INSTRUKCJA praktyki pedagogicznej dla studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych specjalności edukacja dorosłych Opiekun praktyk: Dr Katarzyna Jurzysta I. Cele praktyki Praktyka ma stworzyć okazję do: konfrontacji wiedzy z zakresu teorii i metodyki pracy oświatowej z rzeczywistością z jaką spotykają się w swojej działalności instytucje edukacji dorosłych, zapoznania się z zespołem czynności zawodowych wykonywanych przez andragogów na określonym stanowisku zawodowym, nabywania oraz doskonalenia przez studentów umiejętności i sprawności praktycznych niezbędnych do wypełniania roli andragoga i pedagoga; poznania podstaw prawnych oraz przedmiotowego zakresu działania instytucji edukacyjnej, w której praktyka jest odbywana. II. Program i formy realizacji praktyki 1. Praktyka trwa 8 tygodni w systemie ciągłym, w formie wolontariatu, ustalonego za porozumieniem stron. 2. Student odbywa praktykę pod kierunkiem opiekuna, wyznaczonego przez dyrektora placówki. Opiekun jest bezpośrednim organizatorem praktyki. 3. Czas praktyki w ciągu dnia jest analogiczny do czasu pracy opiekuna w pełnym wymiarze godzin. Zasada ta stanowi także podstawę obliczenia wymiaru praktyki w systemie wolontariackim, tzn. łączny czas praktyki w tym trybie winien odpowiadać wymiarowi czasu pracy pedagoga-opiekuna zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin za okres 6 tygodni. 4. Praktyka powinna polegać na aktywnym, poznawczym i praktycznym uczestniczeniu w życiu i działalności placówki. Student powinien: poznać administracyjno-prawne podstawy funkcjonowania placówki, poznać organizację pracy na terenie placówki w zakresie wynikającym ze specyfiki danej placówki ( planowanie pracy w placówce, formy i metody pracy, itp.), hospitować różne formy zajęć organizowanych na terenie placówki, towarzyszyć opiekunowi w podejmowaniu działań o charakterze oświatowym, podejmować samodzielnie działania w uzgodnieniu z opiekunem praktyki, realizować inne prace zlecone przez opiekuna praktyki, a wynikające z pełnionej przez niego funkcji w ramach zatrudnienia w danej placówce. III. Sposób dokumentacji praktyk 1. Student zobowiązany jest do pisemnej dokumentacji praktyki w postaci sprawozdania (obejmującego minimum 5 stron wydruku komputerowego Arial 12, odstęp 1,5 wiersza), w którym odnosi się do następujących zagadnień: charakterystyka placówki, w której odbywana była praktyka, podstawy prawne i organizacyjne jej funkcjonowania, struktura jednostki, zakres i profil działalności, podejmowane inicjatywy; 1
zakres obowiązków studenta podczas odbywania praktyki; nowe umiejętności nabyte w trakcie odbywania praktyki przez studenta; przykłady wprowadzania własnych pomysłów i podejmowanych samodzielnych inicjatyw/aktywności podczas praktyki; problemy, z którymi spotkał się student w trakcie odbywania praktyki; w jaki sposób poradziła sobie Pani/Pan z tymi trudnościami. 2. Pobyt studenta na praktyce powinien być potwierdzony pieczątką danej instytucji na sprawozdaniu i podpisem opiekuna. IV. Warunki zaliczenia praktyki 1. Opinię o przebiegu praktyki studenta sporządza jej opiekun korzystając z formularza zatwierdzonego przez instytucję kierującą, tj. Dziekana Wydziału Nauk Pedagogicznych UMK. 2. Opinia wyraża stopień zainteresowania pracą, obowiązkowość, aktywność i efektywność działania oraz ocenę w skali: słaba, średnia, dobra, bardzo dobra. 3. Opinia wraz z pieczątką instytucji zostaje podpisana przez opiekuna oraz dyrektora/kierownika placówki. 4. Zaliczenia praktyki na Uczelni dokonuje opiekun praktyk, wpisując zal. do indeksu studenta na podstawie: opinii i oceny wystawionej studentowi przez przedstawiciela danej placówki oraz sprawozdania z jej całościowego przebiegu według wzorca podanego w punkcie III-1. 2
I. Cele praktyki INSTRUKCJA praktyki pedagogicznej dla studentów studiów stacjonarnych V roku specjalności edukacja ustawiczna Praktyka ma stworzyć okazję do: konfrontacji wiedzy z zakresu teorii i metodyki pracy oświatowej z rzeczywistością z jaką spotykają się w swojej działalności instytucje edukacji dorosłych, zapoznania się z zespołem czynności zawodowych wykonywanych przez andragogów na określonym stanowisku zawodowym, nabywania oraz doskonalenia przez studentów umiejętności i sprawności praktycznych niezbędnych do wypełniania roli andragoga i pedagoga; poznania podstaw prawnych oraz przedmiotowego zakresu działania instytucji edukacyjnej, w której praktyka jest odbywana. II. Program i formy realizacji praktyki 1. Praktyka trwa 2-3 tygodni w systemie ciągłym, w formie wolontariatu, ustalonego za porozumieniem stron. 2. Student odbywa praktykę pod kierunkiem opiekuna, wyznaczonego przez dyrektora placówki. Opiekun jest bezpośrednim organizatorem praktyki. 3. Czas praktyki w ciągu dnia jest analogiczny do czasu pracy opiekuna w pełnym wymiarze godzin. Zasada ta stanowi także podstawę obliczenia wymiaru praktyki w systemie wolontariackim, tzn. łączny czas praktyki w tym trybie winien odpowiadać wymiarowi czasu pracy pedagoga-opiekuna zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin za okres 2-3 tygodni. 4. Praktyka powinna polegać na aktywnym, poznawczym i praktycznym uczestniczeniu w życiu i działalności placówki. Student powinien: poznać administracyjno-prawne podstawy funkcjonowania placówki, poznać organizację pracy na terenie placówki w zakresie wynikającym ze specyfiki danej placówki ( planowanie pracy w placówce, formy i metody pracy, itp.), hospitować różne formy zajęć organizowanych na terenie placówki, towarzyszyć opiekunowi w podejmowaniu działań o charakterze oświatowym, podejmować samodzielnie działania w uzgodnieniu z opiekunem praktyki, realizować inne prace zlecone przez opiekuna praktyki, a wynikające z pełnionej przez niego funkcji w ramach zatrudnienia w danej placówce. III. Sposób dokumentacji praktyk 1. Student zobowiązany jest do pisemnej dokumentacji praktyki w postaci sprawozdania (obejmującego minimum 5 stron wydruku komputerowego Arial 12, odstęp 1,5 wiersza), w którym odnosi się do następujących zagadnień: charakterystyka placówki, w której odbywana była praktyka, podstawy prawne i organizacyjne jej funkcjonowania, struktura jednostki, zakres i profil działalności, podejmowane inicjatywy; 3
zakres obowiązków studenta podczas odbywania praktyki; nowe umiejętności nabyte w trakcie odbywania praktyki przez studenta; przykłady wprowadzania własnych pomysłów i podejmowanych samodzielnych inicjatyw/aktywności podczas praktyki; problemy, z którymi spotkał się student w trakcie odbywania praktyki; w jaki sposób poradziła sobie Pani/Pan z tymi trudnościami. 2. Pobyt studenta na praktyce powinien być potwierdzony pieczątką danej instytucji na sprawozdaniu i podpisem opiekuna. IV. Warunki zaliczenia praktyki 1. Opinię o przebiegu praktyki studenta sporządza jej opiekun korzystając z formularza zatwierdzonego przez instytucję kierującą, tj. Dziekana Wydziału Nauk Pedagogicznych UMK. 2. Opinia wyraża stopień zainteresowania pracą, obowiązkowość, aktywność i efektywność działania oraz ocenę w skali: słaba, średnia, dobra, bardzo dobra. 3. Opinia wraz z pieczątką instytucji zostaje podpisana przez opiekuna oraz dyrektora/kierownika placówki. 4. Zaliczenia praktyki na Uczelni dokonuje opiekun praktyk, wpisując zal. do indeksu studenta na podstawie: opinii i oceny wystawionej studentowi przez przedstawiciela danej placówki oraz sprawozdania z jej całościowego przebiegu według wzorca podanego w punkcie III-1. 4
Praktyki specjalności edukacja dorosłych studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne 1. Plan praktyk ciągłych wolontariackich stopień studiów tryb studiów studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne rok semestr studiów wymiar czasowy II III IV V 6 tygodni liczba punktów ECTS 1 5
Praktyki specjalności edukacja ustawiczna studia stacjonarne jednolite 5-letnie magisterskie 1. Plan praktyk ciągłych wolontariackich stopień studiów studia jednolite magisterskie tryb studiów rok semestr studiów wymiar czasowy stacjonarne IV VIII 2-3 tygodnie liczba punktów ECTS 1 6
INSTRUKCJA praktyki zawodowej na kierunku: praca socjalna studia stacjonarne, po I i II roku I. Cele i funkcje praktyki Praktyka ma stworzyć okazję do: konfrontacji wiedzy z zakresu teorii i metodyki pracy socjalnej z rzeczywistością z jaką spotykają się w swojej działalności instytucje sektora pracy socjalnej, zapoznania się z zespołem czynności zawodowych wykonywanych przez pracowników socjalnych w danej instytucji socjalnej, nabywania oraz doskonalenia przez studentów umiejętności i sprawności praktycznych niezbędnych do wypełniania roli pracownika socjalnego, poznania podstaw prawnych oraz przedmiotowego zakresu działania instytucji socjalnej, w której odbywa się praktykę. II. Program i formy realizacji praktyki 1. Praktyka trwa 4 tygodnie w systemie ciągłym, bądź obejmuje równoważny okres tego czasu w systemie wolontariackim, ustalony za porozumieniem stron. 2. Student odbywa praktykę pod kierunkiem opiekuna, wyznaczonego przez dyrektora placówki. Opiekun jest bezpośrednim organizatorem praktyki. 3. Czas praktyki w ciągu dnia jest analogiczny do czasu pracy opiekuna w pełnym wymiarze godzin. Zasada ta stanowi także podstawę obliczenia wymiaru praktyki w systemie wolontariackim. 4. Praktyka powinna polegać na aktywnym, poznawczym i praktycznym uczestniczeniu w życiu i działalności placówki. Student powinien: a) poznać administracyjno-prawne podstawy funkcjonowania placówki, b) poznać organizację pracy na terenie placówki w zakresie wynikającym ze specyfiki danej placówki ( planowanie pracy w placówce, formy i metody pracy, itp.), c) hospitować różne formy zajęć organizowanych na terenie placówki, jak i poza nią, d) towarzyszyć opiekunowi w podejmowaniu działań o szeroko pojętym charakterze socjalnym, e) realizować inne prace zlecone przez opiekuna praktyki, a wynikające z pełnionej przez niego funkcji w ramach zatrudnienia w danej placówce. III. Sposób dokumentacji praktyk 1. W trakcie trwania praktyki student prowadzi dziennik praktyk. Zamieszcza w nim dzienne sprawozdania z przebiegu praktyki, dołączając konspekty hospitowanych lub samodzielnie prowadzonych zajęć. 2. Pobyt studenta na praktyce powinien być potwierdzony pieczątką danej instytucji w dzienniczku praktyk i podpisem opiekuna. IV. Warunki zaliczenia praktyki 1. Opinie o przebiegu praktyki studenta sporządza jej opiekun korzystając z formularza zatwierdzonego przez instytucje kierującą, tj. Dziekana Wydziału Nauk Pedagogicznych UMK. 2. Opinia wyraża stopień zainteresowania pracą, obowiązkowość, aktywność i efektywność działania oraz ocenę w skali: słaba, średnia, dobra, bardzo dobra. 3. Opinię podpisuje opiekun oraz dyrektor/kierownik placówki. 4. Zaliczenia praktyki na Uczelni dokonuje opiekun praktyk na zal. na podstawie: opinii i oceny wystawionej studentowi przez przedstawiciela danej placówki, dziennika praktyk i oraz syntetycznego sprawozdania z jej całościowego przebiegu zawierającego wnioski i refleksje osobiste. 5. W przypadku, gdy miało miejsce hospitowanie praktyki przez opiekuna z ramienia Uczelni, wynik hospitacji jest uwzględniany w końcowej ocenie praktyki. 7
Plan praktyk na kierunku Pedagogika Specjalna Resocjalizacja Praktyki ciągłe stopień studiów tryb studiów rok semestr studiów wymiar czasowy studia I stopnia stacjonarne II III II V 4 tygodnie, w przerwach międzysemestralnych cykl ciągły dwutygodniowy lub jednotygodniowy liczba punktów ECTS (za wszystkie 1 praktyki: ciągłe + śródroczne) Praktyki śródroczne stopień studiów tryb studiów rok studia I stopnia stacjonarne I, II semestr studiów 1,2,3,4 wymiar czasowy liczba punktów ECTS (za wszystkie po 15 godzin w 1,2,3,4 semestrze 1 praktyki: ciągłe + śródroczne) 8
KATEDRA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ INSTRUKACJA PRAKTYK CIĄGŁYCH RESOCJALIZACJA Praktyki studenckie realizowane na kierunku Pedagogika Specjalna na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK zgodnie ze Standardami Kształcenia dla kierunku studiów Pedagogika Specjalna - studia I. Odbywają się w postaci praktyk śródrocznych oraz ciągłych. Praktyki ciągłe trwają 4 tygodnie; śródroczne obejmują semestry 1, 2, 3, 4 po 15 godzin w każdym semestrze. Praktyka ciągła może być realizowana w trybie ciągłym dwutygodniowym lub dwa razy po jednym tygodniu. Miejsce, czas trwania i odbywania praktyk każdorazowo muszą zostać skonsultowane i zaakceptowane przez opiekuna/koordynatora praktyk w uczelni. Wszystkim praktykom ogółem zostaje przypisany w sumie 1 punkt ECTS. Student we własnym zakresie winien znaleźć instytucję lub placówkę, w której mógłby odbywać praktykę ciągłą, jak również opiekuna praktyk, który nieodpłatnie podjąłby się tej funkcji. Zgodnie z zarządzeniem Rektora UMK Uczelnia nie pokrywa żadnych kosztów związanych z organizacją praktyk ciągłych. Student odbywający praktyki zobowiązany jest do opłacenia składek z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i odpowiedzialności cywilnej. Praktyki ciągłe trwają łącznie cztery tygodnie. Praktyka może być odbywana w cyklu ciągłym dwutygodniowym lub jednotygodniowym. Praktyki winny odbywać się w przerwach międzysemestralnych. Rozpoczęcie praktyki powinno nastąpić nie wcześniej niż po 2 semestrze i zakończyć po piątym semestrze. Cele praktyk ciągłych: 1. Poznanie pracy różnych typów placówek resocjalizacyjnych, edukacyjnych, opiekuńczych, wychowawczych, terapeutycznych, a w szczególności tych, w których absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie; poznanie specyfiki pracy na letnich turnusach specjalistycznych. Praktyka: 9
2. Ma umożliwić Studentowi obserwację pracy placówki i zdobycie informacji o działalności placówki oraz innych form resocjalizacji osób niedostosowanych społecznie. 3. Ma umożliwić Studentowi konfrontację zdobywanej w trakcie studiów wiedzy teoretycznej z rzeczywistością praktyczną, tzn. przekład teorii na język praktyki. 4. Ma umożliwić Studentowi poznanie podopiecznych placówki, organizacji, służyć kształtowaniu właściwych postaw wobec osób potrzebujących wsparcia w rozwoju i społecznym funkcjonowaniu. 5. Ma umożliwić Studentowi kształtowanie cech osobowości niezbędnych u pedagoga resocjalizacyjnego. 6. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności obserwowania, planowania oraz dokumentowania zajęć. 7. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności analizowania pracy pedagoga, terapeuty, socjoterapeuty lub innego specjalisty i uczniów/podopiecznych/wychowanków podczas wspólnego omawiania działań realizowanych w czasie praktyk. 8. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności analizowania pracy własnej, jej efektów oraz pracy uczniów/podopiecznych/wychowanków. 9. Ma wzbogacić warsztat diagnostyczno-terapeutyczny Studenta. B. Program praktyk ciągłych: 1. Zapoznanie Studenta z organizacją pracy placówki (różne formy działań resocjalizacyjnych). 2. Zapoznanie Studenta z organizacją tygodnia i dnia pracy placówki (różne formy działań resocjalizacyjnych). 3. Zapoznanie Studenta z zakresem obowiązków służbowych pracowników placówki. 4. Zapoznanie Studenta z dokumentacją prowadzoną przez kadrę pedagogiczną placówki. 5. Zapoznanie Studenta z metodami i formami pracy stosowanymi w działalności pedagogicznej wobec podopiecznych. 6. Zapoznanie Studenta z formami współpracy kadry pedagogicznej dotyczącymi spraw podopiecznych, wymiany spostrzeżeń (zalecenie poczynienia określonych obserwacji własnych). 7. Student powinien obserwować podopiecznych w różnych sytuacjach życia placówki. 8. Student powinien hospitować różne typy zajęć z podopiecznymi, odbywające się na terenie placówki. 9. Student powinien podejmować próby nawiązywania kontaktu z podopiecznymi w sytuacjach, w których będzie to możliwe. 10. Student powinien podejmować (po uzgodnieniu z opiekunem) działania na rzecz włączania się w organizację wybranych zajęć dydaktycznych, wychowawczych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych. 11. Student powinien prowadzić obserwację wybranych podopiecznych. 10
12. Student powinien obserwować formy kontaktu werbalnego i pozawerbalnego pracowników placówki z jej podopiecznymi (w różnym wieku i z różnymi problemami rozwojowymi). 13. Student powinien zapoznać się z organizacją działań resocjalizacyjnych, z pracą biblioteki, np. szkolnej (jeśli funkcjonuje w placówce) oraz samorządu wychowanków i innych organizacji. 14. Student powinien poznać organizację innych zajęć realizowanych w placówce, np. pozalekcyjnych czy wspierających rozwój oraz funkcjonowanie psychospołeczne podopiecznych. 15. Student powinien pełnić dyżury podczas przerw lub w innych sytuacjach wymagających takiego zachowania. 16. Student powinien podejmować (po uzgodnieniu z opiekunem) działania na rzecz włączania się w organizację wybranych zajęć dydaktycznych, wychowawczych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych. 17. Student powinien przeprowadzić, pod kierunkiem opiekuna, różne typy zajęć dydaktycznych, wychowawczych i resocjalizacyjnych (nie mniej niż 6 zajęć łącznie). 18. Student powinien podejmować próby nawiązania kontaktu z rodzicami podopiecznych (jeśli będzie to możliwe). 19. Student powinien wykonywać inne, zlecone przez opiekuna zadania. 20. Student powinien uczestniczyć, jeśli to możliwe, w przeprowadzeniu wywiadów środowiskowych. 21. Student powinien poznać uregulowania prawne dotyczące osób z określonymi typami niedostosowania społecznego, przebywających w placówce lub innej formie działań resocjalizacyjnych. 22. Student powinien uczestniczyć (jeśli w trakcie trwania praktyki będą organizowane) w takich formach zajęć, jak: zebrania pracowników placówki, zebrania szkoleniowe, imprezy okolicznościowe. C. Sposób dokumentacji praktyk ciągłych: 1. Student w trakcie trwania praktyki prowadzi Dzienniczek praktyk. 2. Dzienniczek powinien zawierać: relacje z bieżących zajęć praktykanta, uwagi o ich przebiegu, refleksje pedagogiczne, sprawozdanie końcowe będące podsumowaniem praktyki, opinię placówki o przebiegu praktyki Studenta. 3. Przy opracowaniu sprawozdania końcowego mogą być pomocne następujące zagadnienia: moje miejsce w placówce; ja w relacjach z podopiecznymi (nawiązywanie kontaktów, pomoc w różnych sytuacjach, motywacja do pracy itp.); widzenie pracy dnia codziennego placówki w świetle wiadomości już zdobytych na studiach; interpretowanie zdarzeń pedagogicznych z punktu widzenia teorii przekład teorii na język praktyki; moje prośby włączenia się w nurt życia placówki pierwsze doświadczenia praktyczne. D. Warunki łącznego zaliczenia praktyk ciągłych i śródrocznych: 1. Zaliczenie praktyk powinno nastąpić nie później niż pod koniec 6 semestru studiów. 11
2. Zaliczenia praktyki w indeksie dokonuje opiekun, koordynator praktyki wyznaczony przez kierownika Katedry Pedagogiki Specjalnej. 3. Zaliczenie praktyk odbywa się podstawie potwierdzonego w placówkach, w których realizowane były praktyki Dzienniczka praktyk, opinii placówki, sprawozdań końcowych z praktyk oraz zaliczenia praktyk śródrocznych. 4. Rozliczenie praktyk stwierdza się wpisem zaliczenia do indeksu (str. 82-85) i do systemu USOS. 5. Całościowe zaliczenie praktyk odbywa się na podstawie zaliczenia wszystkich typów praktyk śródrocznych oraz ciągłych. Za wszystkie praktyki Student otrzymuje wpis zaliczenia z praktyk pedagogicznych dokonywany przez opiekuna praktyk z ramienia Katedry Pedagogiki Specjalnej oraz 1 punkt ECTS. 12
Toruń, dnia Szanowny/Szanowna Pan/Pani Dyrektor Uprzejmie proszę o przyjęcie na praktykę ciągłą w wymiarze.studenta/studentkę kierunku: pedagogika specjalna (specjalność: resocjalizacja). Praktyki studenckie na kierunku Pedagogika Specjalna na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK realizowane są zgodnie ze Standardami Kształcenia dla kierunku studiów Pedagogika Specjalna - studia I. Student we własnym zakresie winien znaleźć instytucję/ placówkę, w której mógłby odbywać praktykę, jak również opiekuna praktyk, który nieodpłatnie podjąłby się tej funkcji bowiem zgodnie z Zarządzeniem nr 68 Rektora UMK w Toruniu z dnia 7 lipca 2008 w sprawie wytycznych dotyczących odbywania praktyk studenckich Uczelnia nie pokrywa żadnych kosztów związanych z ich realizacją. Student odbywający praktyki zobowiązany jest do opłacenia składek z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i odpowiedzialności cywilnej. Uniwersytet zobowiązuje się do opracowania regulaminu praktyk i zapoznania z nim studenta; sprawowania nadzoru organizacyjnego nad przebiegiem praktyki oraz kontroli i oceny praktyki. Instytucja/placówka, która wyraziła zgodę na przyjęcie studenta na praktykę może żądać od Uniwersytetu odwołania studenta z praktyki w przypadku naruszenia w sposób rażący dyscypliny pracy. W załączeniu Regulamin- Wytyczne Realizacji Praktyk Studenckich na 13
Kierunku Pedagogika Specjalna. Opiekun praktyk z ramienia Uczelni dr Monika Dąbkowska email: monika.dabkowska@umk.pl; Katedra Pedagogiki Specjalnej. Z wyrazami szacunku INSTRUKACJA PRAKTYK ŚRÓDROCZNYCH NA KIERUNKU PEDAGOGIKA SPECJALNA Praktyki studenckie realizowane na kierunku Pedagogika Specjalna na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK zgodnie ze Standardami Kształcenia dla kierunku studiów Pedagogika Specjalna - studia I. Odbywają się w postaci praktyk śródrocznych oraz ciągłych. Praktyki ciągłe trwają 4 tygodnie; śródroczne obejmują semestry 1, 2, 3, 4 po 15 godzin w każdym semestrze. Czas trwania praktyk śródrocznych - semestry: 1, 2, 3, 4 po 15 godzin w każdym semestrze. A. Cel praktyk: 1. Poznanie pracy różnych typów placówek edukacyjnych, opiekuńczych, wychowawczych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych, a w szczególności tych, w których absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie. Praktyka: 2. Ma umożliwić Studentowi obserwację pracy pedagogów, terapeutów i innych specjalistów z zakresu rewalidacji i resocjalizacji, profilaktyki społecznej oraz zdobycie informacji o działalności placówki. 3. Ma umożliwić Studentowi poznanie specyfiki pracy różnych instytucji zajmujących się działalnością rewalidacyjną i resocjalizacyjną (w każdym semestrze poznawanych jest pięć instytucji); 4. Ma umożliwić Studentowi poznanie podopiecznych placówki; służyć kształtowaniu właściwych postaw wobec osób potrzebujących wsparcia w rozwoju i społecznym funkcjonowaniu. 5. Ma służyć kształtowaniu u Studenta cech osobowości niezbędnych u pedagoga specjalnego i pedagoga resocjalizacyjnego. 6. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności obserwacji i dokumentowania hospitowanych placówek. B. Program praktyk: 1. Zapoznanie Studenta z organizacją pracy hospitowanej placówki. 2. Zapoznanie Studenta z organizacją tygodnia i dnia pracy placówki. 3. Zapoznanie Studenta z zakresem obowiązków służbowych pracowników placówki. 14
4. Zapoznanie Studenta z dokumentacją prowadzoną przez kadrę pedagogiczną placówki. 5. Zapoznanie Studenta z metodami i formami pracy stosowanymi w działalności pedagogicznej (rewalidacyjne i resocjalizacyjnej) wobec podopiecznych. 6. Zapoznanie Studenta z formami współpracy kadry pedagogicznej dotyczącymi spraw podopiecznych, wymiany spostrzeżeń (zalecenie poczynienia określonych obserwacji własnych). C. Sposób dokumentacji praktyk: D. W każdym semestrze Student przygotowuje sprawozdanie końcowe z pobytu w hospitowanych instytucjach, w którym przedstawia: ich zadania, organizację pracy, kadrę pracowników oraz formy współpracy pomiędzy pracownikami i placówki z innymi instytucjami specjalistycznymi. E. Warunki zaliczenia praktyk: 1. Zaliczenie praktyk odbywa się po każdym semestrze przez osobę prowadzącą praktyki. Jest elementem uzyskania zaliczenia końcowego za wszystkie praktyki (śródroczne i ciągłe) w 6 semestrze. 2. Za wszystkie praktyki Student otrzymuje wpis zaliczenia z praktyk pedagogicznych dokonywany przez opiekuna praktyk z ramienia Katedry Pedagogiki Specjalnej oraz 1 punkt ECTS. Toruń, dnia Szanowny/Szanowna Pan/Pani Dyrektor Uprzejmie proszę o przyjęcie na praktykę ciągłą w wymiarze.studenta/studentkę kierunku: pedagogika specjalna (specjalność: resocjalizacja). Praktyki studenckie na kierunku Pedagogika Specjalna na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK realizowane są zgodnie ze Standardami Kształcenia dla kierunku studiów Pedagogika Specjalna - studia I. Student we własnym zakresie winien znaleźć instytucję/ placówkę, w której mógłby 15
odbywać praktykę, jak również opiekuna praktyk, który nieodpłatnie podjąłby się tej funkcji bowiem zgodnie z Zarządzeniem nr 68 Rektora UMK w Toruniu z dnia 7 lipca 2008 w sprawie wytycznych dotyczących odbywania praktyk studenckich Uczelnia nie pokrywa żadnych kosztów związanych z ich realizacją. Student odbywający praktyki zobowiązany jest do opłacenia składek z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i odpowiedzialności cywilnej. Uniwersytet zobowiązuje się do opracowania regulaminu praktyk i zapoznania z nim studenta; sprawowania nadzoru organizacyjnego nad przebiegiem praktyki oraz kontroli i oceny praktyki. Instytucja/placówka, która wyraziła zgodę na przyjęcie studenta na praktykę może żądać od Uniwersytetu odwołania studenta z praktyki w przypadku naruszenia w sposób rażący dyscypliny pracy. W załączeniu Regulamin- Wytyczne Realizacji Praktyk Studenckich na Kierunku Pedagogika Specjalna. Opiekun praktyk z ramienia Uczelni dr Monika Dąbkowska email: monika.dabkowska@umk.pl; Katedra Pedagogiki Specjalnej. Z wyrazami szacunku INSTRUKACJA PRAKTYK ŚRÓDROCZNYCH NA KIERUNKU PEDAGOGIKA SPECJALNA Praktyki studenckie realizowane na kierunku Pedagogika Specjalna na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK zgodnie ze Standardami Kształcenia dla kierunku studiów Pedagogika Specjalna - studia I. Odbywają się w postaci praktyk śródrocznych oraz ciągłych. Praktyki ciągłe trwają 4 tygodnie; śródroczne obejmują semestry 1, 2, 3, 4 po 15 godzin w każdym semestrze. Czas trwania praktyk śródrocznych - semestry: 1, 2, 3, 4 po 15 godzin w każdym semestrze. F. Cel praktyk: 1. Poznanie pracy różnych typów placówek edukacyjnych, opiekuńczych, wychowawczych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych, a w szczególności tych, w których absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie. Praktyka: 16
2. Ma umożliwić Studentowi obserwację pracy pedagogów, terapeutów i innych specjalistów z zakresu rewalidacji i resocjalizacji, profilaktyki społecznej oraz zdobycie informacji o działalności placówki. 3. Ma umożliwić Studentowi poznanie specyfiki pracy różnych instytucji zajmujących się działalnością rewalidacyjną i resocjalizacyjną (w każdym semestrze poznawanych jest pięć instytucji); 4. Ma umożliwić Studentowi poznanie podopiecznych placówki; służyć kształtowaniu właściwych postaw wobec osób potrzebujących wsparcia w rozwoju i społecznym funkcjonowaniu. 5. Ma służyć kształtowaniu u Studenta cech osobowości niezbędnych u pedagoga specjalnego i pedagoga resocjalizacyjnego. 6. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności obserwacji i dokumentowania hospitowanych placówek. G. Program praktyk: 1. Zapoznanie Studenta z organizacją pracy hospitowanej placówki. 2. Zapoznanie Studenta z organizacją tygodnia i dnia pracy placówki. 3. Zapoznanie Studenta z zakresem obowiązków służbowych pracowników placówki. 4. Zapoznanie Studenta z dokumentacją prowadzoną przez kadrę pedagogiczną placówki. 5. Zapoznanie Studenta z metodami i formami pracy stosowanymi w działalności pedagogicznej (rewalidacyjne i resocjalizacyjnej) wobec podopiecznych. 6. Zapoznanie Studenta z formami współpracy kadry pedagogicznej dotyczącymi spraw podopiecznych, wymiany spostrzeżeń (zalecenie poczynienia określonych obserwacji własnych). H. Sposób dokumentacji praktyk: I. W każdym semestrze Student przygotowuje sprawozdanie końcowe z pobytu w hospitowanych instytucjach, w którym przedstawia: ich zadania, organizację pracy, kadrę pracowników oraz formy współpracy pomiędzy pracownikami i placówki z innymi instytucjami specjalistycznymi. J. Warunki zaliczenia praktyk: 1. Zaliczenie praktyk odbywa się po każdym semestrze przez osobę prowadzącą praktyki. Jest elementem uzyskania zaliczenia końcowego za wszystkie praktyki (śródroczne i ciągłe) w 6 semestrze. 2. Za wszystkie praktyki Student otrzymuje wpis zaliczenia z praktyk pedagogicznych dokonywany przez opiekuna praktyk z ramienia Katedry Pedagogiki Specjalnej oraz 1 punkt ECTS. KATEDRA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ INSTRUKACJA PRAKTYK CIĄGŁYCH RESOCJALIZACJA Praktyki studenckie realizowane na kierunku Pedagogika Specjalna na Wydziale 17
Nauk Pedagogicznych UMK zgodnie ze Standardami Kształcenia dla kierunku studiów Pedagogika Specjalna - studia I. Odbywają się w postaci praktyk śródrocznych oraz ciągłych. Praktyki ciągłe trwają 4 tygodnie; śródroczne obejmują semestry 1, 2, 3, 4 po 15 godzin w każdym semestrze. Praktyka ciągła może być realizowana w trybie ciągłym dwutygodniowym lub dwa razy po jednym tygodniu. Miejsce, czas trwania i odbywania praktyk każdorazowo muszą zostać skonsultowane i zaakceptowane przez opiekuna/koordynatora praktyk w uczelni. Wszystkim praktykom ogółem zostaje przypisany w sumie 1 punkt ECTS. Student we własnym zakresie winien znaleźć instytucję lub placówkę, w której mógłby odbywać praktykę ciągłą, jak również opiekuna praktyk, który nieodpłatnie podjąłby się tej funkcji. Zgodnie z zarządzeniem Rektora UMK Uczelnia nie pokrywa żadnych kosztów związanych z organizacją praktyk ciągłych. Student odbywający praktyki zobowiązany jest do opłacenia składek z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i odpowiedzialności cywilnej. Praktyki ciągłe trwają łącznie cztery tygodnie. Praktyka może być odbywana w cyklu ciągłym dwutygodniowym lub jednotygodniowym. Praktyki winny odbywać się w przerwach międzysemestralnych. Rozpoczęcie praktyki powinno nastąpić nie wcześniej niż po 2 semestrze i zakończyć po piątym semestrze. Cele praktyk ciągłych: 1. Poznanie pracy różnych typów placówek resocjalizacyjnych, edukacyjnych, opiekuńczych, wychowawczych, terapeutycznych, a w szczególności tych, w których absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie; poznanie specyfiki pracy na letnich turnusach specjalistycznych. Praktyka: 2. Ma umożliwić Studentowi obserwację pracy placówki i zdobycie informacji o działalności placówki oraz innych form resocjalizacji osób niedostosowanych społecznie. 3. Ma umożliwić Studentowi konfrontację zdobywanej w trakcie studiów wiedzy teoretycznej z rzeczywistością praktyczną, tzn. przekład teorii na język praktyki. 4. Ma umożliwić Studentowi poznanie podopiecznych placówki, organizacji, służyć kształtowaniu właściwych postaw wobec osób potrzebujących wsparcia w rozwoju i społecznym funkcjonowaniu. 18
5. Ma umożliwić Studentowi kształtowanie cech osobowości niezbędnych u pedagoga resocjalizacyjnego. 6. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności obserwowania, planowania oraz dokumentowania zajęć. 7. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności analizowania pracy pedagoga, terapeuty, socjoterapeuty lub innego specjalisty i uczniów/podopiecznych/wychowanków podczas wspólnego omawiania działań realizowanych w czasie praktyk. 8. Ma umożliwić Studentowi nabycie umiejętności analizowania pracy własnej, jej efektów oraz pracy uczniów/podopiecznych/wychowanków. 9. Ma wzbogacić warsztat diagnostyczno-terapeutyczny Studenta. E. Program praktyk ciągłych: 1. Zapoznanie Studenta z organizacją pracy placówki (różne formy działań resocjalizacyjnych). 2. Zapoznanie Studenta z organizacją tygodnia i dnia pracy placówki (różne formy działań resocjalizacyjnych). 3. Zapoznanie Studenta z zakresem obowiązków służbowych pracowników placówki. 4. Zapoznanie Studenta z dokumentacją prowadzoną przez kadrę pedagogiczną placówki. 5. Zapoznanie Studenta z metodami i formami pracy stosowanymi w działalności pedagogicznej wobec podopiecznych. 6. Zapoznanie Studenta z formami współpracy kadry pedagogicznej dotyczącymi spraw podopiecznych, wymiany spostrzeżeń (zalecenie poczynienia określonych obserwacji własnych). 7. Student powinien obserwować podopiecznych w różnych sytuacjach życia placówki. 8. Student powinien hospitować różne typy zajęć z podopiecznymi, odbywające się na terenie placówki. 9. Student powinien podejmować próby nawiązywania kontaktu z podopiecznymi w sytuacjach, w których będzie to możliwe. 10. Student powinien podejmować (po uzgodnieniu z opiekunem) działania na rzecz włączania się w organizację wybranych zajęć dydaktycznych, wychowawczych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych. 11. Student powinien prowadzić obserwację wybranych podopiecznych. 12. Student powinien obserwować formy kontaktu werbalnego i pozawerbalnego pracowników placówki z jej podopiecznymi (w różnym wieku i z różnymi problemami rozwojowymi). 13. Student powinien zapoznać się z organizacją działań resocjalizacyjnych, z pracą biblioteki, np. szkolnej (jeśli funkcjonuje w placówce) oraz samorządu wychowanków i innych organizacji. 14. Student powinien poznać organizację innych zajęć realizowanych w placówce, np. pozalekcyjnych czy wspierających rozwój oraz funkcjonowanie psychospołeczne podopiecznych. 19
15. Student powinien pełnić dyżury podczas przerw lub w innych sytuacjach wymagających takiego zachowania. 16. Student powinien podejmować (po uzgodnieniu z opiekunem) działania na rzecz włączania się w organizację wybranych zajęć dydaktycznych, wychowawczych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych. 17. Student powinien przeprowadzić, pod kierunkiem opiekuna, różne typy zajęć dydaktycznych, wychowawczych i resocjalizacyjnych (nie mniej niż 6 zajęć łącznie). 18. Student powinien podejmować próby nawiązania kontaktu z rodzicami podopiecznych (jeśli będzie to możliwe). 19. Student powinien wykonywać inne, zlecone przez opiekuna zadania. 20. Student powinien uczestniczyć, jeśli to możliwe, w przeprowadzeniu wywiadów środowiskowych. 21. Student powinien poznać uregulowania prawne dotyczące osób z określonymi typami niedostosowania społecznego, przebywających w placówce lub innej formie działań resocjalizacyjnych. 22. Student powinien uczestniczyć (jeśli w trakcie trwania praktyki będą organizowane) w takich formach zajęć, jak: zebrania pracowników placówki, zebrania szkoleniowe, imprezy okolicznościowe. F. Sposób dokumentacji praktyk ciągłych: 1. Student w trakcie trwania praktyki prowadzi Dzienniczek praktyk. 2. Dzienniczek powinien zawierać: relacje z bieżących zajęć praktykanta, uwagi o ich przebiegu, refleksje pedagogiczne, sprawozdanie końcowe będące podsumowaniem praktyki, opinię placówki o przebiegu praktyki Studenta. 3. Przy opracowaniu sprawozdania końcowego mogą być pomocne następujące zagadnienia: moje miejsce w placówce; ja w relacjach z podopiecznymi (nawiązywanie kontaktów, pomoc w różnych sytuacjach, motywacja do pracy itp.); widzenie pracy dnia codziennego placówki w świetle wiadomości już zdobytych na studiach; interpretowanie zdarzeń pedagogicznych z punktu widzenia teorii przekład teorii na język praktyki; moje prośby włączenia się w nurt życia placówki pierwsze doświadczenia praktyczne. G. Warunki łącznego zaliczenia praktyk ciągłych i śródrocznych: 1. Zaliczenie praktyk powinno nastąpić nie później niż pod koniec 6 semestru studiów. 2. Zaliczenia praktyki w indeksie dokonuje opiekun, koordynator praktyki wyznaczony przez kierownika Katedry Pedagogiki Specjalnej. 3. Zaliczenie praktyk odbywa się podstawie potwierdzonego w placówkach, w których realizowane były praktyki Dzienniczka praktyk, opinii placówki, sprawozdań końcowych z praktyk oraz zaliczenia praktyk śródrocznych. 4. Rozliczenie praktyk stwierdza się wpisem zaliczenia do indeksu (str. 82-85) i do systemu USOS. 5. Całościowe zaliczenie praktyk odbywa się na podstawie zaliczenia wszystkich typów praktyk śródrocznych oraz ciągłych. 20
Za wszystkie praktyki Student otrzymuje wpis zaliczenia z praktyk pedagogicznych dokonywany przez opiekuna praktyk z ramienia Katedry Pedagogiki Specjalnej oraz 1 punkt ECTS 21
INSTRUKCJA DO PRAKTYK NA SPECJALNOŚCIACH: PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO- WYCHOWAWCZA ORAZ RESOCJALIZACJA Z PROFILAKTYKĄ SPOŁECZNĄ Praktykę odbywają studenci studiów stacjonarnych i niestacjonarnych pierwszego i drugiego stopnia Opiekun praktyk: Dr Anna Więcławska Cele i funkcje praktyk: Powiązanie poznanej teorii z praktycznym jej zastosowaniem w procesie opiekuńczo-wychowawczym i resocjalizacyjnym, pogłębienie całokształtu wiedzy pedagogicznej w czasie zajęć z różnymi wiekowo i sprawnościowo dziećmi i młodzieżą, doskonalenie praktycznej działalności w procesie opiekuńczo- wychowawczym i resocjalizacyjnym rozwijanie inicjatywy w organizowaniu i prowadzeniu zajęć rekreacyjno- wychowawczych, opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych kształtowanie pożądanej w dalszym procesie dydaktyczno- wychowawczym postawy etycznomoralnej, emocjonalnej, wiązanie praktykanta z placówką i jej środowiskiem jako terenem przyszłej pracy zawodowej kształtowanie pożądanej postawy zawodowej przyszłego wychowawcy, opiekuna, resocjalizatora (readaptatora). 22
Program praktyk: 1. Praktyka trwa 8 tygodni w systemie ciągłym, w formie wolontariatu, ustalonego za porozumieniem stron. 2. Student odbywa praktykę w placówce w wymiarze godzin obowiązujących na pełnym etacie dla danego stanowiska pracy, tzn. łączny czas praktyki w tym trybie winien odpowiadać wymiarowi czasu pracy nauczyciela lub opiekuna - wychowawcy zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin na danym etacie. 3. Student powinien odbyć praktykę pod kierunkiem opiekuna wyznaczonego przez daną placówkę. 4. Praktyka powinna polegać na aktywnym, poznawczym i praktycznym uczestniczeniu w życiu i działalności placówki. Student powinien: a) poznać administracyjno-prawne podstawy funkcjonowania placówki (warunki materialne i bytowe placówki, budżet placówki, jego rozplanowanie i przeznaczenie, itp.), b) poznać organizację pracy na terenie placówki w zakresie wynikającym ze specyfiki danej placówki (planowanie pracy w placówce, klimat i atmosfera placówki, formy i metody pracy, istniejące zespoły, koła zainteresowań itp.), c) poznać współdziałanie placówki ze środowiskiem, szczególnie z rodzinami podopiecznych -wychowanków placówek opiekuńczowychowawczych, d) samodzielnie, pod kontrolą opiekuna przeprowadzić różne formy zajęć z dziećmi w wymiarze 16 godzin, po uprzednim zatwierdzeniu konspektu zajęć przez opiekuna, e) towarzyszyć opiekunowi w podejmowaniu działań o charakterze opiekuńczo-wychowawczym, f) realizować inne prace zlecone przez opiekuna praktyki, a wynikające z pełnionej przez niego funkcji w ramach zatrudnienia w danej placówce, 23
g) przeprowadzić 16 godzin hospitacji różnych form zajęć organizowanych na terenie placówki (zapoznanie się z dokumentami placówki, uczestniczenie w radach pedagogicznych itp.) Sposób dokumentacji praktyk: Praktykę student rozpoczyna od spotkania z dyrektorem placówki, z którym ustalają harmonogram zajęć i plan pracy na czas praktyki. W czasie praktyki student powinien - zgodnie z otrzymaną szczegółową instrukcją - obserwować zajęcia związane z różnymi odcinkami pracy danej placówki, przeprowadzać różne zajęcia wynikające z normalnego rytmu pracy placówki; do prowadzonych zajęć powinien opracować konspekt zgodnie z otrzymanymi wskazówkami i przedstawić go do akceptacji opiekunowi w przeddzień prowadzonych zajęć. Nad realizacja programu praktyk czuwa opiekun studenta, który czuwa nad właściwym przebiegiem praktyki, udziela merytorycznych i metodycznych rad i wskazówek w czasie przygotowania zajęć, a po ich przeprowadzeniu wydaje stosowne zalecenia potwierdza w DZIENNIKU przebieg każdego dnia praktyki. Po zakończeniu praktyki omawia ze studentem jej przebieg i wpisuje do DZIENNIKA opinie wraz z oceną za wykonanie powierzonych zadań. Warunki zaliczenia W trakcie trwania praktyki student prowadzi dziennik praktyk. Zamieszcza w nim dzienne sprawozdania z przebiegu praktyki. Do dziennika należy dołączyć konspekty samodzielnie prowadzonych zajęć. 24
Pobyt studenta na praktyce powinien być potwierdzony pieczątką danej instytucji w dzienniczku praktyk. Dyrekcja placówki lub opiekun praktykanta zamieszcza w dzienniczku opinię słowną, wyrażającą stopień jego zainteresowania pracą z dziećmi, jego obowiązkowość, aktywność i efektywność działania oraz ocenę w skali obowiązującej na Uczelni (tj. od 2 do 5). Zaliczenia praktyki na Uczelni dokonuje opiekun praktyk na podstawie opinii i oceny wystawionej studentowi przez przedstawiciela danej placówki, dziennika praktyk i oraz syntetycznego sprawozdania z jej całościowego przebiegu zawierającego wnioski i refleksje osobiste. Wypełniony DZIENNIK praktyki wraz. z kompletem konspektów prowadzonych zajęć i innych materiałów student składa u odpowiedniego opiekuna w terminie 14 dni od zakończenia praktyki (nie później jednak niż do końca każdego semestru). W przypadku praktyki kolonijnej dokumentacje należy złożyć do 15 września. Niedotrzymanie terminu ustalonego spowoduje niezaliczenie praktyki. Zaliczenia praktyk oraz wpisów do indeksu dokonuje opiekun praktyk. Praktyki mogą odbywać się w następujących instytucjach: Ośrodki pomocy społecznej, Regionalne ośrodki polityki społecznej, Powiatowe centra pomocy rodzinie, Ośrodki adopcyjne, 25
Zawodowe rodziny zastępcze różnych typów, Placówki opiekuńczo-wychowawcze i resocjalizacyjne, Domy pomocy społecznej różnych typów, Świetlice środowiskowe, Centra i kluby integracji społecznej, Ośrodki wsparcia, Schroniska dla osób bezdomnych, samotnych matek, Ośrodki interwencji kryzysowej, Placówki organizujące usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, warsztaty terapii zajęciowej, organizacje pozarządowe realizujące statutowo cele i zadania opieki i resocjalizacji (Caritas). Kolonie letnie i obozy dla dzieci i młodzieży osieroconej, biednej, niedostosowanej społecznie, niepełnosprawnej, itp 26