Język polski kwiecień Klasa III Słowa na czasie 3, rozdział VIII Wymogi podstawy programowej: charakterystyka literatury popularnej; cechy powieści kryminalnej; stylizacja w utworach literackich. Zadania do zrobienia: Współczesność Umberto Eco Metafizyka powieści kryminalnej Fragment eseju Dopiski na marginesie Imienia Róży Nie przypadkiem książka zaczyna się jak kryminał (i czytelnika naiwnego łudzi do samego końca, tak że ów czytelnik może nawet nie spostrzec, że chodzi tu o kryminał, w którym odkrywa się raczej niewiele, a detektyw ponosi klęskę). Moim zdaniem, ludzie lubią kryminały nie dlatego, że są tam trupy zamordowanych, ani dlatego, że sławi się w nich triumf końcowego ładu (intelektualnego, społecznego, prawnego i moralnego) nad nieładem przestępstwa. Rzecz w tym, że powieść kryminalna przedstawia w stanie czystym historię domysłów. Ale również w przypadku diagnozy medycznej, badań naukowych, a także pytań metafizycznych, mamy do czynienia z domysłami. W gruncie rzeczy podstawowe pytanie filozofii (podobnie jak psychoanalizy) brzmi tak samo jak w powieści kryminalnej: kto zawinił? Chcąc się tego dowiedzieć (chcąc zyskać przekonanie, że się wie), trzeba przypuścić, że wszystkie fakty mają jakąś logikę logikę, którą narzucił im winowajca. Wszelka historia śledztwa i domysłów dotyczy czegoś, w czego sąsiedztwie żyjemy zawsze [...]. Staje się teraz jasne, czemu mój główny watek (kim jest morderca?) rozgałęzia się na tyle innych, a wszystkie są historiami innych, które obracają się wokół struktury domysłu jako takiego.
Abstrakcyjnym modelem domyślania się jest labirynt. Mamy jednak trzy typy labiryntu. Jednym jest grecki; to labirynt Tezeusza. W takim labiryncie nie można się zgubić. Idzie się w nim do środka, a potem od środka do wyjścia. Dlatego w środku czeka Minotaur, w przeciwnym bowiem wypadku historia pozbawiona byłaby smaku, stanowiłaby zwykłą przechadzkę. Przerażenie bierze się z faktu, że człowiek nie wie, dokąd dotrze i co uczyni Minotaur. Lecz jeśli rozwikłasz labirynt klasyczny, zobaczysz, że masz w rękach nić nić Ariadny. Labirynt klasyczny jest sam w sobie nicią Ariadny. Następnie mamy labirynt manierystyczny. Kiedy go rozwikłasz, spostrzeżesz, że masz w rękach jakby drzewo, strukturę z rozgałęzieniami, które często kończą się ślepo. Jest tylko jedno wyjście, ale możesz na nie nie trafić. Nić Ariadny jest ci potrzebna, żebyś się nie zgubił. [...]. Wreszcie mamy sieć, czyli labirynt, który Deleuze 1 [czyt.: deloz] i Guattari 2 [czyt.: głattari] nazywają kłączem. Tutaj każda droga może się skrzyżować z dowolną inną. Nie ma środka, nie ma peryferii 3, nie ma wyjścia, ponieważ kłącze jest potencjalnie nieskończone. Przestrzeń domysłów jest przestrzenią o strukturze kłącza. 1, 2 Deleuze, Guattari filozofowie. 3 Peryferie tu: zewnętrzna część. 1. Według Umberta Eco powieść kryminalna ukazuje przede wszystkim 1 p. A. przebieg zbrodni. B. świat przestępczy. C. historię domysłów. D. prawdy moralne. 2. Podstawowe pytanie filozofii, psychoanalizy i powieści kryminalnej brzmi: 1 p. A. Kto zawinił? B. Kto zabił? C. Kto wygrał? D. Kto się domyślił? 3. Wszystkie fakty w powieści kryminalnej mają pewną logikę, którą narzuca 1 p. A. ofiara. B. przypadek. C. detektyw. D. winowajca.
4. W jakich przypadkach, oprócz powieści kryminalnej, mamy do czynienia z domysłami? 1 p. 5. Dokończ zdanie. 1 p. Abstrakcyjny model... można porównać z labiryntem. 6. Scharakteryzuj krótko poszczególne rodzaje labiryntów. 3 p. Nazwa labiryntu Opis grecki (klasyczny) manierystyczny sieć (kłącze) 7. Napisz, co jest lepszym źródłem wiadomości o bieżących wydarzeniach politycznych prasa czy internet. Podaj dwa argumenty na potwierdzenie swojej opinii. 2 p. 8. Wytłumacz, na czym polega stylizacja w utworach literackich. 1 p.
9. Napisz rozprawkę na temat: Czy warto się sięgać po literaturę popularną? 12 p.
Wiem, co trzeba