Skutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego Maciej Bukowski WiseEuropa Warszawa 12/4/17.wise-europa.eu
Zakres analizy Całkowite koszty produkcji energii Koszty zewnętrzne Bezpieczeństwo energetyczne i zależność od importu Skutki dla rynku pracy
Całkowite koszty produkcji energii
Całkowite koszty produkcji energii Całkowite koszty produkcji energii CAPEX OPEX (stały i zmienny) Paliwo Emisje CO 2 (EU ETS) Zarządzanie popytem Import netto Uwzględnia paliwo wykorzystywane do produkcji ciepła w kogeneracji
mld euro Całkowite koszty we wszystkich scenariuszach utrzymują się w granicach 1,8-2,5% PKB Całkowite koszty produkcji energii porównanie scenariuszy Całkowite roczne koszty, mld euro Całkowite koszty jako % PKB 25 3,% 2,5% Zakres 2,% Węglowy 15 5 Węglowy Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny 1,5% 1,%,5% Zdywersyfik. z EJ Zdywersyfik. bez EJ Odnawialny Średnie koszty 8-14,% Scenariusz węglowy staje się najbardziej kosztowny od lat 3-tych. Wzrost udziału zeroemisyjnych źródeł pozwala uniknąć eskalacji kosztów CO 2 w długim okresie
mld euro Całkowite koszty produkcji energii do 5 r. Całkowite koszty w latach 17-5, mld euro 6 5 4 3 556 159 15 8 68 86 529 545 541 85 89 69 16 36 42 7 3 216 13 14 14 3 81 83 111 2 134 CO2 Import netto Paliwo OPEX zmienny OPEX stały CAPEX Całkowite koszty do 5 roku są zbliżone we wszystkich scenariuszach, przy czym scenariusz węglowy jest o 2-5% droższy od alternatyw Wzrost CAPEX i OPEX w scenariuszach niewęglowych jest równoważony przez ograniczenie kosztów CO 2 Koszty paliw są zbliżone we wszystkich scenariuszach: wzrost wydatków na gaz, biomasę i biogaz jest równoważony przez spadek wydatków na węgiel Węglowy Zdywersyfik. bez EJ Zdywersyfik. bez EJ Odnawialny
mld euro mld euro bn EUR Scenariusze alternatywne na tle scenariusza węglowego Koszty produkcji energii w porównaniu do scenariusza węglowego, wg okresu Dodatkowe koszty 3 Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny 3 3 - - - - - - -3-3 -3 Uniknięte koszty -4-4 -4 CAPEX OPEX stały OPEX zmienny Paliwo CO2 Import netto Ogółem Szczyt dodatkowych kosztów związany z wysokimi nakładami inwestycyjnymi w latach.
mld euro mld euro mld euro Różnice w kosztach paliw względem scenariusza węglowego Koszty paliw w porównaniu do scenariusza węglowego, wg okresu Dodatkowe koszty 25 Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny 25 25 15 15 15 5 5 5-5 -5-5 - - - -15-15 -15 - - - Uniknięte koszty -25-25 -25 Węgiel kamienny Węgiel brunatny Gaz Biogaz Biomasa Paliwo jądrowe Ogółem EJ i OZE ograniczają wzrost kosztów zakupu gazu przy odejściu od energetyki węglowej
EUR/MWh Porównanie jednostkowych kosztów produkcji energii (LCOE) 14 1 8 6 4 Wiatr - ląd Wiatr - morze PV El. jądrowa Węgiel brunatny Węgiel kamienny r = 9%, czas pracy dla el. węglowych = 75%, dla EJ= 85% Do 3 r. wszystkie kluczowe zeroemisyjne technologie stają się bardziej efektywne kosztowo od elektrowni węglowych
Koszty zewnętrzne
Koszty zewnętrzne Koszty zewnętrzne względem scenariusza węglowego 25 3 35 4 45 5 % -% -% -3% mld euro Całkowite koszty bezpośrednie i zewnętrzne w latach 17-5, mld euro 7 6 5 4 6 64 573 43 589 58 44 39-4% 3 556 529 545 541-5% -6% -7% -8% Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny Węglowy Zdywersyfik. bez EJ Zdywersyfik. bez EJ Odnawialny Całkowite koszty bezpośrednie Koszty zewnętrzne Po wdrożeniu nowych standardów środowiskowych i usprawnieniach technologicznych roczne koszty zewnętrzne w scenariuszu węglowym pozostają na poziomie 1,8-2 mld euro do 5 r. W długim okresie koszty zewnętrzne są 2-4-krotnie niższe w scenariuszach alternatywnych
Bezpieczeństwo energetyczne i zależność od importu
Mt Krajowy potencjał górnictwa węgla kamiennego przypomnienie założeń scenariuszy podażowych 7 6 5 4 3 Prymat górnictwa Lubelski węgiel Brak nowych kopalni Nowe kopalnie - Śląsk Istniejące kopalnie - udana restrukturyzacja lub subsydia Nowe kopalnie / dłuższa praca istniejących - Lubelszczyzna Istniejące kopalnie
17 23 26 29 32 35 38 41 44 47 5 17 23 26 29 32 35 38 41 44 47 5 Mtoe Mtoe Wykorzystanie węgla kamiennego przez energetykę Zużycia węgla kamiennego scenariusz węglowy 3 3 25 25 Import Import 15 15 Krajowy Krajowy 5 5 Scenariusz podaży: Prymat górnictwa Scenariusz podaży: Lubelski węgiel
17 23 26 29 32 35 38 41 44 47 5 17 23 26 29 32 35 38 41 44 47 5 17 23 26 29 32 35 38 41 44 47 5 Mtoe Mtoe Mtoe Wykorzystanie węgla kamiennego przez energetykę Zużycia węgla kamiennego scenariusze alternatywne Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny 25 25 25 15 Import 15 Import 15 Import 5 Krajowy (Lubelski węgiel) 5 Krajowy (Lubelski węgiel) 5 Krajowy (Brak nowych kopalni) Scenariusze alternatywne wobec węglowego pozwalają ograniczyć import węgla kamiennego w długim okresie
Nawet przy bardzo optymistycznych założeniach dot. podaży węgla krajowego, scenariusz węglowy prowadzi do najwyższej zależności importowej w długim okresie Całkowita zależność importowa 6% Udział energii produkowanej z importowanego paliwa + import energii netto 5% 4% 3% Węglowy - scenariusz podaży Prymat górnictwa Węglowy - scenariusz podaży Lubelski węgiel Zdywersyfikowany z EJ % Zdywersyfikowany bez EJ % Odnawialny %
mld euro Koszt importu paliw 5 Roczny koszt importu paliw w 5 r., mld euro 4 3 2 1 Węglowy - scenariusz podaży Prymat górnictwa Węglowy - scenariusz podaży Lubelski węgiel Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny Import węgla kamiennego Import gazu ziemnego Import paliwa jądrowego Koszty importu paliw są podobne we wszystkich scenariuszach W scenariuszach niewęglowych wzrost import gazu ziemnego w stosunku do scenariusza węglowego wynosi ok 5 mld. m3 (co odpowiada zdolnościom importowym terminalu LNG w Świnoujściu)
Skutki dla rynku pracy
Skutki dla rynku pracy Wpływ na płace/zatrudnienie względem scenariusza węglowego Wyższe płace/ zatrudnienie 2,% 1,5% 1,%,5% Niższe płace/ zatrudnienie,% -,5% 17-21-25 26-3 31-35 36-4 41-45 46-5 Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny Przejściowe koszty w latach.: zasoby przenoszone do inwestycji w energetyce, skutki ograniczenia popytu w innych sektorach przeważa nad wzrostem popytu w sektorze energetycznym Długoterminowe korzyści: niższe rachunki zwiększają wydatki konsumentów, a popyt na
Wnioski
Wnioski Całkowite koszty produkcji energii do 5 r. są zbliżone we wszystkich scenariuszach, przy czym scenariusz węglowy cechuje się niekorzystną dynamiką długookresową ze względu na rosnące koszty CO2 Koszty zewnętrzne są w długim okresie 2-4-krotnie niższe w scenariuszach niewęglowych, nawet po uwzględnieniu nowych norm środowiskowych Do 3 r. wszystkie zeroemisyjne technologie stają się tańsze od elektrowni węglowych Zależność od importu wzrasta we wszystkich scenariuszach. W długim okresie, scenariusz odnawialny cechuje się najniższą zależnością importową, natomiast scenariusz węglowy oznacza najwyższe uzależnienie od importu w 5 r. Przesunięcie miksu energetycznego od węgla w kierunku OZE / EJ wspieranych przez źródła gazowe nie prowadzi do wzrostu kosztów importu paliw Skutki dla rynku pracy: przejściowe koszty w latach -tych, istotne korzyści długoterminowe.
Dziękuję za uwagę
Slajdy zapasowe
euro/mwh Koszty zewnętrzne - założenia 16 14 12 8 6 4 2 25 5 Ocena kosztów zewnętrznych bierze pod uwagę skutki zdrowotne i środowiskowe (poza zmianami klimatu) Koszty na MWh oparte na wynikach projektu NEEDS, uzupełnione o bazę danych CASES i porównane z badaniem Ecofys (14) Przedstawione wartości dotyczą nowych oraz zmodernizowanych elektrowni. Oznacza to, że uwzględniają one postęp technologii (np. ograniczenie emisji przy produkcji modułów PV) oraz zaostrzanie norm środowiskowych
Udział krajowych dostaw w CAPEX i OPEX CAPEX struktura kosztowa i udział krajowych dostaw % 9% 8% 7% 6% 7% 63% 62% 62% 6% 6% Pozostałe koszty 5% 4% 4% 4% 36% 33% Maszyny i urządzenia elektryczne 3% % % Maszyny i urządzenia elektryczne - dostawy krajowe Koszty ogółem - dostawy krajowe % Budownictwo i usługi dominacja lokalnych dostawców ograniczenie różnic w udziale krajowych dostaw dla całkowitego CAPEX Konserwatywne założenie: udział krajowych dostawców nie wzrasta w przypadku EJ i OZE OPEX: dominują lokalne usługi niewielkie różnice między technologiami (68-76% krajowych dostawców)
Rynek pracy wpływ sektorowy Wpływ na płace/zatrudnienie względem scenariusza węglowego Wyższe płace/ zatrudnienie 2,% 1,5% 1,%,5%,% Usługi Budownictwo Pozostały przemysł Górnictwo węglowe Rolnictwo Ogółem Niższe płace/ zatrudnienie -,5% 26-3 46-5 26-3 46-5 26-3 46-5 Zdywersyfikowany z EJ Zdywersyfikowany bez EJ Odnawialny Ze względu na niezbędny wzrost wydajności pracy, zatrudnienie w kopalniach węgla kamiennego i brunatnego spada we wszystkich scenariuszach (w scen. węglowym wynosi ono tys. os. w 5 r.) W scenariuszach alternatywnych w 5 r. istotna część zatrudnienia w rolnictwie zależy od dostaw dla energetyki