Zespół Analiz Ekonomicznych: Dorota Strauch, CFA Kierownik Zespołu Analiz Ekonomicznych tel. +48 609 920 663 dorota.strauch@raiffeisen.pl Paweł Radwański Główny Ekonomista tel. (22) 347 75 95 pawel.radwanski@raiffeisen.pl Wojciech Stępień, CFA Analityk Rynków Finansowych (rynek walutowy) tel. (22) 347 75 96 wojciech.stepien@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych (rynek giełdowy i surowcowy) tel. (22) 347 75 97 mateusz.namysl@raiffeisen.pl KOMENTARZ EKONOMICZNY Według danych GUS, listopad przyniósł poprawę nastrojów konsumenckich. Wskaźnik bieżącej oceny (BWUK) wzrósł od października o 0,8 pkt do 5,4 pkt. Rok wcześniej wskaźnik pozostawał na poziomie niższym o 7,8 pkt. Wskaźnik oczekiwań (WWUK) osiągnął natomiast w listopadzie 3,4 pkt co oznacza wzrost o 1,8 pkt mdm. Dobre nastroje konsumenckie, wraz z silnym rynkiem pracy stanowią główny fundament dynamicznie rosnącej konsumpcji. Optymistyczne odczyty za ostatni miesiąc utrzymują nas w przekonaniu, że wzrost tej kategorii pozostaje silny, podobnie jak całego PKB. Kalendarz makroekonomiczny na dziś nie zawiera wielu informacji. Warto jednak zwrócić uwagę na dane podaży pieniądza M3 o godz. 14:00 oraz minutki z ostatniego posiedzenia RPP. Dane o podaży pieniądza nie mają raczej pływu na rynek, jednak informacje z minutek mogą przynieść więcej emocji. Szczególnie ważne będzie to na ile silne są głosy jastrzębiego obozu na posiedzeniach RPP. Wypowiedzi jego przedstawicieli wydają się bowiem ostatnio wyraźnie kontrastować z retoryką oficjalnych komunikatów po posiedzeniach Rady KOMENTARZ RYNKOWY Kurs EURUSD wzrósł wczoraj wieczorem do powyżej 1,18, gdzie utrzymuje się również dzisiaj rano. Impulsu do wzrostu dostarczyła publikacja minutek z październikowego posiedzenia Fed. W dokumencie tym potwierdzono plany podwyżki stóp procentowych na posiedzeniu w grudniu jednocześnie jednak pojawiły się sygnały o podziale opinii panujących wśród bankierów centralnych na temat perspektyw inflacji. Obawy o niższą od oczekiwań inflację w USA, wyrażone w dokumencie Fed, przełożyły się na umocnienie obligacji. Rentowność 2-letnich papierów, które wcześniej w tym tygodniu wzrosły w okolice 1,177 % po raz pierwszy od blisko dekady, zeszły w okolice 1,173 %. Korzystne dla euro są ostatnie informacje z Niemiec, gdzie według doniesień medialnych pojawiać może się większa gotowość do wejścia w koalicję rządową SPD, która do tej pory zamierzała w tej kadencji Bundestagu znajdować się opozycji. Koalicja CDU/CSU wraz z SPD, gdyby do nie doszło, byłaby powtórką koalicji z ostatnich lat i zapewniałby przewidywalność w kursie politycznym Niemiec. Argumentem za silniejszym euro mogą okazać się również dzisiejsze dane ze strefy euro. W czwartek zaplanowana jest bowiem publikacja indeksów PMI z europejskiej gospodarki za listopad i dane te powinny potwierdzić bardzo dobrą sytuację. W centrum uwagi znajdzie się dzisiaj publikacja zapisków z ostatniego posiedzenia EBC. W dokumencie także pojawić mogą się korzystne informacje z punktu widzenia euro. Październikowe posiedzenie EBC przyniosło decyzje o ograniczeniu wartości luzowania ilościowego w strefie euro od stycznia, jednocześnie jednak EBC dał do zrozumienia, że może utrzymać stopy procentowe bez zmian długo po zakończeniu przyszłego roku. Nie jest jednak jasne jak duża zgoda panuje wśród członków Rady EBC co do takiego scenariusza i ewentualne sygnały podziału w tej kwestii, jakie mogą pojawić się w dzisiejszym dokumencie, powinny mieć lekko jastrzębi wydźwięk. W trakcie dzisiejszej sesji zarówno publikacja odczytów PMI ze strefy euro jak i minutek EBC powinny być argumentem za pozostaniem kursu EURUSD powyżej 1,18. Jednocześnie silnym oporem powinna być jednak okolica 1,188 i Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 1
BIULETYN DZIENNY, 23 listopada 2017, GODZ 9.10 nie spodziewamy się wzrostu wyraźnie powyżej tego poziomu przed ostateczną prezentacją projektu zmian podatkowych w USA przez Senat, co może mieć miejsce pod koniec przyszłego tygodnia. Dobrą passę kontynuował wczoraj złoty i kurs EURPLN zszedł poniżej 4,22, notując najniższe poziomy od lipca. Korzystne dla polskiej waluty pozostają zarówno dobre dane, które ostatnio napływają z polskiej gospodarki (w tym ze strefy realnej za październik, które poznaliśmy na początku tygodnia), jak również otoczenie zewnętrzne ponieważ powrót wzrostów na światowe giełdy w tym tygodniu, wyprowadził na nowe kilkuletnie maksima indeks rynków wschodzących MSCI Emerging. Pomimo tego, po ostatniej serii spadkowej kursu rośnie ryzyko odreagowania z potencjałem do wzrostu EURPLN w okolicę 4,24. Wczorajsza sesja była już szóstą sesją z rzędu, na której kurs odnotowuje zniżki. Dodatkowo za odbiciem przemawiają wskazania indeksu RSI, który znajduje się już w strefie wyprzedania, a takie wskazania w ostatnich miesiącach skutecznie wskazywały na punkty zwrotne. Argumentem za korektą wzrostową okazać może się rozpoczęte wczoraj posiedzenie Sejmu w planie którego są prace nad zmianami w systemie sądownictwa. Sprowadzić to może uwagę rynków na kwestie polityczne oraz ryzyko dalszego zaostrzenia się sporu polskiego rządu z Komisją Europejską. Ograniczony potencjał do dalszego spadku ma w naszej ocenie w najbliższych dniach kurs USDPLN, który powinien pozostawać powyżej 3,55. Zejście w kierunku 3,50 w naszej ocenie będzie dopiero możliwe gdy poznamy więcej informacji na temat kształtu reformy podatkowej w USA oraz reformy systemu sądownictwa w Polsce. W przypadku odbicia na opór kurs USDPLN może napotkać w okolicy 3,61. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 2
Waluty Stan na początek dnia Zamkn. Zmiana (dziś) % Zmiana % 5 sesji Wyniki sesji: Polska Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji obroty (w tys PLN) EUR/PLN 4,2158 4,2118 0,11% -0,51% WIG 63993,3-0,03% 2,64% 905 384,13 USD/PLN 3,5624 3,5707-0,21% -1,01% WIG 20 2489,5 0,02% 2,92% 575 986,06 CHF/PLN 3,6283 3,6311-0,03% 0,14% WIG 30 2859,7-0,14% 2,94% 747 706,73 EUR/USD 1,1833 1,1795 0,32% 0,51% mwig40 4823,9-0,31% 2,29% 285 552,38 GBP/PLN 4,7430 4,7454-0,25% 0,08% swig80 14103,1 0,36% 2,62% 32 221,34 *Zamkniecie z poprzedniego dnia z godziny 22:00 WIG Banki 8202,1 0,56% 4,87% 204 538,54 FIXINGI Data Wartość Zmiana (pb) WIG Telkom 744,6-0,64% 2,09% 36 557,29 3M Euribor 2017-11-22-0,329% - WIG Budow 2784,6 0,65% 5,49% 14 497,99 3M Libor CHF 1900-01-00 0,000% - WIG Paliwa 7814,3-0,33% -1,03% 98 648,96 FIXINGI Wartość Zmiana (pb) Wyniki sesji: Świat Indeks Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji 1M Wibor fixing 1,66% - Europa Środkowa i Wschodnia 3M Wibor fixing 1,73% - Czechy PX 1046,6-0,38% -1,49% 6M Wibor fixing 1,81% - Węgry BUX 40131,4 1,46% 3,93% *Fixing z dnia poprzedniego Rosja RTS 1159,1 1,00% 3,81% Turcja BIST30 130225,1 0,76% -1,51% FIXING NBP Wartość Zmiana % Europa Zachodnia Europa DJ Euro Stoxx50 3562,7-0,47% 0,48% EUR/PLN 4,2183-0,27% Niemcy DAX 13167,5 0,83% 1,03% GBP/PLN 4,7546-0,40% UK FTSE 100 7419,0 0,10% 0,63% CHF/PLN 3,6260-0,15% Francja CAC 40 5352,8-0,25% 0,97% *Fixing z dnia poprzedniego Włochy FTSE MIB 22315,2-0,05% 0,71% Ameryka Północna i Południowa Surowiec jednostka Zamkn. Zmiana % Zmiana % USA DJIA 23526,2-0,27% 1,10% (USD) 5 sesji USA S&P500 2597,1-0,08% 1,27% S&P GSCI punkty 429,02 1,03% 2,00% Brazylia IBX50 12444,8-0,13% 2,83% Ropa Brent barylka 63,16-0,25% 2,93% Azja (dziś) Złoto uncja 1 289,87-0,09% 0,74% Japonia NIKKEI 225 0,0 0,00% 0,00% Srebro uncja 17,09-0,23% -0,09% Chiny SSE Composite 3351,9-2,29% -1,39% Miedź tona 6 954,00 0,65% 2,67% Indie SENSEX 33561,6 0,25% 2,45% Źródło: Bloomberg 2017-11-23 08:49 Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 3
Kalendarium Godz. Kraj Wskaźnik Ostateczna dana ŚRODA 22 Listopada 01:00 US Przemówienie prezes Fed Prognoza Raiffeisen Średnia oczekiwań Poprzedni 13:30 US Nowi bezrobotni (17 listopad, tys.) 239 249 14:30 US Zamówienia na dobra trwałe (Październik, %, r/r) -1,2 0,4 0,3 2,0 20:00 US Minutki FOMC CZWARTEK 23 Listopada Brak sesji w USA (Święto Dziękczynienia) 8:00 DE PKB (Q3, k/k, II odczyt) 0,8 0,8 9:00 FR PMI przetwórstwo (Listopad, dane wstępne) 55,5 56,1 9:30 DE PMI przetwórstwo (Listopad, dane wstępne) 60,9 60,3 60,6 9:30 EZ PMI przetwórstwo (Listopad, dane wstępne) 58,2 58,2 58,5 10:30 UK PKB (Q3, k/k) 0,4 14:00 PL Minutki z posiedzenia RPP 14:00 PL Podaż pieniądza M3 (Październik, %, r/r) 5,5 5,5 5,4 14:30 EZ Minutki z posiedzenia EBC PIĄTEK 24 Listopada 10:00 DE Indeks Ifo (Listopad, pkt) 117,0 116,5 116,7 14:00 PL Stopa bezrobocia (Październik, %) 6,8 6,6 6,8 15:45 US PMI przetwórstwo (Listopad, dane wstępne) 55,0 54,6 Poniedziałek 27 Listopada 16:00 US Sprzedaż nowych domów (październik, tys.) 625 667 WTOREK 28 Listopada 13:00 DE Indeks zaufania konsumentów Gfk (Listopad, pkt.) 10,7 16:00 US Indeks zaufania konsumentów - Conference Board (Listopad, pkt.) 124 125,9 16:00 US Indeks Fed z Richmond (Listopad, pkt.) 12 22:40 US Tygodniowa zmiana zapasu paliw według API (mln baryłek) -6,35 Źródło: Reuters; Bloomberg; prognozy Raiffeisen Bank Polska i Raiffeisen Research Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 4
Raiffeisen Polbank ul. Grzybowska 78 00-844 Warszawa Departament Sprzedaży Rynków Finansowych Telefon: + 48 22 585 37 86 Faks: + 48 22 585 33 68 www.raiffeisenpolbank.com Dealing: Bydgoszcz tel.: (22) 585 37 73 Gdańsk tel.: (22) 585 37 71 Katowice tel.: (22) 585 37 69 Kielce tel.: (22) 585 37 70 Kraków tel.: (22) 585 37 70 Lublin tel.: (22) 585 37 75 Łódź tel.: (22) 585 37 75 Poznań tel.: (61) 585 37 72 Rzeszów tel.: (22) 585 37 75 Szczecin tel.: (22) 585 37 71 Toruń tel.: (22) 585 37 72 Warszawa tel.: (22) 585 37 78 Wrocław tel.: (22) 585 37 74 Zielona Góra tel.: (22) 585 37 73 Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska SA: Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 5