WOJEWODA MAZOWIECKI Warszawa, 25 października 2017 r. WPS.S.431.1.10.2017.JZ Pani Anna Barczak vel Kajetaniak Dom Opieki Marianówka Polaki 30a 08-130 Kotuń WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 i art. 128 w związku z art. 22 pkt 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1769), zwanej dalej ustawą oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, Oddziału w Delegaturze-Placówce Zamiejscowej w Siedlcach przeprowadzili w dniu 9 sierpnia 2017 r. kontrolę kompleksową w prowadzonej przez Panią placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku pod nazwą Dom Opieki Marianówka w Polakach 32. Przedmiotem kontroli był standard usług socjalno-bytowych świadczonych przez placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku i przestrzeganie praw mieszkańców. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia kontroli. W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, podpisanym przez Panią bez zastrzeżeń w dniu 18 września 2017 r., przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
Podmiot prowadzący placówkę posiada zezwolenie Wojewody Mazowieckiego na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o którym mowa w ustawie decyzja Wojewody Mazowieckiego Nr 2085/2015 z dnia 17.08.2015 r. na czas nieokreślony. W wyniku działań kontrolnych ustalono następujący stan faktyczny: Placówka przeznaczona jest dla osób w podeszłym wieku, przewlekle chorych oraz niepełnosprawnych, posiada zezwolenie z liczbą 26 miejsc. Budynek, w którym funkcjonuje placówka jest parterowy z użytkowym poddaszem, wolnostojący, zaopatrzony w podstawowe media oraz pozbawiony barier architektonicznych. Na budynku umieszczona była tablica zawierająca nazwę placówki oraz informację o rodzaju posiadanego zezwolenia i numerze wpisu do rejestru placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. Wewnątrz budynku była informacja dotycząca zakresu działalności prowadzonej w placówce oraz siedziby podmiotu prowadzącego placówkę. W dniu kontroli w placówce zamieszkiwało 18 mieszkańców, w tym 13 kobiet i 5 mężczyzn. Najmłodszy mieszkaniec miał 73 lata, najstarszy 93 lata. Główne schorzenia występujące u mieszkańców wynikały z ich podeszłego wieku: zespół otępienny, choroba Alzheimera, stan po udarze. W placówce nie było osób leżących, 11 osób poruszało się na wózkach inwalidzkich, pozostałe samodzielnie. Wszyscy mieszkańcy wymagali pomocy w podstawowych czynnościach życiowych. Usługi opiekuńcze świadczyła pielęgniarka i 6 opiekunek zatrudnionych w placówce. Ponadto właścicielka placówki jest pielęgniarką oraz rehabilitantem i wykonuje usługi w tym zakresie. W ciągu dnia opiekę zapewniały mieszkańcom 2 opiekunki, pielęgniarka i właścicielka placówki. Opiekunki, które pracowały w dniu kontroli poinformowały, że do ich obowiązków należy pomoc mieszkańcom w czynnościach higienicznych, w ubieraniu i rozbieraniu się, w kąpieli, w spożywaniu posiłków, w przemieszczaniu się. Według informacji przekazanych przez właścicielkę kąpiel mieszkańców odbywa się nie rzadziej niż raz w tygodniu. W dniu kontroli, w ocenie inspektorów, mieszkańcy byli zadbani, ubrani odpowiednio do pory dnia i roku. W godzinach nocnych dyżur pełniła 1 opiekunka, w razie potrzeby wzywana była właścicielka mieszkająca obok placówki. Mieszkańcy, z którymi rozmawiano w dniu kontroli pozytywnie ocenili warunki pobytu w placówce. Powiedzieli, że są zadowoleni ze sposobu świadczenia usług, który uwzględnia 2
ich stan zdrowia, indywidualne potrzeby i możliwości. Nie zgłaszali zastrzeżeń w odniesieniu do przestrzegania ich praw oraz świadczonych usług bytowych i opiekuńczych w placówce. Zgodnie z art. 68a ust. 1 lit. d właścicielka założyła ewidencję stosowania na terenie placówki przymusu bezpośredniego, w której nie było wpisów o stosowaniu przymusu bezpośredniego wobec mieszkańców. W dniu kontroli złożyła oświadczenie, że nie stosowano przymusu bezpośredniego wobec mieszkańców. Większość mieszkańców odwiedzana była codziennie przez rodzinę, która mieszka w pobliżu, tylko jedna osoba odwiedzana była bardzo rzadko. Opiekunki organizowały czas wolny mieszkańcom zgodnie z ich życzeniem (np. robótki ręczne, wspólne śpiewanie, czytanie na głos, rozmowa, modlitwa, spacery). Mieszkańcy mieli możliwość korzystania z podręcznej biblioteczki. Odwiedzani byli przez Panie z Koła Seniora Nasz Kotuń, młodzież z Oazy i księdza z miejscowej Parafii. Właścicielka placówki, udzielała mieszkańcom pomocy w utrzymywaniu kontaktów z otoczeniem, w zakupach oraz w załatwianiu spraw osobistych. Mieszkańcy mieli zapewnią pomoc w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych zapisani byli do lekarza rodzinnego w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Siedlcach, Przychodnia w Bojmiu. Właścicielka poinformowała, że lekarz rodzinny przybywa do placówki w razie potrzeby. Placówka współpracowała również ze specjalistami: psychiatrą i pulmonologiem/specjalistą medycyny rodzinnej w ramach praktyki prywatnej. Wizyty u innych specjalistów odbywały się w ramach NFZ lub wizyt prywatnych. Z przedstawionej przez właścicielkę dokumentacji wynika, że w okresie kontrolowanym mieszkańcy byli konsultowani na terenie placówki przez lekarza rodzinnego, psychiatrę i pulmonologa. Pielęgniarka zatrudniona w placówce rozdziela leki i podaje mieszkańcom zgodnie ze zleceniem lekarzy. Leki zabezpieczone były w szafie zamykanej na klucz. Rehabilitację medyczną prowadzi rehabilitant (właścicielka placówki). W dniu kontroli pokoje mieszkalne 2 i 3-osobowe znajdowały się na parterze i na poddaszu budynku. Powierzchnia pokoi przypadająca na jednego mieszkańca oraz ich wyposażenie były zgodne ze standardem określonym w art. 68 ust. 4 pkt 3 ustawy. Na terenie placówki zainstalowany był monitor wizyjny z podglądem z kamer umieszczonych w pokojach mieszkańców. Inne pomieszczenia użytkowe nie były monitorowane. W 6 umowy o świadczenie opieki zawarty jest następujący zapis: Zleceniobiorca oświadcza, że w Domu Opieki działa system monitoringu wizyjnego. Zleceniobiorca oświadcza, że monitoring wizyjny jest wykorzystywany jedynie do zapewnienia właściwej opieki pensjonariuszom, przy zachowaniu ich prawa do godności, 3
wolności, intymności oraz poczucia bezpieczeństwa, a zapis monitoringu jest przechowywany nie dłużej niż 24 godziny. Pensjonariusz wyraża zgodę na stosowanie przez Zleceniobiorcę monitoringu wizyjnego, na warunkach określonych w ust. 5. W placówce nie było tablic informujących o tym, że pokoje mieszkalne są monitorowane. W zakresie liczby i wyposażenia łazienek i toalet placówka spełniała obowiązujący standard określony w ustawie. W placówce znajdowały się następujące pomieszczenia: pokój dziennego pobytu służący jako jadalnia, pomieszczenie do rehabilitacji, aneks kuchenny, pomieszczenie do prania i suszenia, gabinet doraźnej pomocy medycznej. Dodatkowo w placówce była kuchnia, w której przygotowywano posiłki dla mieszkańców. Mieszkańcy mieli zapewnione posiłki, w tym dietetyczne (śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek, kolację) zgodnie z art. 68 ust. 6 ustawy. Ponadto mieszkańcy mieli dostęp do drobnych posiłków i napojów między posiłkami. W dniu kontroli pomocy w spożywaniu posiłków wymagało 9 osób, 1 osoba była karmiona. Podczas czynności kontrolnych ustalono, że środki higieny osobistej i przybory toaletowe zapewniane były przez rodzinę mieszkańca lub przez placówkę, środki czystości zapewniała placówka. W dniu kontroli w placówce było czysto, właścicielka poinformowała, że pomieszczenia sprzątane są codziennie przez opiekunki. W placówce prowadzona była dokumentacja mieszkańców, która zawierała: umowę o świadczenie usług w placówce podpisaną przez mieszkańca i członka rodziny wnoszącego odpłatność, dane identyfikacyjne osób przebywających w placówce, dane kontaktowe rodziny, dane opiekunów prawnych osób ubezwłasnowolnionych, informacje dotyczące stanu zdrowia mieszkańców, zalecenia lekarskie, ewidencję przypadków korzystania ze świadczeń zdrowotnych na terenie placówki. W dokumentacji mieszkańców brak było informacji o wydanych orzeczeniach. Właścicielka poinformowała, że mieszkaniec i jego rodzina w momencie podpisywania umowy o świadczenie usług proszeni są o dostarczenie wydanych orzeczeń. Wśród mieszkańców były 3 osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. W dokumentacji mieszkańców brak było zgody sądu opiekuńczego na umieszczenie w placówce osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie. Zgodnie z art. 155 w związku z art. 175 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. 2017 poz. 682) sprawowanie opieki nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie podlega nadzorowi sądu opiekuńczego. Nadzór ten przejawia się między innymi w tym, że opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszystkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku ubezwłasnowolnionego całkowicie (art. 156 k.r. i o.). Umieszczenie podopiecznego w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku jest z całą pewnością ważniejszą sprawą 4
w rozumieniu przepisów, dotyczącą osoby ubezwłasnowolnionej. W związku z powyższym należy zobligować opiekunów prawnych do uzyskania zezwolenia sądu na umieszczenie podopiecznego w placówce. Wobec przedstawionej oceny funkcjonowania jednostki poddanej kontroli, zwracam się do Pani o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Uzupełnić dokumentację osób ubezwłasnowolnionych całkowicie o zezwolenie sądu opiekuńczego na umieszczenie osoby w placówce zapewniającej całodobową opiekę zgodnie z art. 175 w związku z art. 156 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2017 poz. 682). 2. Zamieścić w widocznym miejscu w budynku informację, że pokoje mieszkalne w placówce są monitorowane. 3. Dokumentację mieszkańców uzupełnić o orzeczenia, o których mowa w art. 68a ww. ustawy o pomocy społecznej. Pouczenie: 1. O sposobie realizacji zaleceń proszę poinformować tut. Wydział w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma. 2. Zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1769), kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej. Adres do korespondencji: Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, pl. Bankowy, 00-950 Warszawa. 3. Zgodnie z art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1769), kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6000 zł. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wioletta Kucharska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 5