Przewodnik użytkownika: Zmiany w obsłudze funduszu rozliczeniowego i funduszy zabezpieczających DATA OSTATNIEJ WERSJA OPIS AKTUALIZACJI 29.11.2018 1.0. Powstanie dokumentu uruchomienie usługi Spis treści Opis usługi... 2 Regulacje... 6 Opłaty... 8 Wymiana informacji pomiędzy uczestnikami i KDPW_CCP... 8 Harmonogram prac... 9 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 1 / 9
Opis usługi Fundusz na wypadek niewykonania zobowiązania służy zabezpieczeniu prawidłowego wykonania zobowiązań wynikających z prowadzonych przez KDPW_CCP rozliczeń transakcji zawieranych na poszczególnych rynkach. Jest zasobem systemu zabezpieczania płynności rozliczeń, który może zostać użyty w sytuacji niewypłacalności uczestnika rozliczającego wówczas, gdy środki wniesione tytułem zabezpieczeń przez uczestnika niewypłacalnego oraz zasób celowy KDPW_CCP dedykowany do danego funduszu okażą się być niewystarczające na pokrycie strat tego uczestnika. Obowiązek utrzymywania funduszu i zasady zabezpieczania ryzyka przez CCP regulują przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 roku w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (EMIR) oraz wymogami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 153/2013 z dnia 19 grudnia 2012 roku uzupełniającymi Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów obowiązujących kontrahentów centralnych. W chwili obecnej KDPW_CCP zabezpiecza rozliczenie i rozrachunek transakcji oraz prowadzi odrębne fundusze dla następujących rynków: Obrót zorganizowany: fundusz rozliczeniowy - rynek regulowany (GPW oraz BondSpot), fundusz zabezpieczający - alternatywny system obrotu GPW i BondSpot, fundusz zabezpieczający pożyczki na zlecenie. Obrót niezorganizowany: fundusz zabezpieczający OTC - rynek instrumentów pochodnych OTC, transakcji typu repo i transakcji sprzedaży obligacji skarbowych. Zgodnie z EMIR KDPW_CCP wyznacza wartość funduszu na pokrycie strat wynikających z niewykonania zobowiązania uczestnika rozliczającego o największej ekspozycji lub drugiego i trzeciego największego uczestnika, jeżeli łączna wartość ich ekspozycji jest wyższa. W wyniku przeglądu stosowanych metodyk zidentyfikowano potrzebę wprowadzenia zmian w przyjętych regulacjach KDPW_CCP oraz zaimplementowanych algorytmach obliczeniowych wartości funduszu. Najważniejsze zmiany, które wymagają wprowadzenia zmian po stronie uczestników rozliczających, wynikają z konieczności agregacji przez KDPW_CCP ekspozycji uczestnika na poziomie kodu LEI w związku z dopuszczoną w systemach rozliczeń prowadzonych przez KDPW_CCP możliwością prowadzenia działalności przez uczestnika rozliczającego pod wieloma indywidualnymi kodami uczestnika w ramach jednego funduszu. Nowa koncepcja funduszu zakłada wprowadzenie następujących zmian: zmiana zasad uczestnictwa w funduszach, zmiana obliczeń wartości funduszy i wpłat uczestników, zmiana komunikatu KDPW_CCP informującego o wpłatach do funduszy, zmiana częstotliwości aktualizacji funduszy, rezygnacja z depozytu dodatkowego. 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 2 / 9
Zasady uczestnictwa w funduszu Nowa koncepcja funduszu zakłada, że uczestnikiem funduszu rozliczeniowego/zabezpieczającego będzie uczestnik rozliczający KDPW_CCP - instytucja wyróżniona poprzez unikalny kod LEI. W przypadku, gdy dana instytucja prowadzi działalność w KDPW_CCP, posługując się więcej niż jednym indywidualnym kodem uczestnictwa związanym z rodzajem prowadzonej działalności (np. odrębny indywidualny kod dla działalności maklerskiej i powierniczej) w ramach jednego funduszu, zachodzi konieczność ustalenia podmiotu regulującego wpłatę do funduszu i opcjonalnie instytucji otrzymujących komunikat o wymaganej wartości wpłaty. W tym celu uczestnik funduszu przekaże do KDPW_CCP oświadczenie, w którym wskaże indywidualny kod uczestnika zobowiązanego do regulacji wpłaty do funduszu w imieniu instytucji oraz opcjonalnie inne kody uczestnictwa w ramach LEI uprawnione do otrzymywania komunikatów o wartości wymaganych wpłat. Regulacja wpłat do funduszy będzie realizowana przez konto płatnika wskazanego uczestnika regulującego. Komunikaty kierowane na wskazane dodatkowe kody będą miały charakter wyłącznie informacyjny. KDPW_CCP nie będzie przekazywał informacji o wyliczonej wartości wpłaty do funduszu w podziale na jednostki uczestnika wyróżnione indywidualnymi kodami uczestnictwa. Obliczenie wartości funduszu i wpłaty uczestnika przebiegać będzie w następujących krokach: 1/ Wyznaczenie wartości ryzyka niepokrytego, odrębnie dla portfeli własnych uczestnika rozliczającego (tj. wszystkich pozycji wynikających z transakcji zawartych na danym rynku, które są zarejestrowane na kontach pozycji własnych tego uczestnika) oraz portfeli klientów (tj. wszystkich pozycji wynikających z transakcji zawartych na danym rynku, które są zarejestrowane na kontach pozycji klientów tego uczestnika. Ryzyko niepokryte stanowi różnicę pomiędzy hipotetyczną stratą na danym portfelu obliczoną przez KDPW_CCP na koniec dnia przy założeniu skrajnych warunków rynkowych, a wartością właściwego depozytu zabezpieczającego wymaganego od uczestnika rozliczającego; 2/ Wyznaczenie ekspozycji każdego uczestnika rozliczającego na dany dzień funkcjonowania sytemu rozliczeń jako sumy ryzyka niepokrytego wszystkich jego portfeli własnych i portfeli klientów; 3/ Wyznaczenie maksymalnej ekspozycji na dany dzień funkcjonowania sytemu rozliczeń jako większej z dwóch wartości: a/ wartości, będącej największą ekspozycją uczestnika rozliczającego spośród ekspozycji wyznaczonych zgodnie z pkt 2, lub b/ sumy wartości będących drugą i trzecią największą ekspozycją uczestników rozliczających, spośród ekspozycji wyznaczonych zgodnie z pkt 2; 4/ Wyznaczenie wartości funduszu rozliczeniowego/zabezpieczającego jako największej wartości z maksymalnych ekspozycji wyznaczonych na każdy dzień funkcjonowania sytemu rozliczeń w okresie obserwacji określonym przez KDPW_CCP. 5/ Obliczenie wartości wymaganych wpłat do funduszu rozliczeniowego/zabezpieczającego poszczególnych uczestników rozliczających proporcjonalnie do ich średniej wartości ekspozycji (obliczonych zgodnie z pkt 2) w okresie obserwacji określonym przez KDPW_CCP. Wymagana wartość wpłaty uczestnika rozliczającego do funduszu rozliczeniowego/zabezpieczającego nie może być niższa od wpłaty minimalnej określonej przez KDPW_CCP dla danego funduszu. 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 3 / 9
Komunikat dotyczący funduszy W celu zaadresowania zmian w zakresie uczestnictwa w funduszu oraz częstotliwości aktualizacji wpłat do funduszu wprowadza się zmiany do komunikatu colr.sgf. Zmiany zostały opisane w pkt 4 niżej. Dodatkowo wycofuje się komunikat colr.exm w związku z zaprzestaniem obliczeń depozytu dodatkowego. Najważniejsze zmiany, które mogą wpływać na wartość funduszy i wpłat uczestników - obliczenia ryzyka niepokrytego Zmianie ulega podejście w zakresie obliczeń ryzyka niepokrytego, tzn. ryzyka związanego ze stratą w warunkach skrajnych, które nie jest zabezpieczone wartością wymaganego depozytu zabezpieczającego. W wyniku prowadzonych obliczeń ryzyko niepokryte obliczane będzie jako różnica pomiędzy wartością straty związanej z możliwością realizacji scenariusza skrajnego a wartością wymaganego depozytu na ten sam dzień aktualizacji, bez uwzględniania korekty o wartość wyrównania do rynku, CRR i kwoty rozrachunku. - ekspozycja uczestnika agregacja na poziomie instytucji identyfikowanej za pomocą kodu LEI Na potrzeby wyznaczenia wpłat do funduszu ekspozycja uczestnika funduszu oznacza ekspozycję na poziomie kodu LEI - równą sumie ekspozycji obliczonych dla poszczególnych indywidualnych kodów, pod którymi uczestnik prowadzi działalność w KDPW_CCP. - wyznaczenie wartości funduszu rozliczeniowego/zabezpieczającego Wartość funduszu rozliczeniowego wyznaczana będzie jako maksymalna wartość ekspozycji, obliczonej jako większa wartość z największej ekspozycji uczestnika lub sumy drugiej i trzeciej największej ekspozycji uczestnika rozliczającego na poziomie kodu LEI, w przypadku, gdy jest ona większa, w okresie obserwacji, co jest zmianą w stosunku do stanu obecnego, gdzie wartość funduszu jest obliczana jak mniejsza wartość z maksymalnej ekspozycji lub średniej wartości ekspozycji powiększonej o 3 odchylenia standardowe z okresu obserwacji. - częstotliwość aktualizacji Aktualizacja funduszu będzie wykonywana codziennie, a nie jak w dotychczasowym modelu w okresach miesięcznych. Codzienna aktualizacja funduszu spowoduje, że depozyt dodatkowy nie będzie już obliczany. Ryzyko niepokryte będzie zabezpieczane w całości wartością funduszu. - wartość minimalna i maksymalna funduszu W nowym algorytmie obliczeniowym nie występują zarówno górne jak i dolne ograniczenia wartości funduszu. - minimalna wartość wpłaty do funduszu fundusz rozliczeniowy 500 tys. zł fundusz zabezpieczający OTC 1 mln zł 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 4 / 9
pozostałe fundusze 100 tys. zł Wpłata wstępna do funduszu dokonywana przed rozpoczęciem działalności uczestnika jest równa wpłacie minimalnej. 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 5 / 9
Regulacje 1) W związku ze zmianami algorytmu obliczeniowego zmieniono odpowiednio zapisy Regulaminu Funduszu Rozliczeniowego, Regulaminu funduszu zabezpieczającego ASO GPW BondSpot, Regulaminu funduszu zabezpieczającego OTC, stanowiącego załącznik nr 2 do Regulaminu rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany), Regulaminu funduszu zabezpieczającego pożyczki na zlecenie, stanowiącego załącznik nr 3 do Regulaminu rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany). Najistotniejsze zmiany obejmują następujące obszary: a. Dostosowanie wartości wpłaty minimalnej do funduszy. Uczestnicy przystępujący do funduszu będą zobowiązani do wniesienia wpłaty minimalnej i jej utrzymywania przez cały okres uczestnictwa w funduszu. Ze względu na codzienną aktualizację wpłat do funduszu, nie ma konieczności, aby wpłata wstępna była wyższa niż wpłata minimalna. Wysokość wpłat minimalnych: do funduszu rozliczeniowego - 500.000 zł (dotychczas 100.000 zł, do funduszu zabezpieczającego OTC 1.000.000 zł (bez zmian), do pozostałych funduszy zabezpieczających 100.000 (dotychczas 20.000 zł); b. Naliczanie wymaganych wpłat uczestników rozliczających do funduszu rozliczeniowego oraz funduszy zabezpieczających zarządzanych przez KDPW_CCP w odniesieniu do ich ekspozycji wynikających z rozliczanych transakcji, które zabezpiecza dany fundusz, odbywa się niezależnie od zakresów działalności każdego z uczestników w systemie rozliczeń, w tym niezależnie od działalności wykonywanej przez uczestnika według miejsca położenia jego siedziby, jego centrali albo wyodrębnionej i zorganizowanej części tej działalności, w ramach której zawarł on umowę o uczestnictwo. Jeżeli uczestnik wykonuje więcej niż jeden zakres działalności w systemie rozliczeń, posługując się w tym celu więcej niż jednym oznaczeniem nadanym jemu przez KDPW_CCP (kod instytucji), powinien wskazać KDPW_CCP, którym z tych oznaczeń będzie posługiwać się na potrzeby związane z uczestnictwem w funduszu. W tym celu uczestnik powinien złożyć oświadczenie, według wzoru określonego przez KDPW_CCP, które jest skuteczne od następnego dnia przypadającego po dniu dostarczenia tego oświadczenia do KDPW_CCP. W związku z tym zostanie wprowadzony przepis przejściowy, zgodnie z którym: Uczestnicy, którzy wykonują więcej niż jeden zakres działalności w systemie rozliczeń, posługując się w tym celu więcej niż jednym oznaczeniem nadanym przez KDPW_CCP (kod instytucji), są zobowiązani do wskazania KDPW_CCP, którym z tych oznaczeń będą posługiwać się na potrzeby związane z uczestnictwem w funduszu rozliczeniowym. Wskazanie następuje poprzez dostarczenie do KDPW_CCP przez dniem wejścia w życie niniejszej uchwały oświadczenia, według wzoru określonego przez KDPW_CCP. Jeżeli zatem uczestnik nie złoży przedmiotowego oświadczenia w tym terminie, KDPW_CCP będzie uprawniony do wskazania dowolnego kodu instytucji, którym posługuje się ten uczestnik w systemie rozliczeń, o czym niezwłocznie poinformuje uczestnika; c. KDPW_CCP może zaniechać codziennej aktualizacji wpłat do funduszy albo określenia innych terminów aktualizacji w razie wystąpienia przypadku naruszenia (defaultu) w rozumieniu Regulaminu rozliczeń transakcji. Jeżeli którykolwiek z uczestników spowoduje uzasadnione zagrożenie dla bezpieczeństwa obrotu lub prawidłowego funkcjonowania systemu rozliczeń, konieczne może być zaniechanie dalszej aktualizacji na określony czas. W takim przypadku aktualizacja zostanie wznowiona po zakończeniu przez KDPW_CCP działań mających na celu 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 6 / 9
wykonanie wszystkich zobowiązań wynikających z rozliczanych transakcji, o ile będzie to uzasadnione względami bezpieczeństwa obrotu lub rozliczeń transakcji; d. KDPW_CCP jest uprawniony do zaliczenia wszelkich nadwyżek wniesionych przez uczestnika rozliczającego tytułem wpłaty do funduszu lub przysługujących temu uczestnikowi, które przekraczają wysokość wymaganej wpłaty do zasobu podstawowego, na poczet wpłaty tego uczestnika do zasobu rezerwowego funduszu. W związku z tym nadwyżki każdego uczestnika będą mogły zostać zarachowane na poczet jego wpłaty dodatkowej lub wpłaty odtworzeniowej. Jednakże jeżeli po stronie uczestnika wystąpi przypadek naruszenia (default) w rozumieniu regulaminu rozliczeń transakcji, jego udział w zasobie rezerwowym funduszu zostaje przypisany na poczet jego wpłaty do zasobu podstawowego tego funduszu; e. KDPW_CCP może zaniechać wypłaty środków tytułem udziału w przychodach z inwestowania środków funduszu lub pożytków z papierów wartościowych w sytuacji, w której po stronie uczestnika rozliczającego wystąpi przypadek naruszenia (default) w rozumieniu Regulaminu rozliczeń transakcji. Jeżeli KDPW_CCP wstrzyma się z wypłatą tych środków, ich wypłata będzie mogła nastąpić po zakończeniu działań mających na celu wykonanie zobowiązań wynikających z rozliczeń transakcji lub wykonania przez uczestników obowiązków wniesienia wpłat odtworzeniowych, przy czym środki te będą mogły zostać zarachowane na poczet tych wpłat lub wpłat dodatkowych; f. KDPW_CCP wprowadza zasadę, wedle której KDPW_CCP, będąc płatnikiem podatku od przychodów osiąganych przez uczestników rozliczających, którzy są nierezydentami, przed przekazaniem tym uczestnikom pożytków z papierów wartościowych wniesionych do funduszu, świadczenia emitenta otrzymanego z tytułu wykupu lub umorzenia tych papierów oraz przychodów z inwestowania środków funduszu, będzie pobierał zryczałtowany podatek u źródła w maksymalnej wysokości określonej według przepisów prawa polskiego; g. Uregulowaniu podlega sytuacja, w której po stronie uczestnika rozliczającego występuje przypadek naruszenia (default) w rozumieniu Regulaminu rozliczeń transakcji, a pozostali uczestnicy zamierzają zastąpić papiery wartościowe lub środki pieniężnych w euro, wniesione przez nich do funduszu, środkami pieniężnymi w walucie polskiej. Będzie to możliwe, o ile nie zagraża to bezpieczeństwu obrotu lub bezpieczeństwu rozliczeń, nie ma to wpływu na terminy wykonywanych przez KDPW_CCP działań oraz nie spowoduje wzrostu kosztów tych działań. W tym celu KDPW_CCP wyznaczy termin, w którym uczestnicy będą mogli dokonać zamiany; h. Doprecyzowaniu ulegają zapisy dotyczące ustalenia wysokości wpłat odtworzeniowych po zakończeniu działań określonych w Regulaminie rozliczeń transakcji, w związku z którymi zostały wykorzystane środki funduszu. W tym celu KDPW_CCP będzie przeprowadzał aktualizację wpłat do zasobu podstawowego funduszu, w ramach której ustalana będzie wysokość wpłaty odtworzeniowej. Uczestnicy będą zobowiązani do niezwłocznego odtworzenia funduszu zgodnie z przeprowadzoną aktualizacją; i. Doprecyzowaniu podlegają zapisy dotyczące ustalenia wysokości wpłat dodatkowych. W przypadku, jeżeli w wyniku działań KDPW_CCP realizowanych w celu doprowadzenia do wykonania zobowiązania wynikającego z rozliczenia transakcji zabezpieczonej funduszem, wysokość środków własnych KDPW_CCP spadnie do 110% ustalonej wysokości wymogu 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 7 / 9
kapitałowego, uczestnicy rozliczający zobowiązani są do wniesienia wpłat dodatkowych w wysokości 50% wartości dotychczasowych wpłat do zasobu podstawowego funduszu wynikających z ostatniej aktualizacji przeprowadzonej przed podjęciem działań określonych w Regulaminie rozliczeń transakcji, w związku z którymi zostały wykorzystane środki funduszu; j. Doprecyzowaniu podlegają zapisy dotyczące ustania uczestnictwa w funduszu i zwrotu środków w sytuacji, w której przed jego ustaniem wystąpi przypadek naruszenia (default) w rozumieniu Regulaminu rozliczeń transakcji. Uczestnictwo w funduszu wygaśnie dopiero po zakończeniu działań, mających na celu wykonanie zobowiązań wynikających z rozliczeń transakcji, oraz po wykonaniu przez uczestnika obowiązku wniesienia wpłaty dodatkowej, zaś środki stanowiące jego udział w zasobie rezerwowym mogą podlegać zarachowaniu na poczet tej wpłaty. W związku z tym KDPW_CCP dokona zwrotu środków należnych temu uczestnikowi po zakończeniu tych działań i wykonaniu tego obowiązku. 2) W związku ze zmianami algorytmu obliczeniowego funduszu dostosowuje się odpowiednio zapisy Regulaminów Rozliczeń Transakcji dla poszczególnych rynków w następującym zakresie: a. Uzupełnia się zakres obowiązków uczestnika o wskazanie oznaczenia identyfikującego wnioskodawcę (kod LEI lub prelei); b. Dodaje się zapisy o nadawaniu przez KDPW_CCP uczestnikowi kodu instytucji, który identyfikuje jego zakres działalności; c. Usuwa się zapisy dotyczące depozytu dodatkowego, ze względu na ustanie warunków jego obliczania (codzienna aktualizacja wartości funduszu rozliczeniowego/zabezpieczającego). Opłaty W związku ze zmianą zasad obliczania wymaganej wpłaty do funduszy, zasady naliczania i wysokość opłat nie zmieniają się. Wymiana informacji pomiędzy uczestnikami i KDPW_CCP Wzór komunikatu XML colr.sgf, informującego o wysokości wpłaty do funduszu, zostanie udostępniony w styczniu 2019 r. W komunikacie będę występowały 3 sekcje dotyczące: - wartości regulacji wpłaty do funduszu Sekcja ta będzie wskazywać m.in. uczestnika funduszu, kod uczestnika rozliczającego regulującego wpłatę, wartość wymaganej wpłaty, wartość wniesionych przez uczestnika zabezpieczeń oraz kwotę do regulacji; - prognozowanej wartości wpłaty do funduszu Sekcja komunikatu dotycząca wartość prognozowanej wpłaty do funduszu będzie wypełniana jedynie w przypadku wstrzymania aktualizacji funduszu w związku niewypłacalnością uczestnika 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 8 / 9
rozliczającego. Aktualizacja będzie służyła określeniu przewidywanej wartości wpłaty do funduszu po zakończeniu obsługi przez KDPW_CCP niewypłacalności uczestnika rozliczającego; - wartości zobowiązań lub należności płatnika sekcja ta będzie wskazywać m.in. kod zlecenia, rachunek bankowy, kod waluty, kod płatnika, wartość zobowiązań lub należności. Harmonogram prac 1. Styczeń 2019 r. przekazanie dokumentacji komunikatu colr.sgf, 2. Maj-wrzesień 2019 r. testy z uczestnikami, 3. 1 października 2019 wdrożenie w systemie produkcyjnym. 29 listopada 2018 r. wersja 1.0 9 / 9