BbPN - Goniądz, 06 września 2018 r. Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska Towarzystwo Ochrony Siedlisk ProHabitat Andrzej Kamocki Siedliska mokradłowe w Dolinie Górnej Biebrzy stan zachowania i potrzeby ochronne 1 z 97
Uwarunkowania przestrzenne 5 290 ha 17 052 ha 2
Uwarunkowania przestrzenne 3
Gospodarka rolna Prawie 60% gospodarstw nie przekracza 20 ha 19% gospodarstw ma powierzchnię mniejszą niż 10 ha 22 jednostki (6%) mają powierzchnię większą niż 50 ha Podstawowym produktem towarowym jest mleko 4
Struktura własności w Dolinie Górnej Biebrzy BbPN ~ 27% OP ~ 8,5 % 5
Użytkowanie gruntów w BbPN [% respondentów; próba 355] wyrąb; 16 inne; 1 w całości lub w części nieużytkowane; 23 wypas; 10 koszenie; 50 6
Ekosystemy hydrogeniczne 9 254 ha 7
Nr Obiektu Nazwa Obiektu Powierzchnia obszaru konkurencyjnego [ha] obiektów zewidencjonowane Długość rowów melioracyjnych [km] Dominujący obecnie sposób użytkowania 1 Ostrowie 115,6 17,88 odwadnianie 2 3 4 Jasionówka - Różanystok II Kamienna - Kropiwno Małowista - Chmielniki 209,7 21,45 odwodnienie 535,6 55,70 odwodnienie 102,9 15,24 odwodnienie 5 Sidra 364,4 35,80 odwodnienie 6 Sidra Nowy Dwór 64,4 5,91 odwodnienie 7 Biebrza Górna 699,3 63,79 odwodnienie 8 Sztabin 699,5 75,97 odwodnienie 9 Kurianka - Niedźwiedzica 1 037,0 116,49 odwodnienie obiekty poza ewidencją 10-3,6 0,86 odwadnianie 11-7,2 2,61 odwadnianie 12-89,1 12,65 odwadnianie 8
wyrównany poziom wody [cm] Uwarunkowania pogodowe 120 Częstotliwość Okres [miesiąc] Wartość periodogramu 90 60 30 0-30 -60 1970 1974 1978 1982 1986 1990 czas [rok] 0 5,5 E 25 0,0042 240,0 934,1 0,0083 120,0 5491,3 0,0125 80,0 865,9 0,0167 60,0 16823,5 0,0208 48,0 5219,1 0,0250 40,0 7533,2 0,0292 34,0 3667,6 9
Potrzeby nowych melioracji wodnych nie wymagają; 21 wymagają; 79 10
Czy zmeliorowane u.z. posiadają urządzenia do regulacji stosunków wodnych? tak; 18 nie; 82 11
12
Obiekty melioracyjne - 4 050,40 ha, L=455 km 13
Czy jest o co walczyć? 14
15
Lipiennik Loesela Liparis loeselii Skalnica torfowiskowa Saxifraga hirculus
Gatunki specjalnej troski [Kamocki A., 2008-2012]
18
Intensyfikacja użytkowania Sukcesja wtórna roślinności Zaburzenia reżimu hydrologicznego 19
Wskaźniki kardynalne Wskaźniki pomocnicze Powierzchnia siedliska Specyficzna struktura i funkcje Perspektywy ochrony Ocena ogólna FV U1 U2 20
Wskaźnik kardynalny uwodnienie siedliska 21
Wskaźnik kardynalny uwodnienie siedliska 22
Wskaźnik kardynalny uwodnienie siedliska 23
24
L.p. Obiekt Zakres robót hydrotechnicznych 1 Kamienna Nowa budowa 5 zastawek i 5 progów o wysokości piętrzenia do 1 m 2 Ostrowie budowa 1 zastawki o wysokości piętrzenia do 1 m 3 Lipsk budowa 2 drewnianych zastawek z piętrzeniem do 1 m 4 Nowy Lipsk budowa 4 drewnianych zastawek z piętrzeniem do 1 m budowa 1 progu z piętrzeniem do 1 m 5 Szuszalewo budowa 13 przepustów z piętrzeniem w konstrukcji żelbetowej 6 Sidra udrożnienie rowów na długości ok. 1,5 km budowa 13 przepustów z piętrzeniem do 1 m budowa 6 przepustów do 1 m budowa 16 zastawek o wysokości piętrzenia do 1 m remont jazu na rzece Sidrze 7 Ostrowie II budowa 4 przepustów z piętrzeniem do 1 m 25
Hipoteza robocza Następstwem wtórnego uwodnienia przesuszonych mokradeł są dynamiczne zmiany składu chemicznego cieków, m.in. związane z uwalnianiem jonów amonowych i ortofosforanów. Prace renaturyzacyjne, których celem jest poprawa stosunków wodnych mokradeł, mogą w niezamierzony sposób prowadzić do zwiększenia trofizmu wód powierzchniowych i zaburzenia równowagi ekosystemów wodnych. 26
Metodyka prac Nog - metodą kolorymetryczną Nesslera, z zastosowaniem spektrofotometru Shimadzu UV-VIS 1800 przy długości fali λ = 410 nm; Pog - metodą molibdenianową z chlorkiem cyny z wykorzystaniem spektrofotometru Shimadzu UV-VIS 1800 (λ = 700 nm); BZT 5 - tlen rozpuszczony przed i po 5 dobach inkubacji metodą Winklera. 27
140,00 Biebrza, Lipsk Biebrza, Rogożyn Biebrza, St. Sieruciowce 40,00 10,00 Mg r -1 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 35,00 8,00 30,00 25,00 6,00 Mg r -1 20,00 CH CH Mg r -1 4,00 LZM 15,00 LZM 2,00 10,00 5,00 0,00 BZT5 Nog Pog 0,00 BZT5 Nog -2,00 BZT5 Pog Nog Pog CH LZM 28
29
Dziękuję za uwagę 30