Załącznik do Uchwały Nr XXXVII- 275/2013 Rady Powiatu w Kraśniku z dnia 27 listopada 2013 r. PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA POWIATU KRAŚNICKIEGO NA 2014 ROK REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU SYSTEMOWEGO DOBRY START WSPÓŁFINANSOWANEGO ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kraśniku 2013
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE...3 DIAGNOZA OPIS SYTUACJI PROBLEMOWEJ...4 CELE ORAZ PRZEWIDYWANE REZULTATY...9 ADRESACI GRUPA DOCELOWA...10 METODY REALIZACJI PROGRAMU I PLANOWANE DZIAŁANIA...11 REALIZATORZY...12 HARMONOGRAM...13 FINANSOWANIE...13 MONITORING I EWALUACJA...13 POSTANOWIENIA KOŃCOWE...13 2
WPROWADZENIE Od 2008r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kraśniku realizuje projekt systemowy Dobry Start współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Jednym z narzędzi możliwych do zastosowania w realizowanym projekcie systemowym może być program aktywności lokalnej. Program Aktywności Lokalnej tworzy się w celu realizacji działań na rzecz aktywizacji społecznej i rozwiązywania problemów społeczności lokalnej oraz w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej. Niniejszy Program Aktywności Lokalnej jest istotnym narzędziem realizacji lokalnej polityki społecznej oraz dokumentem wyznaczającym kierunki działań mających na celu zapewnienie mieszkańcom powiatu kraśnickiego wyższej jakości życia i wprowadzanie skutecznych metod przeciwdziałania problemom społecznym. Efektem PAL będzie wyrównanie szans mieszkańców powiatu zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz integracja społeczności lokalnej. PAL jest skierowany do osób funkcjonujących w ramach konkretnego środowiska lub członków danej społeczności. Działaniami aktywizacyjnymi obejmuje osoby zamieszkujące daną gminę, dzielnicę, czy osiedle. Może być to również środowisko grupy zawodowej lub społecznej (np. osoby niepełnosprawne, osoby opuszczające placówki opiekuńczo-wychowawcze). Podstawą prawną realizacji Programu Aktywności Lokalnej jest art. 112, ust. 12 i 13 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 182 z późn. zm.), zgodnie z którym Rada Powiatu na podstawie wykazu potrzeb, o którym mowa w ust. 12, opracowuje i wdraża lokalne programy pomocy społecznej. Zgodnie z w/w ustawą zadaniem pomocy społecznej jest podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia się osób i rodzin oraz ich integracja ze środowiskiem lokalnym. PAL jest zgodny z założeniami krajowych i lokalnych dokumentów strategicznych, w szczególności: 3
Narodową Strategią Integracji Społecznej Dla Polski (cel: wspieranie integracji społecznej aby uniknąć pojawienia się trwale zmarginalizowanej klasy ludzi niezdolnych do funkcjonowania w społeczeństwie) Strategią Polityki Społecznej na lata 2007-2013 (celami strategii jest zbudowanie zintegrowanego systemu polityki państwa prowadzącej do ułatwienia wszystkim obywatelom równego dostępu do prac społecznych, poprawy warunków powstawania i funkcjonowania rodzin oraz wsparcia grup i osób zagrożonych wykluczeniem społecznym przez zapewnienie demokratycznego współuczestnictwa obywateli). Programem Operacyjnym KAPITAŁ LUDZKI Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 2013 (cel główny: wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej poprzez aktywizacje zawodową, rozwijanie potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie mechanizmów efektywnego zarządzania w administracji państwowej) Strategią Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata 2005-2013 (cel strategiczny: 2,3,4) Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2011 2015 (Priorytet IV, cel 4, 2) Powiatowym Programem Opieki nad Dzieckiem i Rodziną na lata 2011 2015, (Priorytet I cel 2; priorytet II cel: 1-7; Priorytet IV cel: 3,5,9) Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2012-2014 Powiatowym Programem Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2011 2015 (Priorytet III cel: 1,2,4,5,6; Priorytet IV cel: 2,3,4; Priorytet VI cel: 4, 5; Priorytet VII cel: 4, 7) Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Kraśnickim na lata 2012-2015 (cel 3 zad. 1) DIAGNOZA OPIS SYTUACJI PROBLEMOWEJ Powiat kraśnicki położony jest w południowo-zachodniej części województwa lubelskiego. Na terenie powiatu znajdują się 2 miasta (Kraśnik i Annopol) oraz 206 4
miejscowości wiejskich. Obszar powiatu według danych GUS w Lublinie na 31.12.2010r. zamieszkiwało ogółem 98.223 osób (w tym: 47.848 mężczyzn, 50.375 kobiet). W ostatnich latach zmniejszyła się zarówno liczba mieszkańców powiatu (ujemny przyrost naturalny, migracje ludności), jak i gęstość zaludnienia. Ponad 60% ludności powiatu zamieszkuje tereny wiejskie. Według informacji Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej dotyczącej Stanu Pomocy Społecznej w Województwie Lubelskim na dzień 31.12.2010r. w powiecie kraśnickim 61% świadczeń z pomocy społecznej było udzielanych z tytułu ubóstwa, 47,9% z powodu bezrobocia a 22% spowodowane było bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Na 98.574 osoby zamieszkujące powiatu (stan na 31.12.2009r.) aż 11.834 korzysta z pomocy społecznej, czyli 12 % ludności. Kolejnym problemem jest opieka nad dzieckiem pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. W powiecie kraśnickim na dzień 31.10.2013 r. było 87 rodzin zastępczych i przebywało w nich 141 dzieci, z czego 15 dzieci to pełnoletni wychowankowie odbywający naukę szkolną. Celem właściwego sprawowania swojej funkcji, rodziny i dzieci w nich przebywające powinny być objęte wsparciem powiatowego centrum. Duża część dzieci przebywa w 4 placówkach opiekuńczowychowawczych będących na terenie powiatu. Według stanu na dzień 31.10.2013r. zamieszkiwało w nich 113 wychowanków. Jednym z praw dzieci przebywających w pieczy zastępczej jest pomoc w przygotowaniu ich do samodzielnego życia. W związku z tym należy podjąć działania w kierunku przygotowania młodych ludzi do opuszczenia pieczy zastępczej. Innego rodzaju wsparcia wymaga młodzież, która już usamodzielniła się, opuściła rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo-wychowawczą ale nadal pozostaje pod opieką Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie pobierając świadczenia pieniężne i niepieniężne. Do dnia 31.10.2013 r. 67 wychowanków otrzymało pomoc na kontynuowanie nauki, 11 osób pomoc na usamodzielnienie a 16 na zagospodarowanie w formie rzeczowej. Ta grupa młodzieży powinna być otoczona systemem kompleksowych działań celem przygotowania jej do wejścia na rynek pracy a tym samym do uniezależnienia się od sytemu pomocy społecznej. Z kaŝdym rokiem rośnie liczba dzieci pozbawionych całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, zaniedbywanych przez rodziców lub pozbawionych naleŝytej opieki rodzicielskiej. Zaniedbania te wynikają głównie z zaburzeń w funkcjonowaniu rodziny, braku troski o dziecko, przestępczości i demoralizacji rodziców, alkoholizmu, niewydolności 5
wychowawczej, jak równieŝ ubóstwa. Najbardziej cenioną formą opieki nad dzieckiem pozbawionym rodziny naturalnej jest oprócz adopcji, rodzina zastępcza. Jest ona szczególnie waŝna z wielu powodów: stanowi bliskie dziecku środowisko, jest optymalna dla rozwoju psychospołecznego dziecka, uczy norm i reguł społecznych, pozwala na nawiązanie prawidłowych więzi emocjonalnych, tak istotnych w dorosłym Ŝyciu. Jednym z waŝniejszych priorytetów Powiatu Kraśnickiego jest wspieranie rodzin w ich funkcjach opiekuńczo wychowawczych. Na terenie Powiatu Kraśnickiego wykorzystywane są róŝnorodne formy wspierające dziecko i rodzinę w róŝnych aspektach począwszy od pomocy w środowisku lokalnym świadczonej przez samorządy miejskie i gminne poprzez formy pomocy na szczeblu powiatowym tj. rodzinne i instytucjonalne formy opieki zastępczej, czyli rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem, niezawodowe, zawodowe oraz rodzinne domy dziecka. Brak wystarczającej wiedzy na temat opieki zastępczej oraz szereg stereotypów i barier społecznych, a takŝe wprowadzanych zmian systemowych. powoduje, Ŝe mimo zaangaŝowania powiatowego centrum pomocy rodzinie wciąŝ brakuje kandydatów na opiekunów zastępczych. W powiecie kraśnickim jest duża grupa osób niepełnosprawnych, które wymagają podjęcia aktywizacji społecznej i zawodowej. W świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, które na dzień dzisiejszy są jedynym źródłem informacji o osobach niepełnosprawnych w powiecie kraśnickim - powiat zamieszkiwało w 2002 roku 19.857 osób niepełnosprawnych (9.308 mężczyzn i 10.549 kobiet), co stanowiło 19,63% mieszkańców powiatu. W porównaniu z danymi ogólnopolskimi oraz dla województwa lubelskiego oznacza to, że problem niepełnosprawności występuje w naszym powiecie w bardzo szerokim zakresie prawie co 5 mieszkaniec powiatu jest osobą niepełnosprawną (w Polsce co siódmy). 97,52% populacji osób niepełnosprawnych stanowią osoby w wieku 16 i więcej lat (19.365 osób), natomiast 2,48% dzieci w wieku do 15 lat (492 osoby). Ponad 2-krotnie więcej osób niepełnosprawnych z terenu powiatu kraśnickiego mieszka na wsi ale też liczba ludności wiejskiej jest ponad 2,5 razy większa. W tej ogólnej liczbie 19.857 80,8% są to osoby niepełnosprawne według kryterium prawnego, zaś 19,2% - tylko według kryterium biologicznego. Jeszcze do niedawna w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych główny nacisk kładziono na zawody o niskich kwalifikacjach oraz manualne, nie wymagające kwalifikacji. Obecny 6
zwrot z wytwarzania do usług, popyt na pracowników wysokokwalifikowanych oraz tempo zmian technologicznych doprowadzają do kluczowych następstw w rozwoju programów szkoleniowych, które pomagają osobom niepełnosprawnym znaleźć odpowiednią pracę na przyszłym rynku pracy. Dysharmonia pomiędzy rodzajem umiejętności, jakie ludzie mają do zaoferowania, a wymaganiami rynku pracy została zidentyfikowana i jest to jeden z kluczowych problemów w znalezieniu i utrzymaniu pracy. W przypadku osób niepełnosprawnych stanowi to największe wyzwanie ponieważ w przeszłości zdecydowanie dominowało szkolenie w zawodach, które obecnie zanikają. Rozwój telekomunikacji i technologii informacyjnych ma ogromny wpływ na osoby niepełnosprawne, nowe technologie mogą w znacznym stopniu poprawić sytuację w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Dzięki użyciu nowych technologii można pokonać szereg fizycznych i psychologicznych barier, stojących przed osobami niepełnosprawnymi i umożliwić większą partycypację nie tylko w pracy ale również w innych dziedzinach życia. Na przykład, technologie umożliwiają telepracę i pracę wspomaganą komputerowo w bardziej elastycznym środowisku pracy, które lepiej koresponduje ze zdolnościami i umiejętnościami zawodowymi pracowników. Udoskonalona technologia, wspierająca komunikację, może również odgrywać ogromną rolę w integracji osób niepełnosprawnych z regularnym środowiskiem pracy i w dostępie do szkoleń, kwalifikacji i nabywania umiejętności. Podstawowym celem odbycia przez osobę niepełnosprawną szkolenia jest zwiększenie jej szans na znalezienie zatrudnienia poprzez: zdobycie zawodu w systemie edukacji pozaszkolnej, zgodnie z aktualnymi możliwościami, zainteresowaniami, stanem zdrowia, oraz potrzebami rynku pracy, zmianę zawodu w przypadku, gdy wymagają tego ograniczenia wynikające z niepełnosprawności oraz aktualne potrzeby rynku pracy, podwyższenie kwalifikacji już posiadanych, zwiększenie aktywności zawodowej, tj. nauka umiejętności poszukiwania pracy, oraz kształtowanie takich predyspozycji psychicznych, które okażą się w tym przydatne. 7
Ważnym problemem, który także wymaga podjęcia kompleksowych i przemyślanych działań jest zjawisko przemocy. Przemoc domowa jest problemem złożonym i trudno go do końca zdiagnozować. Z informacji uzyskanych z Powiatowej Komendy Policji w Kraśniku wynika, że w okresie 2006-2011 policja przeprowadziła ogółem 7.834 interwencji domowych, w tym 662 interwencje dotyczących przemocy domowej. Na terenie miasta było to 202 interwencje a na wsiach 460. Liczba pokrzywdzonych w wyniku przemocy domowej wynosiła ogółem 1.299 osób, w tym: 661 kobiet, 95 mężczyzn, 374 dzieci do 13 roku życia, 169 dzieci w wieku 13-18 lat. Liczba sprawców przemocy wyniosła ogółem 663, w tym 21 kobiet a 642 mężczyzn. Większość sprawców przemocy była pod wpływem alkoholu (538 osób), w tym 14 kobiet i 524 mężczyzn. 331 sprawców przewieziono do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych do wytrzeźwienia, w tym 323 mężczyzn i 8 kobiet. Dla części osób konieczne było udzielenie pomocy medycznej. W latach 2006-2010 było 55 przypadków, gdzie konieczne było udzielenie pomocy medycznej, w tym 9 osobom pokrzywdzonymi i 46 sprawcom. Konieczne było przewiezienie 8 dzieci do szpitala, placówki lub oddanie pod opiekę osoby spokrewnionej. Liczba postępowań przygotowawczych dotyczących przemocy domowej, w których była prowadzona procedura Niebieskiej Karty wyniosła: wszczętych 42, stwierdzonych 21, zakończonych 42. Informację o przemocy domowej przesłano do: ośrodków przemocy społecznej w 213 przypadkach i do gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych w 284 przypadkach. Z przedstawionej powyżej charakterystyki i diagnozy można przypuszczać, że nadal wiele przypadków przemocy w rodzinie nie jest zgłaszanych, głównie z powodu strachu, wstydu, braku wiary w skuteczność prawa i obowiązujących procedur a także braku sprawnego systemu wsparcia dla osób doświadczających przemocy. Dane statystyczne dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie nie przedstawiają całego obrazu problemu społecznego na terenie powiatu kraśnickiego. W ostatnich latach często występuje zjawisko nagłej utraty zatrudnienia przez osoby o długoletnim stażu pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Jest to związane z występowaniem cykli koniunkturalnych w zakresie zapotrzebowania na określony rodzaj towarów lub usług wytwarzanych na lokalnym rynku pracy lub jest wynikiem procesów konsolidacyjnych podmiotów gospodarczych, które przenoszą swoją produkcję w inny rejon kraju lub poza Polskę lub tracą źródła dostępu do 8
środków obrotowych. Powstające w ten sposób środowisko osób bezrobotnych reprezentuje takie branże jak transport, przemysł maszynowy, rolnictwo, budownictwo, drogownictwo, handel, gastronomia. Wsparcie tych osób winno polegać na zaoferowaniu działań przywracające te osoby na rynek pracy w nowej społecznej i ekonomicznej rzeczywistości. CELE ORAZ PRZEWIDYWANE REZULTATY Cel główny Głównym celem programu jest zwiększenie aktywności zawodowej i społecznej mieszkańców powiatu kraśnickiego, w szczególności grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, tj. osób niepełnosprawnych, wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz inne formy opieki zastępczej. Cele szczegółowe: Dostarczenie praktycznych narzędzi umożliwiających osobom objętych PAL uczestnictwo w życiu społecznym oraz poszerzenie ich kompetencji życiowych Aktywizowanie społeczności lokalnej Wsparcie osób mających trudności z wejściem w dorosłe życie poprzez aktywizację zawodową i społeczną Aktywizacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i ich otoczenia Rezultaty Zastosowanie nowych narzędzi i metod pracy w pomocy społecznej na szczeblu powiatu Wzrost zaangażowania mieszkańców powiatu w życie społeczne Podniesienie kompetencji zawodowych i społecznych osób objętych programem Aktywizacja mieszkańców powiatu wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym 9
ADRESACI GRUPA DOCELOWA Program adresowany jest do mieszkańców powiatu kraśnickiego: bezrobotnych i/lub nieaktywnych zawodowo i/lub zatrudnionych, zagrożonych wykluczeniem społecznym, którzy jednocześnie są osobami w wieku aktywności zawodowej (15-64 lata), korzystającymi ze świadczeń pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz do osób traktowanych jako otoczenie osób wykluczonych społecznie przez co rozumie się osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz osoby zamieszkujące w środowisku osób wykluczonych społecznie. Osoby będące otoczeniem mogą występować w projektach wyłącznie w powiązaniu z uczestnikami projektu (na przykład członkowie rodziny uczestnika projektu, jeśli zamieszkują wspólnie i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, osoby należące do tych samych kategorii społecznych). Uczestnikami programu mogą być: rodziny zastępcze i dzieci przebywające w rodzinnej pieczy zastępczej; wychowankowie placówek opiekuńczo wychowawczych; osoby długotrwale bezrobotne; osoby niepełnosprawne, w tym z zaburzeniami psychicznymi; osoby po zwolnieniu z zakładu karnego lub innej placówki penitencjarnej; osoby będące ofiarami przemocy, świadkami przemocy lub doświadczające przemocy; osoby bezdomne; osoby nieaktywne zawodowo z uwagi na opiekę nad dziećmi lub innymi osobami zależnymi; osoby uzależnione od alkoholu lub innych środków odurzających, poddające się procesowi leczenia lub będące po jego zakończeniu osoby z problemami w sprawach opiekuńczo-wychowawczych lub dotyczących rodziny w kryzysie, zwłaszcza rodziny niepełnej lub wielodzietnej; osoby opuszczające domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki 10
socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze (zgodnie z art. 19 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej); osoby opuszczające rodzinną lub instytucjonalną pieczę zastępczą; uchodźcy, cudzoziemcy posiadający zgodę na pobyt tolerowany oraz cudzoziemcy posiadający przygotowanie do podjęcia zatrudnienia należy rozumieć zastosowanie wobec danej osoby instrumentu aktywizacji zawodowej. Przez osoby korzystające ze świadczeń pomocy społecznej rozumie się osoby otrzymujące zarówno świadczenia pieniężne i/lub niepieniężne z OPS (np. praca socjalna), a także osoby korzystające ze świadczeń (usług) PCPR, w tym realizowanych finansowanych na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Okres korzystania ze świadczeń nie jest określony - decyzję w zakresie wyboru osób do projektu podejmuje beneficjent (może to być zatem trwałe korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej jak również korzystanie na okoliczność projektu). Do wsparcia kwalifikują się również osoby w wieku powyżej 64 roku życia, o ile wsparcie adresowane do tej grupy osób jest ściśle powiązane z przygotowaniem tych osób do podjęcia zatrudnienia, a osoby te zadeklarują gotowość podjęcia zatrudnienia po zakończeniu udziału w projekcie. Poprzez wsparcie powiązane z przygotowaniem do podjęcia zatrudnienia należy rozumieć zastosowanie wobec danej osoby instrumentu aktywizacji zawodowej. METODY REALIZACJI PROGRAMU I PLANOWANE DZIAŁANIA W ramach PAL przewiduje się zastosowanie: 1. Instrumentów aktywnej integracji to zespół instrumentów o charakterze aktywizacyjnym mających na celu przywrócenie osób wykluczonych na rynek pracy oraz do ich integracji ze społeczeństwem poprzez przywrócenie im zdolności lub możliwości, uzyskania wsparcia dochodowego oraz wyeliminowanie przeszkód napotykanych przez osoby i rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych a przez to wspierających ich powrót do 11
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Instrumenty te podzielone są na cztery grupy: instrumenty aktywizacji zawodowej instrumenty aktywizacji edukacyjnej instrumenty aktywizacji zdrowotnej instrumenty aktywizacji społecznej Szczegółowy opis instrumentów zawarty będzie w zasadach przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych ośrodków pomocy społecznej, powiatowych centrów pomocy rodzinie oraz regionalnego ośrodka polityki społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2014-2015. 2. Działań o charakterze środowiskowym inicjatywy integrujące obejmujące m.in.: badania, opracowania, analizy, edukacje społeczną i obywatelską, spotkania, konsultacje, debaty, organizowanie i inspirowanie do udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach, w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym itp. 3. Środowiskowej pracy socjalnej mającej na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. W ramach realizowanego PAL zostaną zastosowane co najmniej cztery instrumenty aktywnej integracji, przy czym każda z osób uczestniczących w programie musi skorzystać z co najmniej jednego instrumentu. Dobór instrumentów będzie wynikał z przeprowadzonej diagnozy potrzeb, zostanie dostosowany do potrzeb i możliwości każdego uczestnika. REALIZATORZY Głównym realizatorem programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kraśniku, przy wykorzystaniu własnych zasobów kadrowych i lokalowych. PCPR może współpracować z instytucjami z terenu powiatu, w tym: Wioską Dziecięcą SOS w Kraśniku, Warsztatem Terapii Zajęciowej w Gościeradowie, Powiatową Komendą Policji i innymi. 12
HARMONOGRAM PAL będzie realizowany od 01.01.2014r. do 31.12.2014r. Szczegółowy harmonogram będzie zgodny z Harmonogramem realizacji projektu systemowego Dobry start. FINANSOWANIE Program finansowany będzie ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego: Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Środki finansowe przekazywane będą na podstawie umowy ramowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, zgodnie z którą środki na finansowanie projektu systemowego przyznawane są corocznie na podstawie zatwierdzonych przez Instytucję Pośredniczącą wniosków o dofinansowanie projektu. MONITORING I EWALUACJA Monitoring i ewaluacja będą prowadzone na bieżąco przez osobę odpowiedzialną za realizację programu. Monitorowanie odbywać się będzie w trakcje poszczególnych działań na podstawie ustalonych wskaźników. Celem będzie obserwacja zmian ilościowych i jakościowych. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek rozbieżności między założeniami a rezultatami na bieżąco będą dokonywane zmiany. Ponadto przygotowane będzie sprawozdanie z realizacji programu, które zostanie przedstawione w corocznym sprawozdaniu z działalności PCPR. POSTANOWIENIA KOŃCOWE Szczegółowy opis grupy docelowej wraz z zaplanowanymi działaniami, harmonogramem i budżetem zostanie określony w zarządzeniu Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kraśniku. 13