URZĄD KOMISJI NADZORU UBEZPIECZEŃ I FUNDUSZY EMERYTALNYCH KOSZTY WYPŁAT ŚWIADCZEŃ Z DRUGIEGO FILARA SYSTEMU EMERYTALNEGO Departament Komunikacji i Integracji Europejskiej Warszawa 2005
Synteza Raportu... 5 I. Wypłata emerytur z II filara systemu emerytalnego... 10 1. Wielko rynku wypłat z II filara...11 2. Instytucje wypłacajce wiadczenia...13 3. Produkty emerytalne...17 II. Determinanty kosztów wypłat emerytur... 21 1. Koszty instytucji wypłacajcej niezwizane bezporednio z obsług produktu emerytalnego...22 2. Koszty transakcyjne obsługi rezerwy technicznej...24 3. Koszty administracyjne...25 4. Premia za ryzyko...29 4.1. Ryzyko rynków kapitałowych...31 4.2. Ryzyko zmian demograficznych...32 4.3. Ryzyko negatywnej selekcji...32 4.4. Ryzyko błdnej kalibracji systemu...33 III. Wycena premii za ryzyko w zakładach ubezpiecze emerytalnych... 34 1. Metoda kalkulacji premii dla zakładu...36 2. Ryzyko finansowe...37 2.1. Podział nadwyki rezerw...43 3. Ryzyko demograficzne...47 4. Ryzyko kalibracji ujednolicanie stawek i tablice unisex...54 5. Efekty negatywnej selekcji...61 5.1. Selekcja negatywna na rynku konkurencyjnym...61 5.2. Selekcja negatywna wzgldem produktów emerytalnych...66 6. Kompensacja efektów finansowych i demograficznych...73
!" #$% &"#' $'()*'$+&),&-".&--/ %)01!%)0-%'02 3 4)/ '&-' -#)/) 5-'$ +&),) $5$ #' *. 63 &" #' $' ()*' #$ #' *7-8 &'5%)" '-+$5-%0*)9/!)&'-5$! #' *#-70+ :5-9&)/!)) $/#-70 /% &":2)))/!-&/)5*;5-&$)%)*$&'-5$!<%#' *. # %-/ %5 ) * = &-5-+) 5-&$) %)*$ ) $/) >#) /5/ '*/?2 -%)0)) $/-*)!"&'-5$!<% #' *. +950#)" )+7* %&"%!- -+"$7) #$ %&"2 - +950 -) ()-%!&)"<% #' *.= %)9 %&" 0 +&-4'5)- %'-4: 4%)5)2)!$* /$1 @AAB&'%)5 %"=1!- -+"$7) &'-5$!<% #' *. ) #-70 -%): %)9/ )1 CD '('-%.!&)"<% #' *.2 3 &'-/!) +'!-%"- $5)) 5* % -!-4))&' /9/(-'# *))!-<%; + 7'$-%/ *) '$5-/ &-%)5):= + "-)! + % 7<'-%%!23"4)%-/%)*!-4) &%) '<%- $)% '!-%) $+&)-./!) +&)($!/--%) ) $/)% &"/0.2 ))/ '&-'/%9&0&'<+0)*-4)-%/ *) 7- &'-+*#$2 -%-5) '(-'# #' */ *1 % '<% # -&)$ -5 &'%7- ($!/--%) '!$ -%'. ($5$ #' *.= /! ) '!$!"5<% $+&), #' *.2 %<' '7$*/) 5-0. #$% &" #' $' ()*'&-%))#):4%)5-#-4:=1/-&'-+*#-.'!'-& #*) / #=75 1 * %) 5-+'#$ #-%)% &" 0&- 94) -+0 &'2 %7*95$ -+-%)0!-%.'!' #$)'!-%)!&)"<%#' *.)''%!"5<% $+&), #' *./!-()<%&$+*).='7$*/'!$&-%) + : -')-%-.'-9)'$!-$#;/&)'%"-!=&-##' &-+)'/07-4%)5)25+ %:-)9&-%)-%5"$7'.5). &')-' <%E+&),%=(! %-4))&'%)5*)%-4)215 '.&')-' <% #-1+ :%!-(*)!)5%-#&--" #)=.-:- %)4)/+'5)/- %) / 5
!-(*)!(! %-4)+&),%#=&-)%1+&),%-!-$/=&' #!-#7"<%)&-:!-' 4)$'-.2 ' ')$# +&),%!"5= 1 $+&)- &-%)) + :&% 7-= 1 -' #4%)5)#' *!-'!-%.5.2' ')$#(! %-4) #<%)= 1''%.) &-%) + :)%-%% *$ &%)) #! #*7-!$ #' <% 5* 57-&-)-#$'!=!- ($!/--%) ) $/)% &"/0/&-%) + :#))#*)-%2' ')$#&'%)5*)%-4)#-1 -#)'-$#): 5%-/!-;/!- 501) 5- &%))% -!)/ 5!%-4) 4%)5,#' *.=!+ #' $' + " &'-&-'/-*5-!&)"<% 7'-#5-.% = +05F/!- &'%)5*)%-4:'-5)*0; #)/)'<1)% % -!-4)4%)5,=+ &%):*& + --+-#-7-'/ $/)%/4)-%/2 '<%- #! #*)/!' ')$# +&),% /! ) &- 94)!' ')$# &'%)5*)%-4) +95) 7'-%"!- =!<'-)&-)-0 $+&))*$+ %$*) &-5) 75 + 5 5-%) )!-' '-%</ $/) %#7" )'%/)!'+$&,%2 -#)!' ')$# (! %-4)-%7- ) *1 /5! &'-%5: 5- %'-4) -!)%/ 5!--%7- '$#)) 4%)5, #' *.= *'/ 5-"0/ (!/) >$1-4)? #' <%2 $/ 75 5)%)9)$ #' <%-' #$/ #' $'9%% -!-4)@GHH "= /5 ') " -95-4)#' */*&&-5%7*95#!' ')$#%'-4)-!)%/-5/= %!<'/5))9)$#' <%-' #$/4%)5)%% -!-4)@HHH"=.-:#-1# &'/0:= 1 &-")/ ) 5-!&-%)2 % 7'*&-$* -') $1-4)=/! %'/ 5-'! )!-*)5$/0- %)4)= *%'9%.-50%!"5 %"4)%) &-/97-!' ')$# (! %-4)-%7-2 -&)'- -'/!' ')= )#&*)!$/0&2+'5--'0%'/95-'!0)#&'2 (! %-4: #$ %&"= *) &---!- %&"%/0 '-%)0) #-% 5-0 '<%-) $/)% &"/0. 4%)5)/!)&'-5$!<% #' *.2 %7*95$ (!!*)=/5 '*) $/#-1&--): %'F) )1!- 5#))' / )1 "0!- %)*$ &-5#)-<%2-4%)5)'!$ $+&), 1 )&-5&-%)5/0= 1#-1*)%/-7'))!-<% 5)"*-4) $+&))-%/5-&-)-#$-!-"- ID&' &).!"5!*$+ 6
%#)/7-2 %7*95$ % -!)!- "='!% &" 4%)5,&' &)'%!)*!*+95)#" =+ (! %)#-7"-)#5)":!)*!&-5#)-<%2!-' 4: '!$!-!$' /7- &'#%) 7'*) %)9! (! %-4: &-5#)-<%&' %.%-$!$5-&,%-%.#--&-*)2%)%)*!'<1) % (! %-4) '05)''%#)!"5$#-1!-#&-%:% 1!- 5#))' /2 3 &'&5!$ &'-5$!<% #' *.= &-5%-%0!%)0 /!' 7%'/) 4%)5) #' *7-2 *) "/ % -!-4) 4%)5) '1 ) $/ %&"/00 '!- '!<% ()-%. ) '!- 5#-7'()2 -#) % &-"0)$ '7$*/#) 5-0 #)'-%)0,) $/-*.-''-%)0, %2 &'%)5*)%-4)-%.= )!<' &'-5$! #' * &-%-5$/0 5-5!-% '!- 7 %/ *!/))-'% 0&)) #. +"95<%%% ) -+-%)0, #' *.2 4*) &' /#-%"+ %!*!$*/. #' $' "0 -&9 %'-$% 10 5- -& %-*/-5'!=%<% '05/0!"5#) $+&), #' *. + *)+ % 5$1- +'5)/ )!-' / $/) )1 '05/0 ($5$#) #' *.2 - %!"#) '!#) %)0 #) &'-%5)#!15/ 5)"*-4) 7-&-5'/ '05/0 ($5$# #' * # &--) /5 ) )%)*!) '!- %)0 &-*)!0)% /0($5$$;)-)07)9)*)+'*)5())-%/#))#*/-& %'-$2!- - +'5)/ *1-5'* %/&- /)%'!)7$($5$ )1-5 $/) '!.()-%. $5$ '0 $ " )9'5): # '!)# $/5-*)/0 &- 94) &-*)!9 )% /02 '!- 5())$/# 5'5-%-/!--$!%')/)5-%'-4)-!)%/)% /)= &-#-0 #)'&- /.>&2#-50?'!/'!)#!<' #'! /&''$-!*)2 3 &' &5!$'!$% &"=% *1-4)-5'7$*/)= %)9!-4: +05F )#* "-4: '! &''$- / &-5#)- %&"/0 4%)5)#' *2 J5 + ($5$#' * -)07"'--& %'-$-&$!&'--% )1)1 4'5) 5*' =-5+)"-+ )9 - )!-' )!&)". #' *./7- "-!<%=*'05/0 ($5$#)&-)4*)+ 0.!-!%/)=. +=1 7
+'5-4%)5-#))! %)"-!-%)-&$4)*)+ 7'#)*)"+ &-5#)-23 &'&5!$!"5$$+&),#' *.)&' /9) %/% -!-4)#' $' %!-'!) #' * #= +"05 % &'%)5)$ &' "/ -& %'-$ - @ &$! &'--% '-)#-1&-%-5-%:!'-(*)5-+-' +05F1&%): -*+' #) 5% /!)'95$@HD%'-4)''%.)/=!-# )1/ #' $' 23 5/)9%)9=1/5 #'-05 #'-%)0)#/!*!$*/#' $' %-&')$-+'5-)!0-&9.)0;&-)-#)-& %-*/-5'!*$+ )1/;-'%&'-%5)#.)#$&' &/) $+&)-.% 5% 1!. ''%;%&' &5!$-'-1/% )#!-)-4)&' &/)%)5-+-'.2!- 5#-7'()%)01 )9 % 5"$1)# $ '%) 1 )%&' "-4)2 --%)!$*. %&<" )!<% 4#)'*-4) &'!*!$*/) %'-4) 4%)5)#-17'-%: # +"05% =!-$/0 -!-"-BD%'-4) ''%.)/25'$7)/'- $1 %)&'-7-5#-7'().%!*!$*/. #' $'/&'-+*# =+-%&-"0)$-'-1 #&'/9)#-&.)/ )*) $5' %--+ 1 /0/ /!'</=%)9)! 6/+'5)/&-!' %5-8&' ' %)-4:2 3 ' # %)9 '-%1)/ &-$*= + ) $1 %: 5-!*!$*/) #' $' + -& #). ; % )!*) &5!$ 4#)'*-4) ; &'-7-5#-7'().23 <%#-1*)%+ "-+ '%)5-%)4%)5)%5<"5*/5"$1/ 1 /0.#' <%=%')(! 7-)*7-&5!$4#)'*-4)=/5!!'%)/ + "+ &%% "-4)!-#&-%&'&-5))) #' $' %)0.!#) )% /)2 J'*)/5!#.)#!-'! -+-%)0, #' *. %)0 '-%-/# $/)()-%/) %)0 #)#) 5#-7'() #) &-%) + :)*12!= 1 &-&$*/9 #' <%#-1&-5)*): $+K&-&$*/-'<1 #&'-()*$ 5#-7'() ##-1-%--%: /%)!)# 7 %/ *!/) '!$&'-5$!<% #' *.2 $)!0:.&'-+*#<%*1 &-%-*):&%05!' #)/9 -%0 '!$!<' # 5-9&./!)*!&'-5$!<%2 $/% &"/0 &-%) #):&'%-5-)%)*!)/&'#)'!-&' -('-%)$&'-5$!<%). )1 %!" #' $' 5-1 %-)2-5!-%-=&' %&'-%5)$&%.'-%)0, &'%)5*)%-4)-%./!$/5-*))%!5*&") (-'-%)$1 )+*) = )'<%-#)' '-!"5 #' <%#)95 '<1 #)!"5#) #' * #) &-%-5$/ 8
5-5!-%' *$+!)&-7<*.!"5<%2-#)*1 ' 7-%:*$+ #))#*)-%:%&" %'-%)0, #-%.7'-10.&-%)# #. +"95<%% -+-%)0,=!)./!$/5-*))%!5*&")2 *) % -!-4)!-<%5#))' /.&-!$/0=1'-%))9 #'!$% &" 4%)5, #' *.#-1 &-%-5)# 5)":!)*!&-5#)-<%= )#)/% &)'%.&)9)$*. +95) --&"* *!- 5*/5/) $/)2 - -+"$7) &'-5$!$ #' *7- ) &-%) &'!'- : ID!&)"<% #' *.= /4*) ' 7$/# "-1) %/% -!-4)4%)5)=%&')% #')&-5#)- %&"/0 4%)5) #-70 5-5!-%- -!)%: % -!)/ &'#) '!- % -0/%&-5@HD!&)"<%#' *.2 9
1 ()*' -%7- # $+&), &-"./-&' 5) 5())-%/!"5!)2 3 -!')! %-4) %-5-%/ $+&)-!$#$*$/!&)" #' * % -%' #($5$$#' * #2&)"#' * %//5 #5%<. 7"<%. F'<5" ()-%) #' $' = -+-! %&"!"5$ +&), &-".2 $&")/0 # F'<5"#()-%) 1 ) #' $'#-70 + : -95-4) 7'-#5- % &'-%). &'-7'#. #' *.= /! ) )5 %)5$*.!-.#' *.2.)#% &" #' $' /5-+' ))*1 &-5)%:)9$/ 15. 0.#-5 ()!/)2 '<%-'-5/&'-5$!$; +95) )#)5 %)5$* #' $' 5-1 %-)=/7-..) /! --% +*) 4#)'*-4)= %')) $/% &"/00/--!'4*-23 -+/.%)*))05())-% '-5/ &'-5$!<% ) ) $/ %&"/0 4%)5)!&)"$ #' *7-7'-#5-7-% 2 -)%1 $)%-% ()*' $+&), &-". /-+-%)0!-%= 4%)5) ()*' 0-+/9=%&-"0)$ #' $'0 = 7%'/#)!'+$&,%=%"4)%'-%)0)!%)% &"/ &'%0'<%) 5-)-"0-'-%)0)5-0!$#$*/)!&)"$%2 #<%) *!--) $/)!"5$ +&),#' *.=)5())$/07<"-%-=-!' /)9&-50%02&-' -#)/) 5-'$ +&),) $5$ #' *. 63 &" #' $' ()*' #$ #' *7-8 %)'" '-+$5-% -#<%)) #-1*)%. &'-5$!<% #' *.)'-%)0,) $/-*.2 &-'%! %"= 1 )))/)5*!-&/ 5-0/ &'-5$!<% ) ) $/)2 -&$) %)*$ &'-5$!<% #' *.# %-/%5 ) * = - #- 5-5-&$)%)*$) $/)2 <1'-%)0)) $/-*)!"&'-5$!<% #' *.#/0 )+7* %&"%!--+"$7) #$% &"2 - +950()-%!&)"<% #' *.=%)9%&" 0 +&-4'5)- %'-4: 4%)5)2 ))/ '&-'/ %9&0&'<+0)*-4)-%/*) 7-&'-+*#$2 10
21 $3%"456!%#+67*8$3 )'%#' $' ()*'$+&),&-".-0% &"-%GHHA'-!$2 3 *.GHHA;GH@L#' $' +950% &" *!-!-+)-#>%7*95$).)1 %)! #' * )1#91?2 '<%-*)+ $+&)-.=/!)"0%'-4:!&)"<% #' *.= +950#"2 3 *. GH@M;GHGH # ) 5-/'%:= - %)01 )9 &)'% #)% &"#) 5*#91 )%)9! #)!&)"#) #' * #)!-+))#91 =% )!/0 #)5"$1/!$#$*/)4'-5!<%%2GHG@;GHLI -%"4)% %'- #$2 -#)95 '-!)# GHG@ GHLI"0!&)" #' * -5.-50. #' $'9%'-0&)9)-!'-))-)070&-5 IM#)*)'5<% " >%.'-!$GHHM?23 '-!$GHLI!&)" -<+-5.-50.#' $'9+950-!-"- 5%$!'-)%)9! )1!"5!) "-!<% 2 -#)#- /'<1)! % &-%) '-0: %7*95$ 7'-%! )% /)2 +*@2@&'5%) &' +*)1-0&'-7-9*)+ #' <%)%'-4)).!&)"<% #' *.%*. GHHA;GHLI2 '-7--&)' )9 $!$*)-.#-5*. $1.%'&-'. ) 63 -!-4: #' $' % -% # #) $+&), &-".8 ) 6'-7- $/)()-%/ -%.. -%' % #' *.%*. GHHLK GHMH82 &$!$%)5)) $/)()-%.='-%&" % '95$@H5-IM#)*)'5<%"- +'5-&-%1!%- 5-7-&-5'-%)2%)%)*!)-&" &'--% &-+)' -+"$79.!%- $'/0 5-&'.-5<%&-5#)-<%-+"$7$/0.= *)-.%!.#)*)-<% "-.2 '-+*#!-<%% &"&-/%)" )9/$1% #-#)%&'-%5)'(-'# #' */2 5!$*)-% /$1 @AAB'-!$&'%)5 %"=1) $/% &"/0#-7"+ &-+': 5-CD!&)"$#' *7-&--+"$7)% &"#' $'5-1 %-).2!% )! +*)@2@ 5*'-!$ GHLI&'!"5"-+ )9 - &'.-5 ) $/)% &"/0. % -0&'%)M#)*)'5 "-.2&)'% '$-!!%-CD% 5/)95-4: % 7<'-%0 ) 5*7- + " 7 %) -5+)' &' &' ". #' $' /-#)-.%&-#) #&'-/!#$% 2-'# )9&'*)-%:=)* '1)0$5)-2 11
"(!"*3$&*96&*7"!%:+";&<";*=&6! 6#>$)*&"+! +6)"%"45$&<%$7:+ 63!6&< -! #' )!-+) > 2? #' ) #91 F) > 2? #' ) N0) > 2? &)" #' * >#*2"? GHHA M K M OC GH@H A K A @CG GH@@ @M K @M GBB GH@G GB K GB OIO GH@L MG K MG @@HM GH@M OG @G CM G@CC GH@I BH GL @HL LLGO GH@O @HH LL @LM MCMH GH@C @@O MM @OH OGHG GH@B @LG IO @BB CACC GH@A @MI C@ G@O AAOI GHGH @MB BM GLG @@O@L GHG@ @IG AB GIH @LICC GHGG @MO @HB GIM @MBCC GHGL @MC @GH GOO @OBO@ GHGM @MA @GB GCC @BBBG GHGI @IH @GB GCB GHLCH GHGO @MA @L@ GCA G@AAC GHGC @MA @GO GCM GL@OL GHGB @I@ @GB GCA GI@BA GHGA @C@ @L@ LHG GAGIC GHLH @CL @LL LHO L@OLL GHL@ @BO @LL L@A LIGOH GHLG @AM @LM LGB LBOI@ GHLL GHI @LB LML MLHCO GHLM G@G @O@ LCL MAB@O GHLI GG@ @OG LBL IMMM@!!"5$><%? $+&), #' *. >5*/E? +95).-%" +'5-5$1 5 #)!&'.-5<%% )!/0 +'5- )!)7-).))/*7-&-)-#$2 3 )07$ &)'%. GH * '- %-*$#!&)"<% #' *. "-!<% -5.-50.%'-4)-!-"-IHHK!'-))5*+95)'<"%!-*/.*.2 )+ #' <%%'-4)% # ) CHK!'-)2 -)% 5/ )9 %-') &'&)<%&'/4)-%. 5-0.&)'%.!)*!$*($!/--%) #$2 3 12
&-0!-%.*.#' $' +95)-' # %"-+'5-)%)*-<+=# #' $' +95) '* %) #" % -$!$ 5- #' $' 2-5/#-%) 5)"*-4) '!$ % # -!') #-1 + : &- &'-$ )-&"*%7*95$)!)&'.-5 %-$!$5-!-<%".2 :#-1!--#))'-05/=+ &)'%!)*!'-)!<%#' <%-&$/0. %-7<* ) 5-%"- 5-5!-%/ #' $' 5-1 %-)/= ).'* %) )%)*!)!&)" % &"--/5-'-%- +05F&''('-%- 5- =!= + &-5)-" #' $'97-F'<5"&'-&-'/-*)5-!&)"$&' &)7-%)'$* #!-) % ()*'2 7- &$'-%)0)&'/4)-%#-70 + :/5!!'!-%/!- )'<%-#)' '!-%)!-*/. '-)!<% #' <%= %" /4*) &'/#0)"-1)!$')*)12,1!)6#&'+67&'=&4+$;&*!$ $/-* '-% &" ()*' $+&), &-". &'-%5 )9 5- -5&-%)5) 5%($5#*& )E)*) $/)#% &": #' $' )/!0 (-'#9&'%0#/0#): ) $/2 --5&-%)5) & )-*)+9).'!' ) $/)% &"/0.= *1 -!'4*):= ($!/9% &" #' $'#-70&'/0:/$1 ))/0&-5#)- >!"5 $+&))-%=&-%. -%' %#' *?!-)+05F*/$%-')"!-%))-%.) $/)2 &-' ) 63 &" #' $' ()*' #$ #' *7-8 7<"-%- -#%)"%5 )* '<1.'-%)0,) $/-*.2 ##' * / &-5 '7 7'-1,) 15 #-1*)%.'-%)0, ).'-) /*&)/&'5 %!)#)2 -)1/!'<-%- -#<%)- 0 #-1*)% 7'-1)= %' %!)#'-%)0)) $/-*7- /*&)/*$+ /7-'/&' 7--%7-5- &-'5)-+)7'-1)#2! "E &-5#)- %&"/0 ($!/-$/ &-)1/ &-/*. #-1*)%-4)%!') &%)) 5!%7-4%)5) $+&)-#$= )5-+<'#(-'#9' 5*!/-')$ &-5#)-$2 - %).%7*95<%=!)'!-% 9&$/ 94)/&' #--&-*$ )1 '!$!-!$' / #2 13
'5-%)* *1 $'<%)1-5&' /9.'7$*/)-5-4)&'-5$!<% #' *.2! "E 5)"*-4: '!$ 4%)5, #' *.#-1 + : )-&"*= %"%&-0!-%/() #$2%7*95$(!!*) #)/ '1- &'-+*# + "+ &-/5 ) $/2!- $*7 #$ #)/)$= /4*) %&"9 #' $' &'/#-%" + %4)/ ))/0&-5#)- 2!E'!-=1!&)" #' *-0%94)%!-' 5- *<%). )1% &" #' $' ()*'2 -%)0)) $/-*#/0 5'$7-'95 ) 5*% 0&)) 7-'!=.-:/--%)9!% $/)=75 '!$5)"/5&,%-% *$+P$)K&,%-% &-5#)-2! # "# $ 2 +/#$/--'!- 7 %/ *!/))&'-)!-!$'/) &" &-K/!-4)-%2 4*)$+&)- )#%&" %$% +<'&'-5$!$#' *7-='!-- % 9&$/ *!- '!$ %)*-# &-5#)-#) %&"/0 #)2 J5 $+&)- % +)'&'-5$!='!-7 %/*!/)5-!;!-*%)!% #)/ # -&)$;'<%)1 #-&' /5/) $/)% &"/0/2 '&'-)!-!$'/) &" 9&-K/!-4)-%0 *1 '-$#): + % -!)!- &---% %)0!$ #'!)7-%0%*!0-!*)= - %)4)&-/%)0 )9- *!-% $/)= 75 $+&)- #% +<'#)95!)*!-#) $/#)2!--)&'"-1 )9-5'$% -!-4:4%)5)= *#-1&2%)9! :&'%5-&-5-+),%-+!'$%) $/)% &"/0/2 -)*&-7<*7'-1))9'*)$/0=*1 ) *!--5&' /9/%$%. '7$*$/0.'!% &"*)+)).'!'!"5<% $+&), #' *.= * -5'7$'7$*/)5-5!-%.2 7*)-% #%4)/%1 #&'-+*##/ #" '-#)''!$%&-0!-%.*.($!/--%) #$% &"2-7"-+ -!: )9= 1 %% $/) 5-&$)%)*$&-5#)-<%=&-0!-%- '!$ + "-+ #)/ *!-5*/57-2!)&-5#)-#)"+ $&' %)*/-%0&- /9% 9&.*.= %%#-#)= 75 %)*!-4:'!$&-%*"+ (! % 14
5)")!)*!$) $/)2-1 -&'-%5): 5- $/)% K#--&-*) /23 5/ )9%)9!-) $%7*95)))!).&'-+*#<%%'7$*/.= &2&' 5) -5&-%)5).!-#&/)-'7-%)5-'$%!')&' %)!-/)=/! ) + : #-1 %-') *)#)<% )*-4)-%.2 #) )- $. *)#)<% &'--%7-$5)"$%'!$=#-1+ %&'-%5):'-%)0)%'-5/$E #-1%)07$'-!$&' /0:"-!<%-"0.!&)".)%)9!.)1G#)*)'5 ")&2 %) #&'-+*##=/!)#-1)9&-/%):'!$/)%)*!*)+.9. 5- $'$.#)) 5)"*-4)&-0!$2 :#-1)=!<' 5 5$/0)9$'$.-#): /$1%&-0!-%/()5)") #$% &"()*'&-%))+ :%&%) &-<+-&'-#-%)&''7$*-'=&2&-&'%&'-%5)% 1.-&"!- /.5*&-5#)-<%%.-50.&<F)/2 /) $/0-+'5-5"$7)#.-' -)5)"))&'-%50!"5&-%)) $%7*95):-%%-//'7)2' /#$/0=1&-5)"'!$0&)"+ %&-0!-%/ () #$=-#-1-)070:&-#-0%"4)%7-!-/--%)=!/-')$ )'-%"+ 4'5) 5!--% %)*!-4: '!$ 5* 57-.-' -$ -%7-2 %)0#)'0%)*!-4) +950'- '('!&)"<% #' *.2 3!' @2@ &'5%) 4'5)0 %)*!-4:&' "-1)$ 5!--%) '<1. &$!<% >* GHHA) GH@M?=&' /9)$'<17-.-' -$ 5* $!<% >GH) GI*?) '<1/ -&) 5!-2 -&%#)' '! /-4))% /)= 5*!-7-4=!- %.-5)"+ '! &-0!$/7-($!/--%)2 ' /9-5-4:% -!) -& 5!-= +-! 5*!-)91!*!$*/ 5.$/% -!-'-1-4:2 &'5%)-.% *),%)5:=1'!/%))9/!-5$1-'! /)/ =/4*)&$! '-% )% /)&' /#)# '-! GH@M2 -%&") '-$#)"= 75 1&' /#$/0 &$!$ '-% '-! GHHA!"5 #' * + " + #$- %-' : "0!-#&*)!-%0)(''$!$'95--+"$7)#)/)1@HH )9 $+&)-.-)!).!&)".2 15
& "(!"*4;!$'*;6)%"!"+!'"&*!'+$3%"4&$6!%#;3 :?!6&<):;6)%"!$<"6*"!:+&*)"+6&< 3;1*7 12 10 8 6 4 dyskonto 3% dyskonto 5% dyskonto 7% 2 0 20 lat od 2009 20 lat od 2014 25 lat od 2009 horyzont czasowy 3 ))/ #'&-')!- %)0 % &"#) +95)# *)-%*)%-&')$- 5%!'/#-5*;#--&-*$)'!$!-!$' /7-5)"/0 #)%)*-# &-#)-#)=!<'.15)#5-#)$/0/&- /)'!-%/>/-%1&$!$ %)5) &2 7 %/ *!/)?2 )* / "!)# - %)= 1 % %&5!$ 5-&$)%)*$&-5#)-<% '!=!"5#) $+&), #' *. +950 ) $/ &' %= - * % %&5!$ /57- -'7$ %&"/07- /7- (-'# %"-4) /!%)0 -%'02!- /&'- '-%)0) $% )9 ) $/ &,%-%=*#-1*)%/%!1&-%)')% &")*#$!--'/$#()'# &' %.% "-)-#$% 5'-5!-!$'$=/! - )9 # 5)/%!') 4%)5)$"$7%).5)5).2 %/4*)' %)!"'!$ +95)) )1!"5 %'&-')E &2 5)": +950 *!- L &-5#)- - )'<%. $5)".= +05F %-'- -) '! 16
. +' 5-% =%!<' # 5)"/5) $/% &"/0 *!)*!)%$/0. > 5)? -!)%') '-%-/$ /50 )9 675)4&-#)95 8'!)# #--&-*) #)!-!$' / #=/4*).-5)-&-)-#'<1.!-<%=/!) % 9&-%)&-/*.7'-1,2 @1 ";#%6 63! Q%)5)#' *()*'$+&),&-".+95)&'-5$!#/+'5)/ &-% #;5-1 %-)0#' $'0%"/'*/% -!-4)% &"0%-&')$- $4'5)-+*)5*7-'%)1 )=%2+*) 2-'#4%)5,()*' )/ -#)&'05-=.-: +%0&)) /50 )9%4'<5 ). #' $' 5-1 %-)2 3 &-#) &'%)5 %"'<%)1 #-1*)%-4: %&" #' $' 7%'-%/= *) %&"/ &' &%) -!' )*1)-57-= $+&)- 1 / @ ;/4*)$+&)- )1 /#' $'9 -' # %*)+ &5!-+)' 2-1*)% + " '<%) %&" #' $' '-5)/ ;!*!$*-%/%-&')$-"0!&)"#' * )'%)1 )-+-/7#"1-!<%2 -&'-5$!<% #' *. *1 '<%)1% &"/5-'-% >?= *)-55)"7-!&)"$#' *7-5-5 &- /)$+&)-7-2 %)4)% #%&5!$ )/&-'+ 15 & ()) $/ #' *= 75 1 '(' 4'-5!<% 9&$/ +&-4'5)-!-- +!-% #' 2 -&$*-4: %&"/5-'-%. )&--//5!-+-/9 5*'!$ =&-)%1% - %) &-<+'5$!$/%)*!-4:'!$=#-1'<%)1 5)":/!-'-5/ 7*-+*/ 7 %/*!/)23 &%.-!-*)-4).&' -+%'-%)$% &" /5-'-%/ &% #) 5-5!-% #)-7'))#)=#-1# -#): (!&- %/ *!/)= +-%)# 5-!"5<% '()0!*))=!<'.-+"$7%)01 )9 )1 #!-# )1 % )!"-+ -.$!<%5*"7-'!$#' <%2 3 %)-!.'&-'$ ) 63 &" #' $' ()*' #$ #' *7-8 *"- )9 %)'5)= 1.-: '<1-'-5-4: &'-5$!<% &-5))!- ($!/--%) #$= -('-%) 5-5!-%. (-'# #' $' '!$ 1 Projekt zakładał, e okres gwarancji wynosi minimum 10 lat. Było to nietypowe rozwizanie, ustawa powinna raczej wskazywa maksymalny dopuszczalny okres gwarancji przy bardzo długiej gwarancji emerytura staje si lokat rentiersk, a nie produktem ubezpieczeniowym. 17
&-%* *&)/ &-!-): '<1)-% &-'+ &' ". #' <%2! -+-%)0!-%-4) ) &-%.-4) #$ ) &-%)) &'05: - /7- )!)/ * -4) ) )7-'-%)$ &'('/) $+&)-.2 %)'5)= 1 %)*-4: &'-5$!<%&-5))!- #.'!'/!-4)-% ;'/ )! )!%)-$//7- &'%5)%-4)=*' %) #&'-+*##/)6 &-5))8=*6-)*&-5))82 -*/'-5)" 7--&'-%)&'<+$/05:-5&-%)5F-& )2 3 &' &5!$&'-5$!$#' *7-#-1#<%):-/7-.'!' %9'/) %%9'/2.'!'! %9' -. -&)$/0 &-<+ %&") 4%)5)#' *7-;0-)(-'#/5-9&5*$+&)-7-)%-&')$- )$+&)- 5-!-$/% +-'$&'-5$!$=-)*%-7<*% +<'2'!"5#!)../% -!-4: #' $' =// 65-1 %--4:8 -!' 7%'/)2.'!'! %%9' -#-5!*!$*/) 4%)5)2 )(-'#/ %!* ) 0 5-9& 5* $+&)-7-= &' /#)/ ) % &$+*)!/. #'!)7-%. ; -+/#$/0 &2 #-595-+-'$<&%'-$ +*)4#)'*-4)2-1- %)4) "-1 := 1)(-'#/-%%9'/.'!' &'-5$!<% ) 0 &-'+ $+&)-#$= 75 1 -) &'-%5/0 )9 5- &'-&--%/ % -!-4) 4%)5)= -%"4))'$/ #' 2 -#) &$!$%)5) (! %-4)) +&),% #$=.'!'!%%9'&'-5$!<%/ % %1)/ )1.'!'! %9'2 * '05/0. =&% %-+-5%!"-%)$.'!'!)%%9'//)-)/ )1#-1*)%-4: -('-%) &'-5$!<% - '<1/.'!' %9'/2 &$!$ %)5) '7$*-''!$=%-+-5%!"-%)$.'!'!)%%9'//7'-F= %' +-%)# '!- -('-%) #' -# &'-5$!<% 5* ).!--#)) )!-'.2! $/ / % - &'%5-&-5-+ '!$=!<' #!-$#')* #)*"!6!$&):&'-5$!2 3 -!)&-)-#4%)5-#-4)!-$#<%&-"0-!-!$'/0'!$ &-%* &' /#)/ 94)-%- $)!0: %&-#)7- '! )(! %-4)2 '$)+'5- %.'7$"-5-4).'!'!)&'-5$!$%)'0&-5!)# & )&-'+9)))!-!$'$/0. -+0&-5#)-<%2 ' 4)4* '$-.&'#'.&'-5$!$ #' *7- +'5)/ (! %#-1-!: )9 18
&' %) &-/5 /!-/) % 5'-5 *) /)=!<'0 % 7' %"+ &-5#)- 7%'$/0 /)1!- -+"$7)2-5/#)&'-5$!<%=!<'%'-'-%1 :0&-#' $'05-1 %-)0E @2 #' $' 7%'-% #-!'#% &" 2 G2 94)-%% -()!&)"$#' *7-2 L2 <1(-'# #' $''-5).2 )'% '-5/ 4%)5)%)01 )9 &-/*0 7 %0 *!/0= 5'$7) #)/ '-#)''!$ >)-&-5-0!- =/4*)%F#)# &-5 $%79 (!!*)?= &- #/7-%&" %!- #-%#-1+ :'<%-&- % /!)7 % = ')&'-5$!#) %&" %!- =% )!/0 '/7-=1/+'5)/!-#&*)!-%.)) )1 &--"2 #' $' '-5) %#7 5-5!-%- +'5-5-&'-%.'7$*/)&'%.=%&')% #%&5!$#-1&'-%5):5- '<1.&'-+*#. &-") 9&%/!.-:+ '1-%)#"1,% *!-%*$#-1*)%-4)!-' )'! /7-&'-5$!$)&2 4*).-5)-%%9'0.'!'!9&'-5$!<%=*1 &'*)-%:E @2 3 +<'+*)4#)'*-4)2 G2 ' /9&-'+!*!$*/)4%)5)-& %'-$2 L2!/.-%)'!<%()-%.E#-5 %!-' ) 5% 1!) ''%.).!"5$=&-!' ))5-+-'<%=)5!/)4%)5))&2.-)1)!)!%)-$/($5#*/)--4)%"4)%7---%)5*7- '%) 1 ) #' <%=%!)&'-+*# %"4)%7-5-+-'$ +*) ) 0%* 5-!-,'-$#)2'!"5-%-E&-%.)&-!-&))=1% +<'&-#)95 +*)#) &$ +*)#)-55)* #) 5*&") -!%)*) *!-&-*) )!--#)/ +'5- +"95= - -) 7<"-%-%!% ))/ #'&-')24*).-5)--& %'-$&' /#-%&-'+!*!$*/) 4%)5)=&-5%-% #&'-+*##/!%) 5-+'-%-*-4)). $*)&' 19
) $/ %&"/0 4%)5)2 3 &'-/!) %&'-%5- '<%)1 '-%)0) &-5)"$ &-/*/ 5% 1!) ''% #)95!"5#' * $+&)-7-=/4*)!-%))"+ 5)9!)!-' / $/) '!.()-%.2!%)0''%) <& %'-$%)01 )9&'-+*#)5!/) 4%)5)2 )*0 # "-1)#=% %-50 # )9 &'!! #$'&' /7-= / &'/9) "/ % -!-4) 4%)5)= )*1) -5 $/) '!. ()-%.2.-)1 %7*95<% &-"./ -&-105. #$= - %). &' %)9! -!- %&"= 75 1 &''$'!- '!<% ()-%.) $/9% &"/002 20
1 A &-% #' $' 5-1 %-) ) / &/*)!-#&*)!-% # &'-5$!# $+&))-% #= )- -/5!= 1% &" #' $' 0!%)0"%0) )!--%023 &"#' $' =)*)0!-&/)%2% &"&'-7'#-%.=) / +-%)# -+"$70 /!)7-4 & ()7- '.$!$ 7'-#5- # )#!&)"# #' * #= &-5-+),%--+"$7)'.$!$)% /7-2 #' $' / $"$70=!<'0#9*$&*"!6%##'-5!"5$ $+&), #' *.=&"0 %-)#!&)"#'('-% #2)'05&))95#)#' <% ;&-.-50-5 #' <%!&)" 7'-#5-%!"5) -%)0/7-! % &-!' )''%E 5!--%. -+-%)0,%-+ #' <%2 # #' * %)# (! % #= /4*) % 5 # #-#) /7- ($!/--%) %'-4)-#!&)"<%&-.-50-5 #' <%-5&-%)5 $# 5!--%. -+-%)0, %-+ "-!<% )!-<%-+"$7). -+-%)0,2 4*)&)'%!%-/ %)9! )1!- ) -+-%)0)!"5-)07!5% / =/4*)/#)/; ) $/) 7'-) )% &"*-4:) $&5!=-)* # ) 5-&$'%)/)%)*!-4) -+-%)0,2 &'%)5 %"= 1!- -+"$7) &'-5$!<% #' *.)#-70-%):%)9/)1CD'('-%.!&)"<%#' *.= &-5-!"5#-1*)%-4:'%)/) -+-%)0,; * *!-% 7<'9;% $/) 75!$!!-' / $/) '!. ()-%. ''% ) $/) %&"/0/ &'!'-0 &% # 55!)#&-)-# 5!--%. -+-%)0,2!'4*)!-<%/!-&'-!&)"<%#' *.=.-:)//5 0#-1*)%0#-50). '&'/)=% 5/ )9'-%)0)# /'()/ #2 3 &')%),%) 5-($5$ #' *.=% &'-%)//!--5!-&" '05)! %#) )/ -1# -&"0 '05)'.$!)# #' =&-)%1!)7-'.$!$ ) #2 &" &-+)' &'!"5 #' * / '&'/0 5!--%.!-<%%)0.-+"$70&'-5$!$#' *7-2)!<'.!-<%#/0.'!' " =);%1)/; 0&'-&-'/-* 5-%&"-7-!&)"$= *) &'-5$!$ #' *7-2 5! 5())-%)!-<%/!--&"!%--%/ &*$ &'-!&)"$ #' *7- &-%-5-%"-+ = 1 &'-&-'/-*) 21
/+'5)/-+)01)+ *)+ /$+-1)#' )=5*7-%&'-%5)$4'5)-/-&" &'--%/% 5/ )9-& #* #'-%)0)#2 ) # 75))#/!%)&-+-'$-&" ; #-+ :/5-'-% &-+<'>?%#-#) '('$!&)"$= -&" &-+)' + "+ +)10- ''% ;&-'0 &'-&-'/-*) #' $' 2 )'%'-%)0)/!-' )/&$!$%)5) ))//) 5)"*-4)) +')'%/4) '!= 5'$7)#-1%&%.%'$!. &'-#-%:*&0&-*)!9)% /0)/+&))/% $/)=75 '+ &'/0:&-'(*=&2%% &5!$+!'$% ($/)!"5<%2 *1 &-5!'4*):=1!5())-%!->-&"=&'-%)/?#-1)+ :)&% )+95)%)5-5*$+&)-7-2('!"5<%'/+95)% 7*05"% &-<+= 1 -!'4*-!&)" &'-&-$/0 -!'4*-0 #' $'9= &2 % (-'#) %),E 6--+)%%)!$ OI*!15@HH )9!&)"$-('$/# IHH " #' $' #))9)8*$+65*--+ %%)!$OI*!-!15.@HH"#' $' #))9/ - GH )9 "8)52 ('!//5-5* $+&)-7-= * $&") )/5-5*!-7-4=!-.)"+ )/% %)-!-%:- -%. &'!-.; )#-1). +-%)#--%: &-5%)-(' + /-#-4) "-1, - 5- -&.)/= +*) 4#)'*-4))#-5)5!/) 4%)5)2-1 -+)% -+'):!"5 -)5.-('. 5*!-$#= +950./5!&-.-50$&"))."-1,5#-7'().)()-%.>&' #/5.+)-'<%"-1,#-1+ :% 'F)67-' 8&$!$%)5)$!)!$')*/?2*7--.'-)'<%!-$#-+'5-%1)'$5% %) %&' &5!$'!$!"5<%$+&),#' *.2 21 ")*6 $!)6#&'$ +67&'=&'!$*+$=*! 9*"4;!$" * "9)7#(=";#%# 63!(" %/4*)!"5$+&),#' *.+95)-%)"94:%)9!/) $/)&2!"5$ $+&))-%7-= /5 # &'5#)-# /7-5)"*-4) / -+"$7 &'-5$!<% #' *.2 3 $/)= 75!"5 / &' % # &-5#)-#!-!$' / #'!$=&--)-/!-&-!)!"5!; *) '-!- '-$#)!- #'!)7-%2*) # 5-).!- '!*# )!-!%) /);% 22
&-)% 7'-5)'$5)-.&'!%) -'<%=&'-%)/)+'-!'<%+05F ).) $/)&-4'5)0.)&2 3 &-/')$!- &-#-#-70-!: )9 5-4%)5) &)'%7- '-!$ ($!/--%) '!$ -%'. ($5$ #' *.2 - '!*# 05-4:!"-&-*)%0&- /0'!$)*)'7$*-% #&'&,%-2 #&)'!*#-%=-)* ) -) $%-%- +'-)-= +95)#)"#)/= -#))#$)#):-+'5-5$17-'-#.$23 )!-)))5)/ '<1) #)95 '!)# = '!)# ($5$ #' *.= +05F ($5$ )% /.2 3 %)9!-4)&' &5!<%($5$)% /#-70!"5: *!- -+))=-5-&-/*.!<%=!<'.)#$0'*)-%:2 ## #-1 "-1 :!-!'0 5!*'/9-5-% -!-4) #' $' &-5%) 5.-!&)* #' * # $+&)-7-2 -5 #%7*95#!"5 +'5)/&' &-#) +! '!*#$/0 *-!9 +!-%0 - " # -&'--%)$ ; &- +'5- #"- &'%5-&-5-+ #) $/#) +!'$% +!$!*) # &%-4: -' #) -!'4*-/$# %-!'4*- #)2 #&)'!*#-% #-1#):%)9.'!' 5$1- +'5)/#' -' )1!#&) '!*#-% ($5$ #' *.2 3' $&-%.))# -%..-*-7)#-1# &-5/'%:=1+95)-#)".'!'% -)'! % =&2 &-/*!*)+95)#<7"-+ :&'-&--%0% -!-4:#' $' &-#-0 &/*.!*!$*-'<% 5-9&.% '))&2 -)%1&' " #' /% $/)!*)!$&$/07- +'5-5'-7) &'-5$! >+)-'0 &-5 $%79 '-#)' 71-%.4'-5!<%#-1-&-'<%:.-:+ 5-!$&)'$.-#-4)?#-1# )9 &-5)%:-'-1)/.)&'# 4*. 5 /)2 3 -!') 5-/'"-4) #$!&)" #' * &')97- #' &'!'- 0-@HH )9 "= -#)!- '!*# )!%) /)% -0@HHH"!*)#-1$:'/% -!)= %)5:= 1!- &-!) "-!&' -%):#-70#)/ )1@D/7-!&)"$ #' *7-2 - - '<%)1 &-0!-%/ ( #$E &-)%1 "-!-%) '* %) )% -!)#)!&)"#) 0 #)/ '! /) 5* ) $/)= '* %)#)/&))95 +95)&'-.).&-!)2 23
'!$% &"#' *.)#&-'+ )))'-+$5-%/))!%) -'<%= /! -#)"-#)/%#-#) '$'(-'# #' */2 3 $/)! 4)4* 5())-%7-&'-5$!$/!4%)5)#' */-%'9+95=*1 '/ &-*7:-%-.!".)(-'#/))5 ' +$/)/!-&)% 1/2 $)!0: +95.!-<%)!-5*)%/5*!*)%-/!%) //*1"-+ '-%1 :! %)')$#<%%5'-5!%) /)=/5 )+&-4'5)-%+)$'.!"5$ +05F%-55)".) $/)&-4'5)0./!+'-!' =&-)&2,1 ")*6!)%&6'!"9)7#($*+6&<!$&*!' - -+"$7)''% -!- '! /% &") 4%)5,) '05)! %#)2- '! /% &"%)'/0&-&'-$!-#))9.&'*%<% ' #' */ '.$! +!-% "-!2 * 5$1.) $/)()-%.!-!'/-%7-&'*%$ +!-%7-/ )#)')#" = 5*7-1 )!<' +!) -('$/0 &'*% 5'#- 5*!*)<% )5 %)5$*.2 - %)0 5#))'-%)# -+-%)0, %-+!*)<% '<%)1 0 5$1- )1 )1 &2% -%'.($5$. #' *.2 3 &')%),%) 5- =!"5 $+&), #' *. )#$)&'-%5): 7<"-%/ %)5/)%&" '.$! "-!2!')(-'#/)&' &). 5* "-! / 5$1-#)/ )-+/#$//5 )= &-5 #)&'-* #)=59%')$#-% =% -!-4:!&)"$= &)% -!-4: 4%)5)2 &-'+ *) %%9'.!"5 #-1 '<%)1 ' #: ) &'%': 5- #'". "-!.2-0!-%&-/#-4: + 5.) $/) %&"/0. )#$) + : 5$1= +-%)#&'&)'% GH*% &""0*)+ #' <%&-+)'/0.4%)5)+95)&-55))9)-!'-)#)/)1 *)+"-!<%2 -)%1!"5$+&),#' *.=#)+950+!)#=+95)5 &--%" &' 5"$7) +'5-5$1 #) ''%#) ()-% #)= %' '-%1) / %&'-%5) # '!$ ) $/) 5&- ')$2-5!-%- +95) 5-!- %" -&'/) + ) ) + ) &&)'<% %'-4)-%. &-#-0 +)$' #!*'!).2-1 5-+' # &' +*)1)# "-1 := 1 '<%- % 7'-5) 5&- ')$/!) +)$'#!*'!)7- +95)&'-&-'/-* 5-%)*!-4)&-'(* 24
)% /7-!"5$2-4%)5) '!$ &-!$/= 1 ) 0 -% -!) $# >&-)1/H=GD! %<%'-)?23 5/)9#=1)#&-'+ ;+ "-+ - %5-4:'$5;%!*!$*-% %:7- &$!- %-&"9&-+)'0&-0!-%-!&)"$"-!2-%)0)#%$&"-4)% '/0 #+"-+ $%7*95)). -+)01,%-&)%'-$&' /9/5-% *),%)*!-4)4%)5)2 -+ #!-#%)0 #-+"$70''%/!-)-4:&%))#'7)$ %&"*-4);&-5-+7-=/!)))/%) $/. $+&))-%.2 3 &'!.-5) %)9 - $' #)!&)"<% %". % &%/ &'-&-'/) 5- %'-4) &-)5.''%=! +! % -%)" &2@HID/7--+-%)0,&' ID #'7))% &"*-4)2 -/!)&--) -!-!&)"$&-'+7- &%))#'7)$% &"*-4);*1 --5$*-/%)*!-4)#'7)$)<& &'--%.24*)''% 0!*!$*-%&-&'%)=#'7)% -)ID=!-# 0-5!)5*$# % -0/ID''%;*1 /5! :=1&-%) + : -*)- ) *!- $%7*95))# <&&'--%. 5*!'5 <%= */!-!- *' % ;%'-$*-7)7-!&)"$>?)%-%7-75))5)/2 @1 ")*6; $!$)&6'! - 5#))' /-+/#$/0!- &'-*=!- +$5-%)=!&*-/)) #-' /9 )(''$!$' 2 ' /#$/0= 1 + "+ &-5#)-# %-'- # -5 &-5%=)% 5)*- #))/0//$1) $/)()-%/+05F$+&))-%/= *1"-+ --%:!- 5#))' /!)7- &-5#)-$ &-'<%$/0 7-5- -+)))/0.) $/)'!$!&)"-%7-*$+ $+&))-%7-2 -'<%)!))/&'-=+-%)#!"5$+&),#' *.&--/#)#-%!- ) $/0 5-4: $)!*02 )'%0 *-7)0=/! )9 $% -!"5 $+&), 1 )2 3 -+$ &'&5!..-5) - +)*-%) %&" &-/* #) -+-%)0)#)=!<'.!*!$*/ *1-5 5%<. ($5#*. )!<%E %!F)!<% 5#-7'(). ) %!F)!<% '!<% ()-%.2 3 &'&5!$!"5<% $+&), 1 ) +'5-5$10'-*9-57' %#'!)7)!%) /; )%)*$!*)<% 5 5$/ #. )+)-!$&)&-*) 1 )2 &-%-5$ 25
)!<% -&). %4)/=!- &-!)!*) &-%) + : 5* 5 5-%))12 +*) G2@&'5%)!- 5#))' /!"5<% $+&), 1 )%*. GHHG)GHHL%%))$&' &)0!"5!0+'$ -2!%)5:% 5!)!%) /90 )#*'<%-5-%)*!-4)%!)#&--" #!--#5#))' / #2!"5! +'$-% -)"-!-"-@@#)*)'5<%"-.=!- 5#))' />&-!%) /0? -!-"-@HD / $# 2 )#&-%-5$ + &' &$:= 1!-!"5$ $+&), #' *.+950% 1-5!-<%!"5$$+&),1 )2/5$/)9% &- /)$&' %)*/-%/%-$!$5-&' %.&-5#)-<%-('$/0.5-+'-%-* $+&))2 J%'-% )% -&'%)5 %* - 5-%)*!-4)&-& $"$7)!"5$ ) 5$10 94: '7).% 5!<%&'5)9+)-'% +95 #)= -#-1 &'!"5: )9 5% /!= *+- ; 5% /0 '5$!/9!-<%2 %)4) +$5$/0'# ($!/--%) #$% &" *1 # # 5'$7)# (!)2 ' 69!"*6&'&<!$&*!("&<#!%##9*$&*B;*$7# 3;1*7 "*6&'&<!$&*!("&<#!%#*%7;:+ #9*$&*B;*$7# "%,--, "%,--@!"5!)&' &)+'$ - A=AH @@=@C -!%) /) @=@B @=@A - 5#))' / @=GB @=@B 5-4:- %)=1&'!-.5#))' /.)!-.!%) /)5)"*-4) $+&))-%/## 5- ))5$1 #)(!#)!*)2#%)9!) $/ # //!- 0 )1%'*/) 5-&-!.!"5!2-7)! #-1 "#: )9% 26
%&5!$$%-%-7%'-%7-#--&-*$=-#)+95)%)01&-&'% %)*)!-'-% #'!$2&-*!)#'!$$+&),1 )5)""- %GHHL'-!$LM!"5<%%&-)&<"!! /.2*) %!*$ # &-)5/0 ).'!'))!)$5)"3 K 2!/5- :!-'-% ;' /%)9! &-5#)- #)" CHD$5)"%&' &))!"5!)+'$ -=-#)A&-5#)-<%+)'"- /$1AHD%!).!"5!25)"'./%)9!.&-5#)-<%%!-.!%) /) )%!-.5#))' /./% 'F)#)/ )1).$5)"%&' &))!"5!)= &-5-+) 5* 7'$& &-5#)-<% &-)5/0. AHD '!$2 (!!*) '!$ $+&), 1 ))*$'$/%!' G2@2 (!!*)/ 5-4: )* =/4*) +-%)# &-5#)- &-)5/0 AHD $5)"%'!$&--0 CHD!-<% 5#))' /.= - -= 1!- 5#))' / &-!) "-<%!)!"5!)/ $ ).&-5 '-!'-)#)/ )15*&--".&-5#)-<%&-)5/0.@HD'!$ G 2 2 Zgodnie z relacj (70 / 90) : (30 / 10), co w przyblieniu daje 1 : 4. 27
&' 8%6)%3$!6!%##9*$&*B;*$7#C#;*$7+*6$)$)%7;%$!'+$>%)*6&<"; $":++6D!$*%&*$&<#;*$7+%")*&<%+$*6&'$$ %")*&<; $!$)&6'!6&< E 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 C3 C 90% Udział w rynku Udział w kosztach akwizycji Udział w kosztach administacyjnych ' -+'%-%*. '!$ (!.!*)=% 9&$/0'<%)1 +'5-5$1'<1) )5 %)5$* #)95 &-5#)-#)2 34'<5 @@ &-5#)-<% &-)5/0. &-5 @K&'--% $5)"%'!$=!-!%) /)%'*/)5-!"5!)+'$ -%." )9-5 @=H5-GO=ID=-#)!- 5#))' /;-5@=G5-GO=MD23 )!)!'/))!)= %"%!')!-<% 5#))' /.= '$5- $: (! 0 7')9 #-1*)%/'5$!/)!-<%=#-1 +-%)# 5- :'!<% )-%.= &2 $5)"$% 2)#)/!*-& #*)/)!-<%%)01% 5/)902 3 7'$&)/#)/.!"5<%-$5)*&-)1/@D'* %!- 5#))' / '-0 7%"-%)-)07/0-5@B 5-&-5 IHD!"5!) +'$ -2$7'$/ -= 1))/ &%!%--%7')!-<%;-!-"-GH#)*)-<%"'-)=&-)1/!<'/'$5-28
/4:7- &$) $/)2"-+ -.-:+ =175 + %'-!$GH@L5)""-I= ).!- 5#))' / &%&'!'- " + @HD '('-%.!&)"<% #' *.= *)+ " + +'5-% -!)2 3 'F)%)5:=1'!!-!$' / ) #+ ).($!/--%)%&)'%.*. #$2 F1 $*6*6%" *) '$!$'*'!$!"5<% $+&), #' *. $7'$/= 1% -$!$ 5-'!$ $+&), 5-+'-%-*./7-!-!%) /)#-1 '5$!-%:-'05 %)*!-4)= &--"!- 5#))' / - /#)/ 5%$!'-)2 $&"))/ % 7*05!%) &'#)0 '!-2 +/#$/ -!- % )!/0 )&'%)5 %*-4) '-%-/$ )-. &'#'<% #-%. ; &'-<% 5#-7'().= $/) '!. ()-%.= 7#/) '!$ >% %&5!$ )))!)*!$&-5#)-<%?-''!-&-*) +"95/!*)+'/) #$; $/9=%!<'/ -7')) #-% $)#-1*)%)/0 -)07)9) '-%)0,!--#)) (! %.2!"5 $+&), #' *. / &-5#)-#=!<' /5/ '- # 7%'-% &-& %-/$"$7)=5'$7)/"0-&"9-('$/&'-5$!=!<'7-!-% %-') 5 /&%0#)0*--%0-'<1.&'#'.5*'<1.!-$#<%E%'-4)-!)%/=%')/))52 4*)&'#' -&)$/0 9 #)0 *--%0 0 =//%'-4:-!)%/#)/ )1 = '-!"5!*)<% &-5#)-$-5&-%)5'-!"5-%)!*)<%&-&$*/)=&'%-%)*!).*)+7%'$/ &-5#)--%) )#*&%!2 3 # ) ($!/-$/ +'5-&-5-+/ 5)/!) $/ $+&))-% % )K$+&))-%= &2-&'-' 7)'*--%.2 &%- +950($!/--%" /!-"+!"5 $+&), #' *.= *) ) +950#-7" -5#<%): "-!-% )!-#$=!-&'.-5) #' $'9-95-4)#) ()*'2 -%. )-+-%)0!-%.'!' #$)#&*)!$/= 1!' 5!' #)/) -%/ $+&)-. %7*95$ ). &'-()* -/-K5#-7'() -+/#$/0 #2)2&":=%!"))%!- % %<5= +95) -7')- 5-#))#$#+05F%'9;%!'/ #&'&5!$;/5 0#)0 29
'<1)$/00 +95) %)! $+&)-7-2 (!$= 1 &,%- 5-&$ /!- $5)-0!--#)) 5!' #)/9 -%0!-$#<%%&%. &. $+&),/! $+&)) 1 ) $+&))!-#$)! /=% )!=)1!!)/5!' #)/)%% &5!$$+&),#' *.#-1+ :&'!' ')#) (! %-4)!--#)/2 %)4) ))#&*)!$/ -= 1!)! + "+ +&-5% = -#) *1 &-5/0: 5)")#))#*)$/0 7 %!$!) / )(! %-4)2 4*) )(! %-4: % -+-%)0, -%-$/ 5-5!-% #) $!' #)!-#)5*=&,%-&-%)-&-%-*):!"5-#&-!' :!- &-&'%)9!)&'-%)/)2-1# '<%)1% -+'):-+)&-!' )).&' 5-5!-% '(' %0'; -4%'-5/$ $+ 5)<%= */ -'/#"- &'%5-&-5-+2 J5 )(! %-4: % -+-%)0, -%-$/ 5% / #)!#)&-5#)-<%=&,%-&-%)-5-#7:)9-+)1)&'-%)/)+05F&-5)"$.!<%#)95!"5$+&).&'&-%<'0!*!$*/9).#' $'2 3 &'#)'!-/!%)0'$50=%"/4*)'!--5-))95-5*!)7-.-' -$ -%7-2 7<*)&'-+*# / - 5*'!'!<% ()-%.=!<'# ) #.'!'E )*-5. *)-5&'%)5 %. <& %'-$% 7<'9)% 5<"= &-'5 "#))&2!- 5#-7'()=.-: '<%)1+'5-%1=#.'!' # /2%)5-# /!)'$!#)-' %&' +*)1)$&%&'#' '-!"5$2'5'!)#&-*) #'-$#) #/!- #)'7$" 7' % '!) 5)") #$% 5) )# +&))2!- &% +&))#-7" + "$1 :*)+'* 5 ($!/--%) &-0!$ 5)"*-4) '1)#= 1#-1*)% +95)!-'!%-&')$- *)9 +)10. % )!<%&-5#)-<%;! $/#)"#)/'!$=!<' #-%*)/ $% GHHL'-!$-+)1 ")-)% -!-4:-&"&-+)'.&' -%' %- #' *2 *7-!15 '-5/'!% #7)/#-5!*!$*/)&'#)!"5$ $+&),#' *.2 30
F121 6*6%"6!%:+%$7"+6&< -'!-+'5-'$55-% =/4*)% #7# -5&-5#)-$(! %-4)!--#)/= *)-)07)% )!<% )-5+)7/0.% 'F)-5% )!<%). &-5#)-<%'!$!&)"-% #E $*#% +'5--'-1/= &2!)/=%!<'/''%.)!"5$ 0)5!-%)(*/0= +950 )!) #' $' ) +'5-&'%5-&-5-+!5% / &-5#)-$2!- '!<%!&)"-%. #-1 % *)#)-%: ' 7$/0 "-4) 4%)5) #' *7-= * $*1)/0/-5%)*!-4)&%7-)5!$;% '-5/$%'-4:/5-! $)%%($5$$)% / #2 3 <% &-5#)-% &"/0 )#$)"+ 5-#7:)915/&'#)'!-()-%= *#' ))+ *)+ &%)%)*!-4)%-).#' $'=-/&-")'$5 5-!&-%)2 %-*))&-5#)-$!-)-4)-)07)% )!<% &% #&-)-#)#-1&'-%5):5-)7-&-5'-4)''%#)!"5$; $/)=%!<'/ ) +95) '- " )9-% -!-4: #' $'= * &-#-0''%'*)-%"*7'$&!&)"-%/=5-!<'/*1 2-050#-50 '05)'!)#()-% #% 5/ )9-'-1% -& %'-$&'!*!$*/) #' $'=#-1 + :- % 4)4*-7')- $%-%-=&' "-1)$&-5)"$5% 1!)''%.)/!"5$%') -)07)9) 5-+'. % )!<%; &-5-+/= )!-)))5 /= 5)/!&'-&--%"&'-/! 2 ' 5 + "+! 5!-#&- /''%.)/= +!-)07 5)9!)*& # -&-# %'-$ -5&'-%: -5 ). *--%. (!<% >&2 5#-7'().? #-5 ()!$/0.%'-4:''%2 %0%50!)7-'-%)0)/(!= 1 &-5)" ''% 5- %)9! # &'%5-&-5-+),%# #' <% &--/0. 5"$1/ % #) ; - '-%)0) / % &% # )!' %505*-<+=!<'$#'0'* %)%4)2 31
F1,1 6*6%"* $!; "(8$&*!6&<!- --+/#$/ %)9!) )9 4'5)7-5*7- $ '%) 1 )-'#-1 -+/#-%:(!=1&'-#-1#):)#&-5*-+$&") '<1.!-.-'2 )/05%)#-5 *)#)/)7-'!=&' #-+)0)!&-%*% &'&5!$!"5<%$+&),#' *.2)'%-0&))$)$ '-5/#*-! ')'!)/- "/*$+#))#*) 5&'/-$/0/ )9%'-4) '*/= 5'$7; )/!-&')%; -' 7/ % &" 5-1 %-). ' %&" - -!'4*- #.-' -) -% #2 3 -+$ &'&5!..-% %"+ )9/!) $/+!-%=)$+&))-%2 &-5%) 5..)-'. *$+ ). *) #-1 --%: # ) )5--%) '%) 1 )%-&')$- --%)!$*) 5-9&. +*) 4#)'*-4)2 * &-9&-%) + "-+ )/!- -5%'--4)0#-5 -'-1-4)-%/&' '05)$'!)#()-% #2 3 &" $/ )9%-&')$-!$*) 5-9& +*)= -#) -' #$/ &/*0&'#)9 '!-= +05F%&-)% 1/&'-%)/)= +05F &-&' %-')--+7-($5$$ 7%'/) 5#-7'().;%') 7'-1) 5*''%!"5$% )!/07- )5--%) 4#)'*-4)= $$&")"+ ''%!&)"<% %". +05F $#'/0 ($5$ 7%'/) 5#-7'()/2 3 &')%),%) 5- '-%)0) 5* '!<% ()-%.= #-5 '05) '!)# ) $5'%!'</ 1 /0. #' <%;/5*).'/$'*2 F1@1 6*6%"!(6+!')3%&'$!- 7 %/ *!/)% 9&$/ 5%<.&".; )'<%-#)'7- '-!"5$$+&)-.#)95 &-5#)-#)'!$=!<'.-5) *!-%5 =75 '!$ 5)" %)9/ )1 /5 &-5#)-= ) % +-'$ &'-5$!<% #' *. &'-#$/0.&'-()*5#-7'() /5-!)=!<'.-5) *!-%5 =75 '!$ $+&))% +)'/0&-4'<5!)*!$&'-5$!<%2 32
7 %0 *!/9 #-1 *)#)-%: &-&' *)#)/9 *!/) ; *+- ' 7$/0 -('-%) %)9/ )1 /57- &'-5$!$= *+- $)#-1*)%)/0 #' -%) % +<'!"5$ $+&), #' *.2 - -)07)9) 7- -)7- ) / &-'+ ' 7/ %)*$ ) $/)= * -5&-%)5) -7'))#.)#<%!%) /)2 '-+*## 7 %/ *!/) / )#-1*)%-4: // --%) = -#) ; % &')%),%) 5- '! ()-%. ) 5#-7'(). ; -$!-%- "%- --%: //!*9 /$1-5 #-#$ %') $#<% "-!-%!).2'$5-/5!&-'5):-+)7 %0*!/0=75 5$1!*9))/2'#)'!-%&-)'%)/)$#<%"-!-%!). ;-&'-%5)95-#) %'-4)#' $';&2%)07$'-!$-5). &-5&))/'-%)0)#'/%!*$- #=. += 1!)--%) #)"-+ )9 5-!- %:/5 ) =&'&' /9)-'-1.!*!$*/) &-0!$2 %' -/5!&-* 5* + *)+'*/!*!$*/)!-<%&'!"5=-'%&'-%5 )!)&-5%1/0&'%)5*)%-4: #$E#' $' 57-"-!#-7"+ +-%)#*1:5-5!-%--5!$*-. )!<%= /!-=1'!*#/7-+'5)/&'#%)"5-!-+))15-#91 2 F1F1 6*6%"97>;!'%3$9&'$)6) # "95!*)+'/ #$ - 7'-1)'5!- 5-'7= "!)#)-2-1 -+) %!1 "%- %-+'):= 1 %'7$*/ #-%-%-$/0 +'!)# #-1*)%-4) +)*-%) #$= /$1 &-%) *!- %9&. $!<% ##.2 (! )!<'.'7$*/)/ -$!-%-&'- 5-% = 2 #-1 "%- --%: %&"% -!'4*-. &'&)<% ''%!"5$ $+&),#' *.2' /#$/0=1%!)&--"'!-" % )-= &--/& )E - '-+): &-%"0!$!'7$*/) 5% 1!0 +05F )5-+-'# ''%.).!"5$; 5-!-7-#/0 '():!) 5% /= /!). F'<5" #/0+ :&-!' )5-+-' R 33
1 0 / 0 -)1 94:-&'-%) -%))*-4)-%0&'<+9--%)&'#) '!- 5* ) $/)% &"/0/ 4%)5)='-$#)//!-&'-!&)"$ #' *7-/!) &-%)) + :&'- +&))&' #'!)#;/!- +&-4'5) &'#) 5* = +05F /!- &') 94)!"5!) 5-5!-% ($5$ 7%' /2 )*'!()-%) 5#-7'() 0 5-'7) $%7*95)%!*!$*/. $+&))-%. ) #' *.=!%) 7 %/ *!/) ) )5-!"5/!*)+'/) #$ 0 5$1-'5)/&-5--= 5*7-&-4%)9-)# -)&'-&-'/-*)%)9/#)/2 *1 := 1(! &-)-#&'#) '!-='-$#)//!-&-'0) $"#!!&)"$ #' *7-= ') 4&$43 *3?!6 "; )6%&'$ #)+"+6&< (#3#'=&6&< ";*' ";#%:+ $ ";6%3%#3&'$ 4+$;&*!$2 -$/ &'#)9'!-&-'<%$/0% 9$%-).''%&' /*& #%!-' )$ 5-9&.)(-'#/)= % 0 /!0&-%*/0'7$*/2 '!"5-%-E %/4*) $%-%- -)!'<1)-%) #' $' %7*95$ &":=!15 +95)%!*!$*/.%-).''%$%7*95)"&'-&-'/9#91 )!-+))'<15* &") $!) 4#)'*-4)= $%7*95)/0'<%)1 5*)(-'#/= &2-'<1).% 4#)'*-4)"-!<%)' &-&$*/)23 5$1/#)'&'#)'!-/ %)9&-.-50-7'))#-5)5!/)4%)5)#' *7->&2!-)-4: $' #)/7-'*/%'-4:?&-"0-7-!*#&!$ &%.&'#'<% #-%.2 )0 % &<F)/. &-5'-5)". -!-)-4: --%) -!'4*-.'-%)0,## # 4*)%"4)!) '$) $%-%=!<'!-('-$/ %"0!*!$*/0!$')*0 -&'0 #! #* # %!-' )$ 5-9&/)(-'#/)2 &-'+ *))*-4)-%.!-)/&' /9)&%.-7<*. "-1, -5-4)!"$ #$ #' *7-2 )+ #' <%)). 7'7-%!&)" #' *&'5%)-% 94) -&'-%) 0 '!-%/!- 5%/4)-%2 34
)+ -<+ % %)!$ #' * # +$/ "-1)$ $' #) -+) -+-%)0$/07-%)!$ #' *7-; OH 5*!-+)) OI* 5*#91 2 #) '7$*/)% #!')>&-5/#-%-/$1&%&'<+ =!<'/5!)5-!" )9 ))/ % $%-5%/? &-%-5-%" + #)9)-.% *),2 ))/ '&-' +95) %)'" *) *!- 5*-&)7-%)!$ #' *7-= *'$*. *) #-1+ :&-'!-% /!-&'!5-%$*.#)% #!')2 4*) ) &)- )/= %*)) +$/0 4#)'*-4) %'/ % -)/ &'-7-)J>*GHHGKGHLH?2-&9%'-$=&-!<'/)%-%+950''% $*-- +-%- GD2 ) -"-/ $*-= #' $' ()*' $+&),&-".+950#-7" + :'<1)-%%7*95$&":2)/)* )! + '$):!'<1)-%)=!<' &'-%5) 5-#)/7-'<1)-%) % -!-4) #' $'= - &$!$%)5) #$ +&)) &-"7-/!-' 2-5!-%- -+'%$/# % -+'9+) ) $'-&/!)/ -' )*)/ 5/ 5- )%*-%) 5!' #)/) %7*95$ &":= %/4*) + "+ -!--#) $5)-= &2%!-' $+&))-% # 5* )!<'. $"$72!'<1)-%) %72 &":= +05F/-'/!' ')$#-+-%)0!-%7- &'/9) +*) &$ =%.-5)%!"5'! )%"4)%/!*)+'/)= 5*7- ) -)&' /9/!-'-%)0) 5-# 4*= %/4*)/ +'5)/&'%5-&-5-+ # %')# '-%-/$ #$2 + #< %"4)%) 5!-#&--%: %!) '! 5-# 4*)&' /9-= 1!"5 $+&), #' *.!*!$*$/0% -!-4: #' $' -&)'/0)9-+'%-%.'<1).%4#)'*-4)#)95 &")#)2 *1 := 1&'! ) 5*!"5<% $+&), #' *.# *!-%"4)%--%)!-<%%&<F)/.*. #$24*)5*&)'%.!)*!$'-)!<% #' <% 4%)5) -0!*!$*-% )5-!"5) +95) - #)"- *!-#))#* %&" %% )!()-% 2%7*95$+'5-5$10 5 #)!9 '('-%.!&)"<%!15 +"05&-&")- % -%)$ #' $' %4)/.!-.-' +95) &'!"5" )9 +'5- )%)*!) %7*95 )+)*-%''%%&' "-4)25'$7)/'- ''% +950*)-%!. #)*)'5<% "-.=%)9 %#"%7*95-5. *)-!)%. -+-%)0,-5 $''%%)$/&-%1' *$+!)%/5*/&' "-4)23 &'! /5!!%)&-%17-7'-1) 5*&" -4) / +'5--5*7") )97 35
5*!-&-'-!GHLI23!'L2@&'5%)&' '-''%&' "-1)$ID &'-%)/) *!$#$*-%.!&)"<%#' *.2#&-5&'//)''% $"$ %&" #' $' +$/ -&). % 1/ "-1). ()-%. ) 5#-7'().2!%)5:=%'-!$ GHLI''% +950% -)" OBD&'-!$#$*-%.!"5! * GHHA;GHLI= -%!$/= 1&"0 5-/'"-4:)%7*950 +)*)/9%)*!-4)'!$ #-)07)%/&<F)/ #)2 &( "(!"*+"4&$*+!3"(!"*6)%# #3"+!6&<)%7;% 3;1*7 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 Rok skumulowane kapitały stan rezerw 21 ";%3%#3&'$ $;3*%7;# 3)*!-4: '!= % $/) 75 / -- -55*-) '-"-1- % )= #-1!*!$*-%:!)*! &--+<%2 &-'+ --%) %7*95/!*) '! 36
>&' 57-=/4*)&'#) '!-#)"+ &-: $"#!!&)"$ #' *7-? &'/9-9&$/00#-59E -+-%)0) #' * -/0&'*)- 5%$!'-); &)'%&'*))!"5 $/9)5*0= 75 &'%)5$/%!) #) #$= *) -& %'-$) 4#)'*-4:%&' "-4)=) -$/.)!)%1) &%)/0 $'*-4:!$')*0 5*!157- &-/5 7- "-!E +'! $4'5))=*)#)/7 %/*!/)2'$7)&'*))-&)')9"-1)$=1 &'#' #-% 0 '$-; -% )! '7$*/) #-%.*$+ )%)5 &-5#)-$ ;!*!$*$/ #' $'9 % -&')$ - &%0 -&9 %'-$= -$/ '$-+*)4#)'*-4))52-' #.%&-<+%)*!-4)#' $' *!- &)'%7%'$/+)*-%) #$=/4*)&-#))#!- 5#))' /2 )'%#' $'-=!<'0&-%))% &":=5'$7;!<'0+95)(! ) %&""2 9&) 5-!-$/ )9&'*))''%&' "-1)$= 1&'#' 0 %')$&)'%7-= *)' %) '!$=#' $'% &"/%%')) 5'$7)#E $*-%-&')$- )&"0)(-'#/9) '$-'7$" 2 4*) #' $' &)'%/'<1-5 5'$7)/ -%-$/ - 5% 1!0*$+ $/# # #''%% &' "-4);%#-#)=75 &-%) &':/$1+ :% &"=+-$#'"-) $+&)- 2 5% 1!9 *$+ )5-+<' 5!-$/ )9 -&0 %'-$ &-!<'/ )%-% + "''%)-' #0%)*!-4:&-'<%$/ 5-!&)"$ #' *7-; / - 5!--% )5-+<'*$+! 2 4*)-&'/9&'&'-%5)# 5* %!). "-!<% 57-!"5$ 57-'-)!= $#$/# 5% 1!)S' ) &-5)*)# &'"0!&)" #' *=-' ## '* %0 5% 1!9S)5-+<'!"5$2' /#$/0= 1!- 5#))' /)!%) /)-" % )-&-&'%)= / -%'-4:=!<' *1 5-5: 5-&'-%)/) =! +!"5 )-)07" ) 5% /.!<%=))7'-)"-#$+!'$%-2,1 6*6%"8$!!)"+!-()-%/%)0'$5-4)0%--%)$-& %'-$)%-%) ''%!"5$$+&),#' *.2J5 + -&% -)"'*)'-=/2+ " )5!-%) *!-)(*/0=%<%% -!-4: #' $' '<%"+ )9!&)"-%) #' *#$= &- &-'0)$ &'-%)/)= &-5)*-#$ &' 5* '%) 1 ) 37
$+&)-7-*)-%#))0.2 %-%)''%&-% 1/ -&) &%) %-*)/0). 5&'//9)% 10 #' $'92 (! / # )*)/ )# 5"$1 5* '%) 1 ) $+&)-7-2 *$'$/ - 3!' L2G!<' #&'5%)-- %'-4:#' $' 5*!-+) )#91 %'-!$GHGH&' /#$/0=15*-&!"5$ #' *7-@D% -)-$#-%@HH/5-!2%'-4)-& %'-$@ 5-MD&')9!-+)!%'-#' $' -LAD=1 /0!'</#91 *!- GCD2 L #' $'% 1-@HD-=15!--% '$#),% &"#' *. '<%)1#%'-4:% 10-@HD2 -)%1 '$#), / %)0 %'-4)0 ''%=/4*)&' /#)# #' $'9 "0= #) -& %'-$ -%-$/&-5-+0 #)0%'-4) +)10/''%/! #)%'-4) #' $' &' #)) -& %'-$23)5:%)9=1-&%'-$#&-91 %&" %%'-4:''%=// &'-%)S)5--%)%!*!$*/.-%-$/&-%1 #))5-+-'#)S!#)!"5$2 &(' "45 6#6;3*&$>!'%"9$6GH$ >?&*6*!6G H+"%#,-,-+ *3?!"4&$";)"6*+"#G;3)"62E+"45 6#6I2--H 160 140 120 100 80 60 stopa ZUE 1% stopa ZUE 2% stopa ZUE 3% stopa ZUE 4% 40 20 0 K M 3 Tu, jak i we wszystkich innych wyliczeniach w tym rozdziale zastosowano tablice zrónicowane wzgldem płci. 38
5!--%! S '!"5$ $+&), #' *. *10 5)--5!*))5--%)S&'-%)-& %'-$23 1&'-&-'/!-+)%) %)9!/0 )9 '%) 1 ) )- %)9!/0 (! 2 3 &'! %!-*/.*. $5)"!-+) &5= 4'5) '%) 1 )'-4)T 5*7- #) )9 94)-%- -02 3!' L2L&'5%)!S '9!"5$ 5*'-!$GHLH >%).*. %)*!-4) 0 +'5- +*)1-?% $/) 75 &-'+!*!$*/) #' $'&' /9- -&9 %'-$ GD= -& '*)-%% -)"%'<1.%').-5 H 5- MD2-1 -+'%-%: #')9 (!$ )5-!"57- --%)= +-%)# 5!--%'&' &'-%)$-& -@=ID-5&-%)5-5-+%7*95/ %'-4)!-#5% / #)5--%)-& -GD2(!% )!#2)2 5$1-"+7-5!--%)%&)'% #&'&5!$2 #' %&" %-5. *)-& %'-$-5$!$+)*&'%)=1 %/4*)-!)% -& %'-$/&' /9&'%)5"-%-=*--%%.))! &-%-5$/0 0 '9 5*!"5$2 )*)%.)''% #% -+) 0 "= +-%)#'1/0()'#9$'9&" -4) )'%/'7$*-'=/4*)% &5!-%0 %., #'./ ' 5*!"5$ -/ - $/&-5%</) "2 *7- /4*)$!)#' $' #)" + )9-&':-&)%'-$% 1/)1+&)=&2 +'5-5"$7-'#)-%. -+*)7/)=!"5-%) $+&), #' *. *1 )9 &'#)'!-2' /#$/0'<%-#)' '-!"5-5. *,&-% 17-&'!"5$= #&'#) $"$-+)1)%'-4)-!)%/% -)"+ -!-"-@=ID!"5!2 "&'#)'!-&-%)+ :% 124*)&'%)5$/# &%)'-!"5%., <&%'-$=%<%5-% &'#)'!-#-1+ &-"$1 :)9#-50)!2 39
&(( 8%;3+)6#&'$(;6+%3%#3&'&< 6#6*6'>")">*+"#,EJ )"*&*6+$)";9$(7";'+"4&$ E%$7# 63!(" 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% rzeczywista stopa zwrotu ZUE strata (-) /zysk (+) ZUE 3&'! -& %'-$#))/0)9%);#) #-70#):.'!' &'/4)-% ;%&-)(*$!$/ )'$#<%; +05F # = &2 &5! 5"$7--!'-%.<&%'-$%7-&-5'!.'-%))9.=%7*95$5$10&-51!&)"$=%-*)/ %'- 7-&-5' )&2 3 &')%),%) 5-*-! ')'!)/ % /5-!-%/ #' $'!"5'*0 5&'//''%2 ' /#$/0 &$! -5)))''% 7'-#5-&'/5'-!= -& %'-$ /!0)5!-% 0 ''% &-0!$-!'$% &"#%)9! ) 5*!"5$ )1&<F)/ -& %'-$=&-)%1!&)*)$/-'*)% 14'-5!)2*7-)5 4'5) 5"$7--!'-%-& %'-$= *1'<1)'-"-1-%)+950#)" '<1 %&" %!*!$*/9 #' $'2 3!' L2M&'5%)! S '9 =&' "-1)$= 1 40
&'/9- "0 -&9 %'-$ GD= -#) -&' %)&'&)'%. GH* %&"#)))9*))-%-%&% #&'5)*>&2-5G5-MD?=&- #-!')% -) %&'%)5 %GD2&$!$%)5)4'5)/-& 5"$7--!'-%/%') 0 &'#))5 >/2@G=LM)IO?;-)#&*)!$//5!-%5!--!$S' ;/5!).%&" %% )!/+'5-'<1 =-%)5:%"5%<. 4'-5!-%.%').;#-&4'5)'-%-$/4)-&'--%0'0=' 4)-&'--% #!)#2 7-5) -')0-!)%, 5& /.=#-1 "-1 := 1!"5 $+&), #' *.+95))9$ :) # +"95 %--%)$-& %'-$ # )!02 -)%1'!% &" +95)'-%)/" )9 +'5-5 #))=!- )&' /. $!<%%&)'%.*.($!/--%) #$/'* %) )%)*!)2 4*) %'-!$ GH@I%!*!$*/.&' /#) -&9 %'-$''% LD= &-5 75 % -)-@=ID=%<%/7- ' 7- $"$/'* %) +'5-5$1= -#) -#)*)/ $#)'!-%2 3 #)'9-+'%/) <&.)-'.!"5-+)1 -&9 $1 %0%!*!$*/. + ()*) 5-" 5-@=ID2 ' /#$/0= 1-5+ %)9-*))-%-)'%@I+05F@H*'* %)-#)*' 5*'!$ &'5%)/0-5&-%)5)-%!' L2I)L2O23!'!"5/05---%))5*=* %&'! 5---%) 5& /#-1#):&%0 +%"5-4:) -& %'-$% 9&.*.#-7"+ + :)5--%2 41
&(* 8%;3+)6#&'$(;6+%3%#3&'&< 6#6*6'>")">*+"#,EJ )"*&*6+$)";9$(7";'+"4&$ E%$7# 63!(" &(+ rzeczywista stopa zwrotu ZUE przez pierwszych 20 lat strata (-) /zysk (+) ZUE 8%;3;&6'!'%"%&'$)"6*+"#*@J-E;"*&*6+$)(" "*$" #;7#(""%)"+("2J.E E%$7# 63!(" 0-2 -4-6 -8-10 -12-14 -16-18 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 lata strata (-) /zysk (+) ZUE strata (-) /zysk (+) ZUE - szybsze dostosowanie 42
&(, 8%;3;&6'!'%"%&'$)"6*+"#*@J-E;"*&*6+$)(" "*$" #;7#(""%)"+("2J.E 3!1*7 0-200 -400-600 -800-1000 -1200-1400 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 strata (-) /zysk (+) ZUE lata strata (-) /zysk (+) ZUE - szybsze dostosowanie,121 ";*$7!;+6?%$*+ '#)9'!-()-%#-1*)#)-%:&' /#$/0+'5--'-1--%) -& %'-$=!<'&'! ) 7%'$/&-%) 5% 1!) ''%.!"5$= -'%&'-%5/0#.)#&-5)"$ 5% 1!)#)95 $+&)-.!"52-5)" *1 '-$#): '-!-=%&%.%'$!. " 5% 1!#-7"+ '(): 5- $+&)-.2-1 -+) %-+'):!)*! %')<%!)7- #.)#$2 3 1 #&'#'#/#-#) 9-*)%-4:% 5% 1!)2 5)-;&' -'-1/% );)#%)9/$$&" 9"--5&'-$% #' $' = #%)9! 5% 1!25'$7)/'- )#&<F)/ %$* &-5)"5% 1!)#)95!"5 #' <%= ##)/ #' <% )7-!-' 2 )-'0&-5 $%79(*$!$/9 <& %'-$ + 9&-5)" ''% )#/0 $=#-70 +-%)#% &-<+ $ -5):!'<!--!'-%!!"5$= ## #!$#$*-%:5"$7--!'-%0'9; &-5)"''%!"5+-%)#&-5)"&%7- # )'/07-!$= ) #' 0&' &/9%!.)'.2 43
#)- #&'-+*##/& )%/!)/(-'#) %$* 5% 1!# '(): 5-#' <%2-1*)% #=.-:#"-&'%5-&-5-+ #)%&% #)'!-% # '-%)0)# / +&-4'5) '(' 5% 1!) 5- $+&)-. % (-'#) /5-'-%7-4%)5) )*17--5 #' $' 2 /&-%)- )9 --5+ %: &' %)9!)% #)'$% &"/ #' $' 5* +)*-%)''%2!- 1 ''% + " + % *)5*-& )1/%)1-&%-*-5'!=!)%'- )-%)'!()-%7-2 3 $/)+'5--'-1/!*!$*/)%9&/#-1&'-&--%:=1"5% 1! '() 5- #' <%2.)##<7"+ % 7*05: 9&$/0-; 5*-<+-5.-50. #' $'9%5 #'-!$;&)'%!-'!-+ %)9&-&)0 #'-!$#' $' = &-#-5%*)!15-GI'-!$&-#' $'2-'<% % /!$* ''% &)'%-0!*!$*/02 4*) 5% 1!% -)&-5 ID''% #' $' 0 %)9!%7 9&$/07-.#$E "-4: 5% 1!)/ 5)*-&' 1 /0. #' <%%&'-&-'/)5-).#' $'25% 1!&' &5/0/57-#' / 5)*-&'/7-5*'%)1 )%#))0.;/2&' "-1)$'-%/-& %'-$;/ -#.)#=!<' 1 5/#))#*0&'#)9!"5-%) $+&), #' *.2 3!' L2C&'5%) ''% 5*-<+-5.-50. #' $'9% GHLH% '.%').2 '5%)--&-&)'% 6''% $!-%8; *) = 5-!*!$*/)!<'. $1 - -& -'-1/=% #%&5!$ + "--GD2-&' %) -)07&'!"5$ $+&), #' *.% )) L=ID2 3 '-4: 6!*!$*/ -& #*8 -!*!$*/''%&' "-1)$&"/%)5 -&' ". -&. %'-$25&-&'5)7-'<1))9))#&'//)''%23 '-4)6+ 5---%)8 - $/=%!<'/ % &""+ #' $'9%% -!-4) $*-/ &'!*!$*/)-'-1/= " 5% 1! ''%. ) + "+ %!-' = -%)"+ -)! &-5#)-$2 3 ') 6''% 5---%8!"5 #.)#&-5)"$ 5% 1!)-&) % 1/2 3&'-%5- #&-5)"$ 5% 1!) &%) +'5- )0 >H=OD? 5!--%0&'#)9 5* =&-5 75 %')6+5---%)5/&'#)9%% -!-4)1A=MD2'#)&-%/7"<%)!&)"<%!-+)= 5*!<'.!-,) 5---%,%.-' -) GI*/ )- 44
)% '/0= %7*95$ % 'F) 5"$1 '%) 1 )%%)!$ BI* )1 #91 %%)!$*AH2 &(-!*+*%$7:+"):9";&<";*=&6&<! 6#>+"%#,-@-*6 *7"?!$#)"6*+"#+%3%#3&'&<,E$)"6*&*6+$)'@J.E 3;1*7 35 30 25 20 szacowane rezerwy kalkulacja optymalna bez dostosowania rezerwy dostosowane 15 10 5 0 przedział 35 lat!%4)/ --=#.)#&-5)"$ 5% 1!)''%/ )!-' 5* -<+=!<' $#'" -$!-%-%4)/2 5'$7)/ '- /'-5/# #' $' '-0/= - #-1 + : % &-",%) -5+)' &- %)= 75 1 %'- % 7'-5)%!*$1 )/%1 5*5-+'-$/5-!)23!'L2B&'5%)!*97-/%)!5*#91-5.-50.#' $'9%'-!$GHLH;%'-4:5*!*!$*/)-& #*/= *) $'*/!$')*)=-'%'-4: #' $' %!-*/. *. "-!-% 5- GI'-!$&' %'))&-5)"$ 5% 1!)2-0!-%%'-4: -5&-%)5!*!$*/)-'-1/2 ' /9-= 1!*!$*/%9& +$/ -&) GD= -)07/ -& L=ID2 #' $'&'!*!$*/)-& #*/% -)"+ BMI "= #' $'!*!$*-%&' )!)/-&)%'-$% -)CMC"24*)5% 1!''% 45
+95) 5)*- 7-5) -&)0#-50=%<% ) #' <%=!<' &'1 *) #' $'@C)%)9/*#-70*) :4%)5)&-% 1/@HHH"2 &(. 6# >?&*6*!6*&<";*=&("! 6#>+,-@-*6*7"?!$# ";*$7#!;+6?%$*+;3)"6*+"#+%3%#3&'&<,E$)"6 *&*6+$)'@J.E *7 1250 1000 750 500 250 0 neutralny 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 lata na emeryturze!=1%&" %-& %'-$)5-+<'S5% 1!9+05F!&)" #' * >% $/)&-5)"$ 5% 1!)''%?/ +'5- )* =/&% # '7$## '!)#!-!$' / #2 ' &%))$&%/ %-+-5 )%-%)=#-1# -!)%:=1!-!$'$/0) $/&' %-)070*&% )!))1/5&,%-% #--&-*2 %)%)*!'<1)%-&.%'-$%)0!0!-#&$/'<1)%!-.5#))' /.%)0.(!#)!*)25'$7)/'- '!$ ) *1 &'): )!-!$'/) &" F))% //2 -)%1 '!$()-% #-)07)% 1.<&%'-$%)01)9% 10%')/0!&)"$= 7%'/% -!-4) 4%)5) #' &-5)"!<%) ' )% /) )0!0!-!$'/9'/)-&"*02-1-&'%5"-1 :=1*&&-*)! 46
)% / +95)-%--%"% &-<+&-4'5)= &2&' )07/0%)9/ -%. "-!<% 5- = /4*) %)).)-'. <& %'-$!"5<% + " + &$+*)!-%; % 75 +!)/%)!-#)"-#)/=#-1 + : )% '/0 +.9):!"5 5- &-5/#-%)'!-%)/.)% /)= 75 1-+%&'5 &-/* #)'#)+95)'-"%#)'9%'-$''%!"5$2 @1 6*6%"; "(8$&*! 3-!')'(-'#/)$'-/-%/=!<')*)-5#))" *1 )%)*$-*!<%= &'-7-5#-7'() 5* -*!) + " %)*-!'-)!-' 7-%= &' # /%1)/ #) 5-0 &5/0/ 5)-4)2 )#- -=!$*0 &'-7-9 5#-7'() J *1 $: '/!-'% %0;&'%)5$/-%'- 5*7-'%)1 )=*'/) E'95$AD&'')GH*2-5!-%-!"5 *!-#))#* &5!'<1)%4#)'*-4)#)95!-+)#)#91 #)2 3 5"$7/&'-7- #)!, -*!)%'-!$GHGI)-)070/&-)-#$'%) 1 ) )&) '-!$ GHHH2 '$5-%)9-+--%) 5*7- '%) 1 ) $:-2!- 5#-7'() #.'!' # ; ) #-1 )9 &'5 )# +&) : &-#-0 '!$'/) -5&-%)5)/!-'$!/) &-'(* )% /7-!"5$=. + 1%&'-%5- -0 ) &-%&&)' %'-5/$ -+*)7/))5!-%.#) #)5#-7'() #)2!--/&'%)5 %*; %/0!)# 7*-+*.!'-(=#-1# -!)%: "7-% 5"$1) )9 5"$7-4) '%) 1 ) #' <%2 '- #.'!' )07" '/ )1!-!-% =&'-+*## / *!---%)/7-#&2!- 5#-7'() - -4%)9/ )1 *!-(! )5--%) 5*7- '%) 1 ) %!*!$*/) #' $' 2 4*)%)! #' * &--/ " =% 5"$1) )9 5*7-'%)1 )% 5"$1.-' -&'5!/ %!).#).%)0. &'-7-#) #' * #)='<%)1 <& %'-$2 -%-5$/ 5-5!-%- )!-' #) '$!$' -/-!--#)/&-",%;&-%)9!))9$5)"$#' <% % &-",%) -%-$/ %)9! # -+)01)# )K!&)"-%/ 94) #$ +&))&-"7-)&-%.. $+&), 5'-%-.= -!-*)#-1 47
&'-%5): 5-5() $!-'&$+*)7-)%') &5!$!-!$' /-4) "/ 7-&-5'!)23 5"$7)#-!')&-5)))%)!$#' *7-% 5/)9)$)!)-= %/4*) +95) %)0 )* #)&'-#) &-" #)2 )#)/--%)=!)5 )-)*%)!#' * &-%))+ :&-5))- %!'&-!'))/7- -&'-%)2 %7*95$ )%-%) ''%= #' $'!&)"-%/ 94) #$ +&)) &-"7-#% 10%'-4: )1!&)" #' * &-5)*- &' 5* '%) 1 ) >!)&-5/4) -$/ )9% P$)K!&)"-%/ 94) #$; -% # ()*'= '<%)1 )# +-%"!*!$*/!&)"$ &-0!-%7-?2 ' /#$/0 +*)9 '%) 1 )-5'9+0 5*&")) -&9 %'-$ ''% &-)-#) GD=%!'L2A&'5%)% -!-4:#' $' /!-D!&)"$#' *7-!-+) ) #91 %*.GH@H;GHLH2<1)%!-*/.*.)05$1=-% )!!-'% #$&'-7-5#-7'()/2 &(/ $)$>&*! 6#*%"9$GH$ >?&*6*!6G H +3&<,-,-C,-@- E%$7# 63!(" 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 K M 0,2 0,1 0,0 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 lata 48
3 % &5!$!"5<% $+&), #' *.='!- 5#-7'()-+/#$/ ) *!- )5--%) '%) 1 ) % +*).= * '<%)1 $1 ) +*) )'&' %.2"-!-%)-%)0 *!-94:&-&$*/);5*#"-5. '-)!<%&-5 BHD-<+% 5/!-.-') *1 5- ;) + :#-1)-) '<1)0-5 -<+ % # # # %)!$ )+950. "-!#)2 <1)#-70 + : # =%)0#)/##)!)) *#1 )E&'$/0 ;+'-+-)= #)!, #);#)!, %)2-1# )9&-5)%:=1"-!-%)5/!-.-' +950#)*) 4'5) 5* '%) 1 ) )-*& )1 4'5) 5*&-&$*/)=.-: ) +950 - +'5-5$1'<1)2 )#)/ $1 ) +*) 5*&-&$*/) &-%-5$/ *!!)&'-%)4#)'*-4)#' <%%()*'2!) (! 5* # )5--%) '%) 1 )2 3)01 )9- % &")# #' $' 5"$1/ )1% )! - &)'%-.!*!$*/);!%)9 &-%-5$/ )5-+<' ''%2 (! +95) 5-4: )*)-5$)9 % )) 94)-%-!-#&-% &'!))%-%)''%=5*7-+95)#)/)1&'-&-'/-* =/2)5--%) '%)1 )-UD&-%-5$/#)/ 5!--% )5-+<')1UD!&)"<% #' *.2 )5--%) 5*7- '%) 1 )%)01 )9 &'-%)# %&<" )!<% 4#)'*-4)%!-*/.*.=&' #!*&'-%)/ %'F)%)9! )1!* )5--%) '%) 1 ) >% )! - -' "+7- %&"%$&-)-#$ 4#)'*-4) 4'5) '%) 1 )=%#)'9% #)')!-*/. $+&)-.?2 3')= #-1# )9 &-5)%:= 1!* &'-%) 4#)'*-4) ) +95) )5 5*!-*/. * &--%) 5/!-.-' $+&)-.#' $'=*+95)'-"%);-5-4:- %)=1&' / &'-7- &5%'&-')#.-' -$-%7-2 &-'+ *) (!$&'-%)4#)'*-4)&' /9-=15*'%)1 ) )5--%-- I=@H*$+@ID= *) 4'5) 5* '%) 1 )!-+))#91 % 5"$1 )9-@HD= &2 GG5-GM=G'-!$2!--&'!-'!9%&<" )!<% 4#)'*-4)=%!<'/#-1)!'-4)&-97-%-%) M 2-%)9!))9+"95$% ) 5/#)/0!*9 5!--%7- )5-+-'$ )1!-'!%&<" )!<% 4 Wykładnik ronie o 1 punkt na kade kolejne 10 lat, czyli jeli współczynnik miertelnoci jest korygowany mnonikiem 0,9 w pierwszym roku to w 21-ym bdzie korygowany mnonikiem przez 0,9^(1+20/10) czyli 0,73. 49
4#)'*-4) " ##-1)!)#2 %7E ) *1!-' 7-%7-% &-<+ '%) 1 ) '!-%:!-#& /)= /2/4*)!-' 7$/# 0#-50 '%) 1 ) &-"-%)&-&$*/)-&*$@HD-&--"&-"-%+95)#)"'%)1 )-&'%5 #)/-@HD=*'-!"54#)'*-4))+95)!)/!&-!-' 7-%)$-@HD% 5<" 0#-502 *)5!-%)''% 5-5)0'*) -&0 %'-$ '<1)#/0 )%)*!)%&" %()* )5-+<'S5% 1!9''%2 3!' L2@H&'5%) )5-+<'!"5$%'-!$ GHLH >%*.%4)/. %)*!-4) 0 +*)1-? %)0 )5--%)# 5*7- '%) 1 )2!* )5-+-'$'-4)- %)4)%'!*0+"95$=*#*/%'-&0%'-$) /#)/)1&'-&-'/-*2!*+ "+ )5*)&'-&-'/-*&' '-%/-&) %'-$ ) '-% # 5!-)2 4*) $# )5--%) &-)-#)@HD 0= -/7- (! )/&'5) )* ;/.-:+ #)/ )1 (! &'-%)-& %'-$!"5$-/5&$!$&'--% 2!-&'-+*#/%))9 '<%)1= -+-! &'-%) 4#)'*-4) %)07- )5-!"5 # &'-7--%)#=!<'7-!*9#-1&'<+-%:--%: 5..)-'.= %$*'-+)1-4:% '%)$ 1 )#)95 "-!#) % 5/!-.-')= &--" #)--+#)!-.-' 2-1 - + : 7<*))-%&-0!-%/() #$=%!<'/-5! "-!<% %!-.-'./ )%)*!))## &-5% &'&$:=10----+ -) #&'-()*$-/-!--#) #)1&--"--+ 7-'-)!2 50
&( 0 8%;3!$;")*&"+!$+!$?6&$+"%#,-@-+*3?!"4&$";)%3$ 97>;#$)"6*+"#*%7;# E%$7# 63!(" 0-1 -2-3 -4-5 -6-7 -8-9 -10-11 -12 błd 5% błd 10% błd 15% skala niedoszacowania stopa ZUE 2,0% stopa ZUE 2,5% stopa ZUE 3,0% - $/0= %!<'/ &'-%$/ 4#)'*-4: #' <%!$! # 7-+"95$&'-7-5#-7'().='!-5#-7'()#-1% )!: )%"4)%/!*)+'/)= *)$%-%7-'$))5!%.+*)4#)'*-4)2 J5 + ) $/% &"/0#)" &"0%-+-59%5-+-'&'-7-5#-7'(). &-'+!*!$*/)!&)"<%#' *.=!-!$'/'!$+ "+ "+=!"5 % +)'" + &'-7- /+'5)/& #) ).&$!$%)5)= *) &'%)5$/0/5"$15*'%)1 )2 &-+)#$/%)!$='7$*/'!$ #-70 '$:-+-%)0! --%)-!'4*-. +*) 4#)'*-4)= &2. &$+*)!-%. &' J2 )/ /5! %'F /!-4)-% '<1) #)95!$* #) +*)#) 4#)'*-4); +$/0 #) 5..)-'.= +*)#) 51
&'-7--% #)2 *!$*/% -!-4) 4%)5)% ()*'-&)' )9!$*. +*).= *)#)*0 #"-1)$=14#)'*-4:%'.!-.-'.&-&$*/) )#)))9%)07$!)*!$5))9)$*2&%&-5-+ % #<7-)--% 5* #' $' ()*'=. + 1 % #)95 ) &-%0 ) +$50 15. %0&*)%-4).)!)&'-7-2 4*)5-9&/5"$7--!'-%-()/*&'-7-5#-7'())!"5$+&), #' *.#<7"+ )/!-' :=!*!$*/#' $' % 7*05" + )/2&25* OHK*)/!-+) -5.-50/#' $'9%'-!$GH@H=%&<" )!)#4#)'*-4) 5*OI*=!<' %.-5)"+ 5-*7-' #$)+ "+ 5*OI*)/!-+) '-!$GH@H= * OIK*)/!-+) 5*&'-7- '-!$ GH@I2!&-%"+ +*) 4#)'*-4) -<+ 57-'-)!= #) --%. +*) 4#)'*-4)-<+% 5 #'-!$2 3!'L2@@&'5%)(!5*!"5$&' /9)+*)4#)'*-4)'-!$GH@H=&' "-1)$=1&'-7-J5-'-!$GHLH)95-!"5)'*)$/)14#)'*-4)&- '-!$GHLH-5&-%)5/0 #'-!$GHLH2!%)5:% $/)75 &'-7-)9'*)$/ '/&-5-+5-/&' )5--%)$5*7-'%)1 )-@HD2-5-4: 5$1 $#)#-1/0 '!-%:/!-&'#)9 '!- &")) )9&'-7-5#-7'().2-5!-% 4)-&'--% &'#) '!- 5#-7'() % (-'#) -&" &-'0-/!&)"$ #' *7-% 5/ )9 $#0% -!0;%)9!0 )1 &2 "-4:!-<%5#))' /.2 :#-1'-%)0)#/% -5'9+))94)''% &/* ($5$7%'/)5#-7'()/=!<'7-4'-5!))*)"+ ''% % &"9 #' $'% $/)= 75 4#)'*-4: #' <%-! %"+ )9 )1 )1!"52 5/! #-)/&-.-50)5)5)"/07-$5$$'% #-7'()/=!-*%)!5'$7)#5)&-+)7:$')&" -4)%()*'%7*95$ &5! $5)"$-<+&'$/0.% &-",%)2 5) &'-+*# ($5$# 7%' / #&-*7 #= 1 75 &'-7-5#-7'() )9 ) &")= #' ) 57- '-)! '0 94: %-).!&)"<%;%&')%),%) 5-%4)/ -&)7-#.)#$&-5)"$ 5% 1!)''% = # )/!$')*) $'* 5*$+&)-7-)*1)-5')$% 5',2 52
-%)0)#!$')*) $'* # + "+ &-5)" )5-+-'$''%;!-' 7-%) #' $'% 5<"%#)'9'*)/) )!-' 7- ')$ 5#-7'()7-2 - /5!'-%)0) +'5- '$5 5-!&-%)&' &-",%-2 :#-1 *1"-+ &-%)0:#.)#&-5)"$ 5% 1!) )% /)&-5)"# )5-+-'$ %)07- % 5"$1)# )9 5*7- '%) 1 )2.)# 5)"/0 % &')%.!)'$!.)-)*&)'% / )!-' 5*-<+ 1 /0.'* %)!'</=5'$7)/5*)/!-' )/ 2-#)&-"0)-+$#.)#<%%*$ % 7"5)'*/%'-4)#' $' %)/'/'$5.))2 &( 8%;3!$;")*&"+!$+!$?6&$+"%#,-2-*63$*&'$ "(!"*6; "(8$&*!'$:?!')%3$97>;# E%$7# 63!(" 0-1 -2-3 -4-5 -6-7 prognoza błd 2% błd 4% błd 6% bład 8% skala niedoszacowania 53