60 lat współpracy między Polską a Indiami: stan obecny i perspektywy dla polskich przedsiębiorców World Trade Center Poznań 7 października 2014 r. Michał Byczkowski
60 lat współpracy polsko-indyjskiej W historii polsko-indyjskich kontaktów gospodarczych na przestrzeni ostatniego 60-lecia okresy intensyfikacji wymiany występowały na przemian z okresami względnej stagnacji. Zmiany intensywności wzajemnych relacji były pochodną reorientacji polityki zagranicznej i równoległych przemian zachodzących w systemach gospodarczych obu krajów. W mojej subiektywnej, niewątpliwie nostalgicznej ocenie, pozycja Polski wśród partnerów gospodarczych Indii była relatywnie najmocniejsza w latach 70-tych i na początku lat 80-tych. Polskie firmy budowały kompletne obiekty przemysłowe: elektrownie, kopalnie, płuczki węgla, warsztaty remontowe taboru kolejowego, młyny. Rozwijała się współpraca w przemyśle maszynowym, stoczniowym i obronnym. Polscy specjaliści współtworzyli system produkcji i dystrybucji produktów mleczarskich, a także system obrotu hurtowego i magazynowania płodów rolnych. Często odwołujemy się do tych dokonań, ale tamta epoka bezpowrotnie minęła, a my musimy patrzeć w przyszłość.
Indie nowe rozdanie Od 26 maja 2014 r. 15-tym Premierem Indii jest Narendra Modi, przywódca Bharatiya Janata Party, która w ostatnich wyborach pokonała Indyjski Kongres Narodowy, dominujący na scenie politycznej przez ostatnie dekady. Modi, 64-latek zmienił na stanowisku Premiera 82-letniego Manmohana Singh a; ta zmiana pokoleniowa sama w sobie jest symbolem nadchodzących gruntownych zmian w polityce i gospodarce Indii. Nowy rząd przejął kontrolę w trudnej sytuacji: - po okresie szybkiego wzrostu, gospodarka zwolniła do 4,5 % PKB rocznie, - przy utrzymującej się wysokiej stopie inflacji (pow. 10 % na przełomie 2013/2014 r.) i niskim wskaźniku PMI (Purchasing Managers Index) Za priorytety uznano obecnie: - odbiurokratyzowanie gospodarki, - tworzenie miejsc pracy dla osób młodych (blisko połowa ludności nie przekroczyła 25 lat mediana 27 lat), - zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, - tworzenie korytarzy przemysłowych, inteligentnych miast, klastrów.
Indie otwieranie gospodarki Impulsy wzrostu nadane gospodarce w 1991 r. ustawami wprowadzonymi przez rząd Premiera Narasimha Rao, całkowicie wyczerpały się. Bez dalszej liberalizacji gospodarce grozi pogłębiająca się stagnacja. Indie plasuję się na odległych miejscach w rankingach Banku Światowego i innych instytucji międzynarodowych; wyjątkowo wysoko oceniane są jednak perspektywiczne korzyści dla inwestorów zagranicznych Już na początku swojej kadencji nowy rząd wprowadził szereg prostych ułatwień dla prowadzenia biznesu, np. : - wnioski o licencje przemysłowe załatwiane 7 x 24 poprzez platformę e-biz, - propagowanie na obszarze kraju przykładów dobrych praktyk biznesowych stosowanych na poziomie stanowym, - wprowadzenie zeznań podatkowych on-line, - zapowiedź wprowadzenia wiz po przylocie dla podróżujących służbowo. W przygotowaniu są dalsze, sięgające głębiej, radykalne działania liberalizacyjne.
Indie w rankingach międzynarodowych World Bank (http://doingbusiness.org/rankings - doing business 134 pozycja (na 189) (Polska na pozycji 45) - starting a business 179 (na 189) (Polska na pozycji 116 też sporo przed nami!!!) Transparency International Corruption Perception Index 94/102 (na 177 krajów) http://cpi.transparency.org/cpi2011/ (za Albanią, przed Argentyną; dla porównania Polska na pozycji 38, przed Hiszpanią, Węgrami, Czechami i Łotwą) AT Kearney FDI Confidence Index 2012 2 pozycja (Indeks atrakcyjności jako miejsca lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ); zaskakująco wysoka ocena w świetle krytycznych uwag nt. trudności poruszania się po rynku w fazie rozpoczynania działalności; Polska 23) World Economic Forum Global Competitiveness Report 59 (na 144) (Polska na 41 pozycji www3.weforum.org ) World Economic Forum Intellectual Property Protection 61 (na 144)
Korytarze przemysłowe, inteligentne miasta Źródło: Ministry of Commerce and Industry, Department of Industrial Policy & Promotion
Korytarze przemysłowe, inteligentne miasta W ramach rozbudowy infrastruktury przemysłowej i miejskiej, rząd planuje realizację monumentalnego programu tworzenia korytarzy przemysłowych, oplatających cały subkontynent: Korytarz przemysłowy DELHI MUMBAI (projekt flagowy, o szacunkowej wartości 100 mld USD, realizowany we współpracy z rządem Japonii, wzdłuż szlaku szybkiej kolei o długości ok. 1.500 km) Korytarz przemysłowy CHENNAI BENGALURU (drugi projekt realizowany we współpracy z Japonią, o długości ok. 560 km) Korytarz przemysłowy VIZAG CHENNAI (I faza korytarza na wschodnim wybrzeżu, o długości ok. 800 km) Korytarz przemysłowy BENGALURU MUMBAI (w fazie projektowania) Korytarz przemysłowy AMRITSAR KOLKATA (w fazie projektowania) Połączenie transportowe z Północno-Wschodnimi Indiami i dalej z Myanma Każdy korytarz ma mieć co najmniej 6 8 kluczowych węzłów inteligentnych miast (w planach mówi się o ok. 100 tego rodzaju ośrodkach, o pow. 200 km² każdy)
Indie otwieranie gospodarki Bezpośrednie inwestycje zagraniczne 100 % BIZ uzyskuje automatyczne zezwolenie w odniesieniu do projektów: - podmiejskich korytarzy kolejowych, szybkich pociagów, dedykowanych linii tranzytowych, produkcji lokomotyw, autobusów, terminali towarowych, systemów sygnalizacji, - budowy inteligentnych miast w korytarzach przemysłowych. Podniesienie dopuszczalnego pułapu BIZ w zakresie modernizacj i nowoczesnych technologii w sektorze obronnym z 26 % do 49 %. Dopuszczenie kapitału zagranicznego do 100 % inwestycji w infrastrukturze kolejowej Obniżenie progów dla BIZ w budownictwie na obszarze inteligentnych miast (z 50.000 m² do 20.000 m² i z 10 mln $ do 5 mln $). Odwrotnie w sektorze telekomunikacji: dopuszczalny pułap podniesiono w 2013 r. do 100 %; obecnie rozważa się jego obniżenie ze względów bezpieczeństwa do 74 %. Oczekiwane są działania na rzecz liberalizacji dostępu do handlu hurtowego, sektora farmaceutycznego, wydobycia surowców.
Polska strategia dla rynku indyjskiego (1) W dniu 25 września 2014 r. odbyła się w Sejmie RP konferencja współoragnizowana przez CENTRUM STUDIÓW POLSKA AZJA, zatytułowana Polska-Indie w kierunku efektywnego modelu dyplomacji gospodarczej. Konferencję miał otworzyć poseł Grzegorz SCHETYNA, jako szef Komisji Spraw Zagranicznych, a otworzył ją jako Minister Spraw Zagranicznych. Było to jego pierwsze publiczne wystąpienie w tej roli. Wśród prelegentów i uczestników panelu Państwo przyjazne biznesowi. Rola administracji państwowej w kontaktach z Indiami znaleźli się m.in.: - Pani Katarzyna KACPERCZYK, Podsekretarz Stanu w MSZ, - Pan Rafał BANIAK, Podsekretarz Stanu w MS, - Pani Elżbieta BODIO, Wicedyrektor Dep. Promocji i Wsp. Dwustronnej, MG, - Pani Iwona CHOJNOWSKA-HAPONIK, Dyr. Departamentu w PAIiZ, - Pan Filip GRZEGORZEWSKI, Dep. Azji i Pacyfiku, MSZ Czego dowiedzieliśmy się od tego reprezentatywnego grona panelistów?
Polska strategia dla rynku indyjskiego (2) FAKTY Utrzymuje się nierównowaga jak 1 : 3 w wymianie gospodarczej z Indiami: w 2013 r. eksport z Polski wyniósł ok. 500 mln $, import ok. 1.500 mln $. Ta różnica nie dziwi, skoro aktywnymi eksporterami z Polski było 1.085 firm, zaś importem z Indii zajmowało się ponad 4.000 firm. Ok. 230 250.000 indyjskich studentów studiuje za granicą. Z tej liczby niespełna 200 studentów z Indii gości Polska. Obsada kadrowa Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w New Delhi, do którego kompetencji należą całe Indie i kilka krajów ościennych, liczy aż 2 pracowników merytorycznych (do niedawna był tylko 1 pracownik). W Delegaturze UE w New Delhi, liczącej kilkudziesięciu pracowników zajmujących się głównie analizami makroekonomicznymi i stosunkami UE Indie (te zadania powiela Wydział Ekonomiczny Ambasady RP), od zawsze brakuje przedstawiciela/ki polskiej dyplomacji.
Polska strategia dla rynku indyjskiego (3) REAKCJE Indie znalazły się w grupie 11 wybranych rynków, które mają zamortyzować straty ponoszone przez Polskę na rynku rosyjskim i ukraińskim. Nie wspomina się, przy pomocy jakich narzędzi Polska zamierza działać na tych rynkach. Wśród 15 branż uznanych przez Ministerstwo Gospodarki za rozwojowe i objęte priorytetem, 3 branże mają wg. MG szanse na rynku indyjskim: - ochrona zabytków, - przemysł maszyn górniczych, - przemysł obronny. Znowu brakuje konkretnych informacji, jakimi środkami Polska zamierza wspierać inicjatywy tych branż. Uśpione zostało 1-osobowe biuro Bumar u. Wg. zapowiedzi powstaje / ma powstać silne biuro spadkobiercy Bumaru, PHO. Pojawia się pomysł utworzenia Polskich Centrów Gospodarczych w kilku krajach (brak informacji, czy również w Indiach), z rocznym budżetem ok. 30 mln zł. Przedsiębiorcom-potencjalnym beneficjentom nie jest znany ich program i status.
D Zadanie dofinansowane ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych