Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich i w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 24-26 w ujęciu regionalnym (Informacja sporządzona według danych na dzień 3 września 28 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Charakterystyka Programów... 3 3. Uwagi metodyczne... 8 4. Realizacja projektów SPO i ZPORR w województwach... 8 5. Wartość całkowita projektów... 14 2

1. Wstęp Narodowy Plan Rozwoju na lata 24-26 (NPR) przyjęty 14 stycznia 23 r. przez Rade Ministrów wyznaczył osie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Dwie spośród nich mają bezpośrednie oddziaływanie na obszary wiejskie: Przekształcenia strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie, rozwój obszarów wiejskich; Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. Realizacji NPR służą m.in. Programy Operacyjne współfinansowane ze środków poszczególnych Funduszy Strukturalnych UE oraz Funduszu Spójności. Większość działań związanych z obszarami wiejskimi to interwencje realizowane w ramach SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (SPO). Jednakże, również w innych programach operacyjnych realizowano działania bezpośrednio odnoszące się do obszarów wiejskich. Szczególnie istotne uzupełnienie SPO stanowią działania znajdujące się w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego (ZPORR). W ramach poszczególnych Programów ustanowiono szereg zróżnicowanych działań, z których mogli skorzystać beneficjenci na obszarach wiejskich. 2. Charakterystyka Programów I. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (SPO) Priorytet 1 Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolno-żywnościowym 1.1 Inwestycje w gospodarstwach rolnych 1.2 Ułatwianie startu młodym rolnikom 1.3 Szkolenia 1.4 Wsparcie doradztwa rolniczego 1.5 Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych Priorytet 2 Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich 2.1. Przywracanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego naturalną katastrofą lub pożarem oraz wprowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych 3

2.2 Scalanie gruntów 2.3 Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego wsi 2.4 Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów 2.5 Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi 2.6 Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem 2.7 Pilotażowy Program Leader+ Priorytet 3 Pomoc techniczna 3.1 Wsparcie systemu zarządzania i wdrażania Programu 3.2 Rozwój instytucjonalny 3.3 Informowanie i promocja Programu W celu zapewnienia zrównoważonych warunków dostępu do środków finansowych Programu w skali kraju, kwoty przeznaczone na realizację działań: 1) 1.1. Inwestycje w gospodarstwach rolnych ; 2) 1.2. Ułatwianie startu młodym rolnikom ; 3) 2.2. Scalanie gruntów ; 4) 2.3. Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego ; 5) 2.4. Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów ; 6) 2.5. Gospodarowania rolniczymi zasobami wodnymi ; 7) 2.6. Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem zostały wstępnie podzielone między poszczególne województwa. Kryteria podziału środków pomiędzy województwa określane były odrębnie dla każdego działania na podstawie wskaźników odpowiednich dla danego działania, stosownie do rodzaju oferowanego wsparcia i skali potrzeb województwa. Podział środków przeznaczonych na finansowanie działań: 1) 1.3. Szkolenia, ; 2) 1.4. Wsparcie doradztwa rolniczego 4

- dokonany został poprzez określenie warunków konkursów na realizację projektów w ramach tych działań. Dla pozostałych działań Programu nie dokonano podziału środków między poszczególne województwa. Program finansowany był ze środków Unii Europejskiej pochodzących z Sekcji Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR). Łączne nakłady środków publicznych określono na poziomie 1 787 812 868 euro z czego 1 192 689 238 euro stanowią środki Unii Europejskiej, a 595 123 63 euro krajowe środki publiczne. Tabela 1. Szacunkowa tabela finansowa Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 24-26" Środki publiczne Priorytet Ogółem Wkład Unii Europejskiej EFOiGR Ogółem Wkład krajowy Budżet państwa Budżety jst 1. Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolno-żywnościowym 1 33 398 246 847 199 4 483 199 242 483 199 242-2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich 433 414 622 327 49 234 15 924 388 83 424 388 22 5 3. Pomoc techniczna 24 18 6 6 - Razem 1 787 812 868 1 192 689 238 595 123 63 572 623 63 22 5 24-26 1 787 812 868 1 192 689 238 595 123 63 572 623 63 22 5 Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 24-26 z dnia 21 grudnia 27 r. 5

II. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 24-26 (ZPORR) obejmował następujące działania zlokalizowane na obszarach wiejskich: Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego 1.2 Infrastruktura ochrony środowiska 1.3 Regionalna infrastruktura społeczna 1.4 Rozwój turystyki i kultury 1.5 Infrastruktura Społeczeństwa informacyjnego Priorytet 2 Wzmocnienie Rozwoju zasobów ludzkich w regionach 2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne 2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa 2.4 Reorientacja zawodowa osób dotkniętych procesami restrukturyzacyjnymi 2.5 Promocja przedsiębiorczości 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy Priorytet 3 Rozwój lokalny 3.1 Obszary wiejskie 3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa 3.5 Lokalna infrastruktura społeczna ZPORR współfinansowany był ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w kwocie łącznej 2968,5 mln euro. Całkowita wartość wsparcia projektów w ramach realizacji ZPORR została zaplanowana na poziomie 423,1 mln euro. Dofinansowanie z EFRR i EFS mogło wynosić maksymalnie do 75 kwalifikującego się kosztu projektu, a w przypadku inwestycji infrastrukturalnych generujących znaczny zysk 5. 6

Środki ZPORR również zostały alokowane dla poszczególnych województw na podstawie następujących kryteriów: 8 środków podzielono pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców, 1 środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w województwach, w których średni poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca z trzech lat (tj. 1997, 1998,1999) był niższy od 8 średniego poziomu PKB na mieszkańca w kraju, 1 środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, w których średnia stopa bezrobocia z trzech ostatnich lat (tj. 1999, 2, 21) przekraczała 15 średniej krajowej stopy bezrobocia. Tabela 2. Indykatywny podział środków w ramach ZPORR na województwa w latach 24-26. Fundusze Strukturalne Województwo mln euro w proc. na mieszkańca Polska=1 Dolnośląskie 223,6 8.1 15.37 Kujawsko-Pomorskie 142, 5.14 94.65 Lubelskie 21, 7.28 126.17 Lubuskie 82,5 2.99 112.75 Łódzkie 157,1 5.69 83.44 Małopolskie 185,2 6.71 8. Mazowieckie 299,9 1.86 82.67 Opolskie 76,8 2.78 99.33 Podkarpackie 192, 6.96 126.17 Podlaskie 11, 3.98 126.17 Pomorskie 159,6 5.78 11.35 Śląskie 279,8 1.14 8.99 Świętokrzyskie 133,1 4.82 141.6 Warmińsko-Mazurskie 182, 6.59 173.49 7

Wielkopolskie 196, 7.1 81.52 Zachodniopomorskie 14, 5.7 112.96 OGÓLNIE 2 76.7 1 1. Transport publiczny w aglomeracjach 167.9 Pomoc techniczna 39.9 POLSKA 2968.5 3. Uwagi metodyczne Prezentowana poniżej analiza przedstawia wykorzystanie środków na obszarach wiejskich w ramach SPO oraz ZPORR w układzie wojewódzkim. W niniejszej analizie dane dotyczące liczby projektów odnoszą się do projektów zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji pochodzących z tabel monitoringowych wg. stanu na dzień 3 września 28 r. Natomiast ujęte dane finansowe odnoszą się do tylko i wyłącznie do środków wspólnotowych. Założono, że dane dotyczące SPO obejmują wszystkie projekty (łącznie z Pomocą Techniczną). Natomiast w przypadku ZPORR założono, że dane uwzględniają projekty, których miejsce realizacji określono jako obszar wiejski. Należy w tym momencie zaznaczyć iż w ramach ZPORRu poszczególne wyniki końcowe mogę być niedoszacowane, z uwagi na fakt, iż w przypadku gdy określono miejsce realizacji: projekt z założenia nie skupia się na jednym z powyższych obszarów lub inne, niniejsze opracowanie nie uwzględnia tych danych. 4. Realizacja projektów SPO i ZPORR w województwach W ramach SPO zrealizowano łącznie 5 375 projektów (w tym 7 projektów było realizowanych na terenie całego kraju), natomiast w ramach ZPORR 2 98. Łącznie więc na obszarach wiejskich zrealizowano 53 355 projektów finansowanych z powyższych Programów Operacyjnych. Rysunek 1 ilustruje rozkład ilościowy ww. projektów w poszczególnych województwa. Należy zauważyć, iż większość działań w ramach SPO była adresowana do indywidualnych beneficjentów-rolników i oferuje stosunkowo niewielki bezwzględny poziom pomocy (5-3 zł). Natomiast projekty w ramach ZPORR realizowane były m.in. przez firmy, jednostki samorządu terytorialnego, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, itp. i wymagały znacznie większych kwot dofinansowania. 8

Rysunek. 1 Liczba projektów w ramach SPO i ZPORR w podziale na województwa pomorskie 1936 67 zachodniopomorskie 1317 14 kujawsko-pomorskie 3915 124 71 wielkopolskie warmińsko-mazurskie 219 15 mazowieckie 7984 podlaskie 456 27 POLSKA 5375 298 Średnio -3 148 186 89 5768 462 lubuskie 154 łódzkie lubelskie dolnośląskie 1715 189 opolskie 1439 4491 182 śląskie świętokrzyskie 379 6376 324 68 1338 27 154 małopolskie 2668 16 podkarpackie 1566 339 SPO ZPORR Najwięcej projektów realizowano w województwie mazowieckim, zarówno z SPO (7984) jak i ZPORR (462) co stanowi odpowiednio 15,7 i 15,5 ogólnej liczby projektów zrealizowanych w poszczególnych Programach. Najmniej zrealizowanych projektów odnotowano w ramach SPO w województwie lubuskim (71), co stanowiło jedynie 1,4 procenta projektów w ramach całego kraju. Natomiast w ramach ZPORR najmniej projektów zostało zrealizowanych w województwach pomorskim i opolskim (odpowiednio 67 i 68) co stanowiło jedynie 2,3 udziału w ogóle zrealizowanych projektów na obszarach wiejskich w ramach ZPORR. W województwach: podkarpackim(339) oraz lubelskim (324) odnotowano także stosunkowo dużą liczbę projektów wiejskich w ramach ZPORR. Natomiast stosunkowo liczne projekty w ramach SPO odnotowano w woj. lubelskim (6376) oraz wielkopolskim (5768). Średnia liczba realizowanych projektów w ramach SPO w poszczególnych województwach wynosi 3148, natomiast w ramach ZPORR wynosi 186. 9

Wykres 1. Udział województw w realizacji projektów zrealizowanych w ramach SPO i ZPORR 1 2 dolnośląskie kujaw sko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazow ieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie w ielkopolskie zachodniopomorskie 6,3 3,4 4,2 7,7 3, 1,4 6,1 9, 5,4 5,3 2,3 2,8 3,2 6,9 8, 2,2 3,8 6,9 2,7 5,2 6,1 5, 4, 5,2 3,5 2,6 1,9 12,7 11,4 11,5 15,5 15,7 ZPORR SPO Najwięcej środków finansowych z budżetu wspólnotowego, zarówno w ramach SPO jak i ZPORR, zostało ulokowanych również w województwie mazowieckim (odpowiednio 668,45 mln zł i 3,31 mln zł). Kwota ta stanowiła 14,4 całej pomocy finansowej ze środków UE, które wpłynęły na obszary wiejskie w ramach obu Programów. W całym kraju w ramach SPO zainwestowano 4 699, mln zł ( w tym wartość pomocy dla 7 projektów realizowanych na obszarze całego kraju wynosiła 6,9 mln zł), natomiast w ramach ZPORR zainwestowano 2 352,8 mln co daje łączną sumę 7 51,8 mln zł dofinansowania wspólnotowego do projektów zrealizowanych na obszarach wiejskich. Najmniej środków wspólnotowych w ramach obu programów przekazano na realizację projektów w województwie lubuskim (2,6), opolskim (2,8), a także zachodniopomorskim (2,8) ogólnej pomocy w skali kraju. Jedynie w województwach: dolnośląskim, śląskim oraz 1

świętokrzyskim odnotowano przewagę udziału środków ZPORR nad środkami SPO. W pozostałych 13 województwach wystąpił odwrotny trend, a w transferach środków do województw: mazowieckiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego oraz lubelskiego zaznaczył się wyraźnie dominujący udział środków SPO. Procentowy rozkład środków UE obrazuje wykres 2. Rysunek 2. Wartość środków UE w ramach SPO i ZPORR (mln zł) w podziale na województwa pomorskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie 195,28 297,36 141,93 79,81 71,1 podlaskie 56,23 kujawsko-pomorskie 342,81 35,11 mazowieckie 122,36 115,2 wielkopolskie 68,46 612,52 lubuskie 127,8 dolnośląskie 22,1 271,68 84,27 668,45 3,31 lubelskie łódzkie 332,3 159,76 469,44 opolskie świętokrzyskie 256,73 127,23 śląskie 191,85 68,79 135,31 22,5 podkarpackie 15,72 małopolskie 27,67 178,78 169,31 162,97 POLSKA 4 699, 2352,8 Średnio -293,68 147,5 SPO ZPORR 11

Wykres 2. Udział województw w wykorzystaniu środków SPO i ZPORR (na podstawie zawartych umów czynnych) 8,7 1,1 1,8 2, 1,8 1, 2,7 4,3 2, 2,2 2,9 1,1 2,8 1,8 4,6 2,3 2,6 1,8 1, 4,3 2,4 3,8 2,3 4,7 1,6 1, 3,7 1,2 4,9 2,9 3,9 6,7 zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko-pomorskie dolnośląskie ZPORR SPO Średnia wartość dofinansowania projektu ze środków UE udzielonego w ramach SPO przypadająca na jeden projekt w skali kraju wynosi 92, tys., natomiast w ramach ZPORR 789,5 tys. zł Największą średnią wartość dofinansowania projektu z środków unijnych w ramach ZPORR uzyskano w województwie dolnośląskim 1437,5 tys. i świętokrzyskim (1315, tys.) natomiast najmniejszą w województwie warmińskomazurskim (474 tys.) i podkarpackim (48,7 tys.). W ramach ZPORR warto zwrócić uwagę na dość duże zróżnicowanie regionalne w średniej wielkości dofinansowania w przeliczeniu na 1 projekt. W ramach SPO największą średnią wartość dofinansowania projektu z środków unijnych odnotowano w województwie lubuskim (164 tys.) oraz w warmińsko-mazurskim (151 tys.), a najmniejszą w województwie świętokrzyskim (62 tys.), łódzkim (74 tys.) i lubelskim (74 tys.). Rozkład średniej wartości udzielonego wsparcia pochodzącego ze środków europejskich w poszczególnych województwach prezentuje wykres 3. 12

Wykres 3. Średnia wartość dofinansowania projektu ze środków UE w SPO i ZPORR (tyś. zł) 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 55 dolnośląskie 118, 1 437,5 kujawsko-pomorskie 85, 679,6 lubelskie 74, 792,4 lubuskie 164, 769,2 łódzkie 74, 877,8 małopolskie 11, 1 58,2 mazowieckie 84, 65, opolskie 88, 1 11,7 podkarpackie podlaskie 114, 85, 48,7 591,1 pomorskie 11, 1 191,2 śląskie 11, 728,1 świętokrzyskie 62, 1 315, warmińsko-mazurskie 151, 474, wielkopolskie 16, 829,8 zachodniopomorskie 18, 54,7 POLSKA 92, 789,5 ZPORR SPO 6 65 7 75 8 85 9 95 1 1 5 11 11 5 12 12 5 13 13 5 14 14 5 15 15 5 16 Wielkość środków unijnych (SPO i ZPORR) na rozwój obszarów wiejskich w przeliczeniu na mieszkańca wsi jest silnie zróżnicowana regionalnie. Największą wartość dofinansowania ze środków unijnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich w ramach SPO odnotowano w województwie podlaskim (77,6 zł) i warmińsko-mazurskim (534,4 zł), a w ramach ZPORR w województwie dolnośląskim (323,56 zł) i świętokrzyskim (289,29 zł). W tych województwach, a także w województwie śląskim środki unijne przypadające na 1 mieszkańca obszarów wiejskich odnotowano większe w ZPORR niż w SPO. Najmniejsze środki wspólnotowe w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich uzyskały: województwo śląskie (134,9 zł) i podkarpackie (143,3 zł) w SPO, w ZPORR województwo wielkopolskie (87,71 zł). Wartość dofinansowania projektów ze środków unijnych w poszczególnych województwach i programach na jednego mieszkańca prezentuje wykres 4. 13

Wykres 4. Wartość środków UE (SPO i ZPORR) w przeliczeniu na mieszkańca wsi (zł) wg województw 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 55 6 65 7 75 8 dolnośląskie kujaw sko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazow ieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie w ielkopolskie zachodniopomorskie POLSKA 24,7 323,56 15,46 416,3 221,38 44,8 188,61 316,9 175,77 365,3 12,42 163,7 164,55 366,3 139,22 257,5 13,63 143,3 252,54 19,88 268,9 15,26 134,9 289,29 274,1 124,42 87,71 42,4 17,19 159,44 27,6 318,4 ZPORR SPO 534,4 77,6 5. Wartość całkowita projektów W ramach obu Programów Operacyjnych na projekty realizowane na obszarach wiejskich wydano łącznie 16 12,1 mln zł w tym 12 287, 31 mln w ramach projektów zrealizowanych z SPO i 3 814, 7 mln zrealizowanych z ZPORR. W województwie dolnośląskim, podkarpackim oraz śląskim wystąpiła stosunkowo mała różnica wartości projektów realizowanych w ramach ZPORR i SPO. Podobnie jak w kontekście analizy ilości projektów, tak również i w przypadku ich łącznej wartości województwo mazowieckie okazało się największym beneficjentem pomocy. Łącznie na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego zrealizowano projekty o sumarycznej wartości 2 299,31 mln (w tym projekty zrealizowane za 1 823,77 mln pochodziły z SPO, a za 475, 54 mln zrealizowane z ZPORR). Także dużą łączną wartość projektów odnotowuje się w województwie wielkopolskim o sumarycznej wartości 1 899,58 mln (w tym projekty 14

zrealizowane za 1 7,99 mln pochodziły z SPO, a za 198, 65 mln z ZPORR). Najmniejszą wartość finansową realizowane projekty osiągnęły w ramach SPO w województwie lubuskim (25,3 mln), a w przypadku ZPORR w województwie zachodniopomorskim (tylko 92,8 mln). Warto zaznaczyć, że średnia wartość realizowanych przedsięwzięć w skali kraju wynosiła odpowiednio 767,42 mln i 238, 42 mln. Łączną wartość projektów zrealizowanych na obszarach wiejskich w poszczególnych województwach przedstawia rysunek 3. Rysunek 3. Wartość projektów realizowanych w ramach SPO i ZPORR (mln zł) pomorskie 514,27 warminsko-mazurskie zachodniopomorskie 127,42 77,69 354,35 121,69 podlaskie 92,8 kujawsko-pomorskie 885,7 981,6 mazowieckie 198,3 25,3 wielkopolskie 149,43 111,51 1 823,77 lubuskie 1 7,93 475,54 198,65 lódzkie lubelskie dolnoslaskie 9,35 242,41 1 262,19 561,99 opolskie swietokrzyskie 49,61 421,31 335,33 slaskie 529,22 116,74 331,25 318,54 podkarpackie 236,8 malopolskie 673,81 43,49 287,91 37,3 POLSKA 12 287,31 3814,7 Srednio -767,42 238,42 SPO ZPORR 15

Średnia całkowita wartość projektu w ramach SPO wynosi 241,31 tys., natomiast w ramach ZPORR 1 28,1 tys. zł. W związku z tym, możemy stwierdzić, iż w ramach ZPORR realizowane były znacznie większe przedsięwzięcia. Średnią wartość projektów SPO i ZPORR w poszczególnych województwach prezentuje rysunek 4. Rysunek 4. Średnia wartość projektu realizowanego w ramach SPO i ZPORR (tyś. zł) pomorskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie 263,73 381,15 268,65 1 91,85 811,24 podlaskie 885,4 kujawsko-pomorskie 216,5 249,95 mazowieckie 956,68 353,52 wielkopolskie 1 252,93 29,26 lubuskie 1 289,93 dolnośląskie 322,8 2 229,18 1 25,6 228, 1 29,3 lubelskie łódzkie 196,5 1 331,93 194,78 opolskie świętokrzyskie 1 264,22 231,58 śląskie 17, 1 716,71 244,28 2 68,41 podkarpackie 1 143,98 małopolskie 249,75 249,7 1 799,46 95,69 POLSKA 241,31 1 28,1 SPO ZPORR Z analizy powyższych danych wynika, iż największą średnią wartość projektu realizowanego w ramach SPO odnotowano w województwie warmińsko-mazurskim (381,15 tys. zł.) zaś najmniejszą w woj. świętokrzyskim. Natomiast w ramach ZPORR warto zwrócić uwagę na dość dużą różnicę w średniej wartości realizowanych projektów wahającą się od 811,24 tys. zł w woj. warmińsko-mazurskim do aż 2 229,18 tys. zł w woj. dolnośląskim. Ciekawym przypadkiem jest województwo warmińsko-mazurskie, gdyż na jego terenie były realizowane w ramach SPO projekty o największej średniej wartości, natomiast w ramach ZPORR projekty o jednej z najmniejszych średnich wartości w skali kraju. Jednocześnie woj. świętokrzyskie charakteryzuje się odwrotną tendencją, gdyż na jego terenie były realizowane 16

w ramach SPO projekty o najmniejszej średniej wartości, natomiast w ramach ZPORR projekty o jednej z największych średnich wartości w skali kraju. Pomimo, iż największą ilość projektów o największej łącznej wartości zrealizowano na terenie województwa mazowieckiego, to jednak największą kwotę całkowitą zrealizowanego projektu w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich w ramach SPO odnotowano w województwie podlaskim (1828,6 zł) i warmińsko-mazurskim (1348,68 zł), a w ramach ZPORR w województwie dolnośląskim (51,77 zł) i świętokrzyskim (455,5 zł). W województwie dolnośląskim jest to konsekwencją wcześniej wspomnianej największej średniej wartości projektu w skali kraju. Najmniejszą kwotę całkowitą zrealizowanego projektu w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich uzyskano w województwie podkarpackim (323,4 zł) i śląskim (33,24 zł) w SPO, w ZPORR w województwie wielkopolskim (136,34 zł). Średnia wartość projektów na jednego mieszkańca wsi w skali kraju wynosi około: 832,64 zł w ramach SPO i 258,5 zł w ramach ZPORR. Z porównania obu Programów wynika, że duże wartości realizowanych projektów w ramach ZPORR nie wyrównują rzeczywistego wpływu środków finansowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca obszarów wiejskich. Średnia wartość zrealizowanego projektu w przeliczeniu na mieszkańca wsi jest ponad 3 krotnie większa w ramach SPO. Należy jednak pamiętać, iż liczba mieszkańców obszarów wiejskich w danym województwie nie stanowiła kryterium, które decydowało o ilości środków wypłacanych w ramach realizacji SPO. Szczegółowe dane nt. wartości projektów w poszczególnych województwach i programach na jednego mieszkańca prezentuje rysunek 5. 17

Rysunek 5. Wartość projektu na mieszkańca wsi realizowanego w ramach SPO i ZPORR (zł) pomorskie warminsko-mazurskie zachodniopomorskie 78,3 1348,68 675,49 175,43 212,95 podlaskie 175,54 kujawsko-pomorskie 1828,6 1227,67 mazowieckie 48,73 689,58 wielkopolskie 186,99 37,22 999,32 lubuskie 1167,44 26,57 136,34 lódzkie lubelskie dolnoslaskie 669,3 51,77 99,58 26,71 188,36 opolskie swietokrzyskie 353,19 678,63 slaskie 756,2 236,25 33,24 455,5 podkarpackie 236,8 malopolskie 47,62 323,4 174,17 246,9 POLSKA 832,64 258,5 SPO ZPORR Opracowano w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich 18