Kapitał społeczny w polityce edukacyjnej Warszawy Mirosław Sielatycki (Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy) Warszawa, 24 kwietnia 2008 r.
Warszawa wykreowała społeczną edukację W Warszawie powstał ruch oświaty niezaleŝnej, tutaj powstawały pierwsze szkoły społeczne (np. Bednarska, szkoły STO). Tutaj rozwijał się szkolny ruch rodzicielski. Obecnie szkolnictwo społeczne w Warszawie to 1/3 szkół i placówek, w których uczy się 17% uczniów. W stolicy powstały i funkcjonują najpręŝniejsze edukacyjne organizacje pozarządowe działające na rzecz uspołecznienia szkół i przedszkoli (np. CEO, PFDM, PF im. Komeńskiego, FIO, organizacje harcerskie). W aglomeracji warszawskiej powstały najlepsze uczelnie niepubliczne (w pierwszej 10 jest 6 uczelni warszawskich). Warszawa jest polskim poligonem edukacji przez całe Ŝycie, tutaj działa 12 uniwersytetów trzeciego wieku (na 90 funkcjonujących w Polsce), dwukrotnie częściej dorośli warszawiacy uczestniczą w kształceniu ustawicznym.
Warszawska szkoła lepiej generuje kapitał ludzki niŝ kapitał społeczny Uczniowie warszawskich szkół osiągają najlepsze wyniki egzaminów zewnętrznych w Polsce. Zaledwie 5% stołecznych gimnazjalistów wybiera dalszą ścieŝkę kształcenia nie kończącą się maturą. Nauczyciele warszawskich szkół osiągają coraz lepsze wykształcenie (np.. druga specjalizacja) oraz coraz wyŝsze stopnie awansu zawodowego (wzrost udziału nauczycieli dyplomowanych). Ale jednocześnie Uczniowie i szkoły rywalizują w rankingach kapitału egzaminacyjnego, który zbytnio dominuje w systemie oceny uczniów i szkół. Jak pokazują badania polscy uczniowie są dobrze wykształceni ale słabo zaangaŝowani społecznie. Nauczyciele wykazują bardzo niski stopień zaufania społecznego, są bardziej indywidualistami niŝ członkami szkolnej wspólnoty, co wzmaga obecny system awansu zawodowego.
Prospołeczny model warszawskiej szkoły Polityka edukacyjna m. st. Warszawy w latach 2008-2012 określa model warszawskiej szkoły samorządowej: To szkoła autonomiczna, twórcza, otwarta, przyjazna, róŝnorodna i zapewniającą edukację najwyŝszej jakości. To szkoła tworząca demokratyczną wspólnotę nauczycieli, uczniów i rodziców. To szkoła wspierająca zdolnych, utalentowanych i zainteresowanych nauką uczniów. To szkoła zapobiegająca wykluczeniu społecznemu, dostrzegająca róŝne potrzeby edukacyjne i społeczne uczniów. To szkoła tworząca kapitał intelektualny, ludzki, społeczny, kulturowy. To szkoła oceniana nie tylko za miejsce w rankingach, ale i za inteligencję społeczną.
Warszawa tworzy edukacyjne generatory kapitału społecznego Samorząd warszawski tworzy infrastrukturę edukacyjno-społeczną sprzyjającą tworzeniu kapitału społecznego. Nowymi miejscami edukacyjnymi są: Centrum Nauki Kopernik Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych Europejski Dom Spotkań MłodzieŜy Centrum Informacji MłodzieŜowej Kawiarnia Edukacyjna. Odnowioną przestrzenią publiczną powinna stać się warszawska dzielnica łacińska. Nowymi formami spotkań edukacyjnych są: Warszawskie Forum Rodziców i Rad Rodziców MłodzieŜowe Rady Dzielnic Warszawski Klub Dyrektora Szkoły. Od lat 90. działa Warszawskie Forum Oświatowe.
Wykształcone społeczeństwo obywatelskie jako cel warszawskiej edukacji Polityka edukacyjna Warszawy dąŝy do stwarzania w szkole okazji do nabywania praktycznych doświadczeń obywatelskich (udział w wyborach 2007 r. jako przykład obywatelskiego zaangaŝowania warszawskiej młodzieŝy). Lansowanie mody na uczenie się wśród młodych i dorosłych warszawiaków (warsztaty dla emerytów w Pałacu MłodzieŜy jako przykład aspiracji edukacyjnych mieszkańców). Warszawskie Inicjatywy Edukacyjne nowa formuła wspierania innowacyjnych projektów szkół realizowanych na rzecz całej społeczności szkolnej oraz wzmacniania związków szkoły ze środowiskiem. Piknik Naukowy, Festiwal Nauki, Warsztaty Familijne nowe formuły edukacji rodzinnej i międzygeneracyjnej.
Organizacje pozarządowe w szkołach Rosnący udział NGO w realizacji projektów edukacyjnych (w 2007 r. 205 zrealizowanych projektów). W 2008 r. realizowanych jest 77 programów edukacyjnowychowawczych w szkołach. Organizacje pozarządowe jako realizator akcji Lato poza Miastem, Lato w Mieście, Zima w Mieście. Realizacja 16 alternatywnych form edukacji przedszkolnej przez NGO. Lekcje varsavianistyczne jako element wzmacniania toŝsamości warszawskiej. Przykład Letniej szkoły fizyków jako wakacyjnej oferty akademickiego NGO dla warszawskich uczniów. Program rewitalizacji edukacyjnej Pragi Północ, z udziałem NGO.
Cechą Warszawy jest jej ruchliwość umysłowa, dystans do siebie, specyficzne poczucie humoru oraz mobilność psychiczna i bytowa, bo tu nigdy nie wiadomo co będzie. Tadeusz Konwicki