EKONOMIKA I ORGANIZACJA BUDOWY

EKONOMIKA I ORGANIZACJA BUDOWY EMA: PROJEK ORGANIZACJI WYKONANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESYCYJNEGO (p) ćwiczenia projektowe, pracownia specjalistyczna studia niestacjonarne I stopnia, sem. VI, budownictwo Dr inż. Edyta Pawluczuk POLIECHNIKA BIAŁOSOCKA 24r.

2. DOBÓR SKŁADU BRYGAD ROBOCZYCH I P R Z Y P A D E K NP. ( MECHANICZNE WYKONANIE WYKOPÓW ) Norma Czas Jednost Ilość Zawód Czas Podstawa czasu trwania Opis robót ka robót (specjal- pracy L.p. normowa (z KNR) czynności miary (P) ność) [r-g, m-g] nia N c [dni] 2 3 4 5 6 7 8 9 2 Wykopy ziemne wykonane koparką... z transportem urobku Wykopy ziemne wykonane koparką... na odkład m 3 5, m 3 2, KNR 2- t.25/3 KNR 2- t.27/3 Robotnicy Koparka Robotnicy Koparka,23,8,94,454 3,95 2, 4,328 5,448 Kol.2 5 - z przedmiaru; Kol.6, 7 - z KNR; Kol.8 - obliczyć: kol.4 * kol.7; Kol.9: - w przypadku robót zmechanizowanych wyliczyć czas trwania czynności na podstawie wydajności zmianowej maszyny i na tej podstawie ustalić niezbędną liczbę pracowników - w przypadku robót ręcznych czas trwania czynności założyć i na tej podstawie ustalić niezbędną liczbę pracowników 5 2

2. DOBÓR SKŁADU BRYGAD ROBOCZYCH II P R Z Y P A D E K NP. (WYKONANIE ŚCIAN PARERU) L.p. Opis robót Jednost ka miary Ilość robót (P) Podstawa normowa nia Zawód (specjalność) Norma czasu (z KNR) N c Czas pracy [r-g, m-g] Czas trwania czynności [dni] 2 3 4 5 6 7 8 9 Ściany z cegieł bud. pełnych gr. cegły na zapr. cem.-wap. m 2 2, KNR 2-2 t.3/ Murarze Cieśle Robotnicy,3,,8 26, 22, 236, 2 Wykonanie otworów w ścianach o gr. cegły szt 3 KNR 2-2 t.26/ Murarze Robotnicy,47,8 4,4,24 8 3 Ułożenie nadproży prefabrykowanych mb 2, KNR 2-2 t.26/5 Murarze Robotnicy,,9 2,2,8 3

2. DOBÓR SKŁADU BRYGAD ROBOCZYCH OBLICZENIE LICZBY PRACOWNIKÓW: I P R Z Y P A D E K (ROBOY WYKONYWANE MECHANICZNIE): Wydajność zmianowa (dla sprzętu przewodniego, np. koparki): W z = 8godz/Nc= 8godz/(,8+,454) = 63,8 [m 3 /zmianę] Nc - norma czasu z tab. kol. 7. Czas pracy sprzętu: = P/Wz = (5,+2,)/63,8 = 4,23 ~ 5 [dni] P ilość robót z tab. kol. 4. Niezbędna liczba pracowników: L p = ΣP*Nc/8godz* = (3,95+4,328)/8*5=,6 ~ przyjęto 2 robotników 4

2. DOBÓR SKŁADU BRYGAD ROBOCZYCH OBLICZENIE LICZBY PRACOWNIKÓW: II P R Z Y P A D E K (ROBOY WYKONYWANE RĘCZNIE): Niezbędna liczba pracowników: L p = L p = ΣP*Nc/8godz* założony czas trwania czynności Przyjęto. pracowników (w sumie) 5

3. SIEĆ ZALEŻNOŚCI WG CPM 3.. ZESAWIENIE CZYNNOŚCI I ICH CZASÓW RWANIA l.p. Nazwa czynności Czas trwania Liczba pracowników Roboty przygotowawcze 2 Wykopy mechaniczne 3 Wykopy ręczne 4 Obsypanie fundamentów/ścian piwnicy 5 Fundamenty 6 Izolacja pozioma 7 Ściany piwnic 8 Strop nad piwnicą 9 Izolacja pionowa Ściany parteru Strop nad parterem 2 Ściany kondygnacji powtarzalnej 3 Strop nad kondygnacją powtarzalną 4 Więźba dachowa 5 Pokrycie dachu 6 Obróbki blacharskie 7 Stolarka zewnętrzna 6

3. SIEĆ ZALEŻNOŚCI WG CPM 3.2. PROJEK SIECI ZALEŻNOŚCI Sieć zależności (in. model sieciowy) to graf składający się z czynności i zdarzeń. Czynności są odpowiednikami krawędzi grafu, a zdarzenia wierzchołków grafu. W metodzie CPM każda czynność przedstawiona jest w postaci dwóch zdarzeń, oznaczających początek i koniec wykonywania czynności, połączonych linią ze strzałką obrazującą wykonanie czynności. Zdarzenia przedstawione są najczęściej w postaci kółek. Zwroty strzałek wskazują kierunek przebiegu czynności w czasie. 7

3. SIEĆ ZALEŻNOŚCI WG CPM 3.2. PROJEK SIECI ZALEŻNOŚCI Czynności można podzielić na: rzeczywiste i pozorne. Czynności rzeczywiste mają czas trwania większy od zera i przedstawiają procesy budowlane pochłaniające pewne środki na realizację. Oznacza się je linią ciągłą. Czynności pozorne określają tylko zależności między zdarzeniami i czynnościami (mają znaczenie technologiczno organizacyjno - graficzne). Dzielimy je na: czynności zerowe czas trwania równy czynności o czasie trwania większym od Oznacza się je linią przerywaną. Długość linii określającej czynność nie zależy od czasu jej trwania. 8

3. SIEĆ ZALEŻNOŚCI WG CPM 3.2. PROJEK SIECI ZALEŻNOŚCI Zdarzenie początkowe Zdarzenie końcowe Nazwa czynności (np. wykonanie wykopów) 2 Numer zdarzenia Czas trwania czynności (np. 5 dni) i i j j Rys. Schemat czynności rzeczywistej -2 w sieci zależności Zdarzenie początkowe zdarzenie, do którego nie dochodzi żadna czynność. Zdarzenie końcowe zdarzenie, w którym nie rozpoczyna się żadna czynność. 9

3. SIEĆ ZALEŻNOŚCI WG CPM 3.2. PROJEK SIECI ZALEŻNOŚCI Często występuje przypadek, że dana czynność może zacząć się po pewnym czasie realizacji innej czynności, ale jeszcze przed jej ukończeniem. Poniżej przedstawiono dwa równoznaczne rozwiązania dotyczące tego przypadku. t 2 2 t 3 t 32 3 2 t 3 t 34 3 4 t 34 4 Rys. Przedstawienie w sieci zależności dwóch czynności rozpoczynających się w różnym czasie i biegnących równolegle: a) za pomocą czynności pozornej -3, b) przez podzielenie czynności 2 na dwie -3 i 3-2.

3.2. PROJEK SIECI ZALEŻNOŚCI Dla n obiektów zaprojektować sieć zależności wg metody CPM. Należy uwzględnić zależności technologiczne między czynnościami. Przykład: Roboty przygotowawcze (sieć zależności): Pomiary geodezyjne Doprowadz. energii Wykonanie dróg elektrycznej wewnętrznych 2 2 Usunięcie 2 3 4 humusu 5 3 3 3 Doprowadz 6 6 Ogrodzenie 2 2 2 4 4.wody placu budowy 3 6 Droga krytyczna Czynność rzeczywista Czynność pozorna

3.3. ANALIZA SIECI ZALEŻNOŚCI 3.3..) Obliczenie terminów zdarzeń i Nazwa czynności j Czas trwania czynności t ij i i j j Najwcześniejszy możliwy termin j zaistnienia dowolnego zdarzenia j (z wyjątkiem początkowego) można obliczyć ze wzoru: j = max { i + t ij } Gdzie: i - najwcześniejszy możliwy termin zaistnienia zdarzenia poprzedzającego i t ij - czas trwania czynności i j 2

3.3. ANALIZA SIECI ZALEŻNOŚCI 3.3..) Obliczenie terminów zdarzeń Dla zdarzenia początkowego zakłada się, że najwcześniejszy możliwy termin jest równy zero, gdy zdarzenie to jest jednocześnie zdarzeniem początkowym całego przedsięwzięcia budowlanego. Najpóźniejszy możliwy termin i zaistnienia dowolnego zdarzenia i (z wyjątkiem końcowego) można obliczyć ze wzoru: i = min { j - t ij } Gdzie: j - najpóźniejszy możliwy termin zaistnienia zdarzenia następującego j t ij - czas trwania czynności i j Dla zdarzenia końcowego sieci zależności zakłada się, że najpóźniejszy termin jest równy terminowi najwcześniejszemu (jeżeli nie obowiązuje nas termin dyrektywny). 3

3.3.2.) Obliczenie terminów i zapasów czasu czynności Każda czynność sieci zależności ma cztery terminy: p i j (NWR) najwcześniejszy termin rozpoczęcia czynności i j k i j (NWZ) najwcześniejszy termin zakończenia czynności i j p i j (NPR) najpóźniejszy termin rozpoczęcia czynności i j k i j (NPZ) najpóźniejszy termin zakończenia czynności i j erminy te oblicza się przy użyciu wyznaczonych wcześniej terminów zdarzeń wg wzorów: p i j = i k i j = i + t ij p i j = j - t ij i j k = j 4

3.3.2.) Obliczenie terminów i zapasów czasu czynności Zapasy czasu: Rozróżnia się cztery rodzaje zapasu czasu: całkowity Z c swobodny (wolny) Z s warunkowy Z w niezależny Z n Zapas całkowity - służy do wyznaczania tzw. czynności krytycznych. Zapas swobodny - informuje o rzeczywistych rezerwach czasu, które są zawarte w czynnościach programów sieciowych, wykonanych wg najwcześniejszych terminów (czynności w programach sieciowych wykonanych wg najpóźniejszych terminów nie mają zapasów czasu). Zapas warunkowy i niezależny nie są w praktyce wykorzystywane. 5

3.3.2.) Obliczenie terminów i zapasów czasu czynności Zapasy czasu: t ij Z cij t ij Z sij t ij Z wij t ij Z nij i o i j o j Rys. Interpretacja graficzna zapasów czasu Z c, ij = j ( i + t ij ) Z s, ij = j ( i + t ij ) Z w, ij = j ( i + t ij ) Z n, ij = j ( i + t ij ) 6

3.3.2.) Obliczenie terminów i zapasów czasu czynności Wyniki analizy sieci zależności należy przedstawić tabelarycznie. a b e l a. erminy i zapasy czasu czynności rzeczywistych i pozornych ZP ZK NWR NWZ NPR NPZ Z c Z s 2 3 4 5 6 7 8 Gdzie: ZP - numer zdarzenia początkowego czynności ZK - numer zdarzenia końcowego czynności (NWR) - najwcześniejszy termin rozpoczęcia czynności (NWZ) - najwcześniejszy termin zakończenia czynności (NPR) - najpóźniejszy termin rozpoczęcia czynności (NPZ) - najpóźniejszy termin zakończenia czynności Zc - zapas całkowity Zs - zapas swobodny 7

3.3.3.) Wyznaczenie drogi krytycznej Czynności krytyczne - czynności, które mają zapas całkowity równy zero (Zc = ). Wszystkie czynności krytyczne w sieci zależności tworzą tzw. drogę krytyczną, czyli zbiór czynności wyznaczający termin zakończenia przedsięwzięcia. Droga krytyczna determinuje czas trwania całego przedsięwzięcia, ponieważ jest ciągiem czynności o najdłuższym czasie trwania. Wynika z tego, że: każde przedłużenie czasu trwania lub opóźnienie terminu rozpoczęcia czynności krytycznej powoduje opóźnienie terminu zakończenia przedsięwzięcia każde skrócenie czasu trwania czynności krytycznej powoduje wcześniejsze ukończenie przedsięwzięcia. Droga krytyczna powinna przebiegać nieprzerwanie przez całą sieć zależności, tzn. od zdarzenia początkowego do końcowego. Obok czynności krytycznych ważną rolę odgrywają też tzw. czynności podkrytyczne, o niewielkiej wartości całkowitego zapasu czasu. 8

4. Harmonogram ogólny budowy Wiadomości wstępne: W harmonogramach budowlanych można wyróżnić 3 zasadnicze części: zestawienie analityczne zawierające dane liczbowe czynników mających wpływ na przebieg realizacji robót budowlanych, graficzny obraz przebiegu robót w czasie, wykresy sprawdzające (harmonogramy zatrudnienia głównych specjalności, harmonogramy pracy głównych maszyn, harmonogramy finansowe, itp.). 9

4. Harmonogram ogólny budowy Część analityczną opracowuje się na podstawie wykonanego wcześniej przedmiaru robót. Ma ona formę tabelaryczną składającą się m.in. z: wyszczególnienia robót, ilości robót, jednostki miary, czasu realizacji poszczególnych procesów budowlanych, liczby zatrudnionych osób, itd. Część graficzną przedstawia się w skali czasu (miesiąc, tydzień, dzień) odnoszącej się do kolejnych dni roboczych lub kalendarzowych (gdy znany jest termin rozpoczęcia robót). Na skali pomija się zazwyczaj dni wolne od pracy w celu uniknięcia przerywania linii przedstawiającej przebieg robót w czasie. Część sprawdzająca pozwala stwierdzić, czy przy opracowaniu przebiegu robót budowlanych kierowano się racjonalną organizacją robót, tzn. czy zatrudnienie oraz zapotrzebowanie na podstawowe maszyny budowlane kształtuje się równomiernie. Jeżeli wykresy sprawdzające wykazują znaczne nierównomierności, to powinny być odpowiednio skorygowane harmonogramy przebiegu robót budowlanych. 2

4. Harmonogram ogólny budowy Zadanie: Sporządzić harmonogram robót budowlanych na podstawie sieci zależności CPM wg terminów najwcześniejszych. Następnie sporządzić wykres sprawdzający w postaci harmonogramu zatrudnienia. lp Wyszczególnienie robót j.m Ilość robót Czas realiza cji dni] Liczba pracown ików 2 3 4 5 6 Usunięcie m humusu 2 25, 2 2 Wykopy m 3 34, 5 4 Liczba pracowników HARMONOGRAM OGÓLNY BUDOWY DNI ROBOCZE 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 HARMONOGRAM ZARUDNIENIA Rys. Przykładowy fragment harmonogramu budowlanego 2