Leçon 5 Zdania wzorcowe Monique: Monique: Voici Ania. Voilà un hamster. Il est très grand. C est le hamster d Ania. C est son hamster. Et voilà Pierre. Monique est avec lui. Pierre est un ami de Monique. Il est son ami. Monique est une amie de Pierre. Elle est son amie. Voici une maison. C est une très grande maison. C est la maison de Pierre. Où est Pierre? Il est à la maison. Il est chez lui. Où est Ania? Elle est à la maison. Elle est chez elle. M: Oto Ania. Oto chomik. On jest bardzo du y. To chomik Ani. To jej chomik. A: A oto Piotr. Jest z nim Monika. Piotr jest przyjacielem Moniki. On jest jej przyjacielem. Monika jest przyjació³k¹ Piotra. Ona jest jego przyjació³k¹. M: Oto dom. To jest du y dom. To jest dom Piotra. Gdzie jest Piotr? On jest wdomu.jestusiebie.gdziejestania?jestwdomu.jestusiebie. S³ownictwo grand grande ami (m.) amie (f.) maison (f.) du y du a znajomy, kolega, przyjaciel znajoma, kole anka, przyjació³ka dom
47 où chez Il est chez lui. gdzie, dok¹d u On jest u siebie. Dialog Bonjour Pierre. Où est ton amie Monique? Elle est chez moi. Elle est avec mes chats. Et où sont-ils au juste? Ils ne sont pas ici. Ils sont dans la chambre à côté. Et pourquoi est-elle avec tes chats? Elle aime les animaux? Ah oui, elle aime beaucoup les animaux. Elle joue toujours avec eux. Pourquoi? Comme ça. Parce qu elle aime jouer avec les animaux, voilà. Et comment joue-t-elle avec eux? Elle a une pelote de fil. Ils jouent avec la pelote. Et toi, tu ne joues pas avec eux? Bien sûr que non. Je suis un homme sérieux et très occupé. Je travaille. A: Dzieñ dobry, Piotrze. Gdzie jest twoja przyjació³ka Monika? P: Jest u mnie. Jest z moimi kotami. A: A gdzie oni w³aœciwie s¹? Niemaichtutaj. P: S¹ wpokojuobok. A: A dlaczego ona jest z kotami? Lubi zwierzêta? P: Tak, ona bardzo lubi zwierzêta. Zawsze bawi siê z nimi. A: Dlaczego? P: Tak sobie. Bo ona lubi siê bawiæ ze zwierzêtami, oto dlaczego. A: A jak ona z nimi siê bawi? P: Ma k³êbek nici. Bawi¹ siê tym k³êbkiem. A: A ty siê z nimi nie bawisz? P: Oczywiœcie e nie. Ja jestem powa nym i bardzo zajêtym cz³owiekiem. Ja pracujê.
48 Leçon 5 S³ownictwo au juste ici Ils ne sont pas ici. dans chambre (f.) à côté pourquoi animal (m.), animaux (pl.) elle aime aimer beaucoup joue jouer toujours comme ça parce que pelote (f.) de fil homme (m.) sérieux, sérieuse occupé(e) je travaille travailler w³aœciwie tutaj Nie ma ich tutaj. do, w; tak e: za, po up³ywie (czas) pokój obok, niedaleko dlaczego zwierzê, zwierzêta (l.mn.) ona lubi lubiæ, kochaæ bardzo; du o bawi siê bawiæ siê zawsze tak sobie; tak, w ten sposób bo, poniewa k³êbek nici mê czyzna, cz³owiek powa ny, a zajêty, a pracujê pracowaæ Wariant dialogu Paul: Paul: Paul: As-tu une grande maison? Oui, j ai une grande maison. J habite une grande maison. Et toi? Moi, je n ai pas de maison. J habite dans un très grand immeuble. Qui habite avec toi? Mon chien Médor. Il est très sympa. Pourquoi habites-tu avec un chien?
49 Paul: Parce que j aime les chiens. Et toi, tu n aimes pas les chiens? J aime les chiens, mais je suis toujours occupé. A: Masz du y dom? P: Tak, mam du y dom. Mieszkam w du ym domu. A ty? A: Ja nie mam domu. Mieszkam w bardzo du ym bloku. P: Kto mieszka z tob¹? A: Mój pies Médor. Jest bardzo sympatyczny. P: Dlaczego mieszkasz z psem? A: Poniewa lubiê psy. A ty nie lubisz psów? P: Lubiê psy, ale jestem ci¹gle zajêty. S³ownictwo habiter habiter une maison = habiter dans une maison immeuble (m.) mieszkaæ mieszkaæ w domu budynek, gmach, blok Wariant dialogu Monique: Monique: Monique: Avec qui aimes-tu jouer? J aime jouer avec ton chien. Et où joues-tu avec lui? Chez vous, dans ta maison. Et comment joues-tu avec mon chien? C est mon secret. M: Z kim lubisz siê bawiæ? A: Lubiê siê bawiæ z twoim psem. M: A gdzie z nim siê bawisz? A: U was, w twoim domu. M: A jak bawisz siê z moim psem? A: To mój sekret.
50 Leçon 5 S³ownictwo comment secret (m.) jak tajemnica, sekret Objaœnienia Przymiotniki dzier awcze Analogicznie do przymiotników dzier awczych mon, ma, mes, dladrugiej osoby liczby pojedynczej (tu)mamyton, ta, tes,adlatrzeciej son, sa, ses. rodzaj eñski rodzaj mêski liczba mnoga I osoba (ja) ma mon mes II osoba (ty) ta ton tes III osoba (on, ona) sa son ses Jednak w przypadku III osoby liczby pojedynczej przymiotniki dzier- awcze funkcjonuj¹ nieco inaczej ni w jêzyku polskim. Porównaj: Piotr ma psa. To jest jego pies. jego Piotr ma onê. To jest jego ona. jego Monika ma psa. To jest jej pies. jej Monika ma sukienkê. To jest jej sukienka. jej Pierre a un chien. C est son chien. son (bo un chien) Pierre a une femme. C est sa femme. sa (bo une femme) Monique a un chien. C est son chien. son (bo un chien) Monique a une robe. C est sa robe. sa (bo une robe) Jak z tego wynika, w jêzyku polskim w trzeciej osobie liczby pojedynczej zaimek dzier awczy zgodny jest co do rodzaju gramatycznego z posiada-
51 czem. W jêzyku francuskim niejako odwrotnie zaimek zgodny jest z obiektemposiadanym.gdybyœmywiêcmieliprzet³umaczyæ na polski np. takie oto zdanie (wyrwane z kontekstu): Voilà son chien. nie mo emy tego dokonaæ, nie dowiedziawszy siê uprzednio, któ to w³aœciwie ma tego psa. Je eli mê czyzna, to zdanie odpowiada polskiemu Oto jego pies, natomiastjeœlikobieta Oto jej pies. Jeœli son ami znaczy jego kolega, tojego kole anka powinno brzmieæ sa amie, gdy amie jest rodzaju eñskiego. Mówimy jednak mon amie, ton ami, son amie,gdy dwiesamog³oski a nie mog¹ siê spotkaæ. Porównaj objaœnienia do lekcji 3. Inne przyk³ady: son mari jej m¹ sa femme jego ona sa maison jego/jej dom sa table jego/jej stó³ son cahier jego/jej zeszyt son livre jego/jej ksi¹ ka Stosowanie przymiotników dzier awczych Przymiotników dzier awczych u ywamy w jêzyku francuskim czêœciej ni wpolskim,tote wt³umaczeniu mo na, a nieraz nale y je opuœciæ: Monsieur Chirac avec sa femme. Pan Chirac z on¹. (dos³. ze swoj¹ on¹) Przyimki avec oraz chez Przyimki avec z oraz chez u ³¹cz¹ siê z zaimkami osobowymi akcentowanymi, np. Il est avec moi. Jest ze mn¹. Il est chez lui. Jest u siebie. Nie mo na powiedzieæ np.: avec je, chezilitd.
52 Leçon 5 Usiebiebrzmi inaczej, gdy mówimy o mê czyÿnie chez lui (dos³. uniego) ni gdy mówimy o kobiecie chez elle (dos³. uniej). Porównaj z jêzykiem polskim: Piotr jest u siebie. Pierre est chez lui. Ania jest u niego. Ania est chez lui. Ania jest u siebie. Ania est chez elle. Piotr jest u niej. Pierre est chez elle. Ró nice w rodzaju gramatycznym Wyrazy polskie i francuskie oznaczaj¹ce tê sam¹ rzecz maj¹ czêsto ró ny rodzaj gramatyczny, np. dom (rodzaj mêski) une maison (rodzaj eñski) praca (rodzaj eñski) un travail (rodzaj mêski) Jest to jeszcze jeden powód, by uczyæ siê ka dego nowego rzeczownika ³¹cznie z rodzajnikiem. Nie mo esz nie pamiêtaæ,jakiegorodzajujestdany rzeczownik! Inwersja po wyrazach pytaj¹cych Po wyrazach pytaj¹cych, takich jak: où gdzie, pourquoi dlaczego, comment jak wystêpuje inwersja, charakterystyczna dla zdania pytaj¹cego, podobnie jak przy wyrazie qui. Où es-tu? Gdzie jesteœ? Pourquoi est-il chez elle? Dlaczego on jest u niej? Comment joues-tu avec mon chien? Jak siê bawisz z moim psem? Czasowniki z pierwszej grupy zakoñczone na -er Czasowniki koñcz¹ce siê w bezokoliczniku na -er, takiejakjouer, aimer, travailler, maj¹ formy mówione nie ró ni¹ce siê od siebie dla wszystkich osób liczby pojedynczej oraz dla III osoby liczby mnogiej. Ró ni¹ siê natomiast w piœmie: je/(j ), il, elle joue, travaille, aime
53 tu joues, travailles, aimes ils, elles jouent, travaillent, aiment Pytanie z inwersj¹ wiiiosobieliczbypojedynczej Przy pytaniu inwersyjnym w III osobie liczby pojedynczej postêpujemy tak samo jak przy czasowniku avoir (patrz lekcja 3), tj. wstawiamy spó³g³oskê -t-: Joue-t-il...? Czy on gra...? Joue-t-elle? Czy ona gra...? Aime-t-il...? Czy on kocha...? Czasownik aimer zrodzajnikiem Elle aime les animaux. Lubi/Kocha zwierzêta. Wzdaniutymchodziozwierzêta wogóle.u ywamywtedyrodzajnika okreœlonego. Elle aime le chien de son mari. Ona lubi psa swojego mê a. Wtymzdaniumówimyokonkretnymzwierzêciu.U ywamywtedytak e rodzajnika okreœlonego. Zapamiêtaj! Zczasownikiemaimer nie u ywamy rodzajników nieokreœlonych. Æwiczenia ÆWICZENIE 1. Wska w³aœciw¹ formê, aby utworzyæ zdanie. 1. Où est mari? Il est à Paris. a. tes b. ses c. ton d. ta 2. Pourquoi est-il à Paris? Et avec qui? Ce sont les secrets de mon mari. À vrai dire, je n aime pas secrets. a. tes b. ses c. ton d. ta 3. C est la maison de Alice. C est maison. a. tes b. ses c. sa d. ta
54 Leçon 5 4. Elle aime le chien de mari. a. son b. ses c. sa d. ta 5. C est le hamster d Ania. C est hamster. a. son b. ses c. sa d. ta 6. Pourquoi est-elle avec chats? a. tes b. son c. ton d. ta 7. C est le cahier de Pierre. C est cahier. a. son b. ses c. sa d. ta 8. Pierre est chez lui. Il est dans maison. a. son b. ses c. sa d. ta ÆWICZENIE 2. Wska w³aœciw¹ formê, aby utworzyæ zdanie. Uwa aj! Czasami mo e ci siê wydawaæ, i wiêcej ni jedna forma jest poprawna. Przyjrzyj siê uwa nie pisowni! 1. est-il à Paris? a. Comment b. Pourquoi c. Où 2. joue-t-elle avec les chats? a. Comment b. Pour quoi c. Ou 3. est-il? a. Quel b. Pourquoi c. Où 4. es-tu? a. Comment b. Pourquoi c. Où 5. est-il chez elle? a. Comment b. Pourquoi c. Où 6. âge as-tu? a. Quel b. Pourquoi c. Où ÆWICZENIE 3. Dopisz odpowiedni przymiotnik dzier awczy (w nawiasie podano formê polsk¹ posiadacza danego przedmiotu). 1. mari (jej ) 2. femme (jego)
55 3. maison (jego/jej) 4. table (jego/jej) 5. cahier (jego/jej) 6. livre (jego/jej) 7. ami (jego/jej) 8. ami (twój) 9. veste (moja) 10. pantalon (twoje) ÆWICZENIE 4. Wstaw poprawny rodzajnik. 1. Elle aime animaux. 2. Elle aime chien de son mari. 3. Il aime livres. 4. Ils aiment Anglaises. 5. Elles aiment robes. 6. Il aime chat de sa femme. ÆWICZENIE 5. Wstaw podany w bezokoliczniku czasownik w odpowiedniej formie. 1. -t-il avec moi? (jouer) 2. -t-il les animaux? (aimer) 3. Il avec sa femme. (travailler) 4. Il sa maison. (habiter) 5. Tu avec moi. (travailler) 6. J une grande maison. (habiter) 7. -t-elle avec toi? (jouer)