Historia - pomoc dla gimnazjalisty. Opracowała- mgr Monika Danek 1 Daty Postacie i ludy Pojęcia Ok. 10 tysięcy lat temu Źródła rewolucja neolityczna Prehistoria Paleolit Neolit Rewolucja neolityczna Historia Ok. 5 tysięcy lat temu Cywilizacja początki cywilizacji w Społeczeństwo Mezopotamii i w dolinie Państwo Nilu. Starożytność Sumerowie Żyzny Półksiężyc Król Babilonii Hammurabi Mezopotamia Kodeks króla Hammurabiego Faraon Piramida Mumia księga umarłych Monarchia despotyczna Politeizm Abraham Hieroglify Mojżesz Monoteizm Król Izraela Dawid Biblia Król Izraela Salomon Dekalog ziemia obiecana Tora niewola babilońska Synagoga Żydzi Rabin Fenicjanie Jonowie 776 r. przed Chr. pierwsze igrzyska Dorowie olimpijskie Achajowie 490 rok przed Chr. bitwa Polis Wychowanie spartańskie pod Maratonem Perykles Demokracja 480 rok przed Chr. bitwa Homer Akropol w wąwozie pod Sokrates Termopilami Platon Arystoteles Aleksander Macedoński 753 rok przed Chr. Romulus i Remus założenie Rzymu Hannibal kości zostały rzucone 31 rok przed Chr. bitwa Juliusz Cezar Republika pod Akcjum, Rzym stał się Spartakus cesarstwem. Forum Romanum Brutus Gladiator 313 r. edykt mediolański Kleopatra cesarza Konstantyna Koloseum w Rzymie Jezus Chrystus
równouprawnienie chrześcijan z wyznawcami innych religii w cesarstwie rzymskim. 392 r. cesarz Teodozjusz Wielki uczynił chrześcijaństwo religią obowiązującą w cesarstwie rzymskim 476 r. upadek cesarstwa zachodniorzymskiego symboliczne zakończeni starożytności i początek średniowiecza 622 r. hidżra ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny początek ery muzułmańskiej 800 r. koronacja Karola Wielkiego, władcy państwa Franków na cesarza 843 r. traktat w Verdun podział państwa Franków na trzy części, które dały początek Francji, Niemiec i Włoch 962 r. koronacja króla Niemiec Ottona I na cesarza. Początek I Rzeszy Niemieckiej. 966 r. chrzest Polski 1000 r. zjazd w Gnieźnie 1018 r. pokój w Budziszynie, na mocy którego przyłączono do Polski Milsko i Łużyce. Wyprawa Bolesława Chrobrego przeciw Rusi Kijowskiej 1025 r. koronacja Bolesława Chrobrego Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa pierwsza połowa XI w. Arabowie Mahomet Cyryl i Metody Karol Wielki Otton I Mieszko I Dobrawa Otton III Bolesław Chrobry Św. Wojciech Prusowie Akwedukty pokój rzymski Apostołowie Kościół Biskup Sobór Synod Patriarcha Barbarzyńcy Słup milowy Romanizacja prowincji rzymskich Pokonana Grecja zwyciężyła Rzym Koran Islam Muzułmanin Meczet papież Arcybiskupstwo Chrystianizacja Berło Korona Rycerz Wasal Senior Lenno Styl romański Styl gotycki Zakon Klasztor Benedyktyni 2
1054 r. podział Kościoła na rzymskokatolicki i prawosławny 1076 rok koronacja Bolesława Śmiałego na króla Polski. 1077 r. cesarz Henryk IV ukorzył się w Canossie przed papieżem Grzegorzem IV 1109 r. wyprawa niemiecko czeska przeciw Polsce. Bohaterska obrona Głogowa. 1138 r. Testament Bolesława Krzywoustego. Początek rozbicia dzielnicowego w Polsce. Bolesław Śmiały Św. Stanisław, biskup krakowski Papież Grzegorz VII Cesarz Henryk IV Bolesław Krzywousty Gall Anonim Henryk V Spór miedzy papieżem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV o uwolnienie Kościoła spod wpływów władzy świeckiej. Rozbicie dzielnicowe Gród Zamek Monarchia patrymonialna Wyprawy krzyżowe Zakony rycerskie Słowianie połabscy Św. Franciszek z Asyżu Asceza Franciszkanie Jan Hus Joanna d Arc Hanza Cechy rzemieślnicze Gildie kupieckie Lichwa Uniwersalizm średniowiecza Uniwersytet Katedra Herezja Niewola awiniońska papieży Husytyzm Stany społeczne w średniowieczu Trójpolówka 3 1226 r. sprowadzenie do Polski zakonu krzyżackiego przez księcia Konrada Mazowieckiego 1241 r. bitwa pod Legnicą 1295 r. koronacja Przemysła II na króla Polski 1320 r. koronacja Władysława Łokietka na króla zjednoczenie Polski 1364 r. Założenie Akademii Wincenty Kadłubek Władysław Łokietek Kazimierz Wielki Dynastia Piastów Ludwik Węgierski Jadwiga Andegaweńska Władysław Jagiełło Paweł Włodkowic Przywileje szlacheckie Folwark Pańszczyzna Unia personalna
Krakowskiej 1374 r. przywilej w Koszycach 1385 r. unia polsko litewska w Krewie 1400 r. odnowienie Akademii Krakowskiej przez Jagiełłę i Jadwigę Uniwersytet Jagielloński 15 lipca 1410 r. bitwa pod Grunwaldem 1444 r. bitwa pod Warną 1454 1466 wojna trzynastoletnia z Krzyżakami 1453 r. zdobycie Konstantynopola przez Turków Ok. 1450 r. Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga 1492 odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba kres średniowiecza 1519 1521 pierwsza podróż dookoła świata 1505 r. konstytucja nihil novi 1517 wystąpienie Marcina Lutra 1525 r. hołd pruski 1545 1563 sobór trydencki 1555 r. pokój religijny w Niemczech (czyja władza tego religia) Mikołaj Trąba Wit Stwosz Kazimierz Jagiellończyk Krzysztof Kolumb Ferdynand Magellan Jan Gutenberg Leonardo da Vinci Michał Anioł Mikołaj Kopernik Andrzej Frycz Modrzewski Jan Kochanowski Mikołaj Rej Aleksander Jagiellończyk Jan Długosz Zygmunt I Stary Bona Sorza Albrecht Hohenzollern Zygmunt II August Marcin Luter Jan Kalwin Henryk VIII król Anglii Ignacy Loyola Humanizm Odrodzenie Konkwistadorzy Protestanci Reformacja Hugenoci Purytanie Anglikanizm Towarzystwo Jezusowe 1569 unia lubelska 23/24 sierpnia 1572 r. noc św. Bartłomieja we Francji 1573 r. akt konfederacji warszawskiej 1573 r. pierwsza wolna elekcja Państwo bez stosów nie jestem królem waszych sumień Demokracja szlachecka Bezkrólewie Interrex Pacta conventa 4
5 1569 unia brzeska 1605 r. bitwa pod Kircholmem 1610 r. bitwa pod Kłuszynem 1648 r. wybuch powstania kozackiego pod wodzą Bohdana Chmielnickiego 1654 układ w Perejasławiu 1658 r. ugoda w Hadziaczu 1667 r. rozejm w Andruszowie 1655 1660 potop szwedzki 1672 r. pokój z Turcją w Buczaczu 12 września 1683 r. bitwa pod Wiedniem 1699 r. pokój z Turcją w Karłowicach 1732 r. traktat trzech czarnych orłów 1740 r. założenie Collegium Nobilium przez Stanisława Konarskiego 1764r. elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego Henryk Walezy Anna Jagiellonka Jan Zamoyski Stefan Batory Rubens Rembrandt Kartezjusz Newton Ludwik XIV król Francji Kardynał Richelieu Zygmunt III Waza Jan Karol Chodkiewicz Stanisław Żółkiewski Bohdan Chmielnicki Władysław IV Waza Stefan Czarniecki Jerzy Lubomirski Jan Kazimierz Waza Michał Korybut Wiśniowiecki Jan Sobieski August II Mocny Wolter Rousseau Monteskiusz Piotr I Wielki, car Rosji Katarzyna II, caryca Rosji Stanisław August Poniatowski Ignacy Krasicki Adam Naruszewicz Julian Ursyn Niemcewicz Hugo Kołłątaj Bernardo Belotto Artykuły henrykowskie Wolna elekcja Król niemalowany Barok Absolutyzm Barok na usługach Kościoła państwo to ja Król słońce Dymitriady Kozacy Liberum veto Rokosz szlachecki Sarmatyzm Lew Lechistanu Oświecenie Klasycyzm Empiryzm Racjonalizm Deizm Ateizm Fizjokratyzm Liberalizm ekonomiczny Płodozmian Car Cerkiew Obiady czwartkowe Łazienki w Warszawie Konfederacja targowicka Epoka stanisławowska
6 1765 r. założenie Szkoły Rycerskiej w Warszawie 1768 r. konfederacja barska 1772 r. I rozbiór Polski 1773 r. utworzenie Komisji Edukacji Narodowej 1788 1792 obrady Sejmu Wielkiego 3 maja 1791r. uchwalenie przez Sejm Wielki Ustawy Rządowej (Konstytucji 3 Maja) 1793 II rozbiór Polski 1794 powstanie kościuszkowskie; bitwa pod Racławicami, bitwa pod Maciejowicami 1795 III rozbiór Polski 4 lipca 1776 r. Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych 14 lipca 1789 r. zburzenie Bastylii wybuch Wielkiej Rewolucji Burżuazyjnej we Francji 1797 r. utworzenie Legionów Polskich we Włoszech 1804 r. Napoleon Bonaparte wprowadził Kodeks Cywilny i koronował się na cesarza Francuzów 1805 r. bitwa pod Austerlitz, kres I Rzeszy Niemieckiej. 1807 r. traktat w Tylży, utworzenie Księstwa Warszawskiego. 1812 r. wyprawa Napoleona przeciwko Rosji 1813 r. klęska Napoleona w bitwie narodów pod Lipskiem 1815 r. Kongres wiedeński. Utworzenie Królestwa Polskiego 29/30 listopada 1830 r. wybuch powstania Seweryn Rzewuski Szczęsny Potocki Ksawery Branicki Tadeusz Kościuszko Jan Henryk Dąbrowski Jakub Jasiński Jan Kiliński Bartosz Głowacki Tomasz Wawrzecki Jerzy Waszyngton Tomasz Jefferson Ludwik XVI, król Francji Maksymilian Robespierre Józef Wybicki Napoleon Bonaparte Książę Józef Poniatowski Piotr Wysocki Józef Chłopicki Józef Sowiński Ksawery Drucki-Lubecki Adam Jerzy Czartoryski Joachim Lelewel Jakub Szela Uniwersał połaniecki Kosynierzy Rzeź Pragi Kongres Stanów Zjednoczonych Jakobini Gilotyna Terror sto dni Napoleona Święte przymierze Tańczący kongres
listopadowego 1846 r. powstanie krakowskie 22/23 stycznia 1863 wybuch powstania styczniowego 1860 1865 wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych Edward Dembowski Ludwik Mierosławski Józef Bem Romuald Traugutt Marian Langiewicz Abraham Lincoln Giuseppe Garibaldi Wiktor Emanuel II, król Włoch Otto von Bismarck Wielka Emigracja Hotel Lambert Rabacja galicyjska Wiosna Ludów Kolonializm branka abolicjoniści 1870 r. zjednoczenie Włoch 7 1871 r. zjednoczenie Niemiec 1904 1905 r. wojna rosyjsko japońska 1905 r. rewolucja w Rosji 1914 1918 I wojna światowa 5 listopada 19116 r. akt 5 listopada 11listopada 1918 r. rozejm w Campiegne. Polska odzyskała niepodległość Marzec 1918 r. rewolucja lutowa w Rosji 7 listopada 1917 r. rewolucja bolszewicka w Rosji 15 sierpnia 1920 r. bitwa pod Warszawą cud nad Wisłą 17 marca 1921 r. uchwalenie konstytucji marcowej Karol Marks Włodzimierz Lenin Karol Darwin Michał Drzymała Józef Piłsudski Wincenty Witos Roman Dmowski Ignacy Paderewski Józef Haller Woodrow Thomas Wilson Lucjan Żeligowski bolszewicy teoria ewolucji germanizacja Kulturkampf Wóz Drzymały Partia polityczna Ruch ludowy Ruch socjalistyczny Ruch robotniczy Ruch narodowy kocioł bałkański Ententa Trójprzymierze Państwa centralne Wojna pozycyjna Wojna błyskawiczna Komitet Narodowy Polski Błękitna Armia Traktat wersalski Liga Narodów Plebiscyt Legiony Polskie Pierwsza kompania kadrowa Koncepcje granic Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.; idea federacyjna (Piłsudski), idea inkorporacyjna (Dmowski)
1922 r. zabójstwo prezydenta Gabriela Narutowicza 1926 r. zamach majowy Józefa Piłsudskiego Stanisław Wojciechowski Ignacy Mościcki Powstanie wielkopolskie Wolne Miasto Gdańsk Litwa Środkowa 8 1929 r. Wielki kryzys 23 kwietnia 1935 r. uchwalenie konstytucji kwietniowej 23 sierpnia 1939 r. pakt Ribbentrop Mołotow 1 września 1939 r. wybuch II wojny światowej 17 września 1939 agresja ZSRR na Polskę 1 sierpnia 1944 r. wybuch powstania warszawskiego 8 maja 1945 r. kapitulacja Niemiec 6 i 9 sierpnia 1945 r. zrzucenie bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki Czerwiec 1956 r. krwawo stłumione protesty robotników w Poznaniu Grudzień 1970 r. - krwawo stłumione protesty robotników na Wybrzeżu 16 października 1978 r. wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża Sierpień 1980 r. powstanie NSZZ Solidarność 13 grudnia 1981 r. wprowadzenie stanu wojennego 4 i 18 czerwca 1989 r. częściowo wolne wybory parlamentarne w Polsce 1999 r. przystąpienie Polski do NATO Józef Stalin Benito Mussolini Adolf Hitler Albert Einstein Edward Rydz-Śmigły Tadeusz Kutrzeba Władysław Anders Władysław Sikorski Stanisław Mikołajczyk Winston Churchill Nikita Chruszczow Ronald Reagan Michaił Gorbaczow Stanisław Mikołajczyk Bolesław Bierut Władysław Gomułka Stefan Wyszyński Edward Gierek Wojciech Jaruzelski Lech Wałęsa Ryszard Kaczorowski Jan Paweł II Tadeusz Mazowiecki Leszek Balcerowicz Jan Olszewski Aleksander Kwaśniewski Lech Kaczyński Komunizm ZSRR Faszyzm Nazizm NKWD GUŁAG NSDAP Obrona Westerplatte Bitwa nad Bzurą Państwa osi Bitwa o Anglię Armia Krajowa Szare Szeregi Generalne Gubernatorstwo Konspiracja Polskie Państwo Poziemne Rząd emigracyjny Zbrodnia katyńska Obozy koncentracyjne Holocaust Konferencja w Jałcie PKWN Plan Marshalla Zimna wojna RWPG Układ Warszawski NATO EWWS EWG Unia Europejska Broń masowego rażenia Kraje trzeciego świata PZPR Obrady okrągłego stołu
2004 r. przystąpienie Polski do Unii Europejskiej 9