Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej architektów

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej architektów Mecenas Maciej Dittmajer Bogna Błażejowska HANZA BROKERS Sp. z o.o., 00-043 Warszawa, ul. Czackiego 3/5 tel. (022) 827 99 30, fax (022) 827 98 11 e-mail: hanza@hanzabrokers.pl www.hanzabrokers.pl

Tematyka Odpowiedzialnośd cywilna zagadnienia ogólne Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Niekorzystne / nieprecyzyjne zapisy dotyczące umowy ubezpieczenia OC zawarte w kontraktach 2

Odpowiedzialnośd cywilna szkoda Pojęcie i rodzaje szkód: w kodeksie cywilnym brak jest bliższego określenia pojęcia szkody rozróżniamy szkody na mieniu i szkody na osobie obowiązek naprawienia szkody obejmuje normalne następstwo zdarzenia, które szkodę wywołało (art. 361 1 k.c.) naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł /damnum emergens/oraz korzyści, które mógłby osiągnąd, gdyby mu szkody nie wyrządzono /lucrum cessans/ (art. 361 2 k.c. ) 3

SZKODA SZKODA NA MIENIU SZKODA NA OSOBIE (uszkodzenia ciała, rozstrój zdrowia, pozbawienia życia oraz naruszenia innych dóbr osobistych człowieka) SZKODA MAJĄTKOWA (uszczerbek składnika majątkowego) SZKODA NIEMAJĄTKOWA (doznana krzywda) Strata Pomniejszenie majątku poszkodowanego (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) Utracone korzyści Korzyści, które poszkodowany by osiągnął, gdyby nie wyrządzono szkody (niepowiększenie aktywów lub niezmniejszenie pasywów, które niewątpliwie nastąpiłoby) ODSZKODOWANIE ZADOŚDUCZYNIENIE 4

Odpowiedzialnośd cywilna wina umyślna Wina umyślna - w najprostszym ujęciu przy winie umyślnej sprawca ma świadomośd szkodliwego skutku swego zachowania się i przewiduje jego nastąpienie. Umyślnośd polega na ogół na zamierzonym podjęciu działania sprzecznego z regułą czy regułami postępowania bądź to na powstrzymaniu się od działania mimo istnienia obowiązku czynnego zachowania się. 5

Odpowiedzialnośd cywilna rażące niedbalstwo Rażące niedbalstwo - rozumiane jest nie tylko jako brak należytej staranności; to kwalifikowana postad braku zwykłej staranności w przewidywaniu skutków, zachowanie bardziej naganne i niewłaściwe, graniczące z umyślnością. Należy wskazad, że w każdym przypadku punktem wyjścia do rozważao nad rażącym niedbalstwem jest kategoria należytej staranności. 6

Odpowiedzialnośd cywilna oc deliktowa i oc kontraktowa Odpowiedzialnośd cywilna deliktowa odpowiedzialnośd z tytułu czynu niedozwolonego (art. 415 i n. k.c.) zachodzi w zasadzie wówczas, gdy zdarzenie wyrządzające szkodę nie pozostaje w związku z jakimkolwiek istniejącym stosunkiem zobowiązaniowym, lecz jest samodzielnym źródłem powstania nowego stosunku obligacyjnego Odpowiedzialnośd cywilna kontraktowa odpowiedzialnośd z tytułu niewykonania lub nienależytego wy konania zobowiązania (art. 471 i n. k.c.) wyrządzenie szkody następuje w ramach istniejącego stosunku zobowiązaniowego (architekt powiązany jest z poszkodowanym stosunkiem prawnym) 7

Odpowiedzialnośd cywilna oc deliktowa i oc kontraktowa Czynu niedozwolonego można się dopuścid również wtedy, gdy poszkodowanego i sprawcę łączy stosunek zobowiązaniowy, ale jednocześnie szkoda jest następstwem działania lub zaniechania sprawcy, które stanowi samoistne, tzn. niezależne od zakresu istniejącego zobowiązania, naruszenie ogólnie obowiązującego przepisu prawa lub zasad współżycia społecznego. W praktyce oznacza to, że inwestor powiązany z architektem umową może dochodzid od niego roszczeo w drodze deliktu, co skutkuje m.in. dłuższymi terminami przedawnienia roszczeo. 8

Odpowiedzialnośd cywilna przesłanki odpowiedzialności powstanie szkody w wyniku określonego zdarzenia (czynu niedozwolonego bądź niewykonania lub nienależytego wykonanie zobowiązania) istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a szkodą (zgodnie z art. 361 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialnośd tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła) Poszkodowany zobowiązany jest udowodnid istnienie wyżej wymienionych przesłanek. 9

Odpowiedzialnośd cywilna przesłanki odpowiedzialności Odpowiedzialnośd cywilna deliktowa Wiodącą zasadą w sferze odpowiedzialności deliktowej jest zasada winy. Oznacza to, że poszkodowany musi dodatkowo wykazad winę sprawcy. Odpowiedzialnośd cywilna kontraktowa Przyjmuje się, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialnośd. Oznacza to, że poszkodowany musi wykazad tylko istnienie trzech wcześniej wymienionych przesłanek. 10

Odpowiedzialnośd cywilna za podwykonawców Odpowiedzialnośd cywilna deliktowa brak odpowiedzialności za podwykonawców w przypadku powierzenia wykonania czynności profesjonaliście (art. 429 k.c.) architekt może zwolnid się z odpowiedzialności wykazując, że wykonanie czynności powierzył osobie z uprawnieniami istnienie odpowiedzialności za osoby, które przy wykonywaniu powierzonej czynności podlegają nadzorowi (art. 430 k.c.) architekt odpowiada za podwykonawców, którzy nie posiadają uprawnieo oraz za pracowników Odpowiedzialnośd cywilna kontraktowa istnienie odpowiedzialności za wszystkie osoby, przy pomocy których wykonywane jest zobowiązanie lub którym powierzono wykonanie zobowiązania (art. 474 k.c.) 11

Odpowiedzialnośd cywilna za pracowników pracownik, który przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych wyrządził szkodę osobie trzeciej, nie ponosi wobec niej odpowiedzialności cywilnej, a zobowiązanym do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca (art. 120 1 k.p.) pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, przysługuje roszczenie regresowe do pracownika (art. 120 2 k.p.) odszkodowanie nie może przewyższad kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody (art. 119 k.p.) powyższe ograniczenie nie ma zastosowania, jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę (art. 122 k.p.) w większości przypadków wysokośd odszkodowania z obowiązkowego ubezpieczenia OC architekta-pracownika zostanie ustalona maksymalnie do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia 12

Odpowiedzialnośd cywilna przedawnienie roszczeo Odpowiedzialnośd cywilna deliktowa roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia, przy czym termin ten nie może byd dłuższy niż dziesięd lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (art. 442 1 1 k.c.) jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (art. 442 1 2 k.c.) 13

Odpowiedzialnośd cywilna przedawnienie roszczeo Odpowiedzialnośd cywilna deliktowa w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skooczyd się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (art. 442 1 3 k.c.) przedawnienie roszczeo osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skooczyd się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności (art. 442 1 4 k.c.) 14

Odpowiedzialnośd cywilna przedawnienie roszczeo Odpowiedzialnośd cywilna kontraktowa generalnie roszczenia przedawniają się z upływem dziesięciu lat, od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 118 k.c.) dla roszczeo związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata termin przedawnienia roszczeo wynikających z umowy o prace projektowe (umowa o dzieło) wynosi dwa lata od dnia oddania projektu lub od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy projekt miał byd oddany (art. 646 k.c.) 15

Odpowiedzialnośd cywilna przedawnienie roszczeo po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylid się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 2 k.c.) oznacza to, że aby zwolnid się od odpowiedzialności, należy podnieśd zarzut przedawnienia roszczeo 16

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. 2001, Nr 5, poz. 42 z późn. zm.) Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003, Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów i inżynierów budownictwa (Dz.U. 2003, Nr 220, poz. 2174) Umowa grupowego obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów członków Izby Architektów zawarta pomiędzy PZU S.A. a KIA. w dniu 16 lutego 2005 r. 17

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów zakres podmiotowy ubezpieczenia przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialnośd cywilna Ubezpieczonego Ubezpieczony: architekt osoba fizyczna, posiadający uprawnienia budowlane w zakresie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów 18

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów zakres przedmiotowy ubezpieczenia Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialnośd cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. 19

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów zakres przedmiotowy ubezpieczenia Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialnośd cywilna za szkody: wyrządzone Poszkodowanemu wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania Ubezpieczonego działanie lub zaniechanie musi mied miejsce w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządzone w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie w zakresie posiadanych uprawnieo budowlanych 20

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów zakres przedmiotowy ubezpieczenia Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie (art. 12.1 ustawy Prawo budowlane) działalnośd związana z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnieo architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych. 21

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów zakres przedmiotowy ubezpieczenia Poszkodowany: osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której Ubezpieczony wyrządził szkodę w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie w zakresie posiadanych uprawnieo budowlanych; za poszkodowanego uważa się również inne osoby uprawnione na mocy odrębnych przepisów do dochodzenia roszczeo z umowy ubezpieczenia w imieniu osoby, która doznała szkody Szkoda: poniesione przez poszkodowanego, rzeczywiste straty i utracone korzyści, powstałe w związku z wykonywaniem przez Ubezpieczonego samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie w zakresie posiadanych uprawnieo budowlanych 22

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów zakres przedmiotowy ubezpieczenia Ochroną ubezpieczeniową objęte są szkody polegające w szczególności na: projektowaniu architektonicznym wszelkich obiektów budowlanych, włącznie z projektami wykonawczymi inwentaryzacji architektoniczno-budowlanej projektowaniu wnętrz (z wyłączeniem prac dekoratorskich) przygotowaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu opiniowaniu i kosztorysowaniu w trakcie pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie rzeczoznawstwie budowlanym w zakresie posiadanych uprawnieo sprawowaniu nadzoru autorskiego 23

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów czasowy zakres ubezpieczenia Umowa ubezpieczenia obejmuje szkody wyrządzone w następstwie zdarzeo (działanie lub zaniechanie Ubezpieczonego) zaistniałych w okresie ubezpieczenia bez względu na czas zgłoszenia roszczeo przez osoby poszkodowane, jednak z zachowaniem przewidzianych prawem terminów przedawnienia. 24

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów suma gwarancyjna minimalna suma gwarancyjna: równowartośd w złotych 50.000 euro na jedno zdarzenie, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia brak limitu na wszystkie szkody suma gwarancyjna nie ulega redukcji na skutek wypłaconych odszkodowao 25

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów suma gwarancyjna kwota sumy gwarancyjnej ustalana jest przy zastosowaniu kursu średniego euro ogłoszonego przez NBP po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta suma gwarancyjna w 2008 roku: 179.875 PLN suma gwarancyjna w 2009 roku: 208.605 PLN możliwośd podwyższenia sumy gwarancyjnej 26

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów wyłączenia odpowiedzialności szkody wyrządzone przez Ubezpieczonego osobom fizycznym zatrudnionym przez Ubezpieczonego na podstawie umowy o pracę lub wykonującym roboty lub usługi na rzecz Ubezpieczonego na podstawie umowy prawa cywilnego, powstałe w związku ze świadczeniem pracy, robót lub usług na rzecz Ubezpieczonego szkody powstałe po skreśleniu Ubezpieczonego z listy członków izby, a także w okresie zawieszenia w prawach członka izby, chyba że szkoda jest następstwem wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie przed skreśleniem lub zawieszeniem 27

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów wyłączenia odpowiedzialności c.d. szkody wynikłe z przekroczenia ustalonych kosztów szkody polegające na zapłacie kar umownych szkody wyrządzone wskutek naruszenia praw autorskich i patentów szkody powstałe w wyniku normalnego zużycia lub wadliwej eksploatacji obiektów budowlanych szkody powstałe wskutek działao wojennych, stanu wojennego, rozruchów, zamieszek, aktów terroru szkody wyrządzone umyślnie 28

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów prawo regresu Ubezpieczyciela w przypadku rażącego niedbalstwa Zakresem ubezpieczenia objęte są szkody wyrządzone w wyniku rażącego niedbalstwa Ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialnośd. Ubezpieczycielowi przysługuje prawo regresu w przypadku szkód wyrządzonych w wyniku rażącego niedbalstwa, a także w przypadku, jeżeli szkoda została wyrządzona w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii. Istnieje możliwośd zniesienia prawa regresu Ubezpieczyciela do Ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialnośd, w przypadku szkody wyrządzonej w wyniku rażącego niedbalstwa. 29

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - obowiązki Ubezpieczyciela W granicach sumy gwarancyjnej ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczyciel jest obowiązany zwrócid Ubezpieczonemu uzasadnione okolicznościami zdarzenia, koszty poniesione w celu zapobieżenia zwiększeniu szkody. W granicach sumy gwarancyjnej ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczyciel jest obowiązany zwrócid Ubezpieczonemu niezbędne koszty obrony w postępowaniu karnym i koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu cywilnym, podjętych na polecenie lub za zgodą ubezpieczyciela. 30

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - obowiązki Ubezpieczyciela c.d. w termie 7 dni od zgłoszenia roszczenia przez Poszkodowanego powiadamia o tym fakcie Ubezpieczonego oraz OIA. terminy wypłaty odszkodowania: podstawowy: w terminie 30 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie przez Poszkodowanego lub Ubezpieczonego dodatkowy: 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności było możliwe wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości odszkodowania, maksymalny: w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności Ubezpieczonego albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. 31

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - obowiązki Ubezpieczyciela c.d. Jeżeli odszkodowanie nie zostało wypłacone w terminie 30 dni - poinformowanie o przyczynach niemożności zaspokojenia roszczeo, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeo uprawnionego, a także wypłata bezspornej części odszkodowania. W przypadku odmowy wypłaty odszkodowania - poinformowanie o okolicznościach oraz podstawie prawnej - pismo ubezpieczyciela powinno zawierad pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeo na drodze sądowej. Obowiązek udostępnienia informacji i dokumentów, które miały wpływ na ustalenie odpowiedzialności ubezpieczyciela i wysokośd odszkodowania. 32

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - obowiązki Ubezpieczonego Osoba, której odpowiedzialnośd jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, a także osoba występująca z roszczeniem, powinny przedstawid Ubezpieczycielowi, posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody oraz ułatwid Ubezpieczycielowi ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód, jak również udzielid pomocy w dochodzeniu przez Ubezpieczyciela roszczeo przeciwko sprawcy szkody. W postępowaniu sądowym o naprawienie szkody objętej ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej jest niezbędne przypozwanie Ubezpieczyciela. 33

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - obowiązki Ubezpieczonego c.d. niezwłoczne zawiadomienie o każdej okoliczności mającej wpływ na powstanie szkody zapobieganie powstaniu szkody, a jeśli szkoda powstała zapobieganie jej zwiększeniu, zabezpieczenie dowodów niezwłoczne zawiadomienie o szkodzie pomoc w dokonaniu czynności niezbędnych do ustalenia okoliczności powstania szkody i wysokości odszkodowania, a także udzielenie niezbędnych wyjaśnieo i dowodów, co do przyczyn powstania szkody 34

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - obowiązki Ubezpieczonego c.d. natychmiastowe zawiadomienia o wszczęciu postępowania karnego, administracyjnego, cywilnego lub innego przekazanie nieprawomocnego orzeczenia sądu w sprawie cywilnej lub karnej związanej z wyrządzoną przez Ubezpieczonego szkodą w takim czasie, aby umożliwid PZU zajęcie stanowiska odnośnie wniesienia środka odwoławczego KIA i Ubezpieczony nie są uprawnieni do zaspokojenia lub uznania roszczeo Poszkodowanego bez uprzedniej zgody PZU 35

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów - skutki niedopełnienia obowiązków przez Ubezpieczonego brak powiadomienia w określonym terminie (z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa) Ubezpieczyciela o wypadku może skutkowad odpowiednim zmniejszeniem świadczenia przez Ubezpieczyciela, jeżeli naruszenie przyczyniło się do zwiększenia szkody lub uniemożliwiło Ubezpieczycielowi ustalenie okoliczności i skutków wypadku. niedopełnienie (z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa) obowiązków w zakresie współpracy z Ubezpieczycielem, które miało wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego, może skutkowad dochodzeniem przez Ubezpieczyciela zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczeniem wypłacanego odszkodowania dotyczy to także Poszkodowanego 36

Obowiązkowe ubezpieczenie OC architektów a obowiązek ubezpieczenie OC z tytułu przynależności do Izby Inżynierów Budownictwa Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów osoby należące jednocześnie do Izby Architektów i do Izby Inżynierów Budownictwa mają obowiązek zawarcia dwóch oddzielnych umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. 37

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Kiedy należy zawrzed ubezpieczenie dobrowolne? zakres działalności jest szerszy niż wykonywanie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie i działalnośd objęta ochroną na podstawie umowy generalnej z PZU działalnośd jest prowadzona w formie osoby prawnej wymagana jest wyższa suma gwarancyjna niż maksymalna w OC obowiązkowym czynności wykonywane są przy udziale podwykonawców wymagana jest ochrona za szkody wyrządzone pracownikom 38

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Na jakich warunkach należy zawrzed ubezpieczenie? Ogólne Warunki Ubezpieczenia OC (zawodowej lub z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej) z włączeniem klauzuli architektów lub Ogólne Warunki Ubezpieczenia OC z tytułu wykonywania zawodu projektanta, architekta lub inżyniera budowlanego zawarcie ubezpieczenia tylko na OWU OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jest niewystarczające 39

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Rodzaje szkód objętych ochroną: Szkoda rzeczowa (w mieniu) - zniszczenia lub uszkodzenia mienia oraz utracone przez poszkodowanego korzyści, które mógłby osiągnąd, gdyby nie zostało zniszczone lub uszkodzone jego mienie Szkoda osobowa (na osobie) - śmierd, uszkodzenia ciała lub rozstrój zdrowia oraz utracone przez poszkodowanego korzyści, które mógłby osiągnąd, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia Szkoda majątkowa (czysta strata finansowa) szkoda niewynikającą ze szkody w mieniu lub na osobie koniecznośd włączenia tych szkód w przypadku, kiedy nie są standardowo objęte zakresem ochrony 40

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Przykłady szkód: Szkoda rzeczowa (w mieniu) Koszty odbudowy budynku, który zawalił się w wyniku błędu w projekcie. Szkoda osobowa (na osobie) Koszty leczenia i zadośduczynienie dla osoby, która doznała rozstroju zdrowia na skutek zawalenia się budynku w wyniku błędu projektowego. Szkoda majątkowa (czysta strata finansowa) Koszty przebudowy budynku, który nie uległ zniszczeniu, powstałe na skutek błędu w projekcie. Większośd szkód wyrządzonych przez architektów będzie miało postad szkody majątkowej (czystej straty finansowej). 41

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Dodatkowe rozszerzenia odpowiedzialności: W zależności od konstrukcji OWU zakres ochrony obejmuje poniższe ryzyka lub istnieje koniecznośd ich włączania. Szkody w mieniu zaprojektowanym przez Ubezpieczonego Koszty przebudowy w postaci czystych strat finansowych Szkody powstałe stopniowo Szkody w środowisku 42

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Dodatkowe rozszerzenia odpowiedzialności c.d.: Szkody wyrządzone przez podwykonawców (z prawem regresu ubezpieczyciela do podwykonawcy odpowiedzialnego za szkodę lub bez prawa regresu) Skutki błędów powstałych przed datą początkową Szkody z tytułu prac geologicznych i geodezyjnych Szkody powstałe w wyniku prowadzenia działalności biurowej Szkody wyrządzone pracownikom 43

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Czasowy zakres ubezpieczenia: Działanie i zaniechanie Ubezpieczonego (popełnienie błędu) w okresie ubezpieczenia zgłaszanie roszczeo przez osoby poszkodowane z zachowaniem przewidzianych prawem terminów przedawnienia lub ograniczenie terminu zgłaszania roszczeo przez osoby poszkodowane do 3 /5/ lat od zakooczenia okresu ubezpieczenia ostatniej umowy ubezpieczenia 44

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Suma gwarancyjna określona na jedno i wszystkie zdarzenia ulega redukcji w przypadku wypłacenia odszkodowania Franszyza redukcyjna / udział własny określona w procentach lub kwotowo wartośd redukująca łączne świadczenia ubezpieczeniowe 45

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Dodatkowe świadczenia Ubezpieczyciela: zwrot kosztów wynikłych z zastosowania środków w celu zapobieżenia lub zmniejszenia rozmiarów objętej ubezpieczeniem szkody koszty wynagrodzenia rzeczoznawców za zgodą Ubezpieczyciela koszty obrony sądowej i koszty postępowao sądowych prowadzonych w porozumieniu z Ubezpieczycielem 46

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Standardowe wyłączenia odpowiedzialności: wina umyślna przekroczenie ustalonych kosztów, kosztorysów przekroczenie terminów, harmonogramu prac grzywny sądowe, kary umowne nałożone na Ubezpieczonego szkody powstałe w wyniku normalnego zużycia lub wadliwej eksploatacji szkody powstałe w następstwie działao wojennych, rewolucji, strajków, zamieszek szkody wyrządzone osobom bliskim Ubezpieczonego 47

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Standardowe wyłączenia odpowiedzialności c.d.: szkody wyrządzone spółkom i osobom powiązanym kapitałowo z Ubezpieczonym rozszerzenie odpowiedzialności cywilnej w stosunku do zakresu wynikającego z powszechnie obowiązujących przepisów prawa szkody związane z naruszeniem praw własności intelektualnej szkody, które Ubezpieczony zobowiązany jest naprawid w ramach rękojmi lub gwarancji 48

Dobrowolne ubezpieczenie OC architektów / pracowni architektonicznych Standardowe wyłączenia odpowiedzialności c.d.: brak właściwości estetycznych koszty przeprojektowania szkody powstałe wskutek osiadania gruntu, osunięcia się ziemi uchybienia związane z obiektem, który został zaprojektowany przez Ubezpieczonego i jednocześnie Ubezpieczony jest realizatorem obiektu lub wykonuje roboty budowlane występowanie o wydanie stosownych decyzji i pozwoleo 49

Niekorzystne / nieprecyzyjne zapisy dotyczące umowy ubezpieczenia OC zawarte w kontraktach Strony mogą w kontrakcie modyfikowad zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialnośd, za wyjątkiem uchylenia odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie (art. 473 k.c.) Umowne rozszerzenie zakresu odpowiedzialności architekta / pracowni architektonicznej i oparcie jej na zasadzie ryzyka (np. odpowiedzialnośd za wszystkie niezawinione okoliczności) nie będzie automatycznie objęta zakresem ochrony umowy ubezpieczenia OC. Należy doprecyzowad, czy wymagana jest polisa OC z tytułu prowadzonej działalności zawodowej czy też polisa OC w związku z realizacją konkretnego kontraktu. 50

Niekorzystne / nieprecyzyjne zapisy dotyczące umowy ubezpieczenia OC zawarte w kontraktach suma gwarancyjna określona na każde (jedno) zdarzenie umowa ubezpieczenia zawarta na okres tworzenia projektu, nadzoru autorskiego, udzielonej rękojmi objęcie zakresem ochrony odpowiedzialności cywilnej wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego zniesienie prawa regresu Ubezpieczyciela do wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego 51

Niekorzystne / nieprecyzyjne zapisy dotyczące umowy ubezpieczenia OC zawarte w kontraktach objęcie zakresem ochrony każdego roszczenia wynikającego z zawartego kontraktu objęcie zakresem ochrony zdarzeo losowych obowiązek powiadamiania kontrahenta przez Ubezpieczyciela o rozwiązaniu umowy zrzeczenie się przez Ubezpieczyciela prawa obrony Ubezpieczonego przed roszczeniami zgłaszanymi przez uczestników procesu inwestycyjnego 52

Niekorzystne / nieprecyzyjne zapisy dotyczące umowy ubezpieczenia OC zawarte w kontraktach Kontrakty zawarte wg standardów FIDIC - zapisy ogólnych klauzul dotyczących ubezpieczenia są nieprecyzyjne i ze względu na różnicę systemów prawnych i warunki praktyki w poszczególnych krajach wymagają uszczegółowienia w relacji pomiędzy stronami zawierającymi umowę 53

Dziękujemy za uwagę HANZA BROKERS Sp. z o.o., 00-043 Warszawa, ul. Czackiego 3/5 tel. (022) 827 99 30, fax (022) 827 98 11 e-mail: hanza@hanzabrokers.pl www.hanzabrokers.pl