C e n t r u m E d u k a c j i N a u c z y c i e l i w K o s z a l i n i e

C e n t r u m E d u k a c j i N a u c z y c i e l i w K o s z a l i n i e P r o p o z y c j a p r z y k ł a d o w e g o r o z w iązania u c z n i o w s k i e g o z a d a n i a e g z a m i n a c y j n e g o n a e t a p p r a k t y c z n y z b r a nŝy mechanicznej Zawód: technik mechanik Symbol cyfrowy: 311[20] Poradnik metodyczny z serii: Jak przygotować ucznia do zewnętrznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe? Zeszyt nr 9 (do uŝytku wewnętrznego) Jan Diaczuk Mirosław Stachnik 1

WYDAWNICTWO CENTRUM EDUKACJI NAUCZYCIELI W KOSZALINIE Autorzy: dr. inŝ. Jan Diaczuk i mgr inŝ. Mirosław Stachnik Opinia wydawnicza: mgr inŝ. Wiesław Kotlęga doradca metodyczny CEN w Koszalinie Praca przygotowana w Pracowni Szkolnictwa Zawodowego CEN, jako zeszyt nr 9 z serii Nowe metody i treści w przedmiotach zawodowych 2

SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Co powinno zawierać zadanie egzaminacyjne na etapie praktycznym egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe 3. Przykład zadania egzaminacyjnego na etap praktyczny 4. Rozwiązanie zadania egzaminacyjnego I. Tytuł pracy egzaminacyjnej II. III. IV. ZałoŜenia (dane do projektu realizacji prac, które odnaleźć naleŝy w treści zadania i ewentualnie w dokumentacji, która stanowi jej uzupełnienie) Rozwiązanie konstrukcyjne dla wskazanego połączenia Wykaz maszyn, urządzeń i narzędzi do wytwarzania ściągacza dwuramiennego w warunkach produkcji jednostkowej V. Wykaz urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych VI. VII. VIII. Przebieg procesu wytwarzania ściągacza dwuramiennego do kół zębatych i łoŝysk Przebieg montaŝu ściągacza dwuramiennego Harmonogram prac związanych z wytworzeniem ściągacza dwuramiennego 5. Przykładowy klucz oceniania projektu egzaminacyjnego z etapu praktycznego 6. Literatura 1. Procedury i instrukcje dotyczące przygotowania i przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe OKE Poznań, 2006 2. Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Technik mechanik. CKE Warszawa 2005. 3. Przykładowe rozwiązania uczniowskie zadań egzaminacyjnych dla techników. www.cke.edu.pl 3

1. WSTĘP Osiąganie sukcesów edukacyjnych młodzieŝy jest nierozerwalnie związane z motywacją. Motywacja do działania musi być powiązana z systematycznym zdobywaniem nowej wiedzy i nabywaniem umiejętności. Motywacje do działania, w zakresie sprawnego zdawania i osiągania wysokich wyników na egzaminach potwierdzających kwalifikacje zawodowe, zwiększają pozytywne przykłady rozwiązań przykładowych zadań egzaminacyjnych zawartych w materiałach metodycznych czy teŝ w informatorach wydawanych przez Centralną Komisje Egzaminacyjną. Właściwa motywacja uczniów winna uwzględniać równieŝ poŝądane efekty szkolne takie jak: - pełna i wnikliwa analiza podstaw programowych i standardów wymagań egzaminacyjnych, - konsekwentne przestrzeganie zasad oceniania kryterialnego, - realizacja zasad monitoringu międzyprzedmiotowego, - wnikliwa analiza wyników holistycznych testów sprawdzających, próbnych egzaminów i wyników egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, przeprowadzana corocznie w szkołach oraz w raportach okręgowych komisji egzaminacyjnych. Nauczyciel przygotowujący do egzaminu zawodowego winien równieŝ pamiętać o tym, Ŝe egzamin sprawdza nie tylko wiedzę i umiejętności przewidziane w podstawie programowej kształcenia w zawodzie, ale takŝe odporność ucznia na stres oraz obycie testowe (w tym: spryt testowy, kompetencje punktującego, intuicję, szczęście itp.). Przedstawiony poniŝej przykład ma za zadanie udzielenie uczniowi pomocy w zakresie lepszego przygotowania do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe na etapie kształcenia na poziomie technikum. 4

2. CO POWINNO ZAWIERAĆ ZADANIE EGZAMINACYJNE NA ETAPIE PRAKTYCZNYM EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE Zadania egzaminacyjne są opracowywane na podstawie zadania o treści ogólnej sformułowanego w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla zawodu. Treść ogólna umoŝliwia przygotowanie wielu róŝnorodnych zadań egzaminacyjnych, wynikających z róŝnorodności technologii, metod i technik wytwarzania określonych zespołów i podzespołów mechanicznych w przedsiębiorstwach produkcyjnych o róŝnych warunkach organizacyjnych i technicznych. W treści zadania egzaminacyjnego mogą być przedstawione wymagania związane z wytwarzaniem określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w przedsiębiorstwie mechanicznym o określonej strukturze organizacyjnej i wyposaŝeniu technicznym. Informacje o zespole lub podzespole mechanicznym znajdą się w treści zadania, dokumentacji technicznej lub jej elementach. Dokumentacja ta moŝe występować w formie załączników. Z treści zadania i dokumentacji będą wynikać teŝ prace związane z wytwarzaniem określonego zespołu lub podzespołu oraz ich zakres. Propozycję sposobów wykonania tych prac powinien zawierać projekt realizacji. Rozwiązanie zadania będzie obejmować opracowanie projektu realizacji określonych prac związanych z wytworzeniem zespołów i podzespołów mechanicznych w określonych warunkach organizacyjnych i technicznych na podstawie dokumentacji. Projekt realizacji prac powinien zawierać w swojej strukturze; 1. Tytuł pracy egzaminacyjnej stosowany do zakresu realizowanych prac. 2. ZałoŜenia (dane do projektu realizacji prac, które odnaleźć naleŝy w treści zadania i ewentualnie dokumentacji, która stanowi jej uzupełnienie). 5

3. Wykaz materiałów konstrukcyjnych do wytworzenia określonego podzespołu lub zespołu mechanicznego, opracowanego na podstawie dokumentacji. 4. Propozycję rozwiązania konstrukcyjnego określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego wraz z technologią wytwarzania w określonych warunkach organizacyjnych i technicznych, opracowaną na podstawie załoŝeń i dokumentacji. 5. Wykaz narzędzi, maszyn i urządzeń do wytwarzania określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego z uwzględnieniem technologii wytwarzania, opracowany na podstawie załoŝeń i dokumentacji technicznej. 6. Wykaz urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych do kontroli wielkości parametrów właściwych dla określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego opracowany na podstawie dokumentacji technicznej. 7. Propozycję procesu wytwarzania określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego z uwzględnieniem kolejności obróbki technologicznej, opracowaną na podstawie dokumentacji technicznej, przedstawioną w formie schematu blokowego. 8. Propozycję przebiegu montaŝu określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego, z uwzględnieniem kolejności operacji montaŝowych, opracowaną na podstawie dokumentacji, przedstawioną w formie schematu blokowego. 9. Harmonogram prac realizowanych w procesie wytwarzania i montaŝu określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego, z uwzględnieniem warunków technicznych i organizacyjnych wykonawstwa, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej i ochrony środowiska obowiązujących w przedsiębiorstwach i zakładach produkcyjnych. Struktura projektu realizacji prac, w zaleŝności od zakresu dokumentacji oraz załoŝeń (danych określonych w zadaniu) moŝe być róŝna od przedstawionej, powyŝej co do liczby elementów struktury i ich nazw, z zachowaniem algorytmu rozwiązania zadania. Projekt realizacji prac lub jego elementy mogą być opracowane z wykorzystaniem komputera i oprogramowania wskazanego w standardzie wymagań egzaminacyjnych. 6

Komputer z właściwym oprogramowaniem będzie dostępny na stanowisku egzaminacyjnym. Kryteria oceniania projektu realizacji prac będą uwzględniać: - poprawność sformułowania załoŝeń do projektu w odniesieniu do treści zadania i ewentualnej dokumentacji, - poprawność doboru materiałów konstrukcyjnych do wytworzenia określonego podzespołu lub zespołu mechanicznego w odniesieniu do załoŝeń i dokumentacji technicznej, - poprawność rozwiązania konstrukcyjnego określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w odniesieniu do załoŝeń i dokumentacji technicznej, z uwzględnieniem technologii wytwarzania, - poprawność wykazu narzędzi, maszyn i urządzeń do wytwarzania określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w odniesieniu do załoŝeń i dokumentacji technicznej, z uwzględnieniem technologii, metod i technik wytwarzania, - poprawność wykazu urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych do kontroli wielkości parametrów właściwych dla określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w odniesieniu do załoŝeń i dokumentacji technicznej, - poprawność procesu wytwarzania określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w odniesieniu do kolejności obróbki technologicznej i dokumentacji technicznej, - poprawność przebiegu montaŝu określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w odniesieniu do kolejności operacji montaŝowych i dokumentacji technicznej, - poprawność harmonogramu prac realizowanych w procesie wytwarzania i montaŝu określonego zespołu lub podzespołu mechanicznego w odniesieniu do ich zakresu, kolejności, warunków technicznych i organizacyjnych wykonawstwa, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej i ochrony środowiska obowiązujących w przedsiębiorstwach i zakładach produkcyjnych, - przejrzystość struktury projektu, - logikę układu przedstawionych treści, 7

- poprawność terminologiczną i merytoryczną, właściwą dla zawodu lub branŝy, - formę i sposób przedstawienia treści w projekcie. 8

PRZYKŁAD ZADANIA EGZAMINACYJNEGO NA ETAP PRAKTYCZNY Zakład mechaniczny otrzymał zlecenie na wykonanie małej serii ściągacza dwuramiennego do kół zębatych i łoŝysk tocznych. Maksymalna siła wzdłuŝna (obciąŝenie śruby) potrzebna przy ściąganiu np. łoŝyska wynosi Q = 30 kn; maksymalna odległość łoŝyska od końca wału l = 320 mm; maksymalna średnica ściąganych łoŝysk D = 220 mm. Siła ręki pracownika nie moŝe przekroczyć F r = 200N. ObciąŜenie ściągacza przyjąć jako statyczne. Opracuj projekt realizacji prac związanych z wytworzeniem ściągacza dwuramiennego w zakładzie mechanicznym dla małej produkcji. Projekt realizacji prac powinien zawierać: 1. Tytuł pracy egzaminacyjnej stosowany do zakresu realizowanych prac. 2. ZałoŜenia, (dane do projektu realizacji prac), które odnaleźć naleŝy w treści zadania i ewentualnie dokumentacji, która stanowi jej uzupełnienie). 3. Propozycję rozwiązania konstrukcyjnego połączenia gwintowego śruby i belki ściągacza obejmującą dobór materiału śruby, szkic połączenia śruba-belka, obliczenie wstępne przekroju rdzenia śruby wraz z ustaleniem parametrów gwintu śruby. 4. Wykaz narzędzi, maszyn i urządzeń do wytworzenia ściągacza z uwzględnieniem technologii wytwarzania. 5. Wykaz urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych do kontroli parametrów w procesie wytwarzania ściągacza. 6. Przebieg procesu wytwarzania wszystkich elementów ściągacza z uwzględnieniem technologii w formie schematu blokowego. 7. Przebieg montaŝu ściągacza z uwzględnieniem kolejności operacji montaŝowych w formie schematu blokowego. 9

8. Harmonogram prac związanych z wytworzeniem ściągacza. Do wykonania zadania dołączono następującą dokumentację: 1. Tablica gwintów trapezowych niesymetrycznych - załącznik 1. 2. Tablica wartości napręŝeń dopuszczalnych niektórych gatunków stali - załącznik 2. 3. Rysunek ściągacza dwuramiennego - załącznik 3. C z a s n a w y k o n a n i e z a d a n i a w y n o s i 1 8 0 m i n u t. 10

Załącznik 1 Gwinty trapezowe niesymetryczne d=d szereg 1 2 3 drobno - zwojny P gwint zwykły grubozwojny 11 d 2 = D 2 d 1 D 1 2 π d 1 4 mm 2 10 2 8,50 6,528 7 33 12 2 10,50 8,528 9 57 14 2 12,50 10,528 11 87 16 2 14,50 12,528 13 123 18 2 16,50 14,528 15 166 20 2 18,50 16,528 17 215 2 20,50 18,528 19 270 22 5 18,25 13,322 14,5 139 8 16,00 8,116 10 52 2 22,50 20,528 21 331 24 5 20,25 15,322 16,5 184 8 18,00 10,116 12 80 2 24,50 22,528 23 399 26 5 22,25 17,322 18,5 236 8 20,00 12,116 14 115 2 26,50 24,528 25 473 28 5 24,25 19,322 20,5 293 8 22,00 14,116 16 156 3 27,75 24,794 25,5 483 30 6 25,50 19,586 21 301 10 22,50 12,644 15 126 3 29,75 26,794 27,5 564 32 6 27,50 21,586 23 370 10 24,50 14,644 17 168 3 31,75 28,794 29,5 651 34 6 29,50 23,586 25 437 10 26,50 16,644 19 218 3 33,75 30,794 31,5 745 36 6 31,50 25,586 27 514 10 28,50 18,644 21 273 3 33,75 32,794 33,5 845 38 6 33,50 27,586 29 598 10 30,50 20,644 23 335 3 37,75 34,794 35,5 951 40 6 35,50 29,586 31 687 10 32,50 22,644 25 403

Załącznik 2 ORIENTACYJNE WARTOŚCI NAPRĘśEŃ DOPUSZCZLNYCH NIEKTÓRYCH GATUNKÓW STALI (w Mpa) Tablica M a t e r i a ł Z n a k k r k rj k rc k g k gj k go k s k sj k so Stal węglowa zwykłej jakości Stal węglowa wyŝszej jakości PN-75 H-84019 Stale stopowe PN-72 H-84030 do nawęglania (do ulepszania cieplnego) ST 0S 105 62 32 125 83 44 72 52 26 ST 2S 110 65 34 131 87 46 76 54 27 ST 3S 115 68 35 137 91 50 80 57 28 ST 4S 125 74 40 150 98 53 86 62 31 ST 5 140 82 186 110 60 96 70 35 43 ST 6 155 91 48 184 122 66 107 76 38 ST 7 170 100 53 202 134 72 42 117 84 10 N 105 55 29 124 75 42 64 46 23 15 N 125 66 35 147 90 48 77 55 27 20 N 140 74 40 165 101 54 86 62 30 25 T 150 80 42 177 108 58 92 66 33 35 T 180 95 50 212 130 70 110 39 79 45 T 200 106 56 236 123 44 44 78 88 55 T 220 116 61 260 158 86 135 97 48 15H H 230 115 58 250 150 75 140 95 48 20H H 265 132 66 288 172 86 160 108 54 20HG H 300 150 75 326 196 98 185 125 63 15HG H 315 158 80 340 205 102 195 130 69 M 30G2 T 265 132 66 288 172 86 160 108 54 45G2 T 300 150 75 326 196 98 185 125 63 30H T 300 150 75 326 196 98 185 125 63 40H T 330 165 82 360 216 108 200 130 65 50H T 365 182 91 396 240 120 222 150 75 40HM T 350 175 87 380 228 114 213 145 72 35HG T S 550 275 137 600 360 180 335 226 113 k c = k r ; k cj = k rj ; Stan obróbki cieplnej: N- normalizowany, H -hartowany i odpuszczany, T ulepszony (hartowany i wysoko odpuszczony). 12

13

ROZWIĄZANIE ZADANIA EGZAMINACYJNEGO I. Tytuł pracy egzaminacyjnej P R O P O Z Y C J A R O Z W IĄZANIA K O N S T R U K C Y J N E G O Ś R U B A - B E L K A W ŚCIĄGACZU D W U R A M I E N N Y M D O K Ó Ł ZĘBATYCH I ŁOśYSK TOCZNYCH O R A Z P R O J E K T R E A L I Z A C J I P R A C Z W IĄZANYCH Z JEGO WYTWORZENIEM W Z A K Ł A D Z I E M E C H A N I C Z N Y M D L A M A Ł E J P R O D U K C J I. 14

II. ZałoŜenia (dane do projektu realizacji prac, które odnaleźć naleŝy w treści zadania i ewentualnie w dokumentacji, która stanowi jej uzupełnienie). - zakład mechaniczny ma wykonać małą serię ściągaczy dwuramiennych do kół zębatych i łoŝysk; - wyposaŝenie zakładu pozwala na wykonanie tego ściągacza; - rysunek ściągacza znajduje się w załączniku nr 3; - wartości napręŝeń dopuszczalnych dla materiału śruby dobieram z tablic w załączniku nr 2; - parametry gwintu śruby podane są w tablicy w załączniku nr 1; - siła wzdłuŝna obciąŝająca śrubę wynosi 30 kn; - maksymalna odległość łoŝyska od końca wału wynosi L = 320 mm; - maksymalna średnica ściąganych łoŝysk wynosi D = 220 mm; - ściągacz przenosi obciąŝenia statyczne; - naleŝy: a) dobrać z tablic materiał śruby; b) wykonać szkic połączenia śruba-belka; c) wykonać obliczenia wstępne przekroju śruby; d) dobrać z tablic parametry gwintu śruby; e) sporządzić wykaz narzędzi, maszyn i urządzeń do wytworzenia ściągacza; f) sporządzić wykaz urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych do kontroli parametrów w procesie wytwarzania ściągacza; g) opracować proces wytwarzania wszystkich elementów ściągacza w formie schematu blokowego; h) opracować przebieg montaŝu ściągacza z uwzględnieniem kolejności operacji montaŝowych w formie schematu blokowego; i) opracować harmonogram prac związanych z wytworzeniem ściągacza. 15

III. Propozycja rozwiązania konstrukcyjnego połączenia gwintowego śruby i belki ściągacza Dane Obliczenia Wynik Dobór materiału śruby: W budowie maszyn jako materiału na śruby stosuje się najczęściej stal konstrukcyjną węglową zwykłej jakości St5 lub stal konstrukcyjną węglową wyŝszej jakości 35 lub 45. Dla części bardziej odpowiedzialnych uŝywa się stali wytrzymalszych. Na materiał śruby wybieram stal konstrukcyjną wyŝszej jakości 45. stal 45 Szkic połączenia śruba-belka: Obliczenie wstępne przekroju rdzenia śruby: Śruba w przypadku ściągacza dwuramiennego do kół zębatych i łoŝysk tocznych naraŝona jest jednocześnie na ściskanie, skręcanie i na wyboczenie. Aby ściągacz działał poprawnie połączenie gwintowe powinno być samohamowne. Wstępne obliczenia przekroju śruby pozwolą ustalić średnicę rdzenia śruby z warunku na dopuszczalne napręŝenia na ściskanie. 16

Dane Obliczenia Wynik Po określeniu parametrów gwintu śruby i jej długości sprawdzamy: a) samohamowność śruby, b) wytrzymałość śruby na napręŝenia zastępcze, c) śrubę na wyboczenie. ObciąŜenie ściągacza, jak wynika z treści zadania, przyjmujemy jako statyczne. Dla tego rodzaju obciąŝeń z tablic (załącznik 2) przyjmujemy wartości napręŝeń dopuszczalnych na ściskanie k c, które są równe napręŝeniom dopuszczalnym na rozciąganie: k c = 200 Mpa k c = 200 MPa Obliczamy średnicę rdzenia śruby z warunku wytrzymałościowego na ściskanie; Q σ = z kc S r 2 πd S r = 1 pole przekroju rdzenia śruby 4 Do wstępnych obliczeń siłę oporu ściąganego łoŝyska zwiększamy o 30%, Q z = 1,3Q. Po przekształceniach poniŝszych wzorów: M a t. s t a l 4 5 k r = 200 x 10 6 Pa Q = 30 x 10 3 N Q = k Q σ = k ; Q z = 1,3Q, σ z z c ; c Sr Sr otrzymujemy wzór na średnicę rdzenia śruby: 1,3 Q d 1,13 1 k c Podstawiając dane otrzymujemy: 3 1,3 30 10 N d1 1,13 = 0,01577 m 16 mm 6 200 10 Pa Ustalenie parametrów gwintu śruby Z tablic gwintów (załącznik 1) przyjmujemy wstępnie najbliŝszy gwint trapezowy niesymetryczny S26 x 5 o następujących parametrach: d = 26 mm, d 1 = 17,32 mm, d 2 = 22,25 mm, P = 5 mm, S r = 236 mm 2. d 1 = 16 mm S26 x 5 d 1 = 17,32 mm d 2 = 22,25 mm d = 26 mm P = 5 mm S r = 236 mm 2 17

I V. Wykaz maszyn,urządzeń i narzędzi do wytwarzania ściągacza dwuramiennego w warunkach produkcji jednostkowej WYKAZ MASZYN WYKAZ URZĄDZEŃ WYKAZ NARZĘDZI piła ramowa imadło maszynowe brzeszczot tokarka uniwersalna wiertarka kadłubowa uchwyt tokarski 3-szczękowy samocentrujący, kły stałe i obrotowe, tuleje redukcyjne, podtrzymka, uchwyt tokarski 4-szczękowy tuleje redukcyjne, imadło maszynowe noŝe tokarskie imakowe do toczenia powierzchni zewnętrznych, nóŝ do gwintów trapezowych zewnętrznych, nóŝ do gwintów trapezowych wewnętrznych, nawiertak, wiertło, pogłębiacz, nóŝ kształtowy, nóŝ tokarski przecinak wiertła, pogłębiacz frezarka pozioma imadło maszynowe frez walcowy frezarka pionowa imadło maszynowe, stół obrotowy poziomy z napędem ręcznym frez trzpieniowy walcowo- -czołowy dłutownica imadło maszynowe nóŝ dłutowniczy imakowy wiertarka stołowa uchwyt wiertarski 3-szczękowy samocentrujący wiertła, nawiertak gwinciarka imadło maszynowe gwintownik maszynowy piec muflowy wanna hartownicza 18

V. Wykaz urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych Do kontroli wielkości parametrów w procesie wytwarzania elementów ściągacza dwuramiennego niezbędne są następujące urządzenia i narzędzia kontrolno-pomiarowe. WYKAZ URZĄDZEŃ KONTROLNO- POMIAROWYCH WYKAZ NARZĘDZI KONTROLNO-POMIAROWYCH - twardościomierz Vickersa - suwmiarka 0-140 mm, - suwmiarka 0-250 mm, - przymiar kreskowy 0-500 mm, - sprawdzian do gwintów trapezowych zewnętrznych, - sprawdzian do gwintów trapezowych wewnętrznych 19

VI. Przebieg procesu wytwarzania ściągacza dwuramiennego do kół zębatych i łoŝysk Proces technologiczny wytwarzania belki i łapy ściągacza dwuramiennego będzie przebiegał w oparciu o obróbkę wiórową i cieplną. PROCES TECHNOLOGICZNY WYTWARZANIA BELKI ŚCIĄGACZA PROCES TECHNOLOGICZNY WYTWARZANIA ŁAPY ŚCIĄGACZA Cięcie pręta stalowego płaskiego Cięcie pręta stalowego kwadratowego Frezowanie górnej i dolnej powierzchni belki Frezowanie przedniej i tylnej powierzchni łapy Frezowanie ramion belki i jej końców Wiercenie otworu Wiercenie otworu pod gwint Dłutowanie otworu prostokątnego Frezowanie zaokrągleń belki wokół otworu Frezowanie kształtu zewnętrznego łapy Toczenie gwintu Frezowanie pazura Obróbka cieplna Wiercenie otworu pod gwint M8 Kontrola techniczna Gwintowanie otworu M8 Obróbka cieplna Kontrola techniczna 20

Proces technologiczny wytwarzania śruby ściągacza dwuramiennego będzie przebiegał w oparciu o obróbkę wiórową i cieplną. PROCES TECHNOLOGICZNY WYTWARZANIA ŚRUBY ŚCIĄGACZA Cięcie pręta na wymiar Zabielanie czół i wykonanie nakiełków Toczenie zgrubne i wykańczające wałka Toczenie gwintu Wiercenie gniazda na kulkę Wiercenie otworu na drąŝek Obróbka cieplna Kontrola techniczna 21

Proces technologiczny wytwarzania drąŝka i podkładki ściągacza dwuramiennego będzie przebiegał w oparciu o obróbkę wiórową. PROCES TECHNOLOGICZNY WYTWARZANIA DRĄśKA ŚCIĄGACZA PROCES TECHNOLOGICZNY WYTWARZANIA PODKŁADKI ŚCIĄGACZA Cięcie pręta na wymiar Wykonanie podkładki Obróbka końców drąŝka na gotowo Kontrola techniczna Kontrola techniczna 22

V I I. P r z e b i e g m o n t aŝu ś c iągacza d w u r a m i e n n e g o 01.01 śruba 01.05 podkładka zanitować 01.04 drąŝek przełoŝyć przez otwór śruby 01.102 kulka Ø 12 zacisnąć w gnieździe śruby 01.101 wkręt (2 szt) wkręcić w otwór 01.05 podkładka zanitować 01.03 łapa (2 szt) nałoŝyć na belkę 01.02 belka wkręcić śrubę kontrola techniczna ściągacz dwuramienny konserwacja 23

V I I I. H a r m o n o g r a m p r a c z w iązanych z w y t w o r z e n i e m ściągacza dwuramiennego 1. Przygotowanie dokumentacji konstrukcyjnej (uproszczonej). - rysunek złoŝeniowy ściągacza dwuramiennego, - rysunki wykonawcze elementów ściągacza, - dobór materiałów konstrukcyjnych, - wyodrębnienie elementów znormalizowanych, - instrukcja uŝytkowania ściągacza. 2. Przygotowanie dokumentacji technologicznej. - procesy technologiczne obróbki elementów ściągacza (określenie stanowisk roboczych, ustalenie kolejności wykonywania operacji, ustalenie norm czasowych wykonywanych operacji), - instrukcje obróbki (szczegółowy opis operacji, warunki i parametry procesu wytwarzania, spis narzędzi, przyrządów, uchwytów i narzędzi kontrolno-pomiarowych, szkice obróbki elementów), - instrukcje kontroli (określenie punktów kontroli, oprzyrządowania kontrolno-pomiarowego) - instrukcja montaŝu ściągacza dwuramiennego (ustalenie kolejności operacji montaŝu, wykaz części i materiałów pomocniczych do montaŝu). 3. Wytwarzanie elementów zespołu. - przygotowanie obrabiarek, - przygotowanie materiałów, - operacje wstępne, - operacje kształtowania powierzchni zewnętrznych i wewnętrznych, - operacje obróbki cieplnej, - transport wewnętrzny, - zachowanie warunków bhp w procesie wytwarzania, - zachowanie warunków ochrony środowiska w procesie wytwarzania. 4. MontaŜ elementów. - przygotowanie oprzyrządowania i materiałów pomocniczych, - operacje przygotowawcze, - operacje montaŝowe. 5. Kontrola techniczna i jakości wykonania. 6. Konserwowanie, pakowanie i magazynowanie ściągacza. 24

K l u c z o c e n i a n i a Element pracy egzaminacyjnej Kryteria oceniania Liczba punktów moŝliwych do uzyskania I. Tytuł pracy egzaminacyjnej wskazuje pełny zakres opracowania projektu: 4 1 Informacje dotyczące wykonania ściągacza 2 2 Informacje dotyczące rozwiązania konstrukcyjnego połączenia śruby z belką 2 II. ZałoŜenia do projektu 6 3 Podanie siły obciąŝającej śrubę 2 4 Zapisanie danych i warunków do obliczeń 2 5 Wykorzystanie załączonej dokumentacji 2 III. Rozwiązanie konstrukcyjne dla wskazanego połączenia śruba-belka 10 6 Wykonanie szkicu połączenia śruba-belka 2 7 Określenie nazwy gatunku stali do wykonania śruby 2 8 Dobór wartości dopuszczalnych napręŝeń dla zastosowanego materiału śruby 2 9 Zapisanie wzoru na obliczenie minimalnej średnicy rdzenia śruby 2 10 Dobór parametrów śruby z tablic gwintów 2 IV. Wykaz maszyn, urządzeń i narzędzi do wytwarzania ściągacza w warunkach produkcji jednostkowej 23 11 Piła ramowa lub tarczowa lub piła taśmowa 1 12 Tokarka uniwersalna, kłowa lub tokarka 1 13 Wiertarka stołowa, kadłubowa lub wiertarka 1 14 Frezarka 1 15 Dłutownica 1 16 Gwinciarka 1 17 Piec muflowy lub piec do obróbki cieplnej 1 18 Uchwyt tokarski 1 19 Uchwyt wiertarski 1 20 Podtrzymka 1 21 Kieł obrotowy lub stały 1 22 Imadło maszynowe 1 23 Tuleja redukcyjna 1 24 Frez walcowy 1 25 Frez trzpieniowy 1 26 Nawiertak 1 27 Wiertła 1 28 Pogłębiacz stoŝkowy lub pogłębiacz 1 29 NoŜe tokarskie 1 30 NóŜ do gwintów trapezowych 1 31 NóŜ dłutowniczy 1 32 Gwintownik maszynowy lub gwintownik 1 33 Stół obrotowy 1 V. Wykaz urządzeń i narzędzi kontrolno-pomiarowych 7 34 Twardościomierz 2 25

35 Suwmiarka 1 36 Przymiar kreskowy 2 37 Sprawdzian do gwintów trapezowych lub sprawdzian do gwintów 2 VI. Przebieg procesu wytwarzania ściągacza dwuramiennego do łoŝysk i kół zębatych 26 VIa Proces technologiczny wytwarzania belki ściągacza 38 Cięcie pręta (materiału) lub przecinanie materiału 1 39 Frezowanie górnej i dolnej powierzchni belki 1 40 Frezowanie ramion belki 1 41 Wiercenie otworu pod gwint lub wiercenie otworu 1 42 Frezowanie zaokrągleń (łuków) 1 43 Toczenie gwintu 1 44 Obróbka cieplna 1 45 Kontrola techniczna lub kontrola ostateczna 1 VIb Proces technologiczny wytwarzania łapy ściągacza 46 Cięcie pręta (materiału) lub przecinanie materiału 1 47 Frezowanie przedniej i tylnej powierzchni łapy 1 48 Wiercenie otworu 1 49 Dłutowanie otworu prostokątnego lub dłutowanie otworu 1 50 Frezowanie kształtu zewnętrznego łapy 1 51 Frezowanie pazura 1 52 Wiercenie otworu pod gwint M8 1 53 Gwintowanie otworu 1 54 Obróbka cieplna 1 55 Kontrola techniczna lub kontrola ostateczna 1 VIc Proces technologiczny wytwarzania śruby ściągacza 56 Cięcie pręta (materiału) lub przecinanie materiału 1 57 Wykonanie nakiełków 1 58 Toczenie zgrubne i wykańczające wałka 1 59 Toczenie gwintu 1 60 Wiercenie gniazda (na kulkę) 1 61 Wiercenie otworu (na drąŝek) 1 62 Obróbka cieplna 1 63 Kontrola techniczna lub kontrola ostateczna 1 VII. Przebieg montaŝu ściągacza 14 64 Kulka - zacisnąć 2 65 Podkładka - zanitować 2 66 DrąŜek przełoŝyć przez otwór 2 67 Wkręt wkręcić w otwór 2 68 Łapa nałoŝyć na belkę 2 69 Belka wkręcić śrubę 2 70 Kontrola techniczna (kontrola ostateczna, sprawdzenie działania) 2 VIII. Harmonogram prac 9 71 Przygotowanie dokumentacji (technologicznej konstrukcyjnej) 1 72 Przygotowanie maszyn i urządzeń (obrabiarek) 1 73 Transport wewnętrzny 1 74 Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy 1 26

75 Warunki ochrony środowiska 1 76 Proces wytwarzania elementów zespołu (operacje) 1 77 MontaŜ elementów lub montaŝ ściągacza 1 78 Kontrola techniczna lub kontrola ostateczna 1 79 Konserwacja ściągacza 1 IX. Praca jako całość 5 80 Przejrzystość i forma przedstawienia treści w pracy 1 81 Logika układu przedstawionych treści 2 82 Poprawność terminologiczna i merytoryczna 2 104 27