Pozabankowe źródła finansowania przedsiębiorstw (w sektorze MŚP) Podsumowanie Wykład M. Gajewski (2015)
Treść Przedmiot: Tło problematyki wspierania dostępu do źródeł kapitału mikro, mali i średni przedsiębiorcy; (nowe) instrumentarium wsparcia; czynnik ryzyka i czynnik kapitałowy luka finansowania (luka kapitałowa), Postać instytucjonalna systemu wspierania działalności gospodarczej poprzez nowe źródła finansowania działalności gospodarczej: działalność pożyczkowa / mikropożyczkowa, działalność poręczycielska, Inwestycje bezpośrednie kapitał udziałowy, Wsparcie publiczne (rozwój źródeł). Jak wykorzystać? Punkty koncentracji: Charakterystyka źródła finansowania. Postać instytucjonalna, modele działalności, regulacje / standardy. Perspektywy rozwoju źródeł finansowania w świetle programów wsparcia publicznego. 2
Charakterystyka luki finansowania segmenty luki Lukę finansowania można zdefiniować jako niedoskonałość rynku, polegającą na względnie trwałej ( zmiennej ) nieciągłości po stronie podażowej rynku, wyrażającą się: Brakiem możliwości sfinansowania projektów z określonego przedziału wielkości i/lub Pochodzących od określonej grupy przedsiębiorców (ograniczenie sektorowe). Tak rozumiana luka opiera się na założeniu, że niedoskonałość rynku wywołuje istnienie pewnego wolumenu niezaspokojonego popytu na kapitał, niezbędny dla finansowania uzasadnionych ekonomicznie przedsięwzięć. Luka finansowania może dotyczyć zarówno kapitału dłużnego, jak i kapitału udziałowego (equity gap). Luka kapitałowa dotyczy najczęściej firm, które znajdują się również w luce finansowania dłużnego. Luka finansowania Finansowanie dłużne Finansowanie mieszane Finansowanie udziałowe 3
Charakterystyka luki finansowania segmenty luki Lukę finansowania można zdefiniować jako niedoskonałość rynku, polegającą na względnie trwałej ( zmiennej ) nieciągłości po stronie podażowej rynku, wyrażającą się: Brakiem możliwości sfinansowania projektów z określonego przedziału wielkości i/lub Pochodzących od określonej grupy przedsiębiorców (ograniczenie sektorowe). Tak rozumiana luka opiera się na założeniu, że niedoskonałość rynku wywołuje istnienie pewnego wolumenu niezaspokojonego popytu na kapitał, niezbędny dla finansowania uzasadnionych ekonomicznie przedsięwzięć. Luka finansowania może dotyczyć zarówno kapitału dłużnego, jak i kapitału udziałowego (equity gap). Luka kapitałowa dotyczy najczęściej firm, które znajdują się również w luce finansowania dłużnego. Luka finansowania Finansowanie dłużne Finansowanie mieszane Finansowanie udziałowe 4
Przejawy racjonowania jako efekt asymetrii informacji Asymetria informacji Oferowanie finansowania pod warunkiem udostępnienia odpowiednich (co do ilości, jak i jakości) zabezpieczeń (zabezpieczenia osobiste zazwyczaj niewystarczające lub też stosowanie bardzo niekorzystnych form). Problem brak zabezpieczeń (!) Oferowanie finansowania dla podmiotów legitymujących się pozytywną / odpowiednio długą historią kredytową (dążenie do redukcji zjawiska asymetrii informacyjnej). Problem brak historii kredytowej (!) Wysokie wymogi w zakresie czasu funkcjonowania potencjalnego beneficjenta finansowania. Problem starterzy (!) Oferowanie finansowania w mniejszym zakresie niż oczekiwany (ograniczenie ryzyka poprzez porcjowanie ); podnoszenie wymogów w zakresie udziału własnego w finansowaniu przedsięwzięcia. Problem niewystarczające finansowanie / środki własne (!) Znaczna biurokratyzacja procesu analizy wniosku o finansowanie oraz znaczne wymogi dokumentacyjne. Problem wzrost kosztów pozyskania finansowania (!) 5
Charakterystyka luki finansowania PL 2015 40 35 30 25 20 15 Luka finansowania udziałowego 10 5 3.1. POIG KFK NEWCONNECT 0 0,1 1 10 100 Ocena stanu gotowości sektora badawczo-rozwojowego w Polsce do skorzystania z możliwości wsparcia z publiczno-prywatnych inwestycyjnych instrumentów finansowych, NCBR, Warszawa 2015 r. 6
Pozabankowe źródła finansowania na tle schematu źródeł finansowania przedsiębiorstwa Źródła finansowania Zewnętrzne Wewnętrzne Własne Kapitał podstawowy i zapasowy Emisja papierów udziałowych Obce Majątkowe Bieżące wpływy Amortyzacja Sprzedaż majątku Rotacja majątku obrotowego Kapitałowe Zysk zatrzymany Fundusze celowe Rezerwy Długoterminowe Kredyt inwestycyjny (mikro) Pożyczka Leasing Emisja obligacji Inne Krótkoterminowe Kredyt obrotowy (mikro) Pożyczka Factoring Kredyt kupiecki Emisja papierów dłużnych Inne 7
Nowe (pozabankowe) źródła finansowania Źródła obce /dłużne Bezpośrednie Pośrednie Fundusze pożyczkowe Fundusze mikropożyczkowe Fundusze poręczeniowe Programy poręczeniowe / gwarancyjne Źródła własne/zewnętrzne Bezpośrednie Fundusze VC (wczesne fazy) Fundusze / programy finansowania quasi kapitałowego 8
Polityka publiczna w zakresie wspierania źródeł finansowania 2014-2020 (poziom krajowy) Wsparcie skoncentrowane na źródłach finansowania kapitałowego (głównie wejścia kapitałowe ok. 80%), Alokacja środków publicznych ok. 1 082 mln euro. Pozabankowe źródła dłużne fundusze pożyczkowe wsparcie na szczeblu regionalnym (RPO, 2014-2020), Źródła pośrednie (poręczeniowe) wsparcie na szczeblu regionalnym (RPO, 2014-2020). Brak jasności co do wsparcia ze szczebla centralnego źródeł innych niż kapitałowe gwarancje de minimis kontynuacja (?) 9
Trendy problemy na rynku poręczeniowym Kapitalizacja Obroty (licz.) Obroty (wart.) Raport KSFP za rok 2014 10
Trendy dobra sytuacja na rynku pożyczkowym Kapitalizacja Obroty (wart.) +16,5%Wzrosła również liczba pożyczek: 8138 do 8599, tj. o prawie 6% Raport PZFP za rok 2014 11
Fundusz Pożyczkowy Wspierania Innowacji (pilotaż) i kontynuacja w postaci Funduszu Wspierania Innowacji Nowe źródło finansowania dłużnego wczesnychfaz rozwojowych innowacyjnych przedsiębiorstw, wypełniające lukępomiędzy finansowaniem zasiewowym a kolejnymi rundami finansowania!!!!!! Redukcja luki kapitałowej Wsparcie innowacyjnych projektów rozwojowych Mobilizacja kapitału prywatnego!!! 12
Dziękuję za uwagę!