Przedmiotowy system oceniania z matematyki Klasa 3 Gimnazjum cykl kształcenia 2016-2019 rok szkolny 2018/2019 opracowany na podstawie programu Matematyka na czasie, zmodyfikowany i realizowany przez nauczycieli matematyki: 1. Joannę Balcerzak 2. Katarzynę Kozłowską 3. Sylwię Marcinkowską 4. Bożenę Szmielak
I. Ogólne zasady oceniania uczniów 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności oraz jego poziomu w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania, opracowanych zgodnie z nią. 2. Nauczyciel: informuje ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych oraz o postępach w tym zakresie poprzez rozmowy, oceny z kartkówek, prac klasowych, sprawdzianów, wpisy do zeszytu i dziennika elektronicznego, poprzez informację zwrotną podczas lekcji; udziela uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; udziela uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć; wskazuje mocne i słabe strony ucznia, wyznacza konkretne terminy poprawy motywuje ucznia do dalszych postępów w nauce poprzez pochwałę słowną, pochwałę na forum klasy, ocenę; dostarcza rodzicom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia poprzez rozmowy indywidualne z rodzicami, podczas zebrań lub dni otwartych, wpisy do dziennika elektronicznego, rozmowy telefoniczne, wgląd do prac uczniów; dostosowuje wymagania edukacyjne dla uczniów z opiniami i orzeczeniami poradni psychologiczno - pedagogicznej, uczniów cudzoziemskich poprzez dostosowanie formy prac pisemnych (wydłużony czas pracy, mniej zadań, powiększona czcionka, wyjaśnienie poleceń i inne) oraz prac indywidualnych i prac domowych. 3. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. 4. Nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły. 5. Sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne są udostępniane do wglądu uczniowi i jego rodzicom.. Uczeń może zabrać pracę pisemną do domu ( z obowiązkiem jej zwrotu) lub zrobić zdjęcie pracy. 6. Uczeń może poprawić ocenę z pracy klasowej w terminie 2 tygodni od momentu otrzymania sprawdzonej pracy przez nauczyciela. 7. Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły. II. Metody i formy sprawdzania osiągnięć uczniów Ocenie podlegają: prace klasowe, sprawdziany, kartkówki, odpowiedzi ustne, prace domowe, ćwiczenia praktyczne, praca ucznia na lekcji, prace dodatkowe oraz szczególne osiągnięcia. 1. Prace klasowe przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu danego działu. Prace klasowe planuje się na zakończenie każdego działu. Uczeń jest informowany o planowanej pracy klasowej z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Każdą pracę klasową poprzedza lekcja powtórzeniowa (lub dwie lekcje), podczas której nauczyciel zwraca uwagę uczniów na najważniejsze zagadnienia z danego działu. Uczeń może poprawić pracę klasową w terminie dwóch tygodni od dnia, kiedy nauczyciel odda sprawdzoną pracę klasową. Praca klasowa umożliwia sprawdzenie wiadomości i umiejętności na wszystkich poziomach wymagań edukacyjnych od koniecznego do wykraczającego. Zasada przeliczania oceny punktowej na stopień szkolny określa statut. Zadania z pracy klasowej są przez nauczyciela omawiane i poprawiane po oddaniu prac. 2. Sprawdziany przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu semestru lub całego roku. Sprawdziany planuje się na zakończenie na zakończenie I i II semestru. Każdy sprawdzian poprzedza lekcja powtórzeniowa (lub dwie lekcje), podczas której nauczyciel zwraca uwagę uczniów na najważniejsze zagadnienia z danego semestru czy roku. Zadania ze sprawdzianu są przez nauczyciela omawiane i poprawiane po oddaniu prac. 3. Kartkówki przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu programowego 2, 3 ostatnich jednostek lekcyjnych. Nauczyciel nie ma obowiązku uprzedzania uczniów o terminie i zakresie programowym kartkówki. Kartkówka jest tak skonstruowana, by uczeń mógł wykonać wszystkie polecenia w czasie nie dłuższym niż 15 minut. Kartkówka jest oceniana w skali punktowej, a liczba punktów jest przeliczana na ocenę. 4. Odpowiedź ustna obejmuje zakres programowy aktualnie realizowanego działu. Oceniając odpowiedź ustną, nauczyciel bierze pod uwagę: zgodność wypowiedzi z postawionym pytaniem, prawidłowe posługiwanie się pojęciami, 2
zawartość merytoryczną wypowiedzi, sposób formułowania wypowiedzi. 5. Praca domowa jest pisemną lub ustną formą ćwiczenia umiejętności i utrwalania wiadomości zdobytych przez ucznia podczas lekcji. Pisemną pracę domową uczeń wykonuje w zeszycie lub w formie zleconej przez nauczyciela. Uczeń może zgłosić brak pracy domowej dwa razy w semestrze. Kolejne braki pracy domowej mogą skutkować oceną niedostateczną. Błędnie wykonana praca domowa jest sygnałem dla nauczyciela, mówiącym o konieczności wprowadzenia dodatkowych ćwiczeń utrwalających umiejętności i nie może być oceniona negatywnie. Przy wystawianiu oceny za pracę domową nauczyciel bierze pod uwagę samodzielność i poprawność wykonania. 6. Aktywność i praca ucznia na lekcji są oceniane, zależnie od ich charakteru, za pomocą plusów. Plus uczeń może uzyskać m.in. za samodzielne wykonanie krótkiej pracy na lekcji, krótką prawidłową odpowiedź ustną, aktywną pracę w grupie, pomoc koleżeńską na lekcji przy rozwiązaniu problemu, przygotowanie do lekcji. 7. Ćwiczenia praktyczne obejmują zadania praktyczne, które uczeń wykonuje podczas lekcji. Oceniając je, nauczyciel bierze pod uwagę: wartość merytoryczną, dokładność wykonania polecenia, staranność, w wypadku pracy w grupie stopień zaangażowania w wykonanie ćwiczenia. 8. Prace dodatkowe obejmują dodatkowe zadania dla zainteresowanych uczniów, prace projektowe wykonane indywidualnie lub zespołowo, przygotowanie gazetki ściennej, wykonanie pomocy naukowych, prezentacji. Oceniając ten rodzaj pracy, nauczyciel bierze pod uwagę m.in.: wartość merytoryczną pracy, estetykę wykonania, wkład pracy ucznia, sposób prezentacji, oryginalność i pomysłowość pracy. 9. Szczególne osiągnięcia uczniów, w tym udział w konkursach przedmiotowych, szkolnych i międzyszkolnych, są oceniane oceną bardzo dobrą lub celującą w zależności od stopnia trudności. III. Kryteria wystawiania oceny po I semestrze oraz na koniec roku szkolnego 1. Klasyfikacja semestralna i roczna polega na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia oraz ustaleniu oceny klasyfikacyjnej. 2. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców o: wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z matematyki, sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów, warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana oceny klasyfikacyjnej, trybie odwoływania od wystawionej oceny klasyfikacyjnej. 3. Przy wystawianiu oceny śródrocznej lub rocznej nauczyciel bierze pod uwagę stopień opanowania poszczególnych działów tematycznych, oceniany na podstawie wymienionych w punkcie II różnych form sprawdzania wiadomości i umiejętności. Szczegółowe kryteria wystawienia oceny klasyfikacyjnej określa statut. 4. Warunki i tryb uzyskiwania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych: tryb uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych otwiera się w dniu przekazania uczniowi informacji o przewidywanej ocenie rocznej, w terminie ustalonym w zarządzeniu dyrektora szkoły najpóźniej na 30 dni przed terminem klasyfikacyjnego posiedzenia rady pedagogicznej; uczeń i jego rodzice składają do nauczyciela w terminie 3 dni roboczych od dnia uzyskania informacji o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej pisemny wniosek o chęci uzyskania wyższej niż przewidywana oceny rocznej ze wskazaniem o jaką ocenę uczeń się ubiega; nauczyciel przedmiotu w ciągu 3 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku ustala w formie pisemnej: - zakres materiału oraz konieczne wymagania do uzyskania oceny wskazanej we wniosku, - terminy w jakich uczeń winien materiał opanować i wykazać się jego znajomością nie później jednak niż trzy dni przed klasyfikacją roczną, - formy poprawy przewidywanej wcześniej oceny klasyfikacyjnej, - inne warunki wynikające ze specyfiki przedmiotu, 3
IV. Zasady badania wyników nauczania 1. Badanie wyników nauczania ma na celu diagnozowanie efektów kształcenia. 2. Badanie to odbywa się w trzech etapach: diagnozy wstępnej, diagnozy na koniec roku szkolnego. 3. Wyniki uzyskane przez uczniów podczas tych diagnoz nie mają wpływu na ocenę semestralną i roczną. V. Poziomy wymagań a ocena szkolna Wyróżniono następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i wykraczające poza program nauczania (W). Wymienione poziomy wymagań odpowiadają w przybliżeniu ocenom szkolnym. Nauczyciel, określając te poziomy, powinien sprecyzować, czy opanowania konkretnych umiejętności lub wiadomości będzie wymagał na ocenę dopuszczającą (2), dostateczną (3), dobrą (4), bardzo dobrą (5) czy celującą (6). Wymagania konieczne (K) obejmują wiadomości i umiejętności umożliwiające uczniowi dalszą naukę, bez których uczeń nie jest w stanie zrozumieć kolejnych zagadnień omawianych podczas lekcji i wykonywać prostych zadań nawiązujących do sytuacji z życia codziennego. Wymagania podstawowe (P) obejmują wymagania z poziomu K oraz wiadomości stosunkowo łatwe do opanowania, przydatne w życiu codziennym, bez których nie jest możliwe kontynuowanie dalszej nauki. Wymagania rozszerzające (R) obejmują wymagania z poziomów K i P oraz wiadomości i umiejętności o średnim stopniu trudności, dotyczące zagadnień bardziej złożonych i nieco trudniejszych, przydatnych na kolejnych poziomach kształcenia; Wymagania dopełniające (D) obejmują wymagania z poziomów K, P i R oraz obejmują wiadomości i umiejętności złożone dotyczące zadań problemowych, o wyższym stopniu trudności. Wymagania wykraczające (W) stosowanie znanych wiadomości i umiejętności w sytuacjach trudnych, nietypowych, złożonych. Wymagania na poszczególne oceny szkolne: ocena dopuszczająca wymagania z poziomu K, ocena dostateczna wymagania z poziomów K i P, ocena dobra wymagania z poziomów: K, P i R, ocena bardzo dobra wymagania z poziomów: K, P, R i D, ocena celująca wymagania z poziomów: K, P, R, D i W. Połączenie wymagań koniecznych i podstawowych, a także rozszerzających i dopełniających, pozwoli nauczycielowi dostosować wymagania do specyfiki klasy. I. FUNKCJE grupuje elementy w zbiory ze względu na wspólne cechy wymienia elementy zbioru rozpoznaje funkcje wśród przyporządkowań opisanych słownie, za pomocą grafu lub tabeli(proste przypadki) uzasadnia, że dane przyporządkowanie jest funkcją(prosteprzypadki) uzasadnia, że dane przyporządkowanie nie jest funkcją(proste przypadki) przedstawia za pomocą grafu lub tabelifunkcję opisaną słownie podaje dziedzinę i wartość funkcji dla danego argumentu oraz zbiór wartości funkcji opisanych za pomocą grafu lub tabeli 4
odczytuje współrzędne punktów w układzie współrzędnych zaznacza punkty o danych współrzędnych w układzie współrzędnych odczytuje z wykresu funkcji jej wartość dla danego argumentu odczytuje argumenty, dla których funkcja przyjmuje daną wartość podaje miejsca zerowe funkcji opisanej za pomocą grafu lub tabeli odczytuje z wykresu funkcji jej miejsca zerowe odczytuje z wykresu funkcji, dla jakich argumentów funkcja przyjmuje wartości dodatnie, a dla jakich wartości ujemne określa najmniejszą i największą wartość danej funkcji odczytuje informacje z wykresów funkcji osadzonych w kontekście praktycznym (proste przypadki) zapisuje wzór funkcji opisanej za pomocą grafu, tabeli lub słownie (proste przypadki) oblicza wartość funkcji opisanej wzorem dla danego argumentu sprawdza, czy punkt o danych współrzędnych należy do wykresu funkcji, korzystając z jej wzoru podaje dziedzinę i wartość funkcji dla danego argumentu oraz zbiór wartości funkcji uzasadnia, że dany wykres nie opisuje funkcji przedstawia funkcję, której wykres jest dany, za pomocą tabeli lub grafu szkicuje wykresy funkcji o danych własnościach odczytuje z wykresu funkcji, dla jakich argumentów wartości funkcji są większe lub mniejsze od danej liczby korzysta ze wzoru funkcji, aby ustalić, dla jakiego argumentu funkcja przyjmuje daną wartość (proste przypadki) stosuje wzór funkcji do rozwiązywania zadań Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeśli opanował wiadomości i umiejętności z poziomów K D, a ponadto: rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności dotyczące funkcji II.PODOBIEŃSTWO wskazuje figury podobne oblicza skalę podobieństwa wielokątów podobnych stosuje skalę podobieństwa do wyznaczania długości boków wielokątów podobnych stosuje własność boków prostokątów podobnych do sprawdzania ich podobieństwa wskazuje wśród wielu trójkątów pary trójkątów prostokątnych podobnych podaje skalę podobieństwa trójkątów prostokątnych podobnych uzasadnia, że dane dwa trójkąty prostokątne są podobne/nie są podobne stosuje podobieństwo trójkątów prostokątnych do wyznaczenia długości ich boków oblicza pole wielokąta podobnego do danego, znając pole danego wielokątai skalę podobieństwa obu wielokątów oblicza skalę podobieństwa figur, znając ich pola 5
stosuje własności wielokątów podobnych do uzasadniania własności wielokątów stosuje cechy podobieństwa trójkątów prostokątnych do rozwiązywania zadań, w tym zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje związek między polami figur podobnych do rozwiązywania zadań, w tym zadań osadzonych w kontekście praktycznym Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeśli opanował wiadomości i umiejętności z poziomów K D, a ponadto: przeprowadza proste dowody dotyczące podobieństwa trójkątów rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące przystawania i podobieństwa figur III. WIELOŚCIANY wskazuje: podstawy, ściany, krawędzie, wierzchołki, przekątne i wysokość graniastosłupa nazywa i charakteryzuje graniastosłupy, w tym graniastosłupy: proste, prawidłowe, pochyłe zamienia jednostki objętości oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa prawidłowego oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa prostego(proste przypadki) wyznacza długość przekątnej prostopadłościanu wyznacza długości przekątnych graniastosłupów prawidłowych wskazuje: podstawę, ściany, krawędzie, wierzchołki, wysokość i spodek wysokości ostrosłupa nazywa i charakteryzuje ostrosłupy, w tym ostrosłupy prawidłowe, czworościany wyznacza: liczbę wierzchołków, krawędzi i ścian ostrosłupa rysuje ostrosłupy prawidłowe rysuje siatkę ostrosłupa prawidłowego oblicza pole powierzchni bocznej ipole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego oblicza objętość ostrosłupa prawidłowego: trójkątnego, czworokątnego i sześciokątnego rozpoznaje bryły powstające w wyniku przecięcia graniastosłupa i ostrosłupa wyznacza długości przekątnych graniastosłupów oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa stosuje wzory na pole powierzchni całkowitej i objętość graniastosłupa do rozwiązywania zadań tekstowych, w tym zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje zależność między liczbą wierzchołków, krawędzi i ścian ostrosłupa do rozwiązywania zadań rysuje ostrosłupy wyznacza wysokość i krawędź podstawy ostrosłupa prawidłowego, stosując twierdzenie Pitagorasa 6
rysuje siatkę ostrosłupa oblicza pole powierzchni bocznej i pole powierzchni całkowitej ostrosłupa oblicza objętość ostrosłupatrójkątnego oblicza objętość ostrosłupa czworokątnego, którego podstawą jest prostokąt lub romb, znając wysokość bryły rozpoznaje i stosuje odpowiednie wzory do obliczania pola powierzchni i objętości brył powstałych przez złączenie dwóch (lub więcej) graniastosłupów lub ostrosłupów rozwiązuje zadania dotyczące pola powierzchni iobjętości wielościanów, osadzone w kontekście praktycznym Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeśli opanował wiadomości i umiejętności z poziomów K D, a ponadto: rozwiązuje zadania dotyczące przekrojów wielościanu IV. BRYŁY OBROTOWE buduje modele walca i stożka rysuje walec powstałyna skutek obrotu danego prostokąta wokół prostej zawierającej jeden z boków lub symetralnej przeciwległych boków; podaje wysokość i promień podstawy tego walca rysuje siatki walca i stożka oblicza pole powierzchni bocznej i pole powierzchni całkowitej walca i stożka(proste przypadki) oblicza pole powierzchni kuli (proste przypadki) oblicza objętość:walca, stożka i kuli (proste przypadki) rysuje stożek powstały na skutek obrotu danego trójkąta prostokątnego wokół prostej zawierającej jedną z przyprostokątnych; podaje wysokość i promień podstawy tego stożka podaje miarę kąta rozwarcia stożka oblicza promień kuli, znając jej pole powierzchni lub objętość rysuje bryły powstałe na skutek obrotu trójkąta lub trapezu wokół wskazanej prostej (proste przypadki) oblicza pole powierzchni bocznej i pole powierzchni całkowitej walca i stożka oraz pole powierzchni kuli rozwiązuje zadania dotyczące walca i stożka, znając przekroje osiowe tych brył stosuje wzór na pole wycinka koła do rozwiązywania zadań dotyczących stożka rozwiązuje zadania dotyczące pola powierzchni i objętości walca, stożka oraz kuli, osadzone w kontekście praktycznym rysuje bryły powstającena skutek obrotu trójkąta lub trapezu wokół wskazanej prostej oblicza pole powierzchni i objętość bryły powstałej przez złączenie dwóch innych brył obrotowych 7
Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeśli opanował wiadomości i umiejętności z poziomówk D, a ponadto: rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności dotyczące brył obrotowych VI. TEMATY DODATKOWE analizuje nietypowe zadania i tworzy strategie ich rozwiązywania, wykorzystując metody graficzne oraz obserwacje szczególnych przypadków przeprowadza proste rozumowania matematyczne analizuje krytycznie informacje zawarte w tabeli, na wykresie lub diagramie (proste przypadki) wyznacza nachylenie drogi stosuje reguły obowiązujące w grach przeprowadza rozumowanie i uzasadnia jego poprawność wyznacza wartości proporcji trygonometrycznych kątów ostrych danego trójkąta prostokątnego stosuje proporcje trygonometryczne do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym tworzy strategię wygrywającą dla danej gry Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeśli opanował wiadomości i umiejętności z poziomów K D, a ponadto: samodzielnie rozwija omawiane zagadnienie 8