Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Aktywność młodych w sieci dr Bartosz Hordecki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 5 grudnia 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Ryzykowne zachowania Szukanie przyjaciół; Nieznajomi z internetu na liście przyjaciół lub liście adresowej; Wysłanie danych osobowych nieznajomym; Wysłanie materiałów z własnym wizerunkiem osobom nieznajomym; Podszywanie się pod kogoś innego, żonglowanie tożsamościami, (za: Livingstone i Helsper, 2007; Kirwil, 2011) 1
Klasyfikacja zagrożeń napotykanych w sieci (Livingstone, Haddon i in., 2010, Kirwil, 2011) Sfera: Agresja Ekspozycja na treści (zawartość): Przemoc, okrucieństwo, drastyczne sceny Kontakt zainicjowany przez innych: Dręczenie, znęcanie się, napastliwość ze strony innych Zachowanie własne: Dręczenie, napastliwość w stosunku do innych Klasyfikacja zagrożeń napotykanych w sieci (Livingstone, Haddon i in., 2010, Kirwil, 2011) Sfera: Seks Ekspozycja na treści (zawartość): Pornografia Kontakt zainicjowany przez innych: Uwodzenie Zachowanie własne: Seksting 2
Klasyfikacja zagrożeń napotykanych w sieci (Livingstone, Haddon i in., 2010, Kirwil, 2011) Sfera: Wartości Ekspozycja na treści (zawartość): Nienawiść na tle etnicznym, rasowym, religijnym Kontakt zainicjowany przez innych: Propagowanie ideologii Zachowanie własne: Samouszkodzenia Klasyfikacja zagrożeń napotykanych w sieci (Livingstone, Haddon i in., 2010, Kirwil, 2011) Sfera: Rynek, komercja Ekspozycja na treści (zawartość): Marketing Kontakt zainicjowany przez innych: Naruszenia prywatności, operowanie danymi osobowymi Zachowanie własne: Piractwo, hazard online 3
Strategie radzenia sobie z zagrożeniami Cyt. za: L. Kirwil, Ryzykowne zachowania dzieci i młodzieży w sieci oraz ich konsekwencje, Warszawa 2011 Nieradzenie sobie: bezradność Nieradzenie sobie: bierność, czekanie Nieradzenie sobie: błędne strategie (odwet) Nieradzenie sobie: negatywne emocje (wstyd, poczucie winy) Radzenie sobie konstruktywne: próby rozwiązania problemu, prośby o pozostawienie w spokoju. 4
(wiek 18-30, 18 państw) 77% polskich respondentów oraz 90% na całym świecie ubiera się, myje zęby i sprawdza swoje smartfony w ramach porannego rytuału przygotowania się do szkoły lub pracy. 5
W skali światowej kobiety są o wiele bardziej skłonne do łączenia się z siecią: 85% kobiet i 63% mężczyzn stwierdza u siebie częste niekontrolowane sięganie po smartfona w celu sprawdzenia e-maili, SMS-ów, mediów społecznościowych. W Polsce 4 z 5 respondentów używa smartfonów w łóżku. 6
Prawie jedna osoba na pięć, zarówno w Polsce jak i na świecie, przyznaje się do pisania SMSów podczas jazdy samochodem. 42% badanych potwierdziło, że głównie korzystają z aplikacji mobilnych dla gier i rozrywki, zaś 35% wykorzystuje aplikacje mobilne do pracy. Większość polskich respondentów "Pokolenia Y" (79%) zgłosiło użycie mniej niż 10 aplikacji regularnie. W skali światowej 24% ankietowanych korzysta Z 10 do 25 aplikacji, A 60% potwierdza zastosowanie mniej niż 10 aplikacji.. 7
2/3 respondentów z całego świata potwierdziło spędzenie takiej samej lub większej ilości czasu na zawiązanie stosunków towarzyskich w internecie z przyjaciółmi niż osobiście w rzeczywistości. Globalnie 57% respondentów (w Polsce 69%) chętnie podaje adres e-mail w internetowych witrynach sklepowych oraz innych serwisach w celu otrzymania powiadomień o promocjach i sprzedażach. 8
KONTRAKT BEZPIECZNEGO SERFOWANIA Umowa dotycząca korzystania z Internetu Źródło: P. Aftab, Internet a dzieci. Uzależnienia i inne niebezpieczeństwa, Warszawa 2003, s. 39 Chcę korzystać z naszego komputera i Internetu. Wiem, że istnieją pewne zasady dotyczące właściwego sposobu zachowywania się. Zgadzam się przestrzegać tych zasad, a moi rodzice zgadzają się pomagać mi w tym. 1. Nie podam swojego nazwiska, adresu, numeru telefonu, szkoły ani nazwisk rodziców, ich adresów, numerów telefonów, ani żadnych innych danych, które mogą umożliw poznanie mojej osoby komuś kogo poznam w sieci. 2. Rozumiem, że niektórzy w Internecie udają, że są kimś, kim naprawdę nie są. Opowiem rodzicom o wszystkich, których poznam w Internecie. 3. Nie będę kupować ani zamawiać niczego w Internecie. KONTRAKT BEZPIECZNEGO SERFOWANIA Umowa dotycząca korzystania z Internetu Źródło: P. Aftab, Internet a dzieci. Uzależnienia i inne niebezpieczeństwa, Warszawa 2003, s. 39 4. Nie będę wypełniać w sieci żadnych formularzy, wymagających podania danych personalnych dotyczących mnie lub rodziny bez zapytania najpierw rodziców o zgodę. Chodzi zarówno o formularze związane z udziałem w konkursach, jak i o rejestrowanie się w jakichś witrynach. Zawsze też sprawdzę, jakie zasady ochrony danych obowiązują w danej witrynie. Jeśli nie zapewniają, że moje dane będą chronione, nie przekażę im żadnych danych. 5. Nie będę wdawać się w kłótnie i wojny w Internecie. Jeśli ktoś będzie próbował zacząć kłótnię ze mną, nie będę odpowiadać i powiadomię rodziców. 6. Jeśli zobaczę coś, co mi się nie spodoba lub co sprawi, że poczuję się nieswojo, lub coś, o czym wiem, że rodzice nie pozwoliliby mi oglądać, kliknę na przycisk wstecz albo wyloguję się. 7. Jeśli spotkam w Internecie ludzi, którzy robią lub mówią do innych dzieci coś, czego mówić lub robić nie powinni, poinformuję rodziców. 9
KONTRAKT BEZPIECZNEGO SERFOWANIA Umowa dotycząca korzystania z Internetu Źródło: P. Aftab, Internet a dzieci. Uzależnienia i inne niebezpieczeństwa, Warszawa 2003, s. 39 8. Nie będę miał internetowych tajemnic przed rodzicami. 9. Jeśli ktoś przyśle mi obrazki, odsyłacze do stron, o których wiem, że nie powinienem do nich zaglądać, albo listy napisane wulgarnym językiem, powiem o tym rodzicom. 10. Jeśli ktoś poprosi mnie o zrobienie czegoś, czego nie powinienem robić, powiem o tym rodzicom. 11. Nie będę dzwonić do nikogo, kogo poznam w sieci, jeśli rodzice nie wyrażą na to zgody. 12.Nie spotkam się osobiście z nikim, kogo poznam w Internecie, jeśli moi rodzice nie wyrażą na to zgody. KONTRAKT BEZPIECZNEGO SERFOWANIA Umowa dotycząca korzystania z Internetu Źródło: P. Aftab, Internet a dzieci. Uzależnienia i inne niebezpieczeństwa, Warszawa 2003, s. 39 13.Nie wyślę niczego do kogoś poznanego w Internecie, jeśli rodzice nie wyrażą na to zgody. 14.Jeśli ktoś poznany w sieci przyśle mi coś, powiem o tym rodzicom. 15.Nie będę posługiwać się materiałami znalezionymi w Internecie, udając, że są moje. 16.Nie będę mówić złych rzeczy o ludziach i będę przestrzegać zasad etyki. 17.Nie będę używać wulgarnych słów ani grozić nikomu, nawet w żartach. 18.Wiem, że rodzice chcą mieć pewność, że jestem bezpieczny, i obiecuję słuchać ich, gdy będą mi czegoś zakazywali. 10
KONTRAKT BEZPIECZNEGO SERFOWANIA Umowa dotycząca korzystania z Internetu Źródło: P. Aftab, Internet a dzieci. Uzależnienia i inne niebezpieczeństwa, Warszawa 2003, s. 39 19.Pomogę rodzicom dowiedzieć się czegoś więcej o komputerach i Internecie. 20.Będę dbać o bezpieczne używanie komputera i zawsze sprawdzę, czy nie ma wirusów na pożyczonych od kogoś dyskietkach lub w plikach ściąganych z Internetu. 21.Powiem rodzicom, jeśli zdarzy się coś złego, a oni obiecują, że nie wpadną w panikę w takiej sytuacji. Przyrzekam stosować się do tych zasad (podpis dziecka). Przyrzekam pomóc mojemu dziecku w stosowaniu się do tych zasad i nie reagować paniką, jeśli zdarzy się coś złego w cyberprzestrzeni (podpisy rodziców) 11