Przygotowanie szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn do przyjęcia dzieci sześcioletnich od 1 września 2012 roku Na podstawie danych uzyskanych od Dyrektorów Szkół Podstawowych opracowała: Anna Maria Jankowska Inspektor Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Olsztyn Olsztyn, marzec 2011 rok
I. Informacje ogólne Zadaniem szkoły jest realizowanie zadań edukacyjnych skoncentrowanych na dziecku, na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się. Edukacja wczesnoszkolna ma łagodnie przeprowadzić dziecko z kształcenia zintegrowanego do nauczania przedmiotowego w klasach IV VI. W związku z zapisami art. 15 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), które wejdą w życie z dniem 1 września 2012 roku: ust. 2 Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia., ust. 3 Dziecko w wieku 5 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego.. Jeżeli dziecko sześcioletnie jest przedszkolakiem, to koszty jego edukacji przedszkolnej (zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o systemie oświaty) ponosi gmina w ramach dochodów własnych ( zapewnienie warunków do spełniania obowiązku przedszkolnego jest zadaniem własnym gminy ), natomiast jeżeli sześciolatek zostanie uczniem - jest objęty subwencją oświatową. W roku 2010 subwencja miesięczna na 1 ucznia wyniosła: (4364,3937 x 1,0454482724) : 12 = 380,23zł. Do 2012 roku rodzice sześciolatków mają wybór: posłać dziecko do szkoły do klasy pierwszej lub nie. Aby nie doprowadzić do zablokowania szkół Ministerstwo Edukacji Narodowej w 2009 roku opracowało specjalny harmonogram wdrożenia reformy oświaty. W latach szkolnych 2009/2010, 2010/2011 i 2011/2012: - rodzice pięciolatków są obowiązani do dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do przedszkola, lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego, - rodzice sześciolatków deklarują objęcie dziecka obowiązkiem przedszkolnym lub obowiązkiem szkolnym (jeżeli jako pięciolatki uczęszczały do przedszkola publicznego, niepublicznego, albo dzieci, które nie uczęszczają do przedszkoli, ale otrzymają pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o możliwości rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego), - rodzice siedmiolatków składają wniosek w szkole, do której chcą posłać dziecko (obwodowej lub spoza obwodu szkoły). Od roku szkolnego 2012/2013 rodzice sześciolatków (rocznik 2006) już obowiązkowo oraz siedmiolatków (rocznik 2005, jeśli nie poszły jeszcze do szkoły) będą składali wniosek w szkole, w której dziecko będzie spełniało obowiązek szkolny (obwodowej lub spoza obwodu szkoły). Od 1 września 2009 roku rozpoczął się proces wprowadzania do szkół i przedszkoli nowej podstawy programowej określonej Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009r. Nr 4, poz.17). Dokument ten definiuje, jakie umiejętności i wiedzę powinien posiadać uczeń po każdym etapie kształcenia oraz wskazuje wymagania stawiane przed szkołą, nauczycielami i uczniami dotyczące treści kształcenia.
Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych. W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się w ujęciu proporcjonalnym zagospodarowanie czasu przebywania dziecka w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym: 1) co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela), 2) co najmniej jedną piątą czasu dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.), 3) najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego, 4) pozostały czas - dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować (w tej puli czasu mieszczą się czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne). W klasach I-III należy zadbać o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym o ich poczucie bezpieczeństwa. Sale lekcyjne powinny składać się z dwóch części: edukacyjnej (wyposażonej w tablicę, stoliki itp.) i rekreacyjnej (odpowiednio do tego przystosowanej). Zalecane jest wyposażenie sal w pomoce dydaktyczne i przedmioty potrzebne do zajęć, sprzęt audiowizualny, komputery z dostępem do Internetu, gry i zabawki dydaktyczne, kąciki tematyczne, biblioteczkę itp. Zaleca się, aby zajęcia z dziećmi prowadzone były na boisku, w sali gimnastycznej itp. Uczeń powinien mieć możliwość pozostawienia w szkole części swoich podręczników i przyborów szkolnych. Zajęcia komputerowe należy rozumieć dosłownie jako zajęcia z komputerami, prowadzone w korelacji z pozostałymi obszarami edukacji. Należy zadbać o to, aby w sali lekcyjnej było kilka kompletnych zestawów komputerowych z oprogramowaniem odpowiednim do wieku, możliwości i potrzeb uczniów. Komputery w klasach I-III szkoły podstawowej są wykorzystywane jako urządzenia, które wzbogacają proces nauczania i uczenia się o teksty, rysunki i animacje tworzone przez uczniów, kształtują ich aktywność (gry i zabawy), utrwalają umiejętności (programy edukacyjne na płytach i w sieci), rozwijają zainteresowania itp. Uczniom klas I-III należy umożliwić korzystanie ze szkolnej pracowni komputerowej. Zaleca się, aby podczas zajęć uczeń miał do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do Internetu. Nowe regulacje prawne określone m.in. rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) w obszarze kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mają sprzyjać wdrożeniu nowego modelu pracy z uczniami, w tym przygotowaniu rzetelnej diagnozy i rozpoznaniu potrzeb uczniów w celu ustalenia indywidualnego procesu edukacyjno terapeutycznego z udziałem wielu specjalistów (w tym pedagogów, psychologów, logopedów) i zaangażowaniu rodziców. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest udzielana uczniom m.in. w formie: zajęć rozwijających uzdolnienia, zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć specjalistycznych (korekcyjnokompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym), porad i konsultacji. Od 1 września 2009 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące kwalifikacji do nauczania w przedszkolach i klasach I III szkół podstawowych określone rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli mniemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 50, poz. 400).
Zgodnie z 4 tego rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i klasach I III szkół podstawowych posiadała osoba, która ukończyła studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym lub zakład kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Z uwagi na powyższe przeprowadzono badania ankietowe w zakresie przygotowania szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn do przyjęcia dzieci sześcioletnich i pięcioletnich od 1 września 2012 roku. Badaniami ankietowymi objętych zostało 19 szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn. W roku szkolnym 2009/2010 1539 dzieci rozpoczęło naukę w oddziałach klasy pierwszej szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn. Z tej liczby 70 dzieci to sześciolatki, co stanowiło 4,4 % uczniów przyjętych do klasy pierwszej. W roku szkolnym 2010/2011 na 1492 uczniów klasy pierwszej - 144 dzieci to sześciolatki, co stanowi 9,65 % pierwszoklasistów. W roku szkolnym 2010/2011 obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego w oddziałach przedszkolnych szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn spełnia 418 dzieci. Z tej liczby 87 to dzieci pięcioletnie, co stanowi 20,81 % dzieci w oddziałach przedszkolnych w szkołach. Celem badań ankietowych było uzyskanie informacji związanych z przygotowaniem szkół podstawowych do przyjęcia dzieci sześcioletnich do klasy pierwszej oraz dzieci pięcioletnich do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w związku z planowanym obniżeniem wieku obowiązku szkolnego, w tym określenie możliwości szkół w zakresie zapewnienia: - odpowiedniej bazy lokalowej, - wyposażenia i odpowiedniej organizacji zajęć edukacyjnych z uwzględnieniem kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, - wykwalifikowanej kadry pedagogicznej, - opieki po zakończeniu zajęć edukacyjnych, - bezpieczeństwa uczniów. Źródłem informacji były: - dane demograficzne pozyskane z Referatu Ewidencji Ludności Urzędu Miasta Olsztyn, - arkusze diagnostyczne wypełnione przez Dyrektorów Szkół Podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn (autodiagnoza), - przeglądy szkół.
II. Wyniki badań ankietowych Z danych uzyskanych w dniu 28 stycznia 2011r. z ewidencji ludności wynika, iż w Olsztynie zamieszkuje łącznie 3175 dzieci urodzonych w 2005 roku i 2006 roku, które w roku szkolnym 2012/2013 powinny rozpocząć realizację obowiązku szkolnego - naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Dzieci pięcioletnie obowiązek przedszkolny będą mogły realizować w przedszkolach miejskich lub prowadzonych przez inne podmioty, albo w oddziałach przedszkolnych szkół podstawowych - przygotowanych na ich przyjęcie. Liczba dzieci zamieszkałych w poszczególnych obwodach szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Olsztyn Szkoła Liczba dzieci z obwodu szkoły wg rocznika zgodnie z ewidencją ludności 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 SP-1 54 63 59 63 69 73 71 SP-2 64 83 87 93 110 108 103 SP-3 70 82 79 73 80 87 92 SP-6 33 49 49 48 41 41 52 SP-7 57 69 75 66 84 78 61 SP-9 84 77 83 83 68 87 88 SP-10 79 83 106 73 119 109 110 SP-13 63 80 69 63 84 89 95 SP-15 52 57 60 50 71 77 86 SP-18 49 51 44 59 58 49 52 SP-19 45 46 53 48 56 53 44 SP-22 114 115 147 149 144 139 117 SP-25 120 113 129 160 147 185 156 SP-29 90 75 67 89 100 90 87 SP-30 275 288 334 359 398 487 412 SP-32 98 73 86 104 91 82 97 SP-33 86 103 112 121 122 151 123 SP-34 11 14 15 25 21 16 14 razem 1444 1521 1654 1726 1863 2001 1860
Planowana organizacja szkół podstawowych w latach szkolnych 2011/2012 oraz 2012/2013 W roku szkolnym 2010/2011 funkcjonuje 58 oddziałów klas pierwszych, w roku szkolnym 2011/2012 planuje się 76 oddziałów, w roku szkolnym 2012/2013 będzie można utworzyć 86 oddziałów. Rok szkolny 2011/2012 Liczba oddziałów Rok Liczba oddziałów szkolny ogółem 0 I II III IV V VI 2012/2013 ogółem 0 I II III IV V VI SP-1 13 2 2 2 2 2 2 1 SP-1 15 2 3 2 2 2 2 2 SP-2 29 2 5 4 4 5 5 4 SP-2 30 1 5 5 4 5 5 5 SP-3 26 1 5 4 4 4 4 4 SP-3 26-5 5 4 4 4 4 SP-6 16-3 3 3 3 2 2 SP-6 17-3 3 3 3 3 2 SP-7 16 1 3 2 3 3 2 3 SP-7 17-4 3 2 3 3 2 SP-9 21 2 4 3 3 3 3 3 SP-9 24 1 5 4 3 3 3 3 SP-10 22 2 4 3 3 4 3 3 SP-10 22 2 4 4 3 4 4 3 SP-13 19-4 3 3 3 3 3 SP-13 20-4 4 3 3 3 3 SP-15 20 2 3 3 3 3 3 3 SP-15 19-4 3 3 3 3 3 SP-18 15 1 3 2 3 2 2 2 SP-18 16 1 3 3 2 3 2 2 SP-19 13 1 2 2 2 2 2 2 SP-19 14 1 3 2 2 2 2 2 SP-22 29 1 6 4 5 5 4 4 SP-22 31-7 6 4 5 5 4 SP-23 6-1 1 1 1 1 1 SP-23 7-2 1 1 1 1 1 SP-25 36 4 7 5 5 5 5 5 SP-25 38 2 9 7 5 5 5 5 SP-29 22-4 3 4 3 4 4 SP-29 22-4 4 3 4 3 4 SP-30 41 2 8 6 6 7 6 6 SP-30 43-10 8 6 6 7 6 SP-32 12 2 4 3 3 - - - SP-32 12 2 3 4 3 - - - SP-33 12 2 5 2 3 - - - SP-33 15 2 6 5 2 - - - SP-34 28-3 3 2 6 7 6 SP-34 27-2 3 3 6 6 7 razem 396 25 76 58 62 61 58 56 razem 415 14 86 76 58 62 61 58 Z danych uzyskanych od dyrektorów wynika, że szkoły podstawowe będą mogły przyjąć z dniem 1 września 2012 roku do klas pierwszych 2215 dzieci sześcioletnich oraz siedmioletnich oraz 345 dzieci pięcioletnich do 14 oddziałów przedszkolnych planowanych w 9 szkołach, które zapewnią dzieciom optymalne warunki pobytu.
Baza szkół, z której mogą korzystać dzieci wczesnej edukacji klas I-III oraz oddziału przedszkolnego Szkoła liczba sal zajęć lekcyjnych liczba sal zajęć specjalist. liczba pomieszczeń świetlicy liczba pracowni komputer. biblioteka z czytelnią sale gimnastyczne sale do zajęć ruchowych boiska place zabaw rekreacyjnych SP-1 6 1 2 1 1-2 1 1 SP-2 14 3 2 2 1 1 1 1 - SP-3 9 4 2 2 1 2 3 1 - SP-6 6 1 4 2 1 2 1 1 - SP-7 4 2 2 2 1 1 2 1 - SP-9 7 1 2 1 1 1 1 1 1 SP-10 7 2 3 2 2 1 1 2 - SP-13 6 2 2 2 1 1 1 1 1 SP-15 7 3 1 2 1 1 1 1 - SP-18 9-3 1 1 1 1 1 - SP-19 3-1 1 1 1 1 1 - SP-22 8 3 3 1 1 1 1 1 - SP-23 2 1 1 1 1 2 1-1 SP-25 14 7 2 2 1 1 1 1 1 SP-29 6 1 2 2 1 1 2 1 1 SP-30 5 4 3 2 1 3 1 1 - SP-32 5 1 2 1 1 1 1 1 - SP-33 9 2 3 1 1-1 1 1 SP-34 3 2 3 2 1 2 1 1 - razem 130 40 43 30 20 23 24 19 7
Nauczyciele We wszystkich szkołach podstawowych zatrudnieni są nauczyciele kształcenia zintegrowanego, wychowania przedszkolnego (wczesnej edukacji), którzy posiadają wymagane kwalifikacje do pracy. Ponadto w szkołach zatrudnieni są nauczyciele zajęć specjalistycznych, w tym wychowawcy świetlicy, bibliotekarze, pedagodzy, psycholodzy, logopedzi i inni wspierający proces edukacyjny. Szkoła wychowanie przedszkolne kształcenie zintegrowane bibliotekarz wychowawca świetlicy pedagog psycholog logopeda inny nauczyciel specjalista (w tym terapeuta) etaty osoby etaty osoby etaty osoby etaty osoby etaty osoby etaty osoby etaty osoby etaty osoby SP-1 1 1 8 6 1 1 3,5 8 1 1 - - 0,05 1 0,1 1 SP-2 2 2 12 12 2,5 3 5,5 7 1 1 1 1 1,1 2 1 1 SP-3 1 1 12 12 2 2 6 8 1 1 - - - - 0,5 1 SP-6 - - 9 9 1,5 2 5,5 12 1 1 - - - - - - SP-7 - - 9 9 1 1 5,5 6 1 1 - - 0,5 1 - - SP-9 1 1 9 9 1 1 5 5 1 1 - - 0,05 1 1,35 2 SP-10 1 1 9 9 1 1 6 9 2 2 - - 0,2 1 - - SP-13 - - 9 9 1,5 3 4 6 1,5 2 - - - - - - SP-15 1 1 9,56 10 1 1 2,23 3 1 1 - - 1 1 1 1 SP-18 0 0 9 12 1 1 4 10 1 1 - - - - - - SP-19 1 1 6 6 0,5 1 3 3 1 1 - - 0,5 1 - - SP-22 1 1 15 15 2 2 8 8 2 2 0,5 1 1,5 2 1 1 SP-23 - - 3 3 1 1 1 1 1 1 0,5 1 - - - - SP-25 4 4 17 17 0,5 1 7,5 8 1 1 1 1 2 2 14 14 SP-29 0 0 11 11 1,5 2 6 7 1 1 - - 1 1 - - SP-30 1 1 19 19 2,5 3 5 5 1 1 - - 0,1 1 2 2 SP-32 2,1 3 11,42 12 0,5 1 3,5 4 1 1 - - 0,1 1 0,5 1 SP-33 2 2 9,55 10 0,5 1 5 5 1 1 - - 0,1 1 - - SP-34-0 6 6 2 2 3 4 1 1 0,5 1 0,5 1 0,5 1 razem 18,1 19 193,5 196 24,5 30 89,23 119 21,5 22 3,5 5 8,7 17 21,95 25
III. Wnioski Jak wynika z przeprowadzonych badań ankietowych: 1) wszystkie szkoły: dysponują odpowiednimi pomieszczeniami do prowadzenia zajęć edukacyjnych dla dzieci sześcioletnich - uczniów klas pierwszych (zmianowość ukształtuje się na dotychczasowym poziomie), zaopiekują się uczniami po zajęciach edukacyjnych w świetlicy szkolnej, zapewnią wyżywienie w stołówce szkolnej przez funkcjonujące w szkołach kuchnie lub w ramach organizowanego cateringu, posiadają możliwość wygospodarowania miejsc (szafek) na pozostawianie przez uczniów klas I-III podręczników i przyborów szkolnych, posiadają sale do ćwiczeń i zabaw ruchowych, W 17 szkołach są sale gimnastyczne (oprócz SP-1, SP-33), w 18 szkołach są boiska sportowe (oprócz SP-23). 2) wszystkie szkoły mają możliwość: ustalenia równomiernego rozkładu zajęć edukacyjnych, zapewnienia zajęć wspierających rozwój ucznia, zapewnienia zajęć rozwijających zainteresowania uczniów, dostosowania czasu pracy świetlicy do godzin pracy rodziców, zapewnienia dzieciom na życzenie rodziców - dodatkowego (poza obiadem) posiłku w formie szklanki mleka lub owoców i warzyw. 3) wszystkie szkoły zapewnią nauczycieli posiadających wymagane kwalifikacje do pracy. Badania ankietowe pozwoliły na zebranie od dyrektorów szkół spostrzeżeń i uwag dotyczących organizacji pracy w związku z objęciem dzieci sześcioletnich obowiązkiem szkolnym oraz dzieci pięcioletnich - obowiązkiem odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego. W związku z tym do 31 sierpnia 2012 roku zostaną podjęte działania w zakresie: 1) doposażenia bazy szkół w zakresie: mebli (stolików i krzeseł) do wzrostu dzieci 5 i 6-letnich, pomocy dydaktycznych, zestawów komputerowych z dostępem do Internetu, urządzenia placów zabaw. W budżecie Miasta Olsztyn na rok 2011 są zaplanowane środki w kwocie 100.000zł na doposażenie szkół podstawowych w pomoce dydaktyczne. 2) zatrudnienia nauczycieli wczesnej edukacji w związku ze zwiększoną liczbą oddziałów w roku szkolnym 2011/2012: w oddziałach przedszkolnych 8 nauczycieli, w klasach I-III 16 nauczycieli oraz nauczycieli wspierających, w tym wychowawców świetlicy, psychologów, logopedów, gimnastyki korekcyjnej. Informacja o wolnych miejscach pracy dla nauczycieli zostanie podana na tworzonej na stronie Internetowej Urzędu Miasta Olsztyn zakładce Bank Ofert Pracy dla Nauczycieli.