Bariery aktywności psychospołecznej osób z niepełnosprawnością mity i rzeczywistość Kraków, 8.05.2014 Prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie dr hab. Joanna Konarska 1
Elementy pojęcia niepełnosprawność wg. WHO Impairment aspekt biologiczny: każda utrata sprawności, lub nieprawidłowości w budowie, czy funkcjonowaniu organizmu pod względem psychologicznym, psychofizycznym lub anatomicznym Disability aspekt psychologiczny: każde ograniczenie lub niemożność prowadzenia aktywnego życia w sposób lub w zakresie uznawanym za typowe dla człowieka 2
Elementy pojęcia niepełnosprawność wg. WHO c.d. Handicap - aspekt społeczny: ograniczenia w pełnieniu ról społecznych ułomność określonej osoby wynikająca z niesprawności lub niepełnosprawności, ograniczająca lub uniemożliwiająca pełną realizację roli społecznej odpowiadającej wiekowi, płci oraz zgodnej ze społecznymi i kulturowymi uwarunkowaniami. 3
Definiowanie pojęcia niepełnosprawność Nie istnieje jedna definicja niepełnosprawności, która obejmowałaby wszystkie zagadnienia wchodzące w zakres pojęcia niepełnosprawność. Definicja według WHO wprowadzająca trzy pojęcia określające niepełnosprawność: impairment, disability i handicap tym samym podkreśla, że człowiek jest postrzegany jako biopsychospołeczna całość, ale każda sfera rozwoju i funkcjonowania człowieka niepełnosprawnego niesie określone skutki dla jego aktywności. 4
Definiowanie pojęcia niepełnosprawność c.d. w Polsce, najbardziej trafna jest definicja przedstawiona w Dzienniku Ustaw z 2011 roku, według której Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej ( Dz.U. 2011, Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). 5
Akty prawne Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. (art. 30) Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. (art..32 p.2) 6
Akty prawne c.d. Konwencja Praw Dziecka ONZ 1989 r. obejmuje wszystkie prawa dziecka bez względu na jego rasę, płeć, narodowość, stan fizycznym czy psychiczny. 7
Polskie ustawodawstwo wobec dzieci Szczególną uwagę zwraca się na: stwarzanie odpowiednich warunków do wczesnej wszechstronnej rehabilitacji dzieci z niepełnosprawnością ( Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej z dn. 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci ( Dz. U. Nr 23, poz. 133) prawo dzieci z niepełnosprawnością do korzystania z kształcenia w środowisku naturalnym razem z pełnosprawnymi rówieśnikami. 8
Polskie ustawodawstwo wobec dzieci c.d.. System oświaty na poziomie legislacji praw dziecka zapewnia dzieciom z niepełnosprawnością: możliwość pobierania nauki wspólnie z pełnosprawnymi rówieśnikami uwzględnienie ich indywidualnych potrzeb wynikających z niepełnosprawności realizację indywidualnego sposobu nauczania dostosowanie metod i treści nauczania do możliwości psychofizycznych dziecka ( Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991r.; Dz, U. Nr Konferencja 256, SUSCOM, poz. Kraków 2572 8.05.2014; ze zm., 2004 r.) 9
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu Art.7 Rozdz. 3: Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej. 10
O barierach natury prawnej nie może być mowy w realizowaniu przez osobę z niepełnosprawnością wszelkich zadań życiowych, wynikających z wieku, norm prawnych i oczekiwań społecznych. Wobec egzekwowania norm prawnych osoby z niepełnosprawnością mogą uzyskać należne im miejsce w życiu. Wobec oczekiwań społecznych i wynikających z nich postaw społeczeństwa osoby niepełnosprawne bywają zupełnie bezradne. 11
Bariery osób z niepełnosprawnością Bariera, to przeszkoda, pojawiająca się na drodze realizacji określonego celu. Pojęcie bariera najczęściej kojarzy się z fizyczną przeszkodą, która utrudnia, bądź uniemożliwia działanie, ale źródło zahamowania działania może tkwić w samym człowieku i wówczas mówimy o barierach psychologicznych 12
Rodzaje barier Bariery fizyczne - są rodzajem przeszkód obiektywnych, ale w wypadku osób z niepełnosprawnością barierą taką jest sama niepełnosprawność Wśród barier fizycznych (poza organicznych), z którymi borykają się osoby z niepełnosprawnością najczęściej wymienia się bariery architektoniczne. 13
Rodzaje barier c.d. Bariery społeczne postawy społeczne, u których podstaw leżą uprzedzenia i niewiedza, a także tendencja do rzutowania cech fizycznych na cechy psychiczne Jednym z najbardziej dotkliwych skutków niepełnosprawności jest wyizolowanie z życia społecznego. Wzajemny dystans w kontaktach społecznych komplikuje realizację unormowań prawnych, regulujących uczestnictwo osób z niepełnosprawnością we wszystkich prawie dziedzinach życia. 14
Rodzaje barier c.d. Bariery psychiczne sposób, w jaki osoba z niepełnosprawnością subiektywnie odbiera swoją niesprawność To, w jaki sposób osoba z niepełnosprawnością subiektywnie odbiera swoją niesprawność zależy od stopnia, w jakim jej stan fizyczny i/lub psychiczny narusza poczucie własnej wartości. 15
Współczesne metody łagodzenia skutków braku wzroku Urządzenie lektorskie - Multilektor 16
Notatnik brajlowski PacMate 17
Program odczytujący grafikę Dot View 18
19
Mówiący identyfikator etykiet 20
Kolortest 21
22
Sygnalizator poziomu cieczy 23
Ciśnieniomierz mówiący 24
Glukometr mówiący 25
26
Dziękuję za uwagę 27