Komputer, internet, smartfon i problem? Uzależnienie od nowych technologii wśród dzieci i młodzieży Marta Witkowska
4 godziny 12 minut przeciętny nastolatek w sieci 8+ godzin dziennie co ósmy nastolatek 67 minut dziennie polski rodzic poświęca dziecku 2 m-ce 4 m-ce 17 dni 1, 2
Jak wpływają na nastolatki długie godziny przed ekranem? światło emitowane przez ekrany LED zaburza zegar biologiczny (5x szybciej tłumi wydzielanie melatoniny) 3 zachowania ryzykowne w sieci (pornografia 3x i hazard online 4x) 4 nastolatki uzależnione - 2,4 x częściej angażują się w samookaleczenia 5 zaburzenie korzystania z gier internetowych (ang. IGD - internet gaming disorder) wpisane do V edycji Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (DSM-V) 6 zaburzenia korzystania z internetu (ang. IAD - Internet Addiction Disorder) nie uwzględniono
Jak uzależnienie zmienia mózg? Silnie aktywuje układ nagrody (2-10x) dopamina-adrenalina-serotonina Zmienia strukturę mózgu 7 Zaburza stężenie neuroprzekaźników (zmienia komunikację między synapsami) 8 Depresja, stany lękowe, bezsenność Impulsywność samokontrola Uwaga Niestabilność emocjonalna
56% uczniów uważa, że powinni mniej (krócej) korzystać ze smartfona 13% nastolatków dysfunkcyjnie korzysta z internetu i gier 1-4% młodzieży przejawia cechy uzależnienia od internetu i gier 9, 10, 11
Kiedy pojawia się problem?
Nadużywanie internetu i gier Coraz więcej czasu przed ekranem Złość, irytacja, gdy coś lub ktoś przeszkadza w korzystaniu z komputera Pogorszenie wyników w nauce Nieudane próby ograniczania czasu spędzanego przed ekranem Utrata zainteresowań, ograniczanie kontaktów z rówieśnikami Przymus bycia stale online, FOMO
Jak zaczyna się uzależnienie? ZAABSORBOWANIE poczucie czasu głód, pragnienie, sen granie przestaje być źródłem przyjemności INWESTYCJA finansowa nowy sprzęt, dostęp do gier itp. emocjonalna - wycofanie z relacji i zainteresowań KONFLIKT coraz więcej czasu i energii napięcia i konflikty w domu i w szkole
Co nie jest skuteczne? nagłe i drastyczne próby ograniczania dziecku dostępu do komputera lub grania zabieranie lub niszczenie sprzętu, odłączanie internetu kasowanie konta czy postaci w grze Dzięki graniu nastolatek zaspokaja istotne dla siebie potrzeby - nagłe odcięcie od gry powoduje poczucie utraty całego życia Takie działanie może wywołać kryzys psychiczny
Jak zapobiegać?
Małe dziecko (3-6 lat) 40% rocznych i dwuletnich dzieci korzysta ze smartfonów i tabletów co trzecie codziennie do 2 r. ż. dziecko nie pozwalajmy dziecku korzystać ze smartfona i tabletu ZAWSZE towarzyszmy dzieciom limit czasu: 10-20 min smartfon i tablet to nagroda, a jego brak to kara dziecko nie zasypia z urządzeniem
Starsze dziecko (7-13) Granie, YouTube, SM Pierwszy smartfon 6 lat, 10 m-cy ustalamy zasady korzystania (hasła!) uczymy higieny korzystania (równoważenie aktywności) rozmawiamy o bezpieczeństwie limit czasu tygodniowy wiemy, co dziecko robi w sieci (gramy wspólnie w gry, oglądamy filmiki) wyłączamy urządzenia 2 godziny przed snem
Informacje i pomoc dotycząca uzależnień behawioralnych Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 Pomoc telefoniczna dla rodziców 800 100 100 Telefon zaufania uzależnienia behawioralne 801 889 880, czynny codziennie w godz. 17.00 22.00, info@uzaleznieniabahawioralne.pl, www.uzależnieniabehawioralne.pl Wyszukiwarka ośrodków terapeutycznych na terenie całej Polski http://www.uzaleznieniabehawioralne.pl/znajdzośrodek/
Któż jest mi bliższy niż mój smartfon? Odłącz się od sieci na 48 godzin Przyjrzyj się sobie Wyciągnij wnioski offlinechallenge.pl
Bibliografia 1, 11 Raport Nastolatki 3.0 (2019), https://www.nask.pl/pl/aktualnosci/wydarzenia/wydarzenia-2019/1539,mlode-smartfony-jak-sie-zyje-zinternetem-w-kieszeni.html 2 OECD (2011). Early Childhood Education and Care 3 Falchia F., Cinzanoa P., Elvidgeb C.D., Keithc D.M., Haim A. (2011). Limiting the impact of light pollution on human health, environment andstellar visibility. Journal of Environmental Management, 92, 2714-2722. https://doi:10.1016/j.jenvman.2011.06.029. Epub 2011 Jul 13 4 Węgrzecka-Giluń, J. (2013). Uzależnienia behawioralne. Rodzaje oraz skala zjawiska. Sygnały ostrzegawcze i skutki. Kompedium wiedzy dla Rodziców, Warszawa: ETOH Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych 5 Lam LT, Peng Z, Mai J, Jing J (2009). The association between internet addiction and self-injurious behaviour among adolescents. Injury Prevention (15)6, 403-408 6 American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC. 7 Yuan K, Qin W, Wang G, Zeng F, Zhao L i in. (2011). Microstructure Abnormalities in Adolescents with Internet Addiction Disorder. PLOS ONE 6(6): e20708, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0020708 8 Hadar A, Hadas I, Lazarovits A, Alyagon U, Eliraz D, I in. (2017). Answering the missed call: Initial exploration of cognitive and electrophysiological changes associated with smartphone use and abuse. PLOS ONE 12(7): e0180094. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0180094 9 Makaruk, K. Wójcik, Sz. (2012). EU NET ADB BADANIE Nadużywaniainternetuprzez młodzież w Polsce.FDN https://www.saferinternet.pl/images/stories/pdf/raport-eu-net-adb-pl-final.pdf 10 Krzyzak-Szymańska E. (2018). Uzależnienia technologiczne wśród dzieci i młodzieży. Teoria, profilaktyka, terapia wybrane zagadnienia. KBPN
Dziękuję akademia.nask.pl marta.witkowska@nask.pl