www.pwcacademy.pl Utrata wartości aktywów Wartość końcowa w umowach leasingu 3 listopada 2011
Zakres zagadnień Utrata wartości MSR 36: Czym jest utrata wartości? Jakich aktywów dotyczy utrata wartości? Kiedy istnieje obowiązek przeprowadzenia testu? Ośrodek wypracowujący środki pieniężne Etapy testowania Utrata wartości wg Ustawy o rachunkowości Wartość końcowa w umowach leasingu: Leasing finansowy Leasing operacyjny PwC Akademia PwC 2
Czym jest utrata wartości? Aktywo utraciło swoją wartość jeśli jego wartość bilansowa jest wyższa niż jego wartość odzyskiwalna Wartość bilansowa powinna być zmniejszona do wartości odzyskiwalnej utrata wartości wartość odzyskiwalna to większa z: wartość godziwa minus koszty zbycia Wartość bilansowa Wartość odzyskiwalna wartość użytkowa Akademia PwC 3
Jakich aktywów dotyczy utrata wartości? Sprawozdanie finansowe spółki ABC na dzień 31 grudnia 2009 r. Bilans na dzień 31 grudnia Aktywa trwałe 31 grudnia 2009 31 grudnia 2008 Testowane na utratę wartości zgodnie z MSR 36 Testowane na utratę wartości na podstawie innych standardów Wartości niematerialne 234 470 324 556 Rzeczowe aktywa trwałe 7 949 529 6 988 776 Nieruchomości inwestycyjne 450 767 344 888 Inwestycje w: Jednostkach zależnych 1 235 990 1 235 990 Jednostkach stowarzyszonych 557 988 557 988 Długoterminowe aktywa finansowe 78 990 84 555 Razem aktywa trwałe 10 507 734 9 536 753 Aktywa obrotowe Zapasy 3 223 455 3 112 665 Aktywa przeznaczone do sprzedaży 980 223 678 333 Należności handlowe i pozostałe 2 675 890 2 345 551 Aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej 450 000 389 000 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 125 990 56 478 Razem aktywa obrotowe 7 455 558 6 582 027 Akademia PwC 4
Kiedy istnieje obowiązek przeprowadzania testu? Na każdą datę bilansową Corocznie Kiedy wystąpią przesłanki Pozostałe aktywa trwałe Wartość firmy Wartość firmy Nakład prac Wartości niematerialne o nieokreślonym czasie użytkowania Wartości niematerialne, które nie są jeszcze dostępne do użytkowania Testowanie Wartości niematerialne o nieokreślonym czasie użytkowania Wartości niematerialne, które nie są jeszcze dostępne do użytkowania Testowanie Analiza przesłanek Częstotliwość Akademia PwC 5
Ośrodek wypracowujący środki pieniężne Cash Generating Unit (CGU) Grupa Definicja CGU Najmniejsza możliwa do określenia grupa aktywów, której dalsze użytkowanie prowadzi do wystąpienia wpływów środków pieniężnych, będących w znacznym stopniu niezależnymi od wpływów środków pieniężnych pochodzących z innych aktywów lub ich grup. Segment 1 Segment 2 Segment 3 Segment 4 Dywizja 1 Dywizja 2 Dywizja 3 Region 1 Region 2 BU 1 BU 2 BU 3 Kraj 1 Kraj 2 Region 1 Region 2 Aktywo Aktywa bez alokowanej wartości firmy Jak zarząd monitoruje działalność jednostki Jak zarząd podejmuje decyzje o kontynuowaniu działalności lub też jej sprzedaży Aktywny rynek na produkty / usługi Wartość firmy Jak jednostka monitoruje wartość firmy dla celów wewnętrznej sprawozdawczości zarządczej Nie wyżej niż segment operacyjny przed agregacją Akademia PwC 6
Ośrodek wypracowujący środki pieniężne - przykłady Cash Generating Unit (CGU) Poziom Cały region Jednostka prawna Segment działalności Linia produkcyjna / usługowa Pojedyncze aktywo Przykład Sieć telefonii komórkowej w Polsce Spółka, przedsiębiorstwo Produkcja stolarki okiennej, Usługi CFM Telewizyjny kanał tematyczny Statek, przedmiot leasingu Akademia PwC 7
Etapy testu na utratę wartości Szacowanie wartości odzyskiwalnej i porównanie z wartością bilansową Analiza przesłanek Ujęcie odpisu Akademia PwC 8
Analiza przesłanek Zewnętrzne kapitalizacja rynkowa < wartość bilansowa netto aktywów jednostki większa utrata wartości rynkowej niż utrata wartości w wyniku upływu czasu i zwykłego użytkowania wzrost rynkowych stóp procentowych lub innych rynkowych stóp zwrotu z inwestycji wystąpienie niekorzystnych zmian o charakterze technologicznym, rynkowym, gospodarczym lub prawnym w otoczeniu jednostki gospodarczej Możliwe przesłanki utraty wartości Wewnętrzne dowody na to, że nastąpiła utrata przydatności danego składnika aktywów lub jego fizyczne uszkodzenie wystąpienie znaczących i niekorzystnych dla jednostki zmian dotyczących zakresu lub sposobu użytkowania (przyszłego lub przewidywanego) ekonomiczne osiągi danego składnika aktywów mniejsze od oczekiwanych Akademia PwC 9
Szacowanie wartości odzyskiwalnej CGU Spółka CGU Wartość bilansowa Wartość odzyskiwalna większa z: wartość godziwa minus koszty zbycia wartość użytkowa CGU Akademia PwC 10
Ustalenie wartości godziwej minus koszty zbycia Hierarchia wartości godziwej Cena z wiążącej umowy sprzedaży Bieżąca cena rynkowa na aktywnym rynku Cena z ostatnich porównywalnych transakcji w tej samej branży Szacunek przy użyciu metod dyskontowych Wyceny rynkowe (np. mnożniki w oparciu o ceny transakcyjne, kapitalizację rynkową) Wyceny dochodowe (np. DCF) Akademia PwC 11
Ustalenie wartości użytkowej 2010 2011 2012 RV przepływy w okresie prognoz + wartość końcowa Szacunki uwzględniają prognozy przyszłych wpływów środków pieniężnych wynikające z użytkowania aktywów prognozy przyszłych wypływów środków pieniężnych przepływy środków pieniężnych netto, które zostaną uzyskane z tytułu zbycia składnika aktywów wydatki na utrzymanie zdolności operacyjnej aktywa (bieżące remonty) wydatki na ukończenie środków trwałych w budowie Szacunki nie uwzględniają inwestycje w udoskonalenie lub zwiększenie zdolności produkcyjnych/sprzedaży usług działalność finansowa podatek dochodowy przyszłe oszczędności z tytułu restrukturyzacji Akademia PwC 12
Ustalenie wartości użytkowej Na co zwracać uwagę? ZAŁOŻENIA SZACUNKI CZASOOKRES założenia poparte faktograficznie większa waga - ewidencja zewnętrzna odzwierciedlające istniejącą technologię i procesy podczas pozostającego okresu użytkowania składnika aktywów oparte na najnowszym i zatwierdzonym przez kierownictwo budżecie spójne z dotychczasowymi wynikami więcej niż jeden scenariusz maksymalnie 5-letni okres (w uzasadnionych przypadkach może być dłuższy okres) ponad 5 lat zastosowanie stałej lub malejącej stopy wzrostu Akademia PwC 13
Stopa dyskontowa 1 Suma zdyskontowanych przepływów pien. ( 1 + r ) n Stopa dyskontowa powinna być stopą przed opodatkowaniem i odzwierciedlać: 2 bieżącą ocenę rynkowej wartości pieniądza w czasie ryzyko wiążące się z danym składnikiem aktywów, o które szacunki przyszłych przepływów pieniężnych nie zostały już skorygowane 3 Stopa dyskontowana jest niezależna od struktury kapitałowej spółki oraz od sposobu, w jaki nabycie aktywa zostało sfinansowane. Akademia PwC 14
Szacowanie wartości rezydualnej Oczekiwany okres użytkowania aktywa albo (stała lub malejąca stopa wzrostu) Ekstrapolacja (stała lub malejąca stopa wzrostu) Wartość likwidacyjna, cena sprzedaży max 5 lat w uzasadnionych przypadkach można ująć dłuższy okres Budżet Wartość rezydualna Wartość rezydualna jest obciążona największym ryzykiem błędu w całej kalkulacji Akademia PwC 15
Ujęcie odpisu z tytułu utraty wartości Dla pojedynczych aktywów, odpis ujmowany jest w rachunku zysków i strat Jeśli aktywo było przeszacowywane, zmniejszany jest kapitał z przeszacowania Dla OWŚP, odpis jest alokowany: o w pierwszej kolejności do wartości firmy przyporządkowanej do OWŚP o następnie proporcjonalnie do pozostałych aktywów trwałych, przy czym wartość aktywa nie może osiągnąć wartości niższej od najwyższej z następujących kwot: wartości godziwej minus koszty zbycia, wartości użytkowej, zera. Wartość firmy Aktywa trwałe wartość księgowa Sytuacja 1 Sytuacja 2 Utrata wartości Wartość odzyskiwalna aktywów trwałych Odpis wartości firmy Utrata wartości Wartość odzyskiwalna aktywów trwałych Odpis wartości firmy Proporcjonalny odpis środków trwałych i wartości niematerialnych (nie niżej niż ) Akademia PwC 16
Konsekwencje utraty wartości Sprawozdanie finansowe Zazwyczaj duża strata księgowa netto Zmniejszenie amortyzacji w następnych okresach Podatek odroczony Brak wpływu na przyszłe przepływy Wpływ na innych interesariuszy Wpływ na wskaźniki kredytowe (covenants) i finansowe zyskowność zadłużenie zwrot z aktywów Odbiór utraty wartości przez rynek Akademia PwC 17
Odwrócenie odpisu aktualizującego wartość Odwrócenie odpisu następuje jeśli istnieją przesłanki wskazujące na to, że utrata wartości nie występuje albo, że zmniejszyła się W odniesieniu do pojedynczego składnika aktywów ujmuje się Do rachunku zysków i strat Skorygowanie odpisu amortyzacyjnego dotyczącego danego składnika aktywów w ciągu pozostałego okresu jego użytkowania Przypadek szczególny: przeszacowany składnik aktywów W kapitał własny (kapitał z aktualizacji wyceny) lub jako przychód, jeśli odpis z tytułu utraty wartości odniesiono w koszty Akademia PwC 18
Odwrócenie odpisu aktualizującego wartość w odniesieniu do ośrodka wypracowującego środki pieniężne Przypisanie odwrócenia odpisu aktualizującego do składników aktywów OWŚP (różne od wartości firmy), proporcjonalnie do udziału wartości bilansowej każdego ze składników aktywów w wartości danego ośrodka wartość bilansowa składników aktywów, po odwróceniu odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości, nie powinna przekroczyć wartości bilansowej tego składnika, gdyby nie ujmowano odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w latach ubiegłych. Zakaz odwracania odpisów aktualizujących dotyczących wartości firmy! Akademia PwC 19
Ustawa o rachunkowości Art. 28 p.7 Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. PwC Akademia PwC 20
Ustawa o rachunkowości (cd.) Art. 32. p.4 W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się - w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość. Art. 32 p.5 Odpisy, o których mowa w ust. 4, dotyczące środków trwałych, których wycena została zaktualizowana na podstawie odrębnych przepisów, zmniejszają odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny różnice spowodowane aktualizacją wyceny. Ewentualną nadwyżkę odpisu, o którym mowa w ust. 4, nad różnicami z aktualizacji wyceny zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. PwC Akademia PwC 21
Ustawa o rachunkowości (cd.) Art. 35c. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych. PwC Akademia PwC 22
Specyficzne problemy w umowach leasingu Wartość końcowa / rezydualna Leasing finansowy niegwarantowana wartość rezydualna W przypadku obniżenia wartości końcowej konieczne ujęcie straty (w wartości zdyskontowanej) i rekalkulacja przyszłych przychodów z umowy Leasing operacyjny utrata wartości czy zmiana amortyzacji? PwC Akademia PwC 23
Specyficzne problemy w umowach leasingu Weryfikacja wartości rezydualnej Przykład Spółka jest leasingodawcą w umowie leasingu finansowego: Wartość początkowa przedmiotu 100.000 PLN Szacowana wartość rezydualna 10.000 PLN Roczne płatności z góry 22.490 PLN Na koniec trzeciego roku Spółka ocenia, że wartość końcowa spadła do poziomu 8.000 PLN. Jak należy ująć spadek wartości rezydualnej? PwC Akademia PwC 24
Specyficzne problemy w umowach leasingu Weryfikacja wartości rezydualnej Ujęcie początkowe Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Stan na początek roku 100 000 85 256 69 039 51 201 31 581 Raty leasingowe -22 490-22 490-22 490-22 490-22 490 Wartość kapitału po spłacie 77 510 62 766 46 549 28 711 9 091 Odsetki 7 746 6 273 4 652 2 869 909 PwC Stan na koniec roku 85 256 69 039 51 201 31 581 10 000 Akademia PwC 25
Specyficzne problemy w umowach leasingu Weryfikacja wartości rezydualnej Ujęcie zmian szacunku wartości końcowej Zmiana wartości rezydualnej = 10.000 8.000 = 2.000 Czynnik dyskontowy = 0,82645 Wartość bieżąca różnicy = 1.653 Wartość ujmujemy jako stratę w trzecim roku obowiązywania umowy. Następnie niezbędna będzie korekta przepływów z umowy. PwC Akademia PwC 26
Specyficzne problemy w umowach leasingu Weryfikacja wartości rezydualnej Kalkulacja po korekcie Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Stan na początek roku 100 000 85 256 69 039 49 548 29 763 Raty leasingowe -22 490-22 490-22 490-22 490-22 490 Wartość kapitału po spłacie 77 510 62 766 46 549 27 058 7 273 Odsetki 7 746 6 273 4 652 2 704 727 Strata z tyt. wartości rezydualnej -1 653 PwC Stan na koniec roku 85 256 69 039 49 548 29 763 8 000 Akademia PwC 27
Dziękujemy za uwagę! This publication has been prepared for general guidance on matters of interest only, and does not constitute professional advice. You should not act upon the information contained in this publication without obtaining specific professional advice. No representation or warranty (express or implied) is given as to the accuracy or completeness of the information contained in this publication, and, to the extent permitted by law, [insert legal name of the PwC firm], its members, employees and agents do not accept or assume any liability, responsibility or duty of care for any consequences of you or anyone else acting, or refraining to act, in reliance on the information contained in this publication or for any decision based on it. 2011 PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. All rights reserved. In this document, PwC refers to PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. which is a member firm of PricewaterhouseCoopers International Limited, each member firm of which is a separate legal entity.