Na mapie Europy zamaluj państwa: 1 na niebiesko Grecję 2 na zielono Irlandię 3 na żółto Litwę 4 na brązowo Słowację 5 na czerwono Portugalię 6 na czarno Luksemburg 7 na pomarańczowo Danię. GEOGRAFIA / ARCHITEKTURA Źródło mapy: j/w 1
Sporządź legendę do mapy: Wypisz państwa należące do UE. Legenda:... 2
Podpisz odpowiednio wybrane mapy konturowe państw UE. A.... B.... C.... D.... E.... F.... Źródła map:schools.look4.net.nz /aneki.com /geography.about.com 3
Rozpoznaj ciśniny Europy. Następnie wpisz w miejsce kropek ich nazwy oraz nazwy obszarów lądowych, które od siebie oddzielają lub akwenów morskich, które ze sobą łączą. A - Cieśnina..., oddziela wyspy: Sardynię od..... B Cieśnina..., oddziela Półwysep Apeniński od wyspy.... C - Cieśnina..., łączy morza: Adriatyckie z..... D - Cieśnina..., łączy morza: Celtyckie z..... Wpisz nazwy państw na terenie, których leżą wymienione miasta. A. Florencja -... B. Salzburg -... C. Warna -... D. Nikozja -... E. Brno -... F. Espoo-... G. Dynenburg -... H. Mediolan -... I. Lizbona-... 4
Przyporządkuj obiekty architektoniczne (sakralne) odpowiednim państwom. Austria, Hiszpania, Francja, Włochy, Litwa, Portugalia, Niemcy, Portugalia Obiekt architektoniczny Państwo Bazylika Sacré-Cœur Katedra Santa Reparata Katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny Katedra Świętego Szczepana Męczennika Opactwo Cystersów w Alcobaça Klasztor dos Jerominos i wieża Belém Ostra Brama La Sagrada Família Zaznacz zestaw, w którym wszystkie wymienione obiekty geograficzne położone są na terytorium Francji. A. Mierzeja Kurońska, Wyżyna Miednicka, Jezioro Dubińskie, Niemen, Wilia. B. Korsyka, Sekwana, Somma, Lazurowe Wybrzeże, Alpy, Jezioro Genewskie. C. Morze Jońskie, Kreta, Półwysep Peloponez, Wyspy Jońskie, Zatoka Koryncka, Olimp. D. Jezioro Genewskie, Jezioro Bodeńskie, Alpy, Przełęcz św. Bernarda i św. Gotharda. Niemcy to państwo będące potęgą gospodarczą Europy. Wskaż zestaw, w którym wymieniono tylko koncerny niemieckie: A. Hoechts, BMW, Fiat, Daewoo, B. Siemens, Thyssen, Vattenfall, Pliva, C. Volkswagen, Bosch, Gazprom, LG Electronics, D. Volkswagen, Siemens, Thyssen, Bosch Zadania Miasta występujące na terenie Słowacji to: A. Praga, Brno, Koszyce, Bańska Szczawnica, B. Bratysława, Koszyce, Trenczyn, Bańska Szczawnica, C. Brno, Bratysława, Koszyce, Trenczyn, D. Ostrawa, Pilzno, Koszyce, Trenczyn. 5
Na mapie Europy zaznacz odpowiednio literami rzeki Europy. Rzeki: 1. Wisła A 2. Loara B 3. Ebro C 4. Pad D 5. Łaba E 6. Rodan F Źródło mapy: j/w 6
Na podstawie opisów rozpoznaj państwa Europy a odpowiedź wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli. Opis państwa A. Jest największą wyspą we wschodniej części Morza Śródziemnego, położoną na południe od Turcji. Dwa największe łańcuchy górskie to Pentadactylos na północy i Troodos w środkowej i południowo-zachodniej części wyspy, pomiędzy którymi rozciąga się żyzna równina Messaoria. Państwo B. Państwo polożone na Półwyspie Jutlandzkim (Jylland) oraz na ponad 400 wyspach, z których największe to Fionia (Fyn) i Zelandia (Sjælland), a 82 to wyspy zamieszkałe. Kraj ten posiada silnie rozwinięty sektor rybołówstwa oraz znaczących rozmiarów flotę handlową. Najważniejsze sektory produkcji to produkty żywnościowe, chemiczne, maszyny, wyroby metalowe, sprzęt elektroniczny i transportowy, piwo, papier i produkty z drewna. Ważnym sektorem gospodarki jest turystyka. C. Kraina lasów i jezior, najbardziej słynie ze swojej dziewiczej przyrody. Na dalekiej północy, przez ponad dziesięć tygodni lata trwają białe noce, podczas których słońce nie zachodzi. Zaś zimą, na tym samym obszarze, przez ponad osiem tygodni słońce nigdy nie wznosi się ponad horyzont. D. Kraj śródlądowy sąsiadujący z wieloma państwami Słowacją, Ukrainą, Rumunią, Serbią, Chorwacją, Słowenią i Austrią. Jest to kraj w przeważającej części równinny, na północy lekko górzysty. Szczególnie popularne wśród turystów Jezioro Balaton jest największym jeziorem w Europie Środkowej. E. Jest krajem nizinnym, z wyjątkiem niskich wzgórz w części zachodniej i wyżyn na wschodzie. Najwyższym punktem jest Aukštasis (294 m.n.p.m.). Państwo to ma 758 rzek, ponad 2800 jezior i 99 km wybrzeża Bałtyku, które służy przede wszystkim rekreacji i ochronie środowiska. Lasy pokrywają ponad 30 proc. terytorium kraju. F. Niewielki kraj otoczony przez Belgię, Francję i Niemcy, którego historia jest nierozerwalnie związana z historią sąsiadujących z nim państw. Luksemburg to kraina wzgórz i lasów. G.. Kraj nizinny, a jedna czwarta jego powierzchni to obszary leżące na wysokości poziomu morza lub depresje. W wielu rejonach ochronę przeciwpowodziową zapewniają obwałowania brzegów morza i koryt rzecznych. Znaczna część powierzchni powstała w drodze osuszania zbiorników wodnych, czego najnowszym przykładem jest polder Flevoland. H. Państwo polożone w Europie Południowo-Wschodniej. Na północy dominuje krajobraz górzysty, a na południu rozległa Dolina Dunaju. U ujścia Dunaju do Morza Czarnego rzeka tworzy deltę, która jest rezerwatem przyrody niezliczonych gatunków ptaków wędrownych. Żródla informacji: Państwa Zjednoczonej Europy. WSIIZ Regionalne Centrum Informacji Europejskiej, Rzeszów 7
SYLWETKI ZNANYCH EUROPEJCZYKÓW NA PRZESTRZENI WIEKÓW Rozpoznaj znanych Europejczyków i sporządź krótkie noty biograficzne. A. B. C. D. E. F. Źródło zdjęć: Michael H. Hart, 100 postaci, które miały najwiekszy wpływ na dzieje ludzkości, Warszawa 1997. A....... B....... C....... D....... F....... G....... 8
Wielu znakomitych artystów kompozytorów, ludzi rozrywki, wynalazów, naukowców i mistrzów sportu bylo Europejczykami. W tabeli uzupełnij brakujące informacje o podanych postaciach lub zespołach muzycznych. Nazwisko/nazwa Miejsce pochodzenia Czym sie wsławili? ABBA Szwecja Grupa muzyczna-ich przeboje byly popularne na całym świecie w latach 70. Stefan Banić The Beatles Niels Bohr Charlie Chaplin Fryderyk Chopin Nadia Comaneci Salvador Dali Marlena Dietrich Federico Fellini Justine Henin Franz Liszt Isaak Newton U2 Alfred Nobel Rembrandt van Rijn Oskar Wilde George B. Shaw Louis de Funes Andrzej Wajda Europe Michal Anioł Agnisszka Holland Mazowsze Hans Christian Andersen Matti Nykänen Źródła informacji: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Broszura "Odkryjmy Europę", Luksemburg 2008. Michael H. Hart, 100 postaci, które miały najwiekszy wpływ na dzieje ludzkości, Warszawa 1997. 9
PATRONI EUROPY Rozpoznaj na podanej niżej ikonografii patronów Europy. A.... B.... C.... D.... E.... Źródła ilustracji: Zasoby internetowe: www.brewiarz.pl ekai.pl/europa/dziedzictwo www.swbenedykt.pl 10
OJCOWIE-ZAŁOŻYCIELE EUROPY O kim mowa? A. Pierwszy kanclerz Niemiec po wojnie, współtwórca idei zjednoczonej Europy. [...] B.Współtwórca idei powowłania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Minister spraw zagranicznych Francji w latach 1948-1952. [...] C. Premier Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Sugerował powołanie Stanów Zjednoczonych Europy. [...] D. Premier Włoch w latach 1945-53, współautor i realizator koncepcji integracji europejskiej, współinicjator utworzenia w 1949 r. Rady Europy i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. [...] E. Prezydent Francji w latach 1981-1995, zwolennik ścisłej integracji europejskiej. [...] F. Premier Belgii, przewodniczący Zgromadzenia EWWiS, Sekretarz Generalny NATO, współtwórca Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. [...] G.. Prezydent Francji w latach 1959-69, francuski bohater narodowy, zwolennik Europy ojczyzn i ograniczania roli Stanów Zjednoczonych na kontynencie. [...] H. Jeden z "Ojców Założycieli" zjednoczonej Europy, współautor koncepcji powołania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, pierwszy przewodniczący jej organu wykonawczego - Wysokiej Władzy. [...] Źródło informacji: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej 11
Kto przedstawił pierwszy oficjalny projekt Europy Lidze Narodów w 1929 roku? A. Winston Churchill B. Aristide Briand C. Gustav Stresemann D. René Pleven Kto opowiedział się w 1946 roku w Zurychu za założeniem Europejskiej Wspólnoty Państw w przemówieniu utworzenie Zjednoczonych Stanów Europy? A. Winston Churchill B. Alcide de Gaspari C. Aristide Briand D. Robert Schuman Kto został pierwszym prezydentem Wysokiej Władzy? A. Jean Monnet B. Walter Hallstein C. Robert Schuman D. Joseph Bech. Kto chciał rozszerzyć EWWiS o Europejską Wspólnotę Polityczną? A. Winston Churchill B. Konrad Adenauer C. Altiero Spinelli D. Alcide de Gaspari Na rzecz zjednoczenia Europy działali również Polacy. Przeczytaj podane niżej informacje i napisz o kim mowa. Urodził się w 1888 roku w Krakowie. Polityk, posarz, bliski wspólpracownik generała Sikorskiego, po wojnie na emigracji. Był współzałożycielem i sekretarzem generalnym Ruchu Europejskiego. Jeden z twórców Wspólnoty Europejskiej; cichociemny, wolnomularz. 12
Odpowiedź:... Źródło informacji: Józef Garliński, Politycy i żołnierze, Warszawa 1991. 13
Przyporządkuj nazwiska do fotografii. Konrad Adenauer, Winston Churchill, Alcide De Gasperi, Paul-Henri Spaak, Robert Schuman, Jean Monnet. A. B. C. D. E. F. A.... B.... C.... D.... E.... F.... Źródła fotografii: explainthatstuff.com/compu-seite.de/iku.edu.tr/en.wikipedia.org/ecpyn.blogspot.com 14
KUCHNIA A. Cechą wspólną wszystkich regionów tego państwa jest zamiłowanie do serów i wina oraz pogarda dla kuchni amerykańskiej, którą symbolizuje McDonald's. B. Kraj dla wielbicieli piwa, w kraju tym produkuje się bowiem kilkadziesiąt gatunków tego trunku, a każdy szanujący się pub warzy własne piwo dla stałych bywalców. C. Kuchnia tego kraju uchodzi za najpopularniejszą i najsmaczniejszą na świecie. Dietetycy uważają, że obok walorow smakowych, ma także zbawienne znaczenie dla zdrowia jest bogata w ryby i owoce morza, warzywa, zwłaszca pomidory i oliwę z oliwek. Dała światu pizzę i makarony. D. Każdy, kto choć raz skosztował jedzenia tego państwa wie, że oprócz muzyki klasycznej największym wkładem tego kraju w kulturę światową jest własnie kuchnia. Potrawy są wypadkową kulturowej i etnicznej rożnorodności. Któż nie słyszał o czekoladowym torcie Sachera, sznyclu po wiedeńsku, strudlu z jabkami czy pischingerze. E. Jest przykładem typowej lekkiej kuchni śródziemnomorskiej. Dominują w niej potrawy z warzyw, oliwki, owoce morza i ser. Tradycyjny posilek zaczyna się najczęściej od wypicia anyżówki z odrobioną wody, która zaostrza apetyt i pomaga w trawieniu. F. Kuchnia tego państwa kojarzy się przede wszystkim z brukselką, którą w tym kraju podaje się na różne okazje. Brukselka z boczkiem pojawia się na światecznym stole. G. Podstawą kuchni są ryby morskie i słodkowodne. Zgodnie z tradycją, mieszkańcy spotykają się przy kociołkach pożywnej zupy rybnej. H. Kuchnia tegoż państwa uważana jest przez smakoszy za jedną z najlepszych na świecie. Królują w niej owoce morza, potrawy z ryżu i warzyw oraz ciasta bakaliowe z miodem. Wieprzowina z morelami to tradycyjna potrawa podawana na Boże Narodzenie. I. Kuchnia ta opiera się głównie na niewyszukanych, wiejskich potrawach, w których dominują ziemniaki spożywane niemal przy każdym posiłku. Miejscowi gotują je tradycyjne w "mundurkach". 15
J. Dla każdego smakosza państwo to kraina serów, dorównujących francuskim, a przez niektórych uważanych za smaczniejsze. Żródla informacji: Państwa Zjednoczonej Europy. Regionalne Centrum Informacji Europejskiej, Rzeszów WSIIZ 16
POLITYKA Rozwiń skróty. A. CAP-... B. CEFTA -... C. EFTA -... D. EWG -... E. EWWiS -... F. PKB -... G. WE -... Nazwa organizacji Uzupelnij brakujące informacje. Siedziba Członkowie Cele i założenia Stosunki z Polską EFTA Polska współpracuje od 1990 roku. Utworzono strefę wolnego handlu między Polską a krajami EFTA ------------------ Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, aktywne uczestnictwo CEFTA Kraków 1. stworzenie strefy wolnego handlu, stopniowe zniesienie ograniczeń celnych, 2. wspólpraca w dążeniu do integracji z Unią Europejską, 3. ochrona własnego rolnictwa, 17
4. ułatwienia w ruchu turystycznym OECD Paryż Polska wstąpiła do OECD w 1996 roku. Przynależność do tej organizacji zwiększyła jej prestiż i wiarygodność w ocenach krydytodawców i inwestorów. Strasburg 18. zaciśnianie współpracy 19. w dziedzinie społecznej, lulturalnej i prawnej między państwami człokowskimi Historia Europy to historia licznych wojen rozdzielanych latami pokoju. Od zakończenia II wojny światowej do konfliktu bałkańskiego w latach dziewiędziesiatych XX wieku trwał na naszym kontynencie najdłuższy okres pokoju. Przed Tobą dwa dzieła w symboliczny sposób prezentujące wojnę i pokój. Obejrzyj działa Blain i Deminga. Zaznacz zdanie, które najlepiej oddaje Twoje wrażenie. Dominique Blain "Missia" a) Buty są symbolem przemarszu wojsk. b) Buty przedstawiają migracje i wysiedlenia ludności w czasie wojny oraz po jej zakończeniu. c) Nagromadzenie butow obrazuje gęstość zaludnienia w Europie. d) Buty symbolizują spiszących sie ludzi, tempo ich życia. 18
Gunter Demnig Friedensrolle Wojna i pokój są ze sobą nierozłączne. a) Historia jest nauczycielką życia skąd więc tyle wojen i konfliktów? b) Osiągnięcie trwałego pokoju to najtrudniejsza rzecz na świecie Gdybyś to Ty miał stworzyć dzieło symbolizujące historię Europy co by ono przedstawiało? 19
Po upadku komunizmu w krajach środkowo-wschodniej Europy państwa tego regionu uzyskały szansę na integrację ze strukturami Unii Europejskiej. Polska dołączyła do UE w 2004 roku, w kolejce czekają następne państwa. Czy był to korzystny dla nas krok, przekonujemy się dzisiaj. Dopasuj rok do wymienionych wydarzeń. - traktat z Maastricht. - układ z Schengen - wprowadzenie euro w pierwszych 12 krajach Unii Europejskiej.. - ostatnie rozszerzenie Unii Europejskiej. 1985 1993 2002 2004 2007 W 2002 r. Rada Europejska zgromadzona w Kopenhadze wyraziła zgodę, aby 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej przystąpiło 10 krajów kandydujących. Wśród tych 10 krajów były między innymi: Zaznacz X prawidłową odpowiedź: a) Litwa, Austria, Finlandia, Szwecja b) Estonia, Łotwa, Bułgaria, Rumunia c) Cypr, Czechosłowacja, Polska, Węgry d) Malta, Polska, Słowacja, Węgry Żródla informacji: Zeszyt edukacyjny nr 1, Europa to nasza historia. Dodatek do Gazety Wyborczej z dnia 4.05. 2009 r. 20
O wielkich placach bywa głośno, kiedy gromadzą się na nich tłumy. Przed 2 lutego 2011 r. niewiele osób słyszało o placu Tahrir (Wyzwolenia) w Kairze. Większość z nich nie kojarzy się jednak z dramatycznymi wydarzeniami - stanowią przede wszystkim atrakcję turystyczną. Place warte zobaczenia wymienione są obok. Każdy należy ulokować we właściwej stolicy (nazwy placów zostały spolszczone, jeśli było to możliwe). Plac Wpisz właściwa literę Stolica 1. Aleksandra a. Amsterdam 2. Bohaterów b. Ateny 3.Dam c. Belgrad 4. Kolumba d. Berlin 5. Konstytucji e. Bratysława 6. Luksemburski f. Budapeszt 7. Ratuszowy g. Helsinki 8. Republiki h. Kopenhaga 9. Rossio i. Lizbona 10. Senacki j.londyn 11. Sergala k. Madryt 12. Św. Stefana l. Paryż 13. Św. Piotra m.praga 14. Trafalgarski n. Rzym 15. Waclawa o. Sztokholm 16. Wolności p. Wiedeń 17. Zgody r. Bruksela Źródło: Omnibus Wakacyjny 21
Trudno nie wiedzieć, jakie miasta są głównymi siedzibami ONZ i Unii Europejskiej. Obie organizacje stały sie niemal wizytówkami metropolii, w których się znajdują, jedna - Nowego Jorku, druga Brukseli. Warto natomiast przypomnieć sobie, gdzie zadomowiły się ich wyspecjalizowane instytucje i organy oraz inne duże organizacje międzynarodowe, przypisując każdej właściwe miasto - wybrane z następujących: Addis Abeba, Amsterdam, Bruksela, Franfurkt, genewa, Haga, Kair, Londyn, Lozanna, Luksemburg, Lyon, Monako, Paryż, Rzym, Strasburg, Waszyngton, Wiedeń, Zurych. 1. Amnesty International -... 2. Europejski Bank Centralny -... 3. Europejski Trybunał Praw Czlowieka -... 4. Greenpeace -... 5. Interpol -... 6. Liga Państw Arabskich -... 7. Międzynarodowa Federacja Pilki Noznej (FIFA) -... 8. Międzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych (IAAF) -... 9. Miedzynarodowy Fundusz Walutowy -... 10. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża -... 11. Międzynarodowy Komitet Olimpijski -... 12. Miedzynarodowy Trybuanal Sprawiedliwości -... 13. NATO-... 14. Organizacja Krajów Eksportujący Ropę Naftową (OPEC) -... 15. Organizacja narodów Zjednoczonych d/s Oświaty, Nauki i Kultury (Unesco) -... 16. Organizacja Narodów Zjednoczonych d/s Wyżywienia i rolnictwa (FAO) -... 17. Trybunal Sprawiedliwości Unii Europejskiej -... 18. Unia Afrykańska -... Źródło: Omnibus Wakacyjny 22
Każde ze stwierdzeń wyraża pogląd, pod którym podpisałby się jeden z wymienionych u dołu filozofów. Przypisz stwierdzenia właściwym osobom. 1. Choć świat materialny jest bezrozumny, to istnieje w nim harmionia i ład, ponieważ został storzony przez siłę twórczą wedlug wzorów, którymi są doskonałe idee. 2. Człowiek jest zwierzęciem politycznym stworzonym do życia w państwie, ale człowiekiem jest tylko mężczyzna, kobieta nie jest w pełni człowiekiem i nie powinna zajmować sie polityką. 3.Każda teza zawiera w sobie antytezę, obydwie zaś zostają zniesione w syntezie. 4. Najprzyjemniejszym jest stan, gdy człowieka nie spotyka ani nic dobrego, ani nic złego; najwięcej przyjemności ma ten, kto ma najmniej potrzeb. 5. Nauka służy panowaniu człowieka nad przyrodą i dokonywaniu wynalazków; w nauce najważniejszy jest eksperyment. 6. Nauka, jako dzieło intelektu, deformuje rzeczywistość; sposobem na poznanie prawdy pierwotnej jest intuicja. 7. Nie ma obiektywnego dobra lub zła; wartość etyczna zależy od relacji między rzeczami i ludźmi. 8. O wszystkim mozna wątpić poza myśleniem, bo watpiąc, myślimy, a zatem istota człowieczeństwa polega na myśleniu. 9. Odrzućmy wstyd - to, co robią wszyscy, można robić publicznie. 10. Przyczyną czynienia zła jest niewiedza, a zatem - na przykład - by być sprawiedliwym, wystarczy wiedzieć, czym jest sprawiedliwość. 11. Racja nieiele znaczy, jeśli nie jest poparta siłą, więc okrucieństwo i terror są uzasadnione, ale należy je stosować tylko w razie potrzeby i rozsądnie. 12. Rozwój umysłowy, czyli literatura, nauka i sztuka, prowadzi do degradacji moralnej, bo tłumi naturalne instynkty, które czynią człowieka dobrym. 13. Szczęście zapewnia działanie, które polega na wypełnianiu swoich obowiazków - bez zwracania uwagi na porażkę i sukcesy. 14. Szczęście wynika z poczucia mocy zdolnej przezwyciężać wszelki opór. 15. Świat jest wieczny; wszystko płynie i nic nie pozostaje takie samo. 16. Wolna wola jest konieczna, aby zasady moralne miały sens, ale jest tylko jedna zasada moralna, która można zaakceptować: postęuj wedle takich reguł, które uczyniłbyś prawem powszechnym. 17. Wolność wiąże się z cierpieniem, bo gdy nic nie warunkuje wyboru, to nie ma nic pewnego poza tym, że wszystko jest możliwe. 18. Wzorem zachowania powinien być życzliwy opiekun - wrażliwy na cudze potrzeby, skłonny do pomagania innym, godny zaufania. 23
Arystoteles Francis Bacon Henri Bergson Diogenes z Synopy Epikur Georg Hegel Heraklit z Efezu Immanuel Kant Kartezjusz Konfucjusz Tadeusz Kotarbiński Niccolo Machiavelli Fryderyk Nietzsche Platon Jan Jakub Rousseau Jean-Paul Sartre Sokrates Boruch Spinoza Numer 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Plejada filozofów Źródło: Omnibus Wakacyjny 24
Na lewo most, na prawo most... Obok nazwy każdego mostu wpisz nazwy stolicy, w której się znajduje - wybrana spośród podanych niżej a następnie literę, oznaczającą z widokiem tego mostu. Amsterdam, Berlin, Bratysława, Budapeszt, Lizbona, Londyn, Madryt, Paryż, Praga, Rzym, Sztokholm, Wiedeń Nazwa mostu Stolica Litera 1. Chudy Most 2. Most Elżbiety 3. Most Glienickie 4. Most Karola 5. Most Lafranconi 6. Most Rzeszy 7. Most św. Anioła 8. Most Toledański 9. Most Vasa 10. Most Vasco da Gamy 11. Most Wieżowy 12. Most Wymiany A. B. 25
C. D. E. F. G. H. I. J. 26
K. L. Źródło ilustracji: www. wygodatravel.pl www. motjo.blox.pl www. lukaskrajcir.blog.sme.sk www. plfoto.com www. wojtkowski.net http://pl.wikipedia.org www. wjakwczasy.pl 27