano prace porządkowe w czytelni (odkurzano księgozbiór, czyszczono półki). 160
V. Inne prace: 1. Systematycznie aktualizowano wykaz czasopism dla potrzeb Centralnego Katalogu Czasopism w bibliotekach płockich. 2. Prowadzono listę osób korzystających ze zbiorów oraz rejestr wypożyczeń. 3. Udzielano informacji w czytelni oraz telefonicznych dotyczących czasopism i książek. 4. Zrealizowano 60 kwerend dotyczących zbiorów czasopism. 5. Do katalogu elektronicznego wprowadzono nowe tytuły czasopism. 6. W ramach wypożyczeń międzybibliotecznych prowadzono korespondencję z innymi bibliotekami. Z własnych zbiorów wypożyczono 120 pozycji książkowych, sprowadzono 12 wol. z Biblioteki Narodowej w Warszawie. 7. Przyjęto do magazynu 2 818 wol. nowych, opracowanych książek następujących formatów: A - 75 wol., B - 82 wol., C - 2 446, D - 215 wol. 8. Prace porządkowe w magazynach: czyszczenie i odkurzanie półek oraz drobne naprawy w zakresie opraw książek. 9. Pomoc w pracach porządkowych na terenie Biblioteki. 10. Współpraca w przygotowaniu wystaw i imprez okolicznościowych TNP. 11. Koordynacja w imieniu TNP realizacji projektu: Organizacja i wdrażanie ogólnopolskiego elektronicznego systemu komercjalizacji prac naukowych przy Wyższej Szkole Ekonomicznej w Białymstoku, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. 161