POWIATOWY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA LA TA 2011 2015

Załącznik do Uchwały Nr X/136/2011 Rady Powiatu w Aleksandrowie Kujawskim z dnia 28 września 2011r. POWIAT ALEKSANDROWSKI POWIATOWY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA LA TA 2011 2015 Aleksandrów Kujawski 2011 1

Jednym z zadań własnych samorządu powiatowego jest promocja i ochrona zdrowia. Pojęcie promocji i ochrony zdrowia należy rozumieć jako połączenie edukacji zdrowotnej oraz wsparcia prawnego i środowiskowego dla mieszkańców danej wspólnoty samorządowej. Realizacja zadania przez samorząd powiatowy polega przede wszystkim na ocenianiu efektywności programów zdrowotnych funkcjonujących na terenie powiatu, inicjowaniu i wspomaganiu działań na rzecz promocji zdrowia oraz pobudzaniu odpowiedzialności zbiorowej i indywidualnej za zdrowie. Promocja i ochrona zdrowia powinna być również rozumiana jako profilaktyka chorób oraz promowanie zdrowego stylu życia. Jest to proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem, utrzymanie jego dobrego poziomu lub jego poprawę. Zdrowie nie jest celem samym w sobie, ale jest traktowane jako droga do realizacji aspiracji, zaspakajania potrzeb oraz przeobrażania i kontroli środowiska. Promocja i ochrona zdrowia nie skupia się na grupach ludności zagrożonej określonymi chorobami, ale mobilizuje całe społeczeństwo do aktywnego uczestnictwa w działaniach podejmowanych na rzecz zdrowia. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego samorząd powiatowy został zobligowany do opracowania, realizacji, koordynowania i monitorowania Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011 2015. Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa, organów administracji rządowej i samorządowej oraz instytucji do tego powołanych. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego uczestniczą stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne. 2

Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. Ilekroć w niniejszym programie jest mowa o: 1) ustawie należy przez to rozumieć ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. z 1994r. Nr 111, poz.535 ze zm.); 2) rozporządzeniu należy przez to rozumieć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ( Dz. U. z 2011r. Nr 24 poz.128 ); 3) osobie z zaburzeniami psychicznymi odnosi się to do osoby chorej psychicznie ( wykazującej zaburzenia psychotyczne), upośledzonej umysłowo, bądź wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym; 4) szpitalu psychiatrycznym odnosi się to również do oddziału psychiatrycznego w szpitalu ogólnym lub innego zakładu opieki zdrowotnej, sprawującego całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową, niezależnie od podmiotu, który je tworzy i utrzymuje; 5) domu pomocy społecznej lub środowiskowym domu samopomocy odnosi się to również do wszelkich form pomocy instytucjonalnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 6) zgodzie oznacza to swobodnie wyrażoną zgodę osoby z zaburzeniami psychicznymi która niezależnie od stanu jej zdrowia psychicznego jest rzeczywiście zdolna do zrozumienia przekazywanej w dostępny sposób informacji o celu przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, jej stanie zdrowia, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz o dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania; 7) programie należy przez to rozumieć Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011 2015; 8) powiecie należy przez to rozumieć Powiat Aleksandrowski. 2.Miejscem realizacji jest obszar Powiatu Aleksandrowskiego. 3.Podmiotami realizującymi jego zapisy są: 1) Zarząd Powiatu w Aleksandrowie Kujawskim; 2) powiatowe jednostki organizacyjne wymienione w Rozdziale VII; 3)organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art.3 ust.3 ustawy z dnia 3

24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie ( Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ) np.: Stowarzyszenie Klubu Abstynenta Arka w Aleksandrowie Kujawskim, Stowarzyszenie Bądżmy Razem' w Aleksandrowie Kujawskim.. Rozdział 2 Charakterystyka Powiatu Powiat Aleksandrowski leży w województwie kujawsko pomorskim i graniczy z następującymi powiatami: toruńskim od północy, lipnowskim od wschodu, włocławskim od strony południowo wschodniej, radziejowskim od strony południowej i inowrocławskim od zachodu. Utworzony został w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzibą władz powiatu jest miasto Aleksandrów Kujawski. W granicach administracyjnych powiatu znajduje się 9 gmin, w tym 3 gminy miejskie: Aleksandrów Kujawski, Ciechocinek, Nieszawa, oraz 6 gmin wiejskich: Aleksandrów Kujawski, Bądkowo, Koneck, Raciążek, Waganiec, Zakrzewo, 150 miejscowości, 118 sołectw. Powiat Aleksandrowski zajmuje powierzchnię 475,6 km² i jest najmniejszym powiatem spośród 19 powiatów ziemskich województwa kujawsko pomorskiego. Powierzchnia poszczególnych gmin jest zróżnicowana. Największą gminą jest Aleksandrów Kujawski (132 km²) a najmniejszą gmina Raciążek (33 km²). 4

2. Dane statystyczne Tab. Nr 1. Ludność Województwa, Powiatu Aleksandrowskiego i Gmin według stanu na dzień 31 grudnia 2010 r. Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźn i WOJ. KUJAWSKO POMORSKIE Powiat Aleksandrowski m. Aleksandrów Kujawski Kobiety Miasta Wieś razem mężczyźn i kobiety razem mężczyźn i Kobiety 2069543 998045 1071498 252913 1 589975 662938 816630 408070 408560 55326 26718 28608 25106 11641 13465 30220 15077 15143 12275 5813 6462 12275 5813 6462 m. Ciechocinek 10841 4844 5997 10841 4844 5997 m. Nieszawa 1990 984 1006 1990 984 1006 gm.w. Aleksandrów Kujawski 11266 5577 5689 11266 5577 5689 gm.w. Bądkowo 4488 2246 2242 4488 2246 2242 gm.w. Koneck 3347 1691 1656 3347 1691 1656 gm.w. Raciążek 3158 1600 1558 3158 1600 1558 gm.w. Waganiec 4410 2196 2214 4410 2196 2214 gm.w. Zakrzewo 3551 1767 1784 3551 1767 1784 Źródło:www.stat.gov.pl Liczba mieszkańców Powiatu Aleksandrowskiego wynosi 55.326, w tym 26.718 mężczyzn i 28.608 kobiet. Najwięcej mieszkańców zamieszkuje w mieście Aleksandrów Kujawski, gminie Aleksandrów Kujawski i w miescie Ciechocinek, dlatego w pobliżu tych ośrodków umieszczone są podmioty, działające na rzecz ochrony zdrowia psychicznego. Diagnoza W roku 2010 na terenie Powiatu Aleksandrowskiego z zaburzeniami psychicznymi (łącznie z uzależnieniami) zgłosiło się do leczenia ogółem 2.493 osób, w tym 713 po raz pierwszy. W porównaniu do roku 2009, gdzie z zaburzeniami psychicznymi zgłosiło się ogółem 2.338 osób, po raz pierwszy 525, liczba chorych w 2010 roku wzrosła o 125 osób (Tab.2,3,4 rok 2009, Tab. 5,6,7 rok2010). W roku 2010 liczba osób z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu wyniosła 244, natomiast z zaburzeniami spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych wyniosła 0. W 2009 roku liczba osób z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu wynosiła 171, zaś liczba osób z zaburzeniami spowodowanymi 5

używaniem środków psychoaktywnych wyniosła 0. Liczba osób leczonych z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu wzrosła o 73( Tab.3,42009r.,Tab.6,72010r). W 2010 roku najwięcej chorych leczonych było z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i wyniosła 989, na drugim miejscu są epizody efektywne 256, na trzecim organiczne zaburzenia psychotyczne208. Podobnie przedstawiała się sytuacja w roku 2009, z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem, liczba leczonych wynosióła 980, epizody efektywne 225, organiczne zaburzenia psychotyczne 201. Tu również obserwujemy niewielki wzrost w roku 2010 (Tab.2 i 5).. Największą grupą leczonych z zaburzeniami psychicznymi w Powiecie Aleksandrowskim w 2010 roku jest grupa w wieku 3064 lata 1.655, na drugim miejscu 65 lat i więcej 436. Natomiast w 2009 roku liczba leczonych w wieku 3064 lat 1.536 osób, na drugim miejscu znajduje się grupa w wieku 1929 lat 406 osób (Tab.2, 3 i Tab.5, 6).. Najmniejszą grupą leczonych w powiecie jest grupa w wieku 0 18 lat. W 2010 roku wyniosła 6 osób, w 2009 3 osoby (Tab.2, 5). Tak niska liczba leczonych w grupie wiekowej 0 18 lat może wynikać z braku w powiecie Poradni Zdrowia Psychicznego dla Dzieci. Ponadto zauważyć można brak osób leczonych z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych, zarówno w roku 2009, jak i 2010 (Tab.4, 7). W powiecie istnieje Poradnia Leczenia Uzależnień dla dorosłych, poza tym osoby uzależnone od alkoholu i od substancji psychoaktywnych mogą korzystać z Poradni Zdrowia Psychicznego. W województwie kujawskopomorskim w roku 2009 z powodu zaburzeń psychicznych leczonych było 79.582 osoby w tym 10.765 dzieci i młodzieży do lat 18, z czego 10.292 osoby z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu (104 osoby w wieku 018 lat) oraz 1.685 osób z powodu używania środków psychoaktywnych (417 osób w wieku 018 lat). Dane dotyczące województwa kujawsko pomorskiego są udostępnione na stronie www.zdrowie.bydgoszcz.uw.gov.pl zakładka: statystyka i analityka, zakładka:statystyka medyczna, zakładka:raporty sumaryczne sprawozdanie MZ15. Natomiast w roku 2010 w naszym województwie z powodu zaburzeń psychicznych leczonych było 77.824 osoby, w tym 8.907 dzieci i młodzieży do lat 18, z czego 10.164 osoby z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu (46 osób w wieku 018 lat) oraz 2.252 osoby z powodu używania substancji psychoaktywnych (642 osoby w wieku 018 lat). O ile liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych i z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu w województwie maleje, to liczba osób leczonych z powodu używania substancji psychoaktywnych rośnie( dane ze strony jak wyżej). Niżej przedstawiamy tabele informujące o ilości osób z zaburzeniami psychicznymi bez uzależnień, ilości osób z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu i ilosci osób z zaburzeniami spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych leczonych ambulatoryjnie w Powiecie Aleksandrowskim w latach 2009 2010. 6

Według rozpoznania zasadniczego Tab. 2. Leczeni w Powiecie Aleksandrowskim zaburzenia psychiczne bez uzależnień 2009 r. Wyszczególnienie Ogółem z zaburzeniami psychicznymi (wiersze: 02 17) Leczeni w tym mężc zyźni 0 18 w tym: leczeni ogółem w wieku lat Żródłem poniższych danych jest sprawozdanie MZ15 Sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych udostępnione przez Wydział Zdrowia KujawskoPomorskiego Centrum Zdrowia Publicznego w Kujawsko Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim. ogółem 19 29 30 64 65 i wię cej Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w życiu ogó łem w tym męż czyź ni 0 18 w tym leczeni po raz pierwszy w życiu w wieku lat 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 19 29 30 64 65 i więcej 01 2167 757 3 381 1408 375 463 163 1 64 320 78 organiczne zaburzenia niepsychotyczne 02 147 59 4 87 56 17 6 1 7 9 organiczne zaburzenia psychotyczne 03 201 80 3 117 81 33 13 16 17 schizofrenia 04 137 37 16 102 19 17 6 4 9 4 inne zaburzenia psychotyczne i urojeniowe 05 78 27 1 4 60 13 11 4 8 3 epizody afektywne 06 225 72 15 179 31 45 14 2 35 8 depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe 07 124 37 15 92 17 11 3 2 7 2 inne zaburzenia nastroju (afektywne) 08 102 28 11 78 13 13 4 3 6 4 zaburzenia nerwicowe związane ze stresem 09 980 344 1 240 594 145 270 96 37 202 31 zespoły behawioralne związane z zaburzeniami odżywiania 10 2 1 1 2 1 1 inne zespoły behawioralne związane z zaburz. fizjologicznymi i czynnikami 11 0 0 fizycznymi zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych 12 8 4 5 3 5 2 3 2 upośledzenie umysłowe 13 87 39 39 48 19 6 5 14 całościowe zaburzenia rozwojowe 14 75 29 28 47 19 8 6 13 pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego 15 0 0 zaburzenia zachowania i emocji rozpoczyn. się zwykle w dzieciństwie 16 1 1 1 1 1 1 i w wieku młodzieńczym nieokreślone zaburzenia psychiczne 17 0 0 Obserwacja stanu psychiczn., rozpoznania nieustalone, bez zaburz. 18 1 1 1 0 psychiczn. i rozpoznania niepsychiatr. Źródło: sprawozdanie MZ15. 7

Według rozpoznania zasadniczego Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem alkoholu Tab.3. Leczeni w Powiecie Aleksandrowskim zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu 2009 r. Wyszczególnienie Leczeni w tym leczeni ogółem w wieku lat Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w życiu w tym leczeni po raz pierwszy w życiu w wieku lat ogółem w tym mężcz yźni 0 18 19 29 30 64 65 i wię cej ogó łem w tym mężczy źni 0 18 19 29 30 64 65 i więcej 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Osoby z zaburzeniami psychicznymi związanymi z alkoholem (suma wierszy 0209) 01 171 153 0 25 128 18 62 48 0 8 48 6 ostre zatrucie 02 38 38 5 28 5 14 12 2 10 2 używanie szkodliwe 03 0 0 zespół uzależnienia 04 132 114 20 99 13 48 36 6 38 4 zespół abstynencyjny bez majaczenia zespół abstynencyjny z majaczeniem zaburzenia psychotyczne bez majaczenia 05 1 1 1 0 06 0 0 07 0 0 zespół amnestyczny 08 0 0 inne zaburzenia psychiczne 09 0 0 Współistniejące uzależnienia od środków psychoaktywnych 10 0 0 Współuzależnienia 11 0 0 Źródło: sprawozdanie MZ15. 8

Substancje psychoaktywne w tym kofeina Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych Kokaina Leki uspakajające i nasenne Kanabinole Opiaty Tab.4. Leczeni w Powiecie Aleksandrowskim zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych 2009 r. Wyszczególnienie og ó łe m Leczeni w tym mężczyź ni 0 1 8 w tym leczeni ogółem w wieku lat 19 29 30 64 65 i więc ej Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w życiu ogó łem w tym mężczyź ni w tym leczeni po raz pierwszy w życiu w wieku lat 0 1 8 19 29 30 64 65 i więcej 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ogółem (suma wierszy 0233) 01 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe 02 0 0 zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 03 0 0 inne 04 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 05 0 0 06 0 0 zaburzenia psychotyczne 07 0 0 inne 08 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 09 0 0 10 0 0 11 0 0 inne 12 0 0 Ostre zatrucie i używanie szkodliwe 13 0 0 Zespół uzależnień i zespół abstynencyjny 14 0 0 Zaburzenia psychotyczne 15 0 0 Inne 16 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe 17 0 0 zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 18 0 0 19 0 0 9

Kilka substancji lub inne subst. psychoakt. Lotne rozpuszczalniki Substancje halucynogenne inne 20 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe 21 0 0 zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 22 0 0 zaburzenia psychotyczne 23 0 0 inne 24 0 0 ostre zatrucie i używanie 25 0 0 szkodliwe zespół uzależnienia i zespół 26 0 0 abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 27 0 0 inne 28 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe 29 0 0 zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 30 0 0 31 0 0 inne 32 0 0 Używanie tytoniu 33 0 0 Współistniejące uzależnienia od alkoholu 34 0 0 Współuzależnienia 35 0 0 Źródło: sprawozdanie MZ15. 10

Według rozpoznania zasadniczego Tab.5. Leczeni w Powiecie Aleksandrowskim zaburzenia psychiczne bez uzależnień 2010 r. Wyszczególnienie Ogółem z zaburzeniami psychicznymi (wiersze: 0217) ogółem Leczeni w tym mężcz yźni 0 1 8 w tym: leczeni ogółem w wieku lat 19 29 30 64 65 i wię cej Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w życiu og ó łe m w tym męż czyź ni 0 1 8 w tym leczeni po raz pierwszy w życiu w wieku lat 19 29 30 64 65 i więcej 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 01 2249 774 6 361 1473 409 60 7 215 4 92 414 97 organiczne zaburzenia niepsychotyczne 02 145 47 2 91 52 22 11 2 7 13 organiczne zaburzenia psychotyczne 03 208 58 1 4 127 76 52 21 1 23 28 schizofrenia 04 153 50 8 112 33 20 8 6 8 6 inne zaburzenia psychotyczne i urojeniowe 05 80 32 1 4 51 24 9 4 7 2 epizody afektywne 06 256 52 26 189 41 95 29 7 71 17 depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe 07 138 28 3 115 20 17 5 2 12 3 inne zaburzenia nastroju (afektywne) 08 96 21 15 69 12 14 5 3 8 3 zaburzenia nerwicowe związane ze 31 09 989 417 3 217 630 139 stresem 9 111 2 47 249 21 zespoły behawioralne związane z zaburzeniami odżywiania 10 2 1 1 2 1 1 inne zespoły behawioralne związane z zaburz. fizjologicznymi i czynnikami 11 0 0 fizycznymi zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych 12 103 33 37 55 11 34 15 12 19 3 w tym: patologiczny hazard 13 4 4 4 4 4 4 upośledzenie umysłowe 14 74 35 40 33 1 18 5 8 9 1 całościowe zaburzenia rozwojowe 15 0 0 pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego 16 4 4 4 4 zaburzenia zachowania i emocji rozpoczyn. się zwykle w dzieciństwie i 17 1 1 1 1 1 1 w wieku młodzieńczym nieokreślone zaburzenia psychiczne 18 0 0 Obserwacja stanu psychiczn., rozpoznania nieustalone, bez zaburz. psychiczn. i rozpoznania niepsychiatr. 19 1 1 1 0 11

Według rozpoznania zasadniczego Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem alkoholu Źródło: sprawozdanie MZ15. Tab.6. Leczeni w Powiecie Aleksandrowskim zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu 2010 r. Wyszczególnienie Osoby z zaburzeniami psychicznymi związanymi z alkoholem (suma wierszy 0209) ostre zatrucie używanie szkodliwe zespół uzależnienia ogó łem Leczeni w tym mężcz yźni 0 18 w tym leczeni ogółem w wieku lat 19 29 30 64 65 i wi ęc ej Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w życiu ogó łem w tym mężczyź ni w tym leczeni po raz pierwszy w życiu w wieku lat 0 18 19 29 30 64 65 i więcej 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 zespół abstynencyjny bez majaczenia zespół abstynencyjny z majaczeniem zaburzenia psychotyczne bez majaczenia zespół amnestyczny 0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 244 211 0 35 182 27 106 69 0 17 73 16 56 54 6 47 3 37 33 5 30 2 0 0 168 146 21 123 24 63 33 9 40 14 1 1 1 0 12 6 8 4 3 2 3 6 3 6 3 1 3 1 1 1 0 inne zaburzenia psychiczne 0 9 0 0 Współistniejące uzależnienia od środków psychoaktywnych 1 0 0 0 Współuzależnienia 11 2 2 1 1 2 2 1 1 Źródło: sprawozdanie MZ15. 12

Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych Kokaina Leki uspakajające i nasenne Kanabinole Opiaty Tab. Nr 7 Leczeni w Powiecie Aleksandrowskim zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych 2010 r. Wyszczególnienie ogółem Leczeni w tym mężczyź ni 0 18 W tym leczeni ogółem w wieku lat 19 29 30 64 65 i więcej Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w życiu ogółem w tym mężczyź ni w tym leczeni po raz pierwszy w życiu w wieku lat 0 18 19 29 30 64 65 i więcej 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ogółem (suma wierszy 0233) 01 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 02 0 0 03 0 0 inne 04 0 0 ostre zatrucie i używanie 05 0 0 szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 06 0 0 zaburzenia psychotyczne 07 0 0 inne 08 0 0 ostre zatrucie i używanie 09 0 0 szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 10 0 0 11 0 0 inne 12 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe 13 0 0 13

Kilka substancji lub inne subst. psychoakt. Lotne rozpuszczalniki Substancje halucynogenne w tym kofeinainne substancje pobudzające zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 14 0 0 zaburzenia psychotyczne 15 0 0 inne 16 0 0 ostre zatrucie i używanie 17 0 0 szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 18 0 0 19 0 0 inne 20 0 0 ostre zatrucie i używanie szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 21 0 0 22 0 0 zaburzenia psychotyczne 23 0 0 inne 24 0 0 ostre zatrucie i używanie 25 0 0 szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny 26 0 0 zaburzenia psychotyczne 27 0 0 inne 28 0 0 ostre zatrucie i używanie 29 0 0 szkodliwe zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 30 0 0 31 0 0 inne 32 0 0 Używanie tytoniu 33 0 0 Współistniejące uzależnienia od alkoholu 34 0 0 Współuzależnienia 35 0 0 Źródło: sprawozdanie MZ15. 14

Podmioty działające na polu ochrony zdrowia psychicznego 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Aleksandrowie Kujawskim w latach 2009 2010 udzieliło pomocy osobom chorym psychicznie poprzez niżej wymienione zadania: z zakresu rehabilitacji społecznej realizowane ze środków PFRON w 2009 r dofinansowanie otrzymało 47 osób, w 2010r. 45, pomoc instytucjonalna ( DPS, placówki opiekuńczowychowawcze ) w 2009r. dofinansowanie otrzymały 82 osoby, w 2010 86 osób, zapewnienie pobytu w Punkcie Konsultacyjnym dla ofiar przemocy w rodzinie w 2009 0 osób, w 2010r. 1 osoba.. Ogółem liczba osób, które otrzymały dofinansowanie w roku 2009 wyniosła 126, natomiast w 2010 roku 132 osoby. Ponadto PCPR udziela pomocy osobom chorym psychicznie poprzez: 1) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom z zaburzeniami psychicznymi całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców w rodzinie zastępczej. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku: odpowiednie warunki bytowe, możliwość rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, możliwości zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka, możliwości właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego. 2) Organizowanie i prowadzenie placówek opiekuńczo wychowawczych, zapewniających opiekę i wychowanie dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców. Całodobowe placówki opiekuńczowychowawcze dzielą się na następujące typy: interwencyjne, rodzinne i socjalizacyjne. Placówki te zapewniają dziecku całodobową ciągłą lub okresową opiekę i wychowanie oraz zaspakajają jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne, społeczne, religijne, a także zapewniają korzystanie z przysługujących na podstawie odrębnych przepisów warunków zdrowotnych i kształcenia. 3) Pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, z domów pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie. 15

Osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej oraz osoba pełnoletnia opuszczająca placówki opiekuńczowychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodziez zostanie objęta pomocą mającą na celu jej usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem poprzez pracę socjalną, a także pomoc: pieniężną na usamodzielnienie, pieniężna na kontynuowanie nauki, w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkalnych, w tym w mieszkaniach chronionych, w uzyskaniu zatrudnienia, na zagospodarowanie w formie rzeczowej. 4) Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponad gminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób. Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu zaburzeń psuchicznych, nie mogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym zyciu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo umieszczenia w domu pomocy społecznej. W Powiecie Aleksandrowskim funkcjonuje dom dla osób przewlekle psychicznie chorych i dom dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie. 5) Prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej. 6) Pomoc osobom niepełnosprawnym (w tym z zaburzeniami psychicznymi)w ramach rehabilitacji społecznej dofinansowanej ze środków PFRON. Osobom niepełnosprawnym, w tym chorym psychicznie udziela się pomocy w ramach następujących zadań: dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych, dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych, dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnycm, dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej. 16

PCPR sprawuje nadzór nad działalnością: Punktu konsultacyjnego dla ofiar przemocy w rodzinie z siedzibą w Placówce Socjalizacyjnej w Aleksandrowie Kuj., Warsztatu Terapii Zajęciowej w Aleksandrowie Kujawskim, Warsztatu Terapii Zajęciowej w Otłoczynie, Domu Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej Intelektualnie w Grabiu, Domu Pomocy Społecznej dla psychicznie chorych w Zakrzewie. 2. Szpital Powiatowy Spółka z o.o. w Aleksandrowie Kujawskim Oddział Psychiatryczny. Oddział liczy 32 miejsca i przyjmuje osoby dorosłe. W roku 2009 hospitalizowano 403 osoby, natomiast w 2010 roku 393, w tym 77 osób powyżej 65 roku życia. Z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania spowodowanych użyciem alkoholu w roku 2010 leczonych było 226 osób, 80 osób z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających, 75 osób z powodu schizofrenii, 61 osób z powodu epizodu depresyjnego i 27 osób z innymi zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną. Hospitalizacja pacjentów odbywa się poprzez farmakoterapię, badania i rozmowy psychologiczne (indywidualne i grupowe), terapię zajęciową, leczenie objawów zespołu abstynenckiego oraz psychoedukację pacjenta, rodziny i najbliższego otoczenia w zakresie prawidłowego spostrzegania problemów związanych z chorobą psychiczną. 3.Samodzielny Publiczny Zakład LeczniczoOpiekuńczy w Raciążku ( SP ZL O ). SP ZL O zapewnia całodobową opiekę nad osobami ze schorzeniami układu nerwowego i zaburzeniami psychicznymi, nie wymagających hospitalizacji. Ponadto zaspakaja potrzeby socjalno bytowe mieszkańców oraz świadczy usługi w zakresie: opieki lekarskiej i pielęgniarskiej, psychologicznej, duszpasterskiej, terapeutycznej rehabilitacyjnej. Opieka świadczona na rzecz pacjentów jest wszechstronna i wielokierunkowa. 17

W zakładzie przebywa 194 mieszkańców, w tym: 115 mężczyzn i 79 kobiet. Przekrój wiekowy: 19 75 lat i więcej. W 2009 roku udzielono 747 porad lekarskich psychiatrycznych oraz 3007 porad psychologicznych indywidualnych, 106 grupowych i wykonano 95 badań psychologicznych. W 2010 roku udzielono 1264 porady lekarskie psychiatryczne oraz 3027 porad psychologicznych indywidualnych, 187 grupowych i wykonano 131 badań, wykonano również 8 798 zabiegów fizjoterapeutycznych. Poprzez spotkania terapeutyczne realizowano następujące cele: rozmowy psychoterapeutyczne ukierunkowujące zachowanie, psychoprofilaktyka uzależnień, trening radzenia sobie ze stresem itp. Skierowanie do ZLO wydaje Starosta Aleksandrowski na wniosek osoby chorej, przedstawiciela ustawowego, ośrodków pomocy społecznej, po uzyskaniu pozytywnej opinii lekarza., wyznaczonego przez Starostę oraz na podstawie orzeczenia sądu. 4.Dom Pomocy Społecznej w Zakrzewie. Dom zapewnia 100 miejsc dla osób przewlekle psychicznie chorych Wszyscy mieszkańcy mają zapewnioną opiekę całodobową i pomoc w wielu czynnościach życiowych. Opieka medyczna świadczona jest przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej NZOZ Twój lekarz w Zakrzewie, natomiast usługi pielęgniarskie zapewniane są w zakładzie. Na terenie Domu w pomieszczeniach do terapii zajęciowej odbywają się zajęcia uwzględniające umiejętności i zainteresowania mieszkańców. Dużym zainteresowaniem cieszą się treningi terapeutyczne, gdzie podczas zabawy, wspólnych zajęć kulinarnych, mieszkańcy uczą się samodzielności, radzenia z agresją, wzajemnej akceptacji, wyrabiają nawyki higieniczne i prawidłowego zachowania w różnych miejscach i sytuacjach życiowych. Liczba konsultacji psychiatrycznych przeprowadzona przez lekarza psychiatrę w ramach pracy zespołu terapeutyczno opiekuńczego w roku 2009 wniosła 429, natomiast w roku 2010 496. Do Domu Pomocy Społecznej kieruje się na podstawie pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie, złożonego do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania lub pobytu. Wniosek może zgłosić inna osoba fizyczna lub prawna, a także powiatowe centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej. Ponadto do Domu kieruje się osobę na podstawie orzeczenia sądu. 18

5.Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Aleksandrowie Kujawskim. Poradnia współpracuje ze szkołami i placówkami oświatowymi, innymi instytucjami zajmującymi się pomocą dziecku i rodzinie, zwłaszcza funkcjonującymi w środowisku lokalnym, celem udzielenia wszechstronnej pomocy i wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, zgodnej ze zdiagnozowanymi u nich potrzebami i możliwościami Ilość porad udzielonych dzieciom i młodzieży ( w tym osobom z zaburzeniami psychicznymi przez Poradnię w latach poprzednich wyniosła: a) diagnoza psychologicznopedagogiczna celem ustalenia form pomocy specjalistycznej na terenie przedszkola, szkoły, placówki oraz dla potrzeb orzecznictwa o niepełnosprawności rok 2009 200 osób, rok 2010 220 osób, b) wydawanie orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, zajęć rewalidacyjnowychowawczych, nauczania indywidualnego ( rok 2009 106, rok 2010 142) celem dostosowania formy kształcenia do indywidualnych potrzeb ucznia, c)wydawanie opinii w sprawie przyjęcia do klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej kandydata z problemami zdrowotnymi, ograniczającymi możliwość wyboru kierunku kształcenia ze względu na stan zdrowia ( 2009 16, rok 2010 3), d) pomoc i wsparcie specjalistyczne (psychologiczno pedagogiczne i logopedyczne) dzieci i młodzieży z problemami psychicznymi ( 2009r 26, rok 2010 15), e) zajęcia socjoterapeutyczne celem rozwijania kompetencji emocjonalnych i społecznych uczniów ( rok 2009 11, rok 2010 15), f) zajęcia edukacyjnoinformacyjne, prelekcje z elementami warsztatu dla rodziców, nauczycieli, szkolenia rad pedagogicznych, aktywny udział w konferencjach poświęconych: promowaniu zdrowia psychicznego, zapobieganiu przemocy i szkodliwemu używaniu substancji psychoaktywnych, problemom dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin, pogłębieniu tolerancji dla tych osób, a także zrozumienia ich potrzeb i możliwości związanych z rolą ucznia ( w roku 2009 4, w roku 2010 6), g) zajęcia : psychoedukacyjne dla dzieci i młodzieży, warsztatowe profilaktyczne ( łącznie w 2009 roku objęto nimi około 600 osób, w roku 2010 550 osób ), h) konsultacje dla nauczycieli szkół i placówek oraz przedstawicieli innych instytucji, w tym poza oświatowych, w sprawach wychowania i edukacji dzieci i młodzieży z wyżej 19

wymienionymi zaburzeniami ( rok 2009 62 osoby, rok 2010 48 osób), i)interwencje w środowisku ucznia m.in. z powodu odrzucenia dziecka przez grupę klasową, agresji i przemocy, prób samobójczych ( w 2009 roku 6, w 2010r. 4 ). 6. Poradnie Zdrowia Psychicznego. W powiecie aleksandrowskim działają 3 poradnie zdrowia psychicznego. Wszystkie w Aleksandrowie Kujawskim w ramach niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Lekarze psychiatrzy przyjmują pacjentów bez skierowania. 7. Środowiskowy Dom Samopomocy w Aleksandrowie Kujawskim. Dom przeznaczony jest dla osób z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonych umysłowo, które nie wymagają leczenia szpitalnego zamieszkałych na terenie Aleksandrowa Kujawskiego i gmin Powiatu Aleksandrowskiego. Placówka działa od poniedziałku do piątku. W roku 2009 z usług placówki skorzystało 41 osób w wieku od 18 do 76 lat, z czego 3 osoby usamodzielniły się. W roku 2010 z placówki korzystało 38 osób w wieku od 16 do 76 lat. W placówce przebywają osoby przewlekle psychicznie chore, niepełnosprawni intelektualnie. Osoby te mają poważne trudności w życiu codziennym, wymagają pomocy i opieki osób drugich w samodzielnej egzystencji. Osoby tam przebywające nabywają umiejętności życia codziennego ( np. pranie, higiena, przygotowanie posiłków, gospodarowanie pieniędzmi ), umiejętności społeczne i interpersonalne ( kontakty społeczne, aktywność, odpowiedzialność ). W domu tym zapewniona jest terapia zajęciowa, poradnictwo psychologiczne i socjalne oraz psychoedukacja. Pomoc taka ma na celu utrzymanie osoby w jej naturalnym środowisku i przeciwdziałanie umieszczeniu osoby w placówce całodobowej opieki. Skierowanie do Środowiskowego Domu Samopomocy wydaje na podstawie decyzji administracyjnej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Aleksandrowie Kujawskim. Podanie należy złożyć do Ośrodka Pomocy Społecznej w miejscu zamieszkania oraz posiadać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. 8. Warsztaty Terapii Zajęciowej Karczemka w Otłoczynie i w Aleksandrowie Kujawskim. Są to wyodrębnione organizacyjnie i finansowo placówki stwarzające osobom 20