ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM DLA POLSKICH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW (MŚP)

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM DLA POLSKICH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW (MŚP) poprzez narzędzie internetowe Menadżer Środowiska (LIFE 04 ENV/PL/000673) Fundacja Partnerstwo dla Środowiska Multimedia Communications Regionalna Inicjatywa Biznesu Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 3 OCHRONA ŚRODOWISKA SZANSĄ DLA ROZWOJU FIRM 3 CZYSTY BIZNES 3 MENADŻER ŚRODOWISKA 4 USPRAWNIENIA PROŚRODOWISKOWE 4 SZERSZE IMPLIKACJE 6 KONSEKWENCJE DLA ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO 6 CO DALEJ? KRAJOWE FORUM CZYSTEGO BIZNESU 6

Streszczenie, kwiecień 2007 WPROWADZENIE W Polsce istnieje ok. 3,4 miliona małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które stanowią prawie 99% wszystkich funkcjonujących polskich firm. MŚP stanowią siłę napędową rozwoju polskiej gospodarki. Ich oddziaływanie na środowisko jest najczęściej niedoceniane, zarówno przez decydentów i agendy publiczne, jak też przez same firmy. Niestety, środowiska te nie dostrzegają, że zobowiązania Polski w zakresie ochrony środowiska, wynikające z członkostwa w UE, stanowią nie tylko szansę dla rozwoju gospodarczego i społecznego w kraju, ale również możliwość włączenia się w budowanie konkurencyjności Unii Europejskiej w ramach gospodarki globalnej. Narzędzie internetowe Menadżer Środowiska (www.eko-spec.pl) umożliwia polskim małym i średnim przedsiębiorstwom: poprawę zarządzania środowiskiem poprzez korzystanie z praktycznych doświadczeń innych firm, bieżące monitorowanie i ocenę oddziaływania na środowisko prowadzonej działalności dostęp do usług informacyjnych i doradczych. Menadżer Środowiska oraz grupa jego użytkowników, wpisują się w działania na rzecz poprawy stanu ochrony środowiska w Polsce, inspirowane przez firmy i organizacje społeczne, które postrzegają ochronę środowiska nie jako barierę i ograniczenie, ale szansę w dążeniu do rozwoju zrównoważonego. OCHRONA ŚRODOWISKA SZANSĄ DLA ROZWOJU FIRM Polskie przedsiębiorstwa najczęściej postrzegają ochronę środowiska jako dodatkowe koszty i obciążenia biurokratyczne, a nie jako szansę dla rozwoju firmy. Pojęcie przemysłu środowiskowego, stwarzającego nowe możliwości rozwoju gospodarki i zatrudnienia, rzadko pojawia się w mediach lub na forach publicznych. Według Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, wartość przemysłu środowiskowego w Polsce szacowana jest na ok. 4 miliardy Euro, co stanowi ok. 0,7% wartości przemysłu środowiskowego UE, który jest obecnie najszybciej rozwijającą się gałęzią gospodarki europejskiej, również pod względem innowacji technologicznych. Polski przemysł środowiskowy zatrudnia ok. 200 000 osób, ale jego potencjał jest dużo większy. W Polsce kwestie związane z ochroną środowiska nadal postrzegane są głównie przez pryzmat coraz bardziej skomplikowanych przepisów i wynikających z nich obowiązków dla przedsiębiorców. Organy kontrolne koncentrują swoją uwagę na dużych firmach, których działalność w sposób znaczący oddziaływuje na środowisko naturalne. Na duże firmy wywierany jest nacisk, aby przestrzegały przepisów ochrony środowiska i inwestowały w technologie przyjazne środowisku. Nie ma takiego nacisku na firmy małe i średnie. Oznacza to, że potrzeby i szanse MŚP w zakresie ochrony środowiska nie są na ogół dostrzegane przez agendy publiczne, organy kontrolne i organizacje wspierające biznes. Większość organizacji pozarządowych postrzega firmy jako źródło finansowania działalności dobroczynnej, a nie jako potencjalnego partnera, który w działania na rzecz środowiska i rozwoju społecznego może wnieść wiedzę, doświadczenie, zdolności organizacyjne, innowacyjność i nowe miejsca pracy. Małe i średnie firmy w Polsce mają kłopoty z wypełnianiem swoich obowiązków wynikających z prawa ochrony środowiska. Większość z nich nie może sobie pozwolić na zatrudnienie specjalisty ds. ochrony środowiska lub korzystanie z usług drogich konsultantów. Najczęściej również nie są one w stanie nadążyć za ciągle zmieniającymi się przepisami. Bez wątpienia jednak, w najbliższej przyszłości, MŚP będą coraz bardziej potrzebować wsparcia ekspertów zewnętrznych w kwestii ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko prowadzonej działalności. Jak dotąd, rządowe programy wsparcia w tym zakresie okazały się mało efektywne, ponieważ brak im spójności i elastyczności w dostosowaniu się do rzeczywistych potrzeb MŚP i warunków ich funkcjonowania. Firmy międzynarodowe inwestujące w Polsce, które promują się jako odpowiedzialne za środowisko, rzadko podejmują działania mające na celu pomoc mniejszym przedsiębiorstwom w ograniczeniu ich negatywnego oddziaływania na środowisko, ponieważ zaangażowane są przede wszystkim w rozbudowę własnej działalności. Jeżeli nie zostaną podjęte jasne zobowiązania do przyspieszenia zmian w ochronie środowiska, przy jednoczesnym zaangażowaniu w ten proces przedsiębiorstw, możliwości i energia sektora MŚP w tym zakresie zostaną utracone. CZYSTY BIZNES Wsparcie dla MŚP, aby być efektywnym, powinno być systematyczne i skoncentrowane na praktycznych rozwiązaniach, które są tanie i łatwe do wdrożenia. Program Czysty Biznes, który jest inicjatywą pozarządową, opiera się na tych właśnie założeniach. Program Czysty Biznes pomaga firmom rozwiązywać ich problemy środowiskowe. Bliska współpraca Programu z firmami członkowskimi umożliwia dopasowanie oferty do zmieniających się potrzeb firm oraz zachęca przedsiębiorstwa do wymiany doświadczeń i wiedzy między sobą. Aby uczestniczyć w Programie, firma wstępuje do Klubu Czystego Biznesu, który działa na określonym terenie. Za pracę każdego Klubu odpowiedzialny jest Koordynator Czystego Biznesu, który pomaga firmom dobrać i najlepiej wykorzystać usługi oferowane przez Program. Wdrażane przez firmy uczestniczące w Programie usprawnienia środowiskowe obniżają koszty funkcjonowania firmy i podnoszą jej konkurencyjność. Osiągnięcia firm w zakresie ochrony środowiska stanowią motywację dla innych przedsiębiorstw do podejmowania działań proekologicznych. Program Czysty Biznes powstał w 1998r. w ramach współpracy Fundacji Partnerstwo dla Środowiska z brytyjską organizacją Groundwork i z BP. Jego celem jest wspieranie polskich małych i średnich firm w ograniczaniu ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Program pomaga przedsiębiorstwom: ograniczyć oddziaływanie środowiskowe prowadzonej działalności poprzez wprowadzanie proekologicznych usprawnień, których efektem jest również obniżenie kosztów funkcjonowania firmy i wzrost jej konkurencyjności; podejmować proekologiczne działania wspólnie z innymi firmami na określonym terenie, np. w otoczeniu firmy lub na rzecz społeczności istotnych z punktu widzenia produktów i usług oferowanych przez firmę; 3

Streszczenie, kwiecień 2007 angażować się w długofalowe działania na rzecz ochrony środowiska i rewitalizacji społeczności lokalnej, wraz z partnerami z sektorów publicznego i społecznego. Czysty Biznes zdobył uznanie jako program innowacyjny w okresie przygotowywania Polski do przystąpienia do Unii Europejskiej. W latach 1998-2003, Program współpracował w kilkuset przedsiębiorstwami, osiągając liczbę 200 aktywnych członków pod koniec 2003r. W kontekście ok. 3,4 miliona MŚP w Polsce, oddziaływanie Programu było bardzo ograniczone i koncentrowało się głównie w Polsce południowej. Pragnąc rozszerzyć oddziaływanie Programu, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska nawiązała współpracę z Multimedia Communications i Regionalną Inicjatywą Biznesu Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej. Celem tej współpracy było udostępnienie doświadczeń Programu Czysty Biznes szerszemu odbiorcy poprzez wypracowanie narzędzia internetowego Menadżer Środowiska. Projekt ten uzyskał dofinansowanie z programu Komisji Europejskiej Life Environment na lata 2004-2006. Projekt obejmował również wypracowanie metodyki, która pomogłaby MŚP w bieżącym monitorowaniu i ocenie swojego oddziaływania na środowisko. Od samego jego początku, motywacją dla Czystego Biznesu było wspomaganie działań mających na celu wypełnianie zobowiązań ochrony środowiska Polski jako członka UE. Projekt Life wpisał się w te cele i przyczyniając się do krzewienia kultury odpowiedzialności za środowisko wśród polskich przedsiębiorstw. MENADŻER ŚRODOWISKA Najważniejszym efektem projektu jest funkcjonujące narzędzie internetowe Menadżer Środowiska (www.eko-spec.pl), które zostało wypracowane, przetestowane i jest stale weryfikowane przez 348 firm członkowskich Programu Czysty Biznes. W początkowej fazie, narzędzie było dostępne tylko dla firm uczestniczących w projekcie, ale od września 2006 jest ogólnodostępne każda firma lub organizacja może z niego korzystać. Opracowano również wersję anglojęzyczną, aby udostępnić narzędzie użytkownikom z innych krajów UE. Menadżer Środowiska to narzędzie internetowe opracowane, aby w systematyczny sposób udostępniać zgromadzoną w ramach Programu Czysty Biznes wiedzę, informacje, przykłady dobrych praktyk i doświadczenia związane z rozwiązywaniem problemów środowiskowych typowych dla małych i średnich firm. Menadżer Środowiska umożliwia swoim użytkownikom: dostęp do informacji i materiałów instruktażowych dotyczących typowych problemów środowiskowych MŚP; gromadzenie i analizę danych dotyczących parametrów środowiskowych własnej firmy, z zapewnieniem poufnego charakteru tych informacji (funkcja dostępna po zalogowaniu); świadczenie usług on-line dla zalogowanych użytkowników oraz zarządzanie Programem Czysty Biznes, monitorowanie działań Klubów CB, sprawozdawczość on-line itd. Przy pomocy narzędzia, przedsiębiorstwo może na bieżąco monitorować swoje oddziaływanie na środowisko oraz korzystać z doświadczeń wypracowanych przez inne firmy. Użytkownicy mają dostęp do zasobów informacyjnych oraz usług Programu Czysty Biznes, w tym infolinii i serwisów informacyjnych. Narzędzie oferuje dostęp do: aktualnych informacji o zmianach w przepisach prawnych dotyczących ochrony środowiska; materiałów szkoleniowych i instruktażowych dotyczących zarządzania środowiskiem w różnych branżach; metod przydatne w zarządzaniu środowiskiem w MŚP; przykładów usprawnień prośrodowiskowych wdrożonych przez firmy; informacji na temat możliwości inwestycji środowiskowych; bazy danych infolinii; platformy wymiany informacji; narzędzia do monitorowania oddziaływania firmy na środowisko, w tym kalkulatorów zużycia energii elektrycznej i wody. Materiały szkoleniowe i instruktażowe udostępnione poprzez Menadżera Środowiska oparte są na doświadczeniach firm członkowskich Programu Czysty Biznes i dotyczą 8 branż: spożywczej; motoryzacyjnej; turystycznej; biurowej; przetwórstwa tworzyw sztucznych; mechanicznej; medycznej; budowlanej. a także 8 obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa: zarządzania procesem technologicznym; energii; odpadów; opakowań; wody i ścieków; surowców i materiałów; transportu; rewitalizacji otoczenia firmy. Informacje i dane dla poszczególnych branż i obszarów funkcjonowania firmy są regularnie aktualizowane. Materiały informacyjne i instruktażowe dostępne poprzez narzędzie zostały wypracowane w ramach współpracy z 348 firmami członkowskimi Programu Czysty Biznes, które uczestniczyły w projekcie w latach 2004-2006. Współpraca z nimi koncentrowała się na opracowywaniu i testowaniu narzędzia oraz dostosowaniu jego oferty do potrzeb polskich małych i średnich przedsiębiorstw. USPRAWNIENIA PROŚRODOWISKOWE Przedsiębiorstwa uczestniczące w projekcie systematycznie pracowały nad ograniczeniem swojego oddziaływania na środowisko. Pokazują to wyniki przeglądów, wizyt w firmach i przeprowadzonych ankiet.w 2006r. 75% firm członkowskich Programu Czysty Biznes uznało, że usprawnie- 4

Streszczenie, kwiecień 2007 nia prośrodowiskowe stanowią sposób podnoszenia konkurencyjności firmy, co stanowi wzrost o 11% w porównaniu do danych z 2004r. W 2006r. 67% członków Czystego Biznesu podjęło lub planowało podjęcie inwestycji proekologicznych. Bez wątpienia realizowany projekt przyczynił się do wprowadzenia znaczących usprawnień prośrodowiskowych przez wielu z nich. Wszystkie 348 firm bezpośrednio uczestniczących w projekcie, podjęło praktyczne działania różnego rodzaju na rzecz ograniczenia swojego oddziaływania na środowisko, i będą kontynuować swoje wysiłki również po zakończeniu realizacji projektu. O ile jesteśmy w stanie podać przybliżone wartości korzyści środowiskowych odniesionych przez poszczególne firmy w wyniku podjętych działań, o tyle trudno jest nam podać dane zbiorcze dla wszystkich 348 firm. Wynika to z faktu, że przedsiębiorstwa uczestniczące w projekcie reprezentują bardzo różne branże, są zlokalizowane w różnych obszarach geograficznych i podejmowały różnego rodzaju działania. Z tego powodu porównywanie osiągniętych wyników jest bardzo trudne, a wszelkie analizy zbiorcze mogą być mylące. Oddziaływanie poszczególnych firm na środowisko było oceniane na podstawie przeglądów środowiskowych i okresowych wizyt Koordynatorów i specjalistów Czystego Biznesu w tych firmach. Wskaźniki realizacji projektu oraz przeprowadzane corocznie badania postaw firm wobec środowiska, pokazują skalę osiągniętych usprawnień prośrodowiskowych. W ramach projektu Menadżer Środowiska zrealizowano następujące działania: przeprowadzono 251 przeglądów środowiskowych w firmach; zidentyfikowano 870 problemów środowiskowych; opracowano i wdrożono 150 polityk środowiskowych; opracowano i zainicjowano wdrożenie 150 programów usprawnień środowiskowych; wdrożono 145 projektów usprawnień środowiskowych; zrealizowano 196 wdrożeń prawnych, dzięki którym firmy działają zgodnie z przepisami ochrony środowiska. Usprawnienia prośrodowiskowe wdrożone w poszczególnych firmach, bardzo się od siebie różniły, od niewielkich wdrożeń zmniejszających zużycie wody, po projekty inwestycyjne na dużą skalę. W każdym przypadku, nasze wsparcie miało na celu wykreowanie w firmie atmosfery motywującej do podejmowania kolejnych, bardziej wymagających usprawnień prośrodowiskowych i traktowania ich jako elementu rozwoju firmy. Poniżej prezentujemy trzy przykłady, które ilustrują różnego rodzaju korzyści środowiskowe osiągane przez firmy uczestniczące w projekcie. Opisy tych przykładów oraz innych podobnych, znaleźć można w narzędziu internetowym Menadżer Środowiska. Były one też prezentowane podczas Dorocznych Spotkań Klubów Czystego Biznesu oraz innych konferencji i seminariów organizowanych w ramach projektu. Firma Adler Polska z Bielska-Białej jest częścią międzynarodowego konsorcjum, współpracującego z największymi koncernami samochodowymi. Przedsiębiorstwo posiada system zarządzania środowiskiem wg normy ISO 14001. Przeprowadzony w firmie przegląd środowiskowy wykazał potencjał do zmniejszenia zużycia wody w procesie formowania elementów z tworzyw sztucznych. Proces zużywał 0.36m³ wody na godzinę, co dawało 9.25m3 na dobę. Duże zużycie wody wiązało się również z wysokimi kosztami odprowadzanych ścieków i przekładało się na wysoki koszt procesu chłodzenia formowanych elementów. Firma zastąpiła dotychczasowe rozwiązanie zamkniętym układem chłodzenia, co wymagało inwestycji w wysokości 9.600 PLN (ok. 2.200 Euro). W wyniku tego wdrożenia udało zmniejszyć się zużycie wody o 99%, a inwestycja zwróciła się w ciągu 6 miesięcy. Gospodarstwo Rolne Józef Oleksy w Męcinie to firma rodzinna, zajmująca się produkcją jaj konsumpcyjnych. Przegląd środowiskowy w firmie zwrócił uwagę na problemy z pomiotem kurzym, pochodzącym od 29.000 niosek, produkujących rocznie ok. 8 mln sztuk jaj. 1000 ton pomiotu powstającego w kurnikach co roku, nie nadawało się do bezpośredniego wykorzystania na nawóz ze względu na 40% zawartość wody. Aby rozwiązać ten problem, firma zastosowała nową technologię, pozwalającą na przetworzenie pomiotu kurzego w organiczny nawóz. Koszt inwestycji wyniósł 700.000 PLN (ok. 320.000 Euro). Obornik jest usuwany dwa razy dziennie i przetwarzany w nawóz organiczny o nazwie BIO-GAL. W ten sposób przetwarzane jest 100% obornika. Szybki i krótki proces suszenia minimalizuje powstawanie nieprzyjemnych zapachów. Przewidywany okres zwrotu inwestycji to 6-7 lat. Cukiernia Beskidzka w Zawoi jest firmą rodzinną, zatrudniającą 60 osób i produkującą ponad 100 rodzajów ciast, ciastek i wypieków. Przegląd środowiskowy w firmie wskazał na duże zużycie energii elektrycznej i cieplnej w procesie produkcji i chłodzenia, oraz związany z tym potencjał zmniejszenia zużycia, obniżenia emisji i kosztów funkcjonowania. Zainstalowano system wymienników ciepła, które umożliwiły odzysk ciepła do ogrzewania wody. Koszt inwestycji wyniósł ok. 45.000 PLN (ok. 12.000 Euro), a w jej rezultacie rocznie oszczędzane jest 1188 GJ energii i wykorzystywane do ogrzewania 3.600m³ wody. Rocznie firma oszczędza ok. 53.400 PLN (ok. 15.000 Euro). Okres zwrotu inwestycji to mniej niż rok. Badania ankietowe postaw firm wobec ochrony środowiska, przeprowadzane co roku na grupie firm członkowskich Programu Czysty Biznes w latach 2004-2006, miały na celu zidentyfikowanie zmian, które zachodzą w postawie firm wobec ochrony środowiska. W ciągu tych trzech lat odsetek firm dostrzegających relację między usprawnieniami prośrodowiskowymi a konkurencyjnością firmy, wzrósł o 11%, osiągając w 2006r. 75%. W 2006r. aż 86% ankietowanych firm prowadziło systematyczny monitoring swojego oddziaływania na środowisko, co stanowi wzrost o 20% w stosunku do roku 2004. 84% firm, czyli cztery z każdych pięciu, zadeklarowało wdrożenie praktycznych usprawnień prośrodowiskowych w okresie 2004-2006. Te usprawnienia najczęściej dotyczyły zmniejszenia zużycia energii (48%), minimalizacji odpadów (43%) lub poprawy najbliższego otoczenia firmy (33%). Znacznie więcej niż połowa ankietowanych 64% - zadeklarowało, że planują podjęcie inwestycji prośrodowiskowych w kolejnym roku. Narzędzie internetowe Menadżer Środowiska rozszerzyło zasięg oddziaływania Programu Czysty Biznes, udostępniając doświadczenia i wiedzę Programu szerokiemu gronu użytkowników, umożliwiając wymianę doświadczeń między firmami i bardziej efektywne anga- 5

Streszczenie, kwiecień 2007 żowanie agend publicznych w działania na rzecz firm na szczeblu lokalnym i krajowym oraz umożliwiając monitoring i kontrolę jakości usług świadczonych w ramach Programu CB. Narzędzie umożliwi również wspieranie firm zlokalizowanych na różnych terenach, identyfikujących się z konkretnym tematem lub działaniem środowiskowym, jak np. wsparcie dla firm należących do Klubu EMAS Czystego Biznesu (9 firm członkowskich), którego zadaniem jest propagowanie systemu EMAS wśród polskich przedsiębiorstw. SZERSZE IMPLIKACJE Wraz z wzrostem zainteresowania rozwojem przemysłu środowiskowego w Unii Europejskiej, Program Czysty Biznes i Menadżer Środowiska stanowią mechanizm wsparcia i motywacji dla MŚP, pomagając w kreowaniu podaży i popytu na produkty i usługi środowiskowe. W trakcie realizacji projektu, stało się dla nas jasne, że był on innowacyjny nie tylko w kontekście polskim, ale też europejskim ponieważ kierunek nadawały mu same przedsiębiorstwa. Program Czysty Biznes i Menadżer Środowiska odpowiadają nie tylko na potrzeby wynikające z priorytetów środowiskowych, ale również na potrzeby ekonomiczne związane z uwarunkowaniami, w których dana firma funkcjonuje. Podejście to oferuje firmom możliwość wprowadzania stopniowych, finansowo efektywnych, usprawnień prośrodowiskowych, bez konieczności zatrudniania drogich zewnętrznych konsultantów, w oparciu o własne zasoby i wiedzę firmy oraz doświadczenia innych MŚP. W ten sposób, krok po kroku, zarządzanie środowiskiem łatwiej włączyć w codzienne funkcjonowanie i kulturę przedsiębiorstwa. Podejście to można zastosować w innych krajach członkowskich UE, ponieważ narzędzie internetowe można zaadaptować do potrzeb związanych z inną wersją językową, innymi regulacjami prawnymi i uwarunkowaniami, jeśli znajdą się organizacje chętne do świadczenia podobnych usług i administrowania narzędzia. W ramach projektu, podejście Czystego Biznesu / Menadżera Środowiska zostało zastosowane do 8 różnych branży, demonstrując możliwości jego szerokiego wykorzystania. Podejście to można zastosować w ramach każdej branży i w każdego rodzaju firmie, dostosowując je do specyfiki danego sektora, a także w przypadku tematycznych inicjatyw, jak np. Klub Czystej Turystyki lub Klub EMAS. KONSEKWENCJE DLA ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO Doświadczeń i osiągnięć Programu Czysty Biznes i Menadżera Środowiska nie należy postrzegać tylko jako zbioru indywidualnych usprawnień prośrodowiskowych, wdrożonych przez 348 firm. Realizacja projektu wpłynęła na wykreowanie bardziej przyjaznego klimatu, zachęcającego przedsiębiorstwa do poszukiwania wspólnych możliwości i działań razem z innymi firmami oraz sektorem publicznym czy społecznym, zamiast funkcjonowania w izolacji. W oparciu o doświadczenia z realizacji projektu Menadżer Środowiska można wskazać 10 kluczowych czynników odpowiedzialnych za sukces podobnych przedsięwzięć: 1. Najważniejszą rolę w projekcie odgrywały same przedsiębiorstwa, co zachęcało je do udziału w nim. 2. Główny nacisk położyliśmy na wymianę doświadczeń między firmami, a nie transfer informacji z organizacji wsparcia biznesu. 3. Zaangażowanie firm w działania na rzecz społeczności lokalnej nie było traktowane jako element dodatkowy, ale jako integralny składnik sukcesu firmy. 4. Realizacja takich działań wymaga długoterminowego zaangażowania zarówno ze strony firm, jak i zespołu Programu CB. Firmy muszą przejąć odpowiedzialność za swój program zarządzania środowiskiem i planowanie działań. 5. Monitorowanie zmian oddziaływania na środowisko oraz osiąganych oszczędności finansowych to kluczowe elementy motywujące do działania. 6. Duże firmy, dla których działania na rzecz środowiska stanowią integralną część działalności biznesowej, odgrywają bardzo ważną rolę w motywowaniu mniejszych przedsiębiorstw do podjęcia działań. 7. Niezbędne jest podejście oparte o zasady stałego doskonalenia się, wykorzystujące przykłady osiągniętych sukcesów i doświadczenia innych. 8. Niezbędne jest zaangażowanie sektora publicznego, szczególnie w zakresie ustalania priorytetów środowiskowych i kontroli przestrzegania obowiązujących przepisów.. 9. Korzyści dla firm powinny przekładać się na wyższą sprzedaż i poprawę konkurencyjności. Korzyści dla społeczności lokalnej powinny przekładać się na poprawę stanu środowiska naturalnego i warunków społecznych miejsca pracy, lepsza infrastruktura. 10. Inicjatywa powinna wspierać i wzbogacać programy sektora publicznego i organizacji wspierających przedsiębiorców, a nie konkurować z nimi. CO DALEJ? KRAJOWE FORUM CZYSTEGO BIZNESU Wykorzystując doświadczenia Programu Czysty Biznes, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska nawiązała współpracę z Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych Lewiatan w celu promocji w Polsce rozwoju przemysłu środowiskowego. W 2007r. obydwie organizacje planują utworzenie Krajowego Forum Czystego Biznesu, w skład którego wejdą duże przedsiębiorstwa, przykładające szczególną wagę do spraw ochrony środowiska. Celem Forum będzie mobilizowanie wspólnych przedsięwzięć firm, zmierzających do wykreowania sprzyjających warunków prawnych, finansowych i organizacyjnych dla rozwoju polskiego przemysłu środowiskowego. Korzystając z możliwości i zaplecza obydwóch organizacji, Forum będzie: reprezentować na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym członków Konfederacji i Programu Czysty Biznes; organizować współpracę partnerską w celu promocji rozwiązań prośrodowiskowych, które przynoszą korzyści środowiskowe, społeczne i ekonomiczne; oferować informacje i doradztwo dostosowane do potrzeb i uwarunkowań firm; propagować wspólne działania firm mające na celu promocję najlepszych praktyk, standardów działalności, produktów i usług, przyczyniających się do rozwoju polskiego przemysłu środowiskowego; kreować przyjazne otoczenie, zachęcające MŚP do postrzegania spraw środowiskowych jako integralnej części rozwoju firmy. 6

INFORMACJA RAFAL SERAFIN rafal.serafin@epce.org.pl Fundacja Partnerstwo dla Środowiska ul. Bracka 6/6 31-005 Krakow www.eko-spec.pl

www.eko-spec.pl