Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN Nr

Podobne dokumenty
MOMENT POWSTANIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO A MOŻLIWOŚĆ OBJĘCIA UKŁADEM WIERZYTELNOŚCI PODATKOWYCH W PRAWIE RESTRUKTURYZACYJNYM

Przedsiębiorca zawierający umowę pożyczki musi ponieść dodatkowy wydatek w postaci uiszczenia odsetek od pożyczonego kapitału.

Zadeklarowanie VAT zawsze w momencie wystawienia faktury może prowadzić do przedwczesnego zadeklarowania tego podatku.

interpretacja indywidualna z r. Sygnatura IBPP2/ /14/KO Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Nadpłaty w podatkach. Prowadzący: Hanna Kmieciak


MATERIALNE PRAWO PODATKOWE

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE PODSTAWOWE ZAGADNIENIA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA UZASADNIENIE. We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Windykacja zaległości podatkowych zabezpieczonych hipoteką przymusową. Tomasz Jasiński Wydział Podatków i Opłat UM w Gliwicach

Spis treści. Spis treści

II FSK 2310/12 - Wyrok NSA

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Agnieszka Łuniewska

interpretacja indywidualna Sygnatura ITPP2/ /15/EK Data Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Podatek od towarów i usług

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Maria Szulc SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)

Warto poznać najnowszy wyrok NSA w kwestii tych faktur.

Korekta kosztów oraz ulga na złe długi nowe prawa i obowiązku wierzyciela oraz dłużnika

interpretacja indywidualna Sygnatura IBPB-1-3/ /15/PC Data Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Podatek od towarów i usług w praktyce omówienie wybranych zagadnień

Autor wskazuje na konkretnym przykładzie, w jaki sposób polscy przedsiębiorcy - dzięki znajomości przepisów unijnych - mogą bronić swoich interesów.

Wybrane problemy wierzytelności nieściągalnych w podatku dochodowym od osób prawnych

Uchwała z dnia 22 października 2009 r., III CZP 73/09

F AKTURY W PODATKU OD

Spis treści. 1. Zagadnienia ogólne... 43

UCHWAŁA NR VI/52/2011 RADY POWIATU KARTUSKIEGO. z dnia 12 maja 2011 r.

Prawo Podatkowe. Zobowiązanie podatkowe powstawanie, wygasanie, odpowiedzialność

UCHWAŁA NR. RADY POWIATU PABIANICKIEGO

Data Prezydent Miasta Łodzi opłata skarbowa od pełnomocnictwa składanego u komornika Słowa kluczowe opłata skarbowa

2. Istota postępowania wznowieniowego

Przesłanki odpowiedzialności członka zarządu spółki jako osoby trzeciej

CRIDO TAXAND FLASH LISTOPAD

Spis treści. 1. Zagadnienia wstępne Poglądy doktryny dotyczące charakteru prawnego układu

IPTPB3/ /12-2/IR Data Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

UCHWAŁA NR 730/LI/10 Rady Miasta Płocka z dnia 25 maja 2010 roku

Pobór podatków lokalnych. Prowadzący: Hanna Kmieciak

U C H W A Ł A N R XXXVI/261/2010 RADY GMINY ZĘBOWICE z dnia 25 sierpnia 2010 r.

o możliwości uzyskania bezzwrotnej pomocy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Temat Podatek dochodowy od osób prawnych --> Koszty uzyskania przychodów --> Różnice kursowe

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Data Prezydent Miasta Łodzi opłata skarbowa od pełnomocnictwa składanego u komornika Słowa kluczowe opłata skarbowa

AKTY PRAWNE BĘDĄCE PODSTAWĄ UZYSKANIA POMOCY FINANSOWEJ NA RZECZ OCHRONY MIEJSC PRACY ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH

Wierzytelności nieściągalne jako koszt podatkowy

Skrócony kwestionariusz ws. informacji dotyczącej środków pomocowych obowiązujących w dniu 1 maja 2004 (pomoc istniejąca)

5. Wystawienie faktury

UMCS. Umowa przelewu wierzytelności a podatek dochodowy od osób prawnych. Taxation of Assignment of Receivables with Corporate Income Tax

SKUTKI UKŁADU W POSTĘPOWANIU UPADŁOŚCIOWYM

ULGA ZA ZŁE DŁUGI W POSTĘPOWANIU UPADŁOŚCIOWYM

Nowe regulacje podatkowe dla dłużników i wierzycieli - ulga za złe długi oraz obowiązkowa korekta kosztów w podatkach dochodowych

Korzystna dla podatników VAT zmiana terminu powstania nadpłaty w podatku VAT

Obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży energii elektrycznej w świetle przepisów o podatku akcyzowym

Dla przytoczonego w niniejszym punkcie stanu faktycznego pozostaje aktualna uwaga z ostatniego akapitu punktu 1, dotycząca podatków dochodowych.

interpretacja indywidualna Sygnatura IPPP1/ /15-2/MP Data Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Uchwała nr LVII/1185/06 Rady Miasta Katowice. z dnia 27 marca 2006r.

Restrukturyzacja: czy zgoda Skarbu Państwa na częściowe umorzenie wierzytelności to pomoc publiczna

Termin złożenia zawiadomienia o miejscu instalacji kasy rejestrującej a prawo do odliczenia ulgi z tytułu zakupu kasy.

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Instrukcja windykacji należności, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa w Urzędzie Gminy Stawiguda

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Krajowa Rada Komornicza ul. Szpitalna 4/ Warszawa tel faks

Warszawa, dnia 13 września 2016 r. Poz z dnia 5 września 2016 r. Rozdział 1 Przepisy ogólne

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Odliczanie podatku Vat 2014 O czym trzeba pamiętać

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ ORZESZE. z dnia r.

1. Zasady, na jakich podatnik podatku VAT jest uprawniony do rozliczenia swojej działalności

Uchwała z dnia 9 marca 2006 r. II UZP 19/05. Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie: SN Beata Gudowska, SA Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca).

z dnia 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego

Opłata za przedszkole i wyżywienie w przedszkolu. Praktyczne wskazówki. Hanna Kmieciak

UCHWAŁA NR NR LIII/435/2010 RADY MIEJSKIEJ W GŁOGOWIE. z dnia 26 października 2010 r.

Czy wpływ środków pieniężnych na rachunek powierniczy podatnika podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu USTAWA. z dnia 5 września 2016 r.

Windykacja należności w JSFP a wpłaty dłużników. Prowadzący: Przemysław Wojnicz

IBPBI/2/ /12/MO Data Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Informacje dla dłużników FGŚP

Instrukcja w sprawie dokonywania odpisów przedawnionych zobowiązań podatkowych w Urzędzie Miasta Lędziny.

PROPOZYCJE UKŁADOWE SPÓŁKI ABM SOLID S.A. W UPADŁOŚCI UKŁADOWEJ

1 Przedsiębiorcy mogą korzystać z ulgi na złe długi, którą przewidują przepisy ustawy o VAT. Na czym ta ulga polega?

Rozliczenie na gruncie VAT świadczenia usług w obrocie zagranicznym

UCHWAŁA NR XI/60/11 RADY MIEJSKIEJ W WYSZKOWIE. z dnia 16 czerwca 2011 r.

Ustawa Deregulacyjna wprowadziła następujące zmiany w Ustawie o VAT:

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

ULGA NA ZŁE DŁUGI (zmiany w art. 89a i art. 89b ustawy o VAT)

Moment otrzymania wkładu momentem zadeklarowania VAT

I FSK 1120/14 Wyrok NSA Data

Zarządzenie Nr 543/2012 Burmistrza Pyrzyc z dnia r.

Wrocław, dnia 2 marca 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XVII RADY MIEJSKIEJ W JELCZU - LASKOWICACH. z dnia 26 lutego 2016 r.

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

Szanowni Państwo, Życzymy ciekawej lektury, Zespół Kancelarii Paczuski Taudul

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r.

Anna Hrycaj. Wprowadzenie

Newsletter luty 2014r.

UCHWAŁA. SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący) SSN Marian Kocon (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska. Protokolant Bożena Kowalska

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wyrok z dnia 27 września 2002 r. II UKN 81/02

Uchwała z dnia 25 października 2006 r., III CZP 62/06

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Transkrypt:

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 363 2018 Współczesne Finanse 14 Aleksandra Lubicz-Posochowska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Finansów i Ubezpieczeń Katedra Prawa i Ubezpieczeń aleksandra.lubicz-posochowska@ue.katowice.pl ARTYKUŁ 77 PRAWA RESTRUKTURYZACYJNEGO I JEGO KORESPONDENCJA Z DYREKTYWĄ 2006/112/WE RADY Z DNIA 28 LISTOPADA 2006 ROKU W SPRAWIE PODATKU OD WARTOŚCI DODANEJ Streszczenie: W pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy w prawie restrukturyzacyjnym utrzymano dotychczasowy prymat wymagalności zobowiązań podatkowych dla oceny objęcia wierzytelności podatkowych układem, czy też wypracowane uregulowanie pozwoliło na zbliżenie polskiego ustawodawstwa do rozwiązań przewidzianych w europejskich dyrektywach podatkowych, a tym samym pozwoliło dłużnikowi na objęcie wierzytelności podatkowych układem, wpływając na polepszenie jego płynności finansowej. Słowa kluczowe: układ, wierzytelność podatkowa, propozycje układowe. JEL Classification: G33, G38, K2. Wprowadzenie Zmiana przepisów dotyczących restrukturyzacji i upadłości w polskim ustawodawstwie przyczyniła się do wprowadzenia wielu pozytywnych rozwiązań nie zmieniła statusu prawnego podatnika, ale wpłynęła znacząco na jego obowiązki. W opracowaniu podjęto próbę oceny, jakie czynniki w nowym Prawie restrukturyzacyjnym [Ustawa Prawo restrukturyzacyjne, 2017] wpływają na objęcie wierzytelności podatkowych jako świadczeń okresowych układem i czy na gruncie analizy nowych przepisów zabieg taki w ogóle jest możliwy? W pracy spróbowano również odpowiedzieć na pytanie, czy utrzymano dotychczasowy prymat [Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze, 2009] ko-

Artykuł 77 prawa restrukturyzacyjnego i jego korespondencja 53 nieczności wymagalności okresowych zobowiązań podatkowych jako czynnika decydującego o objęciu wierzytelności podatkowych układem, czy też wypracowane uregulowanie pozwoliło na zbliżenie polskiego ustawodawstwa do rozwiązań przewidzianych w europejskich dyrektywach podatkowych [Dyrektywa Rady 2006/112/WE, 2006]? Dyrektywa ta zakłada, że zaistnienie momentu zapłaty zobowiązania podatkowego nie jest konieczne do uznania, że ma się do czynienia z powstaniem wierzytelności podatkowej, a tym samym wpływa to na możliwość objęcia takich wierzytelności układem. Wydaje się, że nowe rozwiązanie pozwoliło dłużnikowi na objęcie wierzytelności podatkowych układem pomimo braku wypełnienia warunku ich wymagalności, co wpłynęło w konsekwencji na polepszenie wypłacalności finansowej dłużnika już po zawarciu układu. 1. Możliwość objęcia układem zobowiązań podatkowych na gruncie prawa upadłościowego i naprawczego, czyli na gruncie wcześniejszego stanu prawnego Zgodnie art. 272 Prawa upadłościowego i naprawczego układ obejmował wierzytelności powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości wierzytelności układowe. Wszystkie wierzytelności powstałe po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością układu były kosztem postępowania układowego i nie wchodziły do układu. Stąd też możliwość zakwalifikowania wierzytelności jako układowej lub pozaukładowej miała ogromne znaczenie dla przedsiębiorcy w układzie. Odnosząc się jednak do pojęcia wierzytelności, o której była mowa w art. 272 Prawa upadłościowego i naprawczego (dalej: p.u.n.) i jego interpretacji na gruncie przepisów podatkowych, o powstaniu wierzytelności można było dopiero mówić, gdy nadchodził termin jej wymagalności. Samo prawo upadłościowe i naprawcze nie definiowało pojęcia wierzytelności. W języku prawniczym przyjmuje się, że pod pojęciem tym należy rozumieć sytuację, w której wierzyciel może się domagać od dłużnika określonego zachowania, natomiast dłużnik ma obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania [Pietrzykowski, red., 1999, s. 714]. Od tej daty mimo istnienia zobowiązania podatkowego w rozumieniu art. 5 Ordynacji podatkowej [Ustawa Ordynacja podatkowa, 2018] podatnik mógł, ale nie musiał zapłacić podatku, a organ nie mógł się domagać zapłaty podatku oraz egzekwować podatku w drodze egzekucji. Zobowiązanie podatkowe, chociaż istniejące, nie było wymagalne [Babiarz i in., 2006, s. 238]. Zgodnie z piśmiennictwem i judykaturą do tego czasu organ nie posiadał kompetencji do żądania uregulowania należności. Dzień złożenia deklaracji i uregulowania zobowiązania był dniem, po którym powstaje zobowiązanie po-

54 Aleksandra Lubicz-Posochowska datkowe, a w konsekwencji także dniem, po upływie którego wierzycielowi podatkowemu przysługiwała wierzytelność [Wyrok WSA w Gliwicach, 2010]. Do upływu ustawowego terminu zapłaty podatku zgodnie orzecznictwem sądów administracyjnych nie występowała wierzytelność podatkowa, co tym samym decydowało o braku możliwości jej objęcia układem. Przechodząc do rozważań na temat zobowiązań podatkowych powstałych na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług [Ustawa o podatku od towarów i usług, 2017], pomimo tego, że zgodnie z ustawą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi z art. 103 ust. 1, podatnicy, będąc obowiązani bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego do obliczenia podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, nie są wcześniej zobowiązani do jego zapłaty. Odnosząc się do pojęcia wierzytelności, jaką może sobie rościć organ egzekucyjny w stosunku do upadłego w związku z obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług, powstało zagadnienie prawne, czy o wierzytelności można mówić wtedy, gdy nadejdzie termin płatności, czy już moment powstania obowiązku podatkowego od podatku od towarów i usług jest momentem powstania wierzytelności podatkowej z tytułu podatku od towarów i usług? Zagadnienie to na gruncie dotychczasowej judykatury było rozwiązywane w sposób przyznający prymat przekształceniu się zobowiązania w zaległość podatkową. Według orzecznictwa dopiero w tym przypadku powstawała wierzytelność podatkowa, tj. po upływie ustawowego terminu płatności. Do upływu ww. terminu nie mieliśmy do czynienia z wierzytelnością podatkową, a skoro tak, to nie można było mówić, że zobowiązanie takie mogło być objęte czy podlegało układowi [Wyrok WSA z dnia 10 czerwca 2014 r.]. Taka konstelacja przesądzała o tym, że zostawał naruszony art. 63 Dyrektywy 2006.112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, nawet jeśli termin jego płatności jest odroczony. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi są potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu, licząc od wydania towaru lub wykonania usługi. Wedle art. 63 Dyrektywy VI podstawowy moment powstania zobowiązania podatkowego ma miejsce w chwili dostarczenia towarów lub wykonania usługi. Oznacza to, że zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego oraz wymagalność podatku powstają w jednym momencie. Jednakże zasada ta może mieć wiele doznawać szeregu ograniczeń ujętych w przepisach prawa krajowego

Artykuł 77 prawa restrukturyzacyjnego i jego korespondencja 55 na podstawie przyznanych derogacji [Martini, red., 2014]. Obowiązek podatkowy, zgodnie z dyrektywą, powstaje również z chwilą wykonania usługi. Przepisy dyrektywy nie precyzują, co należy rozumieć pod tym pojęciem. Ustalenie momentu dostarczenia towarów lub usług ma istotne znaczenie przy określeniu elementów konstrukcji podatku, w tym momentu, kiedy należy uiścić VAT. Nawet gdyby przyjąć, że również na gruncie podatku od towarów i usług konieczna jest dla objęcia wierzytelności układem wymagalność wierzytelności, to zgodnie z art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE ma ona miejsce w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usługi. Zgodnie z hierarchią generalnych aktów prawnych RP, a konkretnie art. 91 Konstytucji RP, w przypadku niezgodności postanowień umowy międzynarodowej z ustawą należy przyznać prymat postanowieniom umów międzynarodowych korzystających z pierwszeństwa przed polską ustawą. Zgodnie z powyższym art. 272 prawa upadłościowego i naprawczego należało interpretować zgodnie z założeniami Dyrektywy 2006/112/WE w kontekście powstania obowiązku podatkowego i jego wymagalności, a nie powstania zaległości podatkowej, co jednak nie nastąpiło. Dodatkowo sytuacja, w której zaciągnięte zobowiązanie podatkowe przed zawarciem układu stawało się wymagalne dopiero po jego zawarciu, doprowadzała do konieczności uregulowania zobowaiązania wcześniej powstałego juz po zawarciu układu na bieżąco z funduszy przeznaczonych na spłatę układu i jego zobowiązań, co wpływało na pogorszenie sytuacji wypłacalności przedsiębiorcy w układzie. 2. Możliwość objęcia układem zobowiązań podatkowych na gruncie prawa restrukturyzacyjnego, czyli według obecnie obowiązującego stanu prawnego Zgodnie z art. 150 Prawa restrukturyzacyjnego (dalej: p.r.) układ restrukturyzacyjny obejmuje wyłącznie wierzytelności, które powstały przed dniem wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego wierzytelności układowe. Wierzytelności powstałe po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego nie podlegają układowi, tylko stanowią, jak poprzednio, koszt postępowania restrukturyzacyjnego (wcześniej układowego). W praktyce ogromne wątpliwości, jak już wspomniano na tle poprzedniego stanu prawnego, budziły wierzytelności okresowe, gdy wniosek o wszczęcie postępowania układowego został złożony w trakcie okresu rozliczeniowego. Przyjęcie poglądu, zgodnie z którym wierzytelność podatkowa powstaje wraz z wymagalnością zobowiązania podatkowego (zgodnie z piśmiennictwem podatkowym), prowadziłoby do wniosku, że wielokrotnie zobowiązania powstałe przed datą wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego

56 Aleksandra Lubicz-Posochowska stawały się wymagalne dopiero w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego i stanowiły jego koszt. Tym samym stanowiąc koszt postępowania restrukturyzacyjnego, wpływały na zmniejszenie wypłacalności finansowej przedsiębiorcy po zawarciu układu. Samo powstanie zobowiązania, a z nim długu i wierzytelności nigdy nie było utożsamiane w doktrynie prawa cywilnego z wymagalnością zobowiązania. Zobowiązanie, a z nim dług i wierzytelność jako ogół uprawnień wierzyciela powstają i powstawały znacznie wcześniej, a w przypadku zobowiązań podatkowych w momencie skonkretyzowania obowiązku podatkowego, tj. po określeniu jego wysokości, terminu zapłaty oraz miejsca zapłaty. Niestety nie znajdowało to odzwierciedlenia w orzecznictwie sądowoadministracyjnym na gruncie przepisów prawa podatkowego. Nowe Prawo restrukturyzacyjne, próbując znaleźć rozwiązanie mające stanowić swoiste antidotum na zaistniałe wcześniej spory w judykaturze, wypracowało, wydawałoby się, sprawiedliwą zasadę proporcjonalnego podziału wierzytelności wynikających ze świadczeń okresowych, odchodząc od skoncentrowania możliwości objęcia ich układem od samej wymagalności zobowiązania. Wychodząc naprzeciw spójności wewnętrznego ustawodawstwa krajowego z Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, objęcie wierzytelności układem zostało oderwane od pojęcia powstania zaległości podatkowej (w doktrynie podatkowej utoższamianej z wymagalnością). Wierzytelność taka, zgodnie z brzmieniem art. 77 p.r., podlega z mocy prawa proporcjonalnemu podziałowi na część traktowaną jak wierzytelność powstałą przed wszczęciem postępowania restrukturyzacyjnego oraz część traktowaną jak wierzytelność powstającą po wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego. Założenie tego przepisu sprowadza się do proporcjonalnego podziału wierzytelności w danym okresie rozliczeniowym, w którym doszło do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, na część sprzed daty otwarcia postępowania i na część po tej dacie. Pierwszą traktuje się jak powstałą przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego i jest ona objęta układem. Drugą uważa się za powstałą po dacie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego i nie jest ona objęta układem. Choć ustawa nie określa pojęcia proporcjonalnego podziału wierzytelności, to dla ustalenia wierzytelności objętych układem i nieobjętych układem należy podzielić sumę wierzytelności za dany okres rozliczeniowy przez liczbę dni w nim występujących i w ten sposób dokonać podziału wierzytelności na powstałe przed datą otwarcia postępowania i powstałe po tej dacie [Torbus, Witosz, Witosz, red., 2016].

Artykuł 77 prawa restrukturyzacyjnego i jego korespondencja 57 Według niektórych autorów, jeżeli wartość świadczeń w danym okresie rozliczeniowym nie będzie taka sama w każdym z dni składających się na okres rozliczeniowy, to należy obliczyć według zapisów umowy faktyczną wartość świadczeń w poszczególnych dniach i dokonać ich rozliczenia jako część objętą układem i pozaukładową [Hrycaj, Jakubecki, Witosz, red., 2016]. Zobowiązanie podatkowe, pomimo że zgodnie z przyjętym wcześniej poglądem orzecznictwa podatkowego jeszcze niewymagalne w momencie wszczęcia postępowania, zostaje więc podzielone na dwie części (według daty wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego), pozwalając tym samym na zaliczenie części wierzytelności do układu, a części do kosztów postępowania restrukturyzacyjnego. Stanowi to zasadę expressis verbis wyrażoną w prawie restrukturyzacyjnym, a stanowiącą lex specialis w odniesieniu do prawa podatkowego. Trafny wydaje się pogląd, zgodnie z którym jeżeli wartość świadczeń w danym okresie rozliczeniowym nie będzie taka sama w każdym z dni składających się na okres rozliczeniowy, to wartość wierzytelności podatkowej należy obliczyć według zapisów umowy i faktycznego jej wykonywania dostawami lub wykonaniem usługi (momentem powstania obowiązku podatkowego) i dokonać ich rozliczenia jako część objętą układem i część pozaukładową. Co prawda wierzytelności podatkowe (czy część owych wierzytelności), wchodząc do układu, są objęte na gruncie Prawa restrukturyzacyjnego szczególnym katalogiem propozycji układowych enumeratywnie wskazanym w przepisach (co ma na celu wyeliminowanie niedozwolonej przez prawo wspólnotowe pomocy publicznej zakłócającej wolną konkurencję wewnątrz wspólnoty), jednak nie zmienia to faktu objęcia tychże wierzytelności układem. Wprowadzenie z góry określonego katalogu propozycji dla zobowiązań publicznoprawnych (podatkowych) objętych układem, z wykluczeniem propozycji umorzeń, ma na celu uczynienie zadość przepisom prawa wspólnotowego o niezakłócaniu wolnej konkurencji. Jeżeli wsparcie państwowe wzmacniałoby pozycję przedsiębiorstwa w porównaniu z innymi przedsiębiorstwami konkurującymi na rynku wewnętrznym, wpływałoby na wymianę handlową między państwami członkowskimi i przez to zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji [Wyrok ETS z 17 września 1980 r.]. Stąd też przepisy prawa restrukturyzacyjnego, kompleksowo ograniczając katalog propozycji układowych dla takich wierzytelności, wyeliminowały taką sytuację. Zgodnie z art. 156 pkt 3 p.r. zobowiązania podatkowe dłużnika (stanowiące pomoc publiczną) mogą podlegać wyłącznie niżej wymienionym propozycjom układowym, takim jak: odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty podatków bądź zobowiązań z tytułu

58 Aleksandra Lubicz-Posochowska gwarancji i poręczeń udzielonych przez Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego. Wydaje się, że zastosowane rozwiązanie nie tylko ujednolica przepisy prawa krajowego zgodnie z wymogami prawa wspólnotowego, ale również polepsza sytuację finansową przedsiębiorcy w układzie, czyniąc podział wierzytelności na układowe i będące kosztami postępowania bardziej sprawiedliwym. 3. Zwiększenie wypłacalności finansowej przedsiębiorcy Zgodnie z przepisami Prawa restrukturyzacyjnego wszystkie wierzytelności upadłego powstałe przed dniem wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego wchodzą w skład zobowiązań podatkowych, a tym samym mogą być objęte układem. Jeżeli wierzytelność powstała po wydaniu postanowienia o wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego jest kosztem postępowania restrukturyzacyjnego, to podlega zaspokojeniu na bieżąco w ramach funduszy postępowania, co niewątpliwie osłabia wypłacalność dłużnika po zawarciu układu. Przed zmianą przepisów i wprowadzeniem Prawa restrukturyzacyjnego [Ustawa Prawo restrukturyzacyjne, 2017] o wierzytelności podatkowej można było mówić dopiero wówczas, gdy nadszedł termin jej płatności. Dodatkowo sytuacja, w której zaciągnięte zobowiązanie podatkowe przed zawarciem układu stawało się wymagalne po jego zawarciu, doprowadzała do konieczności uregulowania zobowiązania wcześniej powstałego na bieżąco w ramach funduszu układu, co wpływało na pogorszenie sytuacji wypłacalności przedsiębiorcy rozpoczynającego wykonywanie zawartego układu, którego zasoby finansowe są już ściśle ograniczone, a wydatki zaplanowane. Taki obrót sprawy, jak już wspomniano, powodował wyłącznie pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorcy, którego podstawowym zadaniem jest przecież wyjście z kryzysu. Wprowadzenie nowej sytuacji, tj. objęcia choć części wierzytelności podatkowych układem (proporcjonalnie do czasu pozostającego pomiędzy dniem układowym w stosunku do okresu rozliczeniowego), wpływa niewątpliwie na polepszenie sytuacji finansowej przedsiębiorcy. Podział wierzytelności podatkowych na część zakwalifikowaną do układu i część będącą kosztem postępowania restrukturyzacyjnego pozwoli na zachowanie w kasie przedsiębiorcy wyższych funduszy i przeznaczenie ich na koszty pojawiające się w jego trakcie. We wcześniejszym stanie prawnym brak wymagalności zobowiązania podatkowego utożsamianej z powstaniem zaległości podatkowej dyskwalifikował okresowe zobowiązania podatkowe z możliwości ich objęcia układem i decydował o konieczności uregulowania zobowiązania w całości w momencie upływu terminu płatności podatku, którego dotyczył. Wraz z rozpoczęciem wykonywania układu

Artykuł 77 prawa restrukturyzacyjnego i jego korespondencja 59 płynność finansowa przedsiębiorcy jest kluczowym elementem decydującym o jego pomyślności, tak potrzebnym na samym początku drogi wykonywania układu. Zarówno w poprzednim, jak i obecnym stanie prawnym konieczność posiadania środków finansowych potrzebnych do pokrywania na bieżąco kosztów postępowania układowego/restrukturyzacyjnego jest jedną z przesłanek wymaganych w staraniach do zawarcia układu. Zgodnie z art. 8 p.r. Sąd odmawia otwarcia postępowania układowego lub sanacyjnego również, jeżeli nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. W związku z powyższym brak tej przesłanki niweczy wszelkie starania o zawarcie układu. W sytuacji, w której wysokość należności podatkowej wynikająca ze zdarzenia prawnego (które zaszło przed ogłoszeniem upadłości układowej) była bardzo wysoka i wymagała natychmiastowego uregulowania, po zawarciu układu mogła doprowadzić do sytuacji, w której fundusze układowe mogły nie udźwignąć takiego obciążenia. Można sobie wyobrazić dostawę towaru przed ogłoszeniem upadłości układowej, której wartość była tak znaczna, że podatek z niej należny był w stanie sparaliżować możliwość zawarcia układu, gdyż samo zobowiązanie podatkowe, które musiało być uiszczone w całości po zawarciu układu, pochłaniało większość posiadanych funduszy układowych. Taka sytuacja, pomimo że niezależna od dłużnika, paraliżowała dalszy bieg wykonywania układu, stąd też zawieranie układów w upadłości należało do wyjątków. Poza dobrym zapleczem prawno-doradczym przedsiębiorcy w układzie kontrola wydatkowania środków w trakcie wykonywania układu stanowi podstawowy czynnik decydujący o wypłacalności przedsiębiorcy w układzie, a tym samym o pomyślności procesów ratujących przedsiębiorcę. Poprzedni stan prawny, a w szczególności interpretacja przepisów na gruncie zobowiązań podatkowych w układzie, nie pozwalała na regulowanie zobowiązań zgodnie z momentem ich powstania (przed zawarciem układu lub po jego zawarciu), co doprowadzało do paraliżu stanu wypłacalności przedsiębiorcy po zawarciu w układu. Podsumowanie Zmiana przepisów Prawa restrukturyzacyjnego wpłynęła znacząco na praktykę interpretacyjną sądów administracyjnych dotyczącą powstania wierzytelności podatkowych i ich kwalifikacji jako wierzytelności układowych. Przełamała dotychczasową praktykę, zgodnie z którą moment zapłaty podatku, czyli powstanie zaległości podatkowej, utożsamiano z powstaniem wierzytelności podatkowej, a tym samym z możliwością objęcia jej układem. Nowe uregulowa-

60 Aleksandra Lubicz-Posochowska nie art. 77 Prawa restrukturyzacyjnego expressis verbis pozwoliło na objęcie wierzytelności podatkowych układem, pomimo że termin ich zapłaty upłynął po wydaniu postanowienia o wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego. Jednoznacznie termin powstania zaległości podatkowej utożsamianej w doktrynie podatkowej z powstaniem wierzytelności podatkowej przestał być warunkiem decydującym o możliwości objęcia ich układem. Wskazany w treści art. 77 podział wierzytelności według okresu na czas przed i po postanowieniu o wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego wpłynął znacząco na obowiązki dłużnika w układzie, uprawniając go do zaliczenia części wierzytelności okresowych sprzed daty układu do zobowiązań układowych, a części do kosztu postępowania restrukturyzacyjnego. Jeżeli wartość świadczeń w danym okresie rozliczeniowym nie będzie taka sama w każdym z dni składających się na okres rozliczeniowy, to wartość wierzytelności należy obliczyć według zapisów umowy i faktycznego jej wykonywania dostawami lub wykonaniem usługi (zgodnie z momentem powstania obowiązku podatkowego) oraz dokonać jej rozliczenia jako części wierzytelności układowej i części stanowiącej koszt postępowania restrukturyzacyjnego. Niewątpliwie obecne uregulowanie jest krokiem naprzód w procesie dostosowania prawa krajowego do założeń prawa wspólnotowego, które od początku w art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości zakładało, że momentem powstania obowiązku podatkowego i równocześnie jego wymagalności jest moment dostawy lub wykonania usługi bez względu na odroczony termin jego płatności. Jednak największym osiągnięciem art. 77 p.r. z perspektywy przedsiębiorcy jest przyporządkowanie części zobowiązań podatkowych zgodnie z okresem, w którym nastąpiły. Nie tylko przyczyni się to do sprawiedliwego zaspokajania wierzycieli przedsiębiorcy w układzie, ale przede wszystkim polepszy sytuację finansową przedsiębiorcy w kontekście jego wypłacalności finansowej po zawarciu układu. W zależności od układu i perspektywy czasowej jego wykonywania sytuacja, w której przedsiębiorca będzie zmuszony do regulowania na bieżąco wyłącznie należności powstałych po dacie wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, pozwoli mu przewidywać stan funduszy w układzie, a w konsekwencji odzyskać całkowitą płynność i zagwarantuje możliwość dalszej egzystencji.

Artykuł 77 prawa restrukturyzacyjnego i jego korespondencja 61 Literatura Babiarz S., Dauter B., Gruszczyński B., Hauser R., Kabat A., Niezgódka-Medek M., red. (2006), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa. Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Hrycaj A., Jakubecki A., Witosz A., red. (2016), Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. System Prawa Handlowego, t. 6, C.H.Beck, Warszawa. Martini J., red. (2014), Dyrektywa VAT 2006/112/WE. Komentarz, Unimex, Wrocław. Pietrzykowski K., red. (1999), Kodeks Cywilny. Komentarz, C.H.Beck, Warszawa. Torbus A., Witosz A., Witosz A.J., red. (2016), Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz.U. z 2018 r., poz. 800. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz.U. z 2009 r., poz. 175. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. z 2017 r., poz. 1221. Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, Dz.U. z 2017 r., poz. 1508. Wyrok ETS z 17 września 1980 r., 730/79, Philip Morris Holland B.V., Komisja Wspólnot Europejskich, Legalis. Wyrok WSA z dnia 22 marca 2000 r., SA/Sz 357/99, Lex nr 41. Wyrok WSA z dnia 17 listopada 2010 w Gliwicach, I SA/Gl 709/10, Lex 1605730. Wyrok WSA z dnia 10 czerwca 2014 r., I SA/Gl 1279/13, Legalis. ARTICLE 77 OF RESTRUCTURING LAW AND ITS CORRESPONDENCE WITH THE COUNCIL DIRECTIVE 2006/112/EC OF 28 NOVEMBER 2006 ON THE COMMON SYSTEM OF VALUE ADDED TAX Summary: The article attempts to answer the question whether in the restructuring law the current primacy of tax arrearages associated with maturity of tax liabilities with the purpose of assessment of covering the tax debts with an arrangement or has the regulation made allowed for the approximation of Polish legislation to the solutions provided for in the European tax directive 2006/112/EC of 28 November 2006 on the common system of value added tax, bereaving of maturity of tax liabilities of the value added from its due payment day. Keywords: restructuring law, tax liability, bankruptcy.