SIECI CYFROWE Z INTEGRACJĄ USŁUG ISDN ISDN Integrated Services Digital Networks CHARAKTERYSTYKA SIECI ISDN Klasyczne publiczne sieci telekomunikacyjne świadczyły różne rodzaje usług (rys.1) Wady wielu sieci, z których każda realizuje inne usługi: duże koszty im mniejsza sieć, tym większy koszt za połączenie mała efektywność brak współpracy między sieciami różne procedury dostępu trudności w użytkowaniu, różne adresy większe koszty eksploatacyjne i utrzymaniowe.
Sieć ISDN jest publiczną siecią telekomunikacyjną rozwijającą się na bazie sieci telefonicznej z integracją technik transmisji i komutacji IDN. Powstanie sieci IDN opartej o standard PCM i cyfryzacja pętli abonenckiej umożliwiło integrację usług. Dostęp do usług jest zapewniony przez ograniczony zbiór standardowych i wielozadaniowych styków użytkownika z siecią (rys.2). Cechy sieci ISDN: integracja technik transmisji i komutacji IDN cyfrowa pętla abonencka sygnalizacja wspólnokanałowa CCS Common Channel Signalling styki centralowe do połączeń z różnymi rodzajami sieci telekomunikacyjnych ujednolicenie dostępu abonenckiego rozwój usług implikowany istnieniem ISDN w tym usług inteligentnych standaryzacja ITU-T (rys.3) i ETSI różne szybkości transmisji (rys.4), sieci wąsko i szerokopasmowe N-ISDN i B-ISDN
KONFIGURACJA ODNIESIENIA DLA SIECI ISDN Struktura sieci ISDN jest podzielona na 3 części (rys.5): sieć międzycentralową (interexchange network), sieć sygnalizacji we wspólnym kanale (common channel signalling network), sieć abonencką (subscriber-access network). W celu określenia fizycznych i logicznych właściwości poszczególnych części sieci ISDN i ułatwienia procesu normalizacji dokonano dekompozycji sieci na grupy funkcjonalne (functional groups). Granice między grupami zostały określone jako przekroje lub punkty odniesienia (reference points). Taka dekompozycja została nazwana konfiguracją odniesienia (reference configuration). Punkty odniesienia mogą odpowiadać fizycznym stykom lub mieć znaczenie wirtualne. Konfiguracja odniesienia dla dostępu abonenckiego (rys.6) składa się z 6 grup funkcjonalnych: zakończenie centralowe ET (exchange termination) realizujące logiczne dołączenie sieci abonenckiej do sieci międzycentralowej (komutacja i sygnalizacja), warstwy 1-3, zakończenie liniowe LT (line termination) realizujące funkcje transmisyjne w warstwie 1 zakończenie sieciowe NT1(network termination 1) jest urzadzeniem pośredniczącym między siecią a wyposażeniem abonenta w warstwie 1; wspólnie z ET realizuje funkcje utrzymaniowe, zakończenie sieciowe NT2 realizuje funkcje multipleksacji i koncentracji, działa w warstwach 2 i 3, wyposażenie końcowe TE (terminal equipment) to telefon ISDN czy komputer z kartą ISDN (TE1) lub klasyczny telefon analogowy, nie przystosowany do współpracy z siecią ISDN (TE2), adapter TA (terminal adapter)
Styki S i T mają te same charakterystyki mechaniczne i elektryczne. S to T uzupełniony o protokół wielodostępu. Są to styki dwutorowe (czteroprzewodowe). Styk U w Europie nie jest znormalizowany, sieć korzysta z istniejących dwuprzewodowych łączy abonenckich. Punkt dostępu do sieci ISDN: punkt, gdzie operator oferuje swoje usługi. W punkcie tym kończy się odpowiedzialność użytkownika a zaczyna operatora. W Europie jest to styk S lub T, w USA jest to styk U, zależnie od uregulowań prawnych. W Polsce TPSA oferuje dostęp do sieci ISDN poprzez urządzenie o nazwie NT2 zawierające NT1,NT2 oraz TA.
K1 sterowanie współpracą od strony ISDN, K2 od strony innej sieci N1 strowanie współpracą jest rozdzielone między obie sieci, N2 po jednej ze stron
STYKI UŻYTKOWNIKA Z SIECIĄ Styk podstawowy basic-access user-to-network interface, inaczej dostęp podstawowy Basic Rate Access. Powszechnie mówi się o linii lub dostępie BRA lub BRI. Styk pierwotny primary-access user-to-network interface inaczej dostęp pierwotny Primary Rate Access. Powszechnie mówi się o linii lub dostępie PRA lub PRI. Styk szerokopasmowy broadband-access user-to-network interface, znany jako styk UNI Styk użytkownika obejmuje dostępną pojemność transmisyjną udostępnianą kanałami PCM (rys.11).
Transmisja cyfrowa na styku użytkownika z siecią (styk U) Po parze miedzianej transmisja jest dwutorowa. Można ją zrealizować jako: FDM wada: preferowany jest kierunek o dolnym paśmie TDM (ping-pong) wada: odwracanie kierunków transmisji i konieczność synchronizacji znacznie ograniczają szybkość. Najlepszym rozwiązaniem jest transmisja dupleksowa z kompensacją echa (rys.) Echo powstaje albo na skutek odbić w pętli albo na skutek niezrównoważenia rozgałęźnika. Kompensator echa adaptacyjnie szacuje wielkość echa i odejmuje go od sygnału w łączu. Wady: Drogi układ kompensatora echa Zalety: Żaden kierunek nie jest uprzywilejowany Znacznie węższe pasmo, czyli większy zasięg niż w systemach FDM i TDM. W praktyce na styku BRA możliwa jest transmisja do 15 km bez regeneratorów. Na styku PRA i szerokopasmowym stosowana jest transmisja HDSL High bit rate Digital Subscriber Line transmision. Sygnał transmitowany jest równolegle po 2 lub 3 skrętkach miedzianych (pętlach abonenckich) 1168kb/s lub 784kb/s każda. Transmisja odbywa się w 144 bajtowych ramkach, co umożliwia transmisję asynchroniczną ADSL (różne szybkości dla obu kierunków transmisji). Maksymalna szybkość 10Mb/s (VHDSL) na odległość kilkuset metrów, na dalsze odległości należy użyć światłowodu.
Typy kanałów Kanał B Jest to kanał o przepływności 64 kb/s pracujący w trybie dupleksowym, przenoszący informacje między dwoma użytkownikami bez nakładania jakichkolwiek ograniczeń na sposób przedstawiania danych Kanał D Są 2 rodzaje kanałów o przepływności 64kb/s i 16kb/s. Ich głównym zadaniem jest przenoszenie informacji sygnalizacyjnych sterujących połączeniami w trybie komutacji kanałów w jednym lub kilku kanałach B. Jeżeli kanał nie jest zajęty powyższą sygnalizacją, może przenosić sygnalizację pomiędzy użytkownikami (user-to-user signalling),wolną transmisję danych w trybie komutacji pakietów lub sygnały teleakcji. Styk BRA to 2B+D16, gdzie kanały B mogą być wykorzystane niezależnie lub razem. Styk PRA to 30B+D64, wykorzystywany do współpracy sieci ISDN z centralkami PABX lub sieciami dostępowymi. Kanały H Przenoszą informacje użytkowników wymagające większych szybkości (tab.1 i 2)
Rodzaje terminali Terminal wielofunkcyjny może zawierać np. telefon ISDN i komputer wyposażony w kartę ISDN
Konfiguracje dostępu do sieci A: do ośmiu terminali. Każdy terminal może mieć swój indywidualny numer MSN (Multiple Subscriber Number) B: NT2 może przyjmować formę multipleksera, koncentratora lub komutatora z możliwością zamykania ruchu NT1 i NT2 może być realizowane w jednym urządzeniu.
Terminal może być wielofunkcyjny Centralka PABX widziana jest przez element NT2 (z lewej strony rysunku) zakończenia sieci ISDN jako standardowy terminal TE1
MODEL ODNIESIENIA DLA PROTOKOŁÓW DOSTĘPU DO SIECI
Płaszczyzny: Użytkownika U user plane Sterująca C control plane Zarządzająca M management plane Obiekty: UTE user information transfer entities USE user-to-user signalling entities CCE connection control entities LME layer management entities SMAE system management application entities Procesy aplikacyjne: UTP user information transfer process USP user-to-user signalling process CCP connection control process SMAP system management application process
USŁUGI W SIECIACH ISDN
Punkty 1 i 2 stanowią punkty dostępu do usług przenoszenia oferowanych w sieci ISDN. Teleusługi oferowane są użytkownikowi w punkcie 3. Obejmują one oprócz możliwości sieci także możliwości urządzenia końcowego.
Do opisu usług ISDN została zastosowana technika atrybutów, przedstawiona w zaleceniu I.140. Atrybuty umieszczone w poniższych tabelach zdefiniowane zostały w zaleceniu I.210.
]
Usługi dodatkowe