NAZWA gzip, gunzip, zcat skompresuj i zdekompresuj pliki SKŁADNIA gzip [ acdfhllnnrtvv19 ][ S rozszerzenie] [nazwa... ] gunzip [ acfhllnnrtvv ][ S rozszerzenie] [nazwa... ] zcat [ fhlv ][nazwa... ] OPIS gzip redukuje rozmiar podanych plików uywajc algorytmu Lempel-Ziv (LZ77). Zawsze, jeeli jest to moliwe, do nazwy pliku dodawane jest rozszerzenie.gz, przy zachowaniu informacji o włacicielu pliku, trybie dostpu, oraz czasie dostpu i modyfikacji. (Domylnym rozszerzeniem nazwy pliku jest gz dla systemu VMS,.z dla MSDOS, OS/2 FAT, Windows NT FAT i Atari.) Jeeli nie podano nazwy adnego pliku, lub podano nazw "-", dane do kompresji pobierane s ze standardowego wejcia, a po skompresowaniu zapisywane na standardowe wyjcie. gzip kopresuje jedynie zwykłe pliki. W szczególnoci, ignoruje dowizania symboliczne. Jeeli nazwa skompresowanego pliku jest za długa dla systemu plików, gzip obcina j. gzip usiłuje obcinać jedynie czci nazw plików dłusze ni 3 znaki. (Czć nazwy pliku znajduje si pomidzy kropkami). Jeeli nazwa składa si tyko zkrótkich czci, obcinane s najdłusze z nich. Na przykład, jeeli długoć nazwy plików jest ograniczona do 14 znaków, gzip.msdos.exe jest kompresowane do gzi.msd.exe.gz. Jeeli w systemie plików nie ma ograniczenia długoci nazwy pliku, nazwa nie jest obcinana. Domylnie gzip zachowuje oryginaln nazw pliku oraz czas modyfikacji i dostpu wewntrz skompresowanego pliku. Jest ona uzywana podczas dekompresji z opcj N. Jest to uytecznie, gdy nazwa skompresowanego pliku została obcita lub czas modyfikacji nie został zachowany po transferze pliku. Skompresowane pliki moga być odtworzone do pierwotnej postaci przy uyciu polece gzip -d, gunzip lub zcat. Jeeli oryginalna nazwa pliku zachowana wewntrz pliku skompresowanego nie moe być odtworzona w danym systemie plików, napodstawie oryginalnej nazwy tworzona jest nowa. gunzip uruchamiany jest z list plików w linii polece. Nastpnie kady plik, którego nazwa koczy si rozszerzeniem.gz, -gz,.z, -z, _z lub.z i w nagłówku pliku znajduje si prawidłowa liczba (magic number) jest dekompresowany i zastpowany oryginalnym plikiem bez jednego z powyszych rozszerze. gunzip rozpoznaje te specjalne rozszerzenia nazw plików.tgz i.taz jako skróty dla, odpowiednio,.tar.gz i.tar.z. Podczas kompresji pliku z rozszerzeniem.tar, jeeli jest to konieczne, gzip uywa rozszerzenia.tgz zamiast obcinania nazwy pliku. gunzip moe dokonać dekompresji plików stworzonych przez programy gzip, zip, compress, compress -H lub pack. Rodzaj pliku wejciowego jest rozpoznawany automatycznie. Podczas dekompresji plików w pierwszych dwóch formatach, gunzip kontroluje 32-bitow sum kontroln CRC. W wypadku plików stworzonych przez programy pack i gunzip sprawdzana jest długoć zdekompresowanego pliku. Standardowy format programu compress nie umoliwiał kontroli poprawnoci. Jednak niekiedy gunzip jest w stanie wykryć uszkodzony plik.z. Jeeli w trakcie dekompresji takiego pliku pojawi si błdy, nie sd, e plik jest w porzdku jeeli program uncompress nie zgłaszał problemów. Oznacza to tylko, e uncompress nie kontroluje poprawnoci plików wejciowych. Format plików compress -H systemu SCO (kompresja metod lzh) równie nie obsługuje kontroli poprawnoci, lecz take moliwe jest podstawowe sprawdzenie spójnoci pliku. Pliki stworzone przez program zip mog być zdekompresowane tylko, jeeli w archiwum.zip znajduje si jeden plik i jest on skompresowny metod deflation. Jest to opcja przeznaczona do konwersji plików.tar.zip do formatu.tar.gz. Do dekompresji archiwów.zip zawierajcych wicej ni jeden plik uyj programu unzip unzip zamiast gunzip. zcat działa tak samo, jak gunzip c. (W niektórych systemach zcat moe być zainstalowany jako gzcat, aby zachować oryginalne dowizanie do programu compress). zcat dekompresuje pliki z listy podanej w linii polece lub pobiera dane ze standardowego wejcia, a nastepnie zapisuje zdekompresowane dane na standardowym wyjciu. zcat dokonuje dekompresji plików po sprawdzeniu, e w nagłówku pliku znajduje si właciwa liczba (magic number); nie jest wymagane, aby nazwa pliku miała rozszerzenie.gz. Gzip korzysta z algorytmu Lempel-Ziv uytego w programach zip i PKZIP. Wydajnoć kompresji zaley od wielkoci danych wejciowych, iloci bitów uywanych w kodach oraz rozmieszczenia w danych jednakowych podcigów. Dane takie, jak kod ródłowy lub tekst w jzyku angielskim s redukow ane o 60-70 procent. Osigany stopie kompresji jest przewanie duo wikszy ni przy uyciu kodowania LZW (uywanym local 1
przez program compress), Huffmana (pack), lub adaptywnym kodowaniu Huffmana (compact). Kompresja jest przeprowadzana zawsze, nawet jeeli plik wyjciowy jest wikszy ni oryginalny. W najgorszym przypadku narzut moe wynosić kilka bajtów dla nagłówka i 5 bajtów dla kadego bloku o długoci 32K. Ewentualnie współczynnik powikszenia pliku moe wynosić 0.015% dla bardzo duych plików. Zauwa, e prawie nigdy nie zwiksza si iloć bloków uywanych przez plik na dysku. gzip zachowuje tryb dostpu, właciciela pliku oraz czas dostpu i modyfikacji pliku podczas kompresji i dekompresji. OPCJE a --ascii Tryb tekstowy. Przekształć znaki koca linii uywajc lokalnych konwencji. Ta opcja jest dostpna jedynie na kilku systemach nie-unixowych. W systemie MS-DOS podczas kompresji znaki CR LF s przekształcane na LF; a podczas dekompresji z powrotem. c --stdout --to-stdout Wypisz skompresowane dane na standardowe wyjcie; oryginalne pliki pozostaj nienaruszone. Jeeli podanych zostało kilka plików wejciowych, kady z nich kompresowany jest oddzielnie. Dla osignicia lepszej kompresji połcz pliki ze sob przed poddaniem ich kompresji. d --decompress --uncompress Zdekompresuj plik. f --force Kompresuj plik nawet, jeeli istniej do niego twarde dowizania lub plik wyjciowy ju istnieje, lub te, jeeli dane s uprzednio skompresowane. Jeeli format danych wejciowych nie jest rozpoznany, a podana została opcja --stdout, dane zostaj bez zmian przekopiowane na standardowe wyjcie. zcat zachowuje si w takim wypadku jak cat. Jeeli opcja f nie została podana i program został uruchomiony w pierwszym planie, gzip pyta uytkownika przed nadpisaniem istniejcego pliku. h --help Wywietl ekran pomocy izakocz działanie. l --list Dla kadego skompresowanego pliku wypisz nastpujce informacje: compressed size: rozmiar skompresowanego pliku uncompressed size: rozmiar zdekompresowanego pliku ratio: współczynnik kompresji (0.0% jeeli nieznany) uncompressed_name: nazwa zdekompresowanego pliku Rozmiar zdekompresowanego pliku jest wypisywany jako -1 dla plików nie bdcych w formacie gzip, jak na przykład pliki.z. Aby poznać rozmiar takiego pliku po dekompresji, moesz uyć polecenia: zcat file.z wc -c Po podaniu równie opcji --verbose, dodatkow o swywietlane nastpujce informacje: method: metoda kompresji crc: 32-bitowa suma kontrolna CRC zdekompresowanych danych date & time: pole daty/czasu oryginalnego pliku Aktualnie dostepne metody kompresji, to deflate, compress, lzh (SCO compress -H) oraz pack. Suma CRC dla plików w formacie innym ni gzip jest podawana jako ffffffff. Po podaniu opcji --name, podawane s dane oryginalnego pliku zawarte w pliku skompresowanym (nazwa, data/czas), jeeli zostan tam znalezione. Po podaniu opcji --verbose wywietlany jest wspólny rozmiar i współczynnik kompresji wszystkich plików, chyba e nie dla wszystkich plików te dane s dostpne. Po podaniu opcji --quiet, linie nagłówka i podsumowania nie s wywietlane. local 2
L --license Wywietl informacj o licencji i zakocz działanie programu. n --no-name Podczas kompresji nie zachowuj w skompresowanym pliku oryginalnej nazwy, trybu dostpu oraz czasu modyfikacji i dostpu. (Oryginalna nazwa jest zapisywana, jeeli nazwa pliku bdzie musiała być obcita). Podczas dekompresji nie odtwarzaj oryginalnej nazwy pliku (usu tylko rozszerzenie.gz z nazwy pliku), nie odtwarzaj równie oryginalnego pola daty/czasu - zamiast tego zachowane zostanie to pole z pliku.gz. Jest to domylna opcja podczas dekompresji. N --name Podczas kompresji zawsze zachowuj oryginalne pole daty/czasu; jest to zachowanie domylne. Podczas dekompresji odtwórz oryginalne pole daty/czasu oraz nazw pliku. Ta opcja jest uyteczna na sytemach z limitem długoci nazwy pliku lub po utracie oryginalnego pola daty/czasu po transferze pliku. q --quiet Nie wywietlaj adnych ostrzee. r --recursive Kompresuj rekurencyjnie zawartoć katalogów podanych w linii polece. W wypadku programu gunzip dokonaj rekurencyjnej dekompresji. S.suf --suffix.suf Uyj rozszerzenia.suf zamiast.gz. Mona uyć dowolnego rozszerzenia, chocia naley unikać innych ni.z lub.gz, aby uniknć zamieszania po transferze plików do innego systemu. Rozszerzenie o zerowej długoci powoduje, e gunzip usiłuje zdekompresować wswzystkie napotkane pliki niezalenie od rozszerzenia, np: gunzip -S "" * (*.* for MSDOS) Poprzednie wersje programu gzip uywały rozszerzenia.z, aby uniknć konfliktu z programem pack(1). t --test Sprawd spójnoć skompresowanego pliku. v --verbose Wywietl nazw i stopie kompresji kadego pliku. V --version Wywietl numer wersji oraz opcje kompilacji i zakocz działanie. # --fast --best Okrel prdkoć kompresji za pomoc cyfry #, gdzie 1 lub fast oznacza najszybsz (lecz najmniej wydajn) kompresj, za 9 lub best oznacza najwolniejsz (lecz najbardziej wydajn) metod kompresji. Domyln wartoci jest 6 (tzn. zorientowan na lepsz kompresj kosztem prdkoci). ZAAWANSOWANE SPOSOBY UYCIA Skompresowane pliki mog być ze sob łczone; w takim wypadku gunzip zdekompresuje wszystkie pliki jednoczenie. Na przykład: gzip -c plik1 >foo.gz gzip -c plik2 >> foo.gz Nastpnie gunzip -c foo jest równoznaczne z cat plik1 plik2 local 3
W wypadku, gdy jeden z połczonych plików zostanie uszkodzony, pozostałe wci mog być odzyskane (po usuniciu uszkodzonego pliku). Jednak znacznie lepsze efekty daje jednoczesne kompresowanie wszystkich plików: cat plik1 plik2 gzip > foo.gz daje lepsze wyniki kompresji ni gzip -c plik1 plik2 > foo.gz Jeeli chcesz od nowa skompresować połczone ze sob skompresowane pliki wykonaj polecenie: gzip -cd stary.gz gzip > nowy.gz Jeeli skompresowny plik został utworzony z kilku skompresowanych plików, informacje uzyskane opcj --list dotycz tylko ostatniego pliku. Jeeli interesuje ci rozmiar wszystkich plików po dekompresji, wykonaj: gzip -cd plik.gz wc -c Jeeli chcesz umiecić w archiwum kilka plików, a nastpnie mieć moliwoć oddzielnego ich odzyskania uyj programów takich, jak tar lub zip. tar w wersji GNU obsługuje opcj -z, która powoduje wywołanie programu gzip w sposób niewidzialny dla uytkownika. gzip został zaprojektowany jako uzupełnienie programu tar; nie moe go zastpić. RODOWISKO Wzmiennej rodowiskowej GZIP mog si znajdować domylne opcje dla programu gzip. Sone odczytywane na pocztku; w ten sposób opcje w linii polece maj przed nimi pierwszestwo, na przykład: dla sh: GZIP="-8v --name"; export GZIP dla csh: setenv GZIP "-8v --name" dla MSDOS: set GZIP=-8v --name Na komputerach Vax/VMS zmienna nosi nazw GZIP_OPT, by uniknć konfliktu z zestawem symboli dla wywoływania programu. ZOBACZTAKE znew(1), zcmp(1), zmore(1), zforce(1), gzexe(1), zip(1), unzip(1), compress(1), pack(1), compact(1) DIAGNOSTYKA Kod wyjcia jest normalnie równy 0; jeeli wystapi błd, kod wyjcia jest równy 1. Jeeli wystpi ostrzeenie, kod wyjcia jest równy 2. Usage: gzip [-cdfhllnnrtvv19] [-S suffix] [file...] Wlinii polece znalazły si nieprawidłowe opcje. file: not in gzip format Podany plik nie jest skompresowany (komunikat programu gunzip). file: Corrupt input. Use zcat to recover some data. Skompresowany plik uległ uszkodzeniu. Do miejsca uszkodzenia dane mog być odzyskane poleceniem zcat file > recover file: compressed with xx bits, can only handle yy bits Plik został skompresowany (z uyciem algorytmu LZW) przez program obsługujcy kody o wikszej iloci bitów ni program do dekompresji na tym komputerze. Skompresuj plik od nowa programem gzip, który osiga lepszy współczynnik kompresji i uywa mniej pamici. file: already has.gz suffix -- no change Plik z rozszerzeniem nazwy.gz nie moe być ponownie kompresowany. Zmie nazw pliku i spróbuj ponownie. file already exists; do you wish to overwrite (y or n)? Odpowiedz "y", jeeli chcesz nadpisać istniejcy ju plik wyjciowy lub "n", jeeli nie chcesz local 4
gunzip: corrupt input Program otrzymał sygnał SIGSEGV co zazwyczaj oznacza, e plik wejciowy jest uszkodzony. xx.x% Osignity stopie kompresji (tylko popodaniu opcji v i l.) -- not a regular file or directory: ignored Gdy plik wejciowy nie jest zwykłym plikiem lub katalogiem (tzn. jest np. dowizaniem symbolicznym, gniazdem, kolejk FIFO, plikiem urzdzenia) jest pozostawiany bez zmian. -- has xx other links: unchanged Plik wejciowy ma twarde dowizania i nie moe zostać zmieniony. Wicej informacji znajdziesz w opisie polecenia ln(1). Uyj opcji f, aby wymusić kompresj plików majcych twarde dowizania. OSTRZEENIA Podczas zapisywania danych na tamie, zazwyczaj trzeba dodać na kocu odpowiedni iloć zer, by ostatnia czć danych zajmowała pełny blok. Gdy dane s odczytywane przez program gunzip, wykrywa on, e na kocu właciwych danych znajduj si przypadkowe dane i wypisuje ostrzeenie. Aby tego uniknć, powiniene uywać opcji --quiet. Ta opcja moe być ustawiona w zmiennej rodowiskowej GZIP w nastpujcy sposób: dla sh: GZIP="-q"; tar -xfz --block-compress /dev/rst0 dla csh: setenv GZIP -q; tar -xfz --block-compr /dev/rst0 W powyszym przykładzie gzip jest niejawnie wywoływany przez program tar dziki opcji -z programu GNU tar. Musisz byc pewien, e do zapisu i odczytu z tamy uyto tej samej długoci bloku (opcja -b programu tar). W tym przykładzie zakłada si, e uzywasz programu tar w wersji GNU. PROBLEMY Opcja --list wypisuje niewłaciwy rozmiar pliku, jeeli jest on wikszy ni 2 gigabajty. Opcja --list wypisuje rozmiar jako -1iCRC jako ffffffff jeeli plik znajduje si na noniku o dostpie sekwencyjnym. Niekiedy (rzadko) zdarza si, e kompresja z opcj --best daje gorsze rezultaty ni z opcj domyln (-6). Niektóre pliki, w których powtarza si bardzo duo sekwencji s lepiej kompresowane programem compress ni gzip. local 5