INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE EKONOMISTA (KOD 263102) Zawód ekonomista to jeden z 2360 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tę sama nazwę i kod. Do zawodu ekonomista przygotowuje kierunek studiów Ekonomia. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na swojej stronie http://www.nauka.gov.pl/standardy-ksztalcenia- /archiwum,1.html opublikowało standardy kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia w tym dla kierunku Ekonomia. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU EKONOMISTA Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe, a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem, a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód ekonomisty, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sumiennością w dążeniu do rezultatów: Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 2. Otwartością na innych: Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 3. Zdolnościami analitycznymi i podejmowaniem decyzji: Rozumienie złożonych sytuacji i relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciąganie na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. 4. Komunikacją interpersonalną: Przekazywanie konkretnych informacji w sposób zrozumiały dla innych. Przystępne wyjaśnienie skomplikowanych, specjalistycznych kwestii. Przekazywanie najważniejszych zagadnień i sprawdzenie, czy rozmówca rozumie komunikat. Dostosowywanie stylu wypowiedzi do odbiorcy. 1
BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE EKONOMISTA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2015 (I półrocze) Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2015 230 316 23 11 7 1 2014 534 359 77 21 13 0 2013 627 484 84 22 33 0 2012 635 495 87 24 15 0 2011 589 462 116 29 11 0 Źródło: Załącznik 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywacji zawodowej według zawodów i specjalności. Mała liczba zgłaszanych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że zawód ekonomista sklasyfikowany został w pierwszej połowie 2015 roku, w 2014 roku, w 2013, 2012 i 2011 roku jako nadwyżkowy 1, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW 2 W badaniu ankietowym pracodawców w 2013 r. planowano zatrudnienie 9 osób, w 2012 r. 4 osób, w 2011 i 2010 r. nie planowano zatrudnienia osób z zawodem ekonomista. W tym samym badaniu pracodawcy planowali w 2013 r. zwolnienie 5 osób, a w pozostałych latach objętych badaniem tj. w 2012, 2011 i 2010 r. nie planowano zwolnień w omawianym zawodzie. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W I półroczu 2012 r. 78,2% wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe (w 2011 r. 77,9%). Zawody deficytowe stanowiły 16,8% zawodów (w 2011 r. 17,9%) a zrównoważone 5,0% (w 2011 r. 4,2%). 2 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania zrealizowanego w 2011, 2012 oraz 2013 r. znajduje się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). 2
KWALIFIKACJE ABSOLWENTA STUDIÓW I STOPNIA Absolwent powinien posiadać wszechstronną wiedzę ekonomiczną oraz być przygotowany do wykonywania zawodu ekonomisty specjalisty w dziedzinie gospodarowania zasobami finansowymi, ludzkimi i materialnymi. Powinien być przygotowany do przeprowadzania analizy dostępnych lub tworzonych informacji wspierających podejmowanie racjonalnych decyzji osadzonych w kanonach nauk ekonomicznych. Absolwent powinien być przygotowany do pracy w przedsiębiorstwach, organizacjach i instytucjach (publicznych i pozarządowych) głównie na stanowiskach operacyjnych w kraju i za granicą. Powinien posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej. Powinien umieć poruszać się swobodnie w europejskiej przestrzeni społeczno-gospodarczej. Powinien znać język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy. Absolwent powinien być przygotowany do podjęcia kształcenia na studiach drugiego stopnia. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA STUDIÓW II STOPNIA Absolwent powinien posiadać wszechstronną i poszerzoną w stosunku do studiów pierwszego stopnia wiedzę z zakresu ekonomii oraz gospodarowania zasobami finansowymi, ludzkimi i materialnymi. Powinien posiadać umiejętności wykorzystywania zaawansowanych metod analitycznych do badania zjawisk i procesów gospodarczych oraz modelowania ich przebiegu w skali mikro- i makroekonomicznej w warunkach gospodarki otwartej na konkurencję międzynarodową. Absolwent powinien być przygotowany do opracowywania projektów, świadczenia usług doradczych oraz podejmowania racjonalnych decyzji związanych z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem zasobów przez podmioty sektora prywatnego i publicznego w kraju i za granicą. Powinien być przygotowany do podejmowania pracy w różnych sektorach i segmentach rynku europejskiego oraz do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej. Absolwent powinien być przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich). Zawód ekonomisty można zdobyć studiując kierunek Ekonomia. W województwie kujawsko-pomorskim kształcenie na kierunku Ekonomia prowadziły w roku akademickim 2014/2015, 2013/2014 oraz 2012/2013 4 uczelnie. W roku akademickim 2013/2014 r. kierunek Ekonomia ukończyło w sumie 438 absolwentów, a naukę w roku akademickim 2014/2015 kontynuowało 1419 studentów. 3
Lp. Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci roku 2013/2014 1 UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU 2 KUJAWSKO POMORSKA SZKOŁA WYŻSZA W 3 WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI W 4 WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNO EKONOMICZNA WE WŁOCŁAWKU WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ogółem 152 646 97 389 Studenci roku 2014/2015 (stan na 30.XI.2014) studia drugiego stopnia 55 226 (31 osób po ogółem 111 283 63 161 studia drugiego stopnia 48 101 (21 osób po ogółem 153 428 40 125 studia drugiego stopnia 113 303 ogółem 22 62 22 61 (1osoba po studia drugiego stopnia ogółem 438 1419 200 736 (1osoba po studia drugiego stopnia 216 630 (52 osoby po Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych W roku akademickim 2012/2013 r. kierunek Ekonomia ukończyło w sumie 505 absolwentów, a naukę w roku akademickim 2013/2014 kontynuowało 1525 studentów. 4
Lp. Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci roku 2012/2013 1 UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU 2 KUJAWSKO POMORSKA SZKOŁA WYŻSZA W 3 WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI W 4 WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNO EKONOMICZNA WE WŁOCŁAWKU WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ogółem 182 679 110 389 Studenci roku 2013/2014 (stan na 30.XI.2013) studia drugiego stopnia 72 281 (9 osób po ogółem 121 322 72 203 studia drugiego stopnia 49 101 (18 osób po ogółem 181 456 73 214 studia drugiego stopnia 108 242 ogółem 21 68 21 67 studia drugiego stopnia 0 1osoba po ostatnim roku bez egzaminu ogółem 505 1525 276 873 studia drugiego stopnia 229 624 (28 osób po Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych W roku akademickim 2011/2012 r. kierunek Ekonomia ukończyło w sumie 593 absolwentów, a naukę w roku akademickim 2012/2013 kontynuowało 1671 studentów. 5
Lp. Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci roku 2011/2012 1 UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU 2 KUJAWSKO POMORSKA SZKOŁA WYŻSZA W 3 WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI W 4 WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNO EKONOMICZNA WE WŁOCŁAWKU WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ogółem 193 733 91 458 5 0 Studenci roku 2012/2013 (stan na 30.XI.2012) studia drugiego stopnia 97 274 (1 osoba po ogółem 65 382 65 241 studia drugiego stopnia 0 117 (24 osoby po ogółem 301 475 116 222 studia drugiego stopnia 185 253 ogółem 34 81 34 80 (1 osoba po studia drugiego stopnia ogółem 593 1671 306 1001 (1 osoba po 5 0 studia drugiego stopnia 282 644 (25 osób po Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Opracowała: Lidia Dobrolubow doradca zawodowy 6
WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Zaakceptował: Janusz Bokser Data ostatniej aktualizacji: 20.07.2015 r. INFORMACJA DLA OSÓB ZAINTERESOWANYCH PRACĄ W ZAWODZIE EKONOMISTA W KRAJACH EOG 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie ekonomista w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako ekonomista w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód ekonomista jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w trzech krajach EOG zawód ekonomista jest regulowany, są to: Hiszpania, Islandia, Grecja. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.ht m 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem ekonomista wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób w zawodzie ekonomista zostało zgłoszonych 30.456 ofert pracy w 22 krajach EOG. W poszczególnych działach odnotowano: - ekonomiści (4299 ofert), w tym najwięcej w Wielkiej Brytanii (2925 ofert), Niemczech (1157 ofert), Belgii (50 ofert), Francji (40 ofert) 7
- specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania (26157 ofert), w tym najwięcej w Wielkiej Brytanii (24066 ofert), Niemczech (864 oferty), Austrii (167 ofert). Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie ekonomista w krajach EOG powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym wraz z odpowiednimi uprawnieniami w zakresie przeprowadzania analiz finansowych, podatkowych, w tym z wykorzystaniem systemów IT. Należy pamiętać, że pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę, w tym przypadku również specjalistycznego. Przykładowe stawki płacy w zawodzie ekonomista w wybranych krajach: Wielka Brytania: 38-43 funtów/godz. brutto, 400-600 funtów dziennie brutto, 30000-45000 funtów rocznie brutto, Francja: 9,43 15,93 euro/godz. brutto, 30000-43000 euro rocznie brutto. Opracowała: Magdalena Zboińska Pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP we Włocławku 8