KSZTAŁTOWANIE WARUNKÓW PRACY ZGODNIE Z WYMAGANIAMI BEZPIECZEŃSTWA PRACY I ERGONOMII Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 46
Elementy systemu zarządzania bhp Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy stanowią część ogólnego systemu zarządzania organizacją, która obejmuje: strukturę organizacyjną planowanie zakresy odpowiedzialności zasady postępowania procedury procesy oraz zasoby ludzkie, rzeczowe i finansowe Są one potrzebne do opracowania, wdraŝania, realizowania, przeglądu oraz utrzymywania polityki bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 47
WdroŜenie systemu zarządzania WdroŜenie systemu zarządzania bhp ułatwia spełnianie wymagań obowiązującego prawa, np. w zakresie kompleksowej działalności profilaktycznej, na którą składa się m.in.: ocena ryzyka zawodowego zapewnienie i stosowanie najlepszych środków ochrony indywidualnej szkolenie i informowanie pracowników oraz konsultowanie z nimi działań dotyczących bhp. To wszystko z kolei pozwala osiągnąć większą przynoszącą wymierne korzyści skuteczność działań w zakresie bhp. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 48
Skuteczność systemu zarządzania bhp Na skuteczny system zarządzania składa się: zaangaŝowanie kierownictwa w działania na rzecz poprawy bhp, którego wyrazem jest ustalenie i wdroŝenie polityki bhp planowanie działań słuŝących realizacji polityki bhp stworzenie warunków do realizacji planów działań kontrolowanie realizacji planów i funkcjonowania systemu oraz przeprowadzanie działań korygujących lub zapobiegawczych dokonywanie okresowych przeglądów i doskonalenie wdroŝonego systemu zarządzania bhp. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 49
Efekty skuteczności systemu zarządzania bhp WdroŜony system zarządzania bhp jest skuteczny, jeŝeli: zapewnia spełnianie wszystkich wymagań wynikających z przepisów prawa z zakresu bhp oraz prowadzi do faktycznej poprawy warunków pracy. Miarą skuteczności systemu zarządzania bhp jest: zmniejszenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związanych z nimi strat zmniejszenie nieobecności chorobowej pracowników zwiększenie wydajności i poprawa jakości pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 50
Pojęcie ergonomii Ergonomia często określana jest jako wielofunkcyjna nauka zajmująca się przystosowaniem: narzędzi i maszyn środowiska i warunków pracy do anatomicznych i psychofizycznych cech człowieka, zapewniając sprawne, wydajne i bezpieczne wykonywanie przez niego pracy. Ergonomiczna optymalizacja warunków pracy jest stosowana we wszystkich gałęziach przemysłu, handlu, komunikacji, w pracy biurowej. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 51
Przedmiot ergonomicznego stanowiska pracy Przedmiotem ergonomicznego projektowania stanowiska pracy są relacje zachodzące między: człowiekiem strukturą techniczną rodzajem wykonywanych czynności. Dlatego zgodnie z zasadami ergonomii naleŝy przestrzeń, środowisko i organizację pracy dostosowywać do człowieka. Wszystkie trzy elementy występujące w układzie: człowiek środki pracy środowisko są waŝne dla właściwego kształtowania warunków pracy, ze względu na ich wzajemne oddziaływanie. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 52
Ergonomiczne konstruowanie i budowanie maszyn Maszyny oraz inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby: zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zabezpieczały pracownika przed: urazami działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych poraŝeniem prądem elektrycznym nadmiernym hałasem szkodliwymi wstrząsami działaniem wibracji i promieniowania szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy uwzględniały zasady ergonomii. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 53
WdraŜanie zasad ergonomii Efektem wdraŝania zasad ergonomii są: zmniejszenie znaczenia róŝnic indywidualnych zmniejszenie znaczenia czynnika szkolenia zawodowego zmniejszenie zmęczenia pracą zwiększenie wydajności pracy zapobieganie patologicznym skutkom wykonywania pracy, czyli ograniczenie ilości chorób zawodowych zmniejszenie liczby wypadków przy pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 54
Ograniczanie oddziaływania czynników szkodliwych Przy projektowaniu budynków zakładów produkcyjnych naleŝy pamiętać, aby: budynki i pomieszczenia, w których jest wymagana cisza były oddzielone od budynków i pomieszczeń, w których odbywają się hałaśliwe procesy produkcyjne, maszyny i urządzenia były grupowane, jeśli jest to moŝliwe, w oddzielnych pomieszczeniach według stopnia ich hałaśliwości. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 55
Środki ochrony indywidualnej JeŜeli czynników szkodliwych dla zdrowia, nie udało się wyeliminować przez zastosowanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych, naleŝy zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej, odpowiednie do rodzaju i poziomu zagroŝeń. Środki ochrony indywidualnej bezpłatnie musi dostarczyć pracownikom pracodawca. To równieŝ on: ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne zapewnia ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkaŝanie. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 56
Mechanizacja i automatyzacja Poprzez wykorzystanie automatyzacji, sygnalizacji oraz zdalnego sterowania pomieszczeń dla pracowników moŝna zlokalizować w odległości kilkudziesięciu, a nawet kilkuset metrów od urządzeń. Mechanizacja i automatyzacja procesów technologicznych w powiązaniu z kabinami sterowniczymi dla obsługi jest jednym z najbardziej nowoczesnych i skutecznych sposobów eliminacji zagroŝenia, takich jak: hałas wibracje i inne czynniki szkodliwe (np. zapylenie, wysoka temperatura, urazy). Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 57
Organizacja stanowisk pracy NaleŜy zadbać, aby: kaŝde miejsce pracy, w którym moŝe wystąpić zagroŝenie dla pracowników było odpowiednio oznakowane i zabezpieczone wszystkie odkryte otwory były właściwie ogrodzone i oznakowane niebezpieczne przejścia i miejsca groŝące potknięciem, upadkiem czy uderzeniem równieŝ były właściwie oznakowane. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 58
Metody organizacyjne Metody organizacyjne są uzupełnieniem technicznych metod ograniczania czynników szkodliwych dla zdrowie i polegają m.in. na: odsunięciu stanowisk pracy od źródeł naraŝenia skracaniu czasu pracy w ciągu zmiany roboczej wprowadzaniu przerw w pracy wprowadzaniu większej liczby zmian roboczych/produkcyjnych rozgęszczaniu źródeł hałasu i stanowisk pracy wydzieleniu specjalnych pomieszczeń do odpoczynku rotacji pracowników na stanowiskach pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 59
Profilaktyczna opieka medyczna Pracownicy podlegają badaniom: wstępnym okresowym kontrolnym Ustalenie stanu zdrowia przed zatrudnieniem na danym stanowisku. Wczesne wykrywanie ewentualnych zmian chorobowych. Ustalenie zdolności do pracy po nieobecności dłuŝszej niŝ 30 dni, z powodu choroby. Nie moŝna dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 60
InstruktaŜ stanowiskowy Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a takŝe dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Przed dopuszczeniem pracownika do pracy na określonym stanowisku naleŝy go przeszkolić tym stanowisku, na którym będzie zatrudniony przeprowadzić instruktaŝ stanowiskowy. InstruktaŜ stanowiskowy moŝe przeprowadzić wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami, jeŝeli posiada odpowiednie: kwalifikacje doświadczenie zawodowe oraz jest przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktaŝu stanowiskowego. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 61
Hałas i drgania mechaniczne Hałas Drgania mechaniczne to kaŝdy niepoŝądany dźwięk, który moŝe być uciąŝliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub moŝe zwiększać ryzyko wypadku przy pracy. to drgania lub wstrząsy przekazywane do organizmu człowieka przez części ciała mające bezpośredni kontakt z drgającym obiektem. Dzielimy je na: drgania miejscowe działające na organizm człowieka i przenoszone bezpośrednio przez kończyny górne. drgania ogólne o ogólnym działaniu na organizm człowieka, przekazywane do organizmu jako całości przez stopy lub części tułowia, w szczególności miednicę lub plecy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 62
Program działań organizacyjno-technicznych W przypadku osiągnięcia lub przekroczenia w środowisku pracy wartości: dla hałasu: poziom ekspozycji na hałas w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub w ciągu tygodnia pracy 80 db, szczytowego poziomu dźwięku 135 db. dla drgań: w postaci drgań miejscowych: dla ekspozycji dziennej 2,5 m/s 2, w postaci drgań ogólnych: dla ekspozycji dziennej 0,5 m/s 2. pracodawca ma obowiązek sporządzenia i wprowadzenia w Ŝycie programu działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia naraŝenia na hałas lub drgania mechaniczne. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 63
Techniczne metody ograniczania hałasu WyróŜnić moŝemy następujące techniczne metody ograniczania hałasu: zmniejszenie emisji dźwięku stosowanie obudów dźwiękochłonno-izolacyjnych stosowanie tłumików akustycznych stosowanie ekranów akustycznych wykorzystywanie materiałów dźwiękochłonnych Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 64
Techniczne metody ograniczania drgań mechanicznych Wśród technicznych metod ograniczania drgań mechanicznych moŝna wyróŝnić: ograniczanie drgań u źródła ich powstawania automatyzację procesów technologicznych i zdalne sterowanie źródłami drgań ograniczanie drgań na drodze ich rozprzestrzeniania, rozchodzenia się. minimalizacja luzów poprawa wyrównowaŝenia elementów wirujących eliminacja wzajemnych uderzeń elementów współpracujących i ich właściwy montaŝ właściwe mocowanie maszyn do podłoŝa fundamentowanie. separacja fundamentów maszyn i urządzeń od otoczenia stosowanie materiałów wibroizolacyjnych w róŝnej postaci w odniesieniu do drgań miejscowych stosowanie środków ochrony indywidualnej w postaci rękawic antywibracyjnych. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 65