ZAWARTOŚC OPRACOWANIA I. Spis treści : 1. Cel i zakres projektu....2 2. Charakterystyka obszaru badań....3 2.1 PołoŜenie, morfologia i hydrografia...3 2.2 Budowa geologiczna.3 2.3 Warunki hydrogeologiczne 4 3. Projektowany zakres prac..5 3.1. Lokalizacja projektowanych otworów...5 3.2. Wykonanie oraz konstrukcja otworów...5 3.3. Prace geodezyjne.5 3.4. Prace hydrogeologiczne i hydrochemiczne.6 4. Ochrona środowiska w trakcie prowadzenia robót.7 5. Prace dokumentacyjne..8 6. Etapy i harmonogram prac.8 7. Wnioski 9 II. Załączniki: 1. Fragment mapy topograficznej (z wierceniami archiwalnymi) skala 1 : 10 000 2. Mapa projektowanych wierceń badawczych skala 1 : 500 3. Archiwalne karty otworów geotechnicznych (zał. 3.1 do 3.3.) 4. Projekt geologiczno-techniczny otworu badawczego 1
1. Cel i zakres projektu Niniejszy projekt został zrealizowany na zlecenie Przedsiębiorstwa AK NOVA Sp. z o.o. z biurem handlowym przy ul. Czechosłowackiej w Poznaniu. Inwestorem jest Związek Komunalny Gmin Ziemi Lubartowskiej. Podstawną prawną jest umowa z dnia 22.IV.2010 zawarta pomiędzy zleceniodawcą a Pracownią Geologiczno InŜynierską TOPAZ z siedzibą w Ostrowie Wlkp. Zarządcą składowiska jest Urząd Gminy w Ostrówku. Celem projektowanych prac jest rozpoznanie warunków hydrogeologicznych oraz projekt wykonania sieci monitoringu wód podziemnych dla składowiska odpadów w miejscowości Luszawa Zakres prac w ramach projektu obejmuje: wykonanie 3 wierceń badawczych do głębokości 6,0 m ppt. Zafiltrowanie i obudowanie otworów badawczych (wykonanie piezometrów) Polowe pomiary hydrogeologiczne (współczynnik filtracji) Badania laboratoryjne pobranych prób gruntu oraz wody podziemnej Niwelacja otworów, pomiar głębokości zwierciadła wody podziemnej i potwierdzenie kierunku odpływu wód pierwszego poziomu wodonośnego z rejonu składowiska. Projekt prac geologicznych został wykonany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r. (Dz. U. Nr 153, poz. 1777) z późniejszymi zmianami. Opracowanie oparto na analizie dostępnych materiałów geologicznych i hydrogeologicznych: [1]. Geografia Regionalna Polski ; J. Kondracki ; 2000 ;; PWN. Warszawa [2]. Budowa geologiczna Polski ; Tom VII ; Wydawnictwa Geologiczne ; Warszawa J. Malinowski ; 1991 [3]. Instrukcje, Wytyczne, Poradniki 444/2009; Zasady budowy Składowisk Odpadów, Instytut Techniki Budowlanej. Warszawa 2009. [4]. Program Ochrony Środowiska dla gminy Ostrówek, Abrys Technika Sp. z o.o. [5]. Opinia geotechniczna dla rozpoznania warunków gruntowo wodnych w rejonie nieczynnego składowiska odpadów w miejscowości Lubsza, - Pracownia Geologiczno inŝynierska TOPAZ, kwiecień 2010. 2
2. Charakterystyka obszaru badań 2.1. PołoŜenie, morfologia i hydrografia Omawiane składowisko odpadów zlokalizowane jest w miejscowości Luszawa i oddalone jest około 5 km w kierunku północno - wschodnim miasta Ostrówek, siedziby gminy. Składowisko zajmuję łączną powierzchnię około 0,76 ha, z czego cześć zdeponowanych odpadów wynosi około 0,4 ha. Pierwotnie teren wykorzystywany był jako wyrobisko kruszywa w którym z czasem składowano odpady. Obecnie jest to składowisko nieczynne i niezrekultywowane. Teren badań ze wszystkich stron otoczony jest lasem, a dojazd do składowiska odbywa się lokalnymi leśnymi drogami. Zgodnie z podziałem administracyjnym jest to gmina Ostrówek, powiat lubartowski, województwo lubelskie. Zgodnie z podziałem fizyczno geograficznym wg Kondrackiego [4], analizowany obszar leŝy w obrębie Pradoliny Wieprza. Jest to mezoregion obejmujący szeroką doliną rzeki Wieprz (Dorzecze Wisły), która płynie w odległości 1,8 km w kierunku zachodnim od terenu badań. Powierzchnia terenu w obrębie składowiska oraz na terenie przyległym nie jest zróŝnicowana i zamyka się w rzędnych 145,0 do 146,0 m npm (zał. 2). Największe zróŝnicowania powierzchni występują w części centralnej składowiska gdzie zdeponowano odpady. Wysokość wynosi tutaj 144,0 do 146,0 m npm. 2.2. Budowa geologiczna Tektonicznie środkowa część Niecki Lubelskiej (obszar gminy Ostrówek) jest mało urozmaicona. W zachodniej części powiatu lubartowskiego występuje ciągła pokrywa osadów paleogenu [4]. Na pozostałym obszarze osady te występują w postaci izolowanych płatów. Utwory eocenu są wykształcone jako mułki i piaski margliste, glaukonitowe z konkrecjami fosforytów w części spagowej. Utwory oligocenskie wykształcone są w postaci piasków rzadziej Ŝwirów, iłów, mułków. Miocen wykształcony jest w dwu facjach limniczno bagiennych w postaci piasków lokalnie z wkładkami iłów i węgli brunatnych oraz utworami morskimi występujący w postaci białych piasków kwarcowych ze 3
zlepieńcami muszlowymi w stropie. Paleocen wykształcony jest w postaci iłów i mułków piaszczystych. Najstarsze osady plejstoceńskie reprezentowane są przez serie osadów morenowych i wodnolodowcowych związanych z transgresja zlodowacenia środkowopolskiego w postaci iłów i mułków zastoiskowych, piasków i Ŝwirów wodnolodowcowych oraz glin zwałowych. Najstarsze osady plejstoceńskie reprezentowane są przez serie osadów morenowych i wodnolodowcowych związanych z transgresja zlodowacenia środkowopolskiego w postaci mułków zastoiskowych, piasków i Ŝwirów wodnolodowcowych oraz glin zwałowych. W rejonie badań występują plejstoceńskie oraz holoceńskie osady piaszczyste związane z akumulacją fluwialną. A badań archiwalnych [5] wynika, Ŝe miąŝszość tych osadów w rejonie składowiska wynosi minimum 6,0 m (zał.3). 2.3. Warunki hydrogeologiczne Na terenie całego powiatu lubartowskiego, tak wiec i na terenie gminy Ostrówek, zasoby wód podziemnych o znaczeniu uŝytkowym występują w utworach kredowych, trzeciorzędowych i czwartorzędowych [4]. Zasoby wód podziemnych z wykorzystaniem do celów gospodarczych i komunalnych uznaje się na obszarze gminy za wystarczające. UŜytkowane poziomy wodonośne występują w utworach kredowych, trzeciorzędowych i czwartorzędowych, ale dwa pierwsze ujmowane są tylko studniami głębinowymi. Studnie kopane bazują na wodach czwartorzędowych, zasilanych opadami atmosferycznymi dzięki duŝej przepuszczalności warstwy aeracji. Głębokość zwierciadła wód tego poziomu w rejonie gminy Ostrówek waha się od 1 m. ppt do 17 m ppt., Szczególnie płytkim poziomem zwierciadła tych wód charakteryzują się obszary dolin rzecznych - czyli w rejonie występowania analizowanego składowiska, gdzie zwierciadło nawiercono na głębokości 2,5 do 3,0 m ppt. Wody poziomu czwartorzędowego odpływają w kierunku wschodnim oraz południowo wschodnim w stronę rzeki Wieprz, która stanowi regionalną bazę drenaŝu dla płytko występujących wód 4
podziemnych. Współczynnik filtracji obliczony wzorem Hazena dla nawodnionych piasków wynosi 10,5 do 13,5 m/d. Pod względem zasobów wód podziemnych gmina połoŝona jest w IX regionie hydrogeologicznym lubelsko - podlaskim, na obszarze górnokredowego głównego zbiornika wód podziemnych GZWP Nr 407 Niecka Lubelska (Chełm-Zamosc) Obszar Wysokiej Ochrony. Potencjalna zasobność tych wód na terenie gminy jest wysoka i wynosi 200-300 m3/dobę/km2. Jest to zbiornik wód podziemnych wysokiej ochrony (OWO) zgodnie z warunkami określonymi w opracowaniu Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce, wymagajacych szczególnej ochrony, 1: 50 0000. AGH. Kraków 1990, opracowanym pod kierunkiem A.S. Kleczkowskiego. Na terenie gminy Ostrówek nie ma wydzielonych obszarów o najwyŝszej ochronie wód podziemnych (ONO). 3. Projektowany zakres prac 3.1. Lokalizacja projektowanych stanowisk badawczych Celem projektowanych prac jest szczegółowe określenie warunków hydrogeologicznych występujących rejonie składowiska oraz wykonanie sieci piezometrów dla monitoringu jakości wody podziemnej przed i po rekultywacji. Otwory obserwacyjne zlokalizowano na podstawie badań archiwalnych [5] oraz obowiązujących przepisach prawnych lokalizując otwór nr 1 od strony wschodniej (kierunek napływu wód podziemnych) oraz otwory nr 2,3 od strony zachodniej (kierunek odpływu). 3.2. Wykonanie i konstrukcja otworów Wiercenia przewidziano do głębokości 6,0 m. Otwory naleŝy wykonać systemem mechanicznym obrotowym na sucho zgodnie z projektem geologiczno-technicznym załącznik nr 4. Po nawierceniu warstwy wodonośnej naleŝy przerwać wiercenie i przeprowadzić pomiar stabilizacji lustra wody. Następnie wiercenia do zadanej głębokości naleŝy dokończyć w rurach 5
osłonowych o średnicy 160 mm. W zaleŝności od głębokości występowania zwierciadła wody zostanie zabudowana kolumna filtrowa z rur PCV o następującej konstrukcji: Rura nadfiltrowa PCV o średnicy 110 mm (długość zaleŝna od głębokości nawiercenia zwierciadła wody). Filtr perforowany PCV o średnicy 110 mm i długości około 2 m, owinięty siatką nylonową; Rura podfiltrowa PCV o średnicy 110 mm i długości minimum 1,0 m zamknięta denkiem. Filtry naleŝy wykonać z rury perforowanej (wielkość szczelin ustalona zostanie na podstawie analiz granulometrycznych) owiniętej siatką nylonową 1x1 mm. W warstwie wodonośnej nie przewiduje się zastosowania obsypki Ŝwirowej. Po zakończeniu wierceń i zafiltrowaniu rury osłonowe naleŝy usunąć. Po zakończeniu wierceń i zabiegów usprawniających wykonany otwór obserwacyjny naleŝy zabezpieczyć i zamknąć przy pomocy tzw. metalowych kapturów zamykanych na kłódkę. 3.3. Prace geodezyjne Po wykonaniu otworów naleŝy określić ich lokalizacje, oraz wysokość nad poziomem morza. NaleŜy wykorzystać repery robocze znajdujące się na terenie składowiska (zał 2). 3.4. Prace hydrogeologiczne i hydrochemiczne Pobór prób do badań. W trakcie wiercenia naleŝy pobierać do skrzynek i worków próby o naturalnym uziarnieniu (NU) przewierconych skał co 1m., lub przy kaŝdorazowej zmianie litologii. Dodatkowo z warstwy wodonośnej naleŝy pobrać próbki skał (m.in.: NW) do szczegółowych badań laboratoryjnych, w tym na analizę granulometryczną. Próby o naturalnym uziarnieniu (NU) przechować naleŝy w magazynie prób wykonawcy wierceń, aŝ do czasu zatwierdzenia dokumentacji powykonawczej 6
(Dz. U. 2001.153.1780 Gromadzenie i udostępnianie próbek i dokumentacji geologicznych ( Dz. U. 2001.153.1780 Gromadzenie i udostępnianie próbek i dokumentacji geologicznych). Pomiary zwierciadła wód podziemnych Po nawierceniu zwierciadła wody podziemnej oraz w otworze piezometrycznym naleŝy szczegółowo przeprowadzić pomiar stabilizacji zwierciadła wody, pobrać próby wody do analiz chemicznych oraz pomierzyć temperaturę i przewodnictwo właściwe wody. Oznaczenia współczynnika filtracji k in-situ Po zakończeniu wiercenia planuje się, w zaleŝności od panujących warunków hydrogeologicznych przeprowadzić próbne pompowanie lub zalewanie otworu w celu określenia właściwości filtracyjnych ośrodka skalnego. Wyniki tych badań powinny zostać zestawione w formie tabelarycznej i odpowiednio zinterpretowane. Badania hydrochemiczne Po wykonaniu piezometrów naleŝy pobrać próby z kaŝdego otworu dla badań hydrochemicznych. Ich zakres oraz częstotliwość powinny być zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002r (Dz.U. 220, Poz. 1858) w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów. Otrzymane wyniki mają za zadania określać jakość wód podziemnych przed i po rekultywacji. Badania laboratoryjne Pobrane próby gruntu zostaną poddane analizie granulometrycznej, w celu określenia szczegółowego uziarnienia. 4. Ochrona środowiska w trakcie prowadzenia robót Projektowane prace i badania geologiczne nie będą wywierać niekorzystnego wpływu na środowisko naturalne w rejonie prowadzonych robót pod warunkiem przestrzegania zasad BHP oraz wymogów sztuki wiertniczej. Sprzęt wiertniczy powinien być sprawny, bez wycieków olejów i paliwa. Po wykonaniu prac teren powinien zostać przywrócony do pierwotnego stanu. 7
Otwory naleŝy zlikwidować zasypując urobkiem w kolejności odwrotnej do nawierconej. 5. Prace dokumentacyjne Po wykonaniu prac polowych i laboratoryjnych naleŝy przystąpić do wykonania dokumentacji ustalającej warunki hydrogeologiczne. NaleŜy ustalić m.in.: profil litologiczny dla wykonanych otworów, wykonać przekroje hydrogeologiczne oraz głębokość występowania wody podziemnej. Treść dokumentacji oraz jej forma powinna być zgodna z obowiązującymi przepisami prawa, w tym: (Dz. U. Nr 201, poz. 1673 z dnia 14 października 2005 r.) w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać hydrogeologiczne i geologiczno-inŝynierskie. Ustawa z dnia 04 lutego 1994, Prawo geologiczne i górnicze (wg stanu prawnego na dzień 10 września 2008 r.) Dokumentację naleŝy przedstawić do zatwierdzenia w starostwie powiatowym w Lubartowie w terminie 3 miesięcy od daty zakończenia robót terenowych. 6. Etapy i harmonogram prac Całość prac geologicznych związanych z wykonaniem badań dla rozpoznania warunków hydrogeologicznych, planuje się wykonać w następujących etapach : Etap 1 prace terenowe : wykonanie otworów badawczych, - opróbowanie otworów, - przeprowadzenie badań hydrogeologicznych terenowych - zafiltrowanie wybranych otworów badawczych - prace geodezyjne. Czas realizacji: 1,5 miesiąca 8
Etap II badania laboratoryjne: - analizy sitowe i areometryczne - wykonanie oznaczeń wybranych parametrów geotechnicznych gruntów Czas realizacji: 1 miesiąc Etap III opracowanie dokumentacji ustalającej warunki hydrogeologczne: - opracowanie tekstu dokumentacji, - opracowanie załączników graficznych. Czas realizacji: 1,5 miesiąca. Przewidywany czas realizacji całości zadania 4,0 miesiące. 7. Wnioski Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 5 lutego 2005 Prawo Geologiczne i Górnicze (wg stanu prawnego na dzień 10 września 2008 r.), projekt prac naleŝy przedłoŝyć do zatwierdzenia do Starostwa powiatowego w Lubartowie. Zgodnie z Art. 35. 1. (Prawo Geologiczne i Górnicze), wykonawca prac geologicznych jest obowiązany zgłosić zamiar przystąpienia do wykonywania robót geologicznych właściwemu organowi administracji geologicznej organowi nadzoru górniczego oraz Burmistrzowi miejscowości Opatówek. Prace geologiczne naleŝy prowadzić pod stałym nadzorem uprawnionego geologa dokumentującego zgodnie z przepisami Prawa Geologicznego. Wnioskuje się o zatwierdzenie niniejszego projektu na okres 24 miesięcy od dnia jego złoŝenia. Wnosi się równieŝ o upowaŝnienie nadzoru geologicznego do korekty projektowanych prac w zakresie ostatecznej głębokości otworu badawczego. 9