Komputerowe procesów w rolnictwie

POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek Technika Rolnicza i Leśna Specjalnośd. Inżynieria agrobiznesu i rolnictwa ekologicznego I stopieo - stacjonarne Komputerowe procesów w rolnictwie dr inż. Kazimierz Sławioski Koszalin, 2010-02-23

Spis treści 1 Umiejętności i kompetencje...2 2 Treści kształcenia...2 3 Laboratoria...2 3.1 Przeznaczenie, funkcje wybranych programów i baz danych przydatnych przy prowadzeniu produkcji rolniczej (2 x 45 minut)...2 3.2 Komputerowe wspomaganie nawożenia (4 x 45 minut)...3 3.3 Księgi pól (4x 45 minut)...3 3.4 Komputerowe wspomaganie ochrony roślin uprawnych (4 x 45 minut)...3 3.5 Kalkulacje produkcji rolniczej (4 x 45 minut)...3 3.6 Obrót stada (4 x 45 minut)...3 3.7 Żywienie inwentarza żywego (4 x 45 minut)...3 3.8 Organizacja techniki rolniczej (4 x 45 minut)...3 4 Zalecana literatura uzupełniająca...3 1 Umiejętności i kompetencje Znajomośd podstaw komputerowego wspomagania podejmowania decyzji przy prowadzeniu produkcji rolniczej. 2 Treści kształcenia Komputerowe wspomaganie podejmowania decyzji przy nawożeniu roślin, prowadzeniu ksiąg pól, ochronie roślin, kalkulacjach produkcji, obrocie stada, żywieniu inwentarza żywego. Organizacji techniki rolniczej Laboratoria (16 godzin) 3.1 Przeznaczenie, funkcje wybranych programów i baz danych przydatnych przy prowadzeniu produkcji rolniczej (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd podstawowych grup programów i typów baz danych pomocnych przy prowadzeniu produkcji rolniczej Cele operacyjne: Student powinien znad zasady doboru oprogramowania do potrzeb prowadzonej działalności. Znajomośd baz danych pomocnych przy prowadzeniu produkcji rolniczej

3.2 Komputerowe wspomaganie nawożenia (4 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd podstawowych zasad komputerowego wspomagania ustalania dawek nawozowych Cele operacyjne: Student powinien znad wybrane programy do wspomagania doboru dawek i rodzaju nawozów do potrzeb prowadzonych upraw. 3.3 Księgi pól (4 x 45 minut) Cel ogólny: Zasady i narzędzia informatyczne do prowadzenia ksiąg pól Cele operacyjne: Znajomośd zasad GIS, obrysy pól, następstwo roślin, działki ewidencyjne dla potrzeb dopłat bezpośrednich do produkcji rolniczej. 3.4 Komputerowe wspomaganie ochrony roślin uprawnych (4 x 45 minut) Cel ogólny: Systemy decyzyjne przy chemicznej ochronie roślin Cele operacyjne: Znajomośd wybranego oprogramowania do identyfikacji agrofagów, doboru środków ochrony roślin, etykietowania pestycydów. 3.5 Kalkulacje produkcji rolniczej (4 x 45 minut) Cel ogólny: Opracowanie kalkulacji prowadzonych kierunków produkcji rolniczej. Cele operacyjne: Znajomośd zasad komputerowego opracowywania kalkulacji rolniczych, fakturowanie (w tym VATRR) 3.6 Obrót stada (4 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd metod komputerowego ewidencjonowania inwentarza żywego. Cele operacyjne: Obrót stada, struktura stawa, grupy użytkowe, ewidencjonowanie inwentarza żywego. 3.7 Żywienie inwentarza żywego (4 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad komputerowego wspomagania doboru dawek żywieniowych Cele operacyjne: Umiejętnośd doboru dawek żywieniowych, ewidencjonowania stanu pasz. 3.8 Organizacja techniki rolniczej (4 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad komputerowego wspomagania podejmowania decyzji przy doborze parku maszynowego do wybranych procesów technologicznych Cele operacyjne: Wielokryterialny dobór środków mechanizacji do procesu technologicznego. 4 Zalecana literatura uzupełniająca Instrukcje od prowadzącego laboratoria Przykładowe programy komputerowe

1 POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek Technika Rolnicza i Leśna Maszynoznawstwo Ogrodnicze Specjalizacja: Inżynieria agrobiznesu i rolnictwa ekologicznego Studia dzienne Prof. dr hab. inż. Kazimierz Jabłooski Koszalin, 2012.09. 30

Spis treści strony 1. Umiejętności i kompetencje...2 2. Treści kształcenia...2 3. Wykłady 3 3.1 Bierne maszyny do uprawy gleby budowa ich charakterystyka (1 x 45 minut)..3 3.2 Aktywne maszyny do uprawy budowa i zasady działania (1 x 45 minut) 3 3.3 Mechanizacja nawożenia organicznego i mineralnego(1 x 45 minut).. 3 3.4 Maszyny do siewu warzyw i sadzenia rozsad (1 x 45 minut)... 3 3.5 Mechanizacja prac pielęgnacyjnych w warzywnikach (1 x 45 minut).3 3.6 Mechanizacja zabiegów ochrony roślin w warzywnictwie (1 x 45 minut)..4 3.7 Maszyny do ochrony w sadownictwie (1 x 45 minut).4 3.8 Mechanizacja nawadniania w warzywnictwie i sadownictwie (1 x 45minut)...4 3.9 Mechanizacja zbioru warzyw korzeniowych (1 x 45 minut)...4 3.10 Mechanizacja zbioru warzyw liściowych (1 x 45 minut)..4 3.11 Mechanizacja zbioru owoców pestkowych (1 x 45 minut).5 3.12 Mechanizacja zbioru owoców ziarnkowych(1 x 45 minut) 5 3.13 Mechanizacja zbioru porzeczek, truskawek i malin (1 x 45 minut) 5 3.1 Urządzenia i kombajny do pozbiorowej obróbki owoców(1 x 45 minut).5 3.15 Urządzenia i maszyny do pozbiorowej obróbki owoców (1x 45 minut) 5 1. Umiejętności i kompetencje Ogólne zapoznanie się z budową i działaniem maszyn rolniczych i ogrodniczych pozwoli absolwentom tego kierunku studiów ocenid pełen kompleksowy ciąg technologii prac w sadownictwie i warzywnictwie z zastosowaniem wielu maszyn od przygotowania gleby poprzez wysiew nawozów, siew i sadzenie, pielęgnację, nawadnianie ochronę, zbiór i przygotowanie do sprzedaży lub konserwacji. Informacje te umożliwią do podejmowania właściwych decyzji w celu doboru optymalnych technologii produkcji najważniejszych ogrodniczych i uzyskania wysokich plonów dobrej jakości. Poznanie działania najważniejszych zespołów roboczych wielu maszyn, ich regulacji oraz dostosowania do wymagao agrotechnicznych pozwoli na zatrudnienie bezpośrednio w produkcji ogrodniczej, usługach mechanizacyjnych oraz doradztwie technologicznym wielu firm i instytucji sektora gospodarki żywnościowej. 2. Treści kształcenia Zapoznanie się bezpośrednio z różnymi typami maszyn do uprawy gleby, nawożenia, siewu i sadzenia, pielęgnacji nawadniania ochrony i zbioru. Na prezentacji i filmach wideo, DVD oraz prospektach, dokonanie oceny wielu parametrów pracy, wydajności i eksploatacji oraz wyposażenia w elektronikę i komputery. Poznanie wielu metod technologii produkcji ogrodniczej w kraju i na świecie. 2

3 3. Wykłady (15) godzin) 3.1 Bierne maszyny do uprawy gleby, budowa i charakterystyka (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy pługów, głęboszy, kultywatorów, bron talerzowych i zębowych, wałów oraz ich regulacje i znaczenie w uprawie gleby w ogrodnictwie. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad rodzaje pługów, specyfikę pługów zagonowych, obracalnych, na gleby zakamienione, wahadłowych, z odkładnicami ażurowymi w kraju i na świecie, zalety i terminy głęboszowania, rodzaje bron talerzowych i kultywatorów ich znaczenie w uprawie, Zadania i rolę wałowania i włókowania oraz dobieranie odpowiednich maszyn do tego celu. 3.2 Aktywne maszyny do uprawy gleby, budowa i zasady działania (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i rodzajów maszyn aktywnych: glebogryzarek, bron wirnikowych, wahadłowych i obrotowych krajowych i zagranicznych, ich przydatności do uprawy gleb ciężkich. Cele operacyjne: Studenci powinni zapoznad się z regulacją tych maszyn, zalecaną głębokością i prędkością pracy. Bardzo ważny jest dobór właściwych rodzajów tych maszyn, aby za jednym przejazdem dokonad spulchnienia, kruszenia, wymieszania gleby z wysianymi nawozami i przygotowad rolę pod zasiew nasion lub sadzenie. 3.3 Mechanizacja nawożenia organicznego i mineralnego (1 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie się z ładowaczami obornika i roztrząsaczami, wozów asenizacyjnych oraz różnymi typami siewników i rozsiewaczy nawozów mineralnych oraz ich budową. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad, jakie są maszyny do załadunku obornika na roztrząsacze, rodzaje roztrząsaczy obornika, zasady ich działania oraz rozsiewaczy nawozów mineralnych tarczowych i pneumatycznych. 3.4 Maszyny do siewu warzyw i sadzenia rozsad (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie siewników uniwersalnych, precyzyjnych i pneumatycznych do siewu nasion i sadzarek karuzelowych i chwytakowych do rozsad warzyw. Cele operacyjne: Studenci zostaną zapoznani z budową i regulacją podstawowych parametrów pracy siewników i sadzarek do rozsad warzyw, ustalania szerokości międzyrzędzi, ścieżek technologicznych dla różnych roślin. Określenia rodzaju siewu; rzędowego, pasowego czy zagonowego różnych roślin, terminu i głębokości siewu lub sadzenia. Poznanie zasad i metod siewu i sadzenia z nawożeniem i zaprawianiem. 3.5 Mechanizacja prac pielęgnacyjnych w warzywnikach (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i regulacji i maszyn i narzędzi do pielęgnacji w sadownictwie i warzywnictwie. Określenie terminów przeprowadzenia tych zabiegów. Cele operacyjne: Studenci zostaną zapoznani z wymaganiami agrotechnicznymi różnych roślin warzywniczych odnośnie terminów zabiegów pielęgnacyjnych oraz właściwych zabiegów w jagodnikach i sadach owocowych.

4 3.6 Mechanizacja zabiegów ochrony roślin w warzywnictwie (1 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie się z zasadami i terminami oprysków na chwasty i do zwalczania chorób i szkodników, działania różnych opryskiwaczy w tym celu. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad terminy zwalczania agrofagów, dawki stosowanych preparatów, warunków przyrodniczych i glebowych przy ich stosowaniu oraz okresy karencji i prewencji tych preparatów. 3.7 Maszyny do ochrony w sadownictwie (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i regulacji opryskiwaczy polowych, sadowniczych i tunelowych i przestrzeganie terminowości stosowania odpowiednik preparatów. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad powszechnie stosowane w kraju i zagranicą metody ochrony sadów, aby przy najmniejszych dawkach środków chemicznych dokonad skutecznego zwalczania patogenów nie zanieczyszczając zbytnio środowiska naturalne. 3.8 Mechanizacja nawadniania w warzywnictwie i sadownictwie (1 x 45 minut) Cel ogólny: Określid potrzeby wodne roślin warzywniczych i sadowniczych, terminy ich ewentualnego nawadniania, ustalania dawek i intensywności deszczowania. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad wpływ deszczowania na jakośd plonów w produkcji warzyw i owoców i roślin jagodowych. Poznad rodzaje deszczowni dawki polewowe wody w przypadku suszy, oszczędne metody nawadniania kropelkowego. 3.9 Mechanizacja zbioru warzyw korzeniowych (1 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie z budowa i działaniem maszyn do zbioru warzyw korzeniowych niezbędnych do odżywiania ludzi i zwierząt. Cele operacyjne: Studenci powinni zapoznad się z kopaczkami do zbioru cebuli, z dwufazowym zbiorem cebuli, kombajnami jedno i dwurzędowymi do zbioru marchwi i pietruszki, z mechanicznym zbiorem buraczków dwikłowych, rzepy, czosnku. 3.10 Mechanizacja zbioru warzyw liściowych (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i działania na filmach i plakatach kombajnów do zbioru kapusty, sałaty, fasoli szparagowej, grochu, bobiku, pomidorów i ogórków. Cele operacyjne: Studenci poznają na filmach i slajdach regulacje i działanie kombajnów przy zbiorze tych roślin, obsadę pracowników na kombajnach i czystośd zbieranych warzyw. 3.11 Maszyny i urządzenia do zbioru owoców pestkowych (1 x 45 minut) Cel ogólny: Ogólne omówienie maszyn i urządzeo do zbioru wiśni, moreli, śliw. Zaprezentowanie różnych metod zbioru na plakatach i slajdach. Cele operacyjne: Studenci powinni zapoznad się z kierunkami usprawnienia zbioru owoców z sadów niskopiennych i wysokopiennych oraz sposobami transportu owoców do przechowalni.

5 3.12 Maszyny i urządzenia do zbioru owoców ziarnkowych (1 x 45 minut) Cel ogólny: Ogólne omówienie maszyn i urządzeo do zbioru jabłek, gruszy, winogron. Pokaz na filmach i plakatach. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad dośd pracochłonne metody zbioru tych owoców, metod ich wysypywania do kontenerów i transportu do miejsc przechowywania. 3.13 Maszyny zbioru porzeczek, agrestu, malin i truskawek (1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i zasady działania maszyn do zbioru tych owoców, ich wydajności i dokładności otrząsania. Cele operacyjne: Studenci zapoznają się ogólnie na plakatach, slajdach i filmach z zasadami pracy tych kombajnów do tak skomplikowanych zadao zbioru tych jagód na plantacjach produkcyjnych. 3.14 Urządzenia i maszyny do pozbiorowej obróbki owoców i warzyw(1 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i zasad działania maszyn i urządzeń do pozbiorowej segregacji, sortowania i kalibrowania warzyw i owoców Cele operacyjne: Studenci powinni ogólnie poznad możliwości mechanizacji prac przy zbiorze warzyw w oparciu o maszyny krajowe i zagraniczne. 3.15 Egzamin ustny z przedmiotu 4. Uzupełniająca literatura: Kowalczuk J. Bieganowski F. 2000, Mechanizacja Ogrodnictwa 1 i 2, SGGW Warszawa. Cianciara Z. 1998. Technika w sadownictwie. SGGW Warszawa. Viscardi K, Viscardi D. 1986. Mechanizacja warzywnictwa gruntowego. PWRiL W-wa Zakrzewski P. C. 2001. Maszyny oraz sprzęt rolniczy i ogrodniczy Kuczewski J., Waszkiewicz C. 2001. Maszyny do produkcji roślinnej i zwierzęcej. SGGW. Przegląd dokumentacyjny. 1995-2005. Technika rolnicza i ochrona środowiska wiejskiego. IBMER Warszawa Wożniak W. 2005/2006. Ciągniki i maszyny rolnicze, budowa i przeznaczenie.

6 POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek Technika Rolnicza i Leśna Mechanizacja Ogrodnictwa Specjalizacja: Technika w Architekturze Krajobrazu Studia dzienne, semestr 7 Prof. dr hab. inż. Kazimierz Jabłooski Koszalin, 2012-09. 30 Spis treści 1. Umiejętności i kompetencje...2 2. Treści kształcenia 27 3. Wykłady (15 godzin).37 3.1 Charakterystyka i działanie maszyn do uprawy gleby (3 x 45 minut) 3 3.2 Mechanizacja nawożenia organicznego i mineralnego(2 x 45 minut) 3 3.3 Mechanizacja siewu nasion i sadzenia rozsad (2 x 45 minut).3.

7 3.4 Maszyny do pielęgnacji i ochrony roślin w ogrodnictwie (2 x 45 minut)...3. 3.5 Mechaniczny zbiór warzyw korzeniowych i liściowych (2 x 45 minut). 4. 3.6 Mechaniczny zbiór owoców w sadownictwie (2 x 45 minut).4 3.7 Maszyny do zbioru porzeczek i truskawek oraz obróbki pozbiorowej (2 x 45 minut)4. 4. Ćwiczenia (30 godzin) 5 4.1 Budowa, działanie i regulacje maszyn do uprawy gleby (4 x 45 minut) 5 4.2 Maszyny do wysiewu nawozów i nasion oraz sadzenia rozsady (4 x 45 minut) 5 4.3 Maszyny do pielęgnacji w warzywnictwie i sadownictwie (4 x 45 minut)...6 4.4 Mechanizacja zabiegów ochrony w warzywnictwie i sadach(4 x 45 minut).6 4.5 Sposoby nawadniania w ogrodnictwie i przygotowania do zbioru (4 x 45 minut) 6 4.6 Mechanizacja zbioru warzyw korzeniowych i liściowych(4 x 45 minut) 7 4.7 Maszyny i urządzenia do zbioru owoców oraz obróbki pozbiorowej(4 x 45 minut) 7 4.8 Kolokwium zaliczeniowe..(2 x 45 minut)..7 Literatura uzupełniająca 7 1. Umiejętności i kompetencje Szczegółowe poznanie budowy i działania maszyn rolniczych i ogrodniczych pozwoli absolwentom tego kierunku studiów ocenid pełen kompleksowy ciąg oddziaływania gleby, roślin i maszyn w całym cyklu produkcji rolniczej. Informacje te umożliwią do podejmowania właściwych decyzji w celu doboru optymalnych technologii produkcji najważniejszych upraw ogrodniczych i uzyskania wysokich plonów dobrej jakości. Poznanie działania najważniejszych zespołów roboczych wielu maszyn, ich regulacji oraz dostosowania do wymagao agrotechnicznych pozwoli na zatrudnienie bezpośrednio w produkcji warzyw i owoców oraz w usługach mechanizacyjnych oraz doradztwie technologicznym wielu firm i instytucji sektora gospodarki żywnościowej. 2. Treści kształcenia Zapoznanie się bezpośrednio z różnymi typami maszyn do uprawy gleby, nawożenia, siewu i sadzenia rozsad, pielęgnacji i nawadniania. Przy prezentacji tych maszyn na filmach wideo, DVD oraz prospektach, dokonane będą oceny wielu parametrów pracy, wydajności oraz wyposażenia wielu maszyn krajowych i zagranicznych. Wymagania maszyn spełniane przez producentów w stosunku do wszelkich maszyn ogrodniczych, a szczególnie kombajnów do zbioru. Poznanie kierunków rozwoju maszyn w kraju i na świecie, wyposażonych w elektronikę i komputery do sterowania, dawkowania i informowania o pracy zespołów roboczych. 3. Wykłady (15 godzin) 3.1 Charakterystyka i działanie maszyn do uprawy gleby (3 x 45 minut) Cel ogólny: Zadania maszyn biernych do uprawy gleby, ich zalety na glebach lekkich i niewielka przydatnośd na glebach zwięzłych niezakamienionych. Maszyny aktywne ich znaczenie w uprawie, możliwośd tworzenia agregatów uprawowych coraz częściej spotykana w nowoczesnych gospodarstwach rolnych. Wykorzystania głęboszy i maszyn do odkamieniania pól.

8 Cele operacyjne: Poznanie charakterystyki wszelkich maszyn do uprawy gleby, ich wydajności, możliwości regulacji głębokości pracy i optymalnych prędkości roboczych. Dobór agregatów uprawowych do warunków glebowych i uprawianych roślin ich korzyści w gospodarstwach wielkotowarowych. 3.2 Mechanizacja nawożenia naturalnego, organicznego i mineralnego (2 x 45 minut) Cel ogólny: Zadania nawożenia naturalnego i organicznego w produkcji warzywniczej i sadowniczej, zalecane dawki na ha, głębokośd przykrycia. Poznanie charakterystyki stosowanych ładowaczy, roztrząsaczy obornika i rozlewaczy gnojowicy lub RSM ich dawkowania i częstokrotności stosowania. Poznanie systemów nawożenia mineralnego nawozami wieloskładnikowymi nowej generacji i charakterystyki użytkowanych rozsiewaczy. Cele operacyjne: Studenci zapoznają się z celami i dawkami nawożenia naturalnego i organicznego szczególnie w produkcji sadowniczej i uprawie krzewów jagodowych, terminami jego stosowania. Przekazane będzie wiedza o zalecanych dawka nawożenia mineralnego, głównie azotu pod różne gatunki warzyw i krzewów i drzew. 3.3 Mechanizacja wysiewu nasion i sadzenia rozsad w warzywnictwie (2 x 45 minut) Cel ogólny: Przedstawiona będzie szczegółowa wiedza dotycząca techniki wysiewu nasion warzyw siewnikami uniwersalnymi, precyzyjnymi i pneumatycznymi, dokładności ustawiania dawek, rozstawy międzyrzędzi i ewentualnych dróg technologicznych. Wskazane będą różne techniki sadzenia rozsad warzyw przy zastosowaniu sadzarek półautomatycznych tarczowo chwytakowych i karuzelowych. Cele operacyjne: Studenci poznają cały zestaw maszyn do siewu nasion dla małych i dużych plantacji, ich możliwośd regulacji głębokości siewy i wysokości przykrycia oraz wysadzania rozsad z możliwością jednoczesnego podlewania, stosowania pasowego herbicydów i rzędowego nawozenia. Częśd tych zagadnieo prezentowana będzie na filmach i prospektach krajowych i zagranicznych. 3.4 Maszyny do pielęgnacji i ochrony roślin w ogrodnictwie (2 x 45 minut) Cel ogólny: Zaprezentowane będą różne metody pielęgnacji na lekkich i ciężkich z zastosowanie biernych i aktywnych maszyn w połączeniu z opryskiem herbicydem. W zależności od gatunku warzyw i krzewów oraz drzew owocowych stosowad się będzie różne warianty i stężenia wybranych herbicydów. Bardzo ważnym czynnikiem jest zastosowanie środków do zwalczania chorób i szkodników zwracając uwagę na dokładnośd oprysku, dawkę środka i termin, aby nie była szkodliwa dla człowieka środowiska a zwalczała tylko konkretne choroby i szkodniki roślin, krzewów i drzew. Cele operacyjne: Studenci poznają nowoczesne metody walki z agrofagami w ogrodnictwie w oparciu o sygnalizacje zagrożeo i własne spostrzeżenia. Uzyskają informacje, jakie zastosowad ciśnienie cieczy roboczej w rozpylaczach opryskiwaczy, aby niewielka ilością pestycydów zniszczyd chorobę lub szkodnika żerującego na warzywach, krzewach lub drzewach owocowych. Zapoznają się ogólnie o budowie aparatury ochrony roślin, jej regulacji i ustawianiu dawek. Na filmach i prospektach obejrzą pracę różnych opryskiwaczy polowych, sadowniczych w tym opryskiwacza tunelowego do oprysku w sadach. 3.5 Mechaniczny zbiór warzyw korzeniowych i liściowych. (2 x 45 minut)

9 Cel ogólny: Przedstawione będą mechaniczne metody zbioru cebuli, marchwi, zielonego groszku, fasoli szparagowej, sałaty, kapusty i kalafiora, ogórków i pomidorów w oparciu o krajowe i zagraniczne maszyny i kombajny. Cele operacyjne: Studenci na podstawie filmów wideo i DVD zapoznają się z pracą wymienionych maszyn i kombajnów poznają ich działanie i regulacje oraz potrzeby robotników do obsługi tych maszyn i urządzeo. 3.6 Mechaniczny zbiór owoców w sadownictwie. (2 x 45 minut) Cel ogólny: Przedstawione będą różne metody zbioru jabłek, gruszek, śliw i wiśni w oparciu o krajowe maszyny i urządzenia otrząsające. Inne metody zbioru są przeprowadzane dla owoców przeznaczonych na sprzedaż detaliczną a inne na dłuższe przechowywanie i eksport jeszcze inne na przetwórstwo na soki i inne przetwory. Cele operacyjne: Studenci w oparciu o prospekty i filmy DVD poznają mechaniczny zbiór owoców, ich transport do przechowalni oraz sortowanie i pakowanie. Specyficzne metody zrywania i oznakowania partii na eksport lub do długiego okresu przechowywania. 3.7 Maszyny do zbioru porzeczek i truskawek oraz obróbki pozbiorowej (2 x 45 minut) Cel ogólny: Przedstawione będą mechaniczne metody zbioru roślin jagodowych (porzeczki, agrest, maliny i truskawki) w oparciu o krajowe kombajny i urządzenia. Cele operacyjne: Studenci zapoznają się jak organizuje się pracę u dużych producentów tych roślin jagodowych na znacznych areałach. Na podstawie prospektów i filmów DVD i wideo poznają, w jakim czasie po pełnej dojrzałości tych owoców można zebrad kombajnem przy obsłudze 2 osobowej z powierzchni 10 ha. 4. Ćwiczenia (30 godzin) 4.1 Budowa, działanie i regulacje maszyn do uprawy gleby (4 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i regulacji takich maszyn biernych jak: pługów, głęboszy, kultywatorów, bron talerzowych, bron zębowych, wałów oraz włók oraz maszyn aktywnych jak: glebogryzarki, brony wirnikowe, obrotowe i wahadłowe. Dobór tych maszyn na różnych glebach pozwoli na dokładną uprawę gleby, która gwarantowad będzie uzyskanie wysokich plonów w warzywnictwie i sadownictwie. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad rodzaje pługów, specyfikę pługów zagonowych, obracalnych, na gleby zakamienione, wahadłowych, z odkładnicami ażurowymi w kraju i na świecie, zalety i terminy głęboszowania, rodzaje bron talerzowych i kultywatorów ich znaczenie w uprawie, Zadania i rolę wałowania i włókowania oraz dobieranie odpowiednich maszyn do tego celu. Poznanie budowy i rodzajów maszyn aktywnych: glebogryzarek, bron wirnikowych, wahadłowych i obrotowych krajowych i zagranicznych, ich przydatności do uprawy gleb ciężkich. Studenci powinni zapoznad się z regulacją tych maszyn, zalecaną głębokością i prędkością pracy. Bardzo ważny jest dobór właściwych rodzajów tych maszyn, aby za jednym przejazdem dokonad spulchnienia, kruszenia, wymieszania gleby z wysianymi nawozami i przygotowad rolę pod zasiew nasion lub sadzenie. Studenci powinni poznad,

10 jakie agregaty uprawowe należy stosowad na gleby lekkie, średnie, ciężkie i zakamienione oraz poznad budowę zgarniaczy, zbieraczy i wyciągaczy kamieni. Wiele maszyn uprawowych poza laboratorium prezentowana będzie na filmach. 4.2 Maszyny do wysiewu nawozów i nasion oraz sadzenia rozsad (4x45 min.) Cel ogólny: Poznanie budowy roztrząsaczy i ładowaczy do obornika, wozów asenizacyjnych i rozlewaczy gnojowicy lub RSM, regulacji dawek. Poznanie krajowych maszyn do wysiewu nawozów mineralnych, budowy i regulacji wysiewu tych maszyn. Poznanie budowy i regulacji siewników uniwersalnych i precyzyjnych (punktowych) oraz ilości wysiewu na ha podstawowych gatunków roślin. Zapoznanie się z budową i zasadami działania półautomatycznych sadzarek karuzelowych i chwytakowych do rozsad kapusty, kalafiorów, sałaty, brukselki porów i selerów. Wiele nowoczesnych maszyn do nawożenia prezentowanych będzie na filmach, slajdach i prospektach. Cele operacyjne: Studenci zostaną zapoznani z celami i wymaganiami roślin odnośnie nawożenia naturalnego, organicznego i mineralnego, zalecanymi dawkami tych nawozów pod różne uprawy i uwzględniającymi zasobnośd gleb. Poznanie jakości i wydajności pracy roztrząsaczy wąsko i szerokopasmowych, rozsiewaczy talerzowych, tarczowych i pneumatycznych. Możliwości jednoczesnej uprawy oraz wysiewu nawozów i nasion. Studenci zostaną zapoznani z wymaganiami agrotechnicznymi siewników do nasion, rozstawie międzyrzędzi, tworzenia dróg technologicznych, ustalania głębokości i równomierności wysiewu różnych rodzajów nasion oraz możliwości przykrycia wysianych nasion i płytkiego ich ugniecenia celem przyspieszenia wschodów. Poznają budowę sadzarek chwytakowych i karuzelowych do rozsad z jednoczesnym nawożeniem rzędowym i ewentualnym podlewaniem. Na filmach przedstawione będą różne metody siewu warzyw i sadzenia rozsady. 4.3 Maszyny do pielęgnacji w warzywnictwie i sadownictwie (4 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie budowy i regulacji pielników i obsypników oraz deszczowni szpulowych i mostowych. Wymagania agrotechniczne dla tych maszyn i urządzeo. Ponadto zapoznają się z nowoczesną chemiczną ochroną warzyw i sadów przed chwastami, szkodnikami i chorobami. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad powszechnie stosowane w kraju metody pielęgnacji mechaniczno chemicznej, odpowiednie ustawienia zespołów pielących i obsypujących, terminy stosowanych zabiegów. Na filmach i slajdach przedstawione będą metody pielęgnacji i stosowane maszyny. 4.4 Mechanizacja zabiegów ochrony w warzywnictwie i sadach (4 x 45 minut) Cel ogólny: Stosowanie chemicznej ochrony przy pomocy opryskiwaczy polowych i sadowniczych a także tunelowych do ochrony roślin warzywnych, drzew owocowych i krzewów przed chorobami i szkodnikami. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad powszechnie stosowane w kraju i zagranicą metody ochrony sadów, aby przy najmniejszych dawkach środków chemicznych dokonad skutecznego zwalczania patogenów nie zanieczyszczając zbytnio środowiska naturalne. Podane będą dawki i terminy wykonywania oprysków i metody ustalania dawek, dobór odpowiednich rozpylaczy oraz ciśnienia cieczy. Pokazane będą filmy i prospekty nowoczesnej ochrony w ogrodnictwie.

11 4.5 Sposoby nawadniania w ogrodnictwie i przygotowania do zbioru(4 x 45 minut) Cel ogólny: W warunkach braku opadów, jeśli będą możliwości stosowanie deszczowania. Potrzeby wodne roślin i terminy nawadniania, ustalania dawek i intensywności deszczowania oraz rolę nawadniania w plonowaniu i jakości plonów. Zapoznani będą z działaniem deszczowni szpulowej, mostowej i nawadnianiem kropelkowym. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad rodzaje i budowę deszczowni szpulowej najbardziej popularnej w Europie, zasady jej działania, ustalania dawek polewowych w oparciu o wilgotnośd gleby i potrzeby roślin. Ponadto wprowadzanych w szklarniach na plantacjach truskawek i w sadach oszczędnych w wodę systemów nawadniania kropelkowego. Praca tych maszyn i urządzeo prezentowana będzie na prospektach i filmach DVD. 4.6 Mechanizacja zbioru warzyw korzeniowych i liściowych (4 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie z budową i działaniem kopaczek przenośnikowych do zbioru cebuli, kopaczek ładujących i kombajnów samojezdnych do zbioru marchwi, pietruszki, buraczków dwikłowych, ogórków i pomidorów. Do zbioru roślin strączkowych i liściowych omówi się kombajny do zbioru fasoli szparagowej, zielonego groszku, kapusty, kalafiorów, brokułów, brukselki i sałaty. Cele operacyjne: Studenci powinni poznad podstawowe zespoły robocze krajowych i zagranicznych kombajnów do zbioru cebuli, marchwi, groszku i fasoli szparagowej. Praca tych maszyn i kombajnów pokazywana będzie na filmach DVD, prospektach i slajdach. 4.7 Maszyny i urządzenia do zbioru owoców i obróbki pozbiorowej (4 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie się z metodami zbioru owoców pestkowych i ziarnkowych w dużych sadach oraz z mechaniczny zbiorem porzeczek, agrestu, aronii i truskawek. Ponadto omówione będą zasady sortowania i kalibrowania warzyw i owoców i przygotowanie do dłuższego przechowywania. Cele operacyjne: Studenci powinni zapoznad z różnymi mechanicznymi sposobami zbioru owoców oraz kombajnowym zbiorem porzeczek, aronii i truskawek. Prace te będą prezentowane na filmach wideo i DVD oraz prospektach. 4.8 Kolokwium zaliczeniowe (2 x 45 minut) 5. Uzupełniająca literatura: Błaszkiewicz Z. 2000. Narzędzia i maszyny rolnicze. AR Poznao. Cianciara Z. 1998. Technika w sadownictwie. SGGW Warszawa. Jarmocik E. 2006. Maszyny i narzędzia rolnicze. UTP w Bydgoszczy. Kowalczuk J. Bieganowski F. 2000. Mechanizacja ogrodnictwa t. I i II. SGGW W-wa. Przegląd dokumentacyjny. 1995-2005. Technika rolnicza i ochrona środowiska wiejskiego. IBMER Warszawa

Wożniak W. 2005/2006. Ciągniki i maszyny rolnicze, budowa i przeznaczenie. PIMR Poznao. 12

POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek Technika Rolnicza i Leśna Maszyny do ochrony roślin Studia stacjonarne. 1 st. semestr. 7 Specjalność - Inżynieria agrobiznesu i rolnictwa ekologicznego dr inż. Jerzy Chojnacki Koszalin, 2011-08-07 Umiejętności i kompetencje: Znajomość budowy i rozumienie zasad działania oraz ich regulacji maszyn i urządzeń stosowanych do ochrony roślin. Poznanie teorii pracy wybranych zespołów roboczych tych maszyn.

Spis treści 1 Umiejętności i kompetencje...4 2 Treści kształcenia...4 3 Wykłady (30 x 45 minut)...4 3.1 Rozpylacze, podział, budowa (2 x 45 minut)...4 3.2 Dawki cieczy, kalibracja opryskiwaczy (2 x 45 minut)...4 3.3 Atestacja opryskiwaczy (2 x 45 minut)...4 3.4 Kwantyfikacja dawek polowych cieczy (2 x 45 minut)...4 3.5 Zastosowanie agrolotnictwa w ochronie roślin (2 x 45 minut)...4 3.6 Pomocniczy strumieo powietrza (2 x 45 minut)...5 3.7 Stabilizacja belki polowej (2 x 45 minut)...5 3.8 Osadzanie cieczy na roślinach (2 x 45 minut)...5 3.9 Mieszanie cieczy (2 x 45 minut)...5 3.10 Opryskiwacze sadownicze (2 x 45 minut)...5 3.11 Wyposażenie opryskiwaczy (2 x 45 minut)...5 3.12 Technika zaprawiania nasion (2 x 45 minut)...5 3.13 Technika ochrony roślin w rolnictwie precyzyjnym (2 x 45 minut)...5 3.14 Technologia zabiegów ochrony roślin (2 x 45 minut)...6 3.15 Ochrona środowiska-dobra praktyka w ochronie roślin (2 x 45 minut)...6 4 Laboratorium (30 godzin)...7 4.1 Przepisy BHP, tematyka zajęd (2 x 45 minut)...7 4.2 Rozpylacze, podział, budowa (2 x 45 minut)...7 4.3 Kalibracja rozpylacza (2 x 45 minut)...7 4.4 Kalibracja opryskiwacza (2 x 45 minut)...7 4.5 Pomiar rozkładu poprzecznego cieczy (2 x 45 minut)...7 4.6 Rozpylacze pneumatyczne - rozkład cieczy (2 x 45 minut)...7 4.7 Kalibracja opryskiwacza z pomocniczym strumieniem powietrza (2 x 45 minut)...7 4.8 Regulacja pompy opryskiwacza (2 x 45 minut)...8 4.9 Atestacja opryskiwacza (2 x 45 minut)...8 4.10 Pomiar natężenia przepływu cieczy w instalacji opryskiwacza (2 x 45 minut)...8 4.11 Pomiar natężenia przepływu cieczy w pompie wirowej (2 x 45 minut)...8 4.12 Oznaczanie osadzenia cieczy - skalowanie aparatury (2 x 45 minut)...8 4.13 Oznaczanie osadzenia cieczy - skalowanie fotokolorymetru (2 x 45 minut)...8 4.14 Oznaczanie osadzenia cieczy (2 x 45 minut)...8 2

4.15 Odrabianie zaległych zajęd, zaliczanie zajęd (2 x 45 minut)...8 5 Zalecana literatura uzupełniająca...9 3

1 Umiejętności i kompetencje Znajomość budowy i rozumienie zasad działania oraz ich regulacji maszyn i urządzeń stosowanych do ochrony roślin. Poznanie teorii pracy wybranych zespołów roboczych tych maszyn. Umiejętność wyboru opryskiwacza i rozpylaczy do operacji technologicznej 2 Treści kształcenia Materiał obejmuje takie zagadnienia jak: budowę, działanie i regulację opryskiwaczy, dobór rozpylaczy do wybranych zabiegów, dobór dawek cieczy, kalibracje opryskiwaczy, atestację opryskiwaczy, precyzyjne prowadzenie opryskiwaczy po polu. Bezpieczeostwo wykonywanych zabiegów. 3 Wykłady (30 x 45 minut) 3.1 Rozpylacze, podział, budowa (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd podstawowych zagadnieo, pojęd związanych z budową i działaniem rozpylaczy, podział rozpylaczy. Cele operacyjne: Student powinien znad podstawowe zagadnienia, pojęcia związane z budową i działaniem rozpylaczy, podział rozpylaczy, wpływ ciśnienia cieczy na natężenie wypływu cieczy z rozpylaczy oraz na kroplistośd strugi cieczy. 3.2 Dawki cieczy, kalibracja opryskiwaczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd budowy opryskiwaczy, sposobu regulacji dawek cieczy, wpływu warunków polowych na dokładnośd wykonywanego zabiegu. Cele operacyjne: Student powinien zdobyd umiejętnośd precyzyjnego regulowania opryskiwacza do wymaganych dawek polowych. 3.3 Atestacja opryskiwaczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd podstawowych zagadnieo związanych ze sprawnością techniczną opryskiwaczy Cele operacyjne: Student powinien znad sposoby i zagadnienia prawne związane ze sprawnością maszyn i urządzeo służących do opryskiwania roślin. 3.4 Kwantyfikacja dawek polowych cieczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd dawki biologicznej, indeksu liściowego, gęstości kropel, dawki technicznej Cele operacyjne: Student powinien znad metody określania wartości dawki polowej cieczy opryskowej do danej uprawy i szkodnika 3.5 Zastosowanie agrolotnictwa w ochronie roślin (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i metod wykonywania zabiegów za pomocą statków powietrznych Cele operacyjne: Student powinien znad zasady stosowania samolotów i helikopterów w ochronie lasów, i polowych upraw roślin, urządzenia techniczne montowane na statkach powietrznych służące do wykonywania zabiegów, wady i zalety tej metody ochrony lasu przed szkodnikami 4

3.6 Pomocniczy strumień powietrza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd technik opryskiwania z użyciem strumienia powietrza Cele operacyjne: Student powinien znad sposoby i urządzenia służące do nanoszenia cieczy na rośliny przy pomocy pędu powietrza. 3.7 Stabilizacja belki polowej (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i metod oceny wspomagających pozycjonowanie belki polowej Cele operacyjne: Student powinien znad budowę belek polowych i metody zapobiegania ich drganiom oraz urządzenia służące do regulacji wysokości położenia belki. 3.8 Osadzanie cieczy na roślinach (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i metod oceny jakości zabiegów opryskiwania roślin Cele operacyjne: Student powinien znad zasady wykonywania skutecznych zabiegów ochrony roślin i metody oceny skuteczności tych zabiegów. 3.9 Mieszanie cieczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i metod oceny jakości wymieszania preparatów z cieczą w zbiorniku opryskiwacza Cele operacyjne: Student powinien znad budowę i działanie mieszadeł hydraulicznych i mechanicznych oraz posiadad umiejętności doboru parametrów pracy mieszadeł do prawidłowego przygotowania cieczy opryskowej. 3.10 Opryskiwacze sadownicze (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i technik ochrony drzew w sadach Cele operacyjne: Student powinien znad budowę i działanie opryskiwaczy sadowniczych, zapobiegania znoszeniu rozpylonej cieczy. 3.11 Wyposażenie opryskiwaczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad stosowania zaawansowanych opryskiwaczy Cele operacyjne: Student powinien znad budowę i działanie dodatkowego wyposażenia opryskiwaczy - urządzenia wspomagające prowadzenie opryskiwaczy ciągnionych, metody dozowania cieczy opryskiwaczy samobieżnych. 3.12 Technika zaprawiania nasion (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i technik zaprawiania nasion Cele operacyjne: Student powinien znać budowę i działanie zaprawiarek porcjowych i automatycznych, zasady regulacji dawki zaprawy i masowego natężenia przepływu zaprawianych nasion. 3.13 Technika ochrony roślin w rolnictwie precyzyjnym (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i precyzyjnych technik ochrony roślin 5

Cele operacyjne: Student powinien znać budowę i działanie urządzeń do precyzyjnego prowadzenia opryskiwaczy po polu, mechanicznego i chemicznego niszczenia chwastów za pomocą robotów, metod komputerowej identyfikacji szkodników roślin. 3.14 Technologia zabiegów ochrony roślin (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad przygotowania potokowego wykonywania zabiegów ochrony roślin Cele operacyjne: Student powinien znać zasady doboru ilości opryskiwaczy, ilości beczkowozów do prawidłowqego wykonania zabiegów ochrony roślin na dużych areałach. 3.15 Ochrona środowiska-dobra praktyka w ochronie roślin (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i metod bezpiecznego dla środowiska naturalnego i ludzi wykonywania zabiegów za pomocą opryskiwaczy Cele operacyjne: Student powinien znad zasady stosowania transportu i przechowywania środków chemicznych, unikania skażeo punktowych, metody utylizacji nadmiaru cieczy opryskowej i cieczy pochodzącej z czyszczenia opryskiwacza 6

4 Laboratorium (30 godzin) 4.1 Przepisy BHP, tematyka zajęć (2 x 45 minut) Cel ogólny: Zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom i urazom studentów podczas zajęd laboratoryjnych. Cel operacyjny: zapoznanie z zasadami obowiązującymi podczas zajęd laboratoryjnych oraz z tematyką zajęd 4.2 Rozpylacze, podział, budowa (2 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie się z rozpylaczami stosowanymi i ich bodową Cele operacyjne: umiejętnośd rozpoznawania rozpylaczy 4.3 Kalibracja rozpylacza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie się studentów ze sposobami regulacji natężenia wypływu cieczy z rozpylaczy. Cele operacyjne: Poznanie wpływu ciśnienia cieczy i wielkości rozpylacza na natężenie wypływu cieczy z rozpylacza. 4.4 Kalibracja opryskiwacza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie się studentów z wpływem rzeczywistej prędkości jazdy opryskiwacza na dawkę polową cieczy Cele operacyjne: zapoznanie studentów ze sposobami pomiaru prędkości jazdy oraz metodami kalibracji opryskiwacza. 4.5 Pomiar rozkładu poprzecznego cieczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zjawiska dotyczących osadzania się cieczy pod belką opryskiwacza Cele operacyjne: Zapoznanie się studentów ze stołem roweczkowym oraz z charakterystykami osadzania cieczy pod rozpylaczami 4.6 Rozpylacze pneumatyczne - rozkład cieczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zjawiska dotyczących osadzania się rozpylanej cieczy za pomocą rozpylacza pneumatycznego pod belką opryskiwacza Cele operacyjne: Zapoznanie się studentów z działaniem rozpylaczy pneumatycznych 4.7 Kalibracja opryskiwacza z pomocniczym strumieniem powietrza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie sposobów regulacji pomocniczego strumienia powietrza w opryskiwaczach Cele operacyjne: Zapoznanie się studentów z działaniem opryskiwaczy sadowniczych, budową wentylatorów. przekazywaniem napędu na elementy opryskiwacza sadowniczego, wykonanie regulacji strumienia powietrza 7

4.8 Regulacja pompy opryskiwacza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zasad regulacji ciśnienia powietrza w powietrzniku pompy membranowej Cele operacyjne: Zapoznanie studentów z komputerowym systemem oceny ciśnienia cieczy w instalacji opryskiwacza, dobór ciśnienia powietrza w powietrzniku do ciśnienia cieczy w instalacji opryskiwacza 4.9 Atestacja opryskiwacza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zasad atestacji opryskiwaczy Cele operacyjne: Zapoznanie studentów poszczególnymi sposobami oceny sprawności opryskiwacza, kalibracja manometru 4.10 Pomiar natężenia przepływu cieczy w instalacji opryskiwacza (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie działania instalacji opryskiwacza Cele operacyjne: Zapoznanie studentów z komputerowym systemem oceny ciśnienia i natężenia przepływu cieczy w instalacji opryskiwacza, dobór ciśnienia cieczy w instalacji opryskiwacza w zależności od wymaganego natężenia przepływu cieczy 4.11 Pomiar natężenia przepływu cieczy w pompie wirowej (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie działania pompy wirowej instalacji opryskiwacza Cele operacyjne: Zapoznanie studentów z budową instalacji opryskiwaczy z pompą wirową, dobór prędkości obrotowej pompy w zależności od wymaganego natężenia przepływu i ciśnienia cieczy 4.12 Oznaczanie osadzenia cieczy - skalowanie aparatury (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zjawisk towarzyszących osadzaniu się cieczy na roślinach Cele operacyjne: Zapoznanie studentów z budową wózka, skalowanie prędkości przejazdu 4.13 Oznaczanie osadzenia cieczy - skalowanie fotokolorymetru (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zjawisk towarzyszących osadzaniu się cieczy na roślinach Cele operacyjne: Zapoznanie studentów się studentów z metodą oceny ilości cieczy za pomocą kolorymetrii, skalowanie fotokolorymetru 4.14 Oznaczanie osadzenia cieczy (2 x 45 minut) Cel ogólny: Poznanie zjawisk towarzyszących osadzaniu się cieczy na roślinach Cele operacyjne: Wykonanie opryskiwania rośliny i ocena uilści naniesionej cieczy na poszczególne jej partie 4.15 Odrabianie zaległych zajęć, zaliczanie zajęć (2 x 45 minut) Cel ogólny: Odrabianie zaległości 8

Cele operacyjne: zapoznanie sie z możliwościami regulowania impulsem powietrza nanoszącego ciecz za pomocą prędkości oraz parametrami pracy dmuchawy 5 Zalecana literatura uzupełniająca 1. Hołownicki R. 2006. Technika opryskiwania roślin dla praktyków. Plantpress 2. Gajtkowski A. 2000. Technika ochrony roślin. Wyd. AR Poznao. 9

POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek Technika Rolnicza i Leśna specjalnośd: IAiRE, I-st. Stacjonarne, sem. VI Metody Ochrony Roślin prof. dr hab.inż. Wojciech Piotrowski Spis treści 1 Umiejętności i kompetencje...2 2 Treści kształcenia...2 3 Wykłady...2 3.1 Ochrona roślin wiadomości podstawowe (1 x 45 minut)...2 3.2 Agrofagi roślin uprawnych i ich szkodliwośd (3 x 45 minut)...2 3.3 Profilaktyczne metody ochrony roślin (3 x 45 minut)...2 3.4 Interwencyjne metody ochrony roślin (5 x 45 minut)...3 3.5 Integrowane metody ochrony roślin (3 x 45 minut)...3 4 Zalecana literatura uzupełniająca...3

Koszalin, 2009-11-06 1 Umiejętności i kompetencje Znajomośd: praktycznego znaczenia ochrony roślin; agroekologicznych uwarunkowao występowania agrofagów i ich szkodliwości; profilaktycznych i interwencyjnych metod ochrony roślin i ich efektywności biologicznej, gospodarczej i ekonomicznej. 2 Treści kształcenia Poznanie: podstawowych pojęd z zakresu ochrony roślin; rysu historycznego OR; powiązao z naukami biologicznymi, chemicznymi i technicznymi; abiotycznych i biotycznych przyczyn obniżania ilości i jakości plonu; szkodliwości agrofagów ważniejszych roślin uprawnych; stosowanych metod ochrony roślin i ich efektywności oraz oddziaływania na środowisko. 3 Wykłady 3.1 Ochrona roślin wiadomości podstawowe (1 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zagadnieo i pojęd związanych z ochroną roślin przed agrofagami. Cele operacyjne: Student powinien znad pojęcia z zakresu ochrony roślin i nauk na których się ona opiera, określid miejsce i znaczenie OR w praktyce rolniczej, ogrodniczej i leśnej, zrelacjonowad postęp w metodach ochrony roślin od czasów starożytnych, poprzez średniowiecze, okres przedpasteurowski i pasteurowski po współczesnośd oraz jej regulacje prawne 3.2 Agrofagi roślin uprawnych i ich szkodliwość (3 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd agrofagów i rozmiaru szkód oraz strat przez nie powodowanych. Cele operacyjne: Student powinien znad: abiotyczne i biotyczne (nieinfekcyjne - szkodniki, chwasty i infekcyjne - wirusy, bakterie, grzyby) czynniki powodujące straty w plonach roślin uprawnych; przybliżone dane odnoście ich liczebności; podział agrofagów, drogi i miejsca infekcji, objawy chorobowe, charakter uszkodzeo oraz konkurencyjnośd w stosunku do rośliny uprawnej; pojęcie progu szkodliwości ekonomicznej i szkodliwośd agrofagów w uprawach roślin zbożowych, ziemniaka, buraka cukrowego, rzepaku i roślin strączkowych; współzależności pomiędzy czynnikami środowiskowymi a wielkością szkód oraz umied uzasadnid twierdzenie, że 'epidemie chorób, gradacje szkodników i zachwaszczenie pól są zjawiskiem agroekologicznym'. 3.3 Profilaktyczne metody ochrony roślin (3 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd profilaktycznych metod ograniczania szkodliwości agrofagów roślin uprawnych. Cele operacyjne: Student powinien znad podział i charakterystykę profilaktycznych metod ochrony roślin, ich znaczenie, efektywnośd (biologiczną, gospodarczą, ekonomiczną) i wykorzystanie w różnych systemach gospodarowania. Powinien umied określid jakie są zadania i na czym polegają metody oparte na: kwarantannie zewnętrznej i wewnętrznej; hodowli odpornościowej roślin; modyfikacji zabiegów agrotechnicznych dla potrzeb ochrony roślin.

3.4 Interwencyjne metody ochrony roślin (5 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd interwencyjnych metod ograniczania szkodliwości agrofagów roślin uprawnych. Cele operacyjne: Student powinien znad podział i charakterystyka interwencyjnych metod ochrony roślin, ich znaczenie, efektywnośd (biologiczną, gospodarczą, ekonomiczną), wykorzystanie w różnych systemach gospodarowania. Powinien szczegółowo określid jakie są zadania i na czym polega wykorzystanie metody: mechanicznej i fizycznej, biologicznej i biotechnicznej oraz metody chemicznej, a także jaki jest ich wpływ na środowisko. 3.5 Integrowane metody ochrony roślin (3 x 45 minut) Cel ogólny: Taktyka i strategia w ochronie roślin. Cele operacyjne: Student powinien znad: 1. Definicję metody integrowanej; przyczyny pojawienia się potrzeby integracji metod w ochronie roślin; główne założenia metody integrowanej; wpływ postępu w hodowli odpornościowej, fitofarmacji i technice ochrony roślin na rozwój metody integrowanej; gospodarcze i środowiskowe następstwa jej zastosowania oraz miejsce metody integrowanej w integrowanych systemach produkcji rolniczej i w kodeksie dobrej praktyki rolniczej; 2. Definicję, metody opartej na sterowaniu populacjami agrofagów, jej koncepcję, główne założenia i praktyczne znaczenie. 4 Zalecana literatura uzupełniająca Kochman J., Węgorek W. 1997. Ochrona roślin. Rozdziały I, II, III, IV. Plantpress Kraków. Borecki Z. 1996. Nauka o chorobach roślin. Rozdział 8. PWRiL Warszawa. Boczek J. 2001. Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. Rozdziały 1, 2, 3. SGGW Warszawa. Hani F i inni. 1998. Ochrona roślin rolniczych w uprawie integrowanej. PWRiL Warszawa. Pruszyoski S., Wolny S. 2007. Przewodnik dobrej praktyki ochrony roślin. IOR Poznao.

POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek Technika Rolnicza i Leśna Odnawialne źródła energii Studia stacjonarne. 1 st. semestr. 8 Specjalność - Inżynieria agrobiznesu i rolnictwa ekologicznego dr inż. Jerzy Chojnacki Koszalin, 2011-07-20 Umiejętności i kompetencje: Znajomość budowy, zasad działania i eksploatacji urządzeń i metod do pozyskiwani energii z odnawialnych źródeł.

Spis treści 1 Umiejętności i kompetencje...3 2 Treści kształcenia...3 3 Wykłady (15 x 45 minut)...3 3.1 Bilans energetycznym kraju i świata, mechanizmy wspierania rozwoju odnawialnych źródeł energii, energetyka rozproszona (1 x 45 minut)...3 3.2 Biomasa (3 x 45 minut)...3 3.3 Energia promieniowania słonecznego (4 x 45 minut)...3 3.4 Zasoby geotermalne (3 x 45 minut)...3 3.5 Energetyka wodna i wiatrowa (3 x 45 minut)...3 3.6 Magazynowanie energii (2 x 45 minut)...4 4 Zalecana literatura uzupełniająca...4 2

1 Umiejętności i kompetencje Znajomość budowy, zasad działania i eksploatacji urządzeń i metod do pozyskiwani energii z odnawialnych źródeł. 2 Treści kształcenia Materiał obejmuje podstawowe metody, techniki, technologie służące: kształtowaniu środowiska i wykorzystaniu potencjału przyrody, wykorzystania promieniowania słonecznego jako źródła energii cieplnej i elektrycznej, zamiany energii wiatru, ruchu wody na energię, pozyskiwania energii z naturalnych zbiorników wody i z głębi ziemi, pozyskiwania energii z roślin energetycznych i biomasy odpadowej, magazynowania energii. 3 Wykłady (15 x 45 minut) 3.1 Bilans energetycznym kraju i świata (1 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd podstawowych zagadnieo, pojęd związanych z celem pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł Cele operacyjne: Student powinien znad podstawowe zagadnienia, pojęcia związane z kształtowaniu środowiska i wykorzystaniu potencjału przyrody, mechanizmy wspierania rozwoju odnawialnych źródeł energii, pojęcie energetyki rozproszonej. 3.2 Biomasa (3 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd wykorzystania biomasy do celów energetycznych Cele operacyjne: Student powinien znad pojęcie biomasy, metody zgazowywania biomasy, metody produkcji biopaliw, instalacje do wykorzystania biomasy i biogazu do produkcji energii elektrycznej i ciepła. 3.3 Energia promieniowania słonecznego (4 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd podstawowych zagadnieo związanych z produkcją energii cieplnej i elektrycznej pozyskanej z promieniowania słonecznego Cele operacyjne: Student powinien znad sposoby i zagadnienia systemy wykorzystania energii promieniowania słonecznego, kolektory słoneczne, wykorzystanie energii promieniowania słonecznego do produkcji energii elektrycznej. 3.4 Zasoby geotermalne (3 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd wykorzystania energii geotermalnej Cele operacyjne: Student powinien znad pompy ciepła, sposoby wykorzystania energii geotermalnej, siłownie i ciepłownie geotermalne 3.5 Energetyka wodna i wiatrowa (3 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd zasad i metod wykorzystania energii wodnej i wiatru do produkcji energii elektrycznej 3

Cele operacyjne: Student powinien znad potencjał energetyczny, rodzaje elektrowni, wykorzystanie energii oceanów, prądów i pływów morskich, elektrownie wiatrowe 3.6 Magazynowanie energii (2 x 45 minut) Cel ogólny: Znajomośd technik stosowanych do magazynowania energii Cele operacyjne: Student powinien znad sposoby i urządzenia służące do magazynowania gazu, ciepła, energii elektrycznej 4 Zalecana literatura uzupełniająca 1. Głaszczka A. i inni Biogazownie rolnicze.multico. Warszawa 2011 2. Myczko A i inni Budowa i eksploatacja biogazowni rolniczych.wydawnictwo ITP.. Poznao-Warszawa 2011 3. Wacławek M. Rodziewicz T. Ogniwa słoneczne wpływ środowiska naturalnego na ich pracę. WNT Warszawa 2011 4

POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Kierunek: Technika Rolnicza i Leśna Specjalnośd: Inżynieria agrobiznesu i rolnictwa ekologicznego Programy pomocowe UE dla obszarów wiejskich St. S. I st. TRiL, sem.8 doc. dr inż. Józef Fleszar Koszalin, 2011-01-03 Umiejętności i kompetencje: Znajomośd i celów gospodarczych, społecznych i politycznych UE dot. obszarów wiejskich. Rozumienie mechanizmów funkcjonowania instytucji UE zarządzające programami UE. Znajomośd instytucji krajowych i procesów zarządzania programami pomocowymi UE. Znajomośd rodzajów programów UE, które mogą byd wykorzystane w działalności gospodarczej na obszarach wiejskich w Polsce. Znajomośd programów służących do rozwiązywania problemów rozwoju MSP, modernizacji gospodarki, ochrony środowiska na obszarach wiejskich, rozwoju obszarów wiejskich, odnawialnych źródeł energii na wsi, programów spójności dla obszarów wiejskich. Znajomośd wymagao dotyczących wniosków projektowych i umiejętnośd przygotowania wstępnych wniosków projektowych.