Porównanie wybranych cech użytkowych pożarniczych węży tłocznych W-42 i W-52 stosowanych w pożarnictwie 4

Wiktor Wąsik 1, Tomasz Drzymała 2, Piotr Chudy 3 Szkoła Główna Służby Pożarniczej Porównanie wybranych cech użytkowych pożarniczych węży tłocznych W-42 i W-52 stosowanych w pożarnictwie 4 Praca strażaka polega przede wszystkim na wykonywaniu czynności ratowniczo-gaśniczych podczas zdarzeń takich jak pożary, katastrofy budowlane, wypadki komunikacyjne i inne sytuacje stanowiące zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego. Duże obciążenie fizyczne podczas wykonywania czynności ratowniczych, związane jest między innymi z rozwijaniem i zwijaniem linii wężowych. Na wielkość tego obciążenia ma niewątpliwie wpływ masa własna pożarniczych węży tłocznych suchych, jak i mokrych. Niejednokrotnie linie wężowe prowadzone są w różnych konfiguracjach i warunkach np.: po rozmokłym gruncie, schodach, przenośnych drabinach, bardzo często z koniecznością pokonywania różnych przeszkód naturalnych i sztucznych. Niejednokrotnie strażak musi przemieszczać nawodnioną linię wężową w kierunku pożaru w celu jego ugaszenia. Wydatek energetyczny podczas pracy strażaka, przy wykonywaniu tych czynności, zwiększa się jeszcze poprzez używanie odzieży ochronnej. W dobie rozwijającego się przemysłu i postępu technicznego bardzo dużo mówi się o ergonomii. Ergonomia jest to nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie. Wyróżnia się ergonomię koncepcyjną (wprowadzanie zasad ergonomii podczas opracowania koncepcji oraz projektowania) i ergonomię korekcyjną (korektę warunków pracy na drodze modernizacji już funkcjonujących stanowisk pracy (maszyn, urządzeń) [3]. Celem niniejszego artykułu jest porównanie pożarniczych węży tłocznych płasko składanych wielkości W-42 i wielkości W-52 pod kątem cech użytkowych, które niewątpliwie przyczyniają się do wielkości obciążenia fizycznego strażaka podczas wykonywania czynności ratowniczo-gaśniczych oraz ćwiczeń ze sprzętem pożarniczym. Zagadnienia formalno-prawne stosowania pożarniczych węży tłocznych płasko składanych Przez wiele lat funkcjonował ustalony schemat budowy linii wężowych przy prowadzeniu działań gaśniczych. Typowa linia wężowa składa się z odcinków węży o średnicy wewnętrznej 75 mm, jako linia główna (od nasady motopompy lub autopompy do rozdzielacza wraz z rozdzielaczem) i odcinków o średnicy wewnętrznej 52 mm, jako linie gaśnicze (od rozdzielacza do prądownicy wraz z prądownicą). Mniejsza średnica węży 25 mm nie znalazła zastosowania podczas prowadzenia działań gaśniczych z wykorzystaniem autopomp i motopomp. W arkuszu normy PN-M-51151:1987 Sprzęt pożarniczy. Pożarnicze węże tłoczne w klasyfikacji wymienione były cztery wielkości węży pożarniczych tłocznych: 25, 52, 75 i 110. W roku 1992 roku w arkuszu PN-M-51031 Sprzęt pożarniczy. Łączniki w klasyfikacji łączników (element budowy pożarniczych węży tłocznych płasko składanych), pojawiła się wielkość 42. Przez szereg lat zapis ten nie miał 1 mgr inż. Wiktor Wąsik, Asystent, Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego, Katedra Techniki Pożarniczej 2 dr inż. Tomasz Drzymała, Kierownik Zakładu, Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego, Katedra Bezpieczeństwa Budowli i Rozpoznawania Zagrożeń 3 mgr inż. Piotr Chudy, Starszy wykładowca, Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego, Katedra Techniki Pożarniczej 4 Artykuł recenzowany. 1597

odzwierciedlenia w produkcji węża pożarniczego wielkości 42. Z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej norma PN-M-51151:1987, została zastąpiona standardem europejskim PN-EN 1450 Węże pożarnicze węże nie przesiąkające, płasko składane, w której pojawia się wielkość 42 węża pożarniczego [5-8]. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami [4], wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania. W przepisie [4] ustawodawca w klasyfikacji dopuszcza również wielkość 42. Zapis ten nie znajduje zastosowania w standardach wyposażenia samochodów ratowniczogaśniczych, ustalonych przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, jako alternatywa dla pożarniczych węży tłocznych wielkości 52. Program badań oraz metody badawcze Badania zostały przeprowadzone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej w pracowni Zakładu Sprzętu Ratowniczo-Gaśniczego. Wykonane badania miały na celu porównanie wybranych cech użytkowych pożarniczych węży wielkości W-42 i W-52 przeznaczonych do pomp pożarniczych [1, 2]. Badaniom poddano pożarnicze węże tłoczne płasko składane o dwóch wielkościach średnicy wewnętrznej 42 mm i 52 mm oraz długości 20 m każdy. Wąż o średnicy 52 mm był wykonany w dwóch rodzajach z warstwą wewnętrzną z PCV i z gumy, natomiast wąż o średnicy 42 tylko z warstwą wewnętrzną z gumy. Do porównań niestety nie wykorzystano pożarniczego węża tłocznego wielkości 42 z warstwą wewnętrzną z PCV z uwagi na brak tego rodzaju węży w ofercie handlowej. Zakres przeprowadzonych badań porównawczych obejmował ustalenie następujących cech użytkowych: a) masy węża wraz z łącznikami (odcinki węży suche i mokre) oraz masy liniowej, b) średnicy węża zwiniętego w podwójny krąg, c) siły jaką trzeba użyć aby przesunąć nawodnioną linię gaśniczą składającą się z jednego, dwóch, trzech i czterech odcinków węża po płaskim podłożu, d) straty ciśnienia przy różnych długościach linii wężowej, e) straty liniowe dla jednego odcinka węża, f) określenie promienia zgięcia, g) grubości ścianki taśmy wężowej. Pomiar masy węża Aby dokonać pomiaru masy należało suchy wąż, zwinięty w podwójny krąg umieścić na wadze laboratoryjnej w pionie w taki sposób aby nie wystawał poza jej powierzchnię. Pomiar był dokonywany z dokładnością do 1 g. Następnie na tej samej wadze zważono łącznik o wielkości 42 i 52. Następny etap badania polegał na określeniu masy węża nasiąkniętego wodą. W tym celu umieszczono dwa węże w wodzie o temperaturze 15±2 C przez okres 24 godzin. Po tym czasie wyciągnięto je i dokonano pomiaru masy. Sprawdzono w ten sposób podatność na wchłanianie wody w warstwę zewnętrzną. Pomiar średnicy węża zwiniętego w podwójny krąg Dokładnie zwinięty w podwójny krąg wąż położono na płaskim poziomym podłożu. Następnie przy pomocy przymiaru liniowego z dokładnością do 1 mm zmierzono w dwóch wzajemnie prostopadłych płaszczyznach średnicę węża bez łączników i policzono wartość średnią. Zmierzono również średnicę węża wraz z łącznikami. Pomiar siły jaką strażak musi użyć aby przesunąć nawodnioną linię gaśniczą składającą się z jednego, dwóch, trzech i czterech odcinków, po płaskim podłożu Badania wykonano dla węży o średnicy 42 mm z warstwą wewnętrzna z gumy i o średnicy 52 z warstwą wewnętrzną z granulatu PCV. Do pomiaru siły zastosowano siłomierz o zakresie 5000 N i dokładności 5 N. Pomiaru dokonano zgodnie z ze schematem przedstawionym na rys. 1. Na jednym 1598

końcu linii wężowej zamontowano pokrywę z zaworem odpowietrzającym. Drugi koniec linii wężowej przyłączono do nasady rozdzielacza. Od motopompy został poprowadzony krótki odcinek W-75 w celu podłączenia rozdzielacza. Do korony łącznika, przy której była przyłączona pokrywa przymocowano siłomierz. Następnie napełniono linię wężową wodą i odpowietrzono układ. W dalszej kolejności ustalono wartość ciśnienia wewnątrz linii wężowej na wartość 0,8 MPa. Osiągając to ciśnienie zamknięto zawór rozdzielacza aby przez cały czas badania zadane ciśnienie się utrzymywało. Siłomierz ustawiono w taki sposób aby pokazywał tylko wartości maksymalne osiągnięte podczas badania. Pierwszym pomiarem był pomiar siły jaką musi użyć strażak aby swobodnie podnieść odcinek z ziemi. Następnie rozpoczęto przemieszczać się z linią zgodnie ze strzałką jak pokazano na rys. 1. Szczególną uwagę zwracano na to aby prędkość przemieszczania się była stała. Gdy rozciągnięto pierwszy odcinek linii wężowej odczytano wartość użytej siły i kontynuowano przemieszczanie się z linią. Kończąc rozciąganie kolejnego odcinka linii wężowej zapisywano wartość siły maksymalnej. Badania wykonano na równym i suchym podłożu wykonanym z kostki brukowej. Rys. 1. Stanowisko do badania siły niezbędnej do przesunięcia lini gaśniczej (grotem strzałki oznaczono kierunek przesunięcia linii wężowej) 1 zbiornik z wodą, 2 motopompa M 16/8 zasilająca układ, 3 linia wężowa W-75, 4 rozdzielacz grzybkowy, 5 manometr, 6 badana linia wężowa, 7 siłomierz Po dokonaniu pomiaru sił niezbędnych do przeciągania linii wężowych obliczono ilość wody wewnątrz węża dla poszczególnych wielkości węży przy uwzględnieniu przyrostu długości i średnicy z uwzględnieniem ciśnienia dyspozycyjnego i grubości ścianki taśmy wężowej. Obliczenie wykonano posługując się zależnością na obliczenie objętości walca, zgodnie ze wzorem 1: gdzie: V pojemność wodna odcinka węża [m 3 ], pole podstawy [m 2 ], L długość odcinka [m]. (1) Wyznaczenie liniowych strat ciśnienia przy różnych długościach układu Badanie polegało na wyznaczeniu strat ciśnienia dla różnych długości linii wężowej (rys. 2.). W tym celu do motopompy przyłączono krótki odcinek węża W-75 zakończony rozdzielaczem. Następ- 1599

nie do rozdzielacza przyłączono manometr oraz linię wężową. Na końcu linii podłączono drugi manometr i przepływomierz. Woda z przepływomierza była kierowana do zbiornika tak aby przepływ odbywał się w układzie zamkniętym. Manometr był bezpośrednio podpięty do przepływomierza. Straty ciśnienia badano dla linii wężowych o długości 20 m, 40 m, 60 m i 80 m. Badanie przeprowadzono dla dwóch wartości przepływów wynoszących 200 ± 15 dm 3 /min i 400 ± 15 dm 3 /min. Przepływ był ustalany za pomocą zaworu za przepływomierzem oraz poprzez regulację obrotami motopompy. Węże ułożono na równym podłożu, a manometry były ustawione na jednakowym poziomie. Rys. 2. Schemat stanowiska do wyznaczania liniowych strat ciśnienia w układzie o różnych długościach. 1 zbiornik z wodą, 2 motopompa M 16/8 zasilająca układ, 3 linia wężowa W-75, 4 rozdzielacz grzybkowy, 5 manometr glicerynowy, 6 badana linia wężowa, 7 manometr glicerynowy, 8 przepływomierz Yamatake Honeywell o dokładności ±0,5 %, 9 zawór do regulacji przepływu. Wyznaczenie liniowych strat ciśnienia oraz współczynnika oporności dla pojedynczego odcinka węża W badaniu należało wyznaczyć charakterystykę liniowych strat ciśnienia dla pojedynczego odcinka węża względem wydajności, zgodnie ze schematem przedstawionym na rys. 3. W tym celu podczas badań ustawiono ciśnienie na manometrze wynoszące 0,1 MPa, które podwyższano o 0,1 MPa aż do 0,7 MPa i dla ustalonych wartości ciśnienia zapisywano wskazania przyrządów pomiarowych. Na podstawie otrzymanych wyników wyznaczono współczynnik oporności węża. Korzystając ze wzoru (2) a następnie po jego przekształceniu otrzymano wzór (3), za pomocą którego obliczono współczynnik oporności węża. gdzie: straty ciśnienia [m sw ], - współczynnik oporności [s 2 /dm 6 ], - długość węża [m], - wydatek [dm 3 /s] sw m (2) 2 s dm 6 (3) 1600

Rys. 3. Schemat stanowiska do wyznaczania liniowych strat ciśnienia dla pojedycznego odcinka węża 1 zbiornik wody, 2 motopompa M 16/8 zasilająca układ, 3 linia wężowa W-75, 4 rozdzielacz grzybkowy, 5 manometr glicerynowy, 6 badana linia wężowa, 7 manometr glicerynowy, 8 przepływomierz Yamatake Honeywell o dokładności ±0,5 %, 9 zawór do regulacji przepływu. Pomiar promienia zgięcia Badanie opiera się na wizualnej ocenie zachowania się węża ułożonego między dwiema równoległymi prowadnicami (rys. 4): ruchomą (7) i nieruchomą (1). Badany wąż (2) został podłączony z jednej strony do pompy (3), a z drugiej zaślepiony pokrywą wyposażoną w układ odpowietrzający (6) z zaworem odcinającym (5). Po napełnieniu węża wodą i odpowietrzeniu układu, z pomocą pompy podnoszono ciśnienie wewnątrz węża do wartości 0,8 MPa z prędkością około 0,2 MPa/min. Po uzyskaniu wymaganego ciśnienia za pomocą mikrometru dokonano pomiaru średnicy zewnętrznej węża (D). Następnie utrzymując zadane ciśnienie stopniowo zbliżano prowadnice do siebie, aż do momentu, kiedy na wewnętrznej powierzchni węża pojawiło się załamania. Wówczas dokonano pomiaru odległości między prowadnicami i wyliczono promień zgięcia węża według wzoru 4: gdzie: R promień zgięcia badanego węża [mm], D średnica zewnętrzna badanego węża przy ciśnieniu 0,8 MPa [mm], L odległość miedzy prowadnicami stanowiska [mm]. [mm] (4) 1601

Rys. 4. Schemat stanowiska do badania promienia zgięcia 1 prowadnica stała, 2 badany wąż, 3 pompa zasilająca układ, 4 manometr glicerynowy, 5 zawór odpowietrzający, 6 pokrywa z układem odpowietrzenia, 7 prowadnica ruchoma, 8 zbiornik wody. Pomiar grubości ścianki taśmy wężowej Pomiaru grubości ścianki taśmy wężowej dokonano na rozciętych próbkach taśmy wężowej za pomocą suwmiarki o dokładności pomiarowej 0,05 mm dla następujących rodzajów próbek: a) próbka 1 taśma wężowa 42 z warstwą wewnętrzną gumową, b) próbka 2 taśma wężowa 52 z warstwą wewnętrzną PCV, c) próbka 3 taśma wężowa 52 z warstwą wewnętrzną gumową. Wyniki badań Na rysunkach 5 9 oraz w tabelach od 1 i 5 przedstawiono porównanie parametrów użytkowych badanych pożarniczych węży płasko składanych do pomp pożarniczych wielkości 42 i 52. Tab. 1. Masy poszczególnych węży bez łączników oraz z łącznikami L.p. Numer węża Masa odcinka [kg] 42 52 52* 1. I 5,259 4,877 5,680 2. II 5,329 4,958 5,752 3. III 5,156 4,904 5,733 4. IV 5,174 4,873 5,694 5. V 5,062 5,043-6. Średnia 5,196 4,931 5,715 7. Masa bez łączników [kg] 4,546 4,331 5,115 8. Masa liniowa [kg/m] 0,224 0,215 0,253 L.p. Numer węża Masa odcinka mokrego [kg] 1 II-42; IV-52 6,124 6,155 Nie badano Procentowy przyrost masy odcinka mokrego [%] 14,9 26,30 - * wąż z warstwą wewnętrzną z gumy 1602

Tab. 2. Promień zgięcia (R) dla poszczególnych wielkości węża Źródło: opracowanie własne L.p. Pomiar [mm] Średnica węża 42 52 52* 1. D 46,55 58,95 57,15 2. L 855 927 1000 3. R 404,23 434,03 471,43 Tab. 3. Siła jaką trzeba przyłożyć aby przesunąć po płaskim podłożu linię wężową składającą się z jednego, dwóch, trzech lub czterech węży L.p. Liczba odcinków Średnica węża [mm] 42 52 Siła [N] 1 układ 2 układ 1 układ 2 układ 1. 0* 72 72 96 106 2. 1 170 174 288 254 3. 2 306 298 460 476 4. 3 476 446 876 730 5. 4 932 950 1400 1388 *swobodne trzymanie linii wężowej na wysokości pasa Tab. 4. Grubość ścianek taśmy wężowej dla poszczególnych wielkości węży Źródło: opracowanie własne L.p. Nr próbki Grubość ścianki [mm] 1 Próbka 1 (42 guma) 1,45 2 Próbka 2 (52 PCV) 1,30 3 Próbka 3 (52 guma) 1,45 Tab. 5. Pojemność wodna dla poszczególnych wielkości i całego badanego układu z uwzględnieniem przyrostu długości i średnicy węża przy ciśnieniu p = 1 MPa L.p. Wielkość węża 1 odcinek węża [dm 3 ] Cały układ [dm 3 ] 1 42 - guma 29,43 117,72 2 52 - PCV 45,73 182,95 Różnica dla jednego odcinka 1-2 [dm 3 ] Różnica dla całego układu 1-2 [dm 3 ] 16,30 65,23 1603

Straty ciśnienia [mh 2 O] Straty ciśnienia [mh 2 O] 9 Długość układu [m] 0 20 40 60 80 100 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 1 2 3 4 5 Ilość odcinków w układzie[szt] straty dla węża o wielkości 42 straty dla węża o wielkości 52 Rys. 5. Porównanie charakterystyk strat ciśnienia w układadach o różnych długościach dla węży o różnych wielkościach, dla zadanego przepływu nominalnego Q = 200 dm 3 /min 45 Długość układu [m] 0 20 40 60 80 100 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 1 2 3 4 5 Ilość odcinków w układzie [szt] straty dla węża o wielkości 42 straty dla węża o wielkości 52 straty dla węża o wielkości 52 z warstwą wewnętrzną z gumy Rys. 6. Porównanie charakterystyk strat ciśnienia w układach o różnych długościach dla węży o różnych wielkościach, dla zadanego przepływu nominalnego Q = 400 dm 3 /min 1604

Straty ciśnienia [mh 2 O] Siła [kn] 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 0 1 2 3 4 5 Ilość odcinków do przesunięcia [szt] wąż o wielkości 42 wąż o wielkości 52 Rys. 7. Charakterystyka siły użytej do przesunięcia lini wężowej po płaskim podłożu (pierwszy układ linii wężowej) 70 60 50 40 30 20 10 0 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 straty dla węża o wielkości 42 straty dla węża o wielkości 52 Przepływ [dm 3 /min] straty dla węża o wielkości 52 z warstwą wewnętrzną z gumy Rys. 8. Porównanie charakterystyk strat ciśnienia dla pojedynczego odcinka węża różnej wielkości 1605

14 Współczynnik oporności węża [s 2 /dm 6 ] *10 3 12 10 8 6 4 2 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 współczynnik dla węża o wielkości 42 współczynnik dla węża o wielkości 52 Przepływ [dm 3 /min] współczynnik dla węża o wielkości 52 z warstwą wewnętrzną z gumy Rys. 9. Porównanie charakterystyk współczynnika oporności pojedynczego węża o różnej wielkości Podsumowanie i wnioski Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowano następujące wnioski: 1. Różnica masy całkowitej pomiędzy wężami wielkości 52 z warstwą wewnętrzną wykonaną z gumy, a wężem wielkości 52 z wkładką z tworzywa PCV wynosi około 780 gram. Wartość ta stanowi około 14 %. Węże wielkości 42 z warstwą gumową są o około 250 g cięższe od węży wielkości 52 z warstwą PCV i o około 510 g lżejsze od węży wielkości 52 z warstwą gumową. Masa całkowita w takim wykonaniu odcinków węży 42 przemawia na jego niekorzyść. 2. Grubość wykładziny węża wpływa na średnicę węża zwiniętego w podwójny krąg. Z przeprowadzonych badań wynika że największą średnicę posiada waż wielkości 42. Była ona o 43 mm większa od średnicy węży 52 z wykładziną PCV i o 24 mm większa od węża 52 z wykładziną gumową. Porównując wielkości średnic podwójnie zwiniętego kręgu przed i po badaniach, każda próbka wykazała wzrost średnicy o około 10 mm. Wszystkie uzyskane wyniki badania średnicy zwiniętego węża umożliwiają zamontowanie próbek w standardowych skrytkach samochodów ratowniczo - gaśniczych. 3. Porównując siły jakiej musi użyć ratownik, aby przesunąć nawodnioną linię gaśniczą po płaskim podłożu, udowodniono że kształt ułożenia linii gaśniczej nie ma wpływu na wielkość uzyskanych sił. Wynika to z faktu, iż na wartość uzyskiwanych sił wpływ ma ciężar linii gaśniczej, powierzchnia styku linii z podłożem i wartość współczynnika tarcia. Porównując siłę potrzebną do przesunięcia linii składającej się z 4 odcinków węża wielkości 42 i 52, różnica wyniosła 450 N, na korzyść węży o wielkości 42. Wielkość użytej siły ma bezpośrednie przełożenie na ilość wody w układzie. W tym przypadku różnica ilości wody w układzie wynosiła około 65 litrów wody pomiędzy wielkościami 42 i 52. 1606

4. Najmniejszy promień zgięcia uzyskano dla odcinka 42, i jest on o 29,8 mm mniejszy od odcinka wielkości 52 z warstwą PCV. Zaletą małego promienia zgięcia jest możliwość wykorzystywania pożarniczych węży w ograniczonych przestrzeniach, takich jak klatki schodowe, piwnice itp., gdzie nie dochodzi do strat w przepływie środka gaśniczego. 5. Dokonując pomiaru liniowych strat ciśnienia okazało się, że podana wartość stanowi wyłącznie wartość orientacyjną, ponieważ dla węża o wielkości 52 z warstwą PCV straty na długości 80 m przy wartości natężenia przepływu 411,8 dm 3 /min wynoszą 1,4 bar. Przy tej samej długości dla natężenia przepływu 198,8 dm 3 /min straty te wynoszą 0,3 bar. Największe liniowe straty ciśnienia uzyskano dla węży o wielkości 42. Jest to spowodowane tym, że starty liniowe są odwrotnie proporcjonalne do średnicy i wprost proporcjonalne do długości przewodu. 6. Jedną z cech opisujących węże pożarnicze jest współczynnik oporności. Nie można go wyznaczyć bez określenia charakterystyki strat liniowych dla pojedynczego odcinka węża przy różnych wartościach natężenia przepływu. Największą oporność zanotowano dla węży wielkości 42. 7. Natężenia przepływu jakie uzyskano w wężu wielkości 52 z warstwą gumową wynosi 1399 dm 3 /min przy ciśnieniu 0,6 MPa. Natomiast dla odcinka o wielkości 52 z warstwą PCV wartość natężenia przepływu wyniosła 1266 dm 3 /min przy tym samym ciśnieniu. Przez odcinek o wielkości 42 uzyskano natężenie przepływu równe 983 dm 3 /min. Wszystkie z uzyskanych wartości wydatku badanych węży w zupełności pokrywają wymagane nominalne natężenie przepływu, które dla prądownic wynoszą maksymalnie 800 dm 3 /min przy ciśnieniu 0,6 MPa. 8. Taśmy wężowe wykonane z gumy, jako warstwa wewnętrzna, wykazują mniejszą skłonność na wchłanianie wody nie powoduje to dużego przyrostu jego masy podczas długotrwałych i przewlekłych działań ratowniczo-gaśniczych. Podsumowując należy stwierdzić, iż do pełnego porównania parametrów użytkowych pożarniczych węży płasko składanych do pomp pożarniczych wielkości 42 i 52, należy przeprowadzić badania z użyciem odcinków węży wielkości 42 z warstwą wewnętrzną wykonaną z PCV (w chwili obecnej brak jest takich węży w ofercie handlowej). Węże pożarnicze wielkości 42 mogłyby poprawić i ułatwić pracę strażaków oraz przyczynić się do obniżenia obciążenia fizycznego strażaka podczas wykonywania czynności ratowniczo-gaśniczych oraz ćwiczeń ze sprzętem pożarniczym. Kolejnym argumentem potwierdzającym możliwość alternatywnego wprowadzenia do użytkowania węży 42 jest to, że zastosowanie węży wielkości 42 nie wymaga dodatkowych inwestycji w postaci wymiany lub uzupełnienia armatury pożarniczej oraz dostosowanie samochodów ratowniczo-gaśniczych do ich przewozu. Należy podjąć działania organizacyjne, prawne i edukacyjne prowadzące do zmiany zapisów w standardach wyposażenia samochodów ratowniczo-gaśniczych w stosunku do samochodów nowych, jak i doposażenie samochodów będących na wyposażeniu jednostek ratowniczo-gaśniczych w węże tłoczne wielkości 42. Streszczenie Linie wężowe prowadzone są w różnych konfiguracjach i warunkach np.: po rozmokłym gruncie, schodach, z koniecznością pokonywania różnych przeszkód naturalnych i sztucznych. Podczas prowadzenia działań strażak niejednokrotnie musi przemieszczać nawodnioną linię wężową w kierunku pożaru w celu jego ugaszenia. Węże pożarnicze wielkości 42 mogłyby poprawić i ułatwić pracę strażaków oraz przyczynić się do obniżenia obciążenia fizycznego strażaka podczas wykonywania czynności ratowniczogaśniczych oraz podczas ćwiczeń ze sprzętem pożarniczym. Celem niniejszego artykułu jest porównanie pożarniczych węży tłocznych płasko składanych wielkości W-42 i wielkości W-52 pod kątem ich cech użytkowych. Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowane zostały wnioski końcowe. 1607

Comparison of selected functional characteristics of the fire hoses W-42 and W-52 Abstract Fire hoses are conducted in different configurations and conditions, for example: the waterlogged ground, stairs, with the need to overcome various obstacles natural and artificial. Firefighter during operations often must move irrigated serpentine line in the direction of the fire in order to extinguish. The fire hoses size of 42 would improve and facilitate the work of firefighters and help reduce physical fatigue fireman during rescue and firefighting operations and during exercises with firefighting equipment. The purpose of this paper is to compare fire hoses the size of the sizew-42 and size W-52 in terms of their functional characteristics. Based on the survey conclusions were formulated. LITERATURA / BIBLIOGRAPHY [1]. Gałaj J., Pawlak E. Zegar W., Laboratorium z hydromechaniki, Wydawnictwo SGSP, Warszawa 2004. [2]. Chudy P., Kupicz W., Suchecki W., Wąsik W., Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 3. Badanie odkształceń pożarniczych węży tłocznych, Warszawa 2014. [3]. Maliszewski A., Batogowska A., Ergonomia dla każdego, Wydawnictwo Sorus, Warszawa 1997. [4]. Rozporządzenia MSWiA z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. z 2010 r. Nr 85, poz. 553). [5]. PN-87/M-51151 Sprzęt pożarniczy. Pożarnicze węże tłoczne. [6]. PN-M-51031:1991 Sprzęt pożarniczy Łączniki. [7]. PN-EN 14540:2014-11 Węże pożarnicze Węże nie przesiąkające, płasko składane, do hydrantów wewnętrznych. [8]. PN-EN 1947:2014-11 Węże pożarnicze Węże tłoczne półsztywne i zestawy węży do pomp i pojazdów. 1608