Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE
GENEZA EWWiS EWEA EWG Kryzys naftowy 1973 r. Bilans energetyczny UE
Podstawy traktatowe Art. 194 TFUE 1. W ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz z uwzględnieniem potrzeby zachowania i poprawy stanu środowiska, polityka Unii w dziedzinie energetyki ma na celu, w duchu solidarności między Państwami Członkowskimi: a) zapewnienie funkcjonowania rynku energii; b) zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii; c) wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności energii, jak również rozwoju nowych i odnawialnych form energii; oraz d) wspieranie wzajemnych połączeń między sieciami energii. 2. Bez uszczerbku dla stosowania innych postanowień Traktatów, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, ustanawiają środki niezbędne do osiągnięcia celów, o których mowa w ustępie 1. Środki te są przyjmowane po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów. Nie naruszają one prawa Państwa Członkowskiego do określania warunków wykorzystania jego zasobów energetycznych, wyboru między różnymi źródłami energii i ogólnej struktury jego zaopatrzenia w energię, bez uszczerbku dla artykułu 192 ustęp 2 litera c). 3. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą, jednomyślnie i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ustanawia środki, o których mowa w tym ustępie, jeżeli mają one głównie charakter fiskalny.
Przepisy szczegółowe: bezpieczeństwo dostaw: art. 122 TFUE; sieci energetyczne: art. 170-172 TFUE; węgiel: protokół nr 37 - skutki finansowe wygaśnięcia traktatu EWWiS w 2002 r.; energia jądrowa: Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (traktat EURATOM) stanowi podstawę prawną większości działań europejskich w dziedzinie energii jądrowej. Pozostałe przepisy dotyczące energii: rynek wewnętrzny energii elektrycznej: art. 114 TFUE; zewnętrzna polityka energetyczna: art. 216-218 TFUE.
Zielona Księga KE: europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii (2006 r.) Komisja wyróżniła 6 głównych obszarów priorytetowych UE w polityce energetycznej: dokończenie budowy europejskich rynków wewnętrznych energii elektrycznej i gazu, solidarność państw członkowskich, bezpieczeństwo i konkurencyjność zaopatrzenia w energię, zmiany klimatu, innowacje w zakresie technologii energetycznych, spójna zewnętrzna polityka energetyczna.
I Pakiet klimatyczno-energetyczny 3 x 20 redukcja o przynajmniej 20 % emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z poziomami z 1990 r.; zwiększenie do 20 % udziału energii odnawialnej we wszystkich źródłach zużywanej energii; poprawa efektywności energetycznej o 20 %
Realizacja pakietu Dyrektywa ETS (ws. reformy handlu emisjami) Dyrektywa OZE Dyrektywa CCS (składowania CO2)
Plan Energia 2020 (Strategia Europa 2020 z 2010 r.) Polepszenie efektywności energetycznej; Utworzenie zintegrowanego rynku energii; Szersze uprawnienia dla konsumentów (wyższy poziom bezpieczeństwa i pewności); Wzmocnienie przywództwa Europy w zakresie nowych technologii; Wzmocnienie zewnętrznego wymiaru polityki energetycznej.
Dalsze działania UE w zakresie polityki energetycznej Komunikat KE z 2011 r. Energetyczna mapa drogowa 2050 - ramy długoterminowych działań w sektorze energetyki, Komunikat KE z 2014. - plany na lata 2020-2030. dalsza redukcja emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału energii odnawialnej w UE, poprawa efektywności energetycznej, zapewnienie konkurencyjnej ceny, zakończenie budowy wewnętrznego rynku energii, poprawa bezpieczeństwa dostaw.
28 maja 2014 r. KE zaproponowała europejską strategię bezpieczeństwa energetycznego jako nieodłączną część polityki energetycznej UE do 2030 r. wzmocnienie odporności UE na kryzysy energetyczne, zmniejszenie zależności od poszczególnych paliw i dostawców energii, zwiększenie produkcji energii w Europie. Na posiedzeniu RE w dn. 26-27 czerwca 2014 r., przyjęto strategię i zobowiązano się do określenia nowych ram polityki klimatycznoenergetycznej. Za priorytety polityki energetycznej na najbliższe 5 lat RE uznała przystępność i pewność energii oraz cele związane z "zieloną energią"
II Pakiet klimatyczno-energetyczny (2014 r.) Ramy polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. uzgodniono na posiedzeniu RE w dn. 23-24 października 2014 r. Określono cele na poziomie unijnym: ograniczenia wewnętrznych emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 40% w porównaniu z poziomem z 1990 r. (zreformowany system handlu uprawnieniami do emisji ETS), zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w energii zużywanej w UE do co najmniej 27%, poprawy efektywności energetycznej w 2030 r. w porównaniu z prognozami cel orientacyjny w wysokości co najmniej 27%.
Pakiet o unii energetycznej Luty 2015 r. KE - komunikat Pakiet o unii energetycznej Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu. Celem unii energetycznej jest zapewnienie konsumentom w UE gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom bezpiecznej, zrównoważonej, konkurencyjnej i niedrogiej energii. 5 wzajemnie uzupełniających się i ściśle ze sobą powiązanych dziedzin: bezpieczeństwo energetyczne, solidarność i zaufanie; w pełni zintegrowany europejski rynek energii, efektywność energetyczna przyczyniająca się do ograniczenia popytu; dekarbonizacja gospodarki badania naukowe, innowacje i konkurencyjność.
Wewnętrzny rynek energii Stworzenie unijnego rynku wewnętrznego w sektorze energii wymaga usunięcia przeszkód i barier w handlu, zbliżenia polityki podatkowej i cenowej, a także przyjęcia środków w odniesieniu do norm i standardów oraz uregulowań w zakresie bezpieczeństwa i środowiska naturalnego. W lutym 2011 r. RE wyznaczyła cel polegający na utworzeniu do 2014 r. wewnętrznego rynku energii i rozwinięciu połączeń międzysystemowych, tak aby do 2015 r. niektóre państw członkowskie nie były już odizolowane od sieci gazowych i elektrycznych.
Rynek gazu i energii elektrycznej 2003 r. - liberalizacja rynków gazu i energii elektrycznej nowi dostawcy gazu i energii elektrycznej weszli na rynki państw członkowskich, a konsumenci (przemysłowi od 1 lipca 2004 r., a gospodarstwa domowe od 1 lipca 2007 r.) mogą swobodnie wybierać dostawcę. 2009 r. - dalsza liberalizacja wewnętrznego rynku energii elektrycznej i gazu, m.in. oddzielenie działalności w zakresie dostaw i produkcji od zarządzania sieciami; ochrona najsłabszych konsumentów, i in. 2009 r. - Europejska Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki ACER (działa od 2011 r.)
Transeuropejska infrastruktura energetyczna WRF 2014-2020 instrument Łącząc Europę 5,12 mld euro. określono 12 priorytetowych korytarzy i obszarów obejmujących sieci do przesyłu energii elektrycznej, gazu ziemnego, ropy naftowej i dwutlenku węgla oraz przedstawiono środki mające ułatwić i przyśpieszyć proces udzielania zezwoleń oraz procedury regulacyjne dotyczące projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.
Literatura: J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja europejska w okresie przemian, Warszawa 2016. J. Dyduch, M. Klimowicz, M. Michalewska-Pawlak, Selected Policies of the European Union, Warszawa 2012. M. Cini, N. Perez-Solorzano Borragan, European Union Policies, Oxford 2016. S. R. Schubert, J. Pollak, M. Kreutler, Energy Policy of the European Union, London 2016. Policy-Making in the European Union, ed. by H. Wallace, M. A. Pollack, A. R. Young, Oxford 2015.