SEMINARIUM SZKOLENIOWE DLA BEFICJENTÓW MF EOG i NMF Zagadnienia pomocy publicznej w projektach w ramach MF EOG i NMF Małgorzata Głowacka Zespół ds. Pomocy Publicznej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Stosowanie przepisów dotyczących pomocy publicznej w ramach MF EOG i NMF Pomoc publiczna w prawie unijnym Występowanie pomocy publicznej Ocena w zakresie pomocy publicznej Oferta pomocy (GOL) oraz umowa o dofinansowanie zawierana z Projektodawcą Obowiązki Projektodawców/Beneficjentów objętych pomocą publiczną Pomoc publiczna dla podmiotów trzecich
Stosowanie przepisów dotyczących pomocy publicznej w ramach MF EOG i NMF Zgodnie z art. 4 Protokołu 38a Umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz art. 4 Umowy z dnia 14 października 2003 r. pomiędzy Królestwem Norwegii i Wspólnotą Europejską Ustanawiającej Norweski Mechanizm Finansowy na okres 2004-2009, przy wdrażaniu Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego należy przestrzegać zasad dotyczących pomocy publicznej.
Pomoc publiczna w prawie unijnym Reguły udzielania pomocy publicznej stanowią część unijnego prawa konkurencji. Art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawny art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską) Z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.
Pomoc publiczna w prawie unijnym Udzielanie wsparcia publicznego może stanowić źródło naruszenia konkurencji przedsiębiorstw na rynku unijnym dlatego zakazane jest wsparcie publiczne, które jednocześnie spełnia wszystkie przesłanki określone w art. 107 ust. 1 TFUE.
Pomoc publiczna w prawie unijnym Przesłanki występowania pomocy publicznej: przedsiębiorstwo beneficjent pomocy selektywność środki publiczne środki państwa korzyść (uprzywilejowanie) dla dofinansowania w ramach MF EOG i NMF przesłanki zawsze spełnione zakłócenie lub groźba zakłócenia konkurencji wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi
Pomoc publiczna w prawie unijnym Przesłanka dotycząca pochodzenia pomocy od państwa Dofinansowanie przyznawane w ramach MF EOG i NMF należy przypisać państwu polskiemu, mimo że środki na finansowanie nie są środkami krajowymi, gdyż: dofinansowanie jest przekazywane za pośrednictwem krajowych podmiotów publicznych a środki w momencie ich wypłaty Beneficjentowi są w dyspozycji państwa polskiego (środki są przelewane na określone krajowe konto bankowe na podstawie umowy finansowej pomiędzy Biurem Mechanizmu Finansowego (BMF) a Krajowym Punktem Kontaktowym (KPK) o dofinansowanie danego projektu; z tego konta środki są następnie przekazywane na konto Beneficjenta na podstawie odrębnej umowy z nim zawartej), o rozdysponowaniu środków w znacznym stopniu decydują krajowe podmioty publiczne, są odpowiedzialne m.in. za: przyjmowanie projektów, przeprowadzenie formalnej i merytoryczno-technicznej oceny projektów, przygotowanie listy rankingowej kwalifikowanych projektów, rekomendowanie projektów do BMF w celu podjęcia decyzji o przyznaniu dofinansowania, wykonanie umowy i monitorowanie realizacji projektu.
Pomoc publiczna w prawie unijnym Zakaz wyrażony w art. 107 ust. 1 TFUE jest ograniczony, gdyż wsparcie publiczne nie podlega mu w przypadku gdy: nie wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi, tj. gdy nie zostanie spełniona choćby jedna z przesłanek określonych w art. 107 ust.1 TFUE, a więc wsparcie nie stanowi pomocy publicznej (skutki dla Projektodawcy), wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi, a więc stanowi pomoc publiczną, ale uznaje się je za dopuszczalne zgodnie z przepisami art. 107 ust. 2 i 3 TFUE oraz unijnymi i krajowymi aktami prawnymi o charakterze wykonawczym; wówczas wsparcie może być udzielone m.in. jako pomoc de minimis, pomoc regionalna, pomoc horyzontalna na ochronę środowiska (skutki dla Projektodawcy).
Występowanie pomocy publicznej Priorytet 2.1 Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii Zasad pomocy publicznej nie stosuje się do projektów polegających na budowie, przebudowie albo modernizacji komunalnych oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacji zbiorczej. Pozostałe rodzaje projektów wymagają każdorazowo przeprowadzenia szczegółowej oceny w celu stwierdzenia występowania pomocy publicznej oraz dopuszczalności jej udzielenia.
Występowanie pomocy publicznej Priorytet 2.2 Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami Zasadniczo przepisów o pomocy publicznej nie stosuje się do projektów zachęcających do ochrony, poprawy i przywracania różnorodności biologicznej. Pozostałe rodzaje projektów wymagają każdorazowo przeprowadzenia szczegółowej oceny w celu stwierdzenia występowania pomocy publicznej oraz dopuszczalności jej udzielenia.
Ocena w zakresie pomocy publicznej Weryfikacja zgodności z zasadami pomocy publicznej jest dokonywana na etapie oceny wniosków aplikacyjnych przez odpowiednie Instytucje Pośredniczące / Instytucje Wspomagające. Kolejną weryfikację przeprowadza Komisja Europejska dokonując oceny przedkładanego wniosku aplikacyjnego, z tym że z wymogu notyfikacji planowanej pomocy zwolnione jest dofinansowanie udzielane w ramach pomocy de minimis, wyłączeń blokowych lub zatwierdzonego programu pomocowego.
Oferta pomocy (GOL) oraz umowa o dofinansowanie zawierana z Projektodawcą Warunki dotyczące występowania pomocy publicznej oraz ram prawnych, zgodnie z którymi dofinansowanie ma zostać udzielane, są określane w ofercie pomocy (Grant Offer Letter, GOL) wydawanym przez BMF i są odpowiednio przenoszone do umowy o dofinansowanie zawieranej pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a Beneficjentem (art. 5 Warunki przyznania dofinansowania). Ewentualne wątpliwości odnośnie warunków dotyczących pomocy publicznej wynikające z oferty pomocy (GOL) należy wyjaśnić przed dopełnieniem obowiązku akceptacji warunków dofinansowania.
Obowiązki Projektodawców/Beneficjentów objętych pomocą publiczną W przypadku wnioskowania o dofinansowanie w ramach MF EOG lub NMF Obowiązek poinformowania o otrzymanej pomocy publicznej uzyskanej na realizację tego samego projektu (dla pomocy innej niż pomoc de minimis) albo te same koszty kwalifikowane (dla pomocy de minimis), bądź poinformowanie o nieotrzymaniu takiej pomocy W przypadku występowania pomocy innej niż pomoc de minimis, wzory odpowiednich formularzy stanowią załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 marca 2007 r. w sprawie informacji o otrzymanej pomocy publicznej oraz informacji o nieotrzymaniu pomocy (Dz. U. Nr 61, poz. 413). W przypadku występowania pomocy de minimis należy przedstawić tylko oświadczenie o wielkości i przeznaczeniu takiej pomocy. Jeżeli pomoc publiczna ma zostać udzielona jako pomoc de minimis, istnieje ponadto obowiązek poinformowania o wszelkiej pomocy tego rodzaju otrzymanej w roku, w którym Projektodawca ubiega się o pomoc oraz w ciągu dwóch lat poprzedzających Należy przedstawić kopie zaświadczeń o pomocy de minimis albo złożyć stosowne oświadczenie o wielkości takiej pomocy. Wystawienie zaświadczeń o pomocy de minimis jest obowiązkiem podmiotu udzielającego pomocy.
Obowiązki Projektodawców/Beneficjentów objętych pomocą publiczną Analogicznie, w przypadku gdy Beneficjent dofinansowania ze środków MF EOG lub NMF ubiega się o dodatkowe środki finansowe na realizację projektu z innych źródeł, a wnioskowane wsparcie stanowi pomoc publiczną, należy: Poinformować organ, do którego występuje się o udzielenie pomocy, o pomocy publicznej otrzymanej w ramach MF EOG lub NMF na realizację tego samego projektu (w przypadku wnioskowania o pomoc innej niż pomoc de minimis) bądź na pokrycie tych samych kosztów kwalifikowanych (dla pomocy de minimis) Informacje te należy uwzględnić odpowiednio w odpowiedniej informacji bądź oświadczeniu. Jeżeli pomoc ma zostać udzielona jako pomoc de minimis poinformować organ, do którego występuje się o udzielenie pomocy, o pomocy de minimis otrzymanej w ramach MF EOG lub NMF Należy przedstawić kopię zaświadczenia o pomocy de minimis albo uwzględnić tę pomoc w odpowiednim oświadczeniu.
Pomoc publiczna dla podmiotów trzecich W przypadku gdy ostatecznym odbiorcą dofinansowania ze środków MF EOG lub NMF jest, nie Projektodawca, ale podmiot trzeci prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, może się on stać beneficjentem pomocy publicznej a Projektodawca staje się wówczas podmiotem udzielającym tej pomocy (nie NFOŚiGW). Powyższe wynika z faktu, że Projektodawca jest właścicielem i dysponentem środków, jakie otrzymał w ramach zawartej umowy o dofinansowanie, jak również z faktu, że pochodzą one ze środków publicznych.
Pomoc publiczna dla podmiotów trzecich Na Projektodawcę stającego się udzielającym pomocy publicznej, z mocy prawa, nałożone są obowiązki: W zakresie weryfikacji dopuszczalności udzielenia pomocy publicznej podmiotowi trzeciemu, Wydawania zaświadczeń o pomocy de minimis (jeżeli udzielana jest pomoc tego rodzaju), W zakresie sprawozdawczości, W zakresie archiwizacji wszelkich informacji o udzielanej pomocy publicznej.
Dziękuję za uwagę