Warszawa, 28 maja 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-II.431.4.36.2017.IM WPS-II.431.4.16.2018.IM Pani Katarzyna Jagielska Podmiot prowadzący Dom Opieki Katarzyna Jagielska ul. 1-go Maja 19 05-860 Płochocin WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 ust. 1 w związku z art. 22 pkt 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1769, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543, z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie przeprowadzili w Domu Opieki Katarzyna Jagielska w Płochocinie przy ul. 1-go Maja 19 kontrole doraźne w dniach: 7 grudnia 2017 r., 13 kwietnia 2018 r. Przedmiotem kontroli była jakość usług opiekuńczych i bytowych oraz przestrzeganie praw mieszkańców, w związku ze zgłoszonymi do Wydziału sygnałami o nieprawidłowościach w funkcjonowania placówki. Wyniki kontroli przeprowadzonej w dniu 7 grudnia 2017 r. zostały przedstawione w protokole kontroli wysłanym pod adresem placówki w dniu 2 stycznia 2018 r. Do ustaleń zawartych w protokole zostały złożone zastrzeżenia. Zgodnie z 16 ust. 11 rozporządzenia, pani Katarzynie Jagielskiej zostało przesłane stanowisko dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego do zastrzeżeń wraz z protokołem kontroli. Korespondencja została odebrana 1 lutego 2018 r. W związku z nieodesłaniem do Wydziału Polityki Społecznej protokołu kontroli, do pani Katarzyny Jagielskiej w dniu 7 marca 2018 r. zostało wyekspediowane pismo ponaglające w sprawie odesłania jednego egzemplarza protokołu, wraz z informacją o prawnych konsekwencjach przetrzymywania dokumentu. Pismo zostało odebrane przez panią Katarzynę Jagielską w dniu 14 marca 2018 r. i pozostało bez odpowiedzi. Podpisany protokół z kontroli przeprowadzonej w dniu 7 grudnia 2017 r. inspektorzy odebrali od właścicielki podczas kontroli 13 kwietnia 2018 r. Wyniki kontroli przeprowadzonej 13 kwietnia 2018 r. zostały przedstawione w 1
protokole kontroli, wysłanym do podmiotu prowadzącego w dniu 26 kwietnia 2018 r. Protokół kontroli został odebrany przez panią Katarzynę Jagielską 8 maja 2018 r. Pismem z 14 maja 2018 r. pani Katarzyna Jagielska poinformowała Wydział Polityki Społecznej, że odmawia podpisania protokołu kontroli przeprowadzonej w dniu 13 kwietnia 2018 r. podając jako przyczynę zastrzeżenia. Biorąc pod uwagę treść pisma, uznano je za odmowę podpisania protokołu. Zgodnie z 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia kierownik jednostki podlegającej kontroli może odmówić podpisania protokołu kontroli, składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, wyjaśnienie przyczyn tej odmowy. Odmowa podpisania protokołu kontroli przez kierownika jednostki podlegającej kontroli nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez zespół inspektorów i sporządzenia zaleceń pokontrolnych. W związku z przeprowadzonymi kontrolami, stosownie do art. 128 ustawy, przekazuję Pani niniejsze wystąpienie pokontrolne. Informacje ogólne Podmiot prowadzący placówkę ma zezwolenie Wojewody Mazowieckiego na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o którym mowa w ustawie decyzja Wojewody Mazowieckiego z dnia 3 grudnia 2013 r. Nr 2507/2013, na czas nieokreślony, z liczbą 12 miejsc. Placówka przeznaczona jest dla osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych. Budynek, w którym funkcjonuje placówka jest wolnostojący, parterowy, zaopatrzony w podstawowe media. Na budynku umieszczona jest tablica z informacją o rodzaju posiadanego zezwolenia oraz numerze wpisu do rejestru placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. Wewnątrz budynku, widnieje informacja dotycząca zakresu prowadzonej działalności oraz dane teleadresowe podmiotu prowadzącego placówkę. Placówka dysponuje pięcioma pokojami mieszkalnymi, pokojem dziennego pobytu służącym jako jadalnia a także pomieszczeniem do prania i suszenia. W budynku znajdują się dwa pomieszczenie sanitarne, gdzie jedno z nich wyposażone jest w: 3 kabiny w.c., 2 prysznice i 3 umywalki, a drugie w prysznic. Podczas kontroli 13 kwietnia 2018 r., właścicielka placówki poinformowała, że jedna z kabin w.c. przeznaczona jest dla personelu, a jeden prysznic nie jest używany w związku z tym dla mieszkańców dostępne są dwie toalety i 2 prysznice. W wyniku działań kontrolnych, w dniach 7 grudnia 2017 r. i 13 kwietnia 2018 r., ustalono następujący stan faktyczny: 2
W dniu 7 grudnia 2017 r. placówka była zorganizowana na 13 miejsc i przebywało w niej 11 osób; w dniu 13 kwietnia 2018 r. na 12 miejsc i przebywało w niej 10 osób. Podczas obu kontroli mieszkańcy byli ubrani stosownie do pory roku i dnia oraz uczesani. Wśród mieszkańców jedna osoba była zdolna do samoobsługi w zakresie odżywiania, pielęgnacji ciała i przemieszczania się. Pozostali mieszkańcy z powodu chorób przewlekłych wynikających z podeszłego wieku, zaburzeń otępiennych i niepełnosprawności wymagali wsparcia i pomocy osób drugich w podstawowych czynnościach życiowych. Dwie osoby były leżące, pięć osób korzystało z pomocy sprzętu ortopedycznego. Wszyscy mieszkańcy wymagali przyjmowania leków. W dniu 13 kwietnia 2018 r. właścicielka placówki i pełniąca dyżur opiekunka, nie posiadały pełnej informacji o stanie zdrowia swoich podopiecznych, wskazując tylko 2 osoby chorujące na cukrzycę. Z analizy dokumentacji zawierającej informacje o stanie zdrowia mieszkańców wynikało, że co najmniej pięcioro mieszkańców miało zdiagnozowaną cukrzycę i zaleconą przez lekarza dietę cukrzycową. Jak ustalono, dla chorych mieszkańców nie była realizowana dieta cukrzycowa. Zdecydowana większość mieszkańców placówki korzystała z pieluch dla dorosłych. Jak wynikało z harmonogramu dnia oraz ustnego oświadczenia właścicielki w dniu 7 grudnia 2017 r., pomiędzy toaletą poranną a toaletą wieczorną, oraz pomiędzy toaletą wieczorną a toaletą poranną następnego dnia, osoby korzystające z pieluch nie mają ich zmienianych. Podczas kontroli w grudniu 2017 r. właścicielka placówki zgodziła się z opinią inspektorów, że zbyt rzadka zmiana pieluch może powodować wsiąkanie moczu w meble, materace, pościel i powodować bardzo nieprzyjemny zapach w pomieszczeniach placówki. Zadeklarowała jednocześnie, że pieluchy będą zmieniane częściej niż 2 razy na dobę adekwatnie do potrzeb mieszkańców. Podczas drugiej kontroli stwierdzono, że w placówce nadal wyczuwalny jest zapach moczu. Ponadto, informacje uzyskane od losowo zapytanych mieszkańców, że większość z nich ma zmieniane pieluchy tylko rano i wieczorem oraz kartka umieszczona na lodówce w kuchni z prośbą córki jednej z mieszkanek o zmianę pieluch jej mamie co najmniej 3 razy dziennie, wskazują na to, że właścicielka nie wprowadziła obowiązku zmiany pieluch mieszkańcom częściej niż 2 razy na dobę. Z informacji uzyskanych podczas kontroli 7 grudnia 2017 r. wynika, że mieszkańcy kąpani są według grafiku raz na tydzień i zgodnie z potrzebami. Podczas kontroli w kwietniu 2018 r., pani Katarzyna Jagielska nadal utrzymywała, że mieszkańcy kąpani są regularnie, a przy kąpieli dokonywane są zabiegi higieniczne, m.in. obcinanie paznokci. Faktu cotygodniowych kąpieli nie potwierdził jeden z mieszkańców, u którego zauważono zaniedbanie higieniczne. 3
Mieszkańcy, w ramach NFZ, objęci są świadczeniami lekarza z przychodni w Starych Babicach. Z prowadzonej w placówce dokumentacji wynika, że lekarz pierwszego kontaktu regularnie dokonuje wpisów potwierdzających swoje wizyty oraz odnotowuje zalecenia lekarskie. Jak wynikało z analizy paragonów za zakup leków dla mieszkańców, recepty nie są realizowane na bieżąco. Z przedstawionej do wglądu dokumentacji wewnętrznej nie wynikało, czy dla poszczególnych mieszkańców kupowane są właściwe leki oraz czy mieszkańcy przyjmują leki regularnie i zgodnie z zaleceniami. Podsumowując wyniki obu kontroli w kwestii realizacji usług bytowych w zakresie wyżywienia, kontrolujący inspektorzy ocenili, że placówka nie zapewnia mieszkańcom posiłków właściwych jakościowo i ilościowo. Placówka oferuje mieszkańcom 3 posiłki dziennie, które dostarczane są przez firmę cateringową Gastro Family z Płochocina. Jak ustalono podczas kontroli przeprowadzonej 7 grudnia 2017 r., posiłki nie zawsze są właściwe dla osób w podeszłym wieku, brak jest posiłków dietetycznych, a mieszkańcy miewają problemy żołądkowe po ich spożyciu. Natomiast podczas kontroli w dniu 13 kwietnia 2018 r., stwierdzono, że w stosunku do liczby mieszkańców placówki w tym dniu dostarczona została za mała liczba porcji obiadowych. Na 10 lub więcej osób (ponieważ jak ustalono, dyżurujące opiekunki również jedzą dostarczoną zupę) zostało podzielonych 7 porcji drugiego dania i 9 porcji zupy. Mieszkańcy otrzymali do spożycia zaniżone, niepełne porcje. Jednocześnie, wbrew oświadczeniu właścicielki z 7 grudnia 2017 r., że mieszkańcy mają możliwość spożywania drobnych posiłków pomiędzy posiłkami podstawowymi, podczas kontroli 13 kwietnia 2018 r. okazało się, że taką możliwość mają tylko osoby, które posiadają własny prowiant. W dniu 13 kwietnia 2018 r. przerwa pomiędzy śniadaniem a obiadem wynosiła ponad 5 godzin, a wielkość porcji obiadowych, które otrzymali mieszkańcy, nie gwarantowała zaspokojenia ich głodu. Jak zaobserwowano podczas czynności kontrolnych, co również potwierdzili mieszkańcy i pracownicy placówki, Dom Opieki Katarzyna Jagielska w Płochocinie nie organizuje mieszkańcom czasu wolnego. Podczas obu kontroli, mieszkańcy bezczynnie siedzieli lub leżeli w swoich pokojach i pokoju dziennego pobytu, ewentualnie oglądali telewizję. Niemniej nawet oglądanie telewizji jest ograniczane i, według zalecenia widniejącego na kartce w kuchni, telewizory mają być wyłączane o godz. 18.00. Według oświadczenia właścicielki i pracowników placówki, pomieszczenia Domu Opieki Katarzyna Jagielska sprzątane są na bieżąco, a środki czystości i higieny osobistej zapewnia placówka. W dniach kontroli w pokojach mieszkalnych i pokoju dziennego pobytu panował względny 4
porządek. Niemniej 7 grudnia 2017 r. w pomieszczeniach placówki wyczuwalny był nieprzyjemny zapach moczu, w pomieszczeniach sanitarnych zauważalny był nieporządek, a w kuchni wśród porozstawianych czystych i brudnych naczyń i resztek jedzenia znajdowały się również pudełka z lekami mieszkańców. Podczas kontroli 13 kwietnia 2018 r. stwierdzono, że stan czystości pomieszczeń był nadal zły i od grudnia 2017 r. nie uległ poprawie. Pani Katarzyna Jagielska nie podjęła działań, żeby zapobiegać pogłębianiu się przykrego zapachu w pomieszczeniach placówki. Po dokonaniu oględzin magazynku, stwierdzono, że zapas środków czystości i higieny, w tym papieru toaletowego, którego nie było w toaletach, jest znikomy i nie gwarantuje on zapewnienia na bieżąco czystości i świeżości w pomieszczeniach. Według oświadczenia właścicielki, opiekę nad mieszkańcami sprawują osoby pracujące w charakterze opiekunek, ratownik medyczny, pielęgniarka na wyznaczonych dyżurach, a także, kilka razy w tygodniu, sama właścicielka. W dniu 7 grudnia 2017 r., w czasie rozpoczęcia czynności kontrolnych, w placówce przebywały dwie opiekunki, natomiast w dniu 13 kwietnia 2018 r. jedna. Z analizy zebranych podczas obu kontroli danych oraz rozmów z opiekunkami pełniącymi dyżury w poszczególnych dniach kontroli wynika, że rotacja personelu opiekuńczego jest duża. Podczas kontroli 13 kwietnia 2018 r. dyżurująca opiekunka posiadała znikomą wiedzę na temat potrzeb opiekuńczych i bytowych mieszkańców. W placówce prowadzona jest dokumentacja osób przebywających w niej, w formie indywidualnych teczek. Zawierają one: umowę o świadczenie usług w placówce, dane identyfikacyjne mieszkańców oraz dane kontaktowe najbliższej rodziny a także informacje o stanie zdrowia mieszkańców w formie kart wypisowych ze szpitala, ewidencję korzystania z usług lekarza pierwszego kontaktu oraz zalecenia lekarskie. W trakcie kontroli przeprowadzonych w dniach: 7 grudnia 2017 r. i 13 kwietnia 2018 r. stwierdzono, że: 1. a) właścicielka zamawia zaniżoną liczbę porcji obiadowych w stosunku do liczby mieszkańców, w związku z tym mieszkańcy otrzymują niepełne porcje obiadowe, b) niezapewnione są posiłki dietetyczne, w tym diet cukrzycowych zaleconych przez lekarza, c) posiłki nie uwzględniają potrzeb żywieniowych osób chorych i w podeszłym wieku, d) pomiędzy posiłkami głównymi mieszkańcy nie mają możliwości spożywania drobnych posiłków. Zgodnie z art. 68 ust. 6 pkt 1 i 3 ustawy placówka powinna zapewnić co najmniej 5
3 posiłki dziennie, w tym posiłki dietetyczne, zgodnie ze wskazaniem lekarza oraz dostęp do drobnych posiłków i napojów pomiędzy nimi. 2. Mieszkańcy nie są regularnie kąpani i pielęgnowani, większość z nich ma zmieniane pieluchy tylko 2 razy na dobę, a nie zgodnie z potrzebami. Stosownie do art. 68 ust. 1 i 3 ustawy, placówka powinna zapewnić mieszkańcom pielęgnację, w tym pielęgnację w czasie choroby, opiekę higieniczną, pomoc w czynnościach życia codziennego, w miarę potrzeby pomoc, m.in. w myciu i kąpaniu. 3. W placówce jest duża rotacja personelu opiekuńczego, co powoduje brak pełnej wiedzy na temat potrzeb w zakresie właściwej opieki nad mieszkańcami. Zbyt często zmieniający się personel nie gwarantuje zapoznania się z rzeczywistymi potrzebami opiekuńczymi, a brak ich realizacji naraża mieszkańców na brak poczucia bezpieczeństwa, dezorientację, a także potencjalne zagrożenie zdrowia. Zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy sposób świadczenia sposób świadczenia usług w placówce całodobowej opieki powinien uwzględniać m.in. stan zdrowia mieszkańców, ich sprawność fizyczną i intelektualną oraz indywidualne potrzeby i możliwości a w szczególności prawo do poczucia bezpieczeństwa. 4. Brak jest dowodów na bieżącą realizację recept na leki zlecone przez lekarza oraz ich prawidłowe dozowanie mieszkańcom. Zgodnie z art. 68 ust. 3 pkt 4 oraz art. 68 ust. 2 usługi opiekuńcze powinny zapewnić m. in. pielęgnację w chorobie, a sposób świadczenia usług powinien uwzględniać stan zdrowia mieszkańców i prawo do poczucia bezpieczeństwa. 5. Mieszkańcy nie mają zorganizowanego czasu wolnego, a jedyna forma rozrywki w postaci oglądania telewizji jest ograniczana. Zgodnie z art. 68 ust. 3 pkt 2, usługi opiekuńcze powinny zapewnić organizację czasu wolnego. 6. W zasobach placówki brak było ilości środków czystości i środków do higieny, wystarczającej do właściwego utrzymania czystości pomieszczeń i właściwej higieny osobistej mieszkańców. Zgodnie z art. 68 ust. 6 pkt 5 ustawy placówka powinna zapewnić środki higieny, przybory toaletowe i inne przedmioty niezbędne do higieny osobistej. 7. Do użytku mieszkańców przeznaczone były dwie łazienki i dwie toalety. Zgodnie ze standardem (art. 68 ust. 5 pkt 3 ustawy) jedna łazienka powinna być przeznaczona dla nie więcej niż pięciu osób i jedna toaleta dla nie więcej niż dla czterech osób, wyposażone w uchwyty ułatwiające osobom mniej sprawnym korzystanie z tych pomieszczeń. Jeśli liczba osób leżących w placówce przekracza 50% ogólnej liczby mieszkańców, dopuszcza się zmniejszenie tych pomieszczeń o 25%. W czasie kontroli, liczba osób leżących nie 6
przekraczała 50% ogólnej liczby mieszkańców, zatem liczba pomieszczeń sanitarnych była zbyt mała. 8. W pomieszczeniach placówki, w tym w łazienkach i kuchni panował nieporządek, leżały w nich zbędne przedmioty, a przykry zapach wskazywał na brak dbałości o zachowanie czystości i higieny w placówce. Zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy opieka w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku polega na świadczeniu przez całą dobę usług bytowych zapewniających m.in. utrzymanie czystości. Reasumując, sposób świadczenia usług w placówce całodobowej opieki pod nazwą Dom Opieki Katarzyna Jagielska w Płochocinie przy ul. 1-go Maja 19 nie uwzględnia stanu zdrowia mieszkańców, ich sprawności fizycznej i intelektualnej oraz indywidualnych potrzeb i możliwości a w szczególności prawa do godności i poczucia bezpieczeństwa. Ponadto, ustne deklaracje pani Katarzyny Jagielskiej składane podczas pierwszej kontroli, że warunki bytowe w placówce, wyżywienie oraz opieka w zakresie pielęgnacji mieszkańców ulegnie poprawie, nie miały odzwierciedlenia podczas kontroli 13 kwietnia 2018 r., co zostało zawarte w protokole kontroli i niniejszym wystąpieniu. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej funkcjonowania jednostki poddanej kontroli, w placówce zapewniającej całodobową opiekę Dom Opieki Katarzyna Jagielska w Płochocinie, przy ul. 1-go Maja 19, zwracam się o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Zapewnić wszystkim mieszkańcom placówki regularne, pełne pod względem ilościowym posiłki podstawowe. 2. Spowodować, aby dostarczane posiłki były zbilansowane, uwzględniające potrzeby żywieniowe osób w podeszłym wieku i zalecone przez lekarza diety. 3. Zapewnić mieszkańcom obligatoryjnie dostęp do drobnych posiłków i napojów pomiędzy posiłkami podstawowymi. 4. Na bieżąco monitorować potrzeby opiekuńcze mieszkańców. Dopilnować, żeby personel opiekuńczy świadczył swoje usługi w sposób prawidłowy i adekwatny do stanu zdrowia i rzeczywistych potrzeb mieszkańców. 5. Zapewnić mieszkańcom odpowiednią opiekę higieniczną i pielęgnację, w tym zmianę pieluch i toaletę doraźną adekwatnie do potrzeb mieszkańców. Monitorować na bieżąco stan higieniczny mieszkańców, nie dopuszczać do zaniedbań higienicznych. 7
6. Zapewnić mieszkańcom właściwe, zgodne z zaleceniami lekarza aplikowanie leków. 7. We właściwy sposób przechowywać leki, w miejscu do tego przeznaczonym, zabezpieczonym przed dostępem osób niepowołanych. 8. Zapewnić mieszkańcom placówki organizację czasu wolnego, adekwatną do ich potrzeb i możliwości intelektualnych i fizycznych. 9. Dbać na bieżąco o czystość i porządek w pomieszczeniach placówki. 10. Wyeliminować nieprzyjemny zapach panujący w placówce; podjąć działania mające na celu sukcesywną wymianę zniszczonych i przesiąkniętych nieprzyjemnymi zapachami materacy i mebli tapicerowanych. 11. Zapewnić w placówce odpowiednią ilość środków higieny osobistej i środków czystości, dbać, aby na bieżąco były uzupełniane ich braki. 12. Dostosować liczbę pomieszczeń sanitarnych przeznaczonych dla mieszkańców do liczby miejsc na jaką zostało wydane zezwolenie na prowadzenie placówki. Pouczenie: 1. Zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1768, z późn. zm.), kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej. 2. O sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych należy w terminie 14 dni powiadomić Wojewodę Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. 3. Zgodnie z art. 130 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1769, z późn. zm.), kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 zł do 6000 zł. Adres do korespondencji: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Michalina Walenta Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej 8